Koja su tradicionalna jahting tržišta, koja su jahting tržišta u razvoju a

koja su novonastala ili nastajuća jahting tržišta u svijetu?

Da li jahte postoje jer ih samo bogati ljudi mogu priuštiti,ili zato što ljudi imaju strast da ih
stvore?Da li su one puki odraz istorijskog vremena i mjesta ili definišu trenutke u toj istoriji?
Jahte se još uvijek koriste isključivo za uživanje. Samo najbolje:od egipatskih i rimskih
vremena ,očekivanja nisu bila ništa drugo nego najbolje i najljepše performanse za kraljevske
jahte.Najbolje ideje,materijali i tehnologija. Pitanje zašto jahte postoje postaju trivijalna i
nepotrebna nakon samo jednog pogleda na njih.Spoj nauke i umjetnosti rezultira najboljim
vrijednostima i standardima,a to su: -minimalna tezina i maksimalna brzina,bez uticaja na
dizajn -brzina i komfor -minimalan broj clanova posade i maksimalan broj gostiju
-samostalna plovidba, ali uz razvijenu komunikacijsku mrezu(u bilo koje doba) -ogroman broj
mogucnosti,kako tehnickih tako i estetskih Opsesija modernog čovjeka da bude na moru je
stara kao i sama čovječanstvo. More uvijek hrani, nadahnjuje, izazva svaki aspekt našeg bića,
od praktičnog preko estetskog do filozofskog. Svijet privatnih jahti plovi punim jedrima u
relativno mirnim vodama, zahvaljujući pojavi sve većeg broja bogatih pojedinaca koji traže
vrhunske luksuzne brodove za svoje uživanje u jedrenju. Ljepota i tajna jedrenja su u tome što
svi koji mu se posvete mogu da pronañu neki poseban razlog i način za uživanje.

Turizam kao oblik organizovanog godišnjeg odmora,sve intenzivnije mijenja svoj klasični
oblik i razvija nove sadržaje i ponudu koji,u skladu sa izraženom tražnjom,teže da zadovolje
mnoge ljudske motive,koji zamjenjuju klasični odmor.Tako se preferencije tzv. srednje klase
ili visoke srednje klase,naročito u zemljama u razvoju,mijenjaju,pa se oni sve češće odlučuju
za kupovinu neke vrste plovila,često umjesto drugog automobila.Tako ulaze u izazovni svijet
jahtinga i nautičkog turizma i upoznaju se sa atraktivnim nautičkim aktivnostima.Sa druge
strane,bogataši,slavne ličnosti i tzv. visoka klasa podižu stalno svoje standarde,istražuju nove
mogućnosti i razvijaju nove potrebe za luksuzom.Rezultat toga je nevjerovatan svijet jahtinga
kakvog vidimo danas,inovativan i iznenadjujući,tehnološki , dizajnerski i estetski savršen.
Nautički turizam je novi privredni fenomen koji je u protekloj deceniji dobio značajno mjesto
u crnogorskoj privredi.On se nalazi u razvojnoj fazi ali se u budućnosti očekuju visoki
rezultati.U Evropi i SAD-u je već dostigao masovne razmjere.U raznim pomorskim zemljama
svijeta trenutno ima oko 150 miliona plovila nautičkog turizma.To su jahte,jedrilice i motorni
čamci.Preko 500 miliona ljudi je aktivno uključeno u nautički turizam zbog rekreacije i
uživanja.Njegov razvoj je doprinio nastanku raznih subdjelatnosti i novih kadrovskih
profila.Klasične luke počele su mijenjati svoj profil i namjenu,a brodogradilišta se
specijalizuju za izradu manjih plovnih objekata,jahti i jedrilica.Veoma je bitno pitanje
upravljanja lukama nautičkog turizma.Ono podrazumijeva:a)Maksimalno korišćenje
kapaciteta za vezove u već postojećim lučicama i marinama , b)izgradnju kvalitetne
infrastrukture za nautičare u marinama , c)proširenje postojećih luka nautičkog turizma i
povećanje njihovog broja uz neizbježan osvrt na zaštitu životne sredine.

Sve pomorske države u svijetu nastoje da razviju jahting industriju ili makar jedan od njenih
segmenata,u skladu sa svojim resursima i mogućnostima. Neke nove djelatnosti i usluge koje
su se razvile u marinama,a prate razvoj i usavršavanje plovila i životnog stila
su:obezbjedjivanje i iznajmljivanje veza za plovila,čarter plovila(iznajmljivanje),usluge
skipera,prihvat,čuvanje i održavanje plovila,usluge snabdijevanja(vodom,gorivom,opremom i
sl.)davanje različitih informacija,škole jedrenja,obuke za skipere i voditelje brodića itd.

Superjahte predstavljaju vrhunac uspjeha. One nude avanturu, udobnost, privatnost, sigurnost
i prestiž.Bez obzira na njihovu veličinu ,svi vlasnici uživaju u njima.Neki naročito vole da
pomjeraju tehnološke i estetske granice.Sa svojih 163,5 metara „Y Eclipse“ koju je izgradio
„Blohm + Voss“ za ruskog biznismena Romana Abramoviča i 180 metara dug „Azzam“
dragulj kompanije Lurssen Yachts, su najvece jahte na svijetu. Njemacka kompanija Blohm +
Voss je stara 137 godina, proizvodi jahte za ljude sa jedinstvenom vizijom,koji nisu spremni
na kompromis i zahtijevaju izuzetan graditeljski kvalitet.Lurssen takodje proizvodi samo
remek djela medju jahtama, a jedno od njih je i „Solange“,trenutno najpoznatija jahta na
svjetskom tržistu. Koncipirana je kao porodična jahta, namenjena zadovoljstvu i uživanju, a
velika pažnja posvećena je detaljima.U slučaju Solange jahte genijalni tim koji je na njoj radio
sastoji se od Ričarda Mastersa koji je bio menadžer projekta, dizajnera eksterijera Espen
Oeino,čuvenog dizajnera enterijera Ajlin Rodrigez i naravno, projektantskog tima Lurssen
brodogradilišta.Ova fantastična jahta u sebi sadrži sve elemente luksuznih jahti. Prema
Forbsovoj listi najbogatijih ljudi na svijetu iz 2013,postoji vise milijardera nego
ikada.13Ranije su na toj listi bili pretezno Amerikanci,medjutim,danas,ona je vise
internacionalna.Broj bogati a i slavnih sve vise raste,a medju ovo elitnom klijentelom
vlasnistvo nad jahtama se podrazumijeva,medjutim njihovi zahtjevi postaju veći i
sofisticiraniji nego ikad.Prosječna veličina superjahti dramatično je porasla u posljednjih
nekoliko godina, a klijenti preusmjeravaju svoje želje prema novim i većim jahtama. Danas
postoji više velikih brodova u izgradnji nego ikad prije.Izgradnja vlastite jahte postaje novi
trend i neprocjenjiva avantura medju današnjim bogatim slojem drustva.
Iznajmljivanje(čarter) je takodje opcija,jer pruža jedinstveno iskustvo i zadovoljava sve
prohtjeve za avanturom , luksuzom i privatnošću.Sa čarter jahtama,svjetske najsjajnije
destinacije su na dohvat ruke,od Australijskog Velikog Koralnog Grebena do Italijanske
rivijere ili tropskih Bahama.Iznajmljivanje omogućava i vlasnicima da nadoknade troskove
održavanja. Poseban doživljaj je i boravak u marinama,koje su neizostavan činilac jahting
industrije i prestižnog i glamuroznog životnog stila.One stalno usavršavaju svoju
infrastrukturu,podižu nivo usluga i znanja i ljudskih resursa,tako da zadovolje sofisticirane
potrebe svih jahti,njihovih vlasnika,gostiju i posade.U svojoj ponudi imaju
hotele,restorane,kafice,butike,sadržaje za odmor i rekreaciju,sportske i jahting klubove,bazene
bazene i sve ostale sadržaje koji su potrebni ovoj zahtjevnoj klijenteli.

Najpopularnije i najskuplje marine nalaze se na Mediteranu, a tri vodeće su u

Italiji.Zanimljivo je da marina u Monaku nije tako skupa kao što bi se pretpostavilo,nalazi se
tek na 11 mjestu.U stvari,vez u Hrvatskoj je skuplji nego u Monaku(osim za vrijeme Monaco
Grand Prix-a).U Francuskoj je lider Saint Tropez.Cijene vezova u Istočnoj Evropi ,kao što se i
očekuje,su niže u odnosu na Italijanske lidere.Najekskluzivnija marina na svijetu je „Marina
Grande“ na Kapriju , gdje vez za 55 metara dugu jahtu košta 285 € dnevno tokom
mediteranske ljetne sezone, u julu i avgustu.Slijede je „Porto Cervo“ na Sardiniji i „Marina di
Portofino“ na obali Amalfi.Na šestom mjestu je marina u Saint Tropez-u ,a na devetom u
Splitu,gdje je dnevni najam veza 1,001 €.Zanimljivo ja da u najekskluzivnijim mjestima
vezova ima malo,a traznja za njima je ogromna.Na obali Amalfi,recimo ,ima samo deset
vezova za superjahte,i moraju se rezervisati mjesecima unaprijed.Takodje ,cijene vezova
mogu varirati,zavisno od sezone ili lokalnih dogadjaja,pa tako vez u Monaku u vrijeme
Formule 1 košta i po nekoliko hiljada €.Još jedan ograničavajući faktor je da sve marine ne
mogu primiti superjahte preko 70 metara,pa one često ostaju usidrene na moru.Uz velike
troškove održavanja,problem sa vezovima dovodi do trenda medju vlasnicima da ih
zadržavaju samo nekoliko godina,nakon čega ih prodaju.14 Mediteranske lokacije za odmor
su nedostižne u svojoj prirodnoj ljepoti, kulturnoj baštini, strasti, glamuru i stilu.Nekada je
Mediteran bio središte poznatog i civilizovanog svijeta a za jahting turizam, u odreñenoj
mjeri, još uvijek je. Danas, čiste azurne vode Mediterana održavaju pečat kulture, istorije i
sofisticiranosti, a sve uz reputaciju nesputane energije.Krstarenje istočnim i zapadnim
Mediteranom,pored sunčanih plaža,skrivenih uvala i veličanstvenih luka,pruža jedinstven i
egzotičan doživljaj fantastične ljepote,stilski i komforno savršen za zaljubljenike u jahting.

