ÖLÇME VE

DEĞERLENDİRME

ÖLÇME

EDİP KOŞAR
Eğitimde Ölçme ve
Değerlendirmenin Önemi

Ölçme ve değerlendirme öğrencinin başarısı

hakkında bilgi sağlayabildiği gibi, okulun başarısı,
öğretmenin başarısı, programın başarısı hatta ülkenin
eğitim alanındaki başarısı hakkında da bilgi verebilir.
 Eğitimde Ölçme ve
Değerlendirmenin Önemi

Okullarda uygulanan ölçme ve değerlendirme

etkinlikleri ile (sınavlar, vb.),
a) Öğrenci başarısını,
b) Eğitim programını,
c) Öğretmen başarısını değerlendirmek ve eğer
gerekiyorsa önlem almak mümkün olmaktadır.
“Sonuç olarak ölçülemeyen özellikler
geliştirilemez ve düzeltilemez.”
Ölçme Ve Değerlendirmenin
İşlevi
 Öğrencilerin neyi ne kadar öğrendiği hakkında bilgi
verir.
 Eksik öğrenmeler hakkında bilgi vererek önlem
alınabilmesine olanak sağlar.
 Öğretmenlerin başarısı hakkında bilgi verir.
 Okul başarısı hakkında bilgi verir.
 Öğrenim sürecinin daha etkili hale gelmesini sağlar.
 Ülkede uygulanan öğretimin etkinliği hakkında bilgi
verir.
 Bireylerin özelliklerine uygun eğitim alanlarına
yönlendirilmelerini sağlar.
 Ölçme ve Değerlendirme
Ölçme ve değerlendirme alanında yazılmış
kaynakların tamamına yakınında ölçme,
değerlendirmeden önce tanımlanır ve açıklanır. Ölçme
işlemi değerlendirme işleminden önce yapılır.
 Ölçme
Bir niteliğin (özelliğin) gözlenip
gözlem sonuçlarının sembolle ya da
sayıyla ifade edilmesidir.
(Turgut, 1990).
Ölçme İşleminin Aşamaları
1) Ölçülecek özellikler tanımlanır:
 Masanın boyu
 Özge’nin zekâsı
 Mars’ın dünyaya uzaklığı
 6-A şubesinin matematik dersine karşı tutumu
 Ölçme İşleminin Aşamaları
2) Ölçülecek niteliğe uygun araç
seçimi ya da hazırlanması:
 Cetvel
 Zekâ testi
 Tutum ölçeği
 Ölçme İşleminin Aşamaları
3) Ölçülecek nitelik ve aracın
eşleştirilerek, sayı ya da başka bir
sembolle ifade edilmesi:
 Sınıfın sıcaklığı 25 C°
 Ahmet sınavdan 54 puan aldı
 Sınıfta 34 kişi var
 KPSS kitabı 300 sayfa
 Aykut’un 2 arabası var.
 Ölçme

Örneklerde görüldüğü gibi ölçme sonuçları genellikle

sayılarla ifade edilmiştir. Fakat sayılarla ifade edilmeyen
ölçme örnekleri de bulunur. Örneğin, öğrencilerin boy
sırasına dizilmesi,bir ölçmedir. Benzer şekilde, “sınıftaki
en uzun öğrenci Aysu” ifadesi de bir ölçme sonucudur.
Ya da sınıftaki insanların sarışınlar, esmerler,kumrallar
olarak sınıflamak da ölçme sonucuna örnek gösterilebilir.
 Ölçme Kuralı
Ölçme kuralı ölçülen özellik ile sayıların eşleşme
yollarıdır. Örneğin hangi özelliğin hangi sayıyla ifade
edileceği bir ölçme kuralıdır. Örneğin bir sınavda her
sorunun 1 puan olması bir ölçme kuralıdır. 8. sorunun
değeri 12 puan, 4 yanlış 1 dogruyu götürür, sınav
süresi 50 dakikadır.
ÖLÇME TÜRLERİ
 Ölçme Türleri

Günlük hayatımızda hepimiz birçok defa

ölçme yaparız. Ölçtüğümüz değerler arasında
önemli farklar vardır.

