Slides Κεφάλαιο 1

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1:
ΤΟ ΒΑΣΙΚΟ
ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ
ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΚΛΕΙΣΤΗΣ
Κουκουριτάκης Μ.
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (2016).
Προχωρημέ νη
Μακροοικονομ ική:
Ευστάθεια,
Προσδοκίε ς και
Σύγχρονα
Ζητήματα.
Εκδόσεις Πεδίο,
Αθήνα.
1.1 Σκοπός του Κεφαλαίου
 Προσδιορισμός καμπύλης Συναθροιστικής Ζήτησης (AD).

 Προσδιορισμός καμπύλης Συναθροιστικής Προσφοράς (AS).
 Γενική Ισορροπία με:
(α) Πλήρη ευκαμψία μισθών και τιμών.
(β) Ακαμψία ονομαστικών μισθών.
(γ) Ακαμψία ονομαστικών μισθών και τιμών.
 Αξιολόγηση αποτελεσματικότητας της οικονομικής πολιτικής
στο προϊόν, την απασχόληση, τα επιτόκια και το επίπεδο
τιμών.
 Παρουσίαση βασικών σχολών σκέψης της μακροοικονομικής
θεωρίας.
Κεφάλαιο 1: Το Βασικό Μακροοικονομικό Υπόδειγμα

19/2/2020 2
Κλειστής Οικονομίας
1 .2 Συνολική Ζήτηση (Aggregate Demand – AD)
Υπόδειγμα IS-LM: 𝑌 = 𝐶 + 𝐼 + 𝐺, (1)
𝐶 = 𝐶 𝑌 𝐷 , 0 < 𝐶 𝑌 𝐷 < 1, (2)
𝑌 𝐷 = 𝑌 − 𝑇, (3)
𝑇 = 𝑇 𝑌 , 0 < 𝑇𝑌 < 1, (4)
𝐼 = 𝐼 𝑅 , 𝐼𝑅 < 0, (5)

𝑀⁄ = 𝐿 𝑌, 𝑅 , 𝐿 𝑌 > 0, 𝐿 𝑅 ≤ 0, (6)
𝑃
όπου 𝑌, 𝑌 𝐷 , 𝐶 , 𝑇, 𝐼 , 𝐺 , 𝑀 , 𝑃, 𝑅 είναι το συνολικό εισόδημα, το

διαθέσιμο εισόδημα, η ιδιωτική κατανάλωση, οι φόροι, οι
ιδιωτικές επενδύσεις, οι δημόσιες δαπάνες, η ονομαστική
ποσότητα χρήματος, το γενικό επίπεδο τιμών στην οικονομία και
το πραγματικό επιτόκιο, αντίστοιχα.

19/2/2020 Κλειστής Οικονομίας 3
 Σχέση (1): Ισορροπία στην αγορά αγαθών και υπηρεσιών →

Καμπύλη IS.
 Σχέση (2): Συνάρτηση κατανάλωσης.
 Σχέση (3): Διαθέσιμο εισόδημα.
 Σχέση (4): Συνάρτηση φορολογίας.
 Σχέση (5): Συνάρτηση ιδιωτικών επενδύσεων.
 Σχέση (6): Ισορροπία στην αγορά χρήματος και περιουσιακών
στοιχείων → Καμπύλη LM.
 𝐶 𝑌 𝐷 : Οριακή ροπή για κατανάλωση.

 𝑇𝑌 : Οριακός φορολογικός συντελεστής.
 𝐺 , 𝑀: Προσδιορίζονται εξωγενώς.

 Καμπύλη LM: Προκύπτει από τη θεωρία προτίμησης
ρευστότητας (Keynes):
(α) «Κίνητρο συναλλαγών» (‘transactions motive’):
𝑀 𝐷
𝑚𝐷
𝑇 ≡ = 𝑘 𝑌 , 𝑘 𝑌 > 0.
𝑃 𝑇
(β) «Κίνητρο κερδοσκοπίας» (‘speculative motive’):

𝑀 𝐷
𝑚 𝑆𝐷 ≡ = 𝑙 𝑅 , 𝑙 𝑅 < 0.
𝑃 𝑆
Οπότε, η ζήτηση για πραγματικά ρευστά διαθέσιμα είναι:

𝑀 𝐷
𝑚𝐷 ≡ = 𝑘 𝑌 + 𝑙 𝑅 = 𝐿 𝑌, 𝑅 .
𝑃

 Κλίση καμπύλης IS (αντικατάσταση σχέσεων (2)-(5) στην (1)
και χρήση ολικού διαφορικού):
𝐼 𝑅 𝑑𝑑 +𝑑𝑑
𝑑𝑑 = 𝐶 𝑌 𝐷 1 − 𝑇𝑌 𝑑𝑑 + 𝐼𝑅 𝑑𝑑 + 𝑑𝑑 ⇒ 𝑑𝑑 = (7)
1−𝐶 𝑌 𝐷 1−𝑇 𝑌
𝑑𝑑 1−𝐶 𝑌 𝐷 1−𝑇 𝑌
Θέτοντας 𝑑𝑑 = 0: = < 0. (8)
𝑑𝑑 𝐼𝑅
 Δημοσιονομικός Πολλαπλασιαστής:
𝑑𝑌 1
= > 0, (9)
𝑑𝐺 1−𝐶 𝑌 𝐷 1−𝑇 𝑌
καθώς 0 < 1 − 𝐶 𝑌 𝐷 1 − 𝑇𝑌 < 1.

 Κλίση καμπύλης LM (χρήση ολικού διαφορικού στη σχέση (6)):
𝑀
𝑑 𝑃 −𝐿 𝑌 𝑑𝑑
𝐿 𝑌 𝑑𝑑 + 𝐿 𝑅 𝑑𝑑 ⇒ 𝑑𝑑 = . (10)
𝐿𝑅
𝑀 𝑑𝑑 𝐿𝑌
Θέτοντας 𝑑 = 0: =− > 0. (11)
𝑃 𝑑𝑑 𝐿𝑅
 Ισορροπία στο υπόδειγμα IS-LM: Συνδυασμοί 𝑌 και 𝑅 , για τους

οποίους η αγορά αγαθών και υπηρεσιών και η αγορά
χρήματος και περιουσιακών στοιχείων είναι ταυτόχρονα σε
ισορροπία, με δεδομένα τα 𝐺 , 𝑀 και το 𝑃.

 Καμπύλη AD: Ισορροπία του υποδείγματος IS-LM ως

συνδυασμός του 𝑌 και του 𝑃, με δεδομένα τα 𝐺 , 𝑀
(αντικατάσταση σχέσης (10) στην (7)):
𝐼𝑅 𝑀 𝑑𝑑 𝑑𝑑
𝐿𝑅 𝑃 𝑀
−𝑃 +𝑑𝑑
𝑑𝑑 = 𝐼 𝐿 → αρνητική κλίση. (12)
1−𝐶 𝑌 𝐷 1−T 𝑌 + 𝑅𝐿 𝑌
𝑅
 Ερμηνεία καμπύλης AD: ↑ 𝑃 → ↓ 𝑀 ⁄𝑃 → πιέσεις για ↑ 𝑅 . Άρα,

↓ 𝐼 → ↓ AD.
 Επίσης, ↑ 𝐺 ή ↑ 𝑀 συνεπάγεται τόνωση της ζήτησης και κατά
συνέπεια, μετατόπιση της AD προς τα δεξιά. Στην περίπτωση
όπου αυξηθεί το 𝑀 θα προκύψει και ↓ 𝑅 .

1 .3 Συνολική Προσφορά (A ggregate Supply – AS)
Προκύπτει από τη δομή της αγοράς εργασίας και σχετίζεται

άμεσα με τον βαθμό ευκαμψίας των ονομαστικών μισθών.
1 .3.1 Ζήτηση Εργασίας

Συνάρτηση παραγωγής μιας αντιπροσωπευτικής επιχείρησης σε
πλήρως ανταγωνιστικό περιβάλλον:
� , 𝐿 , 𝐹𝐿 > 0, 𝐹𝐿𝐿 < 0,

𝑌=𝐹 𝐾 (13)
όπου 𝑌 είναι το παραγόμενο προϊόν, 𝐿 η ποσότητα εργασίας, ενώ

η ποσότητα κεφαλαίου 𝐾 � θεωρείται δεδομένη και σταθερή.
Ισχύει ο νόμος της φθίνουσας απόδοσης, ενώ επίσης:
 «Συνεργατικοί» παραγωγικοί συντελεστές: F 𝐿𝐿 = F 𝐾𝐾 > 0.
 Σταθερές αποδόσεις κλίμακας: 𝐹 𝑧𝐾 � , 𝑧𝑧 = 𝑧𝑧 𝐾
� , 𝐿 , 𝑧 > 0.