Raspored luka nautičkog turizma na mediteranu

Mediteran je idealna destinacija za razvoj nautičkog turizma, zbog svoje veoma raznloike
ponude. Postoji mnogo lepih destinacija za posetiti na mediteranu. Od umetnosti, preko
istorije, pa sve do mnogih čuda prirode, sve to možemo naći na mediteranu. Venecija,
Francuska Rivijera, čuvena španska arhitektura, Koloseum u Rimu, Akropolj, toranj u Pizi,
stari grad u Dubrovniku, samo su neka od znamenitosti mediterana. Zbog svega toga
mediteran je odlična jahting destinacija. Neke od najpoznatijih luka u mediteranu su:

Marsej

Marsej često zovu lučkim velegradom što ga u stvari najbolje opisuje. Drugi je grad po
veličini u Francuskoj i svakako najveća trgovačka luka. Luka Marsej je treća najveća luka u
evropi. Sa svojih 1600000 stanovnika i burnom i zanimljivom istorijom i kulturom
predstavlja prosto neodoljivu destinaciju za posetiti i baš odatle započeti svoje krstarenje iz
snova. Gradska luka je stanica ne samo trgovačkih već i turističkih brodova, kruzera. Marsej
je često bio deo kulisa raznih filmova koji su ga delimično i učinili gradom od koga se neki po
malo plaše. Činjenica je da su razne istorijske okolnosti i krupni dogadjaji na obale Francuske
bas preko Marseja dovele ogroman broj doseljenika, ali ne samo iz Afrike, kao sto se obično
misli, već i iz Evrope pre svega iz Italije i Španije. Sve to je učinilo da Marsej danas
predstavlja mesto u kome su kultura, arhitektura, jezici i običaji tako izmešani da je to možda
jedinstven slučaj u svetu. Medjunarodni aerodrom se nalazi na 27 kilometara zapadno od
Marseja.

Balearska ostrva
Balearska ostrva predstavljaju veoma poznato pristanište za kruzere. Reč je u stvari o četiri
zasebna pristaništa koja se nalaze u neposrednoj blizini jedno drugom, a najposećenije od njih
je Palma de Majorka, sa ukupnim brojem od 1.336.000 putnika u sezoni 2016-17. Majorka i
njene sestre, kako to svetski putnici simbolično vole da kažu, ostrva Menorka, Ibiza i
Formentera, pravi su raj za turiste iz čitavog sveta, sa prostranim peskovitim plažama i
predivnim španskim gradićima koji daju savršenu sliku o opuštenom španskom načinu života.

Čivitavekija

Čivitavekija se nalazi u Italiji i predstavlja drugu najprometniju kruzersku luku u Evropi. To

je luka koja ima veliki značaj za Rim i Vatikan. Kroz ovu veličanstvenu istorijsku luku
godišnje prodefiluje više od dva miliona putinka. Sama Čivitavekija je prelepo mesto, ali
većina turista ipak radije odabere da napravi kratak izlet do Rima ili Vatikana.

Pirej

Pirejska luka glavna je morska luka Atine u Grčkoj, smeštena je uz Saronski zaliv na
zapadnim obalama Egejskog mora, najveća luka u Grčkoj i jedna od najvećih u Evropi. Sa
oko 18,6 miliona putnika, luka Pirej je 2014. godine bila najprometnija luka evrope. Sa
privatizacijom luke 2009. godine počinje nagli porast kontejnerskih brodova koji je posećuju.
Prema Lojdovoj listi najboljih 100 luka za brodove kontejnere, Pirej je za 2015. godinu
zauzeo 8. mesto u evropi i 3. mesto na mediteranu. Aprila 2016. godine Pirej je pozicioniran
na 39-tom mestu po kontejnerskom kapacitetu, u svetu.

Barselona

Na vrhu liste evropskih luka za kruzere nalazi se božanstvena Barselona, glavni grad
Katalonije. Ovaj predivan grad poseduje sve što je potrebno za jedan vrhunski turistički
doživljaj – prelepe plaže, živahne gradske pejzaže i dušu.

Na pristaništu  u Barseloni postoji ogroman izbor velikih brodova za krstarenje. Sama luka

ima impresivno istorijsko nasleđe koje datira još od pre 2.000 godina i bila je od ključnog
značaja za razvoj ne samo Barselone već i čitavog ovog dela evropskog
kontinenta. Neverovatnih 2,7 miliona turista koji krstare na kruzerima zaustave se i svrate u
Barselonu svake godine. Barselona je jedna od najatraktivnijih turističkih destinacija sveta
koja svojim posetiocima nudi mnoštvo turističkih sadržaja.
 Vodeće zemlje po broju luka nautičkog turizma na Mediteranu

Na Mediteranu postoji mnogo luka nautičkog turizma, neke od najuspešnijih luka, po prometu
putnika, su: Kale (Francuska), Palukija (Grčka), Mesina (Italija), Palma de Majorka (Španija),
Split (Hrvatska), Mgarr (Malta), Pirej (Grčka), Napulj (Italija), Alhesiras (Španija), Perama
(Grčka), Cirkewwa (Malta), Ređo (Italija)...

Španija
Španija je poznata po nautičkom turizmu, njene najpoznatije luke su: Palma de Majorka,
Alhesiras, Bilbao, Malaga, Sevilja, Barselona, Kadiz, Almeria, Kasteljon, Huelva, Santander,
Kanarska ostrva, Vigo... Španija je okružena blistavim obalama i ostrvima na kojima
posetioci imaju mnoštvo prilika da istraže okolinu, kao i da se potpuno opuste. Očaravajući
prizori i živahna kultura čine Španiju perfektnim mestom za luksuznu posetu jahtama. Španija
je mesto sa obiljem živahnih gradova, predivnih plaža, izvrsne arhitekture i bogate kulture.
Sve ovo čini Španiju mestom koje će svakog posetioca opustiti i u potpunosti osloboditi od
stresa i svih briga.

Palma de Majorka

Palma de Majorka je najveći grad na ostrvu Majorka i glavni grad autonomne zajednice
Balearska ostrva u Španiji. Nalazi se na južnoj obali ostrva. Po popisu iz 2005. grad ima
375.048 stanovnika, a sa širom okolinom ima 474.035 stanovnika. Gotovo pola stanovništva
ostrva Majorke živi u Palmi. Arhipelag Kabrera se smatra delom grada, iako je razdvojen
morem. Palma de Majorka, špansko ostrvo u Sredozemnom moru južno od Barselone. Deo je
čuvenog arhipelaga Baleari kome pripadaju još i Ibica, Menorko i Formentero. Čitav
arhipelag je okrenut turizmu u punoj meri, posebno onom visokom. Krstarenja, veliki kruzeri
i sve što uz to ide svakako pripadaju toj vrsti turizma.

Luka u Palmi glavnom gradu Palma de Majorke svakodnevno prima brojne velike turističke
brodove i predstavlja jednu od omiljenih destinacija turista. Ugostiteljska, trgovačka i ponuda
noćnog života je medju najboljim u Evropi. Na Ostrvu se nalazi veliki medjunarodni
aerodrom.

Istorija ostrva se najpre vezuje za period starog Rima i postoje ostaci rimskih vojnih
utvrdjenja na njemu koji to i dokazuju. Rimljani su Palma de majorku smartali važnom
tačkom za kontrolu nad tim delom Sredozemlja. Posle podele Rimskog carstva Palma de
Majorka ostaje pod vlašću Vizantije sve do 10. veka kada je osvajaju Arapi i vladaju preko
200 godina. Sa padom moći Arapskih plemena na Palma de Majorci se smenjuju različiti
gospodari ali samo ostrvo i grad Palma doživljavaju nešto brži razvoj. Iza njih su ostali
vredni kulturno istorijski spomenici. Gotička katedrala La Seu sa muzejem iz srednjeg veka
jedan je od najlepših spomenika u Palmi. Katedrala i zamak Belver su zdanja stara 700 godina
i pružaju vrlo dobar pogled u daleku prošlost. Kula i zamak Angel su posvećeni Arhangelu
Gavrilu.
Palma de Majorka je takodje ostrvo čarobne prirode i sjajnih plaža koje privlače brojne
kupače. Treba obići i pećinu Drak, najveću u Evropi u kojoj se nalazi i podzemno jezero.

Alhesiras

Alhesiras je lučki grad na jugu španske provincije Kadiz u autonomnoj pokrajini Andaluzija.
Alhesiras izlazi na Sredozemno more i leži samo malo severnije od najjužnijeg španskog
grada Tarifa. Oba grada su nedaleko od Gibraltara. Ovo mesto sa površinom od 83,76 km² i
111.238 stanovnika (po popisu iz 2005. godine) nalazi se na 25 m nadmorske visine.

Moderna luka Alhesiras je jedna od značajnijih u svetu. Dobro je razvijen sa Afrikom

pomorski saobraćaj, pogotovo sa marokanskim gradom Tanger, kao i sa španskim
autonomnim gradom Seuta. Razlog ovog dnevnog kako lučkog, tako i teretnog saobraćaja je
taj što početkom avgusta, za vreme odmora, marokanski emigranti putuju iz Evrope u Maroko
kod svojih rođaka.

Luka Alhesiras je komercijalna, ribarska i putnička luka. Ona sadrži brojne pomorske
infrastrukturne objekte, raštrkane duž Gibraltarskog zaliva.

Barselona

Na pristaništu  u Barseloni postoji ogroman izbor velikih brodova za krstarenje. Sama luka

ima impresivno istorijsko nasleđe koje datira još od pre 2.000 godina i bila je od ključnog
značaja za razvoj ne samo Barselone već i čitavog ovog dela evropskog
kontinenta. Neverovatnih 2,7 miliona turista koji krstare na kruzerima zaustave se i svrate u
Barselonu svake godine. Barselona je jedna od najatraktivnijih turističkih destinacija sveta
koja svojim posetiocima nudi mnoštvo turističkih sadržaja.

Italija
Italija sa mnoštvom svojih luka je idealno mesto za nautički turizam. Njene najpoznatije luke
su: Napulj, Mesina, Ređo, Bari, Čivitavecija, Kaljari, Livorno, Pocalo, Taranto, Trst,
Venecija... Italija, sa svojom očaravajućom obalom koju okružuju ostrva ribolovnih sela,
neravnih litica i ekskluzivnih letovališta, je veoma atraktivna destinacija, koja privlači
vlasnike luksuznih jahti. Portofino je čist primer jednog od elegantnih ribolovačkih naselja.
Gradić je poznat po ekskluzivnim buticima i restoranima svetske klase. Dok plovite kroz
blistave tirkizne vode prema suncem obasjanim obalama Sicilije, dočekace vas vrhunski vrh
Etne. Sicilija je zaista očaravajuće ostrvo kojim se doima egzotičan spoj evropske, azijske i
afričke kulture.