Bunu belirleyen ise, ölçmek istediğimiz

özelliğin gözlenip gözlenememe durumudur.
 Ölçme Türleri

Bir öğretmen sınıfa

girdiğinde öğrencilerin
boylarını doğrudan
gözleyebilir, fakat ne
kadar bilgiye sahip
olduklarını, zeka
seviyelerini ya da derse
karşı tutumlarını
doğrudan gözleyemez.
Ölçme Türleri

1)Doğrudan ölçme
Ölçülen
özelliğin doğası 2) Dolaylı ölçme
gereği
3 tür ölçme
3) Türetilmiş ölçme.
işlemi vardır.
 Ölçme Türleri
Doğrudan (Temel) Ölçme:

İstenen özellik başka bir özelliğe ihtiyaç

duyulmadan gözlenerek ölçülüyorsa buna
doğrudan ölçme denir.

Bir okulun öğrenci sayısı.

Terazinin kefelerine ağırlıklar koyarak ölçme
öğrencinin, kitap, arkadaş sayısı
kaç çay içtim, odanın boyu 18 adım, sınıfta 17 kişi var
 Ölçme Türleri

Dolaylı ölçme:

Ölçmek istediğimiz özelliği başka özelliklerle

ilişkilendirerek yapılan ölçme işlemine
dolaylı ölçme denir.

Eğitimde incelenen birçok özellik, bir kişinin boy

uzunluğu gibi, doğrudan gözlenemez. Ancak bu
özellikler bireylerin bazı davranışlarını değiştirir ve
biz bu davranışları ölçeriz.
 Ölçme Türleri

Sıcaklık doğrudan gözlenemez, fakat cıva

seviyesinde değişiklik yaratır, burada yapılan
işlem de dolaylı ölçmeye örnektir. Çünkü
gözlenemeyen özelliğimiz sıcaklıktır, fakat biz bu
özelliği cıvalı termometre ile gözlenebilir hale
getirerek ölçeriz. Yaylı kantarla ağırlık ölçme.
Bir insanın zekasının, tutumunun, ilgilerinin ,
akademik başarısının ölçülmesi de dolaylı
ölçmeye örnektir.
Ölçme Türleri

Bir çocuğun zekasının ölçülmesi.

KPSS sınavı İle Eğitim Bilimleri bilgisinin ölçülmesi.
İlgi, Tutum ya da Kişilik gibi özelliklerin ölçülmesi.
Resim yapma yeteneğinin ölçülmesi.
Termometre ile sıcaklığın ölçülmesi.
Baskülle ağırlık ölçülmesi.
 Ölçme Türleri
Türetilmiş ölçme:
Bazı durumlarda ölçmek istediğimiz özellik, bir
araç yardımıyla ölçülemez ve başka ölçme
işlemlerine ihtiyaç duyulur.
Üçgenin alanını ölçmek istediğimizi
varsayalım.Alan ölçmek için bir araç yoktur,fakat
bir üçgenin alanı taban uzunluğundan ve
yüksekliğinden türetilebilir.
 Ölçme Türleri

ALAN=
Yükseklik Taban Uzunluğu*Yükseklik

Taban Uzunluğu TÜRETİLMİŞ ÖLÇME

 Ölçme Türleri
Nüfus Yoğunluğu=Toplam Kişi Sayısı
Alan

Kişi başına düşen gelir= Toplam gelir

Kişi sayısı
 Ölçme Türleri

Eğitimde kullanılan ölçmeler genellikle dolaylı

ölçmelerdir. Eğitimde ölçülen özellikler insan
davranışlarıdır. Bu nedenle İnsanlar üzerinde sınırlı
sayıda ölçme yapılabilir. bu ölçmeler ölçülen
özellikte değişmeye neden olabilir.