 Βραχυχρόνια συνάρτηση κερδών της επιχείρησης:
𝛱 = 𝑃𝑃 − 𝑊𝑊 = 𝑃𝑃 𝐾 � , 𝐿 − 𝑊𝑊, (14)
όπου 𝑊 είναι ο ονομαστικός μισθός και 𝑃 το επίπεδο των
τιμών.
 Πρόβλημα της επιχείρησης:

� , 𝐿 − 𝑊𝑊.
max 𝛱 = 𝑃𝑃 𝐾 (15)
𝐿
Συνθήκης 1 ης τάξης:
𝑑𝑑 𝑊
� , 𝐿 − 𝑊 = 0 ⇒ 𝐹𝐿 𝐾
= 0 ⇒ 𝑃𝐹𝐿 𝐾 �, 𝐿 = . (16)
𝑑𝑑 𝑃
𝑑2𝛱
Συνθήκης 2 ης τάξης: = 𝑃𝐹𝐿𝐿 < 0.
𝑑 𝐿2
Οπότε, προκειμένου η αντιπροσωπευτική επιχείρηση να
μεγιστοποιήσει το κέρδος της θα πρέπει το οριακό προϊόν της
εργασίας να είναι ίσο με τον πραγματικό μισθό.

 Σχέση (16): Πεπλεγμένη συνάρτηση (implicit function) μεταξύ

𝑊
� . Χρησιμοποιώντας ολικό διαφορικό:
𝐿𝐷 και , 𝐾
𝑃
𝑊 𝐹 𝐿𝐿 1 𝑊
� + 𝐹𝐿𝐿 𝑑 𝐿𝐷 = 𝑑
𝐹𝐿𝐿 𝑑𝐾 ⇒ 𝑑 𝐿𝐷 = − �+
𝑑𝐾 𝑑 . (17)
𝑃 𝐹 𝐿𝐿 𝐹 𝐿𝐿 𝑃
𝑊
Οπότε, ↑ συνεπάγεται ↓ 𝐿𝐷 .
𝑃
Συμπερασματικά, η επιχείρηση θα απασχολεί ποσότητα
εργασίας μέχρι το σημείο όπου 𝐹𝐿 𝐾� , 𝐿 = 𝑊 . Καθώς όμως το
𝑃
� , 𝐿 ↓ όταν ↑ η χρησιμοποιούμενη ποσότητα εργασίας, για
𝐹𝐿 𝐾
𝑊
να ↑ η επιχείρηση το 𝐿𝐷 θα πρέπει να ↓ το . Επίσης, ↑𝐾�
𝑃
συνεπάγεται ↑ 𝐿𝐷 .
𝑊 1 𝐹 𝐿𝐿
 Συνοπτικά: 𝐿𝐷 = 𝐿𝐷 � , 𝐿𝐷𝑊 ⁄𝑃 =
,𝐾 < 0, 𝐿𝐷𝐾� = − > 0. (18)
𝑃 𝐹 𝐿𝐿 𝐹 𝐿𝐿

1 .3.2 Προσφορά Εργασίας

Συνάρτηση χρησιμότητας ενός αντιπροσωπευτικού νοικοκυριού:
𝑈 = 𝑈 𝐶 , 1 − 𝐿 𝑆 , 𝑈𝐶 > 0, 𝑈1−𝐿 > 0, 𝑈𝐶𝐶 < 0, 𝑈1−𝐿,1−𝐿 < 0
όπου 𝐶 είναι η κατανάλωση και ℓ = 1 − 𝐿 𝑆 η ανάπαυση (leisure).

 Οπότε, το νοικοκυριό επιλέγει εκείνο τον συνδυασμό 𝐶 και ℓ
που μεγιστοποιεί τη χρησιμότητα του, με δεδομένο όμως τον
εισοδηματικό του περιορισμό 𝑃 𝑒 𝐶 = 𝑊 𝐿 𝑆 →
 Αβεβαιότητα στο υπόδειγμα, καθώς το νοικοκυριό είναι
σχετικά δύσκολο να υπολογίσει το 𝑃. Οπότε διαμορφώνει μια
«προσδοκία» σχετικά με το 𝑃, η οποία συμβολίζεται με 𝑃 𝑒 .

Λύνοντας τον εισοδηματικό περιορισμό ως προς 𝐶 και

αντικαθιστώντας τον στη συνάρτηση χρησιμότητας, αυτή γίνεται:
𝑊
𝑈=𝑈 𝐿𝑆 , 1 − 𝐿𝑆 .
𝑃𝑒
 Συνθήκης 1 ης τάξης:
𝑑𝑑 𝑊 𝑊
=0⇒ 𝑈𝐶 − 𝑈1−𝐿 = 0 ⇒ 𝑈𝐶 = 𝑈1−𝐿 . (19)
𝑑𝐿𝑆 𝑃𝑒 𝑃𝑒
𝑊
𝑈𝐶 : οριακή χρησιμότητα της κατανάλωσης ή οριακό
𝑃𝑒
όφελος από την προσφορά μιας επιπλέον μονάδας εργασίας.
𝑈1−𝐿 : οριακή χρησιμότητα της ανάπαυσης ή οριακό κόστος
από την προσφορά της επιπλέον μονάδας εργασίας.

Υποθέτοντας ότι, αν μεταβληθεί ο (προσδοκώμενος) πραγματικός

μισθός το αποτέλεσμα υποκατάστασης μεταξύ κατανάλωσης και
ανάπαυσης είναι μεγαλύτερο από το εισοδηματικό αποτέλεσμα, η
συνάρτηση προσφοράς εργασίας είναι:
𝑊
𝐿𝑆 = 𝐿𝑆 , 𝐿 𝑆𝑊 ⁄𝑃 𝑒 > 0. (20)
𝑃𝑒
1 .3.3 AS με Τέλεια Πρόβλεψη (Perfect Foresight Hypothesis)

Τέλεια πρόβλεψη: τα νοικοκυριά προσδοκούν το επίπεδο τιμών
που ήδη ισχύει, δηλαδή 𝑃 𝑒 = 𝑃 (δηλαδή, οι προσδοκώμενες και
οι πραγματικές τιμές συμπίπτουν πάντα) → επίπεδο
απασχόλησης στο σημείο 𝐿∗ , προϊόν στο επίπεδο 𝑌 ∗ , και κάθετη
καμπύλη AS PFH (Διάγραμμα 1).

W Ρ
LS(P1) ASPFH
LS(P0)
B
W1
LS(P2) P1 B
Δ
W0 P0 A
A
LD(P1)
Γ P2 Γ
W2
LD(P2) LD(P0)
L1 L* L2 L Y1 Y* Y
Y Y
Y = F ( K , L)
Y*
Y*
Y1
Y1
L1 L* L Y1 Y* Y
Διάγραμμα 1
 Έστω ισορροπία στο Α. Αν ↑ (↓) 𝑃 από 𝑃0 σε 𝑃1 (𝑃2 ) →

μετατόπιση της καμπύλης 𝐿𝐷 προς τα δεξιά (αριστερά) και τη
μετατόπιση της καμπύλης 𝐿 𝑆 προς τα αριστερά (δεξιά).
 Αν υπάρχει πλήρη ευκαμψία στους ονομαστικούς μισθούς, η ↑

(↓) της 𝐿𝐷 και η ↓ (↑) της 𝐿 𝑆 → ↑ (↓) του 𝑊 από 𝑊0 σε 𝑊1 (𝑊2 ).
H ↑ (↓) του 𝑊 θα είναι ίση με την ↑ (↓) του 𝑃 → επιστροφή του
πραγματικού μισθού στο αρχικό του επίπεδο και
αποκατάσταση της ισορροπίας στην αγορά εργασίας στο νέο
σημείο Β (Γ), χωρίς να μεταβληθούν τα 𝐿, 𝑌. Δηλαδή, οι
μεταβολές του 𝑃 δεν επηρεάζουν το 𝑌 → AS PFH κάθετη στο 𝑌 ∗
(Κλασικοί οικονομολόγοι: επίπεδο προϊόντος πλήρους
απασχόλησης - πολιτικές μεταβολής της AD δεν έχουν κανένα
αποτέλεσμα στα 𝐿, 𝑌 παρά μόνο στο 𝑃).

