 AURREKARIAK

 BLOKEEN SORRERA
 BALKANETAKO KRISIA
 BERRARMATZE POLITIKA/LEGITIMAZIO IDEOLOGIKOA
 GERRAREKIKO GIRO SIKOLOGIKOA
 GERRAREN EZAUGARRI BERRIAK
 GERRAREN HASIERA
 HIRU FASEAK
 ATZEGUARDIAKO GERRA
 GERRAREN AMAIERA
 GERRAREN AZTERKETA
 BAKEAREN ANTOLAKUNTZA
Alemaniaren politika.
-XVIII mendetik Europan Orekaren
Teoria. Baina, Alemaniak oreka
apurtu zuen:
 Bismarcken politika realpolitik
(bakea helburu aliantzen bidez)
1890ra arte.
 Gillermo II.aren politika
weltpolitik (helburua:
Alemaniaren nagusitasuna)
1890tik aurrera.
 Lehia ekonomikoak. Industrializazioa eta
hazkunde ekonomikoaren ondorioz, merkatu eta
lehengaiak lortzeko beharra egon zen. Hauek,
herrialde berrietan aurkitu behar zituzten eta
ondorioz, kolonialismora jo zute herrialdeek.

 Lurralde-gatazkak: Altsazia eta Lorrena

(Frantzia eta Alemaniaren artean); Errusia eta
austria-Hungariaren artean Balkanengatik; Italia
eta Austriaren artean Adriatokoko Istria eta
Trentogaitik.

 Gatazka nazionalistak: Ideologia

nazionalistak hedatu ziren: Inperioen
nagusitasunagatik eta Estatu gabeko nazioek
indepentzia aldarrikatzen zutelako,

 Armamentuaren lasterketa : “bake

armatua”
 ALIANTZA HIRUKOITZA
-Alemania, Austria-Hungaria eta Italia.

*Aliantza naturala zuten (kultura medio).

*Denek interes berberak Afrikan (Italia) eta Balkanetan.

 ENTENTE HIRUKOITZA
-Ingalaterra, Errusia eta Frantzia.
*Beste aliantzeei aurre egiteko (Errusiak Balkanetan
interesak, Frantziak Afrika iparraldean eta
Ingalaterrak nolabaiteko pikea zuen merkataritza
eta ekonomiagatik Alemaniarekin).
 Otomandar Inperioa “Europako
gaixoa”, gainbeheraldian zegoenez,
Balkanekiko interesak piztu ziren:
Errusiak interes estrategikoak zituen,
itsasertzeak Mediterraneora irteera
edukitzeko.
 Serbiak interes nazionalistak
“Serbia Handia” eratu nahian.
 Austria-Hungariak Bosnia-
Her tzegobina eskuratu zuen eta
ondorioz, Errusia eta Serbia aliatu
egin ziren Austria-Hungariaren
kontra.
Laguntasuneko hitzarmena Serbia eta Errusiaren artean
 Gerra momentu batetik bestera lehertuko
zela eta berrarmatu egin ziren.
 Armadak ikaragarri hasi ziren eratzen eta
soldadutza ezarri zen.
 Armada horiek teknologia aldetik
ekipamendu askoz hobea zuten eta honek
beste era bateko gerra ahalbidetu zuen.
(kañoiak, trintxerak, hegazkinak…)

LEGITIMAZIO IDEOLOGIKOA
 Abertzaletasun sutsua indartu zen. Nazioa
defendatzea ondo ikusita zegoen ikuspuntu
moraletik.
 Gerra industrial eta teknologikoa.
 Arma berriak:
 Ametrailadora
 Tankea
 Abioia
 Urpekontzi
 Eskuko bonbak
 Gas itogarriak,….

 Propaganda eta komunikabideen

erabilera
 Garraio modernoak:
 Ferrokarrila
 Ibilgailua
 1914ko ekainaren 28an, Austria-Hungariako artxidukea hil
zuen Serbiar nazionalista batek.
 Ondorioz uztailean Austriak ultimatuma jarri zion Serbiari.
Serbiak ia ezarritako eskaera guztiak bete zituen arren
Austriak gerra deklaratu zion (Alemania lagun zuela)
 Errusiak Serbiaren alde mobiliza-
ziora deitu zuen.
 Aliantzak kateatuz, gerra Europa
osora zabaldu zen
abuztuaren 4rako.
 LEHEN FASEA: MUGIMENDU GERRA
- Alemanek Schlief fen planari jarraituz gerra
bizkorra antolatu zuten bi fronterekin.
 Ekialdean (Errusia)
 Mendebaldean (Frantzia)
- Helburua: Mendebaldea garaitu
ondoren indar guztia ekialdean jarri.
- Alemaniak, Belgika zeharkatu ostean
Marneko 1. batailan porrot egin zuen.
Gotorleku frantsesen lerroa
Maginot Lerroa
BIGARREN FASEA: LUBAKIETAKO GERRA
(1915-1916)

 Bi ezaugarri izan zituen:

 Fronteak egonkortu
 Lubakietan oinarritutako defentsa

taktikak.
.
 Bataila garrantzitsuak:
 Verdungoa (1916KO 2-11 bitartean)
 Sommekoa (1916-7tik 11ra)
La batalla es recordada principalmente por su
primer día, 1 de julio de 1916, en el que los
británicos sufrieron 57.740 bajas, de las cuales
19.240 fueron mortales. Constituye la batalla más
sangrienta en la historia del Ejército Británico
-Berdintasun egoera nagusi.
-Gertakariak:
• Errusiako Iraultza boltxebikea
• Bake hitzarmena Alemaniarekin: Brest –Litovskeko
bakea.
• Estatu Batuak gerran sartu
ziren blokeak desorekatuz.
 GERRA EKONOMIA:
 Produktuen falta: errazionamendu liburuxkak
 Emakumeak lanera,
 Prezioak gora eta maileguen eskaerak agertu
ziren.
 ARAZO EKONOMIKOAri aurre egiteko: Estatuak
zuzenean parte hartu behar izan zuen
kapitalismoa baztertuz.

 HERRIALDE NEUTRALentzat ETA ESTATU

BATUentzat onuragarria izan zen
hornikuntzagaitik.
 Arrazoiak:
 Alemaniak ezin zuen Foch jenerala
EEB Betako tropekin gainditu eta
Parisetik 120 Kmra geratu zen.
 Abiazio aliatua eta armamentua hobea zen.
 Aliatuek Bagdad eta Jerusalen hartzen dituzte, Otomandar
inperioa errenditzen da.
 Frantsesek eta ingelesek Ekialde Hurbila inbaditzen dute
 Gerra gaindituezina zenaren iritzia zabaldu egin zen
 Berlingo langileen iraultza dela eta Kaiserrak Holandara ihes
egin zuen
 1918ko azaroaren 11an Rethondes hirian potentzia aliatu
nagusiek eta Alemaniak gerraren amaiera sinatu zuten.
 Gerran parte hartu zuten 68 milioi pertsona
 Galera demografiko itzela: 8 milioi hildako
 Lurra, etxalde eta azpieigitura asko galdu ziren.
 Lau inperio erori ziren:
 Errusiarra
 Austro-hungariarra
 Alemandarra
 Otomandarra

 Oreka politiko berria: Inperio handietan

nazionalitate desberdinak zeuden eta independentzia
aldarrikatzen zuten. Kolonietan ere nazionalismoa hasi zen
hedatzen
 Aldaketak nazioarteko harremanetan:
 Europa ahuldu egin zen.
 Estatu Batuek eta Japoniak nagusitasuna
izango dute.

 Eraldaketa ekonomiko-sozialak
 Armamentuen enpresa batzuk aberastu ziren
 Eskariaren hazkundeak produkzio antolakuntza zientifikoa
bultzatu zuen.
 Aurrezle txikiak, erretirodunak eta langileak txirotu ziren
 Emakumeen leku berria gizartean: feminismoa
VERSAILLESEN ITUNA
 Bakearen printzipio nagusiak: Alemaniarentzat baldintza
gogorrak, Europako mapa berria eratu eta inperio kolonialak
berriro banatu ziren.
 Bake itunak:
- Parisen bildutakoak: Lau protagonista nabarmen; Clemenceau
(Frantzia), Wilson (Estatu Batuak), Lloyd George (Inglaterra) eta
Orlando (Italia).
• Estatu Batuek 14 puntu aurkeztu zituzten, 2 aipagarriak:
nazionaltasuna ezartzea eta nazioen elkartea sortzea
• Frantzia: Austria-Hungaria deuseztatu eta Alemania ahuldu
• Inglaterra: Otomandar inperioaren etorkizuna eta
Britainiarren presentzia Ekialde Hurbilean
• Italia: Kosta adriatikoko lurrak anexionatu nahi izan zituen
 1919an Parisko biltzarrean Nazioen
Elkar tea sortu zen. Negoziazioaren bidetik,
bakea ziurtatzeko eta gatazkak konpontzeko
egin beharra zuen nazioarteko erakundea.
 1919ko ekainaren 28an idatzi
zuten, herrialde irabazleek eta
Alemaniak. Bertan erabaki ziren
Alemaniari ezarri behar zitzaizkion
baldintzak:
 Lurraldeen galera (Altzazia-
Lorrena)
 Desmilitarizazioa Rihn ibaiaren bi
aldeetan…
 Kalteordaina gerraren galeragatik
XX. MENDEAREN HASIERAN

EKIALDE HURBILEKO MAPA

BERRIA