Venecija

Venecija je grad i turistička luka na severu Italije na Jadranskom moru. Grad jedinstven na
svetu sagradjen na 118 malih ostrva sa kanalima umesto ulica. Preko kanala je izgradjeno čak
117 mostova. Nalazi se na ušću reke Brente u Jadransko more. Pored samih kanala su
sagradjene brojne crkve i palate koje zajedno sa ostatkom gradskog jezgra čine jedinsvenu
celinu prvorazredne kulturno istorijske vrednosti. Grad je zbog toga proglašen delom svetske
kulturne baštine pod zaštitom UNESCO.

Podaci govore da je danas poseti preko 50000 turista dnevno.Posebno je zanimljiv segment
turizma koja se odnosi na velike turističke kruzere. Venecija je jedna od najznačajnijih luka i
nalazi se na ruti brojnih krstarenja i gotovo neverovatno zvuči podatak da turisti koji u grad
dolaze kruzerima u njemo potroše preko 150 miliona evra godišnje. U blizini Venecije se
nalaze dva medjunarodna aerodroma.

Čivitavekija

Čivitavekija se nalazi u Italiji i predstavlja drugu najprometniju kruzersku luku u Evropi. To

je luka koja ima veliki značaj za Rim i Vatikan. Kroz ovu veličanstvenu istorijsku luku
godišnje prodefiluje više od dva miliona putinka. Sama Čivitavekija je prelepo mesto, ali
većina turista ipak radije odabere da napravi kratak izlet do Rima ili Vatikana.

Napulj

Napulj je veliki primorski grad na jugu Italije, treći po veličini iza Milana i Rima. Grad je
nastao i razvio se na obali Tirenskog mora u Napuljskom zalivu. U zaledju je brdoviti predeo
a na 20 kilometara od grada se uzdiže čuveni vulkan Vezuv.

Napulj je velika luka, turistička i komercijalna, i stanica brojnih velikih kruzera.Na 6 km od

grada se nalazi medjunarodni aerodrom.

Luka Napulj je rangirana na 12-om mestu u Evropi po prometu putnika. Sa 6,5 miliona
putnika godišnje luka Napulj predstavlja jednu od najznačajnihij Italijanskih luka.

Mesina

U najvećem broju slučajeva prvi kontakt sa Sicilijom posetioci imaju upravo u gradu Mesina.

Mesina grad na severoistoku Sicilije neposredno uz obalu kontinentalne Italije. Grad se razvio
na obali Mesinskog moreuza koji odvaja Siciliju od ostatka Italije. Treći je grad po veličini na
Siciliji i vrlo atraktivna i zanimljiva destinacija.

Grad itekako ima šta da ponudi turistima i nije neobično što ga poseti više stotina hiljada ljudi
svake godine. Klima je blaga mediteranska, čak i više od toga, tako da turistička sezona
praktično nikada ne prestaje. U Redjo Kalabriji na 16 km od Mesine nalazi se aerodrom.

Kroz luku godišnje prođe oko 7 miliona putnika i po tome je rangirana na 11-om mestu u
Evropi.
Grčka
Grčka sa svojim prelepim obalama, liticama, belim kućama i mnogim divljim plažama
svakako se nalazi među vodećim evropskim zemljama jahting turizma. Grčka ima 23 veća
ostrva i 200 manjih ostrva. Plovidba jahtom je odličan način da se istraže mnoga skrivena
ostrva, plaže, pećine i sidrišta. Pored mora i plaža, Grčka je zemlja drevnih Bogova, kolevka
demokratije. Grčka je zemlja koja će sve svoje posetioce zavesti svojom kulturom, istorijom i
hranom. U Grčkoj posetioci mogu osetiti ukus mediteranske kuhinje, posetiti razne hramove i
istorijske građevine, ispijati vina unutar poznatih restorana u pećinama.

Najveće luke Grčke su: Pirej, Palukija, Perama, Tesaloniki, Heraklion, Rafina, Patras, Souda,
Volos, Aleksandropuli, Rodes, Korfu, Katakolon itd..

Pirej

Pirej je najveća Grčka luka a sa 19 miliona putnika koliko kroz nju godišnje prodje ona je i
najveća putnička luka Evrope. Sam grad Pirej je prirodno naslonjen na luku i predstavlja
jedan od navećih grčkih gradova. Posebna autohtona celina koja je na mnogo načina pre svega
fizički povezana sa Atinom ali ipak sasvim drugačija i specifična.

Atina i Pirej su u stvari velika neraskidiva celina obzirom da je Pirej komercijalna i turistička

kapija Atine. Iz Pireja polazi i u njega pristaje stotine komercijalnih i turističkih brodova
dnevno. Ogromna većina trajekata koji su veza kontinentalne Grčke i brojnih ostrva Egeja
isplovljavaju i pristaju upravo u Pirej. Veliki turistički brodovi, popularni kruzeri koji obilaze
Mediteran ali i udaljene prekookeanske destinacije takodje imaju Pirej kao odlazno dolaznu
luku.

Luka je sa Atinom povezana brojnim autobuskim linijama i naravno metroom.Atinski

aerodrom je od centra grada udaljen oko 20 kilometara i od njega se do same luke takodje
može stići metroom.
 Koje su zemlje sa najvećim brojem nautičara/turista što se tiče jahting
tržišta u svijetu?

Francuska - prestonica svetskog turizma

Istraživanja na polju turizma se nižu, promene se dešavaju, ali svako od njih daje isti odgovor
na pitanje o najposećenijoj državi. Francuska godinama predstavlja turističku prestonicu
Evrope i sveta. Turisti je vole jer se u njoj pije kvalitetno vino, delići istorije se susreću na
svakom koraku, a njeni predeli i gradovi zrače posebnim šarmom. Sve šira mreža letova i
rezervacija povoljnih avio karata sa polaskom iz Srbije, učinile su ovu destinaciju
najpopularnijim i među srpskim turistima.

Kada se sve ovo pretoči u brojke dolazi se do cifre od 84 miliona, koja predstavlja broj
posetilaca Francuske na godišnjem niovu. Turistički promet ove države je dostigao vrhunac
2017. godine u kojoj je zabeleženo čak 429 miliona noćenja. Ako posmatramo kapacitet svih
smeštajnih objekata za turiste u Evropskoj uniji, čitava jedna trećina svih kreveta je
skoncentrisana u Francuskoj.

Prema još uvek nezvaničnim podacima iz Centralne banke, turisti su 2017. godine ovoj državi
ostavili ukupno 57 milijardi evra, a u 2018. se predviđa još veći prihod na ovom polju.
Izraženo u procentima - sedam odsto bruto domaćeg proizvoda Francuske donosi upravo
turizam. Francuska se uspešno oporavila od terorističkih napada koji su ozbiljno ugrozili
njenu popularnost u svetu, ali samo na kratko, budući da je u prethodne dve godine povratila
staru slavu među turistima.

Sjedinjene Američke Države

Američki turizam se razvija brže od ukupne američke ekonomije, sa konstantnim rastom od

čak 29% godišnje. Samo ova privredna grana obezbeđuje 14.4 miliona radnih mesta, a svake
godine američku ekonomiju obogati za 1.9 biliona dolara. Sjedinjene Američke Države su
najjača svetska privreda i najveći izvoznik u svetu.

Ogromna teritorija, raznolikost proizvodnje i kvalitet usluge, u kombinaciji sa prirodnim

lepotama i najurbanijim svetskim gradovima su osnovna podloga za razvoj turizma koji je
konstantno u porastu. SAD se poslednjih nekoliko godina takmiči sa Španijom za drugo
mesto na listi najposećenijih svetskih država.

Španija

U 2017. godini, Španija je doživela najveće povećanje broja stranih turista, u poređenju sa
prethodnom godinom. Svakog leta, Kosta del Sol i Balearska ostrva su preplavljena turistima,
ali ova zemlja ipak ima mnogo više od lepih plaža.

Postoji dosta istorijskih i kulturnih mesta koja se mogu posetiti u Madridu, a ni Barselona ne
zaostaje. 
Italija

Najlepša mediteranska država je dom čak 57% svetskog umetničkog i arheološkog

nasleđa koje je izuzetno privlačno turistima. Drugi najjači argument u korist razvijenosti
italijanskog turizma je činjenica da 72% italijanske granice čini more. Najgostoljubiviju
zemlju na svetu godišnje poseti čak 43 miliona turista koji joj se uvek iznova vraćaju.

Turizam je jedan od najstabilnijih sektora italijanske nacionalne ekonomije, a tome naročito

doprinosi severni deo države koji je po svom sadržaju najatraktivniji za turiste. Iako se
italijanska pozicija po broju poseta često menja, ova mediteranska država nikad nije pala
ispod prvih pet turistički najatraktivnijih zemalja sveta.

Kina

S obzirom na to da je Kina postala jedna od najvažnijih biznis destinacija, ali ima i veoma
bogatu kulturu i istoriju, očekivano je da se nađe na jednoj ovakvoj listi.

Drevni gradovi, istorijske atrakcije, dobra hrana, sve to privlači turiste u Kinu. U ovoj zemlji
se nalazi i najviša statua Bude, a "svaki ćošak" Pekinga bogat je kulturnim nasleđem.

Turska

Turska, zemlja koja zauzima deo Evrope i Azije, poznata je po tome što drži do tradicije, ali i
po predivnim pejzažima. Jedna od nezaobilaznih destinacija u Turskoj je mesto Pamukale,
kojoj Turci tepaju pamučna tvrđava, ali i doline Kapadokije.

Pored bogate istorije Turske, Istanbul, kao najveći grad, privlači turiste koji ga opisuju kao
mesto gde se sastaju Istok i Zapad, gde se sastaju staro i novo. Ono što turiste opčinjava su
futurističke građevine koje se nalaze u blizini džamija, i luksuzni hoteli koji se nalaze pored
uličnih tezgi sa hranom. Dakle, nije čudo što ovaj grad različitosti privlači 30 miliona turista!

Tajland

Tajland je oduvek bio popularna turistička destinacija, i taj trend se nastavlja. Nije ni čudo, jer
se upravo tamo nalaze neke od najboljih plaža u jugoističnoj Aziji.

Popularna je destinacija za one koji žele avanturu, za takozvane bekpekere, ali i za one koji
vole dobru hranu, predivne plaže i žurke. Naravno, ne treba zanemariti ni istoriju ove zemlje,
ni brojne budističke hramove koji privlače radoznale turiste.
 Osnovne karakteristike jahting industrije u Crnoj Gori

Pomorstvo se u Boki Kotorskoj razvijalo tokom 17-og i naročito tokom 18-og vijeka, a
pomroci iz Boke Kotorske su postali svijetski poznati pomorski stručnjaci. Oko 1800. godine
Boka Kotorska je imala oko 600 jedrenjaka od kojih je 300 bilo pomorskih plovila. Ovi
brodovi su mogli da prevoze 2000 – 7000 stara (1 star = 65 kg) i 20 topova radi odbrane od
pirata. Oni su redovni plovili po Jadranu, Jonskom, Crnom i Sredozomenom moru pa čak i po
Sjevernom moru. U to vrijeme je u Boki Kotorskoj bilo oko 300 pomorskih kapetana i 3000
pomoraca. Ova trgovačka mornarica je donosila Boki Kotorskoj godišnji profit od 200.000
venecijanskih zlatnih dukata. Kotorska mornarica koja je osnovana prije 12-og vijeka i kasnije
je dobila naziv Bokeška mornarica. Ona se razvijala tokom vijekova i okupljala je sve
pomorce Boke Kotorske; tokom godina mira doprinosila je privrednom razvoju Boke
Kotorske kroz pomorsku trgovinu a tokom rata je branila Boku Kotorsku. Ona je bila je važan
faktor u kulturnom i privrednom razvoju Boke Kotorske. Najslavniji kotorski pomorac i
kapetan je svakako Ivo Vizin (1806-1868), koji je 1852. krenuvši na uobičajeno trgovačko
putovanje svojim jedrenjakom, napravio najveći pomorski poduhvat XIX vijeka. Krstareći od
luke do luke,on je oplovio svijet. Ivo Vizin bio je samo jedan iz cijelog niza proslavljenih
bokeljskih kapetana koji su plovili gotovo svim svjetskim morima. Mnogo prije Vizina,
1823godine, pominje se i navigacioni oficir Stevan Vukotić. Uz Vizinovo i Vukotićevo,
istorija Kotora pamti i imena još nekih poznatih pomoraca i kapetana kao što su Petar
Zambelić i Marko Ivanović, Tomo Milinović, Marko Martinović, zatim čuveni pomorci iz
kuće Zmajevića, Miloševića, Viskovića i Ivelića i mnogi drugi.31 Profesionalno formiranje
pomoraca počinje u Perastu tokom XVII i XVIII vijeka,koji se ističe brojem pomoraca i
brodova,kao i pomorskom i ratničkom aktivnošću.Najistaknutije peraške ličnosti bili su
pomorski pedagog i kapetan Marko Martinović, admiral ruske carske flote Matija Zmajević i
kapetan i ratnik Vicko Bujović. Pomorski stručnjak Antun Grubaša iz Perasta prvi je opisao
Jadransko more i sastavio prve nautičke karte za plovidbu po Jadranu, a velike mletačke lañe
gradio je Augustinović iz Perasta. Kada je pala Mletačka republika 1797, Boka je imala
ukupno 264 velika patentirana broda i još veći broj manjih brodova za obalsku plovidbu, a
1805. bilo je 400 patentiranih plovnih objekata. Tada je bilo u Boki više od 250 pomorskih
kapetana s patentom i preko 3000 mornara. Bokelji su posjedovali izvan Boke, imovinu od
oko 1,50 milijuna zlatnih dukata, a tu nije bilo uračunano njihovo bogatstvo, uloženo u
trgovačke brodove i u trgovačke kuće u inostranstvu.32 Luke i marine u Crnoj Gori danas
su:Luka Kotor,mala marina Prčanj,Luka Zelenika,marina Budva,Luka Herceg Novi,Luka i
marina Bar i luksuzna marina za mega jahte Porto Montenegro.U izgradnji su i marina na
Luštici i potpuno novo naselje, u okviru projekta Luštica Bay,kao i luka Portonovi u
Kumboru,takodje sa potpuno novim naseljem koje prati marinu i svim ostalim sadržajima koji
idu uz jedan ovakav kompleks. Sa tri nova projekta,ovdje se otvara jedan potpuno novi,do
danas nepoznat svijet jahtinga i luksuznog životnog stila,sa mnoštvom firmi koje nude prateće
usluge,brokerskim kućama,agencijama iz čitavog svijeta,mijenja se struktura stanovništva i
radja se jedna potpuno nova industrija koja ima odličan potencijal i uslove za razvoj. Najveća
luka na Crnogorskom primorju je luka Bar. Bar je granična opstina , koja je Jadranskim
morem vezana sa Italijom. Tokom cijele godine , postoji redovna linija na relaciji Bar - Bari
-Bar i Bar-Ankona-Bar. Marina se prostire na 55.000 kvadratnih metara, od čega 4.000 m2 na
suvom , a raspolaže sa 528 vezova u moru podjeljenih u 11 sekcija. Samo pojedine sekcije
raspolažu prikljuccima za vodu i struju , a pored vezova , marina obezbedjuje i druge usluge,
kao sto su pranje, poliranje i muring.Što se mega jahti tiče,one ovdje samo tankuju gorivo,a
potom nastavljaju krstarenje.Postoje predlozi za njenu rekonstrukciju,i izgradnju
infrastrukture za prihvat jahti,a s obzirom na njen polozaj,to se čini kao veoma privlačna
ideja. „MC marina Budva“ raspolaže sa 600 vezova, od čega je 380 komercijalnih vezova za
plovila dužine 5 do 60 metara. Oni su podijeljeni u 17 sekcija, koji su označeni abecednim
redom. Sve sekcije imaju priključke za vodu i struju (prema: interna dokumentacija „MC
Marine Budva“). Najveća dubina je osam metara. Ona je povećala broj vezova sa 120 (2006)
na 380 (2011). U sklopu marine nalazi se obe- kat površine 131 m2 u kojem su smješteni
carina, policija, prodavnica nautičke opreme i službena kancelarija administracije).
Kompletna površina marine je pod video nadzorom i pokrivena je wireless sistemom za
Internet dostup. „MC marina Budva“ svojim klijentima, pored veza, obezbjeñuje i druge
usluge: pranje, polira- nje, spuštanje plovila u more, pilotaža (pomoć pri uplovljavanju),
catering itd. Zato je ona dobila u nezvaničnoj kategorizaciji marina četiri od pet sidara. Luka
„MC marina Budva“ je na prekretnici u svom poslovanju.Dobila je novog vlasnika, Stratex
grupu, američkog biznismena Neila Emilfarba.Očekuje se de će inovirati ponudu, u skladu sa
promjenema na meñunarodnom tržištu nautičkog turizma. U tom smislu se definiše novi
razvojni koncept upravljanja, koji bi mogao obezbjediti dugoročno stabilan rast i održiv
razvoj luke.

Analiza okruženja i konkurentske prednosti

Još od antičkih vremena, Jadransko more je meñu najvažnijim plovnim putevima starih
kultura.Dvije značajne pomorske zemlje su mu sa istočne i zapadne strane:Italija i Hrvatska,
sa dugom istorijom plovidbe i modernom infrastrukturom za danasnje pomorske aktivnosti,od
privrednih do turističkih.Medjutim, konkurentskim okruženjem Crne Gore smatra se
maditeran,gdje su još pored Italije i Hrvatske ,značajne destinacije,kao što su Turska,Grčka i
Tunis. Sve ove zemlje imaju strategiju razvoja nautičke industrije i turizma,teže poboljšanju
tržišne pozicije ili u najmanju ruku da održe postojeće stanje.Ipak,jahting je veoma dinamičan
i specifičan fenomen, a zbog različitosti destinacija svaka od njih različito reaguje naopšte
tendencije u ovoj oblasti.Prema tome,strategija pozicioniranja i diferenciranja u odnosu na
konkurenciju obuhvata proces kojim se analiziraju karakteristike destinacije,infrastrukturna
razvijenost,razvijenost aktivnih nosilaca turističke politike,prostorna udaljenost,nivo turističke
razvijenoti domicilnog stanovništva,ponuda drugih sadržaja,kvalitet života,izgled
obale,politička situacija,poreske olakšice itd.Strategijske politike koje sve zemlje učesnice na
tržištu nastoje da primijene su:produženje turističke sezone,poboljšanje standarda
servisa,privlačenje turista van sezone,organizovanje što većeg broja kulturno zabavnih
dogadjaja namijenjenih ovoj bogatoj klijenteli,upoznavanje sa prirodnim
ljepotama,privlačenje poznatih ličnosti i sl. U Hrvatskoj postoji 56 manjih i većih marina,
koje su sve udružene u Udruzenje hrvatskih marina, koje kontinuirano rade na obogaćivanju i
podizanju nivoa usluge i prilagoñavaju se savremenim potrebama i željama nautičkih gostiju.
Smještene su u velikim dalmatinskim gradovima ili u prekrasnim ostrvskim uvalama, u
bilizini najzanimljivijih prirodnih i kulturnih atraktivnosti.Što se jahtinga tiče,marine su od
presudnog značaja. Mnoge manje marine dodatno su oplemenile sadržaje: od vrhunske
tradicionalne kuhinje, obvezne vode i električne energije, zdravstvene ambulante, usluga
charter firmi, do korištenja apartmana, te elektronskog nadzora i osiguranja imovine i opreme
gostiju. Takoñe je sve veći broj marina dobitnica meñunarodne Plave zastave, ekološke
nagrade za projekat zaštite mora i priobalja „meñunarodne organizacije za ekološko
obazovanje i informisanje“,koji se već 13godina uspješno sprovodi. Adriatic Croatia
International Club, meñu nautičarima poznatije kao ACI Club, vodeća je firma nautičkog
turizma Hrvatske, a predstavlja jedinstveni lanac od 21 marine koje se protežu od Dubrovnika
na jugu do Umaga na sjeveru hrvatskog dijela Jadrana. U 22 godine svog poslovanja ACI
marine su ostvarile i prepoznatljiv kvalitet usluge uz razvoj i popularizaciju jedrenja i
jahtinga. Vlasnici Ugovora o godišnjem vezu u ACI marinama uživaju niz pogodnosti
dostupnih samo članovima kluba (10% popusta na cijenu veza u bilo kojoj ACI marini,
popusti pri korištenju raznih usluga u marinama, mogućnost godišnjeg kombinovanog
(more/kopno) ugovora o vezu itd. Prema istraživanju ''Tomas nautika Jahting 2012.'' Hrvatska
je jedna od najpoželjnijih jahting destinacija na Sredozemlju. U Ministarstvu turizma
Hrvatske predstavljeno je istraživanje ''Tomas Nautika Jahting 2012.'', o stavovima i potrošnji
nautičara u Hrvatskoj. Cilj istraživanja bilo je utvrñivanje glavnih prednosti i slabosti jahting i
ukupne turističke ponude koju koriste nautičari, te utvrñivanje obilježja potrošnje gostiju
nautičara. Hrvatska je tako ocijenjena boljom od konkurentskih zemalja, odnosno Španije,
Francuske, Italije i Grčke po ljepoti i zaštiti prirode, klimi, čistoći mora i obalnih mjesta, kao i
socijalnim elementima – sigurnosti, gostoljubivosti i imidžu zemlje.34 Boljim od
konkurencije ocijenjen je i prostorni raspored marina. Medjutim, nautička ponuda čartera,
raspoloživost tranzitnih vezova, opremljenost marina i ugostiteljska ponuda ocijenjene su
lošijima u pooredjenju sa Španijom, Francuskom i Italijom. Gotovo 50 % nautičara zna o
Hrvatskoj jer su već bili u njoj. Internet je doveo gotovo 30 % novih gostiju, a po preporuci
prijatelja došlo je 24 % nautičara. Samo četiri % je saznalo o Hrvatskoj sa sajmova.Split je
najveći nautički centar u Dalmaciji.ACI Marina Split je smještena u jugozapadnom dijelu
gradske luke, sjeverno od poluostrva Sustipan. Raspolaže s 360 vezova u moru, te sa 120
mjesta za smještaj plovila na kopnu. Svi vezovi opremljeni su priključcima za vodu i struju.
Visoki ekološki standardi, velik kapacitet i bogata dodatna ponuda njeni su glavni aduti. Edo
Karuza, direktor splitske ACI-jeve marine.kaže za Slobodnu Dalmaciju da su brojke za prvi
dio ove godine odlične u odnosu na prethodnu.U Hrvatskoj se kao primjer vrhunske
marine,kojoj hrvatske ne mogu parirati,navodi Porto Montenegro , u Tivtu.Medjutim,Karuza
smatra da ona samo koristi Hrvatskoj, kao i da će isti slučaj biti i sa novoizgradjene dvije,na
Luštici i u Kumboru,zato što jahtaši dolaze ploviti Hrvatskim vodama i troše svoj novac
tamo,što zbog duže obale to i zbog većeg broja sadržaja i dogadjaja.On smatra da je prednost
Crne Gore to što više ulaže u marketing.

Sa 16000 km dugačkom obalom,Grčka je omiljeno „igralište“ za super jahte.Vlada je

preduzela mjere za podsticanje turizma,i odlučila da privuče i posjetioce iz zemalja koje nisu
članice Evropske unije,poput Rusije,Turske i Kine,ukidanjem viznog režima,što se pokazalo
kao veoma pozitivno. Postoji ozbiljna potreba za novim i unapredjenjem starih marina
širomGrčke.Grčka vlada je identifikovala razvoj turističke infrastrukture kao metu prioriteta i
pokušava privući strance da ulažu u nove marine, zajedno s nadogradnjom postojećih,zbog
sve veće potražnje u jahting sektoru za vezovima. Postoji veliki broj marina u izgradnji u
Grčkoj.Ključno je za grčku jahting industriju da se ovi projekti završe u bliskoj budućnosti;
osim očitih ekonomskih koristi, Grčka počinje zaostajati za ubrzanim razvojem u turskoj
jahting industriji i ekonomijom koja je u procvatu. Za vlasnike koji žele privezati svoje jahte
trajno u Grčkoj, najbolji put je da se registruju pod grčkom zastavom.Tada dobijaju razne
benefite:od oslobadjanja od PDV-a do raznih popusta na usluge u marinama.“Greek Yachting
Association“ je udruženje koje su formirale vodeće grčke jahting kompanije koje se bave
čarterom,brokerske agencije,zatim kompanije koje se bave menadzmentom,osiguranjem ili
izgradnjom jehti.GYA čini 90% jahting tržišta.Cilj udruženja je održavati visoke standarde
profesionalizma u čarteru, prodaji i upravljanju nautičkim aktivnostima i organizovati
godišnju „Charter Yacht Show“ koji je ove godine održan pod nazivom Mediteran Yacht
Show, od 3 do 7 maja u istorijskom gradu Nafplion.Izložen je veliki broj grčkih i inostranih
jahti koje su dostupne za čerter ovog ljeta,prisustvovao je veliki broj učesnika i posjetioca i
smatra se veoma uspješnim. Godišnjii prihod koji Grčka ostvaruje od jahting industrije je 600
miliona eura,što je jednako prihodu koji ima Španija samo od velikih jahti,preko 25
metara.Problem je u infrastrukturi,jer sa 16000 km dugom obalom i 1200 ostrva,Grčka ima
samo 14.400 vezova,što je premalo u poredjenju sa Francuskom koja ima 226.000 vezova,na
obali od samo 6.300 km.U Grčkoj ima 1 jahta na 621 stanovnika, a evropski prosjek je 1 na
svaka 164 stanovnika.Takodje,porezi su veoma visoki,i to vlasnike jahti odvodi u druga
mora.U aprilu 2014 je stupio na snagu novi zakon koji olakšava komplikovanu birokratiju
koja je do sada sputavala jahting industriju.Neke od ključnih tačaka su:

 Ukidanje posebnog Yacht poreza na luksuzne jahte.

 Ukidanje poreznih doprinosa za jahte sa zastavom izvan EU-a.
 Ukrcaj i iskrcaj putnika u grčkim vodama je dopušten za EU i ne-EU zastave

Uklanjanje odredbe da jahte prolaze kroz komplikovan i dugotrajan postupak za dobijanje

čarter licence. Sada,vlasnici jahti se mogu prijaviti online na“Registry of Touristic Yachts and
small vessels” servisu. Iako još uvijek postoje razna ograničenja,u jahting sektoru se nadaju
da će ovaj zakon privući više posjetilaca i samim tim veći prihod.Postoji i razvojni plan,sa 15
novih marina ,koje bi obezbijedile još 10000 vezova i mnogo novih radnih mjesta. Jahting
industrija u Turskoj postaje globalni ozbiljan igrač.Danas je Turska ispred mnogih evropskih
zemalja po izradi mega jahti i ulaganju u jahting industriju. Turska ima 8333 km od obale i
ima oko 360 registrirovanih proizvodjača jahti i jedrilica.U Italiji ih ima 950,U Velikoj
Britaniji 400 a u njemačkoj 412.Medjutim,i pored ubrzanog razvoja,još uvijek nema dovoljno
vezova za mega jahte,pa prema tome,mora doći do ozbiljnih ulaganja u izgradnju marina tog
tipa.Inače ,Turske postojeće turske marine su veoma luksuzne,sa svim mogućim sadržajima
koji su potrebni da zadovolje rafinirane ukuse jahting klijentele. „Marmaris Yacht Marina“ je
jedno od najatraktivnijih „parkirališta“ za jahte u Turskoj.Idealna je za jedrenje i sportove na
vodi.U smislu infrastrukture,znanja i ljudskih resursa je na zavidnom nivou.Ona je jedna od
najomiljenijih marina na svijetu,jer se nalazi na po mnogima najboljem mjestu za
krstarenje,poznata po svojim uslugama i svojoj društvenoj sceni.najveća je na mediteranu , sa
1000 vezova u moru i 1300 na kopnu. Italija je vodeća evropska jahting
industrija.Odnosno,ona je prvenstveno specijalizovana za luksuzno tržište,i u tom sektoru
jahting industrije, je nesumnjivi svjetski lider.“Azimut&Benetti“ i „Ferretti Group“ su najveće
i najuspješnije kompanije,a od 2000 godine zauzimaju top pozicije na svjetskoj mapi
proizvodjača luksuznih jahti.Njihov dizajn,konstrukcija,stil i komfor su
naprevazidjeni.Medjutim,ono što nikako ne ide u prilog italijanskoj jahting industriji su visoki
porezi,koji prijete da nanesu ozbiljnu štetu svim segmentima ove djelatnosti. Crna Gora se
nalazi istočno od jugoistočne obale Italije i graniči se sa Srbijom, Albanijom, Hrvatskom i
Bosnom i Hercegovinom. Njena netaknuta unutrašnjost i planine strmo se spuštaju u azurne
vode Jadranskog mora duž 290 km obale. Crna Gora predstavlja mladu ali stabilnu
demokratiju sa otvorenom ekonomijom.Uprkos svojoj očuvanoj prirodnoj ljepoti i cetralnoj
poziciji – nalazi se u srcu Jadrana i oko 2-3 sata udaljena je od većine glavnih gradova u
Evropi – Crna Gora je tek nedavno doživjela rast popularnosti koji je imala tokom 1950-tih i
60-tih godina. Crna Gora, tadašnje omiljeno mjesto za odmor filmskih zvjezda kao što su
Sophia Loren, Elizabeth Taylor i Kirk Douglas, u 21. vijeku ponovo je na putu da postane
elitna destinacija. Koncentrisani napori Vlade i investicije od strane operatora hotela sa pet
zvjezdica, kao što je Aman Resorts (koji rukovodi hotelom-ostrvom Sveti Stefan koji je
omiljeno mjesto bogatih i uspješnih) rezultirali su time da crnogorski turizam ima najveću
stopu rasta na svijetu. Ova izuzetna obala je samo dio prirodnih ljepota Crne Gore koje se
prostiru na 14.000 km2, a koja obuhvataju brojne atrakcije Prirodni potencijali Crne Gore su
idealni za jahting turizam,koji prema ostvarenim prihodima svuda u svijetu predstavlja veoma
unosan oblik turizma.Mišljenja o korisnosti razvoja nautičkog turizma na ovim prostorima
ističu pozitivne efekte od kojih su najvažniji prihodi od iznajmljivanja vezova,naknada od
lučkih taksi i usluga i potrošnja posjetilaca u destinaciji. Crna Gora je pozicionirala jahting
industriju po uzoru na susjedne zemlje,Hrvatsku i Italiju,kao djelatnost od strategijskog
interesa.Istraživanjem osnovnih resursa crnogorskih marina(kadrovski potencijali,vrste i
cijene osnovnih lučkih usluga,njihova promocija i distribucija,prirodne i druge karakteristike
koje čine jahting imidz)ustanovljeno je da postoje kadrovska ograničenja,koja uslovljavaju
sezonski dolazak jahti i turista. Manjak profesionalnog mehaničkog kadra, naručivanje i
čekanje dijelova za jahte, te plaćanje dostave koja može biti skuplja od poručenog dijela neki
su od problema koji se moraju riješiti.Takodje, informisanje bi trebalo da bude na mnogo
većem nivou.Prednost Crne gore je činjenica da nije članica Evropske unije,jer to znači da ne
mora da primjenjuje poresku politiku ove unije,koja nije ni malo povoljna. U državama koje
su u EU, porezi na jahte su veoma visoki i to počev od poreza na dodatnu vrijednost (PDV),
LUX poreza i raznih drugih dodatnih poreza koje su vlasnici jahti obavezni da plaćaju.
Takoñe i kazne u državama EU su mnogo veće nego u Crnoj Gori.“ "Vlasnici jahti bježe od
nepotrebnih troškova. Zašto da neko plaća velike troškove kada može da plaća znatno manje.
Dakle, tu je prednost Crne Gore",“ rekao je na „Southampton Boat Show“-u Stjepan Skočajić
direktor “ Mennyachta,predstavništva italijanskog prestižnog brenda „Feretti“. Ono što je
dodatni benefit za našu državu je i nedavni ulazak Hrvatske u EU, jer su mnogi vlasnici svoje
jahte iz hrvatskih, usidrili u crnogorske luke. Posle luksuznog Porto Montenegra u Tivtu,
počela je i gradnja prvih deset objekata turističkog resorta "Luštica Bay", koji se gradi na
tivatskom delu poluostrva Luštica. Prema najavama investitora, biće to pravi mali grad iznad
Tivta. Meñutim, sa ogromnim investicijama u crnogorski turizam tu se nije stalo. Ovih dana
potpisan je i dugo najavljivani ugovor izmeñu Vlade Crne Gore i azerbejdžanske kompanije
"Azmont Investments". Inače, glavni investitor je kompanija "Kerzner International
Holdings". Vodeći meñunarodni preduzetnik i operater odmarališta, kazina i luksuznih hotela
na raznim destinacijama, gradiće u Kumboru prvo "One & Only" odmaralište u Evropi.
"Kerzner International" je sklopio ugovor sa zastupnikom državne naftne kompanije
Azerbejdžana (SOCAR), a "Azmont" je kompanija koju su, za potrebe ovog projekta,
osnovali u Podgorici. "Azmont Investments" će umesto predviñenih i dogovorenih 258 mil
EUR ulaganja u projekat "One and Only Montenegro" hotel rizort u Kumboru, uložiti oko
pola milijarde evra. Biće to na period od 3 umesto na 8 godina. Ovaj projekat, kada se
realizuje, biće do sada najveća turistička investicija u Evropi. Površina pod nadzemnim
objektima iznosiće 147.000 m2, dok će se obaviti iskopavanje dodatnih 40.000 m2 pod
zemljom za potrebe izgradnje podzemnog parkinga, magacina i smeštaja tehničkih prostorija.
Na lokaciji površine 60 jutara nalaziće se: "One&Only" luksuzni hotel sa 120 soba, ESPA
fitnes i velnes centar površine 3.000 m2, sadržaji za organizovanje konferencija i banketa, 500
luksuznih apartmana i vila. Planirana je izgradnja ribarskog mula sa ribljom pijacom i
pijacom organske hrane za prodaju sezonskih lokalno proizvedenih namirnica, marina
svjetskog kvaliteta, kapaciteta do 250 vezova i za mega-jahte. Biće tu i do 70 radnji, kafea i
restorana rasporeñenih oko obalnog šetališta. Planiraju nasipanje peščanih plaža, pa bi možda
mogli očekivati i izgradnju tri ostrva na kojima će se nalaziti zabavni sadržaji i heliodrom.
Rizorti "One & Only" su zamišljeni kao simbol izuzetnosti. Do sada je napravljeno sedam
objekata, koji se, izmeñu ostalog, nalaze na Maldivima, Dubaiju, Mauricijusu, Bahamima i
Meksiku. "One & Only" je takoñe najavio izgradnju odmarališta u Kini.

Koje su najveće marine u Crnoj Gori i koje su njihove karakteristike u

pogledu jahting turizma?

Luka Bar je najveca luka u Crnoj Gori. Luka Bar je izuzetno vazni saobracajni centar, jer
povezuje Crnu Goru sa cijelim svijetom.

Luka Kotor je locirana u Bokokotorskom zalivu i nalazi se u samoj blizini zidina Starog
grada Kotora. U toku ljetnje sezone, u Luku Kotor dolazi veliki broj turistickih brodova
najpoznatijih kompanija.

Luka Zelenika je takodje locirana u Bokokotorskom zalivu.

Na crnogorskom primoriju, postoji veliki broj marina, koje su osposobljene da prime cak i
vece turisticke jahte. Medju bolje opremljenim marinama su : Ulcinj, Bar, Budva, Tivat,
Kotor, Zelenika i Herceg Novi.

Obalno područje Crne Gore ima tipične karakteristike mediteranskog regiona i izdvojeno je
planinskim vijencima Orjena, Lovćena i Rumije od unutrašnjosti Crne Gore. Ovo područje
sačinjavaju teritorije opština Herceg Novi, Kotor, Tivat, Budva, Bar i Ulcinj. Dužina
crnogorske obale iznosi 288,2 km, od čega 105,5 km pripada Bokokotorskom zalivu, a 25,6
 km čine 8 ostrva, 6 školjeva, 31 hrid i 4 grebena.Površina morskog akvatorija koji pripada
Crnoj Gori je oko 2.540 km2 i dio je južnog Jadranskog mora gdje su zabilježene najveće
dubine od 1400m. Bokokotorski zaliv,koji se nalazi na sjeverozapadnom dijelu obale, je
najsloženiji dio obanog reljefa. Zbog prirodnih, kulturnih i pejzažnih vrijednosti, od 1979.
godine, unutrašnji dio (Kotorsko-Risanski zaliv) upisan je na UNESCO listu Svjetske
prirodne i kulturne baštine.

Zakonom o morskom dobru ("Sl list RCG" br. 14/92) definisani su prostor, objekti i resursi
koji ulaze u sastav morskog dobra, a koji su od posebnog značaja za Crnu Goru. Javno
preduzeće za upravljanje morskim dobrom formirala je Skupština Crne Gore, 1992. godine,
sa zadatkom da upravlja, štiti i unapređuje morsko dobro, u skladu sa Zakonom.

Kao integralni dio obalne infrastrukture, luke predstavljaju dobro u opštoj upotrebi od interesa
za Crnu Goru i dostupne su na korišćenje pod jednakim uslovima svim zainteresovanim
fizičkim i pravnim licima.Zakon o lukama ("Sl.list CG" br. 51/08, 40/11), predviđa da lukama
od lokalnog značaja u Crnoj Gori upravlja Javno preduzeće kalimanj 566x362za upravljanje
morskim dobrom. Odlukom o određivanju luka prema značaju ("Sl list CG" br. 20/11),
lukama od lokalnog značaja proglašene su: Luka Škver, Luka Zelenika, Luka Risan, Luka
Tivat-"Porto Montenegro", Luka Tivat-"Kalimanj" i Luka Budva.

Briga o upravljanju, pružanje lučkih usluga u luci i na sidrištu luke, obezbjeđivanje

poslovanja luke u skladu s tržišnim principima samo su neke od nadležnosti koje proističu iz
Zakona o lukama. Javno preduzeće je krajem 2011. godine pokrenulo izradu nove generacije
nautičkih planova za objekte obalne infrastrukture kojim ovo preduzeće upravlja. U sklopu
ovog posla Zavod za hidrometeorologiju i seizmologiju Crne Gore izvršio je batimetrijsko
snimanje lučkih akvatorija i izradio nautičke planove za luke od lokalnog značaja, koji se
nalaze u ovoj publikaciji.

Izgradnja Marine u Baru označila je početak izgradnje infra i supra strukture za jahting
plovila. Rekonstrukcija i sanacija operativne obale u Kotoru, završena je 1983. godine, i
obezbijedila je infrastrukturu za prihvat jahti, kao i vezova za cjelishodni vez. U gradskoj luci
Budva, izgrađena je infrastruktura za prihvat jahti, kao i za cjeligodišnji vez jahti. Može se
slobodno reći da je napravljen veliki korak izgradnjom Marine Porto Montenegro koja sadrži
sve potrebne sadržaje savremene marine čime je svrstana u red najboljih marina na
Mediteranu. Takođe treba napomenuti da su u izgradnji marine Porto Novi u Kumboru i
Luštica bay u zalivu Trašte. Svakako, sve ove marine, i ove postojeće i ove u izgradnji utiču
na razvoj nautičkog turizma u Crnoj Gori, samim povećanjem kapaciteta i prometa jahti. Crna
Gora raspolaže morskom obalom ukupne dužine 288,21km, 25,61km ostrvskom obalom i
obalom rijeke Bojane 22,80km. Najrazuđeniji dio kopnene obale čini zaliv Boke Kotorske,
koja predstavlja simbiozu čovjeka i prirode što kulturni pejzaž čini jedinstvenim i
neponovljivim a prisustvo čovjeka neponovljivim što je unutrašnji Kotorsko-risanski zaliv
preporučilo za upis u svjetsku prirodnu i kulturnu baštinu UNESCO-a a to zapravo predstavlja
15% obale Crne Gore i 1% našeg mora.

Marina Bar

Položaj i lokacija Marine Bar determinisan je geografskim koordinatama 420 05’N i 190 05’
E, i smješten u mirnoj uvali bajkovitog grada Bara. Lokacija Marine je izuzetno kvalitetna,
budući da se nalazi u središtu najatraktivnije turističke ponude prostora Bara. Smještena je u
gradskom jezgru, okružena lijepim plažama, širokim šetalištima, muzejima i mnogobrojnim
istorijskim spomenicima, trgovinskim, sportskim, kulturnim i zabavnim objektima. Relativna
blizina morskih obala Grčke, Hrvatske, Albanije i Italije, te da se nalazi u prostoru turistički
izuzetno atraktivnog Crnogorskog primorja, ilustruju njen veoma povoljan makrogeografski
položaj. Lokacije ove marine je izuzetno kvalitetna i u mikrogeografskom smislu, budući da
se nalazi u središtu najatraktivnije turističke ponude Bara.45 Zbog svog povoljnog položaja
Marina Bar je idealna kao polazna luka za plovidbu slikovitom crnogorskom obalom,
uvalama i lučicama. Dugogodišnja tradicija, uspješnost i stabilnost garantuju klijentima
inovativne usluge, visok nivo sistema nadzorabezbijednosti, mirna i prirodna sredina grada
Bara i marine Bar pružaju gostima visok osjećaj lične i opšte sigurnosti tokom njihovog
boravka. Prednosti marine Bar su višestruke: sigurnost, tehnička i kadrovska opremljenost,
visok nivo brige za ljude i imovinu. Pored 700 sigurnih vezova u moru i 250 suvih vezova za
jahte i čamce, uz potpunu garanciju za njihovu bezbijednost, obezbijeđene su sledeće usluge:
potpuna tenhička oprema, servis i održavanje broda, servisni hangar, Recepcija, Besplatna
vremenska prognoza, Free WIFI zona, 300 parking mjesta, dva sanitarna objekta sa tuševima i
WC, vešeraj i najam plovila. Prednosti marine Bar su višestruke: sigurnost, tehnička i
kadrovska opremljenost, visok nivo brige za ljude i imovinu. Pored usluge korišćenja vezova
za jahte i čamce, uz potpunu garanciju za njihovu bezbjednost, pružamo usluge tehničkog
servisa, usluge snabdijevanja vodom, strujom i gorivom, upotrebu sanitarija i parking
prostora.

Marina Budva

Marina Budva je smještena u uvali pored starog grada Budve. Takođe, tu se nalaze i Lučke
vlasti i granični prelaz Dubina u pristaništu je različita tako da ispred starog grada iznosi 2 do
5m, a na unutrašnjem gatu od 1,8 do 4m, a na spoljnjem 2 do 5m. Nakon ulaska u Jadran iz
Jonskog mora, kao prva se nalazi Marina Budva koja je već postala popularna usputna stanica
za male jahte zbog svoje lakoće pristupa, izvanrednih usluga i spektakularnog položaja na
obali Jadranskog mora, pored drevnih zidina 3.500 godina starog grada.
Porto Montenegro

Porto Montenegro u Tivtu jedno je od mjesta namijenjenih za uživanje. Mjesto sa luksuznim

restoranima, ekskluzivnim stanovima sa bazenima i sofisticiranom marinom. To je veoma
luksuzna marina za jahte smještena u Tivtu i predstavlja jednu od najekskluzivnijih marina na
cijeloj Jadranskoj obali. U kompleksu Porto Montenegro se nalazi marina, rezidencije i
poslovni prostori. Porto Montenegro je naselje oko marine i matična luka za jahte, koji su
osmišljeni tako da zadovoljavaju potrebe svih jahti, njihovih vlasnika, gostiju i posade, sa
dodatnom infrastrukturom za najveće jahte.48 Porto Montenegro predstavlja zanimljivu
kombinaciju tradicionalnog, arhaičnog i ultramodernog. Smješten je zaklonjenom
Bokokotorskom zalivu koji se nalazi pod zaštitom UNESCO-a na mjestu nekadašnjeg
Austrougarskog mornaričkog zavoda. U marini i naselju Porto Montenegro do sada je
izgrañeno 50.000 kvadrata korisne površine, a oko 50 odsto svih izgrañenih objekata služi u
turističke svrhe, i to 75 posto ako se u obzir uzme marina koja takođe ima turističku namjenu.
Sa jahtam koje budu ovdje provodile zimske mjesece i sa pogonom za remont jahti koji će
poslovati tokom čitave godine stvara se privredna i ekonomska djelatnost sa kojom će doći
otvaranje novih radnih mjesta. Za razliku od nekih drugih projekata Porto Montenegro se
dobro arhitektonski planira i uklapa u mediteransku cjelinu Crne Gore i Boke Kotorske.
Diplomatski kor u Crnoj Gori, organizovao je u Porto Montenegru ''Diplomatsku regatu'', koja
je imala za cilj da okupi biznis i sektor investicija kako bi proveli dan na moru.

Prednosti nautičkog turizma odnosno jahting turizma, kao njegovog

osnovnog dijela

Turistički fenomen već je davno transformiran u ozbiljnu društveno-ekonomsku djelatnost,

koja zadire gotovo u sve sfere društveno ekonomskog života pojedinih područja. Turizam
brzo i nepovratno mijenja ekonomsku i socijalnu sliku svijeta. Prema istraživanjima doprinos
turizma u bruto-nacionalnom proizvodu u turističkim zemljama iznosi od 6 do preko 10%.
Kroz nautičko-turističko tržište potražnje, podstiče se razvoj drugih privrednih grana i
djelatnosti i pomoću nautičkog turizma, koriste se i naplaćuju prirodne atraktivnosti i drugi
raspoloživi nautičko-turistički resursi. Dolaskom i boravkom nautičara u akvatoriju i
marinama, brojna neprivredna dobra i djelatnosti recepcijske zemlje pretvaraju se u izdašne
privredne resurse, koji bez nautičkog turizma, ne bi uopšte ili bi u znatno manjem obimu bili
komercijalizovani. Kroz potrošnju nautičara ostvaruju se brojni neposredni i posredni učinci
na pojedine privredne subjekte i na privredu zemlje u cjelini. Neposredne koristi od potrošnje
nautičara imaju privredni subjekti koji neposredno prodaju proizvode ili usluge nautičarima,
kao što su luke nautičkog turizma, koje prodaju nautičko-turističke usluge nautičarima,
turistička, turističko-ugostiteljska i trgovinska preduzeća, uslužne radnje i drugi subjekti koji
pružaju usluge nautičarima i brodograđevna i brodarska preduzeća, kao i radnje koje
proizvode i prodaju plovila, vrše njihov remont i popravke, servisiraju i održavaju plovila
nautičara i pružaju druge različite usluge. Savremena marina je temeljni oblik luke nautičkog
turizma. Ona je vrlo kompleksan objekt nautičko-turističke receptive, u kojoj se nautičarima
nudi i realizuje čitav niz usluga, nautičkog, sportskog, rekreativnog i zabavnog karaktera.
Kapital uložen u izgradnju marina ima veću stopu profitabilnosti od onog uloženog u druge
vrste turizma. Najpovoljniji efekti od nautičkog turizma postižu se u organizovanom charteru,
tj. unajmljivanju brodova nautičarima kojima više odgovara plovidba u iznajmljenom nego u
vlastitom plovilu. U nautičkom turizmu realizuju se brojne ugostiteljske, trgovinske i druge
slične usluge. Zato se u lukama nautičkog turizma otvaraju brojni ugostiteljski i trgovinski
objekti i različite radnje. Nautički turizam može povoljno uticati na razvoj brodograđevinskih
preduzeća (posebno male brodogradnje), industrije, ukoliko su u funkciji proizvodnje i
održavanja plovila i opreme za potrebe nautičkog turističkog turizma. Osim prodaje plovila,
sve češće se grade brodovi za charter. U posljednje vrijeme sve je veća potražnja za većim i
luksuznijim plovilima, kao što su brodovi za krstarenja i izlete i luksuzno opremljene jahte.
Izgradnja marine i drugih nautičko-turističkih sadržaja može pozitivno da utiče na opštu
komunalnu opremljenost lokalne sredine i povećati broj i kvalitet različitih usluga. Sve to
može doprinijeti profitiranju turističke ponude i turističkom imidžu mjesta, odnosno užeg ili
šireg područja. Isto tako, marina dobro uklopljena u postojeće urbanističke sadržaje, može biti
novi element turističke atrakcije. Posebnu ulogu nautički turizam ima na području
zapošljavanja radno-aktivnog stanovništva. Nautičko-turističko tržište obuhvata nautičko-
turističku ponudu i potražnju. Prosječna potrošnja nautičara, kao pripadnika višeg i srednjeg
društvenog sloja, veća je nego turistička potrošnja u klasičnom kupališnom turizmu.

Uloga marina u razvitku nautičkog turizma je velika. One predstavljaju bitni ali i
ograničavajući faktor razvitka nautičkog turizma. Zbog relativno teškog pronalaženja veza,
brod je lakše kupiti nego mu osigurati vez. Zato je veća dinamika rasta broja plovila nego broj
vezova u svijetu. Iako je smještaj plovila u marini skuplji u odnosu na druge oblike,
vlasnicima pruža dodatna zadovoljstva i skrivene uštede. Zbog znatnog udjela u privredi i
ukupnoj ekonomiji, a posebno zbog izgradnje kapaciteta potrebnih za njegovu realizaciju na
neiskorištenim morskim i obalnim resursima, nautički turizam privlači sve veću pažnju u
cijelom svijetu. Luke nautičkog turizma postaju mjesta realizacije tog segmenta turizma. Radi
toga je neophodno obratiti pažnju na njihovo pozicioniranje. Lokacija za izgradnju marine
mora se pažljivo odabrati kako bi zadovoljila sadržaje koji će joj omogućiti kvalitetan razvoj
sa jedne strane, i usuglašavanje tih aktivnosti sa stvarnim mogućnostima održivosti prirodnog
potencijala, sa druge strane. Nautički turizam, svojom specifičnom aktivnošću i potrebom za
prostorom oko obalnog ruba, odnosno u prostoru javnog morskog dobra, potencira probleme
zaštite prirode, a uređenje prostora, s tim, postaje sve važnije.37 Razvojem nautičkog turizma
intenziviraće se izgradnja luka posebne namjene (luka nautičkog turizma), pri čemu može
doći do negativnih promjena u prostoru, ako se nautički turizam sistemski ne planira. Da bi se
pristupilo izgradnji marine za nautički turizam, potrebno je realizovati sveobuhvatne, naučno
utemeljene i adekvatne pripremne radnje.
 Koji su novi trendovi/zahtjevi u svijetu kada je u pitanju
vlasništvo/kupovina i iznajmljivanje jahti?

Moderno doba donosi donosi nove preokrete u jahting industriji.Otvaraju se nova

brodogradilista, a zatvaraju stara.Pojavljuju se brokerske firme koje donose novi način
poslovanja ali i unapredjuju profesionalnost u industriji.To su firme koje posreduju pri
kupovini ili prodaji jahte,vode pregovore i prisustvuju isporuci.Za svoje usluge dobijaju
ugovorenu proviziju od transakcije.Slično kao i u drugim industrijama ,proviziju plaća
najčešće prodavac jahte i ona obicno iznosi 10%.U nekim evropskim zamljama,postoji
"buyer's commission" koju placa kupac brokeru da mu pronadje odgovarajuće plovilo.
Brokerske kuće najvise posluju tamo gdje su najbliži plovni putevi,npr na Mediteranu ili duz
Američke zapadne i istočne obale.Osim toga, pojavljuju se i čarter brokeri,koji iznajmljuju
odredjenu jedrilicu ili jahtu,obično radi odmora svojih klijenata.Postoje dvije vrste čartera:sa
posadom i bez.Nekada se iznajmljuje samo jahta sa skiperom ali bez posade.Pored toga čarter
brokeri nude i uslugu obuke klijenata za plovidbu,odnosno osnovni kurs navigacije. Tržište
plovila za iznajmljivanje zadnjih godina doživljava vrtoglavi rast.(u zadnjih pet godina preko
300%

Posao ovih firmi je da ,kada dobiju zahtjev od klijenta,pronadju najbolju jahtu koja odgovara
njegovim potrebama,budžetu i broju gostiju.Kada se rezerviše termin,lokacija i jahta,sledeći
korak je popunjavanje“Charter Preference“ obrazca.Tu se klijent izjašnjava o ličnim
preferencama vezanim za hranu i piće,pa osoblje i šef kuhinje mogu formirati personalizovani
meni.Osim toga ,popunjavaju se informacije o gostima na jahti i dodatnim aktivnostima koje
bi željeli da imaju na samoj jahti i lokacijama krstarenja.Čarter kompanija je tu da posavjetuje
klijenta o najatraktivnijim rutama i mjestima za posjetiti.