Sonuç olarak
dolaylı ölçmelere,
doğrudan ölçmelere göre
daha çok hata karışır.
SORULAR
 Ölçme Türleri

1. Aşağıdaki öğrenci özelliklerinden

hangisi doğrudan ölçülebilir? (2006)
A) Zekâ puanı
B) Boy uzunluğu
C) Derse karşı tutum
D) Yetenek
E) Ders başarısı
 Ölçme Türleri
2. Eşit kollu terazinin bir kefesine nesneyi, diğer kefesine de gramları
koyarak nesnenin kütlesi ölçülebilir. Bu işlem doğrudan ölçmeye örnektir.
Bireylerin bilgi, zeka, kaygı, tutum gibi özellikleri ise onlara sorulan
sorulara verdikleri tepkiler gözlenerek ölçülür. Bu işlem de dolaylı ölçmeye
bir ör­nektir.
Bu bilgilere göre, dolaylı ölçmeyi, doğrudan ölçmeden ayıran
özellik aşağıdaki lerden hangisidir? (2005)

A) Uygun olmayan koşullarda ölçme yapılması

B) Özelliklerin ayrıntılarına önem verilmesi
C) Basit ölçme araçlarından yararlanılması
D) Doğrudan karşılaştırma İmkanı olmaması
E) Ölçmenin belirli aralıklarla yapılabilmesi
 Ölçme Türleri
3. Bir öğrencinin aşağıdaki özelliklerden
hangisi üzerinde yapılacak ölçme İşlemi
dolaylı ölçmeye örnektir? (2002)

A) Akademik başarısı
B) Sahip olduğu kitap sayısı
C) Devam ettiği ders sayısı
D) Arkadaş sayısı
E) Boyunun uzunluğu
Ölçme türleri
Aşağıdakilerden hangisi ölçülürken dolaylı ölçme
yapılır?
A) Park yerindeki araçların sayısı
B) Bilgisayar masasının yüksekliği
C) Bir sepet elmanın kütlesi
D) Öğrencilerin dört işlem becerileri
E) Koridorun uzunluğu (KPSS2008)
ÖLÇMEDE BİRİM
 Ölçmede Birim

Herhangi bir ölçme işlemi sayı ya da

sembolün yanında bir birimle ifade edilir ve
böylelikle anlaşılır olur.
Eğer İstanbul ile Ankara Arasındaki mesafenin 450
olduğunu söylersek, zihnimizde herhangi bir büyüklük
oluşmaz. Ama 450 km olduğunu söylersek bu mesafeyi
uygun bir birim ile İfade etmiş oluruz.
 Ölçmede Birim

Sınıfta 30 kişi vardır.- masanın boyu 10

karıştır.- sınfın eni 32 adımdır( doğal birimler)
Sanem'in boyu 1,73 cm.(Tanımlanmış, yapma
birmler)
Ankara'da sıcaklık 2 C°.
Özge sınavdan 45 puan aldı.

Birimler olmasaydı ölçme sonuçları anlamlı olmazdı.

 Ölçmede Birim

Birim

Doğal Birim Tanımlanmış

Birim

Bir gruptaki öğrencileri Uzunluk, ağırlık,

saymak için öğrenci başarısı, zeka,
kullanılan birim tutum gibi özelliklerin
"bir öğrenci" olacaktır. birimler tanımlanmış
birimlerdir.
Ölçmede Birim

Eşitlik,
Birimlerin temel Genellik
olarak taşıması
Kullanışlılık
gereken özellikleri
 Ölçmede Birim

Eşitlik
Birimin her zaman aynı büyüklükte olması
durumudur.

Örneğin metre ve kilogram her yerde aynı büyüklüktedir.

Bu anlamda eşit bir birimdir.
 Ölçmede Birim

Genellik

Aynı birimin insanlar tarafından anlaşılması anlamına gelir.

Fakat aynı özellik için farklı ülkelerin farklı birimler
kullanması birimin genelliğini bozmaz.

Örneğin Amerika'da sıcaklık için Fahrenhayt Türkiye'de

Santigrat kullanılması birimin genelliğini bozmaz.
Ölçmede Birim

Genellik

Eğer Türkiye'nin bir kısmında

fahrenhayt diğer bir kısmında
santigrat kullanılıyor olsaydı bu
birimin anlaşılmasını güçleştirir ve
genelliğini bozardı.
 Ölçmede Birim

Kullanışlık
Birimin kullanışlı olması ölçülecek büyüklüğe
uygun olması demektir.