 Αν υπάρχει πλήρη ευκαμψία προς τα πάνω, αλλά πλήρης

ακαμψία προς τα κάτω στους ονομαστικούς μισθούς, ένα
τμήμα της καμπύλης AS PFH έχει θετική κλίση (Modigliani,
1944):
- Αν ↑ 𝑃 από 𝑃0 σε 𝑃1 → ίδιες επιπτώσεις με προηγουμένως.
- Αν ↓ 𝑃 από 𝑃0 σε 𝑃2 → μετατόπιση της καμπύλης 𝐿𝐷 προς
τα αριστερά, ενώ η καμπύλη 𝐿 𝑆 θα είναι η 𝑊0 Δ →
απασχόληση 𝐿 1 < 𝐿∗ και ανεργία ίση με 𝐿 2 − 𝐿 1 → προϊόν
𝑌1 < 𝑌 ∗ .
- Οπότε, AS PFH κάθετη στο 𝑌 ∗ για 𝑊 > 𝑊0 (και άρα 𝑃 > 𝑃0 )
και με θετική κλίση για 𝑊 < 𝑊0 (και άρα 𝑃 < 𝑃0 ).

1 .3.4 AS με Προσαρμοζόμενες Προσδοκίες (Adaptive

Expectations)
Προσαρμοζόμενες προσδοκίες: το προσδοκώμενο επίπεδο τιμών
είναι δεδομένο βραχυχρόνια και μεταβάλλεται αργά προκειμένου
να διορθώσει σφάλματα προσδοκιών (expectational errors) του
παρελθόντος. Σε διακριτό χρόνο:
𝑒
𝛥𝑃𝑡+1 = 𝜆 𝑃𝑡 − 𝑃𝑡𝑒 , 0 < 𝜆 < 1, (21)
όπου το 𝜆 είναι η ταχύτητα που οι φορείς της οικονομίας
αναθεωρούν τις προσδοκίες τους.
𝑒
Εναλλακτικά: 𝑃𝑡+1 = 𝑃𝑡 + 1 − 𝜆 𝑃𝑡𝑒 − 𝑃𝑡 .
 Αν 𝑃𝑡𝑒 = 𝑃𝑡 : οι φορείς της οικονομίας δεν κάνουν σφάλματα
πρόβλεψης για την τρέχουσα χρονική περίοδο.

 Αν 𝑃𝑡𝑒 ≠ 𝑃𝑡 : οι φορείς της οικονομίας εκτιμούν λάθος το
επίπεδο τιμών της τρέχουσας χρονικής περιόδου και
ενσωματώνουν μέρος αυτού του σφάλματος πρόβλεψης στη
διαδικασία επικαιροποίησης της προσδοκίας τους για την
επόμενη χρονική περίοδο.
Σχέση (21) για διαχρονικές χρονικές περιόδους:

𝑒
𝑃𝑡+1 = 1 − 𝜆 𝑃𝑡𝑒 + 𝜆𝑃𝑡 ,
𝑒
𝑃𝑡𝑒 = 1 − 𝜆 𝑃𝑡−1 + 𝜆𝑃𝑡−1 ,
............................
Με αντικαταστάσεις:
𝑒
𝑃𝑡+1 = 𝜆 𝑃𝑡 + 1 − 𝜆 𝑃𝑡−1 + 1 − 𝜆 2 𝑃𝑡−2 +. . . . (22)
𝑒
Δηλαδή, το 𝑃𝑡+1 είναι ένας σταθμικός μέσος όρος του επιπέδου
τιμών των προηγούμενων χρονικών περιόδων, με σταθμίσεις που
φθίνουν γεωμετρικά ως προς τον χρόνο.
Αν το πραγματικό επίπεδο τιμών σταθεροποιηθεί σε ένα επίπεδο
𝑃 ∗ : 𝑃𝑡 = 𝑃𝑡−1 = 𝑃𝑡−2 =. . . = 𝑃 ∗ , τότε:
𝑒 𝜆𝑃 ∗
𝑃𝑡+1 = 𝜆𝑃 ∗ 1−𝜆 0 + 1−𝜆 + 1−𝜆 2. .. = = 𝑃∗.
1− 1−𝜆
Δύο προβλήματα των προσαρμοζόμενων προσδοκιών:

 Συστηματικά σφάλματα πρόβλεψης από τους οικονομικούς
παράγοντες, καθώς σε όλη την περίοδο προσαρμογής
υποεκτιμάται το πραγματικό επίπεδο τιμών (Διάγραμμα 2).
 Λαμβάνουν υπόψη μόνο παρατηρήσεις του παρελθόντος, ενώ
ανακοινώσεις για μελλοντικές τιμές μεταβλητών (π.χ.
μεταβολές στην ονομαστική προσφορά χρήματος) δεν έχουν
καμία επίδραση [σε αντίθεση με ορθολογικές προσδοκίες].

Έστω αύξηση του επιπέδου τιμών από Ρ1 σε Ρ2
Ρ, Ρe
Ρ2
Ρe
Ρ1
t0 t
Καμπύλη AS AEH θετική κλίση βραχυχρόνια (Διάγραμμα 3).
 Έστω ισορροπία στο Α. Στο σημείο αυτό το προσδοκώμενο

επίπεδο τιμών είναι ίσο με το πραγματικό, δηλαδή δεν
υπάρχουν σφάλματα πρόβλεψης 𝑃0𝑒 = 𝑃0 .

W Ρ
LS(P0e) ASAEH
B P1 B
W1
P0 A
W0 Γ
Γ A LD(P1) P2
W2
LD(P2) LD(P0)
L2 L* L1 L Y2 Y* Y1 Y
Y Y
Y = F ( K , L)
Y1
Y*
Y2
L2 L* L1 L Y2 Y* Y1 Y

 Αν ↑ (↓) 𝑃 από 𝑃0 σε 𝑃1 (𝑃2 ) → μετατόπιση της καμπύλης 𝐿𝐷

προς τα δεξιά (αριστερά), αλλά καμία μετατόπιση της
καμπύλης 𝐿 𝑆 καθώς το προσδοκώμενο επίπεδο τιμών
παραμένει ίσο με 𝑃0𝑒 → νέα ισορροπία να διαμορφωθεί στο
σημείο Β (Γ) → ↑ (↓) του 𝑊 από 𝑊0 σε 𝑊1 (𝑊2 ) → ↑ (↓) του 𝐿
σε 𝐿 1 > 𝐿∗ (𝐿 2 < 𝐿∗ ) → ↑ (↓) του 𝑌 σε 𝑌1 > 𝑌 ∗ (𝑌2 < 𝑌 ∗ ).
𝑊
 Δηλαδή, ↑ (↓) 𝐿, 𝑌 επειδή στην πραγματικότητα ↓ (↑) .
𝑃
Ουσιαστικά, τα νοικοκυριά υποεκτίμησαν (υπερεκτίμησαν) το
𝑊
𝑃, με αποτέλεσμα να υπερεκτιμήσουν (υποεκτιμήσουν) το .
𝑃

1 .4 Γενική Ισορροπία με Τέλεια Πρόβλεψη και
Αναλογική Φορολογία
𝑌 = 𝐶 1 − 𝑡 𝑌 + 𝐼 𝑅 + 𝐺, (23)
𝑀⁄ = 𝐿 𝑌, 𝑅 , (24)
𝑃
𝑌 = 𝐹 𝐾, 𝐿 , (25)
𝑊⁄ = 𝐹𝐿 𝐾 , 𝐿 , (26)
𝑃
𝑊 1−𝑡 �𝑃 = 𝑆 𝐿 , 𝑆 𝐿 > 0, (27)

όπου 𝑌, 𝐶 , 𝑡, 𝐼 , 𝐺 , 𝑀, 𝑃, 𝑅 , 𝐾 , 𝐿, 𝑊 είναι το παραγόμενο προϊόν, η
ιδιωτική κατανάλωση, ο αναλογικός του εισοδήματος
φορολογικός συντελεστής, οι ιδιωτικές επενδύσεις, οι δημόσιες
δαπάνες, η ονομαστική ποσότητα χρήματος, το γενικό επίπεδο
τιμών στην οικονομία, το πραγματικό επιτόκιο, το
χρησιμοποιούμενο κεφάλαιο, το επίπεδο απασχόλησης και ο
ονομαστικός μισθός, αντίστοιχα.
 Σχέση (23): Καμπύλη IS.