Cijena iznajmljivanja jahte varira zavisno od vrste usluge ,klase broda i dužine,pa se kreće u
rasponu od nekoliko hiljada do nekoliko stotina hiljada sedmično.Na prvi pogled se može
zaključiti da je ulaganje novca u kupovinu broda za iznajmljivanje ,prilično sigurna
investicija,medjutim,čarter tržište je podložnouticaju mnogih faktora,izmedju ostalog:zakonu
ponude i tražnje, državnih zakona i propisa ali i umješnosti i sposobnosti čarter brokera. Osim
toga dolazi i do segmentacije tržišta i stvaranja tržišnih niša na koje se brokeri i
brodograditelji fokusiraju.Počinje prava utakmica i borba za ciljno tržište,a kompanije se
usavršavaju u svim oblastima koje su povezane sa jahtingom kako bi izbile u prvi plan.Jedna
od njih je „Perini Navi“osnovana 1983,koja je podijeljena na dva segmenta ,sa dva različita
imena.Prva je „Perini Navi“koja proizvodi jedrilice, a druga „Picchiotti“ za proizvodnju jahti i
mega jahti.Sa jasno postavljenim ciljevima, maksimalnim korištenjem kapaciteta i
prekovremenim radom, oni su vremenom osvajali tržište.
Danas posluju na pet različitih niša(sektora):

1. Jedrilice od 40 do 60 m
2. Jahte preko 60 m
3. Jedrilice za regate i takmicenja
4. Brze jedrilice
5. “Picchiotti“ motorne jahte i mega jehte

Stvaraju se novi standardi koji se primjenjuju kroz dizajn,izbor materijala i proces izrade.Isto
tako, sve kompanije koje žele da ostanu u igri ili da se pozicioniraju na tržištu moraju da
pažljivo planiraju i osmisle strategiju,jer konkurencija postaje sve izraženija ,a kreativnost i
inovativnost stalno evoluiraju,ne ostavljajući prostor za improvizaciju,neprofesionalnost i
greške.Sve oblasti u jahting industriji,počev od radionica u brodogradilištima do vizionara i
projektantskog tima,moraju pružiti savršenstvo i najveći nivo kvaliteta koji ce zadiviti
klijente.

Koji su novi trendovi/zahtjevi u svijetu kada su u jahte kao luksuzna

plovila?

Superjahte su veličine preko 65 metara,obicno imaju četiri palube iznad i dvije ispod linije
vode,heliodrom, jednu ili više Vip kabina, saune, kozmetičke salone, diskoteku, ambulantu,
bioskop, restorane i barove.

Dizajneri ovih jahti suočavaju se sa različitim izazovima koji zahtijevaju poznavanje i

kompetentnost u različitim oblastima kao što su brodski inžinjering i aeronautika,arhitektura i
industrijski dizajn.U prostoru za ukrcavanje i motor,dizajn igra kljucnu ulogu,prije svega zbog
morfoloske i stilske strukture enterijera.Nije slucajno sto mnogi broski dizajneri rade u
automobilskoj industriji ili se bave arhitekturom.

Posada mega jahti se sastoji od kapetana,glavnog i pomoćnog inžinjera,šefa palube,kuvara i

šefa kuhinje , stjuardesa i stjuarta i mornara.Vecina posade živi na brodu. Sunborn
Gibraltar,dug 142 metra je prva super jahta koncipirana kao hotel sa pet zvjezdica.Ima 189
apartmana,a 90% njih ima i terasu.uz sve moguće sadržje koje ima jedan hotel sa pet
zvjezdica,izlazi u susret zahtjevima svojih gostiju i rastućoj tražnji za luksuzom.Predstavlja u
potpunosti novi koncept luksuza – plutajuću hotelsku flotu, koja je postavljena na
najtraženijim i najljepšim lokacijama u svijtu. Ovaj koncept luksuza svoje klijente smješta na
najbolje lokacije, u najfinijem i najluksuznijem smještaju koji se trenutno može ponuditi.
 Dati primjere primjene savremenih informaciono – komunikacionih
tehnologija i Interneta na jahtama kao luksuznim plovilima?

Informacione tehnologije imaju ključan uticaj na moderno društvo i zato se slobodno može
reći da mi živimo u informatičkom dobu. Načini razmjene i prenosa, kao i količina
najrazličitijih informacija danas su veći nego ikad prije. Informacione tehnologije su danas
sastavni dio života u takvoj mjeri da je praktično nezamislivo funkcionisanje bilo kojeg dijela
naše egzistencije bez njih. Poslovanje, komunikacije pa i svakodnevni život se oslanjaju na
pogodnosti koje nude različite oblasti korišćenja računara i odgovarajućih tehnologija. Razvoj
računara i programa, a u isto vrijeme sve složeniji zahtjevi od strane krajnjih korisnika
računarskih tehnologija, uslovili su pojavu velikog broja različitih rješenja namijenjenih
poslovnoj primjeni. Osnovni cilj ovih vrlo različitih rješenja je unaprjeđenje poslovanja.

Razvoj konkurencije i slaba globalna ekonomija izazivaju potrebu da se analizira proces

poslovanja - što uključuje strukturu organizacije i kadrove. Cilj je da se postigne više sa
manje vremena i sa manje ljudi. Ono što očekujemo da postignemo je: povećanje
produktivnosti, bolju podršku kupcima i kraće vrijeme do trzišta, odnosno - prednost na
trzištu. Međutim, da bismo ostvarili ovakve ciljeve, potrebno je da: uvedemo ravniju
upravljačku strukturu i decentralizujemo donošenje odluka. Upotreba informacionih
tehnologija ima sve veću upotrebu u formiranju novih proizvoda i usluga. Njena glavna uloga
je u mijenjanju poslovnih odnosa, kao i poboljšanju poslovnih aktivnosti unutar preduzeća.

Novi oblici informacionih usluga (elektronsko naručivanje, kupovanje na daljinu, itd.)

omogućavaju sprovođenje kvalitetne poslovne politike preduzeća. Kako internet omogućava
brz i neograničen pristup bilo kojoj vrsti inforamcija, bilo gdje u svijetu, industrija putovanja i
turizma je postala jedan od glavnih sektora koji ima koristi od informacionog doba. Masovni
turizam je zamijenjen odmorima napravljenim po mjeri putnika. Ovaj trend je sasvim
razumljiv i povećava broj ljudi koji su posjetili različite zemlje, imali različita iskustva i
konstantno tragaju za nečim novim. Prema analizama WTO (Svjetske Trgovinske
Organizacije) turizam ide u pravcu širenja na avanturistička putovanja, krstarenja, eko turizam
i kulturni turizam.

Šta je zajedničko za imena poput Zahe Hadid, Patrika Šumahera, Frenka Gerija, Vladimira
Kejgana, Konstantina Grčića i Filipa Starka, osim činjenice da su oblikovali tokove svetskog
vrha savremenog dizajna i arhitekture? Jedan od relevantnih odgovora bi bio – kontinuirana
upotreba novih dostignuća tehnologije (tzv. „cutting edge technology”) i materijala u svrhu
realizacije punog opsega kreativnih vizija i oblikovanja sveobuhvatnog sveta
dizajna.Tehnologije koje dizajneri, arhitekte i umetnici prevashodno koriste u razvoju i
procesu izrade svojih projekata su: 3D štampa, 3D renderovanje i arhitektonska vizuelizacija,
virtuelna realnost, dronovi, itd. Umetnici renderovanja kreiraju slike 3D modela, koje su
„jasnije” od slike objekta u stvarnosti. Mogućnosti virtuelne realnosti (VR) u funkciji dizajna
i arhitekture beskrajne su. Programi za 3D modelovanje (3ds Max, Fusion 360, Inventor, itd.)
imaju mogućnost pripreme i eksportovanja modela za 3D štampu. Ovaj vid „izgradnje”
uzrokovao je revoluciju u dizajnu, pa se tako 3D štampom izrađuju prototipi, kao i konačni
proizvodi dizajna i u formi čitavih zgrada. Usled razvoja virtuelne realnosti, 3D modeli i
renderi postaju stvarnost i utiču na sva posmatračeva čula – slikom, mirisom i zvukom.
Arhitekte i dizajneri koriste dronove u različite svrhe, kao npr. s ciljem sprovođenja
potencijalnih korisnika kroz prostor koji je u procesu izvođenja, tako što će podatke sa
fotografija i snimaka dobijenih dronom arhitekte implementirati u prezentaciju o projektu,
dajući potencijalnim korisnicima preciznu sliku o izgledu određene prostorije, sa urbanim
pejzažem u pozadini. Određene arhitekte i dizajneri razvili su sistem za podizanje čitavih
nebodera pomoću dronova koji spuštaju module objekta na određene pozicije poput lego
blokova.

Prethodno pomenute arhitekte i dizajneri izgradili su jedinstveni i originalni stil upravo na

osnovu sopstvenog načina prihvatanja i upotrebe savremene tehnologije. Eksperimentišući sa
primenama tehnologije, studio Zahe Hadid proizveo je dinamične i inovativne projekte, koji
se baziraju na međusobnoj povezanosti dizajna, pejzaža i topografije, sa ciljem da se objekat
integriše u svoju okolinu. Zahin dizajn jahte „Jazz” inspirisan je fluidnom dinamikom i
podvodnim eko-sistemom, dok se forma, struktura i celokupna estetika baziraju na
hidrodinamičkim istraživanjima. Vizuelna percepcija jahte asocira na pokrenutost i dinamiku
vodene površine i morskog ambijenta. Dizajn jahte je kompleksan, jer inkorporira dodatne
arhitektonske parametre, koji postaju još ekstremniji na vodi. Jahta „Jazz” ima strukturu koja
povezuje različite nivoe i palube broda, kao i integrisane različite elemente dizajna.

Vladimir Kejgan je uspevao da dizajnom interpretira savremeni trenutak i ujedno bude

vanvremenski, kao i da upotrebom tehnologije postigne određenu poetiku forme. Najpoznatije
delo Kejgana – sofa „Serpentine” (često tapacirana somotom), koju je dizajnirao 1950.
godine, uklapa se u najrazličitije savremene enterijere. Forme koje Kejgan dizajnira su
skulptoralne, a u svojim poslednjim delima koristio je prototipe koji su dobijeni 3D štampom.

Razvoj novih dizajnerskih tehnologija direktno je uslovljen potrebama za primenom

najnovijih tehnoloških dostignuća u dizajnu radi autentičnijeg i preciznijeg oblikovanja vizije
arhitekata i dizajnera u jedinstveno umetničko delo. Ovakav pristup dizajnu dovodi do
avangardnih projekata, koji će simultano preusmeriti dalji tok razvoja dizajnerskih koncepata.