İstanbul-Ankara arasındaki mesafenin

ölçülmesinde kullanılan birim kilometre iken
gezegenler arası mesafe ölçülürken
kullanılan birim ışık yılıdır.
ÖLÇMEDE SIFIR
Ölçmede Birim

Sıfır

Doğal Sıfır Bağıl Sıfır

(Gerçek,Mutlak) (Göreli,Tanımlanmış)

Öğrenci sayısı Başarı testinden alınan puan

Bir cismin uzunluğu Bir dağın yüksekliği
Ağırlık Zaman
 Ölçmede Sıfır

Bir sınıftaki öğrencileri sayacaksak, sınıf boş

iken bu sayı "sıfır" olacaktır. Buradaki sıfır
gerçekten sınıfta hiç öğrenci olmadığı anlamına
gelir ve doğal sıfırdır.

Bir öğrencinin matematik sınavından "sıfır"

alması ise onun hiç matematik bilmediği anlamına
gelmez ve buradaki sıfır bağıl bir sıfırdır.
Ölçmede Sıfır

Sıfırın mutlak olduğu durumlarda

ölçme sonuçları birbirine oranlanabilir.

Bir kalemin uzunluğu 5 cm,

diğerinin 10 cm ise
“Birisi diğerinin iki katı uzunluktadır.”
denebilir.
 Ölçmede Sıfır

Sıfırın bağıl olduğu durumlarda

ölçme sonuçları birbirine ORANLANAMAZ.

Sınavdan 100 puan alan bir öğrenci,

50 puan alan bir öğrencinin
iki katı bilgiye sahiptir diyemeyiz.
Soru

2012 - KPSS
ÖLÇÜT
 Değerlendirme yapabilmek, karar
verebilmek için karşılaştırmaya temel
alınan nesne veya ölçüdür.
 Değerlendirme esnasında kullanılır.
 Değerlendirme

Ölçme sonuçlarının bir ölçütle

karşılaştırarak değer yargısına varılma
sürecidir.
(Turgut,1992).
 Değerlendirme Sürecinde
Üç Temel Öğe Yer Alır.
1) Değerlendirme sürecinin başlaması için öncelikle bir
ölçme sonucuna ihtiyaç vardır. Ölçme işlemi ya da sonucu
olmadan değerlendirmeden söz etmek mümkün değildir.
Örneğin “Bilge sınavdan 70 puan aldı.” İfadesi bir ölçme
sonucunu göstermektedir.
2) Ölçme sonucunu değerlendirebilmek için, uygun bir ölçüt
gerekmektedir. Örneğin “Sınavdan başarılı olmak için en az 50
puan almak gerekir.” İfadesi bir ölçüttür.
3) Ölçme sonucu ölçüt ile karşılaştırılarak karara ulaşılır.
Örneğin “Bilge 70 puan aldığı için başarılı oldu.” “Başarılı oldu”
ifadesi bir karar ifadesidir.
 Ölçme-Değerlendirme
Tanımlardan ve örneklerden görüleceği gibi
genellikle ölçme, sayı ya da sembollerle ifade edilirken,
değerlendirme daha çok sözcüklerle ifade edilir. Çünkü
kararlar sayısal verilere dayanılarak alınır. Bu nedenle
ölçme nesnel,değerlendirme ise özneldir. Örneğin bir
masanın boyu ölçülmüş ve 120 cm bulunmuş olsun.
Masanın uzunluğunun ölçülmesi kişisel görüşlerden
pek fazla etkilenmezken, bu masanın kısa ya da uzun
olduğunu ifade etmek kişisel yargılara dayanabilir.
 Ölçme-Değerlendirme
Ölçme sonuçları hatalı olursa değerlendirme de
hatalı olacaktır. Başka bir ifade ile değerlendirmede
elde edilen kararın uygun olması ölçme sonuçlarının
hatasızlığına bağlıdır. Ölçüt, ölçme sonuçlarına uygun
olmaz ise, değerlendirme amacına ulaşamaz.
 SORU 1):

I. Matematik sorularının %75’ini, fizik sorularının %60’ını doğru

cevaplayan öğrenciler bu dersleri başarmış sayılır.
II. İlk iki sorudan alınabilecek en yüksek puan 25’tir.
III. Sınavdan 65’in altında puan alan öğrenciler dersi tekrar ederler.
IV. Türkçe ve Matematik derslerinden başarısız olan öğrenciler bir
sonraki döneme devam edemezler.