 Σχέση (24): Καμπύλη LM.
 Σχέση (25): Συνάρτηση παραγωγής.
 Σχέση (26): Συνάρτηση ζήτησης εργασίας.
 Σχέση (27): Συνάρτηση προσφοράς εργασίας. Γίνεται η
υπόθεση ότι οι εργαζόμενοι ενδιαφέρονται για τον μετά τους
φόρους πραγματικό μισθό.
 𝐺 , 𝑀, 𝐾 , 𝑡 προσδιορίζονται εξωγενώς.

1 .4.1 Πλήρως Εύκαμπτοι Ονομαστικοί Μισθοί (Κλασική Θεωρία)
5 ενδογενείς μεταβλητές: 𝑌, 𝑅 , 𝐿, 𝑃, 𝑊 .
 Καμπύλη AD → ολικά διαφορικά στις σχέσεις (23) και (24),
επίλυση των δύο σχέσεων ως προς 𝑅 και εξίσωση τους,
θέτοντας ταυτόχρονα ότι 𝑑𝑑 = 0 και 𝑑𝑑 = 0:
𝑑𝑑 𝐿 𝑅 1−𝐶 𝑌 𝐷 1−𝑡 +𝐼 𝑅 𝐿 𝑌
= 𝑀 < 0. (28)
𝑑𝑑 −𝐼 𝑅
𝑃2
𝑆 𝐿
 Σχέσεις (26) και (27): 𝐹𝐿 𝐾 , 𝐿 = .
1−𝑡
𝐾 , 𝑡 εξωγενείς → προσδιορισμός 𝐿 → προσδιορισμός 𝑌 (με
αντικατάσταση του 𝐿 στη σχέση (25)) → AS κάθετη στο
επίπεδο προϊόντος πλήρους απασχόλησης 𝑌 � (Διάγραμμα 4).

P
AS(Κ,t)
AD(G,M,t)
 Κλασική Διχοτόμηση: οι πραγματικές μεταβλητές 𝑌, 𝐿

προσδιορίζονται από την αγορά των παραγωγικών
συντελεστών και τη συνάρτηση παραγωγής, ενώ οι
ονομαστικές ή νομισματικές μεταβλητές 𝑅 , 𝑃 προσδιορίζονται
από την καμπύλη AD (δηλαδή, από τις καμπύλες IS και LM).

 AS κάθετη:
- Δεν υπάρχει ανεργία (ή όποιο επίπεδο ανεργίας
παρατηρείται στην οικονομία είναι εθελούσιο).
- Νομισματική πολιτική και δημοσιονομική πολιτική από την
πλευρά των δημοσίων δαπανών έχουν επιπτώσεις μόνο στις
τιμές.
- Δημοσιονομική πολιτική από την πλευρά των φόρων έχει
κάποια επίπτωση: ↓ 𝑡 → μετατόπιση AD, AS προς τα δεξιά
→ ↑ 𝐿, 𝑌.
- Επίσης (Blinder, 1973): 𝑑𝑑⁄𝑑𝑑 < 0.
- Συνοπτικά (supply-side economics): 𝑑𝑑⁄𝑑𝑑 = 0, 𝑑𝑑⁄𝑑𝑀 = 0
και 𝑑𝑑⁄𝑑𝑡 < 0.

 Οπότε, πολιτική μειωμένου (αλλά ισοσκελισμένου)
προϋπολογισμού:
- Καμπύλη AD: αλληλοαναίρεση επιπτώσεων από ταυτόχρονη
↓ 𝐺 , 𝑡.
- Καμπύλη AS: προθυμία εργαζομένων να εργαστούν για
χαμηλότερο προ φόρων μισθό → ↑ προσλήψεων από
επιχειρήσεις → ↑ 𝐿 → μετατόπιση AS προς τα δεξιά.
 Κριτικές Κλασικής Θεωρίας:

- Δεν αντιμετωπίζει υφέσεις/ανεργία → ισορροπία στο 𝑌 �.
- Υπονοεί ότι οι επιχειρήσεις είναι ικανοποιημένες με τη
συσσώρευση αποθεμάτων (↓ AD → ↑ αύξηση αποθεμάτων
→ οι επιχειρήσεις δεν τα μειώνουν καθώς δεν υπάρχουν
απολύσεις) → εντονότερο το πρόβλημα στην παγίδα
ρευστότητας (liquidity trap) όπου 𝐿 𝑅 → −∞.
- Οπότε, μεταβολές στην Κλασική θεωρία:
(α) Κεϋνσιανή ανάλυση: υφέσεις/ανεργία ως αποτέλεσμα
ακαμψιών σε 𝑊 , 𝑃, αλλά και ως αποτέλεσμα μεταβολών
στις προσδοκίες που αποσταθεροποιούν την οικονομία.
(β) Νεοκλασική θεωρία: πραγματικοί επιχειρηματικοί
κύκλοι.
1 .4.2 Άκαμπτοι προς τα Κάτω Ονομαστικοί Μισθοί

Εξωγενές 𝑊 στο υπόδειγμα των σχέσεων (23)-(27): 𝑊 = 𝑊 →
τροποποίηση υποδείγματος καθώς 4 ενδογενείς μεταβλητές για 5
εξισώσεις:
 Διαχωρισμός πραγματοποιούμενης απασχόλησης 𝐿, ζήτησης
εργασίας 𝐿𝐷 και προσφοράς εργασίας 𝐿 𝑆 .
 «Η ζήτηση εργασίας πάντα ικανοποιείται» → αν η καμπύλη AD
μετατοπιστεί προς τα αριστερά, τότε 𝐿 = 𝐿𝐷 < 𝐿 𝑆 .

 Οπότε:
𝑊
- Σχέση (26): = 𝐹𝐿 𝐾 , 𝐿 .
𝑃
𝑊 1−𝑡
- Σχέση (27): = 𝑆 𝐿𝑆 .
𝑃
- 5 ενδογενείς μεταβλητές: 𝑌, 𝐿, 𝐿 𝑆 , 𝑅 , 𝑃.
 Διάγραμμα 5:
W P
AS(K,t)
PS(LS)/(1-t)
B A
A
B
AD0(G0,M,t)
PFL
AD1(G1,M,t)
L1 L* L2 L Y1 Y Y

 Έστω ισορροπία στο Α και ↓ 𝐺 από 𝐺 0 σε 𝐺1 :
- Μετατόπιση καμπύλης AD προς τα αριστερά.
- Μετατόπιση ζήτησης και προσφοράς εργασίας προς τα
κάτω.
- Οικονομία στο σημείο Β: ανεργία 𝐿 2 − 𝐿 1 (απολύσεις 𝐿∗ − 𝐿 1
και αυξημένη συμμετοχή στο εργατικό δυναμικό 𝐿 2 − 𝐿∗ ) →
προϊόν 𝑌1 .
 ↓ ανεργίας αν ↓ το 𝑊 : 𝑑𝑑�𝑑 𝑊 < 0 (με βάση τον Keynes, μια

τέτοια μείωση μπορεί να χειροτερεύσει την ύφεση).
 Εναλλακτικά, ↓ ανεργίας αν ↑ 𝐺 ( 𝑑𝑑⁄𝑑𝑑 > 0) ή αν ↑ 𝑀 ( 𝑑𝑑⁄𝑑𝑀 >
0).

1 .4.3 Ακαμψία Ονομαστικών Μισθών και Τιμών (Barro and
Grossman, 1971; Malinvaud, 1977)
 Ακαμψία προς τα κάτω ονομαστικών μισθών και ταυτόχρονα
ακαμψία τιμών → καμπύλη AS πλήρως οριζόντια σε μια
δεδομένη χρονική στιγμή → το παραγόμενο προϊόν
καθορίζεται πλήρως από την AD.
 Εξαιτίας της ακαμψίας των τιμών οι αγορές των αγαθών δεν
εκκαθαρίζονται → οι ανταγωνιστικές επιχειρήσεις δεν
𝑑𝑑 𝑊
μπορούν να θέσουν 𝑀𝑀 = 𝑃 = 𝑀𝑀 = 𝑊 = → ↓ AD
𝑑𝑑 𝐹𝐿
συνεπάγεται περιορισμό των πωλήσεων των επιχειρήσεων.
𝑊
 Συνεπώς, η ζήτηση εργασίας είναι ανεξάρτητη από το , και
𝑃
κάθετη σε εκείνο το επίπεδο απασχόλησης που καθορίζεται
από τον περιορισμό των πωλήσεων (Διάγραμμα 6).

