Predavanje 10

Poglavlje 56: Nadzor moždane kore i moždanog

debla nad motoričkim funkcijama

- većina voljnih pokreta začetih u motoričkoj kori ostvaruje se tako što

moždana kora aktivira obrasce funkcija pohranjene u nižim moždanim
područjima koji odašilju mišićima specifične kontrolne signale

MOTORIČKA KORA I KORTIKOSPINALNI TRAKT

- motorička kora - ispred središnje brazde; prima signale iz

somatosenzoričke kore koji su nužni za započinjanje motoričkih aktivnosti

- dijeli se u 3 područja:

1. Primarna motorička kora

- ispred središnje centralne brazde (područje 4)

- područje za ruke i šake nalazi se u srednjem dijelu, područje za trup je

blizu vrha mozga, a područje za noge i stopala u dijelu koju uranja u
uzdužnu brazdu

- polovica cijele primarne motoričke kore nadzire mišiće šake i mišiće

za govor

- podraživanje jednog jedinom neurona obično pobuđuje specifičan

pokret, a ne specifičan mišić

2. Premotoričko područje

- leži ispred primarne motoričke kore

- dio za usta i lice je najlateralnije, gore su trup i noge, a u sredini su

ruke i šake

- živčani signali iz ovog dijela uzrokuju složenije obrasce pokreta nego

iz primarne motoričke kore (npr. namještaju ramena i ruke kako bi šake
došle u dobar položaj)

1
 Predavanje 10
- dio premotoričke kore koji je skroz naprijed stvori “ motoričku sliku”
koja se prenese u stražnji dio i tamo pobuđuje uzastopni
obrazac koji se šalje u primarnu motoričku koru (ili izravno ili preko
bazalnih ganglija i talamusa)

- zrcalni neuroni - pretvaraju osjetne prikaze radnji koji se čuju ili vide u
motoričke prikaze tih radnji

3. Suplementarno motoričko područje

- nalazi se u uzdužnoj brazdi

- ima drugačiju topografsku organizaciju

- mišićne kontrakcije izazvane podraživanjem uglavnom su obostrane

- djeluje u suglasju s premotoričkim područjem -> osigurava pokrete za

stav tijela, namještanje različitih dijelova tijela, namještanje očiju i
glave..

- postoje i područja koja kontroliraju specifične motoričke funkcije

- Brookino područje: neposredno ispred primarne motoričke kore

- kad je oštećeno nema narušavanja sposobnosti vokalizacije, ali se ne

mogu izgovarati cijele riječi

- hotimični pokreti očiju: iznad Brokina područja

- oštećenje spriječava kotimične pokrete očiju pa pogled ostaje fiksiran

za određeni predmet

- okretanje glave: povezano sa poljem za hotimične pokrete očiju

- usmjerava glavu prema različitim predmetima

- vješi pokreti šake: ispred primarne motoričke kore za šake i prste

- oštećenjem su pokreti šake neusklađeni i nesvrsishodni -> motorička

aparaksija

Prijenos signala iz motoričke kore u mišiće

2
 Predavanje 10
- može se prenjeti ili izravno preko kortikospinalnog trakta ili posredno
putevima koji uključuju bazalne ganglije, mali mozak i različite jezgre
moždanog debla

1. Kortikospinalni put

- 30% iz primarne motoričke kore, 30% iz premotoričkog i suplementarnog

motoričkog polja i oko 40% iz somatosenzoričkih područja

- prolazi kroz stražnji krak kapsule interne -> spušta se kroz moždano deblo
(tvori piramide) -> spušta se kroz leđnu moždinu (lateralnim
kortikospinalnim traktom) -> završava na interneuronima intermedijarnog
područja sive tvari LM

- dio vlakana završava i na senzoričkim relejnim neuronima u stražnjim

rogovima, a dio izravno na motoneuronima prednjeg roga

- dio koji se ne križa u piramidama spušta kao ventralni kortikospinalni trakt

- aksoni Betzovih stanica najviše se ističu u kortikospinalnom traktu iako

čine samo 3%

- stanice se nalaze u primarnoj motoričkoj kori i u svakom traktu ima oko

34 000 vlakana

2. Kortikorubruspinalni put

- alternativni put koji je u uskoj vezi sa kortikospinalnim putem

- nucleus ruber - smješten u mezencefalonu

- prima vlakna iz: primarne motoričke kore i ogranke vlakana iz

kortikospinalnog trakta (u onom dijelu gdje prolazi kroz mezencefalon)