Yukarıdakilerden hangileri birer Değerlendirme

ölçütünü ifade etmektedir?(2006)
A)Yalnız I B)Yalnız II C)II ve III
D)III ve IV E)I,III ve IV
 Açıklama:

I,III ve IV. Maddelerde, bireyler hakkında

verilecek kararın dayanağı açıklanmıştır. Fakat II.
Maddedeki ifade ölçme kuralını ifade eder.
CEVAP E
 SORU 2):
I.Elmas sınıfını “pekiyi” ile geçti
II. Burç resim sınavından 10 üzerinden 8 puan aldı..
III. Sınavda en yüksek puanı Erdem elde etti.
IV. Demet 160’ın üzerinde puan aldığı için sınavı kazandı.

İfadeleri, “ölçme” ve “değerlendirme” kavramlarını

örneklendirme bakımından, aşağıdakilerin hangisinde
doğru olarak gruplandırılmıştır?(2004)

Ölçme Değerlendirme
A) I,III II,IV
B) I,II III,IV
C) II,III I,IV
D) II,IV I,III
E) II I,III,IV
 SORU 3):

Aşağıdakilerden hangisi “ölçme” işlemine bir

örnek değildir?(2003)
A) Hangi puanları alanların sınavda başarılı sayılacağını
gösteren bir sınır belirleme
B) Öğrencileri kısadan uzuna doğru dizerek onların boy
sıralarını belirleme
C) Öğrencilerin projelerini 1 ile 10 arasında
derecelendirme
D) Öğrencilerin yazılarındaki yazım yanlışlarını sayma
E) Bir sınavda, verilen cevaplara bakarak öğrencilerin kaç
puan alacaklarını belirleme
 SORU 4):
I. İş deneyimi sekiz yılın üstünde olanlar işe alınmıştır.
II. Ahmet, güreşten önce tartılmış; 130 kg gelmiştir.
III. Canan, ortalamanın üstünde puan alarak sınıfını geçmiştir.
IV. Pelin’in LES puanı 68’dir.

Yukarıdakilerin hangilerinde “değerlendirme”

işlemi yapılmıştır?(2003)
A)I ve II B)I ve III C) II ve III
D)II ve IV E)III ve IV
 SORU 5):

Aşağıdakilerden hangisi “ölçme”

işlemidir?(2002)

A) Bir yazılı yoklamadaki cevaplar için puanlama anahtarının

hazırlanması
B) Sözlü yoklamada bir öğrencinin verdiği cevapların doğruluk
derecesinin bir puanla belirtilmesi
C) Sınıfın bir sınavdaki başarı ortalamasının bulunması
D) Öğrencinin bir dersten başarılı sayılıp sayılamayacağına karar
verilmesi
E) Bir sınavda başarılı sayılabilmek için gerekli olan en küçük
puanın belirlenmesi
 SORU 6):
I. Herhangi bir özelliği, o özelliğe uygun bir araçla karşılaştırarak
sonucu sayı veya sembollerle belirtmek
II. Bir gözlem sonucunu uygun bir ölçütle karşılaştırarak, bu
sonuca ilişkin bir karara ya da yargıya ulaşmak
Yukarıda tanımlanan iki kavram, aşağıdakilerden
hangisinde birlikte verilmiştir?
I II
A) Değerlendirme Ölçme
B) Ölçme Ölçek
C) Değişken Değerlendirme
D) Ölçme Değerlendirme
E) Ölçek Ölçme
 Açıklama:

I’inci maddede yer alan “sayı ve sembollerle

belirtmek” ifadesi bu tanımın ölçme olduğunu, 2’nci
maddede yer alan “bir karara ya da yargıya ulaşmak”
ifadesi de değerlendirme tanımıdır.
CEVAP D
 SORU 7):

Değerlendirme yapılırken, ölçüt ile ölçme sonuçlarının aynı

birimle ifade edilmesi gerekir.
Bunun en önemli amacı aşağıdakilerden hangisidir?
(2007)
A) Ölçme aracının geçerliğini artırmak
B) Karşılaştırmada doğru karar verilmesini sağlamak
C) Ölçme aracının güvenirliğini artırmak
D) Sonuçların anlaşılmasını kolaylaştırmak
E) Ölçütün uygun olmasını sağlamak
ÖLÇME