W LD P
AS
PS(LS)/(1-t)
W = W0 B A
B A
W = W1 P=P
Γ
AD0
AD1
L1 L* L Y1 Y Y
 Έστω ισορροπία στο Α με 𝑊 = 𝑊0 , και ↓ 𝐺 → μετατόπιση της

καμπύλης AD προς τα αριστερά → λόγω της ακαμψίας των
τιμών, οι πωλήσεις των επιχειρήσεων περιορίζονται στο 𝑌1 →
συνάρτηση ζήτησης εργασίας κάθετη στο 𝐿 1 → Ισορροπία στο
Β και ανεργία.
 Επεκτατική δημοσιονομική ή νομισματική πολιτική →
μετατόπιση της καμπύλης AD προς τα δεξιά → ↓ ανεργίας.

 Αντίθετα, αν ↓ 𝑊 από 𝑊0 σε 𝑊1 → αναδιανομή εισοδήματος
υπέρ των επιχειρηματιών ίσο με 𝑊0 ΒΓ𝑊1 .
 Συμπερασματικά, αν οι τιμές είναι περισσότερο άκαμπτες από
τους ονομαστικούς μισθούς σε περιόδους ύφεσης, αυτή
μπορεί να αντιμετωπιστεί με μια ενεργητική πολιτική ζήτησης.
� προκειμένου να παραμείνει σταθερό το 𝑊 →
 Επίσης, αν ↓ 𝑊 , 𝑃
𝑃
μετακίνηση του Β κατά μήκος της καμπύλης AD 1 προς τα
δεξιά → ↑ 𝑌 → ↑ πωλήσεων των επιχειρήσεων → μετακίνηση
της κάθετης στο 𝐿 1 συνάρτησης ζήτησης εργασίας προς τα
δεξιά → ↑ 𝐿.
 Ερμηνεία της ύφεσης στην Ελληνική οικονομία: ↓ μισθών σε
ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, αλλά όχι ↓ τιμών λόγω
στρεβλώσεων («κλειστά» επαγγέλματα, εναρμονισμένες
πρακτικές και ολιγοπωλιακές συνθήκες σε ορισμένους
κλάδους κ.λπ.) → ↓ εισοδήματος εργαζομένων και παράταση
ύφεσης χρονικά [3 ο Πρόγραμμα Διάσωσης: «άνοιγμα»
επαγγελμάτων και κατάργηση όλων των στρεβλώσεων].
1.5 Σχολές Μακροοικονομικής Σκέψης
1 .5.1 Κλασική Θεωρία (Adam Smith, David Hume, David Ricardo,
John Stuart Mill κ.ά.)
 Ελεύθερη λειτουργία της αγοράς χωρίς κυβερνητικές
παρεμβάσεις και έμφαση στην αποδοτικότητα του μηχανισμού
των τιμών.
 Πλήρης ευελιξία μισθών και τιμών (με τέλεια πρόβλεψη) → η
αγορά εργασίας εκκαθαρίζεται πάντα → κάθετη καμπύλη AS
στο επίπεδο προϊόντος πλήρους απασχόλησης.
 Ζήτηση χρήματος: προσδιορίζεται με βάση την Ποσοτική
Θεωρία του Χρήματος και δεν εξαρτάται από το πραγματικό
επιτόκιο, δηλαδή:
𝑀 𝐷
= 𝑘𝑘, (29)
𝑃
όπου η σταθερά 𝑘 είναι το αντίστροφο της ταχύτητας
κυκλοφορίας του χρήματος.

 Οπότε, στο υπόδειγμα IS-LM: 𝑙 𝑅 = 0 → 𝐿 𝑌, 𝑅 = 𝑙 𝑌 = 𝑘 →
κάθετη καμπύλη LM → η καμπύλη AD δεν επηρεάζεται από το
𝐺 (Διάγραμμα 7).
R LM(M0/P0) P
AS
LM(M1/P1)
R1 P1
IS(G1)
R0 P0 AD(M1)
IS(G0)
AD(M0)
Y Y Y
 Επεκτατική δημοσιονομική πολιτική: κανένα αποτέλεσμα στα

𝑌, 𝐿, αφήνοντας επίσης ανεπηρέαστο το 𝑃. Όμως ↑ 𝑅 →
πλήρης εκτόπιση ιδιωτικών επενδύσεων (crowding-out ef fect).
 Επεκτατική νομισματική πολιτική: κανένα αποτέλεσμα στα 𝑌, 𝐿
αλλά ↑ 𝑃.
 Νομισματική ουδετερότητα (monetar y neutrality) και κλασική
διχοτόμηση (classical dichotomy): ο νομισματικός και ο
πραγματικός τομέας της οικονομίας μπορούν να μελετηθούν
ξεχωριστά, καθώς οι πολιτικές ζήτησης επηρεάζουν τα 𝑃, 𝑅
𝑊
ενώ οι πολιτικές προσφοράς επηρεάζουν τα , 𝐿, 𝑌 → δεν
𝑃
υπάρχει κανένας λόγος για παρέμβαση της κυβέρνησης στην
οικονομική διαδικασία.
1 .5.2 Κεϋνσιανή Ανάλυση

 Ακαμψία ονομαστικών μισθών.
 Θεωρία προτίμησης ρευστότητας σχετικά με τη ζήτηση
χρήματος → ανάλυση μέσω της περίπτωσης της παγίδας
ρευστότητας (Διάγραμμα 8). Έστω ότι:
(α) 𝑅 είναι τόσο χαμηλό (𝑅 min ) που η οικονομία βρίσκεται στο
οριζόντιο τμήμα της καμπύλης LM, δηλαδή 𝐿 𝑅 → −∞.
R
LM(Μ0/P0)
Rmin LM(Μ1/P0)
IS(G1)
IS(G0)
Y0 Y1 Y
P
AD0 AD1 AS
P1
P0
Y0 Y1 Y Y

(β) 𝐺 τόσο χαμηλό που η καμπύλη IS τέμνει το οριζόντιο τμήμα
της καμπύλης LM → δεν μπορεί να εξασφαλιστεί πλήρη
απασχόληση των παραγωγικών συντελεστών.
(γ) Ευκαμψία μισθών και τιμών.
- Οπότε καμπύλη AD κάθετη, καθώς οι μεταβολές του 𝑃 δεν

μετατοπίζουν το οριζόντιο τμήμα της καμπύλης LM →
- Με κάθετες καμπύλες AS και AD δεν μπορεί να
προσδιοριστεί ισορροπία → καταρρίπτεται το βασικότερο
χαρακτηριστικό της Κλασικής θεωρίας που είναι η
αυτορρύθμιση των αγορών.
- Επεκτατική νομισματική πολιτική (αύξηση του 𝑀 από 𝑀0 σε
𝑀1 ): καμία επίπτωση, καθώς το επιπλέον χρήμα θα
απορροφηθεί από τους επενδυτές χωρίς αποτέλεσμα στο 𝑅
(Keynes).

- Επεκτατική δημοσιονομική πολιτική (αύξηση του 𝐺 από 𝐺 0
σε 𝐺1 ): μετατόπιση της καμπύλης AD δεξιά → ↑ 𝐿, 𝑌.
- Τροποποίηση της συνάρτησης κατανάλωσης για
αντιμετώπιση της παραπάνω ασυνέπειας της Κλασικής
θεωρίας (Pigou): η απόφαση των νοικοκυριών για
κατανάλωση εξαρτάται και από τον πραγματικό τους
� + 𝑀 (↓ 𝑃 → ↑ 𝑀 → ↑ 𝐴 → ↑ 𝐶
πλούτο (wealth ef fect) 𝐴 ≡ 𝐾
𝑃 𝑃
→ ↑ AD). Στην περίπτωση αυτή η καμπύλη AD έχει αρνητική
κλίση, ενώ η πλήρης απασχόληση μπορεί να αποκατασταθεί
στην οικονομία.
1 .5.3 Νεοκλασική Σύνθεση

 Η οικονομία έχει Κεϋνσιανές ιδιότητες βραχυχρόνια και
Κλασικές ιδιότητες μακροχρόνια.