- magnocelularni dio - donji dio nukleusa rubera

- sinapse sa vlaknima kortikospinalnog puta

- iz tog dijela započinje rubrospinalni put koji se spušta lateralnim

kolumnama leđne moždine ispred kortikospinalnog puta

- većina vlakana završava na interneuronima intermedijarnih područja sive

tvari

- povezan je i s malim mozgom

3
 Predavanje 10
- funkcija:

- ima somatografsku zastupljenost svih mišića -> podraživanjem dijela

magnocelularnog dijea nukleusa rubera kontrahira se jedan mišić ili mala
skupina

- služi kao dodatni put za prijenos razmjerno istančanih signala iz

motoričke koe u kralježničku moždinu

- kao i koritkospinalni završava na interneuronima i motoneuronima koji

nadziru mišiće distalnih dijelova udova -> lateralni motorički sustav
kralježničke moždine

3. Ekstrapiramidni sustav

- svi putevi koji idu kroz bazalne ganglije, retikularnu formaciju moždanog
debla i vestibularne jezgre

* neki ubrajaju i nukleus ruber

Podraživanje područja leđne moždine

- stanice motoričke kore poredane su u okomite stupiće i svaki stupić djeluje

kao posebna jedinica koja obično podražuje skupinu singerističnih mišića

- neuroni pojedinog stupića djeluju kao intergacijski sustav za obradu koji

određuje izlaznu reakciju stipića ili kao amplifikacijski sustav

- za pobuđivanje kontrakcije treba podražiti 50-100 piramidalnih stanica

- svaki stupić ima dinamičke i statičke neurone koji ili razvijaju silu ili je
održavaju

- nukleus ruber ima više dinamičkih, a primarna motorička kora ima više
statičkih neurona

- povratna sprega:

4
 Predavanje 10
- između somatosenzoričke i motoričke kore

- signali iz aktiviranih područja tijela vraćaju se neuronima motoričke kore

koji su pobudili kontrakciju

- uloga: nadzor preciznosti mišićne kontrakcije ili njeno pojačanje

pozitivnom povratnom spregom

- kortikospinalni i rubrospinalni put završavaju na interneuronima u

intermedijarnom području sive tvari LM

- IPAK, u cervikalnom proširenju LM gdje su zastupljene šake i prsti veliki

broj vlakana završava izravno na motoneuronima prednjih rogova

-> omogućen je izravan put iz mozga za poticanje mišićne kontrakcije

- obrasci pokreta:

- refleks za istezanje - pomaže prigušivanju oscilacija motoričih pokreta

započetih u mozgu i osigurava barem dio pokretačke snage

- sklop za recipročnu inervaciju - usklađuje funkcije antagonističkih parova

mišića

MOŽDANO DEBLO

- sadrži motoričke i senzoričke jezgre koje obavljaju uloge za lice i glavu kao
što kralježnička moždina obavlja za niža područja

- nadzire i mnoge druge funkcije: disanje; kardiovaskularni sustav; probavni

sustav; stereotipne pokrete tijela; ravnotežu; pokrete očiju

- služi kao postaja za naredbene signale iz viših moždanih centara

Podupiranje tijela protiv sile teže

- tu ulogu preuzele su retikularne i vestibularne jezgre

1. Retikularne

- one koje su smještene u ponsu ekscitiraju antigravitacijske mišiće, a one

smještene u produženoj moždini ih relaksiraju

- retikularni sustav ponsa:

5
 Predavanje 10
- prenosi ekscitacijske signale pontalnim retikulospinalnim traktom

- vlakna završavaju na medijalnim motoneuronima prenjih rogova i

pobuđuju aksijalne mišiće (mišiće kralježnice i ekstenzorne mišiće udova)

- primaju signale iz: vestibularnih jezgara i dubokih jezgara malog mozga

- retikularni sustav produljene moždine:

- odašilje inhibicijske signale antigravitacijskim motoneuronima prednjih

rogova

- odlaze medularnim retikulospinalnim traktom

- primaju signale iz: kortikospinalnog trakta, rubrospinalnog trakta i drugih

motoričkih puteva

- aktiviraju inhibicijski sustav i uspostavljaju ravnotežu ekscitacijskim

signalima

- ekscitacijske i inhibicijske jezgre tvore sustav koji se može nadzirati i na

koji se može utjecati motoričkim signalima iz kore velikog mozga

- osigurava se osnovna mišićna kontrakcija nužna za uspravan stav tijela

protiv sile teže i istodobnu inhibiciju određenih skupina kako bi se mogle
izvesti druge funkcije

2. Vestibularne jezgre

- odašilju jake ekscitacijske signale u antigravitacijske mišiće putem

lateralnog i medijalnog vestibulospinalnog trakta

- specifična uloga im je nadzor nad ekscitacijskim signalima koji se odašilju

različitim mišićima kako bi se održala ravnoteža u reakciji na signale iz
vestibularnog aparata

- decerebracijska rigidnost - rigidnost koja zahvaća antigravitacijske mišiće

(mišiće vrata i trupa te ekstenzore nogu)

- nema djelovanja inhibicijskoh sustava pa su mišići trajno ekscitirani