Ölçme Türleri
Ölçmede Birim
Ölçmede Sıfır
Ölçek ve Türleri
Ölçme Araçlarında Bulunması
Gereken Nitelikler
 KULLANILAN ÖLÇÜTE GÖRE
DEĞERLENDİRME

Değerlendirme, ölçütüne göre bağıl

ve mutlak olmak üzere ikiye ayrılır
Mutlak ölçüte göre değerlendirme

Ölçüte diğer öğrencilerin etkisi yoktur. Mutlak

değerlendirmede ölçüt sınavdan önce bellidir. Örneğin
“50 puan alan sınıfı geçer” ifadesindeki ölçüt (50 puan)
mutlak bir ölçüttür. Mutlak değerlendirmede bir bireyin
başarılı olması diğerleri tarafından etkilenmez(50 puan
alan başarılı olur). Programın hedeflerine dönük,
öğrenme eksikliğini ve ön koşul öğrenmeleri test
etmede mutlak değerlendirme yapmak uygun
olacaktır.
 Bağıl ölçütle değerlendirme
Çan eğrisi adı ile bilinen değerlendirme sistemi, bağıl
değerlendirmenin tipik bir örneğidir. Ölçüt, gruptaki diğer
kişiler tarafından etkilenir. Örneğin “Ortalamanın 10 puan
üzerinde alan öğrenciler başarılı olur.” İfadesindeki ölçüt
(ortalamanın 10 puan üstü) gruptaki diğer bireyler tarafından
belirlenecektir. Ortalamanın kaç olduğu sınavdan sonra
belirlenir. Bir sınava alınacak kişi sayısı çok az ve başvuru
sayısı fazla ise bağıl değerlendirme yapmak uygun olacaktır.
 Bağıl ölçütle değerlendirme
Bağıl değerlendirmeye en iyi örnek KPSS’dir. Bu
sınavda bir kişinin başarılı sayılıp öğretmen olarak
atamasının yapılabilmesi için, belirli bir yüzdelik dilime
girmesi gerekmektedir. Bu nedenle, bir kişinin alacağı
puan gruptaki diğer bireylere de bağlıdır. Bu nedenle,
bir öğrenci aynı sayıda doğru cevap yaparak farklı iki
yılda farklı puanlar alabilir. Yarışma sınavları (KPSS,
ÖSS) bağıl değerlendirmeye örnektir.
Ölçme Ölçüt Değerlendirme Değerlendirme
Sonucu Türü
Sevgi’nin Boyu 1,70 Sevgi Mutlak
boyu 1.72 cm’den uzun basketbol
cm olanlar takımına girdi.
basketbol
takımına
girebilirler.
Aydın, Matematikten Aydın Mutlak
matematik başarılı olmak matematikten
sınavında için en az 65 başarısız
n 63 puan almak gerekir. olmuştur.
aldı
Ölçme Ölçüt Değerlendirme Değerlendirme
Sonucu Türü

Hakan Sınavda ilk Hakan burs Bağıl

ÖSS’de 100 kişiye almaya hak
Türkiye 22.si giren kazandı.
oldu öğrencilere
burs verilir.
Özge Yarışmada Özge ödül almaya Bağıl
güzellik ilk üç sıraya hak kazandı.
yarışmasınd girenler
a 3. oldu ödül almaya
hak
kazanmıştır.
Mutlak Değerlendirme Bağıl Değerlendirme

Sınavda 50 puan üstü alan Ortalamadan yüksek puan alan

öğrenciler başarılı olur. başarılı olur.

Programın hedeflerinin %60’ını Okulda ilk %10luk dilime giren

gerçekleştiren başarılı olur. öğrencilere burs verilir.

Yabancı dil sınavından 70 ve Sınıftaki en başarılı öğrenciye

üstü alanlar Yüksek Lisans ödül verilir.
programına alınır.
Yapılış Amacına göre 3 Tür Değerlendirme vardır.