 1 η εκδοχή (Modigliani, 1944): ονομαστικοί μισθοί άκαμπτοι
προς τα κάτω → ύπαρξη ανεργίας, ενώ μέρος της καμπύλης
AS έχει θετική κλίση (Διάγραμμα 1).
 2 η εκδοχή: Πλήρης ευκαμψία ονομαστικών μισθών, αλλά

προσαρμοζόμενες προσδοκίες (Διάγραμμα 3) → η πλήρης
απασχόληση εξαρτάται από την ταχύτητα που οι φορείς της
οικονομίας διορθώνουν τα σφάλματα προσδοκιών. Για
παράδειγμα, μια νομισματική επέκταση:
- ↓ άμεσα (βραχυχρόνια) το 𝑅 → η καμπύλη AD μετατοπίζεται
προς τα δεξιά → ↑ 𝐿, 𝑌 → λόγω της αυξημένης ζήτησης ↑
άμεσα και το 𝑃.
- Σταδιακά, το 𝑃 𝑒 θα αρχίσει να ↑ → η καμπύλη AS
μετατοπίζεται προς τα αριστερά.

- Μακροχρόνια, 𝐿, 𝑌 επανέρχονται στο αρχικό τους επίπεδο.
Δηλαδή, η νομισματική ουδετερότητα δεν ισχύει
βραχυχρόνια, παρά μόνο μακροχρόνια.
1 .5.4 Μονεταριστική Θεωρία (Milton Friedman)

 Μεγάλη ευαισθησία των επενδύσεων σε μεταβολές του 𝑅 →
πολύ μεγάλο 𝐼𝑅 → καμπύλη IS σχεδόν οριζόντια (οπότε, μια
επεκτατική δημοσιονομική πολιτική θα εκτοπίσει σε πολύ
μεγάλο βαθμό τις ιδιωτικές επενδύσεις).
 Ποσοτική Θεωρία του Χρήματος για τη ζήτηση χρήματος →
καμπύλη LM πολύ απότομη ή κάθετη.
 Friedman: αποδοχή προσαρμοζόμενων προσδοκιών και
απόρριψη ορθολογικών προσδοκιών.
 Δημοσιονομική πολιτική πλήρως αναποτελεσματική για τα 𝐿, 𝑌.

 Νομισματική πολιτική αποτελεσματική: αν 𝑑𝑑 > 0, μέσω της
ποσοτικής θεωρίας του χρήματος (σχέση (29)) συνεπάγεται ότι
1
𝑑𝑑𝑑 = 𝑑𝑑 > 0. Λόγω των προσαρμοζόμενων προσδοκιών,
𝑘
θα υπάρχουν προσωρινά αποτελέσματα στο 𝑌.
 Οι κυβερνήσεις παρουσιάζουν μεγάλες χρονικές υστερήσεις
στην αναγνώριση ενός προβλήματος στην οικονομία → η
εφαρμοζόμενη οικονομική πολιτική θα συμβεί με
καθυστέρηση, επιτείνοντας έτσι τις οικονομικές διακυμάνσεις.
 Friedman (1968): κανόνας σταθερής μεγέθυνσης της
προσφοράς χρήματος από την Κεντρική Τράπεζα, και όχι
εφαρμογή νομισματικής πολιτικής προκειμένου να επηρεαστεί
η AD και συνεπώς, η απασχόληση.

1 .5.5 Νεοκλασική Θεωρία (Robert Lucas, Thomas Sargent,
Edward Prescott, Robert Barro κ.ά.)
 Πλήρης ευκαμψία μισθών και τιμών.
 Πλήρης αποτελεσματικότητα των αγορών, η οποία εξασφαλίζει
πλήρη απασχόληση.
 Ορθολογικές προσδοκίες.
 Οι οικονομικές διακυμάνσεις δεν οφείλονται σε ονομαστικές
ακαμψίες, αλλά σε επιλογές ορθολογικών φορέων που
ανταποκρίνονται στα κίνητρα που παρατηρούν.
 Μικροοικονομική θεμελίωση (micro-foundations) των βασικών
μακροοικονομικών σχέσεων (κατανάλωση, επενδύσεις, ζήτηση
χρήματος, ζήτηση και προσφορά εργασίας).
 Πρόταση αναποτελεσματικότητας της πολιτικής (policy
ineffectiveness proposition): η κυβέρνηση δεν μπορεί ή δεν
πρέπει να ασκεί αντικυκλική οικονομική πολιτική.
 Πραγματικοί Επιχειρηματικοί Κύκλοι: οι επιχειρηματικοί κύκλοι
οφείλονται σε πραγματικές διαταραχές στην οικονομία, όπως
οι μεταβολές στην τεχνολογία παραγωγής.
 Οικονομολόγοι της προσφοράς (ανάμεσα τους οι Arthur Laf fer

και Robert Mundell):
- Πλήρως αντίθετοι με οποιαδήποτε κρατική παρέμβαση στην
οικονομία.
- Μεγάλη έμφαση στις στρεβλώσεις της φορολογίας →
μείωση φορολογικών συντελεστών για τόνωση οικονομικής
δραστηριότητας → προτιμότερη η μείωση της φορολογίας
παρά η μείωση των δημοσίων δαπανών.
- Καμπύλη Laf fer (Διάγραμμα 9): 𝑡 𝐿 είναι ο φορολογικός
συντελεστή στο εισόδημα από εργασία και 𝑇 τα συνολικά
φορολογικά έσοδα.

T
0 tL
- Σε χαμηλό (υψηλό) επίπεδο 𝑡 𝐿 , το θετικό αποτέλεσμα από

τα φορολογικά έσοδα υπερκαλύπτει (είναι μικρότερο από)
το αρνητικό αποτέλεσμα στη φορολογική βάση, με
αποτέλεσμα τα φορολογικά έσοδα να ↑ (↓) με τον
φορολογικό συντελεστή → ↓ του 𝑡 𝐿 μπορεί να ↑ το 𝑇.

1 .5.6 Νεοκεϋνσιανή Προσέγγιση (George Akerlof, Edmund
Phelps, Olivier Blanchard, Gregory Mankiw κ.ά.)
 Ορθολογικές προσδοκίες.
 Ονομαστικές ακαμψίες κυρίως λόγω των συμβάσεων εργασίας
(που διαρκούν συνήθως αρκετές χρονικές περιόδους) →
εξουδετερώνουν την πρόταση αναποτελεσματικότητας της
πολιτικής των νεοκλασικών οικονομολόγων.
 Η κυβέρνηση και μπορεί και πρέπει να παρεμβαίνει
προκειμένου να σταθεροποιήσει την οικονομία, ακόμα και
κάτω από την υπόθεση των ορθολογικών προσδοκιών.
 Έμφαση στις αγορές με ατελή ανταγωνισμό, σε αντίθεση με
τον πλήρη ανταγωνισμό της Νεοκλασικής θεωρίας.

1 .5.7 Μετακεϋνσιανή Προσέγγιση (Joan Robinson, Paul
Davidson, Hyman Minsky κ.ά.)
 Η οικονομία δεν τείνει μακροχρόνια σε επίπεδο προϊόντος
πλήρους απασχόλησης → διαχείριση της ενεργούς ζήτησης,
τόσο βραχυχρόνια όσο και μακροχρόνια.
 Η αποτυχία της αγοράς να εξασφαλίσει πλήρη απασχόληση
δεν οφείλεται στις ακαμψίες μισθών και τιμών.
 Απόρριψη υποδείγματος IS-LM.
 Βασικός ο ρόλος της ζήτησης χρήματος στη διανομή
εισοδήματος, την οικονομική μεγέθυνση και το εμπόριο (≠
Νεοκλασική θεωρία: έμφαση στην τεχνολογία, τις προτιμήσεις
και το αρχικό επίπεδο προικοδότησης (endowment) σε μια
οικονομία).

1.6 Εφαρμογές
1 .6.1 Το Παράδοξο της Φειδούς
Εξωγενής αύξηση της φειδούς στον ιδιωτικό τομέα της
οικονομίας → ↓ 𝑌, αφήνοντας όμως το 𝑆 ισορροπίας αμετάβλητο!
Έστω το ακόλουθο υπόδειγμα κλειστής οικονομίας:
𝑌 = 𝐶 + 𝐼 + 𝐺, (30)
𝐶 = 𝐶 𝑌 𝐷 = 𝐶� + 𝑏 𝑌 𝐷 , 0 < 𝑏 < 1, (31)
𝑌 𝐷 = 𝑌 − 𝑇, (32)
όπου 𝑌, 𝑌 𝐷 , 𝐶 , 𝑇, 𝐼 , 𝐺 είναι το συνολικό εισόδημα, το διαθέσιμο

εισόδημα, η ιδιωτική κατανάλωση, οι φόροι, οι ιδιωτικές
επενδύσεις και οι δημόσιες δαπάνες, αντίστοιχα. Επίσης:
- Σταθερές τιμές.
- 𝐺 , 𝐶� , 𝑇, 𝐼 εξωγενή.