1. Tanıma ve yerleştirmeye dönük değerlendirme

2. Biçimlendirme ve Yetiştirmeye Dönük Değerlendirme
3. Düzey Belirlemeye Dönük Değerlendirme
 Tanıma ve Yerleştirmeye
Dönük Değerlendirme
Açıklama Örnek
Öğretme-öğrenme sürecinin Seviye Tespit
başında yapılır. Amaç, öğrenciyi Sınavı
mevcut bilişsel, duyuşsal ve
devinişsel davranışları (giriş
davranışları ya da hazır
bulunuşluk düzeyleri) yönünden
tanımak ve bu özelliklerine
uygun öğretme-öğrenme
süreçleri düzenlemektir.
Biçimlendirme ve Yetiştirmeye
Dönük Değerlendirme

Açıklama Örnek
Öğretme-öğrenme süreci İzleme Testleri
devam ederken yapılır. Amaç, Ünite Testleri
her bir ünitedeki öğrenme Tarama
eksikliklerinin ve güçlüklerinin Testleri
belirlenmesi ve bunların
giderilmesine yönelik
önlemlerin alınmasıdır. Bu
değerlendirme türü dönüt ve
kontrol işlevi de görür.
 Düzey Belirlemeye Dönük
Değerlendirme
Açıklama Örnek
Dönem ya da öğretim yılı Finaller
sonunda yapılır. Program Bitirme
sonunda öğrencilerin Sınavları
kazanması beklenen bilişsel,
duyuşsal ve devinişsel
öğrenmeleri ölçmek amacıyla
yapılır. Programın yeterliliğine
ilişkin de önemli veriler elde
edilir.
 SORU 1:

Geliştirilen bir programda kazandırılmak istenen davranışlara

ulaşılıp ulaşılmadığı önemlidir. Bu nedenle öğrencilerin süreç içindeki
yaşantılarının ve öğrenme eksiklikleri veya güçlüklerinin saptanarak
iyileştirici önlemlerin alınması gerekir.
Bu amaçla yapılan değerlendirme
aşağıdakilerden hangisidir? (2006)
A) Öğrenciyi tanıma amaçlı
B) Öğrenmeleri izleme amaçlı
C) Öğrenme düzeyini belirleme amaçlı
D) Ortama bakarak
E) Ürüne bakarak
 SORU 2)

Öğretim sürecinin başında, öğrencinin giriş

özellikleri ya da hazır bulunuşluk düzeyini
saptamak ve öğretim sürecinin nasıl
düzenleneceğine karar vermek amacıyla
yapılan değerlendirme aşağıdakilerden
hangisine dönük bir değerlendirmedir? (2005)

A) İzleme ve düzey belirlemeye

B) Biçimlendirme ve yetiştirmeye
C) Etkililiği ve verimliliği belirlemeye
D) Teşhis ve düzeltmeye
E) Tanıma ve yerleştirmeye
 SORU 4)
Bir öğretmen dersini işlerken konunun belirli bölümlerini
tamamladığında, öğrencilere öğrenmeleri gereken kritik davranışları
yoklayan sorular sormakta ve bu yolla, öğrencilerin henüz
kazanmadıkları davranışları belirlemektedir.
Bu yolu izleyen öğretmenin temel amacı
aşağıdakilerden hangisidir? (2003)
A) Öğrencilerin ilgilerini bu dersteki konulara çekmek
B) Davranışlar arasında ne gibi ilişkiler bulunduğunu incelemek
C) Öğrencilerin derse hazır bulunuşluk düzeylerini saptamak
D) Öğretimin hangi davranışları öğretmede etkisiz kaldığını
saptamak
E) Öğrenciler arasındaki öğrenme düzeyi farklılıklarını ortaya koymak
 Açıklama:
Belirli bölümlerini tamamladığında, öğrencilere
öğrenmeleri gereken sorular soran ve bu yolla,
öğrencilerin henüz kazanmadıkları davranışları
belirlemeye çalışan öğretmenin temel amacı,
öğretimin hangi davranışları öğretmede etkisiz
kaldığını saptamaktır.
CEVAP D
 SORU 5)

Aşağıdaki testlerden hangisinin temel

amacı, dersteki öğrenme eksikliklerini
belirleyerek bunların giderilmesine olanak
sağlamaktır? (2001)

A) Tanıma ve yerleştirme testleri

B) Zeka testleri
C) Kişilik testleri
D) Dönem sonu testleri (“summative” testler)
E) Ünite testleri (“formative” testler)
 SORU 6)
Aşağıdaki amacına göre değerlendirme
türlerinin hangisi, programın eğitim durumları
öğesi kapsamında gerçekleşir?