 Σχέση (30): 𝐼 + 𝐺 = 𝑌 − 𝐶 .
 Χρησιμοποιώντας και τις σχέσεις (31) και (32):

𝐼 + 𝐺 = 𝑌 − 𝐶 ⇒ 𝐼 + 𝐺 = 1 − 𝑏 𝑌 + 𝑏𝑏 − 𝐶� . (33)
 Παραγωγίζοντας και τις δύο πλευρές της σχέσης (33) ως προς

𝐶� και θέτοντας 𝑑𝑑 = 𝑑𝑑 = 𝑑𝑑 = 0:
𝑑𝑑 𝑑 𝐶� 𝑑𝑑 1
0= 1−𝑏 − ⇒ = > 0. (34)
𝑑 𝐶� 𝑑 𝐶� 𝑑 𝐶� 1−𝑏
 Επίσης 𝑆 = 𝑌 − 𝐶 − 𝑇 . Χρησιμοποιώντας και τις σχέσεις (31)

και (32):
𝑆 = 𝑌 − 𝐶 − 𝑇 ⇒ 𝑆 = 1 − 𝑏 𝑌 − 𝑇 − 𝐶� . (35)

 Παραγωγίζοντας και τις δύο πλευρές της σχέσης (35) ως προς
𝐶� και χρησιμοποιώντας τη σχέση (34):
𝑑𝑑 𝑑𝑑 𝑑 𝐶� 1
= 1−𝑏 − = 1−𝑏 − 1 = 0. (36)
𝑑 𝐶� 𝑑 𝐶� 𝑑 𝐶� 1−𝑏
 Σχέσεις (34) και (36): ↓ 𝐶� → ↓ 𝑌, αφήνοντας το 𝑆 αμετάβλητο.
1 .6.2 Ο Δημοσιονομικός Πολλαπλασιαστής Haavelmo

Επιπλέον δημόσιες δαπάνες χρηματοδοτούνται με επιπλέον
φόρους: 𝑑𝑑 = 𝑑𝑑 (Haavelmo, 1945) → δημοσιονομικός
𝑑𝑑
πολλαπλασιαστής ισοσκελισμένου προϋπολογισμού = 1.
𝑑𝑑
 Σχέσεις (30)-(32):
𝐶� −𝑏𝑏 +𝐼 +𝐺
𝑌 = 𝐶� + 𝑏 𝑌 − 𝑇 + 𝐼 + 𝐺 ⇒ 𝑌 = . (37)
1−𝑏
 Ολικό διαφορικό στη σχέση (37):
−𝑏𝑏𝑏+𝑑𝑑 𝑑𝑑=𝑑𝑑 −𝑏𝑏𝑏 +𝑑𝑑 𝑑𝑑
𝑑𝑑 = = = 𝑑𝑑 ⇒ = 1. (38)
1−𝑏 1−𝑏 𝑑𝑑 𝑑𝑑 =𝑑𝑑
 Αν 𝑑𝑑 = 𝑑𝑑, το 𝐶 παραμένει αμετάβλητο. Παραγωγίζοντας και

τις δύο πλευρές της συνάρτησης κατανάλωσης ως προς 𝐺 και
χρησιμοποιώντας τη σχέση (38):
𝑑𝑑 𝑑𝑑 𝑑𝑑
=𝑏 − = 𝑏 1 − 1 = 0. (39)
𝑑𝑑 𝑑𝑑 =𝑑𝑑 𝑑𝑑 𝑑𝑑 =𝑑𝑑 𝑑𝑑
Αρχικά, ↓ 𝐶 λόγω ↑ 𝑇, στη συνέχεια ↑ 𝐶 λόγω ↑ 𝑌 (η οποία
προήλθε από την ↑ 𝐺 ), με αποτέλεσμα η 𝐶 να επιστρέψει στο
αρχικό της επίπεδο και συνεπώς, η συνολική επίδραση να
είναι μηδενική.

 Αν η χρηματοδότηση των δημοσίων δαπανών δεν γίνει με ↑ 𝑇
𝑑𝑑
αλλά με άλλο μέσο (π.χ. με την έκδοση ομολόγων), τότε > 1,
𝑑𝑑
𝑑𝐶
ενώ > 0 (καθώς η 𝐶 δεν ↓ αρχικά λόγω ↑ 𝑇). Πιο αναλυτικά:
𝑑𝑑
- Ολικό διαφορικό στη σχέση (37):
𝑑𝑑 𝑑𝑑 1
𝑑𝑑 = ⇒ = > 1. (40)
1−𝑏 𝑑𝑑 1−𝑏
- Παραγωγίζοντας και τις δύο πλευρές της συνάρτησης
κατανάλωσης ως προς 𝐺 :
𝑑𝑑 𝑑𝑑 𝑏
=𝑏 = > 0. (41)
𝑑𝑑 𝑑𝑑 1−𝑏

1 .6.3 Εξαγωγή της Καμπύλης AS
 Ανταγωνιστικές συνθήκες.
 Cobb-Douglas συνάρτηση παραγωγής μιας αντιπροσωπευτικής
�.
επιχείρησης: 𝑌 = 𝐿𝑎 𝐾 1−𝑎 με 𝑎 > 0 και 𝐾 = 𝐾
 Συνάρτηση χρησιμότητας ενός αντιπροσωπευτικού
νοικοκυριού: 𝑈 = 𝐶 − 𝑏𝐿2 με 𝑏 > 0, ενώ ο εισοδηματικός του
περιορισμός είναι 𝑃 𝑒 𝐶 = 𝑊𝑊.
 Μεγιστοποίηση κερδών επιχείρησης → συνάρτηση ζήτησης

εργασίας (εξίσωση οριακής παραγωγικότητας της εργασίας με
πραγματικό μισθό):
1
𝑊 � 1−𝑎
𝐾 𝑊 𝑊
�, 𝐿 =
𝐹𝐿 𝐾 ⇒𝑎 = �
⇒𝐿=𝐾
𝑎−1
. (42)
𝑃 𝐿 𝑃 𝑎𝑎

 Νοικοκυριό: λύνοντας τον εισοδηματικό περιορισμό για 𝐶 και
αντικαθιστώντας τον στη συνέχεια στη συνάρτηση
𝑊𝑊
χρησιμότητας: 𝑈 = 𝑒 − 𝑏𝐿2 → συνάρτηση προσφοράς
𝑃
εργασίας (πρώτη παράγωγος της συνάρτησης χρησιμότητας
ως προς την εργασία ίση με μηδέν):
𝜕𝑈 𝑊 𝑊 𝑃𝑒
=0⇒ − 2𝑏𝑏 = 0 ⇒ = 2𝑏 𝐿. (43)
𝜕𝐿 𝑃𝑒 𝑃 𝑃
 Σχέση (43) στη σχέση (42) → επίπεδο ισορροπίας του 𝐿
(θετική σχέση μεταξύ 𝐿 και 𝑃):
1 1
2𝑏 𝑃𝑒 𝑎−1 𝑎 𝑃
�
𝐿=𝐾 𝐿 ⇒𝐿= � 1−𝑎
𝐾
2−𝑎
. (44)
𝑎 𝑃 2𝑏 𝑃 𝑒
 Αντικαθιστώντας το επίπεδο ισορροπίας του 𝐿 στη συνάρτηση
παραγωγής → καμπύλη AS:
𝑎 𝑃 𝑑 𝑎 1−𝑎 1−𝑎
𝑌= � ℎ , όπου 𝑑 ≡
𝐾 , ℎ ≡ 𝑎 + . (45)
2𝑏 𝑃 𝑒 2−𝑎 2−𝑎 𝑎

1 .6.4 Αποτέλεσμα Πλούτου
 Για αντιμετώπιση της ασυνέπειας της Κλασικής θεωρίας
ιδιαίτερα στην περίπτωση της παγίδας ρευστότητας,
τροποποίηση συνάρτησης κατανάλωσης ενσωματώνοντας τον
πραγματικό πλούτο των νοικοκυριών: 𝐴 ≡ 𝐾� + 𝑀 (Pigou).
𝑃
 Έστω ότι η οικονομία βρίσκεται σε παγίδα ρευστότητας, όπου
το 𝑅 είναι πολύ χαμηλό και ίσο με 𝑅 min .
 Καμπύλη IS:
𝑌 = 𝐶 1 − 𝑡 𝑌, 𝐴 + 𝐼 𝑅 min + 𝐺 . (46)
 Καμπύλη LM:
𝑀
= 𝐿 𝑌, 𝑅 min . (47)
𝑃