A) Biçimlendirme-yetiştirmeye dönük değerlendirme

B) Tanıma ve yerleştirmeye dönük değerlendirme
C) Düzey belirlemeye dönük değerlendirme
D) Ürünün niteliğine dönük değerlendirme
E) Hazır bulunuşluk düzeyini belirlemeye dönük
değerlendirme
 SORU 7)
Öğretim sürecinin sonunda öğrencilerin
hedeflere ulaşma derecelerini belirlemek ve
öğrencilerin başarılı olup olmadıklarına karar
vermek amacıyla yapılan, gerçekleşen
öğretimin niteliğine ilişkin de önemli veriler
sunan değerlendirme türü aşağıdakilerden
hangisidir?

A) Tanıma-yerleştirme
B) Biçimlendirme-yetiştirme
C) Düzey belirleme
D) Giriş davranışları
E) Teşhis ve düzeltme
 SORU 8)

Aşağıdakilerden hangisi, eğitimde

değerlendirmeden yararlanma amaçları arasında
yer almaz?
A) Öğrencileri tanıma, seçme ve yerleştirme
B) Öğrenme düzeyini belirleme ve not verme
C) Öğretim programının işlerliğini saptama
D) Öğrenme eksiklik ve güçlüklerini belirleme
E) Öğrencilere çalışma alışkanlığı kazandırma
Aşağıdaki değerlendirme süreçlerinin hangisinde
bağıl ölçüt kullanılmıştır?
A) Mezun olmak için diploma notunun 4 üzerinden
en az 2 olması
B) Ortalamanın 10 puan üzerinde alanların sınıfı
geçmesi
C) Askere ağırlığı 150 kg’nin altındaki erkeklerin
alınması
D) Soruların % 80’ini doğru cevaplayanların bilgi
yarışması elemelerine katılması
E) Yüksek lisansa girebilmek için yabancı dil sınavından
en az 70 puan alınması (KPSS 2009)
Bu yıl yükseköğretim programına alınan 100 öğrenci,
çoktan seçmeli bir yabancı dil testine alınacaktır. Bu
testten en yüksek puanı alan 30 öğrenci öğrenimlerine
birinci sınıftan başlayacak; diğer70 öğrenci ise
hazırlık sınıflarında bir yıl yabancı dil eğitimi alacaklardır.
Bu süreçte, ölçme değerlendirme ilkelerine aykırı
olan durum aşağıdakilerden hangisidir?
A) Puanlamada objektifliğin sağlanamaması
B) Ölçme aracı olarak çoktan seçmeli testin kullanılması
C) Testin puanlanmasında şans başarısından arıtma
yöntemi uygulanmaması
D) Birinci sınıfa seçilen öğrenci sayısının az olması
E) Ölçüt dayanaklı ölçme yapılması gerekirken
norm dayanaklı ölçme yapılmasI (KPSS 2009)

CEVAP: E
Bir Kuzey Avrupa ülkesinde hemşirelik lisans programı
mezunlarının çalışmaya başlayabilmeleri için yeterli dü-
zeyde bilgi ve beceri sahibi olduklarını çoktan seçmeli bir testle göstermeleri
gerekmektedir. Bu testte adayla-
rın başarılı sayılmaları için doğru cevaplamaları gere-
ken soru sayıları meslek standartları doğrultusunda belirlenir ve yeterlik
düzeyi için bir kesme puanı oluşturulur. Testten başarılı olan adaylar,
çalışmaya başlamak için gerekli olan sertifikalarını almaya hak kazanırlar.

Yapılan değerlendirmenin amacına ve ölçütüne göre türü aşağıdakilerin

hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A)Biçimlendirme ve yetiştirme - Mutlak
B) Tanıma ve yerleştirme - Bağıl
C) Değer biçme - Bağıl
D)Tanıma ve yerleştirme - Mutlak
E)Değer biçme- Mutlak (KPSS 2011)

CEVAP: E