 Ολικά διαφορικά στις σχέσεις (46) και (47) :
𝑀
� + 𝐶𝐴 𝑑
𝑑𝑑 = 𝐶 𝑌 𝐷 1 − 𝑡 𝑑𝑑 + 𝐶𝐴 𝑑𝐾 + 𝐼𝑅 𝑑𝑑 + 𝑑𝑑 , (48)
𝑃
𝑀
𝐿 𝑌 𝑑𝑑 + 𝐿 𝑅 𝑑𝑑 = 𝑑 . (49)
𝑃
� = 𝑑𝑑 = 0) και
 Λύνοντας τη σχέση (49) για 𝑑𝑑 (θέτοντας 𝑑 𝐾
αντικαθιστώντας το αποτέλεσμα στη σχέση (48):
𝑀 𝐼𝑅 𝑀
𝑑𝑑 = 𝐶 𝑌 𝐷 1 − 𝑡 𝑑𝑑 + 𝐶𝐴 𝑑 + 𝑑 − 𝐿 𝑌 𝑑𝑑 . (50)
𝑃 𝐿𝑅 𝑃
 Καθώς 𝐿 𝑅 → −∞, ο τελευταίος όρος στη σχέση (50) τείνει στο

μηδέν. Οπότε:
1 𝑀
𝑑𝑑 = 𝐶 𝑌 𝐷 1 − 𝑡 𝑑𝑑 + 𝐶𝐴 𝑑𝑑 − 𝑑𝑑 . (51)
𝑃 𝑃2

 Θέτοντας 𝑑𝑑 = 0 στη σχέση (51) → καμπύλη AD:
𝑑𝑑 1−𝐶 𝑌 𝐷 1−𝑡
=− 𝑀 < 0. (52)
𝑑𝑑 𝐶𝐴
𝑃2
Οπότε, διασφαλίζεται η αρνητική κλίση της καμπύλης AD και

είναι δυνατή η αποκατάσταση της πλήρους απασχόλησης στην
οικονομία (με την υπόθεση της ευκαμψίας μισθών και τιμών).


Slides Κεφάλαιο 1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Slides Κεφάλαιο 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1:

 Προσδιορισμός καμπύλης Συναθροιστικής Ζήτησης (AD).

Κεφάλαιο 1: Το Βασικό Μακροοικονομικό Υπόδειγμα

𝐶 = 𝐶 𝑌 𝐷 , 0 < 𝐶 𝑌 𝐷 < 1, (2)

𝑇 = 𝑇 𝑌 , 0 < 𝑇𝑌 < 1, (4)

𝐼 = 𝐼 𝑅 , 𝐼𝑅 < 0, (5)

όπου 𝑌, 𝑌 𝐷 , 𝐶 , 𝑇, 𝐼 , 𝐺 , 𝑀 , 𝑃, 𝑅 είναι το συνολικό εισόδημα, το

Κεφάλαιο 1: Το Βασικό Μακροοικονομικό Υπόδειγμα

 Σχέση (1): Ισορροπία στην αγορά αγαθών και υπηρεσιών →

 𝐶 𝑌 𝐷 : Οριακή ροπή για κατανάλωση.

Κεφάλαιο 1: Το Βασικό Μακροοικονομικό Υπόδειγμα

(β) «Κίνητρο κερδοσκοπίας» (‘speculative motive’):

Οπότε, η ζήτηση για πραγματικά ρευστά διαθέσιμα είναι:

Κεφάλαιο 1: Το Βασικό Μακροοικονομικό Υπόδειγμα

καθώς 0 < 1 − 𝐶 𝑌 𝐷 1 − 𝑇𝑌 < 1.

Κεφάλαιο 1: Το Βασικό Μακροοικονομικό Υπόδειγμα

 Ισορροπία στο υπόδειγμα IS-LM: Συνδυασμοί 𝑌 και 𝑅 , για τους

Κεφάλαιο 1: Το Βασικό Μακροοικονομικό Υπόδειγμα

 Καμπύλη AD: Ισορροπία του υποδείγματος IS-LM ως

 Ερμηνεία καμπύλης AD: ↑ 𝑃 → ↓ 𝑀 ⁄𝑃 → πιέσεις για ↑ 𝑅 . Άρα,

Κεφάλαιο 1: Το Βασικό Μακροοικονομικό Υπόδειγμα

Προκύπτει από τη δομή της αγοράς εργασίας και σχετίζεται

1 .3.1 Ζήτηση Εργασίας

� , 𝐿 , 𝐹𝐿 > 0, 𝐹𝐿𝐿 < 0,

όπου 𝑌 είναι το παραγόμενο προϊόν, 𝐿 η ποσότητα εργασίας, ενώ

Κεφάλαιο 1: Το Βασικό Μακροοικονομικό Υπόδειγμα

 Πρόβλημα της επιχείρησης:

Κεφάλαιο 1: Το Βασικό Μακροοικονομικό Υπόδειγμα

 Σχέση (16): Πεπλεγμένη συνάρτηση (implicit function) μεταξύ

Κεφάλαιο 1: Το Βασικό Μακροοικονομικό Υπόδειγμα

1 .3.2 Προσφορά Εργασίας

𝑈 = 𝑈 𝐶 , 1 − 𝐿 𝑆 , 𝑈𝐶 > 0, 𝑈1−𝐿 > 0, 𝑈𝐶𝐶 < 0, 𝑈1−𝐿,1−𝐿 < 0

όπου 𝐶 είναι η κατανάλωση και ℓ = 1 − 𝐿 𝑆 η ανάπαυση (leisure).

Κεφάλαιο 1: Το Βασικό Μακροοικονομικό Υπόδειγμα

Λύνοντας τον εισοδηματικό περιορισμό ως προς 𝐶 και

Κεφάλαιο 1: Το Βασικό Μακροοικονομικό Υπόδειγμα

Υποθέτοντας ότι, αν μεταβληθεί ο (προσδοκώμενος) πραγματικός

1 .3.3 AS με Τέλεια Πρόβλεψη (Perfect Foresight Hypothesis)

Κεφάλαιο 1: Το Βασικό Μακροοικονομικό Υπόδειγμα

 Έστω ισορροπία στο Α. Αν ↑ (↓) 𝑃 από 𝑃0 σε 𝑃1 (𝑃2 ) →

 Αν υπάρχει πλήρη ευκαμψία στους ονομαστικούς μισθούς, η ↑

Κεφάλαιο 1: Το Βασικό Μακροοικονομικό Υπόδειγμα

 Αν υπάρχει πλήρη ευκαμψία προς τα πάνω, αλλά πλήρης

Κεφάλαιο 1: Το Βασικό Μακροοικονομικό Υπόδειγμα

1 .3.4 AS με Προσαρμοζόμενες Προσδοκίες (Adaptive

Κεφάλαιο 1: Το Βασικό Μακροοικονομικό Υπόδειγμα

Σχέση (21) για διαχρονικές χρονικές περιόδους:

Δύο προβλήματα των προσαρμοζόμενων προσδοκιών:

Κεφάλαιο 1: Το Βασικό Μακροοικονομικό Υπόδειγμα

Καμπύλη AS AEH θετική κλίση βραχυχρόνια (Διάγραμμα 3).

 Έστω ισορροπία στο Α. Στο σημείο αυτό το προσδοκώμενο

Κεφάλαιο 1: Το Βασικό Μακροοικονομικό Υπόδειγμα

Κεφάλαιο 1: Το Βασικό Μακροοικονομικό Υπόδειγμα

 Αν ↑ (↓) 𝑃 από 𝑃0 σε 𝑃1 (𝑃2 ) → μετατόπιση της καμπύλης 𝐿𝐷

Κεφάλαιο 1: Το Βασικό Μακροοικονομικό Υπόδειγμα

𝑊 1−𝑡 �𝑃 = 𝑆 𝐿 , 𝑆 𝐿 > 0, (27)

 Σχέση (23): Καμπύλη IS.

Κεφάλαιο 1: Το Βασικό Μακροοικονομικό Υπόδειγμα

Κεφάλαιο 1: Το Βασικό Μακροοικονομικό Υπόδειγμα

 Κλασική Διχοτόμηση: οι πραγματικές μεταβλητές 𝑌, 𝐿

Κεφάλαιο 1: Το Βασικό Μακροοικονομικό Υπόδειγμα

Κεφάλαιο 1: Το Βασικό Μακροοικονομικό Υπόδειγμα

 Κριτικές Κλασικής Θεωρίας: