Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

-2-
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ......................................................................................................................................... 9
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ................................................................................................................................................................. 10
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 16 ..................................................................................................................................................... 10
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 10
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 10
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 10
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 10
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 11
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 17 ..................................................................................................................................................... 11
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 11
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 11
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 11
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 12
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 12
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 18 ..................................................................................................................................................... 13
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 13
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 13
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 13
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 13
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 13
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 19 ..................................................................................................................................................... 14
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 14
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 14
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 14
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 14
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 15
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 20 ..................................................................................................................................................... 15
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 15
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 15
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 15
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 15
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 16
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 21 ..................................................................................................................................................... 16
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 16
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 16
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 16
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 17
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 17
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 22 ..................................................................................................................................................... 17
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 17
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 17
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 17
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 18
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 18
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 23 ..................................................................................................................................................... 19
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 19
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 19
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 19
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 19

-3-
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 20

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 24 ..................................................................................................................................................... 20
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 20
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 20
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 20
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 21
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 21
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 25 ..................................................................................................................................................... 22
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 22
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 22
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 22
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 22
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 23
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 26 ..................................................................................................................................................... 23
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 23
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 23
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 23
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 24
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 24
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 27 ..................................................................................................................................................... 25
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 25
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 25
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 25
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 25
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 26
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 28 ..................................................................................................................................................... 27
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 27
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 27
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 27
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 27
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 28
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 29 ..................................................................................................................................................... 29
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 29
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 29
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 29
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 29
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 30
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 30 ..................................................................................................................................................... 30
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 30
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 30
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 30
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 31
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 31
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 31 ..................................................................................................................................................... 32
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 32
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 32
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 32
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 32
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 33
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 32 ..................................................................................................................................................... 34
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 34
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 34

-4-
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 34

4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 34
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 35
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ................................................................................................................................................................. 37
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1 ....................................................................................................................................................... 37
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 37
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 37
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 37
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 37
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 38
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2 ....................................................................................................................................................... 38
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 38
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 38
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 38
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 39
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 40
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3 ....................................................................................................................................................... 40
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 40
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 40
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 40
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 41
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 42
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 4 ....................................................................................................................................................... 42
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 42
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 42
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 42
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 42
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 43
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ................................................................................................................................................................. 43
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 16 ..................................................................................................................................................... 43
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 43
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 43
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 44
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 44
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 45
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 17 ..................................................................................................................................................... 45
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 45
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 45
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 46
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 46
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 48
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 18 ..................................................................................................................................................... 48
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 48
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 48
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 48
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 48
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 49
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 19 ..................................................................................................................................................... 49
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 49
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 49
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 49
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 49

-5-
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 50

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 20 ..................................................................................................................................................... 50
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 50
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 52
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 52
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 52
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 53
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 21 ..................................................................................................................................................... 53
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 53
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 53
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 53
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 54
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 54
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 22 ..................................................................................................................................................... 55
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 55
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 55
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 55
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 55
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 56
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 23 ..................................................................................................................................................... 56
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 56
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 56
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 56
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 57
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 57
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ................................................................................................................................................................. 58
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 50 ..................................................................................................................................................... 58
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 58
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 58
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 58
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 58
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 59
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 51 ..................................................................................................................................................... 61
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 61
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 61
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 61
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 62
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 63
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 52 ..................................................................................................................................................... 63
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 63
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 64
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 64
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 64
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 65
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 53 ..................................................................................................................................................... 65
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 65
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 65
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 65
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 66
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 66
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 54 ..................................................................................................................................................... 67
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 67

-6-
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 67
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 67
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 67
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 68
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 55 ..................................................................................................................................................... 68
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 68
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 68
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 68
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 69
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 70
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 56 ..................................................................................................................................................... 70
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 70
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 70
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 71
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 71
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων ....................................................................................................... 72
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ................................................................................................................................................................ 74
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 18 ..................................................................................................................................................... 74
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 74
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 74
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 74
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 74
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 19 ..................................................................................................................................................... 75
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 75
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 75
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 75
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 76
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 20 ..................................................................................................................................................... 77
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 77
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 77
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 77
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 78
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 21 ..................................................................................................................................................... 79
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 79
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 79
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 79
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 80
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 22 ..................................................................................................................................................... 81
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 81
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 81
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 81
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 81
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 23 ..................................................................................................................................................... 82
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 82
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 82
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 83
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 83
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ................................................................................................................................................................ 85
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 37 ..................................................................................................................................................... 85
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 85
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 85
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 85

-7-
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 85

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 38 ..................................................................................................................................................... 86
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 86
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 86
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 87
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 87
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 39 ..................................................................................................................................................... 88
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 88
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 88
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 88
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 89
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 40 ..................................................................................................................................................... 89
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 89
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 89
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 89
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 90
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 41 ..................................................................................................................................................... 91
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 91
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 91
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 92
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 92
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 42 ..................................................................................................................................................... 93
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 93
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 93
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 94
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 94
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 43 ..................................................................................................................................................... 95
1. Κείμενο............................................................................................................................................................ 95
2. Μετάφραση ................................................................................................................................................... 95
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση .................................................................................................. 95
4. Συντακτική ανάλυση .................................................................................................................................. 95

-8-
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ

ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

1. Τι ονομάζουμε ιστοριογραφία ;
2. Ποια διαφορά υπάρχει ανάμεσα στους Έλληνες ιστορικούς και στους υπόλοιπους ιστορικούς
άλλων λαών ;
3. Ποιοι είναι οι γνωστότεροι Έλληνες λογογράφοι ;
4. Ποια τα χαρακτηριστικά των λογογράφων ;
5. Ποιος είναι ο πυρήνας του έργου του Ηροδότου ;
6. Ποιος είναι ο πυρήνας του έργου του Θουκυδίδη ;
7. Ποιες διαφορές υπάρχουν ανάμεσα στους δύο συγγραφείς ;
8. Ποια ήταν η αληθινή αιτία του Πελοποννησιακού πολέμου σύμφωνα με τον Θουκυδίδη;
9. Σε τη γλώσσα είναι γραμμένο το έργο του και τι επίδραση είχε αυτό στην εξέλιξη της
ιστοριογραφίας ;
10. Πότε έζησε ο Πολύβιος ;
11. Πως ονομάζεται το έργο του και ποια περίοδο περιλαμβάνει ;
12. Ποιο το ιδιαίτερο γνώρισμα του έργου του ;
13. Ποιον χρησιμοποιεί ως πρότυπο και γιατί ;
14. Τι γνωρίζετε για τον Διόδωρο τον Σικελιώτη ;
15. Ο Πλούταρχος είναι ιστορικός ή βιογράφος ;
16. Πως ονομάζεται το πιο διάσημο έργο του ;
17. Ο Αρριανός με τι ασχολήθηκε ;
18. Πως ονομάζεται το πιο διάσημο έργο του ;

ΞΕΝΟΦΩΝ
1. Τι γνωρίζετε για τη ζωή του Ξενοφώντα μέχρι το 403 π.Χ ;
2. Ποια η σχέση του με τον Αγησίλαο και πως επηρέασε την ζωή του ;
3. Πως μπορούμε να χρονολογήσουμε τα έργα του Ξενοφώντα ;
4. Ποια είναι τα ιστορικά του έργα και μικρή αναφορά στο περιεχόμενο τους .
5. Ποια είναι τα σωκρατικά του έργα και μικρή αναφορά στο περιεχόμενο τους .
6. Ποια είναι τα διδακτικά του έργα και μικρή αναφορά στο περιεχόμενο τους .
7. Ο Ξενοφών είναι ισάξιος με τους άλλους ιστορικούς ;
8. Ποια είναι η μεγαλύτερη του αρετή ως συγγραφέας ;
9. Ποιες αξίες υπηρέτησε σε όλη του τη ζωή ;
10. Ποια είναι τα γνωρίσματα της γλώσσας του ;
11. Ποια έργα του χρησιμοποιήθηκαν ως διδακτικά βιβλία ;

-9-
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΒΙΒΛΙΟ 2
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 16

1. Κείμενο
οἱ δ΄ Ἀθηναῖοι ἐκ τῆς Σάμου ὁρμώμενοι τὴν βασιλέως κακῶς ἐποίουν͵ καὶ ἐπὶ τὴν Χίον καὶ τὴν Ἔφεσον

ἐπέπλεον͵ καὶ παρεσκευάζοντο πρὸς ναυμαχίαν͵ καὶ στρατηγοὺς πρὸς τοῖς ὑπάρχουσι προσείλοντο

Μένανδρον͵ Τυδέα͵ Κηφισόδοτον.

2. Μετάφραση
Οι δε Αθηναίοι με ορμητήριο την Σάμο κατέστρεφαν την χώρα του Βασιλιά (των Περσών), και έπλεαν
εναντίον της Χίου και της Εφέσου και προετοιμάζονταν για ναυμαχία. Και διάλεξαν επιπλέον
στρατηγούς, εκτός από αυτούς που υπήρχαν, τον Μένανδρον, τον Τυδέα και τον Κηφισόδοτον.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
οἱ δ΄ Ἀθηναῖοι ὁρμώμενοι ἐκ τῆς Σάμου Οι δε Αθηναίοι με ορμητήριο την Σάμο
κακῶς ἐποίουν τὴν βασιλέως ͵ κατέστρεφαν την χώρα του Βασιλιά (των Περσών),
καὶ ἐπέπλεον ἐπὶ τὴν Χίον καὶ τὴν Ἔφεσον͵ και έπλεαν εναντίον της Χίου και της Εφέσου
καὶ παρεσκευάζοντο πρὸς ναυμαχίαν͵ και προετοιμάζονταν για ναυμαχία.
καὶ προσείλοντο στρατηγοὺς Και διάλεξαν επιπλέον στρατηγούς,
πρὸς τοῖς ὑπάρχουσι εκτός από αυτούς που υπήρχαν,
Μένανδρον͵ Τυδέα͵ Κηφισόδοτον. τον Μένανδρον, τον Τυδέα και τον Κηφισόδοτον.

4. Συντακτική ανάλυση
οἱ δ΄ Ἀθηναῖοι ἐκ τῆς Σάμου ὁρμώμενοι τὴν βασιλέως κακῶς ἐποίουν: Κύρια πρόταση
κακῶς ἐποίουν: ρήμα/ / τὴν βασιλέως: αντικείμενο.
ὁρμώμενοι: επιρρηματική τροπική μετοχή με υποκείμενο οἱ Ἀθηναῖοι (συνημμένη) ως επιρρηματικός
προσδιορισμός του τρόπου στο κακῶς ἐποίουν.
ἐκ τῆς Σάμου: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει απομάκρυνση από τόπο στο
κακῶς ἐποίουν.
καὶ ἐπὶ τὴν Χίον καὶ τὴν Ἔφεσον ἐπέπλεον: Κύρια πρόταση
ἐπέπλεον: ρήμα /οἱ δ΄ Ἀθηναῖοι (ενν.): υποκείμενο.
ἐπὶ τὴν Χίον καὶ τὴν Ἔφεσον: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει εχθρική
διάθεση στο ἐπέπλεον.
καὶ παρεσκευάζοντο πρὸς ναυμαχίαν: Κύρια πρόταση
παρεσκευάζοντο: ρήμα/ οἱ δ΄ Ἀθηναῖοι (ενν.): υποκείμενο.
πρὸς ναυμαχίαν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει σκοπό στο παρεσκευάζοντο.
καὶ στρατηγοὺς πρὸς τοῖς ὑπάρχουσι προσείλοντο Μένανδρον͵ Τυδέα͵ Κηφισόδοτον: Κύρια πρόταση
προσείλοντο: ρήμα/ οἱ δ΄ Ἀθηναῖοι (ενν.): υποκείμενο/ Μένανδρον͵ Τυδέα͵ Κηφισόδοτον: αντικείμενα
στρατηγοὺς: κατηγορούμενο στα Μένανδρον͵ Τυδέα͵ Κηφισόδοτον.
πρὸς τοῖς ὑπάρχουσι: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει προσθήκη στο
προσείλοντο.

- 10 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

ὁρμάομαι, -ῶμαι ποιέω, -ῶ ἐπιπλέω ὑπάρχω

ὡρμώμην ἐποίουν ἐπέπλεον ὑπῆρχον
ὁρμήσομαι/ ὁρμηθήσομαι ποιήσω ἐπιπλεύσομαι/ ἐπιπλευσοῦμαι ὑπάρξω
ὁρμησάμην/ὁρμήθην ἐποίησα ἐπέπλευσα ὑπῆρξα
ὥρμημαι πεποίηκα ἐπιπέπλευκα -
ὡρμήμην ἐπεποιήκειν ἐπεπεπλεύκειν -
παρασκευάζομαι προσαιρέω, -ῶ
παρεσκευαζόμην προσῂρουν
παρασκευάσομαι προσαιρήσω
παρεσκευασάμην προσεῖλον
παρεσκεύασμαι προσῂρηκα
παρεσκευάσμην προσῂρηκειν

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 17
1. Κείμενο
Λύσανδρος δ΄ ἐκ τῆς Ρόδου παρὰ τὴν Ἰωνίαν ἐκπλεῖ πρὸς τὸν Ἑλλήσποντον πρός τε τῶν πλοίων τὸν ἔκπλουν

καὶ ἐπὶ τὰς ἀφεστηκυίας αὐτῶν πόλεις. Ἀνήγοντο δὲ καὶ οἱ Ἀθηναῖοι ἐκ τῆς Χίου πελάγιοι· ἡ γὰρ Ἀσία

πολεμία αὐτοῖς ἦν.

2. Μετάφραση
Ο Λύσανδρος δε, απέπλευσε από την Ρόδο, παραπλέοντας τα παράλια της Ιωνίας, με κατεύθυνση τον
Ελλήσποντο με σκοπό (να εμποδίσει) τον απόπλου των αθηναϊκών πλοίων και (να υποτάξει) τις πόλεις
που είχαν αποστατήσει από αυτούς (τους Λακεδαιμόνιους).Συγχρόνως οι Αθηναίοι βγήκαν από το
λιμάνι της Χίου και ανοίχτηκαν στο πέλαγος γιατί τα παράλια της Μ. Ασίας ήταν εχθρικά προς αυτούς.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Λύσανδρος δ΄ Ο Λύσανδρος δε,
ἐκπλεῖ ἐκ τῆς Ρόδου απέπλευσε από την Ρόδο,
παρὰ τὴν Ἰωνίαν παραπλέοντας τα παράλια της Ιωνίας,
πρὸς τὸν Ἑλλήσποντον με κατεύθυνση τον Ελλήσποντο
πρός τὸν ἔκπλουν με σκοπό (να εμποδίσει) τον απόπλου
τε τῶν πλοίων των αθηναϊκών πλοίων
καὶ ἐπὶ τὰς πόλεις και (να υποτάξει) τις πόλεις
ἀφεστηκυίας που είχαν αποστατήσει
αὐτῶν. από αυτούς (τους Λακεδαιμόνιους).
Ἀνήγοντο δὲ καὶ οἱ Ἀθηναῖοι Συγχρόνως οι Αθηναίοι
ἐκ τῆς Χίου βγήκαν από το λιμάνι της Χίου
πελάγιοι· και ανοίχτηκαν στο πέλαγος
ἡ γὰρ Ἀσία γιατί τα παράλια της Μ. Ασίας
ἦν πολεμία αὐτοῖς. ήταν εχθρικά προς αυτούς.

- 11 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

4. Συντακτική ανάλυση
Λύσανδρος δ΄ ἐκ τῆς Ρόδου παρὰ τὴν Ἰωνίαν ἐκπλεῖ πρὸς τὸν Ἑλλήσποντον πρός τε τῶν πλοίων τὸν
ἔκπλουν καὶ ἐπὶ τὰς ἀφεστηκυίας αὐτῶν πόλεις: Κύρια πρόταση
ἐκπλεῖ: ρήμα/ Λύσανδρος: υποκείμενο.
ἐκ τῆς Ρόδου: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει απομάκρυνση από τόπο στο
ἐκπλεῖ.
παρὰ τὴν Ἰωνίαν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του πλησίον στο ἐκπλεῖ.
πρὸς τὸν Ἑλλήσποντον: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κατεύθυνση σε τόπο
στο ἐκπλεῖ.
πρός τὸν ἔκπλουν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κατεύθυνση σε τόπο στο
ἐκπλεῖ.
τε τῶν πλοίων: γενική υποκειμενική στο ἒκπλουν.
καὶ ἐπὶ τὰς πόλεις: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει εχθρική διάθεση στο
ἐκπλεῖ.
τὰς ἀφεστηκυίας: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο πόλεις με υποκείμενο το άρθρο
της, τὰς.
αὐτῶν: αντικείμενο στο ἀφεστηκυίας.
ἀνήγοντο δὲ καὶ οἱ Ἀθηναῖοι ἐκ τῆς Χίου πελάγιοι: Κύρια πρόταση
ἀνήγοντο: ρήμα/ οἱ Ἀθηναῖοι: υποκείμενο
πελάγιοι: επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο ἀνήγοντο.
ἐκ τῆς Χίου: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει απομάκρυνση από τόπο στο
ἀνήγοντο.

5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

ἐκπλέω ἀφίσταμαι
ἐξέπλέον ἀφιστάμην
ἐκπλεύσομαι/ ἐκπλευσοῦμαι ἀποστήσομαι/ ἀποσταθήσομαι
ἐξέπλευσα ἀπεστησάμην/ ἀπέστην/ ἀπεστάθην
ἐκπέπλευκα ἀφέστηκα
ἐξεπεπλεύκειν ἀφεστήκειν/ ἀφειστήκειν
ἀνάγομαι εἰμί
ἀνηγόμην ἦ, ἦν
ἀνάξομαι/ ἀναχθήσομαι ἔσομαι
ἀνηγαγόμην/ ἀνήχθην ἐγενόμην
ἀνῆγμαι γέγονα
ἀνήγμην ἐγεγόνειν

- 12 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 18
1. Κείμενο
Λύσανδρος δ΄ ἐξ Ἀβύδου παρέπλει εἰς Λάμψακον σύμμαχον οὖσαν Ἀθηναίων· καὶ οἱ Ἀβυδηνοὶ καὶ οἱ ἄλλοι

παρῆσαν πεζῇ. Ἡγεῖτο δὲ Θώραξ Λακεδαιμόνιος.

2. Μετάφραση
Ο Λύσανδρος έπλεε παραλιακά από την Άβυδο προς την Λάμψακο, η οποία ήταν σύμμαχος με τους
Αθηναίους και οι Αβυδηνοί και οι υπόλοιποι ακολουθούσαν με τα πόδια. Αρχηγός τους ήταν ο Θώραξ ο
Λακεδαιμόνιος.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Λύσανδρος δ΄ παρέπλει ἐξ Ἀβύδου Ο Λύσανδρος έπλεε παραλιακά από την Άβυδο
εἰς Λάμψακον προς την Λάμψακο,
σύμμαχον οὖσαν Ἀθηναίων· η οποία ήταν σύμμαχος με τους Αθηναίους
καὶ οἱ Ἀβυδηνοὶ καὶ οἱ ἄλλοι και οι Αβυδηνοί και οι υπόλοιποι
παρῆσαν πεζῇ. ακολουθούσαν με τα πόδια.
Ἡγεῖτο δὲ Θώραξ Λακεδαιμόνιος. Αρχηγός τους ήταν ο Θώραξ ο Λακεδαιμόνιος.

4. Συντακτική ανάλυση
ἡ γὰρ Ἀσία πολεμία αὐτοῖς ἦν: Κύρια πρόταση
ἦν: ρήμα/ ἡ Ἀσία: υποκείμενο/ πολεμία: κατηγορούμενο στο ἡ Ἀσία μέσω του συνδετικού ρήματος ἦν.
αὐτοῖς: δοτική αντικειμενική στο πολεμία.
Λύσανδρος δ΄ ἐξ Ἀβύδου παρέπλει εἰς Λάμψακον σύμμαχον οὖσαν Ἀθηναίων: Κύρια πρόταση
παρέπλει: ρήμα /Λύσανδρος: υποκείμενο.
ἐξ Ἀβύδου: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει απομάκρυνση από τόπο στο
παρέπλει.
εἰς Λάμψακον: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο στο παρέπλει.
οὖσαν: επιθετική μετοχή με υποκείμενο Λάμψακον ως επιθετικός προσδιορισμός στο υποκείμενό της.
σύμμαχον: κατηγορούμενο στο Λάμψακον μέσω του συνδετικού ρήματος οὖσαν.
Ἀθηναίων: γενική κτητική στο σύμμαχον.
καὶ οἱ Ἀβυδηνοὶ καὶ οἱ ἄλλοι παρῆσαν πεζῇ: Κύρια πρόταση
παρῆσαν: ρήμα/ οἱ Ἀβυδηνοὶ καὶ οἱ ἄλλοι: υποκείμενο.
πεζῇ: δοτική του τρόπου στο παρῆσαν.
ἡγεῖτο δὲ Θώραξ Λακεδαιμόνιος: Κύρια πρόταση
ἡγεῖτο: ρήμα/ Θώραξ: υποκείμενο.
Λακεδαιμόνιος: παράθεση στο Θώραξ.

5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

παραπλέω εἰμί
παρέπλεον ἦ, ἦν
παραπλεύσομαι/ παραπλευσοῦμαι ἔσομαι
παρέπλευσα ἐγενόμην
παραπέπλευκα γέγονα
παρεπεπλεύκειν ἐγεγόνειν
πάρειμι ἡγέομαι, -οῦμαι
παρῆν ἡγούμην
- 13 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

παρέσομαι ἡγήσομαι/ ἡγηθήσομαι

παρεγενόμην ἡγησάμην, ἡγήθην
παραγέγονα ἥγημαι
παρεγεγόνειν ἡγήμην

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 19
1. Κείμενο
Προσβαλόντες δὲ τῇ πόλει αἱροῦσι κατὰ κράτος͵ καὶ διήρπασαν οἱ στρατιῶται οὖσαν πλουσίαν καὶ οἴνου καὶ

σίτου καὶ τῶν ἄλλων ἐπιτηδείων πλήρη· τὰ δὲ ἐλεύθερα σώματα πάντα ἀφῆκε Λύσανδρος.

2. Μετάφραση
Και αφού έκαναν επίθεση στην πόλη την κυρίευσαν ολοκληρωτικά και οι στρατιώτες την λεηλάτησαν
γιατί ήταν πλούσια και γεμάτη από κρασί σιτάρι και τα υπόλοιπα απαραίτητα. Όλους τους πολίτες,
όμως, τους άφησε ελεύθερους ο Λύσανδρος.

3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Προσβαλόντες δὲ τῇ πόλει Και αφού έκαναν επίθεση στην πόλη
αἱροῦσι κατὰ κράτος͵ την κυρίευσαν ολοκληρωτικά
καὶ διήρπασαν οἱ στρατιῶται και οι στρατιώτες την λεηλάτησαν
οὖσαν πλουσίαν γιατί ήταν πλούσια
καὶ πλήρη οἴνου καὶ σίτου και γεμάτη από κρασί σιτάρι
καὶ τῶν ἄλλων ἐπιτηδείων · και τα υπόλοιπα απαραίτητα.
τὰ δὲ ἐλεύθερα σώματα πάντα Όλους τους πολίτες, όμως,
ἀφῆκε Λύσανδρος. τους άφησε ελεύθερους ο Λύσανδρος.

4. Συντακτική ανάλυση
προσβαλόντες δὲ τῇ πόλει αἱροῦσι κατὰ κράτος: Κύρια πρόταση
αἱροῦσι: ρήμα/ οὖτοι (ενν.): υποκείμενο
προσβαλόντες: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο οὖτοι (ενν.) (συνημμένη) ως
επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο αἱροῦσι.
τῇ πόλει: αντικείμενο στο προσβαλόντες.
κατὰ κράτος: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο αἱροῦσι.
καὶ διήρπασαν οἱ στρατιῶται οὖσαν πλουσίαν καὶ οἴνου καὶ σίτου καὶ τῶν ἄλλων ἐπιτηδείων πλήρη:
Κύρια πρόταση
διήρπασαν: ρήμα/ οἱ στρατιῶται: υποκείμενο.
οὖσαν: επιρρηματική αιτιολογική μετοχή με υποκείμενο τὴν πόλιν (ενν.) (απόλυτη) ως επιρρηματικός
προσδιορισμός της αιτίας στο οὖσαν.
πλουσίαν -πλήρη: κατηγορούμενο στο τὴν πόλιν (ενν.) μέσω του συνδετικού ρήματος οὖσαν.
καὶ οἴνου καὶ σίτου καὶ τῶν ἐπιτηδείων: γενική αντικειμενική στο πλήρη.
τῶν ἄλλων: επιθετικός προσδιορισμός στο τῶν ἐπιτηδείων.
τὰ δὲ ἐλεύθερα σώματα πάντα ἀφῆκε Λύσανδρος: Κύρια πρόταση
ἀφῆκε: ρήμα/ Λύσανδρος: υποκείμενο/ σώματα: αντικείμενο
τὰ δὲ ἐλεύθερα: επιθετικός προσδιορισμός στο σώματα.
πάντα: κατηγορηματικός προσδιορισμός στο σώματα.

- 14 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

προσβάλλω αἱρῶ (-έω) διαρπάζω

προσέβαλλον ᾕρουν διήρπαζον
προσβαλῶ αἱρήσω διαρπάσω/ διαρπάσομαι
προσέβαλον εἷλον διήρπασα
προσβέβληκα ᾕρηκα διήρπακα
προσεβεβλήκειν ᾑρήκειν διηρπάκειν
εἰμί ἀφίημι
ἦ, ἦν ἀφίην
ἔσομαι ἀφήσω
ἐγενόμην ἀφῆκα
γέγονα ἀφεῖκα
ἐγεγόνειν ἀφείκειν

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 20
1. Κείμενο
Οἱ δ΄ Ἀθηναῖοι κατὰ πόδας πλέοντες ὡρμίσαντο τῆς Χερρονήσου ἐν Ἐλαιοῦντι ναυσὶν ὀγδοήκοντα καὶ

ἑκατόν. Ἐνταῦθα δὴ ἀριστοποιουμένοις αὐτοῖς ἀγγέλλεται τὰ περὶ Λάμψακον͵ καὶ εὐθὺς ἀνήχθησαν εἰς

Σηστόν.

2. Μετάφραση
Οι δε Αθηναίοι, πλέοντας από κοντά αγκυροβόλησαν στον Ελαιούντα της Χερρονήσου με εκατόν
ογδόντα πλοία. Την ώρα που γευμάτιζαν εκεί, έμαθαν τα νέα για την Λάμψακο και αμέσως ανοίχτηκαν
για την Σηστό.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Οἱ δ΄ Ἀθηναῖοι πλέοντες κατὰ πόδας Οι δε Αθηναίοι, πλέοντας από κοντά
ὡρμίσαντο αγκυροβόλησαν
ἐν Ἐλαιοῦντι τῆς Χερρονήσου στον Ελαιούντα της Χερρονήσου
ναυσὶν ὀγδοήκοντα καὶ ἑκατόν. με εκατόν ογδόντα πλοία.
Ἐνταῦθα δὴ ἀριστοποιουμένοις Την ώρα που γευμάτιζαν εκεί,
αὐτοῖς ἀγγέλλεται τὰ περὶ Λάμψακον͵ έμαθαν τα νέα για την Λάμψακο
καὶ εὐθὺς ἀνήχθησαν εἰς Σηστόν. και αμέσως ανοίχτηκαν για την Σηστό.

4. Συντακτική ανάλυση
οἱ δ΄ Ἀθηναῖοι κατὰ πόδας πλέοντες ὡρμίσαντο τῆς Χερρονήσου ἐν Ἐλαιοῦντι ναυσὶν ὀγδοήκοντα καὶ
ἑκατόν: Κύρια πρόταση
ὡρμίσαντο: ρήμα/ οἱ δ΄ Ἀθηναῖοι: υποκείμενο.
πλέοντες: επιρρηματική τροπική μετοχή με υποκείμενο οἱ Ἀθηναῖοι (συνημμένη) ως επιρρηματικός
προσδιορισμός του τρόπου στο ὡρμίσαντο.
κατὰ πόδας: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου πλέοντες.
τῆς Χερρονήσου: γενική κτητική στο ἐν Ἐλαιοῦντι.
ἐν Ἐλαιοῦντι: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου στο ὡρμίσαντο.
ναυσὶν: δοτική του τρόπου στο πλέοντες.

- 15 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ὀγδοήκοντα καὶ ἑκατόν: επιθετικός προσδιορισμός στο ναυσίν.

ἐνταῦθα δὴ ἀριστοποιουμένοις αὐτοῖς ἀγγέλλεται τὰ περὶ Λάμψακον: Κύρια πρόταση
ἀγγέλλεται: ρήμα/ τὰ περὶ Λάμψακον: υποκείμενο/ αὐτοῖς: αντικείμενο.
ἐνταῦθα: επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου στο ἀριστοποιουμένοις.
ἀριστοποιουμένοις: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο αὐτοῖς (συνημμένη) ως
επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἀγγέλεται.
καὶ εὐθὺς ἀνήχθησαν εἰς Σηστόν.: Κύρια πρόταση
ἀνήχθησαν: ρήμα / οἱ Ἀθηναῖοι (ενν.): υποκείμενο.
εὐθὺς: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἀνήχθησαν.
εἰς Σηστόν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο στο ἀνήχθησαν.
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

ὁρμίζομαι πλέω ἀριστοποιέομαι, -οῦμαι

ὡρμιζόμην ἔπλεον ἠριστοποιούμην
ὁρμιοῦμαι πλεύσομαι/ πλευσοῦμαι ἀριστοποιήσομαι
ὡρμησάμην/ ὡρμίσθην ἔπλευσα ἀριστοποιησάμην
ὥρμισμαι πέπλευκα -
ὡρμίσμην ἐπεπλεύκειν ἠριστοποιήμην
ἀγγέλλομαι ἀνάγομαι
ἠγγελλόμην ἀνηγόμην
ἀγγελοῦμαι/ ἀγγελθήσομαι ἀνάξομαι/ ἀναχθήσομαι
ἠγγειλάμην/ ἠγγέλθην ἀνηγαγόμην/ ἀνήχθην
ἤγγελμαι ἀνῆγμαι
ἠγγέλμην ἀνήγμην

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 21
1. Κείμενο
Ἐκεῖθεν δ΄ εὐθὺς ἐπισιτισάμενοι ἔπλευσαν εἰς Αἰγὸς ποταμοὺς ἀντίον τῆς Λαμψάκου· διεῖχε δ΄ ὁ

Ἑλλήσποντος ταύτῃ σταδίους ὡς πεντεκαίδεκα. Ἐνταῦθα δὴ ἐδειπνοποιοῦντο.

2. Μετάφραση
Από εκεί, αφού ανεφοδιάστηκαν με τρόφιμα, έπλευσαν στους Αιγός Ποταμούς, απέναντι από την
Λάμψακο. Στο μέρος αυτό ο Ελλήσποντος έχει πλάτος περίπου δεκαπέντε στάδια. Εκεί πήραν το
βραδινό τους.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Ἐκεῖθεν δ΄ εὐθὺς Από εκεί, αμέσως
ἐπισιτισάμενοι αφού ανεφοδιάστηκαν με τρόφιμα,
ἔπλευσαν εἰς Αἰγὸς ποταμοὺς έπλευσαν στους Αιγός Ποταμούς,
ἀντίον τῆς Λαμψάκου· απέναντι από την Λάμψακο.
ταύτῃ Στο μέρος αυτό
ὁ Ἑλλήσποντος διεῖχε δ΄ ο Ελλήσποντος έχει πλάτος
ὡς πεντεκαίδεκα σταδίους. περίπου δεκαπέντε στάδια.
Ἐνταῦθα δὴ ἐδειπνοποιοῦντο. Εκεί πήραν το βραδινό τους.
4.

- 16 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

5. Συντακτική ανάλυση
Ἐκεῖθεν δ΄ εὐθὺς ἐπισιτισάμενοι ἔπλευσαν εἰς Αἰγὸς ποταμοὺς ἀντίον τῆς Λαμψάκου: Κύρια πρόταση
ἔπλευσαν: ρήμα/ οἱ Ἀθηναῖοι (ενν.): υποκείμενο.
ἐκεῖθεν: επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει απομάκρυνση από τόπο στο ἔπλευσαν.
εὐθὺς: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἐπισιτισάμενοι.
ἐπισιτισάμενοι: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο οἱ Ἀθηναῖοι (ενν.) (συνημμένη) ως
επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἔπλευσαν.
εἰς Αἰγὸς ποταμοὺς: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο στο
ἔπλευσαν.
ἀντίον τῆς Λαμψάκου: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο στο
ἔπλευσαν.
διεῖχε δ΄ ὁ Ἑλλήσποντος ταύτῃ σταδίους ὡς πεντεκαίδεκα: Κύρια πρόταση
διεῖχε: ρήμα/ ὁ Ἑλλήσποντος: υποκείμενο.
ταύτῃ: επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου σε δοτική στο διεῖχε.
σταδίους: επιρρηματικός προσδιορισμός σε αιτιατική που δηλώνει έκταση στο διεῖχε.
ὡς πεντεκαίδεκα: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει ποσό κατά προσέγγιση στο
διεῖχε.
Ἐνταῦθα δὴ ἐδειπνοποιοῦντο: Κύρια πρόταση
ἐδειπνοποιοῦντο: ρήμα/ οἱ Ἀθηναῖοι (ενν.): υποκείμενο.
ἐνταῦθα: επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου στο ἐδειπνοποιοῦντο.
6. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

ἐπισιτίζομαι πλέω διέχω δειπνοποιέομαι, -οῦμαι

- ἔπλεον διεῖχον ἐδειπνοποιούμην
ἐπισιτιοῦμαι πλεύσομαι/ πλευσοῦμαι διέξω, διασχήσω δειπνοποιήσομαι
ἐπεσιτισάμην ἔπλευσα διέσχον ἐδειπνοποιησάμην
- πέπλευκα διέσχηκα -
- ἐπεπλεύκειν διεσχήκειν -

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 22
1. Κείμενο
Λύσανδρος δὲ τῇ ἐπιούσῃ νυκτί͵ ἐπεὶ ὄρθρος ἦν͵ ἐσήμηνεν εἰς τὰς ναῦς ἀριστοποιησαμένους εἰσβαίνειν͵

πάντα δὲ παρασκευασάμενος ὡς εἰς ναυμαχίαν καὶ τὰ παραβλήματα παραβάλλων͵ προεῖπεν ὡς μηδεὶς

κινήσοιτο ἐκ τῆς τάξεως μηδὲ ἀνάξοιτο.

2. Μετάφραση
Ο Λύσανδρος, την επόμενη μέρα, μόλις ξημέρωσε, έδωσε σήμα (στα πληρώματα) να μπουν στα πλοία,
μόλις φάνε. Αφού έκανε όλες τις προετοιμασίες σαν για ναυμαχία και ενώ τοποθετούσε στα πλάγια των
πλοίων παραπετάσματα, προειδοποιούσε να μην βγει κανείς έξω από την παράταξη ούτε να ανοιχτεί
στο πέλαγος.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Λύσανδρος δὲ τῇ ἐπιούσῃ νυκτί͵ Ο Λύσανδρος, την επόμενη μέρα,
ἐπεὶ ὄρθρος ἦν͵ μόλις ξημέρωσε,
ἐσήμηνεν έδωσε σήμα (στα πληρώματα)
εἰσβαίνειν εἰς τὰς ναῦς να μπουν στα πλοία,
ἀριστοποιησαμένους͵ μόλις φάνε.

- 17 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

πάντα δὲ παρασκευασάμενος Αφού έκανε όλες τις προετοιμασίες

ὡς εἰς ναυμαχίαν σαν για ναυμαχία
καὶ παραβάλλων και ενώ τοποθετούσε
τὰ παραβλήματα ͵ στα πλάγια των πλοίων παραπετάσματα,
προεῖπεν προειδοποιούσε
ὡς μηδεὶς κινήσοιτο να μην βγει κανείς έξω
ἐκ τῆς τάξεως από την παράταξη
μηδὲ ἀνάξοιτο. ούτε να ανοιχτεί στο πέλαγος.

4. Συντακτική ανάλυση
Λύσανδρος δὲ τῇ ἐπιούσῃ νυκτί͵ ἐσήμηνεν εἰς τὰς ναῦς ἀριστοποιησαμένους εἰσβαίνειν: Κύρια πρόταση
ἐσήμηνεν: ρήμα /Λύσανδρος: υποκείμενο/ εἰσβαίνειν: αντικείμενο, τελικό απαρέμφατο με υποκείμενο
τοὺς ναύτας (ενν.) (ετεροπροσωπία).
ἀριστοποιησαμένους: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο τοὺς ναύτας (ενν.) (συνημμένη)
ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο εἰσβαίνειν.
τῇ νυκτί: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἐσήμηνεν.
τῇ ἐπιούσῃ: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο νυκτί.
εἰς τὰς ναῦς: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο στο εἰσβαίνειν.
ἐπεὶ ὄρθρος ἦν: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση ως επιρρηματικός προσδιορισμός του
χρόνου στο ἐσήμηνεν της κύριας πρότασης που προηγείται.
ἦν: ρήμα/ ὄρθρος: υποκείμενο.
πάντα δὲ παρασκευασάμενος ὡς εἰς ναυμαχίαν καὶ τὰ παραβλήματα παραβάλλων προεῖπεν: Κύρια
πρόταση
προεῖπεν: ρήμα / Λύσανδρος (ενν.): υποκείμενο
παρασκευασάμενος: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο Λύσανδρος (ενν.) (συνημμένη) ως
επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο προεῖπεν.
πάντα: αντικείμενο σύστοιχο στο παρασκευασάμενος.
ὡς εἰς ναυμαχίαν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει σκοπό στο
παρασκευασάμενος.
καὶ παραβάλλων: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο Λύσανδρος (ενν.) (συνημμένη) ως
επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο προεῖπεν.
τὰ παραβλήματα: αντικείμενο στο παραβάλλων.
ὡς μηδεὶς κινήσοιτο ἐκ τῆς τάξεως: Δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση ως αντικείμενο στο
προεῖπεν της κύριας πρότασης που προηγείται.
κινήσοιτο: ρήμα / μηδεὶς: υποκείμενο
ἐκ τῆς τάξεως: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει απομάκρυνση από τόπο στο
κινήσοιτο.
μηδὲ ἀνάξοιτο: Δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση ως αντικείμενο στο προεῖπεν της κύριας
πρότασης που προηγείται.
μηδὲ ἀνάξοιτο: ρήμα/ μηδεὶς (ενν.): υποκείμενο
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

εἰμί σημαίνω ἀριστοποιέομαι, -οῦμαι

ἦ, ἦν ἐσήμαινον ἠριστοποιούμην
ἔσομαι σημανῶ ἀριστοποιήσομαι
ἐγενόμην ἐσήμηνα/ ἐσήμανα ἀριστοποιησάμην
γέγονα σεσήμαγκα -
ἐγεγόνειν - ἠριστοποιήμην
παρασκευάζομαι εἰσβαίνω παραβάλλω
- 18 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

παρεσκευαζόμην εἰσέβαινον παρέβαλλον

παρασκευάσομαι εἰσβήσομαι παραβαλῶ
παρεσκευασάμην εἰσέβην παρέβαλον
παρεσκεύασμαι εἰσβέβηκα παραβέβληκα
παρεσκευάσμην εἰσεβεβήκειν παρεβεβλήκειν
προαγορεύω κινέομαι, -οῦμαι ἀνάγομαι
προηγόρευον ἐκινούμην ἀνηγόμην
προαγορεύσω/ προερῶ κινήσομαι/ κινηθήσομαι ἀνάξομαι/ ἀναχθήσομαι
προηγόρευσα/ προεἶπον ἐκινήθην ἀνηγαγόμην/ ἀνήχθην
προείρηκα κεκίνημαι ἀνῆγμαι
προειρήκειν - ἀνήγμην

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 23
1. Κείμενο
Οἱ δὲ Ἀθηναῖοι ἅμα τῷ ἡλίῳ ἀνίσχοντι ἐπὶ τῷ λιμένι παρετάξαντο ἐν μετώπῳ ὡς εἰς ναυμαχίαν. Ἐπεὶ δὲ

οὐκ ἀντανήγαγε Λύσανδρος͵ καὶ τῆς ἡμέρας ὀψὲ ἦν͵ ἀπέπλευσαν πάλιν εἰς τοὺς Αἰγὸς ποταμούς.

2. Μετάφραση
Οι δε Αθηναίοι αμέσως με την ανατολή του ήλιου παρατάχτηκαν κατά μέτωπο μπροστά στο λιμάνι για
ναυμαχία. Επειδή, όμως, ο Λύσανδρος δεν έβγαλε τα πλοία του για ναυμαχία και η μέρα είχε περάσει,
γύρισαν πάλι στους Αιγός Ποταμούς.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Οἱ δὲ Ἀθηναῖοι Οι δε Αθηναίοι
ἅμα τῷ ἡλίῳ ἀνίσχοντι αμέσως με την ανατολή του ήλιου
παρετάξαντο ἐν μετώπῳ παρατάχτηκαν κατά μέτωπο
ἐπὶ τῷ λιμένι μπροστά στο λιμάνι
ὡς εἰς ναυμαχίαν. για ναυμαχία.
Ἐπεὶ δὲ Λύσανδρος Επειδή, όμως, ο Λύσανδρος
οὐκ ἀντανήγαγε ͵ δεν έβγαλε τα πλοία του για ναυμαχία
καὶ τῆς ἡμέρας ὀψὲ ἦν͵ και η μέρα είχε περάσει,
ἀπέπλευσαν πάλιν εἰς τοὺς Αἰγὸς ποταμούς. γύρισαν πάλι στους Αιγός Ποταμούς.

4. Συντακτική ανάλυση
οἱ δὲ Ἀθηναῖοι ἅμα τῷ ἡλίῳ ἀνίσχοντι ἐπὶ τῷ λιμένι παρετάξαντο ἐν μετώπῳ ὡς εἰς ναυμαχίαν: Κύρια
πρόταση
παρετάξαντο: ρήμα/ οἱ Ἀθηναῖοι: υποκείμενο
ἀνίσχοντι: επιθετική μετοχή με υποκείμενο τῷ ἡλίῳ ως επιθετικός προσδιορισμός στο άρθρο της.
ἅμα τῷ ἡλίῳ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει χρόνο στο παρετάξαντο.
ἐπὶ τῷ λιμένι: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο στο
παρετάξαντο.
ἐν μετώπῳ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο παρετάξαντο.
ὡς εἰς ναυμαχίαν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει σκοπό στο παρετάξαντο.
ἐπεὶ δὲ οὐκ ἀντανήγαγε Λύσανδρος: Δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση ως
επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο ἀπέπλευσαν της κύριας πρότασης που ακολουθεί.
οὐκ ἀντανήγαγε: ρήμα / Λύσανδρος: υποκείμενο.

- 19 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

καὶ τῆς ἡμέρας ὀψὲ ἦν: Δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση ως επιρρηματικός
προσδιορισμός της αιτίας στο ἀπέπλευσαν της κύριας πρότασης που ακολουθεί.
ἦν: ρήμα / ὀψὲ: επίρρημα σε θέση υποκειμένου.
τῆς ἡμέρας: γενική διαιρετική στο ὀψὲ.
ἀπέπλευσαν πάλιν εἰς τοὺς Αἰγὸς ποταμούς: Κύρια πρόταση
ἀπέπλευσαν: ρήμα / οἱ Ἀθηναῖοι (ενν.): υποκείμενο
πάλιν: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού στο ἀπέπλευσαν.
εἰς τοὺς Αἰγὸς ποταμούς: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο στο
ἀπέπλευσαν.
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

ἀνίσχω παρατάττ/σσομαι ἀντανάγω

- παρεταττ/σσόμην ἀντανῆγον
- παρατάξομαι/ παραταχθήσομαι ἀντανάξω
- παρεταξάμην/ παρετάχθην ἀντανήγαγον
- παρατέταγμαι ἀντανῆχα
- παρετάγμην ἀντανήχειν
εἰμί ἀποπλέω
ἦ, ἦν ἀπέπλεον
ἔσομαι ἀποπλεύσομαι/ ἀποπλευσοῦμαι
ἐγενόμην ἀπέπλευσα
γέγονα ἀποπέπλευκα
ἐγεγόνειν ἀπεπεπλεύκειν

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 24
1. Κείμενο
Λύσανδρος δὲ τὰς ταχίστας τῶν νεῶν ἐκέλευσεν ἕπεσθαι τοῖς Ἀθηναίοις͵ ἐπειδὰν δὲ ἐκβῶσι͵ κατιδόντας ὅ

τι ποιοῦσιν ἀποπλεῖν καὶ αὐτῷ ἐξαγγεῖλαι. Καὶ οὐ πρότερον ἐξεβίβασεν ἐκ τῶν νεῶν πρὶν αὗται ἧκον.

Ταῦτα δ΄ ἐποίει τέτταρας ἡμέρας· καὶ οἱ Ἀθηναῖοι ἐπανήγοντο.

2. Μετάφραση
Ο Λύσανδρος διέταξε τα πιο γρήγορα πλοία του να ακολουθήσουν τους Αθηναίους και, αφού
αποβιβαστούν, αφού δουν τι κάνουν να αποπλεύσουν και να του το ανακοινώσουν. Και δεν αποβίβασε
(τα πληρώματα) των πλοίων πριν να επιστρέψουν αυτά. Αυτά έκανε τέσσερις μέρες και οι Αθηναίοι
έβγαιναν στην ανοικτή θάλασσα για να τον αντιμετωπίσουν.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Λύσανδρος δὲ ἐκέλευσεν Ο Λύσανδρος διέταξε
τὰς ταχίστας τῶν νεῶν τα πιο γρήγορα πλοία του
ἕπεσθαι τοῖς Ἀθηναίοις͵ να ακολουθήσουν τους Αθηναίους
ἐπειδὰν δὲ ἐκβῶσι͵ και, αφού αποβιβαστούν,
κατιδόντας αφού δουν
ὅ τι ποιοῦσιν τι κάνουν
ἀποπλεῖν να αποπλεύσουν
καὶ αὐτῷ ἐξαγγεῖλαι. και να του το ανακοινώσουν.
Καὶ οὐ πρότερον ἐξεβίβασεν ἐκ τῶν νεῶν Και δεν αποβίβασε (τα πληρώματα) των πλοίων
πρὶν αὗται ἧκον. πριν να επιστρέψουν αυτά.
Ταῦτα δ΄ ἐποίει τέτταρας ἡμέρας· Αυτά έκανε τέσσερις μέρες
- 20 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

καὶ οἱ Ἀθηναῖοι και οι Αθηναίοι

ἐπανήγοντο. έβγαιναν στην ανοικτή θάλασσα για να τον αντιμετωπίσουν.

4. Συντακτική ανάλυση
Λύσανδρος δὲ τὰς ταχίστας τῶν νεῶν ἐκέλευσεν ἕπεσθαι τοῖς Ἀθηναίοις͵ κατιδόντας ἀποπλεῖν καὶ
αὐτῷ ἐξαγγεῖλαι: Κύρια πρόταση
ἐκέλευσεν: ρήμα / Λύσανδρος: υποκείμενο/ ἕπεσθαι-ἀποπλεῖν καὶ ἐξαγγεῖλαι: αντικείμενα, τελικά
απαρέμφατα με υποκείμενο τὰς ταχίστας (ετεροπροσωπία).
τοῖς Ἀθηναίοις: αντικείμενο στο ἒπεσθαι.
τῶν νεῶν: γενική διαιρετική στο τὰς ταχίστας.
κατιδόντας: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο τὰς ταχίστας (συνημμένη) ως
επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἀποπλεῖν.
αὐτῷ: αντικείμενο στο ἐξαγγεῖλαι.
ἐπειδὰν δὲ ἐκβῶσι: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονικοϋποθετική πρόταση ως επιρρηματικός
προσδιορισμός του χρόνου στο ἕπεσθαι της κύριας πρότασης που προηγείται.
ἐκβῶσι: ρήμα / οἱ Ἀθηναῖοι (ενν.): υποκείμενο.
ὅ τι ποιοῦσιν: Δευτερεύουσα ονοματική πλάγια ερωτηματική πρόταση ως αντικείμενο στο κατιδόντας
της κύριας πρότασης που προηγείται.
ποιοῦσιν: ρήμα /οἱ Ἀθηναῖοι (ενν.): υποκείμενο.
καὶ οὐ πρότερον ἐξεβίβασεν ἐκ τῶν νεῶν: Κύρια πρόταση
ἐξεβίβασεν: ρήμα / ὁ Λύσανδρος (ενν.): υποκείμενο.
οὐ πρότερον: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἐξεβίβασεν.
ἐκ τῶν νεῶν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει απομάκρυνση από τόπο στο
ἐξεβίβασεν.
πρὶν αὗται ἧκον: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση ως επιρρηματικός προσδιορισμός του
χρόνου στο ἐξεβίβασεν της κύριας πρότασης που προηγείται.
ἧκον: ρήμα / αὗται: υποκείμενο.
ταῦτα δ΄ ἐποίει τέτταρας ἡμέρας: Κύρια πρόταση
ἐποίει: ρήμα /ὁ Λύσανδρος (ενν.): υποκείμενο /ταῦτα: αντικείμενο.
ἡμέρας: επιρρηματικός προσδιορισμός σε αιτιατική που δηλώνει χρόνο στο ἐποίει.
τέτταρας: επιθετικός προσδιορισμός στο ἡμέρας.
καὶ οἱ Ἀθηναῖοι ἐπανήγοντο: Κύρια πρόταση
ἐπανήγοντο: ρήμα/ οἱ Ἀθηναῖοι: υποκείμενο.

5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

κελεύω ἕπομαι ἐκβαίνω καθορῶ (-άω)

ἐκέλευον εἱπόμην ἐξέβαινον καθεώρων
κελεύσω ἕψομαι ἐκβήσομαι κατόψομαι
ἐκέλευσα ἑσπόμην ἐξέεβην κατεῖδον
κεκέλευκα ἠκολούθηκα ἐκβέβηκα καθεώρακα, κατόπωπα
ἐκεκελεύκειν ἠκολουθήκειν ἐξεβεβήκειν καθεωράκειν <κατωπώπειν>
ποιέω, -ῶ ἀποπλέω ἐξαγγέλλω ἐκβιβάζω
ἐποίουν ἀπέπλεον ἐξήγγελλον ἐξεβίβαζον
ποιήσω ἀποπλεύσομαι/ ἀποπλευσοῦμαι ἐξαγγελῶ ἐκβιβῶ
ἐποίησα ἀπέπλευσα ἐξήγγειλα ἐξεβιβάσα
πεποίηκα ἀποπέπλευκα ἐξήγγελκα -
ἐπεποιήκειν ἀπεπεπλεύκειν ἐξηγγέλκειν -
- 21 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ἥκω ἐπανάγομαι
ἧκον ἐπανηγόμην
ἥξω ἐπανάξομαι/ ἐπαναχθήσομαι
- ἐπανηγαγόμην/ ἐπανήχθην
- ἐπανῆγμαι
- ἐπανήγμην

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 25
1. Κείμενο
Ἀλκιβιάδης δὲ κατιδὼν ἐκ τῶν τειχῶν τοὺς μὲν Ἀθηναίους ἐν αἰγιαλῷ ὁρμοῦντας καὶ πρὸς οὐδεμιᾷ πόλει͵

τὰ δ΄ ἐπιτήδεια ἐκ Σηστοῦ μετιόντας πεντεκαίδεκα σταδίους ἀπὸ τῶν νεῶν͵ τοὺς δὲ πολεμίους ἐν λιμένι καὶ

πρὸς πόλει ἔχοντας πάντα͵ οὐκ ἐν καλῷ ἔφη αὐτοὺς ὁρμεῖν͵ ἀλλὰ μεθορμίσαι εἰς Σηστὸν παρῄνει πρός τε

λιμένα καὶ πρὸς πόλιν·

2. Μετάφραση
Ο Αλκιβιάδης, βλέποντας από τα τείχη τους μεν Αθηναίους να έχουν αγκυροβολήσει σε ανοιχτή
παραλία και μακριά από κάθε πόλη και να μεταφέρουν από την Σηστό τα αναγκαία, απόσταση
δεκαπέντε σταδίων από τα πλοία, τους εχθρούς, όμως, να βρίσκονται σε λιμάνι και κοντά σε πόλη να
έχουν τα πάντα, τους είπε ότι δεν έχουν προσορμιστεί σε καλό μέρος αλλά τους παρότρυνε να
μετακινηθούν στη Σηστό κοντά και σε λιμάνι και σε πόλη·
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Ἀλκιβιάδης δὲ Ο Αλκιβιάδης,
κατιδὼν ἐκ τῶν τειχῶν βλέποντας από τα τείχη
τοὺς μὲν Ἀθηναίους τους μεν Αθηναίους
ὁρμοῦντας ἐν αἰγιαλῷ να έχουν αγκυροβολήσει σε ανοιχτή παραλία
καὶ πρὸς οὐδεμιᾷ πόλει͵ και μακριά από κάθε πόλη
μετιόντας και να μεταφέρουν
ἐκ Σηστοῦ τὰ δ΄ ἐπιτήδεια από την Σηστό τα αναγκαία,
πεντεκαίδεκα σταδίους ἀπὸ τῶν νεῶν͵ απόσταση δεκαπέντε σταδίων από τα πλοία,
τοὺς δὲ πολεμίους τους εχθρούς, όμως,
ἐν λιμένι να βρίσκονται σε λιμάνι
καὶ πρὸς πόλει ἔχοντας πάντα͵ και κοντά σε πόλη να έχουν τα πάντα,
ἔφη αὐτοὺς τους είπε
ὁρμεῖν οὐκ ἐν καλῷ͵ ότι δεν έχουν προσορμιστεί σε καλό μέρος
ἀλλὰ παρῄνει αλλά τους παρότρυνε
μεθορμίσαι να μετακινηθούν
εἰς Σηστὸν πρός τε λιμένα καὶ πρὸς πόλιν· στη Σηστό κοντά και σε λιμάνι και σε πόλη·

4. Συντακτική ανάλυση
Αλκιβιάδης δὲ κατιδὼν ἐκ τῶν τειχῶν τοὺς μὲν Ἀθηναίους ἐν αἰγιαλῷ ὁρμοῦντας καὶ πρὸς
οὐδεμιᾷ πόλει͵ τὰ δ΄ ἐπιτήδεια ἐκ Σηστοῦ μετιόντας πεντεκαίδεκα σταδίους ἀπὸ τῶν νεῶν͵ τοὺς δὲ
πολεμίους ἐν λιμένι καὶ πρὸς πόλει ἔχοντας πάντα͵ οὐκ ἐν καλῷ ἔφη αὐτοὺς ὁρμεῖν: κύρια
πρόταση κρίσεως
ἔφη: ρήμα/ Ἀλκιβιάδης: υποκείμενο/ οὐκ ὁρμεῖν: ειδικό απαρέμφατο, ως αντικείμενο με
υποκείμενο αὐτοὺς (ετεροπροσωπία)/ ἐν καλῷ (χωρίῳ): εμπρόθετος επιρρηματικός
- 22 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο/ κατιδὼν: επιρρηματική χρονική μετοχή,

συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / ἐκ τῶν τειχῶν: εμπρόθετος επιρρηματικός
προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση από τόπο/ τοὺς μὲν Ἀθηναίους - τοὺς δὲ πολεμίους:
αντικείμενα στο κατιδὼν / ὁρμοῦντας, μετιόντας — καί ἔχοντας: κατηγορηματικές μετοχές
από το κατιδὼν, συνημμένη στο αὐτοὺς / ἐν αἰγιαλῷ: εμπρόθετος επιρρηματικός
προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο/ πρὸς πόλει: εμπρόθετος επιρρηματικός
προσδιορισμός που δηλώνει το πλησίον / οὐδεμιᾷ: επιθετικός προσδιορισμός / τὰ δ΄ ἐπιτήδεια:
αντικείμενο στο μετιόντας / ἐκ Σηστοῦ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που
δηλώνει την προέλευση / σταδίους: αιτιατική της τοπικής απόστασης / πεντεκαίδεκα:
επιθετικός προσδιορισμός / ἀπὸ τῶν νεῶν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που
δηλώνει την απόσταση / ἐν λιμένι: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει
στάση σε τόπο / πάντα: κατηγορηματικός προσδιορισμός, ή αντικείμενο στο ἒχοντας
ἀλλὰ μεθορμίσαι εἰς Σηστὸν παρῄνει πρός τε λιμένα καὶ πρὸς πόλιν: κύρια πρόταση κρίσεως.
παρῄνει: ρήμα/ Ἀλκιβιάδης (ενν.): υποκείμενο / μεθορμίσαι: τελικό απαρέμφατο με υποκείμενο
αὐτους ενν. (ετεροπροσωπία) άμεσο αντικείμενο/ αὐτοῖς: ενν. έμμεσο αντικείμενο/ εἰς
Σηστὸν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο/ πρός τε
λιμένα καὶ πρὸς πόλιν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει τον πλησίον.

5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

καθορῶ (-άω) ὁρμέω, -ῶ μετέρχομαι ἔχω

καθεώρων ὥρμουν μετῇα, μετῂειν εἶχον
κατόψομαι - μέτειμι ἕξω, σχήσω
κατεῖδον - μετῆλθον ἔσχον
καθεώρακα, κατόπωπα - μετελήλυθα ἔσχηκα
καθεωράκειν <κατωπώπειν> - μετεληλύθειν ἐσχήκειν
φημί μεθορμίζω παραινῶ (-έω)
ἔφην μεθώρμιζον παρῂνουν
φήσω - παραινέσω, παραινέσομαι
ἔφησα μεθώρμισα παρῂνεσα
εἵρηκα - παρῂνεκα
εἰρήκειν - παρῃνέκειν

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 26
1. Κείμενο
Οὗ ὄντες ναυμαχήσετε͵ ἔφη͵ ὅταν βούλησθε. Οἱ δὲ στρατηγοί͵ μάλιστα δὲ Τυδεὺς καὶ Μένανδρος͵ ἀπιέναι

αὐτὸν ἐκέλευσαν· αὐτοὶ γὰρ νῦν στρατηγεῖν͵ οὐκ ἐκεῖνον. Καὶ ὁ μὲν ᾤχετο.

2. Μετάφραση
«Γιατί αν είστε εκεί-είπε- θα ναυμαχήσετε όταν το θέλετε». Οι στρατηγοί, όμως, κυρίως ο Τυδέας και ο
Μένανδρος τον διέταξαν να φύγει, γιατί τώρα αυτοί ήταν στρατηγοί και όχι εκείνος. Και αυτός
αποχώρησε.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Οὗ ὄντες, «Γιατί αν είστε εκεί
ἔφη͵ ναυμαχήσετε͵ -είπε- θα ναυμαχήσετε
ὅταν βούλησθε. όταν το θέλετε».
Οἱ δὲ στρατηγοί͵ Οι στρατηγοί, όμως,
μάλιστα δὲ Τυδεὺς καὶ Μένανδρος͵ κυρίως ο Τυδέας και ο Μένανδρος
- 23 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ἐκέλευσαν αὐτὸν ἀπιέναι· τον διέταξαν να φύγει,

αὐτοὶ γὰρ νῦν στρατηγεῖν͵ γιατί τώρα αυτοί ήταν στρατηγοί
οὐκ ἐκεῖνον. και όχι εκείνος.
Καὶ ὁ μὲν ᾤχετο. Και αυτός αποχώρησε.

4. Συντακτική ανάλυση
οὗ ὄντες ναυμαχήσετε: κύρια πρόταση κρίσεως.
ναυμαχήσετε: ρήμα/ ἡμεῖς: ενν. υποκείμενο/ ὄντες: επιρρηματική υποθετική μετοχή,
συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / οὗ (= αὐτοῦ): γενική του τόπου.
ἔφη: κύρια πρόταση κρίσεως, παρενθετική.
ἔφη: ρήμα/ Οὗτος: ενν. υποκείμενο.
ὅταν βούλησθε: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονικοϋποθετική πρόταση.
βούλησθε: ρήμα/ ὑμεῖς: ενν. υποκείμενο/ ναυμαχῆσαι: ενν. αντικείμενο
ὅταν βούλησθε — ναυμαχήσετε: Προσδοκώμενο
οἱ δὲ στρατηγοί͵ μάλιστα δὲ Τυδεὺς καὶ Μένανδρος͵ ἀπιέναι αὐτὸν ἐκέλευσαν: κύρια πρόταση
κρίσεως.
ἐκέλευσαν: ρήμα/ οἱ δὲ στρατηγοί, Τυδεὺς καὶ Μένανδρος: υποκείμενα/ μάλιστα: επιρρηματικός
προσδιορισμός του ποσού/ αὐτὸν: άμεσο αντικείμενο / ἀπιέναι: τελικό απαρέμφατο, έμμεσο
αντικείμενο με υποκείμενο αὐτὸν (ετεροπροσωπία).
αὐτοὶ γὰρ νῦν στρατηγεῖν͵ οὐκ ἐκεῖνον: κύρια πρόταση κρίσεως με ενν. ρήμα ἒφασαν.
ἒφασαν: ρήμα/ οἱ στρατηγοί: ενν. υποκείμενο / στρατηγεῖν: ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο
με υποκείμενο αὐτοὶ (ταυτοπροσωπία) / οὐκ ἐκεῖνον: υποκείμενο στο στρατηγεῖν,
(ετεροπροσωπία) / νῦν: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου.
καὶ ὁ μὲν ᾤχετο: κύρια πρόταση κρίσεως.
ᾤχετο: ρήμα/ ὁ μὲν: υποκείμενο.

5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

εἰμί ναυμαχέω, -ῶ φημί βούλομαι

ἦ, ἦν ἐναυμάχουν ἔφην ἐβουλόμην/ ἠβουλόμην
ἔσομαι ναυμαχήσω φήσω βουλήσομαι
ἐγενόμην ἐναυμάχησα ἔφησα ἐβουλήθην/ ἠβουλήθην
γέγονα νεναυμάχηκα εἵρηκα βεβούλημαι
ἐγεγόνειν (ἐνεναυμαχήκειν) εἰρήκειν ἐβεβουλήμην
κελεύω στρατηγέω, -ῶ οἴχομαι
ἐκέλευον ἐστρατήγουν ᾠχόμην
κελεύσω στρατηγήσω οἰχήσομαι
ἐκέλευσα ἐστρατήγησα -
κεκέλευκα ἐστρατήγηκα -
ἐκεκελεύκειν (ἐστρατηγήκειν) -

- 24 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 27
1. Κείμενο
Λύσανδρος δ΄͵ ἐπεὶ ἦν ἡμέρα πέμπτη ἐπιπλέουσι τοῖς Ἀθηναίοις͵ εἶπε τοῖς παρ΄ αὐτοῦ ἑπομένοις͵ ἐπὰν

κατίδωσιν αὐτοὺς ἐκβεβηκότας καὶ ἐσκεδασμένους κατὰ τὴν Χερρόνησον͵ (ὅπερ ἐποίουν πολὺ μᾶλλον καθ΄

ἑκάστην ἡμέραν͵ τά τε σιτία πόρρωθεν ὠνούμενοι καὶ καταφρονοῦντες δὴ τοῦ Λυσάνδρου͵ ὅτι οὐκ

ἀντανῆγεν)͵ ἀποπλέοντας τοὔμπαλιν παρ΄ αὐτὸν ἆραι ἀσπίδα κατὰ μέσον τὸν πλοῦν. Οἱ δὲ ταῦτα ἐποίησαν

ὡς ἐκέλευσε.

2. Μετάφραση
Ο Λύσανδρος, την πέμπτη μέρα, αφού οι Αθηναίοι ανοίχτηκαν εναντίον του, είπε στους ακολούθους του
(να τους ακολουθήσουν) και αφού τους δουν να έχουν αποβιβαστεί και να έχουν διασκορπιστεί στην
Χερρόνησο (το οποίο έκαναν πολύ περισσότερο κάθε μέρα, επειδή αγόραζαν τα τρόφιμα από μακριά και
επειδή καταφρονούσαν τον Λύσανδρο γιατί δεν ανοιγόταν για ναυμαχία) αφού πλεύσουν προς τα πίσω
να σηκώσουν μία ασπίδα στην μέση της διαδρομής. Αυτοί έκαναν όπως τους πρόσταξε.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Λύσανδρος δ΄͵ Ο Λύσανδρος,
ἐπεὶ ἦν ἡμέρα πέμπτη την πέμπτη μέρα,
ἐπιπλέουσι τοῖς Ἀθηναίοις͵ αφού οι Αθηναίοι ανοίχτηκαν εναντίον του,
εἶπε τοῖς παρ΄ αὐτοῦ ἑπομένοις͵ είπε στους ακολούθους του
ἐπὰν κατίδωσιν αὐτοὺς (να τους ακολουθήσουν) και αφού τους δουν
ἐκβεβηκότας καὶ να έχουν αποβιβαστεί και
ἐσκεδασμένους κατὰ τὴν Χερρόνησον͵ να έχουν διασκορπιστεί στην Χερρόνησο
(ὅπερ ἐποίουν πολὺ μᾶλλον (το οποίο έκαναν πολύ περισσότερο
καθ΄ ἑκάστην ἡμέραν͵ κάθε μέρα,
ὠνούμενοι τά τε σιτία πόρρωθεν επειδή αγόραζαν τα τρόφιμα από μακριά
καὶ καταφρονοῦντες δὴ τοῦ Λυσάνδρου͵ και επειδή καταφρονούσαν τον Λύσανδρο
ὅτι οὐκ ἀντανῆγεν)͵ γιατί δεν ανοιγόταν για ναυμαχία)
ἀποπλέοντας τοὔμπαλιν παρ΄ αὐτὸν αφού πλεύσουν προς τα πίσω
ἆραι ἀσπίδα να σηκώσουν μία ασπίδα
κατὰ μέσον τὸν πλοῦν. στην μέση της διαδρομής.
Οἱ δὲ ταῦτα ἐποίησαν ὡς ἐκέλευσε. Αυτοί έκαναν όπως τους πρόσταξε.

4. Συντακτική ανάλυση
Λύσανδρος δ΄ εἶπε τοῖς παρ΄ αὐτοῦ ἑπομένοις ἀποπλέοντας τοὔμπαλιν παρ΄ αὐτὸν ἆραι ἀσπίδα
κατὰ μέσον τὸν πλοῦν: κύρια πρόταση κρίσεως.
εἶπε: ρήμα / Λύσανδρος: υποκείμενο/ ἆραι: τελικό απαρέμφατο με υποκείμενο τοὺς ἐπόμενους
(ετεροπροσωπία) άμεσο αντικείμενο/ τοῖς ἑπομένοις: επιθετική μετοχή, έμμεσο αντικείμενο/
παρ΄ αὐτοῦ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει την προέλευση / ἀσπίδα:
αντικείμενο στο ἆραι / κατὰ τὸν πλοῦν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του
χρόνου/ μέσον: κατηγορηματικός προσδιορισμός/ ἀποπλέοντας: επιρρηματική χρονική
μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του απαρεμφάτου / τοὔμπαλιν: επιρρηματικός
προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο/ παρ΄ αὐτὸν: εμπρόθετος επιρρηματικός
προσδιορισμός που δηλώνει τον πλησίον.
ἐπεὶ ἦν ἡμέρα πέμπτη ἐπιπλέουσι τοῖς Ἀθηναίοις: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση.

- 25 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ἦν: ρήμα/ ἡμέρα: υποκείμενο/ πέμπτη: επιθετικός προσδιορισμός/ τοῖς Ἀθηναίοις: δοτική της
αναφοράς στο ἦν / ἐπιπλέουσι: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο τοῖς Ἀθηναίοις.
ἐπὰν κατίδωσιν αὐτοὺς ἐκβεβηκότας καὶ ἐσκεδασμένους κατὰ τὴν Χερρόνησον: δευτερεύουσα
χρονικοϋποθετική πρόταση.
κατίδωσιν: ρήμα/ οὗτοι: ενν. υποκείμενο/ αὐτοὺς: αντικείμενο/ ἐκβεβηκότας καὶ
ἐσκεδασμένους: κατηγορηματικές μετοχές, συνημμένες στο αντικείμενο του ρήματος / κατὰ
τὴν Χερρόνησον: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει τοπική έκταση.
ὅπερ ἐποίουν πολὺ μᾶλλον καθ΄ ἑκάστην ἡμέραν͵ τά τε σιτία πόρρωθεν ὠνούμενοι καὶ
καταφρονοῦντες δὴ τοῦ Λυσάνδρου: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση, προσδιοριστική.
ἐποίουν: ρήμα/ οἱ Ἀθηναῖοι: ενν. υποκείμενο/ ὅπερ: σύστοιχο αντικείμενο/ μᾶλλον:
επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού στο ἐποίουν / πολύ: επιρρηματικός προσδιορισμός
του ποσού στο μᾶλλον / καθ΄ ἡμέραν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου/
ἑκάστην: κατηγορηματικός προσδιορισμός/ ὠνούμενοι καὶ καταφρονοῦντες: επιρρηματικές
αιτιολογικές μετοχές, συνημμένες στο υποκείμενο του ρήματος / τά τε σιτία: αντικείμενο στη
μετοχή ὠνούμενοι/ τοῦ Λυσάνδρου: αντικείμενο στη μετοχή καταφρονοῦντες / πόρρωθεν:
επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση από τόπο.
ὅτι οὐκ ἀντανῆγεν: δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση.
οὐκ ἀντανῆγεν: ρήμα/ Λύσανδρος: υποκείμενο/ τάς ναῦς: ενν. αντικείμενο
οἱ δὲ ταῦτα ἐποίησαν: κύρια πρόταση κρίσεως.
ἐποίησαν: ρήμα/ οἱ δὲ: υποκείμενο/ ταῦτα: αντικείμενο.
ὡς ἐκέλευσε: δευτερεύουσα αναφορική παραβολική πρόταση του τρόπου.
ἐκέλευσε: ρήμα/ Λύσανδρος: υποκείμενο/ αὐτούς – ποιῆσαι: ενν. αντικείμενα.
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

ἐπιπλέω ἕπομαι καθορῶ (-άω) ἐκβαίνω

ἐπέπλεον εἱπόμην καθεώρων ἐξέβαινον
ἐπιπλεύσομαι/ ἕψομαι κατόψομαι ἐκβήσομαι
ἐπιπλευσοῦμαι ἑσπόμην κατεῖδον ἐξέβην
ἐπέπλευσα ἠκολούθηκα καθεώρακα, κατόπωπα ἐκβέβηκα
ἐπιπέπλευκα ἠκολουθήκειν καθεωράκειν ἐξεβεβήκειν
ἐπεπεπλεύκειν <κατωπώπειν>
σκεδάννυμαι ποιέω, -ῶ ὠνέομαι, -οῦμαι καταφρονέω, -ῶ
ἐσκεδαννύμην ἐποίουν ἐωνούμην κατεφρόνουν
σκεδασθήσομαι ποιήσω ὠνήσομαι καταφρονήσω
ἐσκεδασάμην ἐποίησα ἐπριάμην/ ἐωνήθην κατεφρόνησα
ἐσκέδασμαι πεποίηκα ἐώνημαι καταπεφρόνηκα
ἐσκεδάσμην ἐπεποιήκειν ἐωνήμην (κατεπεφρονήκειν)
ἀντανάγω ἀποπλέω αἴρω κελεύω
ἀντανῆγον ἀπέπλεον ᾖρον ἐκέλευον
ἀντανάξω ἀποπλεύσομαι/ ἀρῶ κελεύσω
ἀντανήγαγον ἀποπλευσοῦμαι ἦρα ἐκέλευσα
ἀντανῆχα ἀπέπλευσα ἦρκα κεκέλευκα
ἀντανήχειν ἀποπέπλευκα ἤρκειν ἐκεκελεύκειν
ἀπεπεπλεύκειν

- 26 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 28
1. Κείμενο
Λύσανδρος δ΄ εὐθὺς ἐσήμηνε τὴν ταχίστην πλεῖν· συμπαρῄει δὲ καὶ Θώραξ τὸ πεζὸν ἔχων. Κόνων δὲ ἰδὼν

τὸν ἐπίπλουν͵ ἐσήμηνεν εἰς τὰς ναῦς βοηθεῖν κατὰ κράτος. Διεσκεδασμένων δὲ τῶν ἀνθρώπων͵ αἱ μὲν τῶν

νεῶν δίκροτοι ἦσαν͵ αἱ δὲ μονόκροτοι͵ αἱ δὲ παντελῶς κεναί· ἡ δὲ Κόνωνος καὶ ἄλλαι περὶ αὐτὸν ἑπτὰ

πλήρεις ἀνήχθησαν ἁθρόαι καὶ ἡ Πάραλος͵ τὰς δ΄ ἄλλας πάσας Λύσανδρος ἔλαβε πρὸς τῇ γῇ. Τοὺς δὲ

πλείστους ἄνδρας ἐν τῇ γῇ συνέλεξεν· οἱ δὲ καὶ ἔφυγον εἰς τὰ τειχύδρια.

2. Μετάφραση
Ο Λύσανδρος αμέσως διέταξε να πλεύσουν με την μεγαλύτερη ταχύτητα και ακολουθούσε ο Θώρακας
με το πεζικό. Ο Κόνωνας, βλέποντας την επίθεση, έδωσε σήμα (στους ναύτες) να τρέξουν αμέσως στα
πλοία. Επειδή, όμως, οι ναύτες ήταν διασκορπισμένοι, άλλα μεν από τα πλοία είχαν μόνο δύο σειρές από
κωπηλάτες άλλα μόνο μία και άλλα ήταν εντελώς κενά. Το πλοίο του Κόνωνα και άλλα επτά κοντά σε
αυτόν ανοίχτηκαν στο πέλαγος γεμάτες και η Πάραλος. Όλα τα υπόλοιπα ο Λύσανδρος τα έπιασε στην
ακτή. Τους περισσότερους άνδρες τους συνέλαβε στην στεριά. Μερικοί κατέφυγαν στα μικρά οχυρά (της
Σηστού).
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Λύσανδρος δ΄ εὐθὺς ἐσήμηνε Ο Λύσανδρος αμέσως διέταξε
τὴν ταχίστην πλεῖν· να πλεύσουν με την μεγαλύτερη ταχύτητα
συμπαρῄει δὲ καὶ Θώραξ τὸ πεζὸν ἔχων. και ακολουθούσε ο Θώρακας με το πεζικό.
Κόνων δὲ ἰδὼν τὸν ἐπίπλουν͵ Ο Κόνωνας, βλέποντας την επίθεση,
ἐσήμηνεν έδωσε σήμα (στους ναύτες)
εἰς τὰς ναῦς βοηθεῖν κατὰ κράτος. να τρέξουν αμέσως στα πλοία.
Διεσκεδασμένων δὲ τῶν ἀνθρώπων͵ Επειδή, όμως, οι ναύτες ήταν διασκορπισμένοι,
αἱ μὲν τῶν νεῶν άλλα μεν από τα πλοία
δίκροτοι ἦσαν͵ είχαν μόνο δύο σειρές από κωπηλάτες
αἱ δὲ μονόκροτοι͵ άλλα μόνο μία και
αἱ δὲ παντελῶς κεναί· άλλα ήταν εντελώς κενά.
ἡ δὲ Κόνωνος Το πλοίο του Κόνωνα
καὶ ἄλλαι ἑπτὰ περὶ αὐτὸν και άλλα επτά κοντά σε αυτόν
ἀνήχθησαν πλήρεις ἁθρόαι ανοίχτηκαν στο πέλαγος γεμάτες
καὶ ἡ Πάραλος͵ και η Πάραλος.
τὰς δ΄ ἄλλας πάσας Όλα τα υπόλοιπα
Λύσανδρος ἔλαβε πρὸς τῇ γῇ. ο Λύσανδρος τα έπιασε στην ακτή.
Τοὺς δὲ πλείστους ἄνδρας Τους περισσότερους άνδρες
ἐν τῇ γῇ συνέλεξεν· τους συνέλαβε στην στεριά.
οἱ δὲ καὶ ἔφυγον εἰς τὰ τειχύδρια. Μερικοί κατέφυγαν στα μικρά οχυρά (της Σηστού).

4. Συντακτική ανάλυση
Λύσανδρος δ΄ εὐθὺς ἐσήμηνε τὴν ταχίστην πλεῖν: κύρια πρόταση κρίσεως.
ἐσήμηνε: ρήμα/ Λύσανδρος: υποκείμενο/ πλεῖν: τελικό απαρέμφατο, άμεσο αντικείμενο με
υποκείμενο αὐτούς ενν. (ετεροπροσωπία)/ εὐθὺς: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
στο ἐσήμηνε / τὴν ταχίστην (ὁδόν): αιτιατική του τρόπου στο πλεῖν.
συμπαρῄει δὲ καὶ Θώραξ τὸ πεζὸν ἔχων: κύρια πρόταση κρίσεως.

- 27 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

συμπαρῄει: ρήμα/ Θώραξ: υποκείμενο/ ἔχων: επιρρηματική τροπική μετοχή, συνημμένη στο
υποκείμενο του ρήματος / τὸ πεζὸν: αντικείμενο
Κόνων δὲ ἰδὼν τὸν ἐπίπλουν͵ ἐσήμηνεν εἰς τὰς ναῦς βοηθεῖν κατὰ κράτος: κύρια πρόταση
κρίσεως.
ἐσήμηνεν: ρήμα/ Κόνων: υποκείμενο/ βοηθεῖν: τελικό απαρέμφατο με υποκείμενο τοὺς
στρατιώτας ενν. (ετεροπροσωπία) άμεσο αντικείμενο/ τοῖς στρατιώταις: ενν. έμμεσο
αντικείμενο/ εἰς τὰς ναῦς: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε
τόπο/ κατὰ κράτος: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει τον τρόπο / ἰδὼν:
επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος/ τὸν ἐπίπλουν:
αντικείμενο στο ἰδὼν.
διεσκεδασμένων δὲ τῶν ἀνθρώπων͵ αἱ μὲν τῶν νεῶν δίκροτοι ἦσαν, αἱ δὲ μονόκροτοι͵ αἱ δὲ
παντελῶς κεναί: κύρια πρόταση κρίσεως.
ἦσαν: ρήμα/ αἱ μὲν- αἱ δὲ- αἱ δὲ υποκείμενα/ τῶν νεῶν: γενική διαιρετική / δίκροτοι-
μονόκροτοι- κεναί κατηγορούμενα στο αἱ μὲν μέσω του συνδετικού ρήματος ἦσαν /
διεσκεδασμένων: επιρρηματική αιτιολογική μετοχή με υποκείμενο τῶν ἀνθρώπων (απόλυτη) /
παντελῶς: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού στο κεναί.
ἡ δὲ Κόνωνος καὶ ἄλλαι περὶ αὐτὸν ἑπτὰ πλήρεις ἀνήχθησαν ἁθρόαι καὶ ἡ Πάραλος : κύρια πρόταση
κρίσεως.
ἀνήχθησαν: ρήμα/ ἡ δὲ Κόνωνος καὶ ἄλλαι καὶ ἡ Πάραλος: υποκείμενο/ ἁθρόαι: επιρρηματικό
κατηγορούμενο του ποσού στα υποκείμενα / περὶ αὐτὸν: εμπρόθετος επιρρηματικός
προσδιορισμός που δηλώνει τον τόπο (μτφ.)/ ἑπτὰ: επιθετικός προσδιορισμός/ πλήρεις:
επιθετικός προσδιορισμός.
τὰς δ΄ ἄλλας πάσας Λύσανδρος ἔλαβε πρὸς τῇ γῇ: κύρια πρόταση κρίσεως.
ἔλαβε: ρήμα / Λύσανδρος: υποκείμενο / τὰς δ΄ ἄλλας: αντικείμενο / πάσας: κατηγορηματικός
προσδιορισμός / πρὸς τῇ γῇ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε
τόπο
τοὺς δὲ πλείστους ἄνδρας ἐν τῇ γῇ συνέλεξεν: κύρια πρόταση κρίσεως.
συνέλεξεν: ρήμα/ Λύσανδρος: ενν. υποκείμενο/ τοὺς δὲ ἄνδρας: αντικείμενο/ πλείστους:
επιθετικός προσδιορισμός/ ἐν τῇ γῇ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει
στάση σε τόπο.
οἱ δὲ καὶ ἔφυγον εἰς τὰ τειχύδρια: κύρια πρόταση κρίσεως.
ἔφυγον: ρήμα/ οἱ δὲ: υποκείμενο/ εἰς τὰ τειχύδρια: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός
που δηλώνει κίνηση σε τόπο.

5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

σημαίνω πλέω συμπαρέρχομαι ἔχω

ἐσήμαινον ἔπλεον συμπαρῇα, συμπαρῂειν εἶχον
σημανῶ πλεύσομαι/ πλευσοῦμαι συμπάρειμι ἕξω, σχήσω
ἐσήμηνα/ ἐσήμανα ἔπλευσα συμπαρῆλθον ἔσχον
σεσήμαγκα πέπλευκα συμπαρελήλυθα ἔσχηκα
- ἐπεπλεύκειν συμπαρεληλύθειν ἐσχήκειν
ὁράω, -ῶ βοηθέω, -ῶ διασκεδάννυμαι εἰμί
ἑώρων ἐβοήθουν διεσκεδαννύμην ἦ, ἦν
ὄψομαι βοηθήσω διασκεδασθήσομαι ἔσομαι
εἶδον ἐβοήθησα διεσκεδασάμην/ ἐγενόμην
ἑώρακα, ὄπωπα βεβοήθηκα διεσκεδάσθην γέγονα
ἑωράκειν <ὠπώπειν> ἐβεβοηθήκειν διεσκέδασμαι ἐγεγόνειν
διεσκεδάσμην

- 28 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ἀνάγομαι λαμβάνω συλλέγω φεύγω

ἀνηγόμην ἐλάμβανον συνέλεγον ἔφευγον
ἀνάξομαι/ ἀναχθήσομαι λήψομαι συλλέξω φεύξομαι/ φευξοῦμαι
ἀνηγαγόμην/ ἀνήχθην ἔλαβον συνέλεξα ἔφυγον
ἀνῆγμαι εἴληφα συνείλοχα πέφευγα
ἀνήγμην εἰλήφειν συνειλόχειν ἐπεφεύγειν

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 29
1. Κείμενο
Κόνων δὲ ταῖς ἐννέα ναυσὶ φεύγων͵ ἐπεὶ ἔγνω τῶν Ἀθηναίων τὰ πράγματα διεφθαρμένα͵ κατασχὼν ἐπὶ τὴν

Ἀβαρνίδα τὴν Λαμψάκου ἄκραν ἔλαβεν αὐτόθεν τὰ μεγάλα τῶν Λυσάνδρου νεῶν ἱστία͵ καὶ αὐτὸς μὲν ὀκτὼ

ναυσὶν ἀπέπλευσε παρ΄ Εὐαγόραν εἰς Κύπρον͵ ἡ δὲ Πάραλος εἰς τὰς Ἀθήνας ἀπαγγελοῦσα τὰ γεγονότα.

2. Μετάφραση

Ο Κόνωνας, ξεφεύγοντας με τα εννέα του πλοία, επειδή γνώριζε ότι οι Αθηναίοι είχαν καταστραφεί,
αφού προσορμίστηκε στην Αβαρνίδα, το ακρωτήρι της Λαμψάκου, πήρε από εκεί τα μεγάλα πανιά των
πλοίων του Λυσάνδρου και αυτός με τα οκτώ πλοία του απέπλευσε για τον Ευαγόρα στην Κύπρο, η
Πάραλος, όμως, (ξεκίνησε) για την Αθήνα για να αναγγείλει τα γεγονότα.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Κόνων δὲ Ο Κόνωνας,
φεύγων ταῖς ἐννέα ναυσὶ͵ ξεφεύγοντας με τα εννέα του πλοία,
ἐπεὶ ἔγνω επειδή γνώριζε
τῶν Ἀθηναίων τὰ πράγματα διεφθαρμένα͵ ότι οι Αθηναίοι είχαν καταστραφεί,
κατασχὼν ἐπὶ τὴν Ἀβαρνίδα αφού προσορμίστηκε στην Αβαρνίδα,
τὴν ἄκραν Λαμψάκου το ακρωτήρι της Λαμψάκου,
ἔλαβεν αὐτόθεν πήρε από εκεί
τὰ μεγάλα ἱστία τῶν νεῶν Λυσάνδρου͵ τα μεγάλα πανιά των πλοίων του Λυσάνδρου
καὶ αὐτὸς μὲν ὀκτὼ ναυσὶν και αυτός με τα οκτώ πλοία του
ἀπέπλευσε παρ΄ Εὐαγόραν εἰς Κύπρον͵ απέπλευσε για τον Ευαγόρα στην Κύπρο,
ἡ δὲ Πάραλος εἰς τὰς Ἀθήνας η Πάραλος, όμως, (ξεκίνησε) για την Αθήνα
ἀπαγγελοῦσα τὰ γεγονότα. για να αναγγείλει τα γεγονότα.

4. Συντακτική ανάλυση
Κόνων δὲ ταῖς ἐννέα ναυσὶ φεύγων-κατασχὼν ἐπὶ τὴν Ἀβαρνίδα τὴν Λαμψάκου ἄκραν ἔλαβεν
αὐτόθεν τὰ μεγάλα τῶν Λυσάνδρου νεῶν ἱστία: κύρια πρόταση κρίσεως.
ἔλαβεν: ρήμα/ Κόνων: υποκείμενο/ τὰ ἱστία: αντικείμενο/ μεγάλα: επιθετικός προσδιορισμός/
τῶν νεῶν: γενική κτητική/ Λυσάνδρου: γενική κτητική στο τῶν νεῶν αὐτόθεν: επιρρηματικός
προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση από τόπο/ φεύγων: επιρρηματική χρονική μετοχή,
συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / ταῖς ναυσὶ: δοτική της συνοδείας / ἐννέα: επιθετικός
προσδιορισμός/ κατασχών: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του
ρήματος / ἐπὶ τὴν Ἀβαρνίδα: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε
τόπο/ τὴν ἄκραν: παράθεση/ Λαμψάκου: γενική κτητική.
ἐπεὶ ἔγνω τῶν Ἀθηναίων τὰ πράγματα διεφθαρμένα: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική
πρόταση.

- 29 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ἔγνω: ρήμα / Κόνων: ενν. υποκείμενο / τὰ πράγματα: αντικείμενο / τῶν Ἀθηναίων: γενική
κτητική / διεφθαρμένα: κατηγορηματική μετοχή, συνημμένη στο αντικείμενο του ρήματος.
καὶ αὐτὸς μὲν ὀκτὼ ναυσὶν ἀπέπλευσε παρ΄ Εὐαγόραν εἰς Κύπρον : κύρια πρόταση κρίσεως.
ἀπέπλευσε: ρήμα / αὐτὸς: κατηγορηματικός προσδιορισμός ως υποκείμενο / ναυσίν: δοτική της
συνοδείας / ὀκτὼ: επιθετικός προσδιορισμός / παρ΄ Εὐαγόραν: εμπρόθετος επιρρηματικός
προσδιορισμός που δηλώνει τον πλησίον / εἰς Κύπρον: εμπρόθετος επιρρηματικός
προσδιορισμός που δηλώνει κίνησης σε τόπο
ἡ δὲ Πάραλος εἰς τὰς Ἀθήνας ἀπαγγελοῦσα τὰ γεγονότα: κύρια πρόταση κρίσεως.
ἀπέπλευσε: ρήμα / ἡ δὲ Πάραλος: υποκείμενο / εἰς τὰς Ἀθήνας: εμπρόθετος επιρρηματικός
προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο / ἀπαγγελοῦσα: επιρρηματική τελική μετοχή,
συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / τὰ γεγονότα: επιθετική μετοχή, ως αντικείμενο στο
ἀπαγγελοῦσα.
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

φεύγω γιγνώσκω διαφθείρομαι κατέχω

ἔφευγον ἐγίγνωσκον διεφθειρόμην κατεῖχον
φεύξομαι/ φευξοῦμαι γνώσομαι διαφθεροῦμαι καθέξω, κατασχήσω
ἔφυγον ἔγνων διαφθαρήσομαι κατέσχον
πέφευγα ἔγνωκα διεφθάρην κατέσχηκα
ἐπεφεύγειν ἐγνώκειν διέφθαρμαι κατέσχήκειν
διεφθάρμην
λαμβάνω ἀποπλέω ἀπαγγέλλω
ἐλάμβανον ἀπέπλεον ἀπήγγελλον
λήψομαι ἀποπλεύσομαι/ ἀποπλευσοῦμαι ἀπαγγελῶ
ἔλαβον ἀπέπλευσα ἀπήγγειλα
εἴληφα ἀποπέπλευκα ἀπήγγελκα
εἰλήφειν ἀπεπεπλεύκειν ἀπηγγέλκειν

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 30
1. Κείμενο
Λύσανδρος δὲ τάς τε ναῦς καὶ τοὺς αἰχμαλώτους καὶ τἆλλα πάντα εἰς Λάμψακον ἀπήγαγεν͵ ἔλαβε δὲ καὶ

τῶν στρατηγῶν ἄλλους τε καὶ Φιλοκλέα καὶ Ἀδείμαντον. ᾟ δ΄ ἡμέρᾳ ταῦτα κατειργάσατο͵ ἔπεμψε

Θεόπομπον τὸν Μιλήσιον λῃστὴν εἰς Λακεδαίμονα ἀπαγγελοῦντα τὰ γεγονότα͵ ὃς ἀφικόμενος τριταῖος

ἀπήγγειλε.

2. Μετάφραση
Ο Λύσανδρος μετέφερε στην Λάμψακο και τα πλοία και τους αιχμαλώτους και όλα τα υπόλοιπα.
Συνέλαβε και μερικούς από τους στρατηγούς και τον Φιλοκλέα και τον Αδείμαντο. Την μέρα που έκανε
αυτά έστειλε τον Θεόπομπο τον Μιλήσιο που ήταν πειρατής στην Λακεδαίμονα για να αναγγείλει τα
γεγονότα, ο οποίος έφτασε μετά από τρεις μέρες και τα ανακοίνωσε.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Λύσανδρος δὲ ἀπήγαγεν εἰς Λάμψακον Ο Λύσανδρος μετέφερε στην Λάμψακο
τάς τε ναῦς καὶ τοὺς αἰχμαλώτους και τα πλοία και τους αιχμαλώτους
καὶ τἆλλα πάντα͵ και όλα τα υπόλοιπα.
ἔλαβε δὲ καὶ τῶν στρατηγῶν ἄλλους τε Συνέλαβε και μερικούς από τους στρατηγούς

- 30 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

καὶ Φιλοκλέα καὶ Ἀδείμαντον. και τον Φιλοκλέα και τον Αδείμαντο.
ᾟ δ΄ ἡμέρᾳ ταῦτα κατειργάσατο͵ Την μέρα που έκανε αυτά
ἔπεμψε Θεόπομπον έστειλε τον Θεόπομπο
τὸν Μιλήσιον λῃστὴν τον Μιλήσιο που ήταν πειρατής
εἰς Λακεδαίμονα στην Λακεδαίμονα
ἀπαγγελοῦντα τὰ γεγονότα͵ για να αναγγείλει τα γεγονότα,
ὃς ἀφικόμενος ο οποίος έφτασε
τριταῖος μετά από τρεις μέρες
ἀπήγγειλε. και τα ανακοίνωσε.

4. Συντακτική ανάλυση
Λύσανδρος δὲ τάς τε ναῦς καὶ τοὺς αἰχμαλώτους καὶ τἆλλα πάντα εἰς Λάμψακον ἀπήγαγεν : κύρια
πρόταση κρίσεως.
ἀπήγαγεν: ρήμα / Λύσανδρος: υποκείμενο / τάς τε ναῦς καὶ τοὺς αἰχμαλώτους καὶ τἆλλα:
αντικείμενα / πάντα: κατηγορηματικός προσδιορισμός / εἰς Λάμψακον: εμπρόθετος
επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο.
ἔλαβε δὲ καὶ τῶν στρατηγῶν ἄλλους τε καὶ Φιλοκλέα καὶ Ἀδείμαντον : κύρια πρόταση κρίσεως.
ἔλαβε: ρήμα / Λύσανδρος: ενν. υποκείμενο / ἄλλους τε καὶ Φιλοκλέα καὶ Ἀδείμαντον:
αντικείμενα/ τῶν στρατηγῶν: γενική διαιρετική.
ᾗ δ΄ ἡμέρᾳ ταῦτα κατειργάσατο: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση, προσδιοριστική
στο ἡμέρᾳ (μετάθεση προσδιοριζόμενου όρου).
κατειργάσατο: ρήμα / Λύσανδρος: ενν. υποκείμενο / ταῦτα: αντικείμενο/ ἡμέρᾳ: δοτική του
χρόνου/ ᾗ: επιθετικός προσδιορισμός.
ἔπεμψε Θεόπομπον τὸν Μιλήσιον λῃστὴν εἰς Λακεδαίμονα ἀπαγγελοῦντα τὰ γεγονότα: κύρια
πρόταση κρίσεως.
ἔπεμψε: ρήμα / Λύσανδρος: ενν. υποκείμενο / Θεόπομπον: αντικείμενο/ ληστήν: παράθεση /
Μιλήσιον: επιθετικός προσδιορισμός / εἰς Λακεδαίμονα: εμπρόθετος επιρρηματικός
προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο/ ἀπαγγελοῦντα: τελική μετοχή, συνημμένη στο
αντικείμενο του ρήματος/ τὰ γεγονότα: επιθετική μετοχή με υποκείμενο το άρθρο της, τὰ, ως
αντικείμενο στο ἀπαγγελοῦντα.
ὃς ἀφικόμενος τριταῖος ἀπήγγειλε: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση, προσδιοριστική στο
Θεόπομπον.
ἀπήγγειλε: ρήμα / ὃς: υποκείμενο / ταῦτα: ενν. αντικείμενο / ἀφικόμενος: επιρρηματική
χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / τριταῖος: επιρρηματικό
κατηγορούμενο του χρόνου.
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

ἀπάγω λαμβάνω κατεργάζομαι

ἀπῆγον ἐλάμβανον κατειργαζόμην
ἀπάξω λήψομαι κατεργάσομαι/ κατεργασθήσομαι
ἀπήγαγον ἔλαβον κατειργασάμην/ κατειργάσθην
ἀπῆχα/ ἀπαγήοχα εἴληφα κατείργασμαι
ἀπήχειν/ ἀπηγηόχειν εἰλήφει κατειργάσμην
πέμπω ἀφικνέομαι, -οῦμαι ἀπαγγέλλω
ἔπεμπον ἀφικνούμην ἀπήγγελλον
πέμψω ἀφίξομαι ἀπαγγελῶ
ἔπεμψα ἀφικόμην ἀπήγγειλα
πέπομφα ἀφῖγμαι ἀπήγγελκα
ἐπεπόμφειν ἀφίγμην ἀπηγγέλκειν

- 31 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 31
1. Κείμενο
Μετὰ δὲ ταῦτα Λύσανδρος ἁθροίσας τοὺς συμμάχους ἐκέλευσε βουλεύεσθαι περὶ τῶν αἰχμαλώτων.

Ἐνταῦθα δὴ κατηγορίαι ἐγίγνοντο πολλαὶ τῶν Ἀθηναίων͵ ἅ τε ἤδη παρενενομήκεσαν καὶ ἃ ἐψηφισμένοι

ἦσαν ποιεῖν͵ εἰ κρατήσειαν τῇ ναυμαχίᾳ͵ τὴν δεξιὰν χεῖρα ἀποκόπτειν τῶν ζωγρηθέντων πάντων͵ καὶ ὅτι

λαβόντες δύο τριήρεις͵ Κορινθίαν καὶ Ἀνδρίαν͵ τοὺς ἄνδρας ἐξ αὐτῶν πάντας κατακρημνίσειαν· Φιλοκλῆς

δ΄ ἦν στρατηγὸς τῶν Ἀθηναίων͵ ὃς τούτους διέφθειρεν.

2. Μετάφραση
Μετά από αυτά ο Λύσανδρος αφού συγκέντρωσε τους συμμάχους διέταξε να αποφασίσουν για τους
αιχμαλώτους. Εκεί διατυπώνονταν πολλές κατηγορίες εις βάρος των Αθηναίων, για όσες παρανομίες
είχαν ήδη διαπράξει και για όσα είχαν ψηφίσει να κάνουν αν νικούσαν στην ναυμαχία, δηλαδή να
κόψουν το δεξί χέρι όλων όσων θα πιάνονταν ζωντανοί και όταν έπιασαν δύο τριήρεις, μία από την
Κόρινθο και μία από την Άνδρο πέταξαν στη θάλασσα όλους τους άνδρες. Ο Φιλοκλής ήταν ο
στρατηγός των Αθηναίων που τους σκότωσε.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Μετὰ δὲ ταῦτα Λύσανδρος Μετά από αυτά ο Λύσανδρος
ἁθροίσας τοὺς συμμάχους αφού συγκέντρωσε τους συμμάχους
ἐκέλευσε βουλεύεσθαι περὶ τῶν αἰχμαλώτων. διέταξε να αποφασίσουν για τους αιχμαλώτους.
Ἐνταῦθα δὴ ἐγίγνοντο Εκεί διατυπώνονταν
πολλαὶ κατηγορίαι τῶν Ἀθηναίων͵ πολλές κατηγορίες εις βάρος των Αθηναίων,
ἅ τε ἤδη παρενενομήκεσαν για όσες παρανομίες είχαν ήδη διαπράξει
καὶ ἃ ἐψηφισμένοι ἦσαν ποιεῖν͵ και για όσα είχαν ψηφίσει να κάνουν
εἰ κρατήσειαν τῇ ναυμαχίᾳ͵ αν νικούσαν στην ναυμαχία,
ἀποκόπτειν τὴν δεξιὰν χεῖρα δηλαδή να κόψουν το δεξί χέρι
τῶν ζωγρηθέντων πάντων͵ όλων όσων θα πιάνονταν ζωντανοί
καὶ ὅτι λαβόντες δύο τριήρεις͵ και όταν έπιασαν δύο τριήρεις,
Κορινθίαν καὶ Ἀνδρίαν͵ μία από την Κόρινθο και μία από την Άνδρο
κατακρημνίσειαν ἐξ αὐτῶν πέταξαν στη θάλασσα
τοὺς ἄνδρας πάντας · όλους τους άνδρες.
Φιλοκλῆς δ΄ ἦν στρατηγὸς τῶν Ἀθηναίων͵ Ο Φιλοκλής ήταν ο στρατηγός των Αθηναίων
ὃς τούτους διέφθειρεν. που τους σκότωσε.

4. Συντακτική ανάλυση
μετὰ δὲ ταῦτα Λύσανδρος ἁθροίσας τοὺς συμμάχους ἐκέλευσε βουλεύεσθαι περὶ τῶν
αἰχμαλώτων: κύρια πρόταση κρίσεως.
ἐκέλευσε: ρήμα / Λύσανδρος: υποκείμενο / τοὺς συμμάχους: άμεσο αντικείμενο / βουλεύεσθαι:
τελικό απαρέμφατο με υποκείμενο τοὺς συμμάχους, (ετεροπροσωπία), έμμεσο αντικείμενο /
περὶ τῶν αἰχμαλώτων: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αναφοράς/ ἁθροίσας:
επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / τοὺς συμμάχους:
αντικείμενο στο ἁθροίσας / μετὰ ταῦτα: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του
χρόνου.
ἐνταῦθα δὴ κατηγορίαι ἐγίγνοντο πολλαὶ τῶν Ἀθηναίων: κύρια πρόταση κρίσεως.

- 32 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ἐγίγνοντο: ρήμα / κατηγορίαι: υποκείμενο / πολλαί: επιθετικός προσδιορισμός / τῶν

Ἀθηναίων: γενική αντικειμενική στο κατηγορίαι / ἐνταῦθα: επιρρηματικός προσδιορισμός του
τόπου
ἅ τε ἤδη παρενενομήκεσαν: δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική πρόταση καταφατική.
παρενενομήκεσαν: ρήμα / οἱ Ἀθηναῖοι: ενν. υποκείμενο/ ἅ: σύστοιχο αντικείμενο/ ἤδη:
επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου.
καὶ ἃ ἐψηφισμένοι ἦσαν ποιεῖν- τὴν δεξιὰν χεῖρα ἀποκόπτειν τῶν ζωγρηθέντων πάντων:
δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική πρόταση καταφατική
ἐψηφισμένοι ἦσαν: ρήμα / οἱ Ἀθηναῖοι: ενν. υποκείμενο / ποιεῖν: τελικό απαρέμφατο με
υποκείμενο οἱ Ἀθηναῖοι ενν. (ταυτοπροσωπία), αντικείμενο / ἃ: σύστοιχο αντικείμενο στο
ποιεῖν / ἀποκόπτειν: τελικό απαρέμφατο με υποκείμενο οἱ Ἀθηναῖοι ενν. (ταυτοπροσωπία)ως
επεξήγηση στο ἃ / τὴν χεῖρα: αντικείμενο στο ἀποκόπτειν / δεξιὰν: επιθετικός προσδιορισμός/
τῶν ζωγρηθέντων: επιθετική μετοχή με υποκείμενο το άρθρο της, τῶν ως γενική κτητική /
πάντων: κατηγορηματικός προσδιορισμός.
εἰ κρατήσειαν τῇ ναυμαχίᾳ: δευτερεύουσα υποθετική πρόταση.
κρατήσειαν: ρήμα / οἱ Ἀθηναῖοι: ενν. υποκείμενο / τῶν πολεμίων: ενν. αντικείμενο / τῇ
ναυμαχίᾳ: δοτική του μέσου.
καὶ ὅτι λαβόντες δύο τριήρεις͵ Κορινθίαν καὶ Ἀνδρίαν͵ τοὺς ἄνδρας ἐξ αὐτῶν πάντας
κατακρημνίσειαν: δευτερεύουσα ειδική πρόταση, κρίσεως.
κατακρημνίσειαν: ρήμα / οἱ Ἀθηναῖοι: ενν. υποκείμενο / τοὺς ἄνδρας: αντικείμενο / πάντας:
κατηγορηματικός προσδιορισμός / ἐξ αὐτῶν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που
δηλώνει κίνηση από τόπο/ λαβόντες: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο
υποκείμενο του ρήματος / τριήρεις: αντικείμενο στο λαβόντες / δύο: επιθετικός
προσδιορισμός/ Κορινθίαν καὶ Ἀνδρίαν: επιμεριστική επεξήγηση.
εἰ κρατήσειαν τῇ ναυμαχίᾳ, ἀποκόπτειν (απόδοση): Πλάγιος υποθ. λόγος του προσδοκώμενου.
ἐάν κρατήσωμεν... ἀποκόπτωμεν: Ευθύς υποθετικός λόγος
Φιλοκλῆς δ΄ ἦν στρατηγὸς τῶν Ἀθηναίων: κύρια πρόταση
ἦν: ρήμα / Φιλοκλῆς: υποκείμενο/ στρατηγὸς: κατηγορούμενο στο Φιλοκλῆς μέσω του
συνδετικού ρήματος ἦν / τῶν Ἀθηναίων: γενική κτητική.
ὃς τούτους διέφθειρεν: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση, προσδιοριστική στο στρατηγός.
διέφθειρεν: ρήμα / ὃς: υποκείμενο / τούτους: αντικείμενο.

5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

ἁθροίζω κελεύω βουλεύομαι γίγνομαι

ἥθροιζον ἐκέλευον ἐβουλευόμην ἐγιγνόμην
ἁθροίσω κελεύσω βουλεύσομαι γενήσομαι
ἥθροισα ἐκέλευσα ἐβουλευσάμην/ ἐβουλεύθην ἐγενόμην
ἥθροικα κεκέλευκα βεβούλευμαι γεγένημαι/ γέγονα
ἡθροίκειν ἐκεκελεύκειν ἐβεβουλεύμην ἐγεγενήμην/ ἐγεγόνειν
παρανομέω, -ῶ ψηφίζομαι ποιέω, -ῶ κρατέω, -ῶ
παρενόμουν ἐψηφιζόμην ἐποίουν ἐκράτουν
παρανομήσω ψηφιοῦμαι, ψηφισθήσομαι ποιήσω κρατήσω
παρενόμησα ἐψηφισάμην, ἐψηφίσθην ἐποίησα ἐκράτησα
παρανενόμηκα ἐψήφισμαι πεποίηκα κεκράτηκα
παρενενομήκειν ἐψηφίσμην ἐπεποιήκειν ἐκεκρατήκειν
ἀποκόπτω ζωγρέομαι, -οῦμαι λαμβάνω κατακρημνίζω
ἀπέκοπτον - ἐλάμβανον -
ἀποκόψω - λήψομαι -

- 33 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ἀπέκοψα ἐζωγρήθην ἔλαβον κατεκρήμνισα

ἀποκέκοφα ἐζώγρημαι εἴληφα -
- - εἰλήφειν -
εἰμί διαφθείρω
ἦ, ἦν διέφθειρον
ἔσομαι διαφθαρῶ
ἐγενόμην διέφθειρα
γέγονα διέφθαρκα
ἐγεγόνειν διεφθάρκειν

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 32
1. Κείμενο
Ἐλέγετο δὲ καὶ ἄλλα πολλά͵ καὶ ἔδοξεν ἀποκτεῖναι τῶν αἰχμαλώτων ὅσοι ἦσαν Ἀθηναῖοι πλὴν Ἀδειμάντου͵

ὅτι μόνος ἐπελάβετο ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ τοῦ περὶ τῆς ἀποτομῆς τῶν χειρῶν ψηφίσματος· ᾐτιάθη μέντοι ὑπό

τινων προδοῦναι τὰς ναῦς. Λύσανδρος δὲ Φιλοκλέα πρῶτον ἐρωτήσας͵ ὃς τοὺς Ἀνδρίους καὶ Κορινθίους

κατεκρήμνισε͵ τί εἴη ἄξιος παθεῖν ἀρξάμενος εἰς Ἕλληνας παρανομεῖν͵ ἀπέσφαξεν.

2. Μετάφραση
Λέγονταν και άλλα πολλά, και τους φάνηκε καλό να σκοτώσουν όσους αιχμάλωτους ήταν Αθηναίοι
εκτός από τον Αδείμαντο, επειδή μόνο αυτός στην εκκλησία του δήμου ήταν αντίθετος με το ψήφισμα
για την κοπή των χεριών. Κατηγορήθηκε όμως από μερικούς ότι πρόδωσε τον στόλο. Ο Λύσανδρος,
αφού ρώτησε πρώτα τον Φιλοκλέα, ο οποίος είχε ρίξει στη θάλασσα τους Ανδρίους και τους Κορίνθιους,
τι αξίζει να πάθει αφού ξεκίνησε να παρανομεί εις βάρος των Ελλήνων, τον έσφαξε.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Ἐλέγετο δὲ καὶ ἄλλα πολλά͵ Λέγονταν και άλλα πολλά,
καὶ ἔδοξεν ἀποκτεῖναι και τους φάνηκε καλό να σκοτώσουν
τῶν αἰχμαλώτων ὅσοι ἦσαν Ἀθηναῖοι όσους αιχμάλωτους ήταν Αθηναίοι
πλὴν Ἀδειμάντου͵ εκτός από τον Αδείμαντο,
ὅτι μόνος ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ επειδή μόνο αυτός στην εκκλησία του δήμου
ἐπελάβετο ήταν αντίθετος
τοῦ ψηφίσματος περὶ τῆς ἀποτομῆς τῶν χειρῶν· με το ψήφισμα για την κοπή των χεριών.
ᾐτιάθη μέντοι ὑπό τινων Κατηγορήθηκε όμως από μερικούς
προδοῦναι τὰς ναῦς. ότι πρόδωσε τον στόλο.
Λύσανδρος δὲ ἐρωτήσας πρῶτον Φιλοκλέα͵ Ο Λύσανδρος, αφού ρώτησε πρώτα τον Φιλοκλέα,
ὃς κατεκρήμνισε ο οποίος είχε ρίξει στη θάλασσα
τοὺς Ἀνδρίους καὶ Κορινθίους͵ τους Ανδρίους και τους Κορίνθιους,
τί εἴη ἄξιος παθεῖν τι αξίζει να πάθει
ἀρξάμενος παρανομεῖν αφού ξεκίνησε
εἰς Ἕλληνας͵ να παρανομεί εις βάρος των Ελλήνων,
ἀπέσφαξεν. τον έσφαξε.

4. Συντακτική ανάλυση
ἐλέγετο δὲ καὶ ἄλλα πολλά: κύρια πρόταση κρίσεως.
ἐλέγετο: ρήμα/ ἄλλα: υποκείμενο, αττική σύνταξη/ πολλά: επιθετικός προσδιορισμός.
καὶ ἔδοξεν ἀποκτεῖναι: κύρια πρόταση κρίσεως.

- 34 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ἔδοξεν: ρήμα/ αὐτοῖς: ενν. δοτική προσωπική του κρίνοντος προσώπου / ἀποκτεῖναι: τελικό
απαρέμφατο με υποκείμενο αὐτούς, υποκείμενο.
τῶν αἰχμαλώτων ὅσοι ἦσαν Ἀθηναῖοι πλὴν Ἀδειμάντου: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση,
αντικείμενο στο ἀποκτεῖναι.
ἦσαν: ρήμα / ὅσοι: υποκείμενο/ τῶν αἰχμαλώτων: γενική διαιρετική / Ἀθηναῖοι:
κατηγορούμενο στο ὃσοι μέσω του συνδετικού ρήματος ἦσαν / πλὴν Ἀδειμάντου: εμπρόθετος
επιρρηματικός προσδιορισμός της εξαίρεσης.
ὅτι μόνος ἐπελάβετο ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ τοῦ περὶ τῆς ἀποτομῆς τῶν χειρῶν ψηφίσματος:
δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση αντικειμενικής αιτιολογίας.
ἐπελάβετο: ρήμα / ὁ Ἀδείμαντος: ενν. υποκείμενο / μόνος: κατηγορηματικός προσδιορισμός /
ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο/ τοῦ
ψηφίσματος: αντικείμενο / περὶ τῆς ἀποτομῆς: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της
αναφοράς/ τῶν χειρῶν: γενική αντικειμενική.
ᾐτιάθη μέντοι ὑπό τινων προδοῦναι τὰς ναῦς: κύρια πρόταση κρίσεως.
ᾐτιάθη: ρήμα / Ἀδείμαντος: ενν. υποκείμενο / ὑπό τινων: εμπρόθετος επιρρηματικός
προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου στο ᾐτιάθη / προδοῦναι: ειδικό απαρέμφατο με
υποκείμενο Ἀδείμαντος (ταυτοπροσωπία), αντικείμενο/ τὰς ναῦς: αντικείμενο.
Λύσανδρος δὲ Φιλοκλέα πρῶτον ἐρωτήσας- ἀπέσφαξεν: κύρια πρόταση κρίσεως.
ἀπέσφαξεν: ρήμα / Λύσανδρος: υποκείμενο / Φιλοκλέα: αντικείμενο / ἐρωτήσας:
επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / Φιλοκλέα:
αντικείμενο/ πρῶτον: επιρρηματικό κατηγορούμενο τάξης-σειράς.
ὃς τοὺς Ἀνδρίους καὶ Κορινθίους κατεκρήμνισε: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση.
κατεκρήμνισε: ρήμα / ὃς: υποκείμενο / τοὺς Ἀνδρίους καὶ Κορινθίους: αντικείμενο.
τί εἴη ἄξιος παθεῖν ἀρξάμενος εἰς Ἕλληνας παρανομεῖν: δευτερεύουσα ονοματική πλάγια
ερωτηματική πρόταση ως αντικείμενο στο ἐρωτήσας.
εἴη: ρήμα / οὗτος: ενν. υποκείμενο / ἄξιος: κατηγορούμενο στο οὗτος μέσω του συνδετικού
ρήματος εἲη/ παθεῖν: απαρέμφατο της αναφοράς / τί: σύστοιχο αντικείμενο στο παθεῖν /
ἀρξάμενος: επιρρηματική αιτιολογική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος /
παρανομεῖν: τελικό απαρέμφατο με υποκείμενο οὗτος (ταυτοπροσωπία), αντικείμενο στο
ἀρξάμενος / εἰς Ἕλληνας: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της εχθρικής διάθεσης
στο παρανομεῖν.

5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

λέγομαι δοκεῖ ἀποκτείνω εἰμί

ἐλεγόμην ἐδόκει ἀπέκτεινον ἦ/ ἦν
λεχθήσομαι/ ῥηθήσομαι δόξει ἀποκτενῶ ἔσομαι
ἐλέχθην/ ἐρρήθην ἔδοξε ἀπέκτεινα ἐγενόμην
εἴρημαι/ λέλεγμαι δέδοκται ἀπέκτονα γέγονα
εἰρήμην/ ἐλελέγμην ἐδέδοκτο ἀπεκτόνειν ἐγεγόνειν
ἐπιλαμβάνομαι αἰτιάομαι, -ῶμαι προδίδωμι ἐρωτάω, -ῶ
ἐπελαμβανόμην ᾐτιώμην προεδίδουν ἠρώτων
ἐπιληφθήσομαι αἰτιάσομαι/ αἰτιαθήσομαι προδώσω ἐρωτήσω/ ἐρήσομαι
ἐπελαβόμην/ ἐπελήφθην ᾐτιασάμην/ ᾐτιάθην προέδωκα ἠρώτησα
ἐπείλημμαι ᾐτίαμαι προδέδωκα ἠρώτηκα
ἐπειλήμμην ᾐτιάμην προεδεδώκειν ἠρωτήκειν
κατακρημνίζω πάσχω ἄρχομαι παρανομέω, -ῶ
- ἔπασχον ἠρχόμην παρενόμουν

- 35 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

- πείσομαι ἄρξομαι/ ἀρχθήσομαι παρανομήσω

κατεκρήμνισα ἔπαθον ἠρξάμην/ ἤρχθην παρενόμησα
- πέπονθα ἦργμαι παρανενόμηκα
- ἐπεπόνθειν ἤργμην παρενενομήκειν
ἀποσφάττω
ἀπέσφαττον/ ἀπέσφαζον
-
ἀπέσφαξα
-
-

- 36 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΒΙΒΛΙΟ 2
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1
1. Κείμενο
Ἐπεὶ δὲ τὰ ἐν τῇ Λαμψάκῳ κατεστήσατο͵ ἔπλει ἐπὶ τὸ Βυζάντιον καὶ Καλχηδόνα. Οἱ δ΄ αὐτὸν ὑπεδέχοντο͵

τοὺς τῶν Ἀθηναίων φρουροὺς ὑποσπόνδους ἀφέντες. Οἱ δὲ προδόντες Ἀλκιβιάδῃ τὸ Βυζάντιον τότε μὲν

ἔφυγον εἰς τὸν Πόντον͵ ὕστερον δ΄ εἰς Ἀθήνας καὶ ἐγένοντο Ἀθηναῖοι.

2. Μετάφραση
Αφού (ο Λύσανδρος) ρύθμισε τα πράγματα στην Λάμψακο, έπλευσε εναντίον του Βυζαντίου και της
Καλχηδόνας. Οι κάτοικοι (των πόλεων αυτών) τον υποδέχονταν, αφού άφησαν (να φύγουν) οι φρουρές
των Αθηναίων με σπονδές. Αυτοί, όμως, που παρέδωσαν με προδοσία το Βυζάντιο στον Αλκιβιάδη τότε
μεν κατέφυγαν στον Πόντο, ύστερα, όμως, στην Αθήνα και έγιναν Αθηναίοι πολίτες.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Ἐπεὶ δὲ κατεστήσατο Αφού (ο Λύσανδρος) ρύθμισε
τὰ ἐν τῇ Λαμψάκῳ͵ τα πράγματα στην Λάμψακο,
ἔπλει ἐπὶ τὸ Βυζάντιον έπλευσε εναντίον του Βυζαντίου
καὶ Καλχηδόνα. και της Καλχηδόνας.
Οἱ δ΄ αὐτὸν ὑπεδέχοντο͵ Οι κάτοικοι (των πόλεων αυτών) τον υποδέχονταν,
ἀφέντες αφού άφησαν (να φύγουν)
τοὺς τῶν Ἀθηναίων φρουροὺς οι φρουρές των Αθηναίων
ὑποσπόνδους. με σπονδές.
Οἱ δὲ προδόντες Αυτοί, όμως, που παρέδωσαν με προδοσία
τὸ Βυζάντιον Ἀλκιβιάδῃ το Βυζάντιο στον Αλκιβιάδη
τότε μὲν ἔφυγον εἰς τὸν Πόντον͵ τότε μεν κατέφυγαν στον Πόντο,
ὕστερον δ΄ εἰς Ἀθήνας ύστερα, όμως, στην Αθήνα
καὶ ἐγένοντο Ἀθηναῖοι. και έγιναν Αθηναίοι πολίτες.

4. Συντακτική ανάλυση
Ἐπεὶ δὲ τὰ ἐν τῇ Λαμψάκῳ κατεστήσατο: δευτερεύουσα χρονική πρόταση ως επιρρηματικός
προσδιορισμός του χρόνου στο ἒκπλει.
κατεστήσατο: ρήμα / Λύσανδρος: ενν. υποκείμενο / τὰ πράγματα: ενν. αντικείμενο / ἐν τῇ
Λαμψάκῳ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο
ἔπλει ἐπὶ τὸ Βυζάντιον καὶ Καλχηδόνα: κύρια πρόταση κρίσεως.
ἔπλει: ρήμα / Λύσανδρος: ενν. υποκείμενο / ἐπὶ τὸ Βυζάντιον καὶ Καλχηδόνα: εμπρόθετος
επιρρηματικός προσδιορισμός της εχθρικής κατεύθυνσης σε τόπο
οἱ δ΄ αὐτὸν ὑπεδέχοντο͵ τοὺς τῶν Ἀθηναίων φρουροὺς ὑποσπόνδους ἀφέντες: κύρια πρόταση
κρίσεως.
ὑπεδέχοντο: ρήμα / οἱ δ΄: υποκείμενο / αὐτὸν: αντικείμενο / ἀφέντες: επιρρηματική χρονική
μετοχή συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / τοὺς φρουροὺς: αντικείμενο της μετοχής / τῶν
Αθηναίων: γενική κτητική / ὑποσπόνδους: επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο
φρουρούς.
οἱ δὲ προδόντες Ἀλκιβιάδῃ τὸ Βυζάντιον τότε μὲν ἔφυγον εἰς τὸν Πόντον͵ ὕστερον δ΄ εἰς Ἀθήνας:
κύρια πρόταση κρίσεως.

- 37 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ἔφυγον: ρήμα / οἱ δὲ προδόντες: επιθετική μετοχή με υποκείμενο το άρθρο της, οἱ / τὸ Βυζάντιον:

άμεσο αντικείμενο της μετοχής / Ἀλκιβιάδη: έμμεσο αντικείμενο της μετοχής / τότε μὲν - ὕστερον
δ: επιρρηματικοί προσδιορισμοί του χρόνου στο ἒφυγον / εἰς τὸν Πόντον - εἰς Ἀθήνας: εμπρόθετος
επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο.
καὶ ἐγένοντο Ἀθηναῖοι: κύρια πρόταση κρίσεως.
ἐγένοντο: ρήμα/ οἱ προδόντες: ενν. υποκείμενο/ Ἀθηναῖοι: κατηγορούμενο στο οἱ προδόντες μέσω
του συνδετικού ρήματος ἐγένοντο.
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

καθίσταμαι πλέω ὑποδέχομαι ἀφίημι

καθιστάμην ἔπλεον ὑπεδεχόμην ἀφίην
καταστήσομαι/ κατασταθήσομια πλεύσομαι/ πλευσοῦμαι ὑποδέξομαι ἀφήσω
κατεστησάμην/ κατέστην/ κατεστάθην ἔπλευσα ὑπεδεξάμην ἀφῆκα
καθέστηκα πέπλευκα ὑποδέδεγμαι ἀφεῖκα
καθε(ι)στήκειν ἐπεπλεύκειν - ἀφείκειν
προδίδωμι φεύγω γίγνομαι
προεδίδουν ἔφευγον ἐγιγνόμην
προδώσω φεύξομαι/ φευξοῦμαι γενήσομαι
προέδωκα ἔφυγον ἐγενόμην
προδέδωκα πέφευγα γεγένημαι/ γέγονα
προεδεδώκειν ἐπεφεύγειν ἐγεγενήμην/ ἐγεγόνειν

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2
1. Κείμενο
Λύσανδρος δὲ τούς τε φρουροὺς τῶν Ἀθηναίων καὶ εἴ τινά που ἄλλον ἴδοι Ἀθηναῖον͵ ἀπέπεμπεν εἰς τὰς

Ἀθήνας͵ διδοὺς ἐκεῖσε μόνον πλέουσιν ἀσφάλειαν͵ ἄλλοθι δ΄ οὔ͵ εἰδὼς ὅτι ὅσῳ ἂν πλείους συλλεγῶσιν εἰς τὸ

ἄστυ καὶ τὸν Πειραιᾶ͵ θᾶττον τῶν ἐπιτηδείων ἔνδειαν ἔσεσθαι. Καταλιπὼν δὲ Βυζαντίου καὶ Καλχηδόνος

Σθενέλαον ἁρμοστὴν Λάκωνα͵ αὐτὸς ἀποπλεύσας εἰς Λάμψακον τὰς ναῦς ἐπεσκεύαζεν.

2. Μετάφραση
Ο Λύσανδρος και τους φρουρούς των Αθηναίων και εάν κάπου έβλεπε κάποιον άλλο Αθηναίο τον
έστελνε στην Αθήνα δίνοντας ασφάλεια μόνο σε όσους έπλεαν για εκεί, για αλλού όχι, γνωρίζοντας ότι
όσοι περισσότεροι συγκεντρωθούν στο Άστυ και τον Πειραιά τόσο πιο γρήγορα θα τελειώσουν τα
τρόφιμα. Αφού άφησε ως αρμοστή στο Βυζάντιο και την Καλχηδόνα τον Σθενέλαο το Λάκωνα, ο ίδιος
απέπλευσε για την Λάμψακο και επισκεύαζε τα πλοία του.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Λύσανδρος δὲ Ο Λύσανδρος
τούς τε φρουροὺς τῶν Ἀθηναίων και τους φρουρούς των Αθηναίων
καὶ εἴ που τινά ἄλλον ἴδοι Ἀθηναῖον͵ και εάν κάπου έβλεπε κάποιον άλλο Αθηναίο
ἀπέπεμπεν εἰς τὰς Ἀθήνας͵ τον έστελνε στην Αθήνα
διδοὺς ἀσφάλειαν μόνον δίνοντας ασφάλεια μόνο
πλέουσιν σε όσους έπλεαν
ἐκεῖσε͵ για εκεί,
ἄλλοθι δ΄ οὔ͵ για αλλού όχι,
εἰδὼς γνωρίζοντας
ὅτι ὅσῳ ἂν πλείους συλλεγῶσιν ότι όσοι περισσότεροι συγκεντρωθούν

- 38 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

εἰς τὸ ἄστυ καὶ τὸν Πειραιᾶ͵ στο Άστυ και τον Πειραιά
θᾶττον ἔνδειαν ἔσεσθαι τόσο πιο γρήγορα θα τελειώσουν
τῶν ἐπιτηδείων. τα τρόφιμα.
Καταλιπὼν δὲ ἁρμοστὴν Αφού άφησε ως αρμοστή
Βυζαντίου καὶ Καλχηδόνος στο Βυζάντιο και την Καλχηδόνα
Σθενέλαον Λάκωνα͵ τον Σθενέλαο το Λάκωνα,
αὐτὸς ἀποπλεύσας εἰς Λάμψακον ο ίδιος απέπλευσε για την Λάμψακο
ἐπεσκεύαζεν τὰς ναῦς. και επισκεύαζε τα πλοία του.

4. Συντακτική ανάλυση
Ἐπεὶ δὲ τὰ ἐν τῇ Λαμψάκῳ (πράγματα) κατεστήσατο: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρό
Λύσανδρος δὲ τούς τε φρουροὺς τῶν Ἀθηναίων͵ - ἀπέπεμπεν εἰς τὰς Ἀθήνας͵ διδοὺς ἐκεῖσε μόνον
πλέουσιν ἀσφάλειαν͵ ἄλλοθι δ΄ οὔ͵ εἰδὼς: κύρια πρόταση κρίσεως.
ἀπέπεμπεν: ρήμα / Λύσανδρος: υποκείμενο/ τούς φρουροὺς: αντικείμενο / τῶν Ἀθηναίων:
γενική κτητική/ εἰς τὰς Ἀθήνας: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει
κίνηση σε τόπο / διδοὺς: τροπική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / ἀσφάλειαν:
άμεσο αντικείμενο της μετοχής / (τοῖς) πλέουσιν: έμμεσο αντικείμενο της μετοχής (αναφ.
μετοχή με υποκείμενο το άρθρο της) / ἐκεῖσε - ἄλλοθι: επιρρηματικοί προσδιορισμοί που
δηλώνουν κίνηση σε τόπο/ μόνον: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού στο ἐκεῖσε / εἰδὼς:
αιτιολογική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος.
καὶ εἴ τινά που ἄλλον ἴδοι Ἀθηναῖον: δευτερεύουσα υποθετική πρόταση. Συνδέεται παρατακτικά
(τε - και) με το προηγούμενο αντικείμενο του ρήματος ἀπέπεμπε (= φρουρούς) και συνεπώς και
αυτή κατέχει θέση αντικείμενου. Εκφέρεται με ευκτική επαναληπτική. Η απόδοσή της είναι
ἀπέπεμπε και εκφράζει την αόριστη επανάληψη στο παρελθόν.
ἴδοι: ρήμα/ Λύσανδρος: ενν. υποκείμενο / Ἀθηναῖον: αντικείμενο / ἂλλον: επιθετικός
προσδιορισμός/ τινά: επιθετικός προσδιορισμός στο ἂλλον/ που: επιρρηματικός προσδιορισμός
που δηλώνει στάση σε τόπο.
ὅσῳ ἂν πλείους συλλεγῶσιν εἰς τὸ ἄστυ καὶ τὸν Πειραιᾶ: δευτερεύουσα αναφορική παραβολική
πρόταση του ποσού. Το παραβολικό ζεύγος του ποσού είναι (τοσούτω - ὅσῳ).
ἂν συλλεγῶσιν: ρήμα / πλείους (ονομ.): υποκείμενο./ ὅσῳ: δοτ. του ποσού στο πλείους / εἰς τὸ
ἄστυ καὶ τὸν Πειραιᾶ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο
και στάση σε τόπο.
ὅτι θᾶττον τῶν ἐπιτηδείων ἔνδειαν ἔσεσθαι.: δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση
ἔσεσθαι: απαρέμφατο σε θέση ρήματος / ἒνδειαν: υποκείμενο/ τῶν ἐπιτηδείων: γενική
υποκειμενική / θᾶττον: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου
καταλιπὼν δὲ Βυζαντίου καὶ Καλχηδόνος Σθενέλαον ἁρμοστὴν Λάκωνα͵ αὐτὸς ἀποπλεύσας εἰς
Λάμψακον τὰς ναῦς ἐπεσκεύαζεν: κύρια πρόταση κρίσεως.
ἐπεσκεύαζεν: ρήμα/ αὐτός: κατηγορηματικός προσδιορισμός σε θέση υποκειμένου / τὰς ναῦς:
αντικείμενο / ἀποπλεύσας: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του
ρήματος / εἰς Λάμψακον: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε
τόπο / καταλιπών: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος /
Σθενέλαον: αντικείμενο στο καταλιπών / Λάκωνα: παράθεση / ἁρμοστήν: επιρρηματικό
κατηγορούμενο του σκοπού)/ Βυζαντίου καί Καλχηδόνος: γενικές αντικειμενικές στο ἁρμοστήν.

- 39 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

καθίσταμαι ὁράω, -ῶ ἀποπέμπω δίδωμι

καθιστάμην ἑώρων ἀπέπεμπον ἐδίδουν
καταστήσομαι/ ὄψομαι ἀποπέμψω δώσω
κατασταθήσομαι εἶδον ἀπέπεμψα ἔδωκα
κατεστησάμην/ κατέστην/ ἑώρακα, ὄπωπα ἀποπέπομφα δέδωκα
κατεστάθην ἑωράκειν <ὠπώπειν> ἀπεπεπόμφειν ἐδεδώκειν
καθέστηκα
καθε(ι)στήκειν
πλέω οἶδα συλλέγομαι εἰμί
ἔπλεον ᾔδη/ ᾔδειν συνελεγόμην ἦ, ἦν
πλεύσομαι/ πλευσοῦμαι εἴσομαι/ εἰδήσω συλλέξομαι/ συλλεχθήσομαι ἔσομαι
ἔπλευσα - συνελεξάμην/ συνελέχθην/ ἐγενόμην
πέπλευκα - συνελέγην γέγονα
ἐπεπλεύκειν - συνείλεγμαι ἐγεγόνειν
καταλείπω ἀποπλέω ἐπισκευάζω
κατέλειπον ἀπέπλεον ἐπεσκεύαζον
καταλείψω ἀποπλεύσομαι/ ἐπισκευάσω
κατέλιπον ἀποπλευσοῦμαι ἐπεσκεύασα
καταλέλοιπα ἀπέπλευσα ἐπεσκεύακα
κατελελοίπειν ἀποπέπλευκα ἐπεσκευάκειν
ἀπεπεπλεύκειν

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3
1. Κείμενο
Ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις τῆς Παράλου ἀφικομένης νυκτὸς ἐλέγετο ἡ συμφορά͵ καὶ οἰμωγὴ ἐκ τοῦ Πειραιῶς διὰ

τῶν μακρῶν τειχῶν εἰς ἄστυ διῆκεν͵ ὁ ἕτερος τῷ ἑτέρῳ παραγγέλλων· ὥστ΄ ἐκείνης τῆς νυκτὸς οὐδεὶς

ἐκοιμήθη͵ οὐ μόνον τοὺς ἀπολωλότας πενθοῦντες͵ ἀλλὰ πολὺ μᾶλλον ἔτι αὐτοὶ ἑαυτούς͵ πείσεσθαι

νομίζοντες οἷα ἐποίησαν Μηλίους τε Λακεδαιμονίων ἀποίκους ὄντας͵ κρατήσαντες πολιορκίᾳ͵ καὶ Ἱστιαιέας

καὶ Σκιωναίους καὶ Τορωναίους καὶ Αἰγινήτας καὶ ἄλλους πολλοὺς τῶν Ἑλλήνων.

2. Μετάφραση
Στην Αθήνα η Πάραλος έφτασε νύκτα και διέδωσε την συμφορά. Και ο θρήνος από τον Πειραιά έφτασε
στο Άστυ διαμέσου των Μακρών Τειχών καθώς ο ένας την έλεγε στον άλλο. Επομένως, εκείνη την
νύχτα κανένας δεν κοιμήθηκε, όχι μόνο γιατί θρηνούσαν τους χαμένους αλλά πολύ περισσότερο για
τους ίδιους τους εαυτούς τους, επειδή νόμιζαν ότι θα πάθουν όσα έκαναν στους Μηλίους που ήταν
άποικοι των Λακεδαιμονίων, όταν επικράτησαν στην πολιορκία και στους κατοίκους της Ιστιαίας, της
Σκιώνας, της Τορώνης, της Αίγινας και σε πολλούς άλλους από τους Έλληνες.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις Στην Αθήνα
τῆς Παράλου ἀφικομένης νυκτὸς η Πάραλος έφτασε νύκτα
ἐλέγετο ἡ συμφορά͵ και διέδωσε την συμφορά.
καὶ οἰμωγὴ ἐκ τοῦ Πειραιῶς Και ο θρήνος από τον Πειραιά
διῆκεν εἰς ἄστυ έφτασε στο Άστυ
- 40 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

διὰ τῶν μακρῶν τειχῶν͵ διαμέσου των Μακρών Τειχών

ὁ ἕτερος παραγγέλλων τῷ ἑτέρῳ· καθώς ο ένας την έλεγε στον άλλο.
ὥστ΄ ἐκείνης τῆς νυκτὸς Επομένως, εκείνη την νύχτα
οὐδεὶς ἐκοιμήθη͵ κανένας δεν κοιμήθηκε,
οὐ μόνον πενθοῦντες τοὺς ἀπολωλότας͵ όχι μόνο γιατί θρηνούσαν τους χαμένους
ἀλλὰ πολὺ μᾶλλον αλλά πολύ περισσότερο
ἔτι αὐτοὶ ἑαυτούς͵ για τους ίδιους τους εαυτούς τους,
νομίζοντες πείσεσθαι επειδή νόμιζαν ότι θα πάθουν
οἷα ἐποίησαν Μηλίους όσα έκαναν στους Μηλίους
ὄντας τε Λακεδαιμονίων ἀποίκους͵ που ήταν άποικοι των Λακεδαιμονίων,
κρατήσαντες πολιορκίᾳ͵ όταν επικράτησαν στην πολιορκία
καὶ Ἱστιαιέας καὶ Σκιωναίους και στους κατοίκους της Ιστιαίας, της Σκιώνας,
καὶ Τορωναίους καὶ Αἰγινήτας της Τορώνης, της Αίγινας
καὶ ἄλλους πολλοὺς τῶν Ἑλλήνων. και σε πολλούς άλλους από τους Έλληνες.

4. Συντακτική ανάλυση
Ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις τῆς Παράλου ἀφικομένης νυκτὸς ἐλέγετο ἡ συμφορά: κύρια πρόταση κρίσεως.
ἐλέγετο: ρήμα/ ἡ συμφορά: υποκείμενο./ ἀφικομένης: επιρρηματική χρονική μετοχή, με
υποκείμενο τῆς Παράλου (απόλυτη) / νυκτός: γενική του χρόνου στη μετοχή / Ἐν δὲ ταῖς
Ἀθήναις: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο.
καὶ οἰμωγὴ ἐκ τοῦ Πειραιῶς διὰ τῶν μακρῶν τειχῶν εἰς ἄστυ διῆκεν͵ ὁ ἕτερος τῷ ἑτέρῳ
παραγγέλλων·: κύρια πρόταση κρίσεως.
διῆκεν: ρήμα / οἰμωγὴ: υποκείμενο / ἐκ τοῦ Πειραιῶς: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός
που δηλώνει απομάκρυνση από τόπο/ διὰ τειχῶν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός
που δηλώνει απομάκρυνση από τόπο/ τῶν μακρῶν: επιθετικός προσδιορισμός / εἰς ἄστυ:
εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο / παραγγέλλων:
επιρρηματική τροπική ή αιτιολογική μετοχή, ονομαστική απόλυτη, με υποκείμενο ὁ ἕτερος, αντί
γενική απόλυτης: τοῦ ἑτέρου παραγγέλλοντος/ τῷ ἑτέρῳ: έμμεσο αντικείμενο της μετοχής.
ὥστ΄ ἐκείνης τῆς νυκτὸς οὐδεὶς ἐκοιμήθη͵ οὐ μόνον τοὺς ἀπολωλότας πενθοῦντες͵ ἀλλὰ πολὺ
μᾶλλον ἔτι αὐτοὶ ἑαυτούς͵ πείσεσθαι νομίζοντες: κύρια πρόταση
ἐκοιμήθη: ρήμα / οὐδεὶς: υποκείμενο / τῆς νυκτὸς: γενική του χρόνου / ἐκείνης: επιθετικός
προσδιορισμός / πενθοῦντες: επιρρηματική αιτιολογική μετοχή, συνημμένη στο οὐδείς / τοὺς
ἀπολωλότας: επιθετική μετοχή- ἑαυτούς: αντικείμενα -αντικείμενα της μετοχής πενθοῦντες
που συνδέονται επιδοτικά αντιθετικά: οὐ μόνον - ἀλλὰ (καὶ)/ πολὺ μᾶλλον ἔτι: επιρρηματικός
προσδιορισμός του ποσού στο ἑαυτούς/ αὐτοί: κατηγορηματικός προσδιορισμός / νομίζοντες:
επιρρηματική αιτιολογική μετοχή συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / πείσεσθαι: ειδικό
απαρέμφατο, αντικείμενο της μετοχής νομίζοντες, με υποκείμενο αὐτοί (ταυτοπροσωπία).
οἷα ἐποίησαν Μηλίους τε Λακεδαιμονίων ἀποίκους ὄντας͵ κρατήσαντες πολιορκίᾳ͵ καὶ Ἱστιαιέας
καὶ Σκιωναίους καὶ Τορωναίους καὶ Αἰγινήτας καὶ ἄλλους πολλοὺς τῶν Ἑλλήνων: δευτερεύουσα
αναφορική πρόταση ως αντικείμενο στο πείσεσθαι.
ἐποίησαν: ρήμα/ οὗτοι δηλ. οι Αθηναίοι: υποκείμενο / Μηλίους τε καὶ Ἱστιαιέας καὶ Σκιωναίους
καὶ Τορωναίους καὶ Αἰγινήτας καὶ ἄλλους: άμεσα αντικείμενα/ οἷα: έμμεσο σύστοιχο
αντικείμενο / ὄντας: επιθετική μετοχή, συνημμένη στο Μηλίους / ἀποίκους: κατηγορούμενο στο
Μηλίους μέσω του συνδετικού ρήματος ὂντας / Λακεδαιμονίων: γενική κτητική / κρατήσαντες:
επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / πολιορκίᾳ: δοτική του
μέσου / πολλούς: επιθετικός προσδιορισμός στο ἂλλους / τῶν Ἓλλήνων: γενική διαιρετική.

- 41 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

ἀφικνέομαι, -οῦμαι λέγομαι διήκω παραγγέλλω

ἀφικνούμην ἐλεγόμην διῆκον παρήγγελλον
ἀφίξομαι λεχθήσομαι/ ῥηθήσομαι διήξω παραγγελῶ
ἀφικόμην ἐλέχθην/ ἐρρήθην - παρήγγειλα
ἀφῖγμαι εἴρημαι/ λέλεγμαι - παρήγγελκα
ἀφίγμην εἰρήμην/ ἐλελέγμην - παρηγγέλκειν
κοιμάομαι, -ῶμαι ἀπόλλυμαι πενθέω, -ῶ πάσχω
ἐκοιμώμην ἀπωλλύμην ἐπένθουν ἔπασχον
- ἀπολοῦμαι πενθήσω πείσομαι
ἐκοιμήθην ἀπωλόμην ἐπένθησα ἔπαθον
- ἀπόλωλα πεπένθηκα πέπονθα
- ἀπωλώλειν - ἐπεπόνθειν
νομίζω ποιέω, -ῶ εἰμί κρατέω, -ῶ
ἐνόμιζον ἐποίουν ἦ, ἦν ἐκράτουν
νομιῶ ποιήσω ἔσομαι κρατήσω
ἐνόμισα ἐποίησα ἐγενόμην ἐκράτησα
νενόμικα πεποίηκα γέγονα κεκράτηκα
ἐνενομίκειν ἐπεποιήκειν ἐγεγόνειν ἐκεκρατήκειν

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 4
1. Κείμενο
Τῇ δ΄ ὑστεραίᾳ ἐκκλησίαν ἐποίησαν͵ ἐν ᾗ ἔδοξε τούς τε λιμένας ἀποχῶσαι πλὴν ἑνὸς καὶ τὰ τείχη

εὐτρεπίζειν καὶ φυλακὰς ἐφιστάναι καὶ τἆλλα πάντα ὡς εἰς πολιορκίαν παρασκευάζειν τὴν πόλιν.

2. Μετάφραση
Την επόμενη μέρα έκαναν συνέλευση στην οποία αποφάσισαν να επιχωματώσουν όλα τα λιμάνια
εκτός από ένα και να περιποιηθούν τα τείχη και να εγκαταστήσουν φρουρές και να προετοιμάσουν την
πόλη σε όλα τα άλλα σαν για πολιορκία.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Τῇ δ΄ ὑστεραίᾳ ἐκκλησίαν ἐποίησαν͵ Την επόμενη μέρα έκαναν συνέλευση
ἐν ᾗ ἔδοξε στην οποία αποφάσισαν
ἀποχῶσαι τούς τε λιμένας να επιχωματώσουν όλα τα λιμάνια
πλὴν ἑνὸς εκτός από ένα
καὶ τὰ τείχη εὐτρεπίζειν και να περιποιηθούν τα τείχη
καὶ φυλακὰς ἐφιστάναι και να εγκαταστήσουν φρουρές
καὶ παρασκευάζειν τὴν πόλιν και να προετοιμάσουν την πόλη
τἆλλα πάντα ὡς εἰς πολιορκίαν. σε όλα τα άλλα σαν για πολιορκία.

4. Συντακτική ανάλυση
τῇ δ΄ ὑστεραίᾳ ἐκκλησίαν ἐποίησαν: κύρια πρόταση κρίσεως.
ἐποίησαν: ρήμα / οἱ Ἀθηναῖοι: ενν. υποκείμενο/ ἐκκλησίαν: αντικείμενο / τῇ δ΄ ὑστεραίᾳ (ἡμέρᾳ):
δοτ. του χρόνου

- 42 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ἐν ᾗ ἔδοξε τούς τε λιμένας ἀποχῶσαι πλὴν ἑνὸς καὶ τὰ τείχη εὐτρεπίζειν καὶ φυλακὰς ἐφιστάναι
καὶ τἆλλα πάντα ὡς εἰς πολιορκίαν παρασκευάζειν τὴν πόλιν: δευτερεύουσα αναφορική
προσδιοριστική στο ἐκκλησίαν.
ἔδοξε: απρόσ. ρήμα/ αὐτοῖς , δηλ. τοῖς Ἀθηναίοις: δοτική προσωπική του κρίνοντος προσώπου /
ἐν ᾗ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἒδοξε/ ἀποχῶσαι τε εὐτρεπίζειν
καὶ ἐφιστάναι καί παρασκευάζειν: τελικά απαρέμφατα με υποκείμενο αὐτούς ενν.
(ετεροπροσωπία) / τοὺς λιμένας, τὰ τείχη, φυλακάς, τὴν πόλιν: αντικείμενα αντίστοιχα στα
απαρέμφατα / πλὴν ἑνὸς (λιμένος): εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της εξαίρεσης /
τἆλλα: αιτιατική της αναφοράς στο παρασκευάζειν / πάντα: κατηγορηματικός προσδιορισμός /
ὡς εἰς πολιορκίαν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του σκοπού το μόριο ὡς
αποκόπηκε κατά βραχυλογία από την αναφορική παραβολική πρόταση: ὡς παρασκευάζεταί τις
εἰς πολιορκίαν.
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

ποιέω, -ῶ δοκεῖ ἀποχόω, -ῶ εὐτρεπίζω

ἐποίουν ἐδόκει ἀπέχωσα -
ποιήσω δόξει - -
ἐποίησα ἔδοξε - -
πεποίηκα δέδοκται ἀποκέχωκα -
ἐπεποιήκειν ἐδέδοκτο
ἐφίστημι παρασκευάζω
ἐφίστην παρεσκεύαζον
ἐπιστήσω παρασκευάσω
ἐπέστησα παρεσκεύασα
- παρεσκεύακα
- παρεσκευάκειν

ΒΙΒΛΙΟ 2
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 16
1. Κείμενο
Τοιούτων δὲ ὄντων Θηραμένης εἶπεν ἐν ἐκκλησίᾳ ὅτι εἰ βούλονται αὐτὸν πέμψαι παρὰ Λύσανδρον͵ εἰδὼς

ἥξει Λακεδαιμονίους πότερον ἐξανδραποδίσασθαι τὴν πόλιν βουλόμενοι ἀντέχουσι περὶ τῶν τειχῶν ἢ

πίστεως ἕνεκα. Πεμφθεὶς δὲ διέτριβε παρὰ Λυσάνδρῳ τρεῖς μῆνας καὶ πλείω͵ ἐπιτηρῶν ὁπότε Ἀθηναῖοι

ἔμελλον διὰ τὸ ἐπιλελοιπέναι τὸν σῖτον ἅπαντα ὅ τι τις λέγοι ὁμολογήσειν.

2. Μετάφραση
Ενώ τα πράγματα είχαν έτσι ο Θηραμένης είπε στην Εκκλησία του Δήμου ότι αν θέλουν να τον στείλουν
στον Λύσανδρο θα επιστρέψει γνωρίζοντας αν οι Λακεδαιμόνιοι επιμένουν στην κατεδάφιση των τειχών
επειδή επιθυμούν να υποδουλώσουν την πόλη ή για να έχουν εγγύηση. Όταν τον έστειλαν περίμενε
δίπλα στον Λύσανδρο τρεις μήνες και περισσότερο καιροφυλαχτώντας πότε οι Αθηναίοι επρόκειτο
εξαιτίας της ολοκληρωτικής έλλειψης τροφής να συμφωνήσουν σε ό,τι θα τους έλεγε κάποιος.

- 43 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Τοιούτων δὲ ὄντων Ενώ τα πράγματα είχαν έτσι
Θηραμένης εἶπεν ἐν ἐκκλησίᾳ ο Θηραμένης είπε στην Εκκλησία του Δήμου
ὅτι εἰ βούλονται ότι αν θέλουν
πέμψαι αὐτὸν παρὰ Λύσανδρον͵ να τον στείλουν στον Λύσανδρο
ἥξει θα επιστρέψει
εἰδὼς Λακεδαιμονίους γνωρίζοντας αν οι Λακεδαιμόνιοι
ἀντέχουσι περὶ τῶν τειχῶν επιμένουν στην κατεδάφιση των τειχών
πότερον βουλόμενοι ἐξανδραποδίσασθαι τὴν πόλιν επειδή επιθυμούν να υποδουλώσουν την πόλη
ἢ πίστεως ἕνεκα. ή για να έχουν εγγύηση.
Πεμφθεὶς δὲ Όταν τον έστειλαν
διέτριβε παρὰ Λυσάνδρῳ περίμενε δίπλα στον Λύσανδρο
τρεῖς μῆνας καὶ πλείω͵ τρεις μήνες και περισσότερο
ἐπιτηρῶν καιροφυλαχτώντας
ὁπότε Ἀθηναῖοι ἔμελλον πότε οι Αθηναίοι επρόκειτο
διὰ τὸ ἐπιλελοιπέναι ἅπαντα τὸν σῖτον εξαιτίας της ολοκληρωτικής έλλειψης τροφής
ὁμολογήσειν να συμφωνήσουν
ὅ τι τις λέγοι. σε ό,τι θα τους έλεγε κάποιος.

4. Συντακτική ανάλυση
Τοιούτων δὲ ὄντων Θηραμένης εἶπεν ἐν ἐκκλησίᾳ: κύρια πρόταση κρίσεως.
εἶπεν: ρήμα/ Θηραμένης: υποκείμενο / ἐν ἐκκλησίᾳ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός
που δηλώνει στάση σε τόπο/ ὄντων: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο τῶν
πραγμάτων (γενική απόλυτη)/ τοιούτων: κατηγορούμενο στο τῶν πραγμάτων μέσω του
συνδετικού ρήματος ὂντων.
εἰ βούλονται αὐτὸν πέμψαι παρὰ Λύσανδρον: δευτερεύουσα υποθετική πρόταση με απόδοση ἣξει
δηλώνει το πραγματικό.
βούλονται: ρήμα / Ἀθηναῖοι: ενν. υποκείμενο / πέμψαι: τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο με
υποκείμενο (οἱ Ἀθηναῖοι ενν.) (ταυτοπροσωπία)/ αὐτόν: αντικείμενο στο απαρεέμφατο / παρά
Λύσανδρον: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κατεύθυνση σε πρόσωπο.
ὅτι εἰδὼς ἥξει Λακεδαιμονίους: δευτερεύουσα ειδική πρόταση κρίσεως.
ἥξει: ρήμα/ Θηραμένης: ενν. υποκείμενο / εἰδώς: τροπική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο
του ρήματος / Λακεδαιμονίους: αντικείμενο στη μετοχή.
πότερον ἐξανδραποδίσασθαι τὴν πόλιν βουλόμενοι ἀντέχουσι περὶ τῶν τειχῶν ἢ πίστεως ἕνεκα.:
δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική πρόταση ολικής άγνοιας διμελής.
ἀντέχουσι: ρήμα / Λακεδαιμόνιοι: ενν. υποκείμενο / περὶ τῶν τειχῶν: εμπρόθετος επιρρηματικός
προσδιορισμός της αναφοράς / βουλόμενοι: επιρρηματική αιτιολογική μετοχή συνημμένη στο
υποκείμενο του ρήματος / ἐξανδραποδίσασθαι: τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο της μετοχής με
υποκείμενο ενν. Λακεδαιμόνιοι / την πόλιν: αντικείμενο του απαρεμφάτου / πίστεως ἕνεκα:
εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του σκοπού (αναστροφή της πρόθεσης).
πεμφθεὶς δὲ διέτριβε παρὰ Λυσάνδρῳ τρεῖς μῆνας καὶ πλείω͵ ἐπιτηρῶν: κύρια πρόταση κρίσεως.
διέτριβε: ρήμα/ Θηραμένης: ενν. υποκείμενο / παρά Λυσάνδρω: εμπρόθετος επιρρηματικός
προσδιορισμός του πλησίον / μήνας: αιτιατική του χρόνου (χρονική διάρκεια) / τρεῖς: επιθετικός
προσδιορισμός / πλείω (χρόνον): επιθετικός προσδιορισμός σε θέση αιτιατικής του χρόνου /
πεμφθείς: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / ἐπιτηρῶν:
επιρρηματική τροπική ή αιτιολογική μετοχή με υποκείμενο ὁ Θηραμένης (συνημμένη).
ὁπότε Ἀθηναῖοι ἔμελλον διὰ τὸ ἐπιλελοιπέναι τὸν σῖτον ἅπαντα ὁμολογήσειν.: δευτερεύουσα

- 44 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

πλάγια ερωτηματική πρόταση μερικής άγνοιας ως αντικείμενο στη μετοχή ἐπιτηρῶν.

ἔμελλον: ρήμα/ Ἀθηναῖοι: υποκείμενο/ ὁμολογήσειν: τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο με
υποκείμενο Ἀθηναῖοι (ταυτοπροσωπία) / διὰ τὸ ἐπιλελοιπέναι: εμπρόθετος επιρρηματικός
προσδιορισμός της αιτίας στο ὁμολογήσειν/ τὸν σῖτον: υποκείμενο του απαρέμφατο
ἐπιλελοιπέναι σε αιτιατική γιατί έχουμε ετεροπροσωπία / ἅπαντα: κατηγορηματικός
προσδιορισμός στο τὸν σῖτον
ὅ,τι τις λέγοι: δευτερεύουσα αναφορική υποθετική πρόταση, που εκφέρεται με ευκτική του
πλαγίου λόγου, αντί της αοριστολογικής υποτακτικής (ὃ,τι ἂν τις λέγῃ),γιατί εξαρτάται από το
απαρέμφατο ὁμολογήσειν που λειτουργεί ως ιστορικός χρόνος από το ἒμελλον. Έχει ως απόδοση
το ὁμολογήσειν και σχηματίζεται πλάγιος υποθετικός λόγος του προσδοκώμενου.
λέγοι: ρήμα / τις: υποκείμενο/ ὃ,τι: σύστοιχο αντικείμενο
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

εἰμί λέγω βούλομαι πέμπω

ἦ, ἦν ἔλεγον ἐβουλόμην/ ἠβουλόμην ἔπεμπον
ἔσομαι λέξω/ ἐρῶ βουλήσομαι πέμψω
ἐγενόμην ἔλεξα/εἶπα/εἶπον ἐβουλήθην/ ἠβουλήθην ἔπεμψα
γέγονα εἴρηκα βεβούλημαι πέπομφα
ἐγεγόνειν εἰρήκειν ἐβεβουλήμην ἐπεπόμφειν
οἶδα ἥκω ἐξανδραποδίζομαι ἀντέχω
ᾔδη/ ᾔδειν ἧκον - ἀντεῑχον
εἴσομαι/ εἰδήσω ἥξω ἐξανδραποδισθήσομαι ἀνθέξω, ἀντισχήσω
- - ἐξηνδραποδισάμην/ ἐξηνδραποδίσθην ἀντέσχον
- - ἐξηνδραπόδισμαι ἀντέσχηκα
- - - ἀντεσχήκειν
διατρίβω ἐπιτηρέω, -ῶ μέλλω ἐπιλείπω
διέτριβον ἐπετήρουν ἔμέλλον, ἤμελλον ἐπέλειπον
διατρίψω ἐπιτηρήσω μελλήσω ἐπιλείψω
διέτριψα ἐπετήρησα ἐμέλλησα ἐπέλιπον
διατέτριφα ἐπιτετήρηκα -------- ἐπιλέλοιπα
διετετρίφειν - -------- ἐπελελοίπειν
ὁμολογέω, -ῶ
ὡμολόγουν
ὁμολογήσω
ὡμολόγησα
ὡμολόγηκα
ὡμολογήκειν

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 17
1. Κείμενο
Ἐπεὶ δὲ ἧκε τετάρτῳ μηνί͵ ἀπήγγειλεν ἐν ἐκκλησίᾳ ὅτι αὐτὸν Λύσανδρος τέως μὲν κατέχοι͵ εἶτα κελεύοι εἰς

Λακεδαίμονα ἰέναι· οὐ γὰρ εἶναι κύριος ὧν ἐρωτῷτο ὑπ΄ αὐτοῦ͵ ἀλλὰ τοὺς ἐφόρους. Μετὰ ταῦτα ᾑρέθη

πρεσβευτὴς εἰς Λακεδαίμονα αὐτοκράτωρ δέκατος αὐτός.

2. Μετάφραση
Όταν γύρισε τον τέταρτο μήνα ανακοίνωσε στην Εκκλησία του Δήμου ότι ο Λύσανδρος τον κρατούσε
αιχμάλωτο έως τότε και έπειτα ότι τον διέταξε να πάει στη Σπάρτη γιατί δεν ήταν αυτός υπεύθυνος για

- 45 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

αυτό που τον ρωτούσε αλλά οι (Πέντε) Έφοροι. Μετά από αυτά εκλέχθηκε πρεσβευτής με απόλυτη
εξουσιοδότηση μαζί με άλλους εννιά για τη Σπάρτη.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Ἐπεὶ δὲ ἧκε τετάρτῳ μηνί͵ Όταν γύρισε τον τέταρτο μήνα
ἀπήγγειλεν ἐν ἐκκλησίᾳ ανακοίνωσε στην Εκκλησία του Δήμου
ὅτι μὲν Λύσανδρος κατέχοι αὐτὸν ότι ο Λύσανδρος τον κρατούσε αιχμάλωτο
τέως͵ έως τότε
εἶτα κελεύοι ἰέναι και έπειτα ότι τον διέταξε να πάει
εἰς Λακεδαίμονα· στη Σπάρτη
οὐ γὰρ εἶναι κύριος γιατί δεν ήταν αυτός υπεύθυνος
ὧν ἐρωτῷτο ὑπ΄ αὐτοῦ͵ για αυτό που τον ρωτούσε
ἀλλὰ τοὺς ἐφόρους. αλλά οι (Πέντε) Έφοροι.
Μετὰ ταῦτα ᾑρέθη Μετά από αυτά εκλέχθηκε
πρεσβευτὴς αὐτοκράτωρ πρεσβευτής με απόλυτη εξουσιοδότηση
δέκατος αὐτός μαζί με άλλους εννιά
εἰς Λακεδαίμονα. για τη Σπάρτη.

4. Συντακτική ανάλυση
ἐπεὶ δὲ ἧκε τετάρτῳ μηνί: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση.
ἧκε: ρήμα / Θηραμένης: ενν. υποκείμενο./ μηνί: δοτική του χρόνου / τετάρτῳ: επιθετικός
προσδιορισμός.
ἀπήγγειλεν ἐν ἐκκλησίᾳ: κύρια πρόταση κρίσεως.
ἀπήγγειλεν: ρήμα/ Θηραμένης: ενν. υποκείμενο / ἐν ἐκκλησίᾳ: εμπρόθετος επιρρηματικός
προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο.
ὅτι αὐτὸν Λύσανδρος τέως μὲν κατέχοι: δευτερεύουσα ειδική πρόταση ως αντικείμενο στο
ἀπήγγειλεν.
κατέχοι: ρήμα / Λύσανδρος: υποκείμενο / αὐτόν: αντικείμενο / τέως: επιρρηματικός
προσδιορισμός του χρόνου.
εἶτα (δε) κελεύοι εἰς Λακεδαίμονα ἰέναι: δευτερεύουσα ειδική πρόταση ως αντικείμενο στο
ἀπήγγειλεν.
κελεύοι: ρήμα/ Λύσανδρος: ενν. υποκείμενο./ αὐτόν: ενν. άμεσο αντικείμενο / ἰέναι: τελικό
απαρέμφατο, έμμεσο αντικείμενο με υποκείμενο αὐτον (ετεροπροσωπία)/ εἰς Λακεδαίμονα:
εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο.
οὐ γὰρ εἶναι κύριος -͵ ἀλλὰ τοὺς ἐφόρους: κύρια πρόταση κρίσεως
ἒλεγε: ενν. ρήμα/ Λύσανδρος: ενν. υποκείμενο./ οὐ γὰρ εἶναι: ειδικό απαρέμφατο, άμεσο
αντικείμενο / αὐτῷ: ενν. έμμεσο αντικείμενο / οὐκ αὐτός ἀλλά τοὺς ἐφόρους: υποκείμενο στο
εἶναι, (ταυτοπροσωπία (αὐτός) και ετεροπροσωπία (τοὺς ἐφόρους) αντίστοιχα)/ κύριος -
(κυρίους): κατηγορούμενα στα υποκείμενα μέσω του συνδετικού ρήματος εἶναι.
ὧν ἐρωτῷτο ὑπ΄ αὐτοῦ: δευτερεύουσα αναφορική ονοματική πρόταση, προσδιοριστική στο ενν.
τούτων, ως γενική αντικειμενική στο κύριος.
ἐρωτῷτο: ρήμα / Λύσανδρος: ενν. υποκείμενο./ ὧν: σύστοιχο αντικείμενο / ὑπ΄ αὐτοῦ:
εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου.
μετὰ ταῦτα ᾑρέθη πρεσβευτὴς εἰς Λακεδαίμονα αὐτοκράτωρ δέκατος αὐτός: κύρια πρόταση
κρίσεως.
ᾑρέθη: ρήμα/ Θηραμένης: ενν. υποκείμενο / πρεσβευτής: κατηγορούμενο στο Θηραμένης μέσω
του συνδετικού ρήματος ᾑρέθη. / αὐτοκράτωρ: επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου /
δέκατος: επιρρηματικό κατηγορούμενο τάξης-σειράς / αὐτός: κατηγορηματικός προσδιορισμός

- 46 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

στο Θηραμένης / εἰς Λακεδαίμονα: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει

κίνηση σε τόπο/ μετά ταῦτα: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου.

- 47 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

ἥκω ἀπαγγέλλω κατέχω κελεύω

ἧκον ἀπήγγελλον κατεῑχον ἐκέλευον
ἥξω ἀπαγγελῶ καθέξω, κατασχήσω κελεύσω
- ἀπήγγειλα κατέσχον ἐκέλευσα
- ἀπήγγελκα κατέσχηκα κεκέλευκα
- ἀπηγγέλκειν κατεσχήκειν ἐκεκελεύκειν
ἔρχομαι ἐρωτάω, -ῶ αἱροῦμαι
ᾖα, ᾔειν ἠρώτων ᾑρούμην
εἶμι ἐρωτήσω/ ἐρήσομαι αἱρήσομαι, αἱρεθήσομαι
ἦλθον ἠρώτησα εἱλόμην, ᾑρέθην
ἐλήλυθα ἠρώτηκα ᾕρημαι
ἐληλύθειν ἠρωτήκειν ᾑρήμην

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 18
1. Κείμενο
Λύσανδρος δὲ τοῖς ἐφόροις ἔπεμψεν ἀγγελοῦντα μετ΄ ἄλλων Λακεδαιμονίων Ἀριστοτέλην͵ φυγάδα

Ἀθηναῖον ὄντα͵ ὅτι ἀποκρίναιτο Θηραμένει ἐκείνους κυρίους εἶναι εἰρήνης καὶ πολέμου.

2. Μετάφραση
Ο Λύσανδρος έστειλε στους Εφόρους μαζί με άλλους Λακεδαιμόνιους τον Αριστοτέλη, εξόριστο από την
Αθήνα, για να αναγγείλουν ότι απάντησε στον Θηραμένη ότι εκείνοι είναι αρμόδιοι για πόλεμο ή
ειρήνη.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Λύσανδρος δὲ ἔπεμψεν τοῖς ἐφόροις Ο Λύσανδρος έστειλε στους Εφόρους
μετ΄ ἄλλων Λακεδαιμονίων Ἀριστοτέλην μαζί με άλλους Λακεδαιμόνιους τον Αριστοτέλη,
φυγάδα Ἀθηναῖον ὄντα͵ εξόριστο από την Αθήνα,
ἀγγελοῦντα͵ για να αναγγείλουν
ὅτι ἀποκρίναιτο Θηραμένει ότι απάντησε στον Θηραμένη
ἐκείνους εἶναι κυρίους εἰρήνης καὶ πολέμου. ότι εκείνοι είναι αρμόδιοι για πόλεμο ή ειρήνη.

4. Συντακτική ανάλυση
Λύσανδρος δὲ τοῖς ἐφόροις ἔπεμψεν ἀγγελοῦντα μετ΄ ἄλλων Λακεδαιμονίων Ἀριστοτέλην͵
φυγάδα Ἀθηναῖον ὄντα: κύρια πρόταση κρίσεως.
ἔπεμψεν: ρήμα/ Λύσανδρος: υποκείμενο / Ἀριστοτέλην: άμεσο αντικείμενο / τοῖς ἐφόροις:
έμμεσο αντικείμενο / μετ΄ Λακεδαιμονίων: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της
συνοδείας/ ἄλλων: επιθετικός προσδιορισμός/ ὄντα: επιθετική μετοχή, με υποκείμενο
Ἀριστοτέλην (συνημμένη) / φυγάδα: κατηγορούμενο στο Ἀριστοτέλην μέσω του συνδετικού
ρήματος ὂντα / Ἀθηναῖον: επιθετικός προσδιορισμός/ ἀγγελοῦντα: επιρρηματική τελική μετοχή,
συνημμένη στο αντικείμενο του ρήματος / τοῖς ἐφόροις: έμμεσο αντικείμενο της μετοχής
ἀγγελοῦντα.
ὅτι ἀποκρίναιτο Θηραμένει ἐκείνους κυρίους εἶναι εἰρήνης καὶ πολέμου: δευτερεύουσα ειδική
πρόταση κρίσεως ως άμεσο αντικείμενο της μετοχής ἀγγελοῦντα.

- 48 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ἀποκρίναιτο: ρήμα/ Λύσανδρος: ενν. υποκείμενο / εἶναι: ειδικό απαρέμφατο άμεσο αντικείμενο
με υποκείμενο ἐκείνους (ετεροπροσωπία) / Θηραμένει: έμμεσο αντικείμενο / κυρίους:
κατηγορούμενο στο ἐκείνους μέσω του συνδετικού ρήματος εἶναι / εἰρήνης καὶ πολέμου: γενικές
αντικειμενικές στο κυρίους.
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

πέμπω ἀγγέλλω εἰμί ἀποκρίνομαι

ἔπεμπον ἤγγελλον ἦ, ἦν ἀπεκρινόμην
πέμψω ἀγγελῶ ἔσομαι ἀποκρινοῦμαι
ἔπεμψα ἤγγειλα ἐγενόμην ἀπεκρινάμην
πέπομφα ἤγγελκα γέγονα ἀποκέκριμαι
ἐπεπόμφειν ἠγγέλκειν ἐγεγόνειν ἀπεκεκρίμην

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 19
1. Κείμενο
Θηραμένης δὲ καὶ οἱ ἄλλοι πρέσβεις ἐπεὶ ἦσαν ἐν Σελλασίᾳ͵ ἐρωτώμενοι δὲ ἐπὶ τίνι λόγῳ ἥκοιεν εἶπον ὅτι

αὐτοκράτορες περὶ εἰρήνης͵ μετὰ ταῦτα οἱ ἔφοροι καλεῖν ἐκέλευον αὐτούς. Ἐπεὶ δ΄ ἧκον͵ ἐκκλησίαν

ἐποίησαν͵ ἐν ᾗ ἀντέλεγον Κορίνθιοι καὶ Θηβαῖοι μάλιστα͵ πολλοὶ δὲ καὶ ἄλλοι τῶν Ἑλλήνων͵ μὴ σπένδεσθαι

Ἀθηναίοις͵ ἀλλ΄ ἐξαιρεῖν.

2. Μετάφραση
Ο Θηραμένης και οι υπόλοιποι πρέσβεις όταν βρίσκονταν στην Σελλασία, καθώς τους ρωτούσαν για
ποιο λόγο είχαν έρθει είπαν ότι είχαν απόλυτη εξουσιοδότηση για την ειρήνη. Μετά από αυτά διέταξαν
να τους φωνάξουν. Όταν έφτασαν έκαναν συνέλευση στην οποία διαφωνούσαν κυρίως οι Κορίνθιοι και
οι Θηβαίοι και πολλοί άλλοι από τους Έλληνες, να μην κάνουν συμφωνία με τους Αθηναίους αλλά να
τους καταστρέψουν.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Θηραμένης δὲ καὶ οἱ ἄλλοι πρέσβεις Ο Θηραμένης και οι υπόλοιποι πρέσβεις
ἐπεὶ ἦσαν ἐν Σελλασίᾳ͵ όταν βρίσκονταν στην Σελλασία,
ἐρωτώμενοι δὲ καθώς τους ρωτούσαν
ἐπὶ τίνι λόγῳ ἥκοιεν για ποιο λόγο είχαν έρθει
εἶπον ὅτι αὐτοκράτορες είπαν ότι είχαν απόλυτη εξουσιοδότηση
περὶ εἰρήνης͵ για την ειρήνη.
μετὰ ταῦτα οἱ ἔφοροι ἐκέλευον καλεῖν αὐτούς. Μετά από αυτά διέταξαν να τους φωνάξουν.
Ἐπεὶ δ΄ ἧκον͵ Όταν έφτασαν
ἐκκλησίαν ἐποίησαν͵ έκαναν συνέλευση
ἐν ᾗ ἀντέλεγον στην οποία διαφωνούσαν
μάλιστα Κορίνθιοι καὶ Θηβαῖοι͵ κυρίως οι Κορίνθιοι και οι Θηβαίοι
πολλοὶ δὲ καὶ ἄλλοι τῶν Ἑλλήνων͵ και πολλοί άλλοι από τους Έλληνες,
μὴ σπένδεσθαι Ἀθηναίοις͵ να μην κάνουν συμφωνία με τους Αθηναίους
ἀλλ΄ ἐξαιρεῖν. αλλά να τους καταστρέψουν.

4. Συντακτική ανάλυση
Θηραμένης δὲ καὶ οἱ ἄλλοι πρέσβεις ἐπεὶ ἦσαν ἐν Σελλασίᾳ: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική
πρόταση

- 49 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ἦσαν: ρήμα/ Θηραμένης δὲ καὶ οἱ πρέσβεις: υποκείμενο / ἄλλοι: επιθετικός προσδιορισμός/ ἐν

Σελλασίᾳ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο.
(ἐπεί) ἐρωτώμενοι εἶπον: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση
εἶπον: ρήμα/ Θηραμένης δὲ καὶ οἱ πρέσβεις: ενν. υποκείμενο/ ἂλλοι: ενν. επιθετικός
προσδιορισμός / ἐρωτώμενοι: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του
ρήματος
ἐπὶ τίνι λόγῳ ἥκοιεν: δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική πρόταση μερικής άγνοιας ως
αντικείμενο στο ἐρωτώμενοι.
ἥκοιεν: ρήμα/ οὗτοι: ενν. υποκείμενο / ἐπὶ λόγῳ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του
σκοπού/ τίνι: επιθετικός προσδιορισμός στο λόγῳ.
ὅτι αὐτοκράτορες περὶ εἰρήνης (ἥκοιεν): δευτερεύουσα ειδική πρόταση κρίσεως ως αντικείμενο στο
εἶπον.
ἥκοιεν: ενν. ρήμα / οὗτοι: ενν. υποκείμενο / αὐτοκράτορες: επιρρηματικό κατηγορούμενο του
τρόπου/ περὶ εἰρήνης: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αναφοράς.
μετὰ ταῦτα οἱ ἔφοροι καλεῖν ἐκέλευον αὐτούς: κύρια πρόταση κρίσεως.
ἐκέλευον: ρήμα/ οἱ ἔφοροι: υποκείμενο / τοὺς αγγέλους: ενν. άμεσο αντικείμενο / καλεῖν:
έμμεσο αντικείμενο, τελικό απαρέμφατο με υποκείμενο (τοὺς αγγέλους ενν.) (ετεροπροσωπία) /
αὐτούς: αντικείμενο στο καλεῖν/ μετὰ ταῦτα: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του
χρόνου
ἐπεὶ δ΄ ἧκον (οἱ πρέσβεις): δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση.
ἧκον: ρήμα/ οἱ πρέσβεις: ενν. υποκείμενο.
ἐκκλησίαν ἐποίησαν (οἱ ἒφοροι): κύρια πρόταση κρίσεως.
ἐποίησαν: ρήμα/ οἱ ἒφοροι: ενν. υποκείμενο./ ἐκκλησίαν: αντικείμενο.
ἐν ᾗ ἀντέλεγον Κορίνθιοι καὶ Θηβαῖοι μάλιστα͵ πολλοὶ δὲ καὶ ἄλλοι τῶν Ἑλλήνων͵ μὴ σπένδεσθαι
Ἀθηναίοις͵ ἀλλ΄ ἐξαιρεῖν: κύρια πρόταση κρίσεως.
ἀντέλεγον: ρήμα / Κορίνθιοι καὶ Θηβαῖοι͵ πολλοὶ δὲ: υποκείμενο/ μάλιστα: επιρρηματικός
προσδιορισμός του ποσού στο Θηβαῖοι / ἂλλοι: επιθετικός προσδιορισμός στο πολλοί / τῶν
Ἑλλήνων: γενική διαιρετική / ἐν ᾗ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου/ μὴ
σπένδεσθαι͵ ἀλλ΄ ἐξαιρεῖν: τελικά απαρέμφατα, άμεσα αντικείμενα με υποκείμενο (αὐτούς ενν.)
(ετεροπροσωπία) / Ἀθηναίοις: αντικείμενο στα απαρέμφατο σπένδεσθαι ἀλλ΄ ἐξαιρεῖν.
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

εἰμί ἐρωτάομαι, -ῶμαι ἥκω λέγω καλέω, -ῶ κελεύω

ἦ, ἦν - ἧκον ἔλεγον ἐκάλουν ἐκέλευον
ἔσομαι - ἥξω λέξω καλῶ κελεύσω
ἐγενόμην ἠρωτήθην - ἔλεξα ἐκάλεσα ἐκέλευσα
γέγονα ἠρώτημαι - εἴλοχα κέκληκα κεκέλευκα
ἐγεγόνειν - - εἰλόχειν ἐκεκλήκειν ἐκεκελεύκειν
ἥκω ποιέω, -ῶ ἀντιλέγω σπένδομαι ἐξαιρέω, -ῶ
ἧκον ἐποίουν ἀντέλεγον ἐσπενδόμην ἐξῄρουν
ἥξω ποιήσω ἀντιλέξω σπείσομαι ἐξαιρήσω
- ἐποίησα ἀντέλεξα ἐσπεισάμην ἐξεῖλον
- πεποίηκα ἀντείλοχα ἔσπεισμαι ἐξῄρηκα
- ἐπεποιήκειν ἀντειλόχειν ἐσπείσμην ἐξῃρήκειν

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 20
1. Κείμενο
Λακεδαιμόνιοι δὲ οὐκ ἔφασαν πόλιν Ἑλληνίδα ἀνδραποδιεῖν μέγα ἀγαθὸν εἰργασμένην ἐν τοῖς μεγίστοις

κινδύνοις γενομένοις τῇ Ἑλλάδι͵ ἀλλ΄ ἐποιοῦντο εἰρήνην ἐφ΄ ᾧ τά τε μακρὰ τείχη καὶ τὸν Πειραιᾶ
- 50 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

καθελόντας καὶ τὰς ναῦς πλὴν δώδεκα παραδόντας καὶ τοὺς φυγάδας καθέντας τὸν αὐτὸν ἐχθρὸν καὶ

φίλον νομίζοντας Λακεδαιμονίοις ἕπεσθαι καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν ὅποι ἂν ἡγῶνται.

- 51 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

2. Μετάφραση
Οι Λακεδαιμόνιοι είπαν ότι δε θα υποδουλώσουν μια ελληνική πόλη που είχε προσφέρει στην Ελλάδα
μεγάλες υπηρεσίες στους μεγαλύτερους κινδύνους που είχαν υπάρξει αλλά έκαναν ειρήνη με τον όρο
ότι θα καταστρέψουν τα Μακρά Τείχη και (τα τείχη) του Πειραιά, θα παραδώσουν τα πλοία τους εκτός
από δώδεκα, θα επιστρέψουν οι εξόριστοι και θα τους ακολουθούν σε ξηρά και θάλασσα, όπου τυχόν
τους οδηγούν, έχοντας τους ίδιους εχθρούς και φίλους με τους Λακεδαιμόνιους.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Λακεδαιμόνιοι δὲ ἔφασαν Οι Λακεδαιμόνιοι είπαν
οὐκ ἀνδραποδιεῖν πόλιν Ἑλληνίδα ότι δε θα υποδουλώσουν μια ελληνική πόλη
εἰργασμένην τῇ Ἑλλάδι που είχε προσφέρει στην Ελλάδα
μέγα ἀγαθὸν μεγάλες υπηρεσίες
ἐν τοῖς μεγίστοις κινδύνοις στους μεγαλύτερους κινδύνους
γενομένοις͵ που είχαν υπάρξει
ἀλλ΄ ἐποιοῦντο εἰρήνην αλλά έκαναν ειρήνη
ἐφ΄ ᾧ με τον όρο ότι
καθελόντας τά τε μακρὰ τείχη θα καταστρέψουν τα Μακρά Τείχη
καὶ τὸν Πειραιᾶ και (τα τείχη) του Πειραιά,
καὶ παραδόντας τὰς ναῦς θα παραδώσουν τα πλοία τους
πλὴν δώδεκα εκτός από δώδεκα,
καὶ καθέντας τοὺς φυγάδας θα επιστρέψουν οι εξόριστοι
καὶ ἕπεσθαι και θα τους ακολουθούν
καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν σε ξηρά και θάλασσα,
ὅποι ἂν ἡγῶνται όπου τυχόν τους οδηγούν,
νομίζοντας τὸν αὐτὸν ἐχθρὸν έχοντας τους ίδιους εχθρούς
φίλον Λακεδαιμονίοις. και φίλους με τους Λακεδαιμόνιους.

4. Συντακτική ανάλυση
Λακεδαιμόνιοι δὲ οὐκ ἔφασαν πόλιν Ἑλληνίδα ἀνδραποδιεῖν μέγα ἀγαθὸν εἰργασμένην ἐν τοῖς
μεγίστοις κινδύνοις γενομένοις τῇ Ἑλλάδι: κύρια πρόταση κρίσεως.
ἔφασαν: ρήμα/ Λακεδαιμόνιοι: υποκείμενο / οὐκ ἀνδραποδιεῖν: ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο
με υποκείμενο Λακεδαιμόνιοι (ταυτοπροσωπία) / πόλιν: αντικείμενο στο ἀνδραποδιεῖν /
Ἑλληνίδα: επιθετικός προσδιορισμός / εἰργασμένην: επιθετική μετοχή ως παράθεση, συνημμένη
στο αντικείμενο του απαρεμφάτου ἀνδραποδιεῖν, / ἀγαθόν: αντικείμενο στη μετοχή εἰργασμένην
/ μέγα: επιθετικός προσδιορισμός / ἐν κινδύνοις: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της
κατάστασης / τοῖς μεγίστοις: επιθετικός προσδιορισμός / γενομένοις: επιθετική μετοχή ως
επιθετικός προσδιορισμός, με υποκείμενο τοῖς κινδύνοις / τῇ Ἑλλάδι: δοτική προσωπική κτητική
στο γενομένοις.
ἀλλ΄ ἐποιοῦντο εἰρήνην: κύρια πρόταση κρίσεως
ἐποιοῦντο: ρήμα / Λακεδαιμόνιοι: ενν. υποκείμενο./ εἰρήνην: αντικείμενο.
ἐφ΄ ᾧ τά τε μακρὰ τείχη καὶ τὸν Πειραιᾶ καθελόντας καὶ τὰς ναῦς πλὴν δώδεκα παραδόντας καὶ
τοὺς φυγάδας καθέντας τὸν αὐτὸν ἐχθρὸν καὶ φίλον νομίζοντας Λακεδαιμονίοις ἕπεσθαι καὶ
κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν: δευτερεύουσα συμπερασματική απαρεμφατική πρόταση που
δηλώνει όρο / συμφωνία.
ἕπεσθαι: απαρέμφατο σε θέση ρήματος / τοὺς Ἀθηναίους: ενν. υποκείμενο. σε αιτιατική, γιατί
έχουμε μορφή ετεροπροσωπίας ως προς το ρήμα ἐποιοῦντο της κύριας πρότασης που προηγείται
/ Λακεδαιμονίοις: αντικείμενο / καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν: εμπρόθετοι επιρρηματικοί
προσδιορισμοί του τόπου / νομίζοντας: επιρρηματική τροπική μετοχή, με υποκείμενο τοὺς
Ἀθηναίους (συνημμένη) / τὸν ἐχθρὸν καὶ φίλον: αντικείμενο/ αὐτὸν: κατηγορηματικός
- 52 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

προσδιορισμός (τὸν αὐτόν = επιθετικός προσδιορισμός)/ καθελόντας καί παραδόντας καί

καθέντας: επιρρηματική χρονική υποθετική μετοχή με υποκείμενο τοὺς Ἀθηναίους (συνημμένη)
/ τά τε τείχη καὶ τὸν Πειραιᾶ: αντικείμενα στη μετοχή καθελόντας / μακρὰ: επιθετικός
προσδιορισμός / τὰς ναῦς: αντικείμενο στη μετοχή παραδόντας / πλὴν δώδεκα: εμπρόθετος
επιρρηματικός προσδιορισμός της εξαίρεσης/ τοὺς φυγάδας: αντικείμενο στη μετοχή καθέντας
Οι μετοχές καθελόντας, παραδόντας, καθέντας (= ὃταν καθέλωσι, παραδῶσι, καθῶσι) με απόδοση
το ἓπεσθαι σχηματίζουν υποθετικό λόγο του προσδοκώμενου.
ὅποι ἂν ἡγῶνται: δευτερεύουσα επιρρηματική αναφορική πρόταση του τόπου, αλλά και
επιρρηματικός υποθετικός γιατί εκφέρεται με αοριστολογική υποτακτική.
ἂν ἡγῶνται: ρήμα/ Λακεδαιμόνιοι: ενν. υποκείμενο / Ἀθηναίοις: ενν. αντικείμενο/ ὅποι:
επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο.
Η αναφορική υποθετική πρόταση με απόδοση το ἓπεσθαι σχηματίζει υποθετικό λόγο του
προσδοκώμενου.
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

φημί ἀνδραποδίζω ἐργάζομαι γίγνομαι

ἔφην ἠνδραπόδιζον ἠργαζόμην ἐγιγνόμην
φήσω ἀνδραποδιῶ ἐργάσομαι/ἐργασθήσομαι γενήσομαι
ἔφησα ἠνδραπόδισα ἠργασάμην/ ἠργάσθην ἐγενόμην
-------- - ἤργασμαι γεγένημαι/ γέγονα
-------- - ἠργάσμην ἐγεγενήμην/ ἐγεγόνειν
ποιέομαι, -οῦμαι καθαιρέω, -ῶ παραδίδωμι καθίημι
ἐποιούμην καθῂρουν παρεδίδουν καθίην
ποιήσομαι/ποιηθήσομαι καθαιρήσω παραδώσω καθήσω
ἐποιησάμην/ ἐποιήθην καθεῖλον παρέδωκα καθῆκα
πεποίημαι καθῄρηκα παραδέδωκα καθεῖκα
ἐπεποιήμην καθῃρήκειν παρεδεδώκειν κάθείκειν
νομίζω ἕπομαι ἡγέομαι, -οῦμαι
ἐνόμιζον εἱπόμην ἡγούμην
νομιῶ ἕψομαι ἡγήσομαι
ἐνόμισα ἑσπόμην ἡγησάμην, ἡγήθην
νενόμικα ἠκολούθηκα ἥγημαι
ἐνενομίκειν ἠκολουθήκειν ἡγήμην

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 21
1. Κείμενο
Θηραμένης δὲ καὶ οἱ σὺν αὐτῷ πρέσβεις ἐπανέφερον ταῦτα εἰς τὰς Ἀθήνας. Εἰσιόντας δ΄ αὐτοὺς ὄχλος

περιεχεῖτο πολύς͵ φοβούμενοι μὴ ἄπρακτοι ἥκοιεν· οὐ γὰρ ἔτι ἐνεχώρει μέλλειν διὰ τὸ πλῆθος τῶν

ἀπολλυμένων τῷ λιμῷ.

2. Μετάφραση
Ο Θηραμένης και οι συμπρέσβεις του μετέφεραν αυτά στην Αθήνα. Καθώς έμπαιναν πολύ πλήθος τους
περικύκλωνε, επειδή φοβούνταν μήπως είχαν γυρίσει άπρακτοι. Γιατί δεν χωρούσε άλλη αναβολή
εξαιτίας του πλήθους των νεκρών από τον λιμό.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Θηραμένης δὲ καὶ οἱ σὺν αὐτῷ πρέσβεις Ο Θηραμένης και οι συμπρέσβεις του

- 53 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ἐπανέφερον ταῦτα εἰς τὰς Ἀθήνας. μετέφεραν αυτά στην Αθήνα.

Εἰσιόντας δ΄ Καθώς έμπαιναν
πολύς ὄχλος περιεχεῖτο αὐτοὺς͵ πολύ πλήθος τους περικύκλωνε,
φοβούμενοι επειδή φοβούνταν
μὴ ἥκοιεν ἄπρακτοι· μήπως είχαν γυρίσει άπρακτοι.
οὐ γὰρ ἔτι ἐνεχώρει μέλλειν Γιατί δεν χωρούσε άλλη αναβολή
διὰ τὸ πλῆθος τῶν ἀπολλυμένων τῷ λιμῷ. εξαιτίας του πλήθους των νεκρών από τον λιμό.

4. Συντακτική ανάλυση
Θηραμένης δὲ καὶ οἱ σὺν αὐτῷ πρέσβεις ἐπανέφερον ταῦτα εἰς τὰς Ἀθήνας: κύρια πρόταση
κρίσεως.
ἐπανέφερον: ρήμα / Θηραμένης δὲ καὶ οἱ πρέσβεις: υποκείμενο / σὺν αὐτῷ: εμπρόθετος
επιρρηματικός προσδιορισμός της συνοδείας / ταῦτα: αντικείμενο/ εἰς τὰς Ἀθήνας: εμπρόθετος
επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο
εἰσιόντας δ΄ αὐτοὺς ὄχλος περιεχεῖτο πολύς͵ φοβούμενοι: κύρια πρόταση κρίσεως.
περιεχεῖτο: ρήμα/ ὄχλος: υποκείμενο / πολύς: επιθετικός προσδιορισμός / αὐτούς: αντικείμενο /
εἰσιόντας: επιρρηματική χρονική μετοχή, με υποκείμενο αὐτούς (συνημμένη) φοβούμενοι:
επιρρηματική αιτιολογική μετοχή, με υποκείμενο ὂχλος (συνημμένη).
μὴ ἄπρακτοι ἥκοιεν·: δευτερεύουσα ενδοιαστική πρόταση ως αντικείμενο στο φοβούμενοι.
μὴ ἥκοιεν: ρήμα / οὗτοι: ενν. υποκείμενο / ἄπρακτοι: επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου.
οὐ γὰρ ἔτι ἐνεχώρει μέλλειν διὰ τὸ πλῆθος τῶν ἀπολλυμένων τῷ λιμῷ: κύρια πρόταση κρίσεως.
οὐ γὰρ ἐνεχώρει: απρόσωπο ρήμα/ μέλλειν: τελικό απαρέμφατο, ως υποκείμενο του απροσώπου
ρήματος / αὐτούς: ενν. υποκείμενο στο μέλλειν / διὰ τὸ πλῆθος: εμπρόθετος επιρρηματικός
προσδιορισμός της αιτίας / τῶν ἀπολλυμένων: επιθετική μετοχή με υποκείμενο το άρθρο της,
τῶν, ως γενική του περιεχομένου / τῷ λιμῷ: δοτική της αιτίας/ ἔτι: επιρρηματικός προσδιορισμός
του χρόνου.
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

ἐπαναφέρω εἰσέρχομαι περιχεόμαι

ἐπανέφερον εἰσῇα, εἰσῂειν περιεχεόμην
ἐπανοίσω εἴσειμι περιχέομαι/περιχυθήσομαι
ἐπανήνεγκα/ ἐπανήνεγκον εἰσῆλθον περιεχεάμην/ περιεχύθην
ἐπανενήνοχα εἰσελήλυθα περικέχυμαι
ἐπανενηνόχειν εἰσεληλύθειν περιεκεχύμην
φοβέομαι, φοβοῦμαι ἥκω ἐγχωρεῖ
ἐφοβούμην ἧκον ἐνεχώρει
φοβήσομαι/ φοβηθήσομαι ἥξω ἐγχωρήσει/ ἐγχωρήσεται
ἐφοβησάμην/ ἐφοβήθην - ἐνεχώρησε
πεφόβημαι - ἐγκεχώρηκε
ἐπεφοβήμην - ἐγκεχωρήκει

μέλλω ἀπόλλυμαι
ἔμέλλον, ἤμελλον ἀπωλλύμην
μελλήσω ἀπολοῦμαι
ἐμέλλησα ἀπωλόμην
-------- ἀπόλωλα
-------- ἀπωλώλειν

- 54 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 22
1. Κείμενο
Τῇ δὲ ὑστεραίᾳ ἀπήγγελλον οἱ πρέσβεις ἐφ΄ οἷς οἱ Λακεδαιμόνιοι ποιοῖντο τὴν εἰρήνην· προηγόρει δὲ αὐτῶν

Θηραμένης͵ λέγων ὡς χρὴ πείθεσθαι Λακεδαιμονίοις καὶ τὰ τείχη περιαιρεῖν. Ἀντειπόντων δέ τινων αὐτῷ͵

πολὺ δὲ πλειόνων συνεπαινεσάντων͵ ἔδοξε δέχεσθαι τὴν εἰρήνην.

2. Μετάφραση
Την επομένη ανήγγειλαν οι πρέσβεις τους όρους με τους οποίους οι Λακεδαιμόνιοι δέχονταν την ειρήνη.
Ο Θηραμένης μιλώντας εκ μέρους των πρέσβεων έλεγε ότι πρέπει να συμφωνήσουν με τους
Λακεδαιμονίους και να γκρεμίσουν τα τείχη. Κάποιοι διαφώνησαν με αυτόν αλλά, επειδή πολλοί
περισσότεροι συμφώνησαν, αποφάσισαν να δεχθούν την ειρήνη.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Τῇ δὲ ὑστεραίᾳ Την επομένη
ἀπήγγελλον οἱ πρέσβεις ανήγγειλαν οι πρέσβεις
ἐφ΄ οἷς τους όρους με τους οποίους
οἱ Λακεδαιμόνιοι ποιοῖντο τὴν εἰρήνην· οι Λακεδαιμόνιοι δέχονταν την ειρήνη.
Θηραμένης Ο Θηραμένης
προηγόρει δὲ αὐτῶν͵ μιλώντας εκ μέρους των πρέσβεων
λέγων ὡς χρὴ έλεγε ότι πρέπει
πείθεσθαι Λακεδαιμονίοις να συμφωνήσουν με τους Λακεδαιμονίους
καὶ τὰ τείχη περιαιρεῖν. και να γκρεμίσουν τα τείχη.
Τινῶν ἀντειπόντων δέ αὐτῷ͵ Κάποιοι διαφώνησαν με αυτόν
πολὺ δὲ πλειόνων συνεπαινεσάντων͵ αλλά, επειδή πολλοί περισσότεροι συμφώνησαν,
ἔδοξε δέχεσθαι τὴν εἰρήνην. αποφάσισαν να δεχθούν την ειρήνη.

4. Συντακτική ανάλυση
Τῇ δὲ ὑστεραίᾳ ἀπήγγελλον οἱ πρέσβεις: κύρια πρόταση κρίσεως.
ἀπήγγελλον: ρήμα/ οἱ πρέσβεις: υποκείμενο / Τῇ δὲ ὑστεραίᾳ (ἡμέρᾳ): δοτική του χρόνου.
ἐφ΄ οἷς οἱ Λακεδαιμόνιοι ποιοῖντο τὴν εἰρήνην: δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική πρόταση
μερικής άγνοιας ως αντικείμενο στο ρήμα ἀπήγγελλον.
ποιοῖντο: ρήμα / οἱ Λακεδαιμόνιοι: υποκείμενο / τὴν εἰρήνην: αντικείμενο / ἐφ΄ οἷς: εμπρόθετος
επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει όρο ή συμφωνία.
προηγόρει δὲ αὐτῶν Θηραμένης͵ λέγων: κύρια πρόταση κρίσεως.
προηγόρει: ρήμα/ Θηραμένης: υποκείμενο / αὐτῶν: αντικείμενο / λέγων: επιρρηματική τροπική
μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος.
ὡς χρὴ πείθεσθαι Λακεδαιμονίοις καὶ τὰ τείχη περιαιρεῖν: δευτερεύουσα ειδική πρόταση ως
αντικείμενο στο λέγων.
χρή: ρήμα / πείθεσθαι καὶ περιαιρεῖν: τελικά απαρέμφατα με υποκείμενο αὐτούς ενν.
(ετεροπροσωπία) / Λακεδαιμονίοις - τὰ τείχη: αντικείμενα στα απαρέμφατα πείθεσθαι καὶ
περιαιρεῖν αντίστοιχα.
ἀντειπόντων δέ τινων αὐτῷ͵ πολὺ δὲ πλειόνων συνεπαινεσάντων͵ ἔδοξε δέχεσθαι τὴν εἰρήνην:
κύρια πρόταση κρίσεως.
ἔδοξε: απρόσ. Ρήμα / αὐτοῖς (= τοῖς Ἀθηναίοις): ενν. δοτική προσωπική / δέχεσθαι: τελικό
απαρέμφατο με υποκείμενο αὐτούς ενν. (ετεροπροσωπία) / τὴν εἰρήνην: αντικείμενο στο
δέχεσθαι / ἀντειπόντων (μεν), συνεπαινεσάντων δε: επιρρηματικές αιτιολογικές μετοχές με
- 55 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

υποκείμενα αντίστοιχα τινων - πλειόνων (απόλυτες) / αὐτῷ: αντικείμενο στις μετοχές / πολύ:
επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού.

5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

ἀπαγγέλλω ποιέομαι, -οῦμαι προηγορέω, -ῶ λέγω

ἀπήγγελλον ἐποιούμην προηγόρουν ἔλεγον
ἀπαγγελῶ ποιήσομαι/ποιηθήσομαι - λέξω
ἀπήγγειλα ἐποιησάμην/ ἐποιήθην - ἔλεξα
ἀπήγγελκα πεποίημαι - εἴλοχα
ἀπηγγέλκειν ἐπεποιήμην - εἰλόχειν

χρή (χρειάζεται) πείθομαι περιαιρέω, -ῶ ἀντιλέγω

χρήν, ἐχρήν ἐπειθόμην περιῂρουν ἀντέλεγον
-------- πείσομαι, πεισθήσομαι περιαιρήσω ἀντιλέξω
-------- ἐπιθόμην, ἐπείσθην περιεῖλον ἀντέλεξα
-------- πέπεισμαι, πέποιθα περιῄρηκα ἀντείλοχα
-------- ἐπεπείσμην, ἐπεποίθειν περιῃρήκειν ἀντιειλόχειν
συνεπαινέω, -ῶ δοκεῖ δέχομαι
συνεπῂνουν ἐδόκει δεχόμην
συνεπαινέσω/ συνεπαινέσομαι δόξει δέξομαι
συνεπῂνεσα ἔδοξε δεξάμην
συνεπῂνεκα δέδοκται δέδεγμαι
συνεπῃνέκειν ἐδέδοκτο ἐδεδέγμην

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 23
1. Κείμενο
Μετὰ δὲ ταῦτα Λύσανδρός τε κατέπλει εἰς τὸν Πειραιᾶ καὶ οἱ φυγάδες κατῇσαν καὶ τὰ τείχη κατέσκαπτον

ὑπ΄ αὐλητρίδων πολλῇ προθυμίᾳ͵ νομίζοντες ἐκείνην τὴν ἡμέραν τῇ Ἑλλάδι ἄρχειν τῆς ἐλευθερίας.

2. Μετάφραση
Μετά από αυτά ο Λύσανδρος κατέπλευσε στον Πειραιά και οι εξόριστοι επέστρεψαν και γκρέμιζαν τα
τείχη με πολλή προθυμία με τη συνοδεία αυλητρίδων νομίζοντας ότι εκείνη τη μέρα άρχιζε η ελευθερία
για την Ελλάδα.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Μετὰ δὲ ταῦτα Μετά από αυτά
Λύσανδρός τε κατέπλει εἰς τὸν Πειραιᾶ ο Λύσανδρος κατέπλευσε στον Πειραιά
καὶ οἱ φυγάδες κατῇσαν και οι εξόριστοι επέστρεψαν
καὶ κατέσκαπτον τὰ τείχη και γκρέμιζαν τα τείχη
πολλῇ προθυμίᾳ με πολλή προθυμία
ὑπ΄ αὐλητρίδων͵ με τη συνοδεία αυλητρίδων
νομίζοντες νομίζοντας
ἐκείνην τὴν ἡμέραν ότι εκείνη τη μέρα
ἄρχειν τῆς ἐλευθερίας τῇ Ἑλλάδι. άρχιζε η ελευθερία για την Ελλάδα.

- 56 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

4. Συντακτική ανάλυση
Μετὰ δὲ ταῦτα Λύσανδρός τε κατέπλει εἰς τὸν Πειραιᾶ: κύρια πρόταση κρίσεως.
κατέπλει: ρήμα / Λύσανδρος: υποκείμενο / εἰς τὸν Πειραιᾶ: εμπρόθετος επιρρηματικός
προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση σε τόπο / μετὰ ταῦτα: εμπρόθετος επιρρηματικός
προσδιορισμός του χρόνου.
καὶ οἱ φυγάδες κατῇσαν: κύρια πρόταση κρίσεως.
κατῇσαν: ρήμα/ οἱ φυγάδες: υποκείμενο.
καὶ τὰ τείχη κατέσκαπτον ὑπ΄ αὐλητρί δων πολλῇ προθυμίᾳ͵ νομίζοντες ἐκείνην τὴν ἡμέραν τῇ
Ἑλλάδι ἄρχειν τῆς ἐλευθερίας: κύρια πρόταση κρίσεως.
κατέσκαπτον: ρήμα/ οὗτοι: ενν. υποκείμενο / τὰ τείχη: αντικείμενο / ὑπ' αὐλητρίδων:
εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της συνοδείας / προθυμίᾳ: δοτική του τρόπου / πολλῇ:
επιθετικός προσδιορισμός/ νομίζοντες: επιρρηματική αιτιολογική μετοχή, συνημμένη στο
υποκείμενο του ρήματος / ἂρχειν: τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο της μετοχής νομίζοντες με
υποκείμενο τὴν ἡμέραν (ετεροπροσωπία) / ἐκείνην: επιθετικός προσδιορισμός / τῆς ἐλευθερίας:
αντικείμενο στο ἂρχειν / τῇ Ἑλλάδι: δοτική προσωπική χαριστική στο ἂρχειν.

5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

καταπλέω κατέρχομαι κατασκάπτω

κατέπλεον κατῇα, κατῂειν κατέσκαπτον
καταπλεύσομαι/ καταπλευσοῦμαι κάτειμι κατασκάψω
κατέπλευσα κατῆλθον κατέσκαπτον
καταπέπλευκα κατελήλυθα κατέσκαψα
κατεπεπλεύκειν κατεληλύθειν κατέσκαφα
κατεσκάφειν
νομίζω ἄρχω
ἐνόμιζον ἦρχον
νομιῶ ἄρξω
ἐνόμισα ἦρξα
νενόμικα [ἦρχα]
ἐνενομίκειν [ἤρχειν]

- 57 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΒΙΒΛΙΟ 2
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 50
1. Κείμενο
Ὡς δ΄ εἰπὼν ταῦτα ἐπαύσατο͵ καὶ ἡ βουλὴ δήλη ἐγένετο εὐμενῶς ἐπιθορυβήσασα͵ γνοὺς ὁ Κριτίας ὅτι εἰ

ἐπιτρέψοι τῇ βουλῇ διαψηφίζεσθαι περὶ αὐτοῦ͵ ἀναφεύξοιτο͵ καὶ τοῦτο οὐ βιωτὸν ἡγησάμενος͵ προσελθὼν

καὶ διαλεχθείς τι τοῖς τριάκοντα ἐξῆλθε͵ καὶ ἐπιστῆναι ἐκέλευσε τοὺς τὰ ἐγχειρίδια ἔχοντας φανερῶς τῇ

βουλῇ ἐπὶ τοῖς δρυφάκτοις.

2. Μετάφραση
Μόλις είπε αυτά και τελείωσε την αγόρευση του, η βουλή φανερά τον επιδοκίμασε. Τότε ο Κριτίας,
επειδή κατάλαβε, ότι, αν επιτρέψει στη βουλή να αποφασίσει για αυτόν με ψηφοφορία, θα ξεφύγει και
επειδή θεώρησε αυτό ανυπόφορο, αφού πλησίασε και μίλησε λίγο μαζί με τους Τριάντα βγήκε έξω και
διέταξε αυτούς που είχαν τα εγχειρίδια να σταθούν φανερά κοντά στα κάγκελα της βουλής.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Ὡς δ΄ εἰπὼν ταῦτα Μόλις είπε αυτά
ἐπαύσατο͵ και τελείωσε την αγόρευση του,
καὶ ἡ βουλὴ η βουλή
δήλη ἐγένετο φανερά
εὐμενῶς ἐπιθορυβήσασα͵ τον επιδοκίμασε.
ὁ Κριτίας γνοὺς Τότε ο Κριτίας, επειδή κατάλαβε,
ὅτι εἰ ἐπιτρέψοι τῇ βουλῇ ότι, αν επιτρέψει στη βουλή
διαψηφίζεσθαι περὶ αὐτοῦ͵ να αποφασίσει για αυτόν με ψηφοφορία,
ἀναφεύξοιτο͵ θα ξεφύγει
καὶ ἡγησάμενος τοῦτο οὐ βιωτὸν͵ και επειδή θεώρησε αυτό ανυπόφορο,
προσελθὼν καὶ αφού πλησίασε και
διαλεχθείς τι τοῖς τριάκοντα μίλησε λίγο μαζί με τους Τριάντα
ἐξῆλθε͵ βγήκε έξω
καὶ ἐκέλευσε και διέταξε
τοὺς τὰ ἐγχειρίδια ἔχοντας αυτούς που είχαν τα εγχειρίδια
ἐπιστῆναι φανερῶς να σταθούν φανερά
ἐπὶ τοῖς δρυφάκτοις τῇ βουλῇ. κοντά στα κάγκελα της βουλής.

4. Συντακτική ανάλυση
Ὡς δ΄ εἰπὼν ταῦτα ἐπαύσατο: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση
ἐπαύσατο: ρήμα/ Θηραμένης: ενν. υποκείμενο / τοῦ λόγου: ενν. αντικείμενο / εἰπὼν:
επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος/ ταῦτα: αντικείμενο στη
μετοχή.
καὶ ἡ βουλὴ δήλη ἐγένετο εὐμενῶς ἐπιθορυβήσασα: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική
πρόταση.
δήλη ἐγένετο: ρήμα, προσωπική περίφραση / ἡ βουλή: υποκείμενο / ἐπιθορυβήσασα:
κατηγορηματική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / εὐμενῶς: επιρρηματικός
προσδιορισμός του τρόπου.

- 58 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

γνοὺς ὁ Κριτίας -καὶ τοῦτο οὐ βιωτὸν ἡγησάμενος͵ προσελθὼν καὶ διαλεχθείς τι τοῖς τριάκοντα
ἐξῆλθε͵: κύρια πρόταση κρίσεως.
ἐξῆλθε: ρήμα/ ὁ Κριτίας: υποκείμενο / γνούς καί ἡγησάμενος: επιρρηματικές αιτιολογικές
μετοχές, συνημμένες στο υποκείμενο του ρήματος / τοῦτο: αντικείμενο στο ἡγησάμενος/ οὐ
βιωτὸν: κατηγορούμενο στο τοῦτο / προσελθὼν καὶ διαλεχθείς: επιρρηματικές χρονικές μετοχές
συνημμένες στο υποκείμενο του ρήματος / τι: σύστοιχο άμεσο αντικείμενο στο διαλεχθείς / τοῖς
τριάκοντα: αντικείμενο στις μετοχές προσελθών καὶ διαλεχθείς.
εἰ ἐπιτρέψοι τῇ βουλῇ διαψηφίζεσθαι περὶ αὐτοῦ: δευτερεύουσα υποθετική πρόταση σε πλάγιο
λόγο.
ἐπιτρέψοι: ρήμα/ ὁ Κριτίας: ενν. υποκείμενο / διαψηφίζεσθαι: τελικό απαρέμφατο, άμεσο
αντικείμενο με υποκείμενο τὴν βουλήν ενν. (ετεροπροσωπία) / τῇ βουλῇ: έμμεσο αντικείμενο /
περὶ αὐτοῦ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αναφοράς.
ὅτι ἀναφεύξοιτο: δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση ως αντικείμενο στο γνούς.
ἀναφεύξοιτο: ρήμα/ ὁ Θηραμένης: ενν. υποκείμενο.
καὶ ἐπιστῆναι ἐκέλευσε τοὺς τὰ ἐγχειρίδια ἔχοντας φανερῶς τῇ βουλῇ ἐπὶ τοῖς δρυφάκτοις: κύρια
πρόταση κρίσεως.
ἐκέλευσε: ρήμα/ ὁ Κριτίας: ενν. υποκείμενο / τοὺς ἔχοντας: επιθετική μετοχή με υποκείμενο το
άρθρο της τοὺς, ως άμεσο αντικείμενο /τὰ ἐγχειρίδια: αντικείμενο της μετοχής ἒχοντας /
ἐπιστῆναι: τελικό απαρέμφατο, έμμεσο αντικείμενο με υποκείμενο τοὺς ἒχοντας
(ετεροπροσωπία) / τῇ βουλῇ: αντικείμενο στο ἐπιστῆναι / ἐπὶ τοῖς δρυφάκτοις: εμπρόθετος
επιρρηματικός προσδιορισμός του πλησίον-του τόπου / φανερῶς: επιρρηματικός προσδιορισμός
του τρόπου.
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

παύω εἰμί ἐπιθορυβέω, -ῶ γιγνώσκω

ἔπαυον ἦ, ἦν ἐπεθορύβουν ἐγίγνωσκον
παύσω ἔσομαι ἐπιθορυβήσω γνώσομαι
ἔπαυσα ἐγενόμην ἐπεθορύβησα ἔγνων
πέπαυκα γέγονα - ἔγνωκα
ἐπεπαύκειν ἐγεγόνειν - ἐγνώκειν
ἐπιτρέπω διαψηφίζω ἀναφεύγω ἡγέομαι, -οῦμαι
ἐπέτρεπον διεψήφιζον ἀνέφευγον ἡγούμην
ἐπιτρέψω διαψηφιῶ ἀναφεύξομαι/ ἡγήσομαι
ἐπέτρεψα, διεψήφισα ἀναφευξοῦμαι ἡγησάμην, ἡγήθην
ἐπέτραπον διεψήφικα ἀνέφυγον ἥγημαι
ἐπιτέτροφα διεψηφίκειν ἀναπέφευγα ἡγήμην
ἐπετετρόφειν ἀνεπεφεύγειν
προσέρχομαι διαλέγομαι ἐξέρχομαι ἐφίσταμαι
προσῇα, προσῂειν διελεγόμην ἐξῇα, ἐξῂειν ἐφιστάμην
πρόσειμι διαλέξομαι/ ἔξειμι ἐπιστήσομαι/ ἐπισταθήσομαι
προσῆλθον διαλεχθήσομαι ἐξῆλθον ἐπεστησάμην/ ἐπέστην/
προσελήλυθα διελέχθην ἐξελήλυθα ἐπεστάθην
προσεληλύθειν διείλεγμαι ἐξεληλύθειν ἐφεστηκα
διελελέγμην ἐφεστήκειν/ ἐφειστήκειν
κελεύω ἔχω
ἐκέλευον εἶχον
κελεύσω ἕξω, σχήσω
ἐκέλευσα ἔσχον
κεκέλευκα ἔσχηκα
ἐκεκελεύκει ἐσχήκειν

- 59 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

- 60 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 51
1. Κείμενο
Πάλιν δὲ εἰσελθὼν εἶπεν· «Ἐγώ͵ ὦ βουλή͵ νομίζω προστάτου ἔργον εἶναι οἵου δεῖ͵ ὃς ἂν ὁρῶν τοὺς φίλους

ἐξαπατωμένους μὴ ἐπιτρέπῃ. Καὶ ἐγὼ οὖν τοῦτο ποιήσω. Καὶ γὰρ οἵδε οἱ ἐφεστηκότες οὔ φασιν ἡμῖν

ἐπιτρέψειν͵ εἰ ἀνήσομεν ἄνδρα τὸν φανερῶς τὴν ὀλιγαρχίαν λυμαινόμενον. Ἒστι δὲ ἐν τοῖς καινοῖς νόμοις

τῶν μὲν ἐν τοῖς τρισχιλίοις ὄντων μηδένα ἀποθνῄσκειν ἄνευ τῆς ὑμετέρας ψήφου͵ τῶν δ΄ ἔξω τοῦ

καταλόγου κυρίους εἶναι τοὺς τριάκοντα θανατοῦν. Ἐγὼ οὖν͵ ἔφη͵ Θηραμένην τουτονὶ ἐξαλείφω ἐκ τοῦ

καταλόγου͵ συνδοκοῦν ἅπασιν ἡμῖν. Καὶ τοῦτον͵ ἔφη͵ ἡμεῖς θανατοῦμεν».

2. Μετάφραση
Και αφού ξαναμπήκε, είπε: «Εγώ, κύριοι βουλευτές, νομίζω ότι είναι καθήκον κάθε άξιου πολιτικού
ηγέτη, όταν βλέπει ότι οι φίλοι του εξαπατούνται, να μην το επιτρέπει. Και εγώ αυτό θα κάνω. Γιατί και
αυτοί που έχουν σταθεί εδώ λένε ότι δεν θα μας επιτρέψουν, εάν αθωώσουμε ένα άνδρα που φανερά
βλάπτει την ολιγαρχία. Αναγράφεται, βέβαια, στους νέους νόμους να μην θανατώνεται κανείς από
όσους ανήκουν στις τρεις χιλιάδες, χωρίς την δική σας ψήφο, αυτοί, όμως, που βρίσκονται εκτός
καταλόγου οι τριάκοντα να έχουν το δικαίωμα να τους καταδικάζουν σε θάνατο. Εγώ, λοιπόν, είπε, τον
Θηραμένη, αυτόν εδώ, τον διαγράφω από τον κατάλογο με τη σύμφωνη γνώμη όλων σας. Και αυτόν,
είπε, εμείς τον καταδικάζουμε σε θάνατο».
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Πάλιν δὲ εἰσελθὼν εἶπεν· Και αφού ξαναμπήκε, είπε:
«Ἐγώ͵ ὦ βουλή͵ «Εγώ, κύριοι βουλευτές,
νομίζω εἶναι ἔργον νομίζω ότι είναι καθήκον
προστάτου οἵου δεῖ͵ κάθε άξιου πολιτικού ηγέτη,
ὃς ἂν ὁρῶν τοὺς φίλους ἐξαπατωμένους όταν βλέπει ότι οι φίλοι του εξαπατούνται,
μὴ ἐπιτρέπῃ. να μην το επιτρέπει.
Καὶ ἐγὼ οὖν τοῦτο ποιήσω. Και εγώ αυτό θα κάνω.
Καὶ γὰρ οἵδε οἱ ἐφεστηκότες Γιατί και αυτοί που έχουν σταθεί εδώ
φασιν οὔ ἡμῖν ἐπιτρέψειν͵ λένε ότι δεν θα μας επιτρέψουν,
εἰ ἀνήσομεν ἄνδρα εάν αθωώσουμε ένα άνδρα
τὸν φανερῶς λυμαινόμενον τὴν ὀλιγαρχίαν. που φανερά βλάπτει την ολιγαρχία.
Ἒστι δὲ ἐν τοῖς καινοῖς νόμοις Αναγράφεται, βέβαια, στους νέους νόμους
ἀποθνῄσκειν μηδένα να μην θανατώνεται κανείς
τῶν μὲν ἐν τοῖς τρισχιλίοις ὄντων από όσους ανήκουν στις τρεις χιλιάδες,
ἄνευ τῆς ὑμετέρας ψήφου͵ χωρίς την δική σας ψήφο,
τῶν δ΄ ἔξω τοῦ καταλόγου αυτοί, όμως, που βρίσκονται εκτός καταλόγου
τοὺς τριάκοντα εἶναι κυρίους οι τριάκοντα να έχουν το δικαίωμα
θανατοῦν. να τους καταδικάζουν σε θάνατο.
Ἐγὼ οὖν͵ ἔφη͵ Θηραμένην τουτονὶ Εγώ, λοιπόν, είπε, τον Θηραμένη, αυτόν εδώ,
ἐξαλείφω ἐκ τοῦ καταλόγου͵ τον διαγράφω από τον κατάλογο
συνδοκοῦν ἅπασιν ἡμῖν. με τη σύμφωνη γνώμη όλων σας.
Καὶ τοῦτον͵ ἔφη͵ Και αυτόν, είπε,
ἡμεῖς θανατοῦμεν». εμείς τον καταδικάζουμε σε θάνατο».

- 61 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

4. Συντακτική ανάλυση
πάλιν δὲ εἰσελθὼν εἶπεν: κύρια πρόταση κρίσεως.
εἶπεν: ρήμα/ ὁ Κριτίας: ενν. υποκείμενο / εἰσελθὼν: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη
στο υποκείμενο του ρήματος / πάλιν: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου-επανάληψης
Ἐγώ͵ ὦ βουλή͵ νομίζω προστάτου ἔργον εἶναι: κύρια πρόταση κρίσεως.
νομίζω: ρήμα / ἐγώ: υποκείμενο / ἒργον εἶναι: ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο / προστάτου:
γενική κτητική στο ἒργον / τοιοῦτου: ενν. επιθετικός προσδιορισμός.
οἵου δεῖ: δευτερεύουσα αναφορική παραβολική της ποιότητας.
δεῖ: ρήμα / εἶναι: τελικό απαρέμφατο, ενν. υποκείμενο / τὸν προστάτην: ενν. υποκείμενο στο
απαρέμφατο / οἵου (αντί οἷον): κατηγορούμενο στο υποκείμενο του απαρέμφατου, έλξη του
αναφορικού.
ὃς ἂν ὁρῶν τοὺς φίλους ἐξαπατωμένους μὴ ἐπιτρέπῃ: αναφορική ονοματική πρόταση,
προσδιοριστική στο (τοιούτου) προστάτου οἳου. Λειτουργεί ως υποκείμενο στο ἒργον εἶναι.
ἂν μὴ ἐπιτρέπῃ: ρήμα/ ὃς: υποκείμενο / ὁρῶν: επιρρηματική χρονικοϋποθετική μετοχή,
συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / τοὺς φίλους: αντικείμενο / ἐξαπατωμένους:
κατηγορηματική μετοχή, συνημμένη στο φίλους.
καὶ ἐγὼ οὖν τοῦτο ποιήσω: κύρια πρόταση κρίσεως.
ποιήσω: ρήμα / ἐγώ: υποκείμενο / τοῦτο: αντικείμενο.
καὶ γὰρ οἵδε οἱ ἐφεστηκότες οὔ φασιν ἡμῖν ἐπιτρέψειν κύρια πρόταση κρίσεως.
φασιν: ρήμα/ οἳδε: υποκείμενο / οἱ ἐφεστηκότες: παράθεση, επιθετική μετοχή με υποκείμενο το
άρθρο της, οἱ / οὒ ἐπιτρέψειν: ειδικό απαρέμφατο, άμεσο αντικείμενο με υποκείμενο οἳδε
(ταυτοπροσωπία) ἡμῖν: έμμεσο αντικείμενο.
εἰ ἀνήσομεν ἄνδρα τὸν φανερῶς τὴν ὀλιγαρχίαν λυμαινόμενον: δευτερεύουσα επιρρηματική
υποθετική πρόταση.
ἀνήσομεν: ρήμα/ ἡμεῖς: ενν. υποκείμενο / ἄνδρα: αντικείμενο / τὸν λυμαινόμενον: επιθετική
μετοχή με υποκείμενο το άρθρο της τὸν, ως επιθετικός προσδιορισμός στο ἂνδρα / τὴν
ὀλιγαρχίαν: αντικείμενο / φανερῶς: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου.
ἔστι δὲ ἐν τοῖς καινοῖς νόμοις τῶν μὲν ἐν τοῖς τρισχιλίοις ὄντων μηδένα ἀποθνῄσκειν ἄνευ τῆς
ὑμετέρας ψήφου͵ τῶν δ΄ ἔξω τοῦ καταλόγου κυρίους εἶναι τοὺς τριάκοντα θανατοῦν: κύρια
πρόταση κρίσεως.
ἔστι: απρόσ. έκφραση, ρήμα/ μὴ ἀποθνήσκειν μεν — εἶναι δε: τελικά απαρέμφατα, υποκείμενα
της απρόσωπης έκφρασης με υποκείμενο στο ἀποθνήσκειν μηδένα (ετεροπροσωπία), στο εἶναι
τοὺς τριάκοντα (ετεροπροσωπία) / τῶν ὂντων: επιθετική μετοχή ως γενική διαιρετική στο μηδέ-
να / ἐν τοῖς τρισχιλίοις: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του μεταξύ / ἄνευ τῆς ψήφου:
εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της στέρησης-τρόπου/ ὑμετέρας: επιθετικός
προσδιορισμός / κυρίους: κατηγορούμενο στο τοὺς τριάκοντα μέσω του συνδετικού ρήματος
εἶναι / τῶν δ΄ ἔξω: γενική αντικειμενική στο κυρίους/ τοῦ καταλόγου: γενική της αναφοράς στο
ἒξω/ θανατοῦν: απαρέμφατο του σκοπού / ἐν τοῖς νόμοις: εμπρόθετος επιρρηματικός
προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο μεταφορικά / καινοῖς: επιθετικός προσδιορισμός.
ἐγὼ οὖν-Θηραμένην τουτονὶ ἐξαλείφω ἐκ τοῦ καταλόγου͵ συνδοκοῦν ἅπασιν ἡμῖν: κύρια
πρόταση κρίσεως.
ἐξαλείφω: ρήμα/ ἐγώ: υποκείμενο / Θηραμένην: αντικείμενο/ τουτονί: επιθετικός
προσδιορισμός/ ἐκ τοῦ καταλόγου: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της
απομάκρυνσης / συνδοκοῦν: επιρρηματική αιτιολογική μετοχή με υποκείμενο τοῦτο (απόλυτη)/
ἡμῖν: δοτική προσωπική του κρίνοντος προσώπου στη μετοχή/ ἅπασιν: κατηγορηματικός
προσδιορισμός
ἔφη: κύρια παρενθετική πρόταση.
ἔφη: ρήμα/ ὁ Κριτίας: ενν. υποκείμενο.

- 62 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

καὶ τοῦτον-ἡμεῖς θανατοῦμεν: κύρια πρόταση κρίσεως.

Θανατοῦμεν: ρήμα / ἡμεῖς: υποκείμενο / τοῦτον: αντικείμενο.
ἔφη: κύρια παρενθετική πρόταση.
ἔφη: ρήμα/ ὁ Κριτίας: ενν. υποκείμενο.
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

εἰσέρχομαι λέγω νομίζω εἰμί

εἰσῇα, εἰσῂειν ἔλεγον ἐνόμιζον ἦ, ἦν
εἴσειμι λέξω/ ἐρῶ νομιῶ ἔσομαι
εἰσῆλθον ἔλεξα/εἶπα/εἶπον ἐνόμισα ἐγενόμην
εἰσελήλυθα εἴρηκα νενόμικα γέγονα
εἰσεληλύθειν εἰρήκειν ἐνενομίκειν ἐγεγόνειν
δεῖ ὁράω, -ῶ ἐξαπατάομαι, -ῶμαι ἐπιτρέπω
ἔδει ἑώρων ἐξηπατώμην ἐπέτρεπον
δεήσει ὄψομαι ἐξαπατήσομαι/ ἐπιτρέψω
ἐδέησε εἶδον ἐξαπατηθήσομαι ἐπέτρεψα,
δεδέηκε ἑώρακα, ὄπωπα ἐξηπατήθην ἐπέτραπον
ἐδεδεήκει ἑωράκειν <ὠπώπειν> ἐξηπάτημαι ἐπιτέτροφα
ἐξηπατήμην ἐπετετρόφειν
ποιέω, -ῶ ἐφίσταμαι φημί ἀνίημι
ἐποίουν ἐφιστάμην ἔφην ἀνίην
ποιήσω ἐπιστήσομαι/ ἐπισταθήσομαι φήσω ἀνήσω
ἐποίησα ἐπεστησάμην/ ἐπέστην/ ἔφησα ἀνῆκα
πεποίηκα ἐπεστάθην εἵρηκα ἀνεῖκα
ἐπεποιήκειν ἐφεστηκα εἰρήκειν ἀνείκειν
ἐφεστήκειν/ ἐφειστήκειν
λυμαίνομαι εἰμί ἀποθνῄσκω θανατόω, -ῶ
ἐλυμαινόμην ἦ, ἦν ἀπέθνῃσκον -
λυμανοῦμαι ἔσομαι ἀποθανοῦμαι θανατώσω
ἐλυμηνάμην/ ἐγενόμην ἀπέθανον ἐθανάτωσα
ἐλυμάνθην γέγονα τέθνηκα -
λελύμασμαι ἐγεγόνειν ἐτεθνήκειν -
-
ἐξαλείφω συνδοκεῖ
ἐξήλειφον συνεδόκει
ἐξαλείψω συνδόξει
ἐξήλειψα συνέδοξε
ἐξαλήλιφα συνδέδοκται
- συνεδέδοκτο

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 52
1. Κείμενο
Ἀκούσας ταῦτα ὁ Θηραμένης ἀνεπήδησεν ἐπὶ τὴν ἑστίαν καὶ εἶπεν· «Ἐγὼ δ΄͵ ἔφη͵ ὦ ἄνδρες͵ ἱκετεύω τὰ

πάντων ἐννομώτατα͵ μὴ ἐπὶ Κριτίᾳ εἶναι ἐξαλείφειν μήτε ἐμὲ μήτε ὑμῶν ὃν ἂν βούληται͵ ἀλλ΄ ὅνπερ νόμον

οὗτοι ἔγραψαν περὶ τῶν ἐν τῷ καταλόγῳ͵ κατὰ τοῦτον καὶ ὑμῖν καὶ ἐμοὶ τὴν κρίσιν εἶναι.

- 63 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

2. Μετάφραση
Μόλις άκουσε αυτά, ο Θηραμένης αναπήδησε στον βωμό της Εστίας και είπε: «Εγώ, είπε, άνδρες
Αθηναίοι, σας ικετεύω σε ό,τι πιο δίκαιο υπάρχει, να μην έχει ο Κριτίας το δικαίωμα να διαγράφει ούτε
εμένα ούτε όποιον θέλει από εσάς, αλλά σύμφωνα με το νόμο, τον οποίο αυτοί οι ίδιοι συνέγραψαν για
όσους περιλαμβάνονται στον κατάλογο, με αυτόν και εσείς να εγώ να δικαζόμαστε.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Ἀκούσας ταῦτα Μόλις άκουσε αυτά,
ὁ Θηραμένης ἀνεπήδησεν ἐπὶ τὴν ἑστίαν ο Θηραμένης αναπήδησε στον βωμό της Εστίας
καὶ εἶπεν· και είπε:
«Ἐγὼ δ΄͵ ἔφη͵ ὦ ἄνδρες͵ «Εγώ, είπε, άνδρες Αθηναίοι,
ἱκετεύω τὰ πάντων ἐννομώτατα͵ σας ικετεύω σε ό,τι πιο δίκαιο υπάρχει,
μὴ ἐπὶ Κριτίᾳ εἶναι ἐξαλείφειν να μην έχει ο Κριτίας το δικαίωμα να διαγράφει
μήτε ἐμὲ μήτε ὃν ἂν βούληται ὑμῶν͵ ούτε εμένα ούτε όποιον θέλει από εσάς,
ἀλλ΄ ὅνπερ νόμον αλλά σύμφωνα με το νόμο,
οὗτοι ἔγραψαν τον οποίο αυτοί οι ίδιοι συνέγραψαν
περὶ τῶν ἐν τῷ καταλόγῳ͵ για όσους περιλαμβάνονται στον κατάλογο,
κατὰ τοῦτον με αυτόν
καὶ ὑμῖν καὶ ἐμοὶ τὴν κρίσιν εἶναι. και εσείς να εγώ να δικαζόμαστε.

4. Συντακτική ανάλυση
ἀκούσας ταῦτα ὁ Θηραμένης ἀνεπήδησεν ἐπὶ τὴν ἑστίαν: κύρια πρόταση κρίσεως.
ἀνεπήδησεν: ρήμα / ὁ Θηραμένης: υποκείμενο / ἐπὶ τὴν ἑστίαν: εμπρόθετος επιρρηματικός
προσδιορισμός κίνησης σε τόπο / ἀκούσας: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο
υποκείμενο του ρήματος / ταῦτα: σύστοιχο αντικείμενο
καὶ εἶπεν: κύρια πρόταση κρίσεως.
εἶπεν: ρήμα / ὁ Θηραμένης: ενν. υποκείμενο.
Ἐγὼ δ΄͵ ὦ ἄνδρες͵ ἱκετεύω τὰ πάντων ἐννομώτατα͵ μὴ ἐπὶ Κριτίᾳ εἶναι ἐξαλείφειν μήτε ἐμὲ μήτε
ὑμῶν͵ κατὰ τοῦτον καὶ ὑμῖν καὶ ἐμοὶ τὴν κρίσιν εἶναι: κύρια πρόταση κρίσεως.
ἱκετεύω: ρήμα / ἐγὼ: υποκείμενο / ὑμᾶς: ενν. αντικείμενο/ τὰ ἐννομώτατα: σύστοιχο
αντικείμενο / πάντων: γενική διαιρετική / μὴ εἶναι: τελικό απαρέμφατο, επεξήγηση στο
σύστοιχο αντικείμενο / ἐξαλείφειν ἀλλά εἶναι: τελικά απαρέμφατα, υποκείμενα στην
απρόσωπη έκφραση / αὐτον (= Κριτίαν): ενν. υποκείμενο στο ἐξαλείφειν / μήτε ἐμὲ μήτε αὐτον:
αντικείμενο στο ἐξαλείφειν/ ὑμῶν: γενική διαιρετική στο αὐτόν / τὴν κρίσιν: υποκείμενο στο
εἶναι / καὶ ὑμῖν καὶ ἐμοὶ: δοτικές προσωπικές ηθικές / ἐπὶ Κριτίᾳ: εμπρόθετος επιρρηματικός
προσδιορισμός της εξάρτησης/ κατὰ τοῦτον (τὸν νόμον): εμπρόθετος επιρρηματικός
προσδιορισμός της συμφωνίας.
ἔφη: κύρια παρενθετική πρόταση
ἔφη: ρήμα/ ὁ Θηραμένης: υποκείμενο.
ὃν ἂν βούληται (ὑμῶν): δευτερεύουσα αναφ. ονοματική πρόταση επιθυμίας, προσδιοριστική στο
ενν. αὐτον.
ἂν βούληται: ρήμα / οὗτος: ενν. υποκείμενο / ἐξαλείφειν: τελικό απαρέμφατο, ενν. αντικείμενο
με υποκείμενο οὗτος: ενν., (ταυτοπροσωπία) ὃν: αντικείμενο στο ἐξαλείφειν / ὑμῶν: γενική
διαιρετική.
ἀλλ΄ ὅνπερ νόμον οὗτοι ἔγραψαν περὶ τῶν ἐν τῷ καταλόγῳ: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση,
προσδιοριστική στον εμπρόθετο επιρρηματικό προσδιορισμό κατά τοῦτον, που ανακεφαλαιώνει
την πρόταση.

- 64 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ἔγραψαν: ρήμα / οὗτοι: υποκείμενο / νόμον: αντικείμενο / ὅνπερ: επιθετικός προσδιορισμός/ περὶ
τῶν (ὂντων): εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αναφοράς/ ἐν τῷ καταλόγῳ:
εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός στάσης σε τόπο.
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

ἀκούω ἀναπηδάω, -ῶ λέγω φημί

ἤκουον ἀνεπήδων ἔλεγον ἔφην
ἀκούσομαι ἀναπηδήσω λέξω/ ἐρῶ φήσω
ἤκουσα ἀνεπήδησα ἔλεξα/εἶπα/εἶπον ἔφησα
ἀκήκοα ἀναπεπήδηκα εἴρηκα εἵρηκα
ἠκηκόειν ἀνεπεπηδήκειν εἰρήκειν εἰρήκειν
ἱκετεύω εἰμί ἐξαλείφω βούλομαι
ἱκέτευον ἦ, ἦν ἐξήλειφον ἐβουλόμην/ ἠβουλόμην
ἱκετεύσω ἔσομαι ἐξαλείψω βουλήσομαι
ἱκέτευσα ἐγενόμην ἐξήλειψα ἐβουλήθην/ ἠβουλήθην
ἱκέτευκα γέγονα ἐξαλήλιφα βεβούλημαι
ἱκετεύκειν ἐγεγόνειν - ἐβεβουλήμην
γράπτω
ἔγραπτον
γράψω
ἔγραψα
γέγραφα
ἐγεγράφειν

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 53
1. Κείμενο
Καὶ τοῦτο μέν͵ ἔφη͵ μὰ τοὺς θεοὺς οὐκ ἀγνοῶ͵ ὅτι οὐδέν μοι ἀρκέσει ὅδε ὁ βωμός͵ ἀλλὰ βούλομαι καὶ τοῦτο

ἐπιδεῖξαι͵ ὅτι οὗτοι οὐ μόνον εἰσὶ περὶ ἀνθρώπους ἀδικώτατοι͵ ἀλλὰ καὶ περὶ θεοὺς ἀσεβέστατοι. Ὑμῶν

μέντοι͵ ἔφη͵ ὦ ἄνδρες καλοὶ κἀγαθοί͵ θαυμάζω͵ εἰ μὴ βοηθήσετε ὑμῖν αὐτοῖς͵ καὶ ταῦτα γιγνώσκοντες ὅτι

οὐδὲν τὸ ἐμὸν ὄνομα εὐεξαλειπτότερον ἢ τὸ ὑμῶν ἑκάστου».

2. Μετάφραση
Και δεν αγνοώ αυτό, είπε, μα τους θεούς, ότι δεν θα μου είναι αρκετός ο βωμός αλλά επιθυμώ να δείξω
και αυτό, ότι δηλαδή αυτοί δεν είναι μόνο πολύ άδικοι απέναντι στους ανθρώπους αλλά και πολύ
ασεβείς απέναντι στους θεούς. Απορώ όμως με εσάς, είπε, άνδρες καλοί και έντιμοι, που δεν θα
βοηθήσετε τους εαυτούς σας και μάλιστα, ενώ γνωρίζετε ότι το δικό μου όνομα δεν διαγράφεται πιο
εύκολα από το όνομα καθενός από εσάς.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Καὶ οὐκ ἀγνοῶ τοῦτο μέν͵ ἔφη͵ μὰ τοὺς θεοὺς͵ Και δεν αγνοώ αυτό, είπε, μα τους θεούς,
ὅτι οὐδέν μοι ἀρκέσει ὅδε ὁ βωμός͵ ότι δεν θα μου είναι αρκετός ο βωμός
ἀλλὰ βούλομαι καὶ τοῦτο ἐπιδεῖξαι͵ αλλά επιθυμώ να δείξω και αυτό,
ὅτι οὗτοι οὐ μόνον εἰσὶ ἀδικώτατοι ότι δηλαδή αυτοί δεν είναι μόνο πολύ άδικοι
περὶ ἀνθρώπους͵ απέναντι στους ανθρώπους
ἀλλὰ καὶ ἀσεβέστατοι περὶ θεοὺς. αλλά και πολύ ασεβείς απέναντι στους θεούς.
Θαυμάζω͵ ὑμῶν μέντοι͵ ἔφη͵ Απορώ όμως με εσάς, είπε,
ὦ ἄνδρες καλοὶ κἀγαθοί͵ άνδρες καλοί και έντιμοι,
εἰ μὴ βοηθήσετε που δεν θα βοηθήσετε
- 65 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ὑμῖν αὐτοῖς͵ τους εαυτούς σας

καὶ ταῦτα και μάλιστα,
γιγνώσκοντες ενώ γνωρίζετε
ὅτι οὐδὲν τὸ ἐμὸν ὄνομα ότι το δικό μου όνομα
εὐεξαλειπτότερον δεν διαγράφεται πιο εύκολα
ἢ τὸ ἑκάστου ὑμῶν». από το όνομα καθενός από εσάς.

4. Συντακτική ανάλυση
καὶ τοῦτο μέν͵ μὰ τοὺς θεοὺς οὐκ ἀγνοῶ: κύρια πρόταση κρίσεως.
οὐκ ἀγνοῶ: ρήμα/ ἐγώ: ενν. υποκείμενο / τοῦτο: αντικείμενο/ μὰ τοὺς θεοὺς: ομωτική έκφραση
ως εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του όρκου.
ἔφη: κύρια παρενθετική πρόταση
ἔφη: ρήμα/ ὁ Θηραμένης: υποκείμενο.
ὅτι οὐδέν μοι ἀρκέσει ὅδε ὁ βωμός: δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση ως επεξήγηση στο
τοῦτο.
ἀρκέσει: ρήμα/ ὁ βωμός: υποκείμενο / ὅδε: επιθετικός προσδιορισμός/ μοι: έμμεσο αντικείμενο /
οὐδέν: σύστοιχο αντικείμενο, σε θέση αιτιατικής του ποσού.
ἀλλὰ βούλομαι καὶ τοῦτο ἐπιδεῖξαι: κύρια πρόταση κρίσεως.
βούλομαι: ρήμα / ἐγώ: ενν. υποκείμενο / ἐπιδεῖξαι: τελικό απαρέμφατο, αντικείμενο με
υποκείμενο ἐγώ ενν. (ταυτοπροσωπία) τοῦτο: αντικείμενο.
ὅτι οὗτοι οὐ μόνον εἰσὶ περὶ ἀνθρώπους ἀδικώτατοι͵ ἀλλὰ καὶ περὶ θεοὺς ἀσεβέστατοι:
δευτερεύουσα ειδική πρόταση ως επεξήγηση στο καί τοῦτο.
εἰσὶ: ρήμα/ οὗτοι: υποκείμενο / ἀδικώτατοι - ἀσεβέστατοι: κατηγορούμενα στο οὗτοι μέσω του
συνδετικού ρήματος εἰσὶ / περὶ ἀνθρώπους - περὶ θεοὺς: εμπρόθετοι επιρρηματικοί
προσδιορισμοί της αναφοράς.
ὑμῶν μέντοι͵ ἔφη͵ ὦ ἄνδρες καλοὶ κἀγαθοί͵ θαυμάζω: κύρια πρόταση κρίσεως.
θαυμάζω: ρήμα/ ἐγώ: ενν. υποκείμενο / ὑμῶν: αντικείμενο/ ὦ ἄνδρες: κλητική προσφώνηση /
καλοὶ κἀγαθοί: επιθετικοί προσδιορισμοί στο ἄνδρες.
ἔφη: κύρια παρενθετική πρόταση
ἔφη: ρήμα/ ὁ Θηραμένης: υποκείμενο.
εἰ μὴ βοηθήσετε ὑμῖν αὐτοῖς͵ καὶ ταῦτα γιγνώσκοντες: δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική
πρόταση υποθετικής αιτιολογίας.
μὴ βοηθήσετε: ρήμα/ ὑμεῖς: ενν. υποκείμενο / ὑμῖν αὐτοῖς: αντικείμενο, άμεση αυτοπάθεια / καὶ
ταῦτα: επιρρηματική έκφραση του ποσού / γιγνώσκοντες: επιρρηματική εναντιωματική μετοχή,
συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος.
ὅτι οὐδὲν τὸ ἐμὸν ὄνομα εὐεξαλειπτότερον ἢ τὸ ὑμῶν ἑκάστου: δευτερεύουσα ονοματική ειδική
πρόταση ως αντικείμενο στο γιγνώσκοντες.
ἐστι: ενν. ρήμα / τὸ ὄνομα: υποκείμενο, α' όρος σύγκρισης / ἐμὸν: επιθετικός προσδιορισμός /
εὐεξαλειπτότερον: κατηγορούμενο στο ὂνομα μέσω του συνδετικού ρήματος ἐστι/ οὐδὲν:
αιτιατική του ποσού στο εὐεξαλειπτότερον./ ἢ τὸ (ὂνομα): υποκείμενο, β' όρος σύγκρισης /
ἑκάστου: γενική κτητική / ὑμῶν: γενική διαιρετική.
5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

φημί ἀγνοέω, -ῶ ἀρκέω, -ῶ βούλομαι

ἔφην ἠγνόουν ἤρκουν ἐβουλόμην/ ἠβουλόμην
φήσω ἀγνοήσω ἀρκέσω βουλήσομαι
ἔφησα ἠγνόησα ἤρκεσα ἐβουλήθην/ ἠβουλήθην
εἵρηκα ἠγνόηκα - βεβούλημαι
εἰρήκειν ἠγνοήκειν - ἐβεβουλήμην
- 66 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ἐπιδείκνυμι εἰμί θαυμάζω βοηθέω, -ῶ

ἐπεδείκνυν ἦ, ἦν ἐθαύμαζον ἐβοήθουν
ἐπιδείξω ἔσομαι θαυμάσω βοηθήσω
ἐπέδειξα ἐγενόμην ἐθαύμασα ἐβοήθησα
ἐπιδέδειχα γέγονα τεθαύμακα βεβοήθηκα
ἐπεδεδείχειν ἐγεγόνειν ἐτεθαυμάκειν ἐβεβοηθήκειν
γιγνώσκω
ἐγίγνωσκον
γνώσομαι
ἔγνων
ἔγνωκα
ἐγνώκειν

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 54
1. Κείμενο
Ἐκ δὲ τούτου ἐκέλευσε μὲν ὁ τῶν τριάκοντα κῆρυξ τοὺς ἕνδεκα ἐπὶ τὸν Θηραμένην· ἐκεῖνοι δὲ εἰσελθόντες

σὺν τοῖς ὑπηρέταις͵ ἡγουμένου αὐτῶν Σατύρου τοῦ θρασυτάτου τε καὶ ἀναιδεστάτου͵ εἶπε μὲν ὁ Κριτίας·

2. Μετάφραση
Ύστερα από αυτό ο κήρυκας των τριάκοντα διέταξε τους έντεκα (να συλλάβουν) τον Θηραμένη. Όταν
εκείνοι μπήκαν μέσα μαζί με τους υπηρέτες τους, με επικεφαλή τον Σάτυρο, άνδρα θρασύτατο και
αναιδέστατο, είπε ο Κριτίας:
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Ἐκ δὲ τούτου Ύστερα από αυτό
ὁ τῶν τριάκοντα κῆρυξ ο κήρυκας των τριάκοντα
ἐκέλευσε μὲν τοὺς ἕνδεκα διέταξε τους έντεκα
ἐπὶ τὸν Θηραμένην· (να συλλάβουν) τον Θηραμένη.
ἐκεῖνοι δὲ εἰσελθόντες Όταν εκείνοι μπήκαν μέσα
σὺν τοῖς ὑπηρέταις͵ μαζί με τους υπηρέτες τους,
ἡγουμένου αὐτῶν με επικεφαλή
Σατύρου τοῦ θρασυτάτου τε τον Σάτυρο, άνδρα θρασύτατο
καὶ ἀναιδεστάτου͵ και αναιδέστατο,
εἶπε μὲν ὁ Κριτίας· είπε ο Κριτίας:

4. Συντακτική ανάλυση
ἐκ δὲ τούτου ἐκέλευσε μὲν ὁ τῶν τριάκοντα κῆρυξ τοὺς ἕνδεκα ἐπὶ τὸν Θηραμένην: κύρια πρόταση
κρίσεως.
ἐκέλευσε: ρήμα/ ὁ κῆρυξ: υποκείμενο/ τῶν τριάκοντα: γενική κτητική / τοὺς ἕνδεκα - (έλθεΐν):
άμεσο αντικείμενο / ἐπὶ τὸν Θηραμένην: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός εχθρικής
κίνησης
ἐκεῖνοι δὲ εἰσελθόντες σὺν τοῖς ὑπηρέταις͵ ἡγουμένου αὐτῶν Σατύρου τοῦ θρασυτάτου τε καὶ
ἀναιδεστάτου͵ εἶπε μὲν ὁ Κριτίας: κύρια πρόταση κρίσεως.
εἶπε: ρήμα/ ὁ Κριτίας: υποκείμενο / εἰσελθόντες: επιρρηματική χρονική μετοχή, με υποκείμενο
ἐκεῖνοι / σὺν τοῖς ὑπηρέταις: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της συνοδείας /
ἡγουμένου: επιρρηματική τροπική μετοχή με υποκείμενο Σατύρου (γενική απόλ.)/ αὐτῶν:
αντικείμενο / τοῦ θρασυτάτου τε καὶ ἀναιδεστάτου: επιθετικός προσδιορισμός
- 67 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

κελεύω εἰσέρχομαι ἡγέομαι, -οῦμαι λέγω

ἐκέλευον εἰσῇα, εἰσῂειν ἡγούμην ἔλεγον
κελεύσω εἴσειμι ἡγήσομαι/ ἡγηθήσομαι λέξω/ ἐρῶ
ἐκέλευσα εἰσῆλθον ἡγησάμην, ἡγήθην ἔλεξα/εἶπα/εἶπον
κεκέλευκα εἰσελήλυθα ἥγημαι εἴρηκα
ἐκεκελεύκειν εἰσεληλύθειν ἡγήμην εἰρήκειν

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 55
1. Κείμενο
«Παραδίδομεν ὑμῖν͵ ἔφη͵ Θηραμένην τουτονὶ κατακεκριμένον κατὰ τὸν νόμον· ὑμεῖς δὲ λαβόντες καὶ

ἀπαγαγόντες οἱ ἕνδεκα οὗ δεῖ τὰ ἐκ τούτων πράττετε. Ὡς δὲ ταῦτα εἶπεν͵ εἷλκε μὲν ἀπὸ τοῦ βωμοῦ ὁ

Σάτυρος͵ εἷλκον δὲ οἱ ὑπηρέται. Ὁ δὲ Θηραμένης ὥσπερ εἰκὸς καὶ θεοὺς ἐπεκαλεῖτο καὶ ἀνθρώπους

καθορᾶν τὰ γιγνόμενα. Ἡ δὲ βουλὴ ἡσυχίαν εἶχεν͵ ὁρῶσα καὶ τοὺς ἐπὶ τοῖς δρυφάκτοις ὁμοίους Σατύρῳ καὶ

τὸ ἔμπροσθεν τοῦ βουλευτηρίου πλῆρες τῶν φρουρῶν͵ καὶ οὐκ ἀγνοοῦντες ὅτι ἐγχειρίδια ἔχοντες παρῆσαν.

2. Μετάφραση
«Σας παραδίνουμε, είπε, τον Θηραμένη αυτόν εδώ που έχει καταδικαστεί σύμφωνα με το νόμο. Εσείς,
αφού τον συλλάβετε και τον οδηγήσετε, όπου πρέπει, να εκτελέσετε τα περαιτέρω. Μόλις είπε αυτά, ο
Σάτυρος τον τραβούσε από τον βωμό, τον τραβούσαν και οι υπηρέτες. Ο δε Θηραμένης, όπως ήταν
φυσικό, επικαλούνταν και θεούς και ανθρώπους να βλέπουν αυτά που γίνονταν. Οι δε βουλευτές δεν
αντιδρούσαν γιατί έβλεπαν και αυτούς που ήταν στα κιγκλιδώματα όμοιους με τον Σάτυρο και το
βουλευτήριο ότι ήταν γεμάτο από φρουρούς και γιατί γνώριζαν ότι αυτοί που ήταν παρόντες είχαν
εγχειρίδια.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
«Παραδίδομεν ὑμῖν͵ ἔφη͵ «Σας παραδίνουμε, είπε,
Θηραμένην τουτονὶ τον Θηραμένη αυτόν εδώ
κατακεκριμένον κατὰ τὸν νόμον· που έχει καταδικαστεί σύμφωνα με το νόμο.
ὑμεῖς δὲ λαβόντες Εσείς, αφού τον συλλάβετε
καὶ ἀπαγαγόντες οἱ ἕνδεκα και τον οδηγήσετε,
οὗ δεῖ όπου πρέπει,
τὰ ἐκ τούτων πράττετε. να εκτελέσετε τα περαιτέρω.
Ὡς δὲ ταῦτα εἶπεν͵ Μόλις είπε αυτά,
ὁ Σάτυρος εἷλκε μὲν ἀπὸ τοῦ βωμοῦ͵ ο Σάτυρος τον τραβούσε από τον βωμό,
εἷλκον δὲ οἱ ὑπηρέται. τον τραβούσαν και οι υπηρέτες.
Ὁ δὲ Θηραμένης ὥσπερ εἰκὸς Ο δε Θηραμένης, όπως ήταν φυσικό,
ἐπεκαλεῖτο επικαλούνταν
καὶ θεοὺς καὶ ἀνθρώπους και θεούς και ανθρώπους
καθορᾶν τὰ γιγνόμενα. να βλέπουν αυτά που γίνονταν.
Ἡ δὲ βουλὴ ἡσυχίαν εἶχεν͵ Οι δε βουλευτές δεν αντιδρούσαν
ὁρῶσα γιατί έβλεπαν
καὶ τοὺς ἐπὶ τοῖς δρυφάκτοις και αυτούς που ήταν στα κιγκλιδώματα
ὁμοίους Σατύρῳ όμοιους με τον Σάτυρο
καὶ τὸ ἔμπροσθεν τοῦ βουλευτηρίου και το βουλευτήριο
- 68 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

πλῆρες τῶν φρουρῶν͵ ότι ήταν γεμάτο από φρουρούς

καὶ οὐκ ἀγνοοῦντες και γιατί γνώριζαν
ὅτι παρῆσαν ἔχοντες ἐγχειρίδια. ότι αυτοί που ήταν παρόντες είχαν εγχειρίδια.

4. Συντακτική ανάλυση
Παραδίδομεν ὑμῖν͵ ἔφη͵ Θηραμένην τουτονὶ κατακεκριμένον κατὰ τὸν νόμον: κύρια πρόταση
κρίσεως.
παραδίδομεν: ρήμα / ἡμεῖς: ενν. υποκείμενο / Θηραμένην - ὑμῖν: άμεσο και έμμεσο αντικείμενο/
τουτονί: επιθετικός προσδιορισμός / κατακεκριμένον: επιθετική μετοχή ως επιθετικός
προσδιορισμός/ κατὰ τὸν νόμον: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της συμφωνίας.
ἔφη: κύρια παρενθετική πρόταση.
ἔφη: ρήμα/ ὁ Θηραμένης: υποκείμενο.
ὑμεῖς δὲ λαβόντες καὶ ἀπαγαγόντες οἱ ἕνδεκα -τὰ ἐκ τούτων πράττετε: κύρια πρόταση επιθυμίας.
πράττετε: ρήμα/ ὑμεῖς: ενν. υποκείμενο / οἱ ἕνδεκα: παράθεση / τὰ ἐκ τούτων: αντικείμενο /
λαβόντες καὶ ἀπαγαγόντες: επιρρηματική χρονική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του
ρήματος / αὐτόν: ενν. αντικείμενο των μετοχών.
οὗ δεῖ (ἀπαγαγείν αὐτόν): δευτερεύουσα αναφορική πρόταση ονοματική.
δεῖ: ρήμα/ ἀπαγαγείν: τελικό απαρέμφατο, ενν. υποκείμενο με υποκείμενο ὑμάς: ενν.
(ετεροπροσωπία) / αὐτόν: ενν. αντικείμενο / οὗ: επιρρηματικός προσδιορισμός στάσης σε τόπο
ὡς δὲ ταῦτα εἶπεν: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση.
εἶπεν: ρήμα/ ὁ Κριτίας: ενν. υποκείμενο / ταῦτα: σύστοιχο αντικείμενο.
εἷλκε μὲν ἀπὸ τοῦ βωμοῦ ὁ Σάτυρος: κύρια πρόταση κρίσεως.
εἷλκε: ρήμα/ ὁ Σάτυρος: υποκείμενο / αὐτόν: ενν. αντικείμενο / ἀπὸ τοῦ βωμοῦ: εμπρόθετος
επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει απομάκρυνσης από τόπο.
εἷλκον δὲ οἱ ὑπηρέται: κύρια πρόταση κρίσεως.
εἷλκον: ρήμα / οἱ ὑπηρέται: υποκείμενο/ αὐτόν: ενν. αντικείμενο.
ὁ δὲ Θηραμένης -καὶ θεοὺς ἐπεκαλεῖτο καὶ ἀνθρώπους καθορᾶν τὰ γιγνόμενα: κύρια πρόταση
κρίσεως.
ἐπεκαλεῖτο: ρήμα/ ὁ δὲ Θηραμένης: υποκείμενο / καὶ θεοὺς καὶ ἀνθρώπους: αντικείμενο /
καθορᾶν: απαρέμφατο του σκοπού με υποκείμενο θεοὺς καὶ ἀνθρώπους (ετεροπροσωπία) / τὰ
γιγνόμενα: επιθετική μετοχή με υποκείμενο το άρθρο της, τὰ ως αντικείμενο στο ρήμα.
ὥσπερ εἰκὸς ἦν: αναφορική παραβολική πρόταση του τρόπου.
εἰκὸς ἦν: απρόσ. Έκφραση / ἐπεκαλεῖσθαι: ενν. υποκείμενο/ Θηραμένην: ενν. υποκείμενο
απαρεμφάτου (ετεροπροσωπία) / αὐτούς: ενν. αντικείμενο.
ἡ δὲ βουλὴ ἡσυχίαν εἶχεν͵ ὁρῶσα καὶ τοὺς ἐπὶ τοῖς δρυφάκτοις ὁμοίους Σατύρῳ καὶ τὸ ἔμπροσθεν
τοῦ βουλευτηρίου πλῆρες τῶν φρουρῶν͵ καὶ οὐκ ἀγνοοῦντες: κύρια πρόταση κρίσεως.
εἶχεν: ρήμα / ἡ δὲ βουλὴ: υποκείμενο / ἡσυχίαν: αντικείμενο / ὁρῶσα καὶ οὐκ ἀγνοοῦντες:
επιρρηματικές αιτιολογικές μετοχές, συνημμένες στο υποκείμενο του ρήματος / τοὺς ἐπὶ τοῖς
δρυφάκτοις: αντικείμενο στις μετοχές ὁρῶσα καὶ οὐκ ἀγνοοῦντες / ὁμοίους: κατηγορούμενο στο
τοὺς ἐπὶ τοῖς δρυφάκτοις μέσω του συνδετικού ρήματος ὂντας ενν. / Σατύρῳ: δοτική
αντικειμενική / τὸ ἔμπροσθεν: αντικείμενο στο ὁρῶσα και υποκείμενο στην κατηγορηματική
μετοχή ὂν (ενν.) / τοῦ βουλευτηρίου: γενική διαιρετική / πλῆρες: κατηγορούμενο / τῶν φρουρῶν:
γενική αντικειμενική στο πλῆρες.
ὅτι ἐγχειρίδια ἔχοντες παρῆσαν: δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση ως αντικείμενο στο οὐκ
ἀγνοοῦντες.
παρῆσαν: ρήμα/ οὗτοι: υποκείμενο / ἒχοντες: επιρρηματική τροπική μετοχή / ἐγχειρίδια:
αντικείμενο.

- 69 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

παραδίδωμι φημί κατακρίνομαι λαμβάνω

παρεδίδουν ἔφην κατεκρινόμην ἐλάμβανον
παραδώσω φήσω κατακρινοῦμαι λήψομαι
παρέδωκα ἔφησα κατεκρινάμην ἔλαβον
παραδέδωκα εἵρηκα κατακέκριμαι εἴληφα
παρεδεδώκειν εἰρήκειν κατεκεκρίμην εἰλήφειν
ἀπάγω πράττω λέγω ἕλκω
ἀπῆγον ἔπραττον ἔλεγον εἷλκον
ἀπάξω πράξω λέξω/ ἐρῶ ἕλξω
ἀπήγαγον ἔπραξα ἔλεξα/εἶπα/εἶπον εἵλκυσα
ἀπῆχα/ ἀπαγήοχα πέπραχα, πέπραγα εἴρηκα εἱλκύκειν
ἀπήχειν/ ἀπηγηόχειν ἐπεπράχειν, ἐπεπράγειν εἰρήκειν
ἐπικαλέομαι, -οῦμαι καθοράω, -ῶ εἰμί ἔχω
ἐπεκαλούμην καθεώρων ἦ, ἦν εἶχον
ἐπικαλοῦμαι/ ἐπικληθήσομαι κατόψομαι ἔσομαι ἕξω, σχήσω
ἐπεκαλεσάμην/ ἐπεκεκλήθην κατεῖδον ἐγενόμην ἔσχον
ἐπικέκλημαι καθεώρακα, κατόπωπα γέγονα ἔσχηκα
ἐπεκεκλήμην καθεωράκειν <κατωπώπειν> ἐγεγόνειν ἐσχήκειν
ὁράω, -ῶ ἀγνοέω, -ῶ πάρειμι
ἑώρων ἠγνόουν παρῆν
ὄψομαι ἀγνοήσω παρέσομαι
εἶδον ἠγνόησα παρεγενόμην
ἑώρακα, ὄπωπα ἠγνόηκα παραγέγονα
ἑωράκειν <ὠπώπειν> ἠγνοήκει παρεγεγόνειν

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 56
1. Κείμενο
Οἱ δ΄ ἀπήγαγον τὸν ἄνδρα διὰ τῆς ἀγορᾶς μάλα μεγάλῃ τῇ φωνῇ δηλοῦντα οἷα ἔπασχε. Λέγεται δ΄ ἓν ῥῆμα

καὶ τοῦτο αὐτοῦ. Ὡς εἶπεν ὁ Σάτυρος ὅτι οἰμώξοιτο͵ εἰ μὴ σιωπήσειεν͵ ἐπήρετο· «Ἂν δὲ σιωπῶ͵ οὐκ ἄρ΄͵ ἔφη͵

οἰμώξομαι;» Καὶ ἐπεί γε ἀποθνῄσκειν ἀναγκαζόμενος τὸ κώνειον ἔπιε͵ τὸ λειπόμενον ἔφασαν

ἀποκοτταβίσαντα εἰπεῖν αὐτόν· «Κριτίᾳ τοῦτ΄ ἔστω τῷ καλῷ». Καὶ τοῦτο μὲν οὐκ ἀγνοῶ͵ ὅτι ταῦτα

ἀποφθέγματα οὐκ ἀξιόλογα͵ ἐκεῖνο δὲ κρίνω τοῦ ἀνδρὸς ἀγαστόν͵ τὸ τοῦ θανάτου παρεστηκότος μήτε τὸ

φρόνιμον μήτε τὸ παιγνιῶδες ἀπολιπεῖν ἐκ τῆς ψυχῆς.

2. Μετάφραση
Και αυτοί έσυραν τον άντρα διαμέσου της αγοράς, ενώ αυτός φώναζε με πολύ δυνατή φωνή τι πάθαινε.
Λέγεται και αυτή η φράση για αυτόν. Όταν του είπε ο Σάτυρος ότι θα θρηνήσει αν δεν κάνει ησυχία του
απάντησε: «Αν, όμως, κάνω ησυχία δε θα θρηνήσω; Και όταν έπινε το κώνειο αναγκασμένος να
πεθάνει, λένε ότι είπε ρίχνοντας κάτω σταγόνα-σταγόνα όσο είχε μείνει, όπως στο παιχνίδι με τον
«κότταβο»: Αυτό στην υγεία του όμορφου Κριτία. Και το ξέρω αυτό, ότι αυτά τα αποφθέγματα δεν είναι
αξιόλογα. Αυτό το στοιχείο του άνδρα όμως το θεωρώ αξιοθαύμαστο, ότι δηλαδή ακόμα και την ώρα
που πλησίαζε ο θάνατος δεν τον εγκατέλειψε ούτε η αυτοκυριαρχία ούτε το χιούμορ του.

- 70 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Οἱ δ΄ ἀπήγαγον τὸν ἄνδρα Και αυτοί έσυραν τον άντρα
διὰ τῆς ἀγορᾶς διαμέσου της αγοράς,
δηλοῦντα μάλα μεγάλῃ τῇ φωνῇ ενώ αυτός φώναζε με πολύ δυνατή φωνή
οἷα ἔπασχε. τι πάθαινε.
Λέγεται δ΄ ἓν ῥῆμα καὶ τοῦτο αὐτοῦ. Λέγεται και αυτή η φράση για αυτόν.
Ὡς εἶπεν ὁ Σάτυρος Όταν του είπε ο Σάτυρος
ὅτι οἰμώξοιτο͵ ότι θα θρηνήσει
εἰ μὴ σιωπήσειεν͵ αν δεν κάνει ησυχία
ἐπήρετο· του απάντησε:
«Ἂν δὲ σιωπῶ͵ «Αν, όμως, κάνω ησυχία
οὐκ ἄρ΄͵ ἔφη͵ οἰμώξομαι;» δε θα θρηνήσω;
Καὶ ἐπεί γε ἔπιε τὸ κώνειον Και όταν έπινε το κώνειο
ἀναγκαζόμενος ἀποθνῄσκειν͵ αναγκασμένος να πεθάνει,
ἔφασαν εἰπεῖν αὐτόν λένε ότι είπε
τὸ λειπόμενον ρίχνοντας κάτω σταγόνα-σταγόνα όσο είχε μείνει,
ἀποκοτταβίσαντα· όπως στο παιχνίδι με τον «κότταβο»:
«Κριτίᾳ τοῦτ΄ ἔστω τῷ καλῷ». Αυτό στην υγεία του όμορφου Κριτία.
Καὶ τοῦτο μὲν οὐκ ἀγνοῶ͵ Και το ξέρω αυτό,
ὅτι ταῦτα ἀποφθέγματα οὐκ ἀξιόλογα͵ ότι αυτά τα αποφθέγματα δεν είναι αξιόλογα.
ἐκεῖνο δὲ τοῦ ἀνδρὸς Αυτό το στοιχείο του άνδρα όμως
κρίνω ἀγαστόν͵ το θεωρώ αξιοθαύμαστο,
τὸ τοῦ θανάτου παρεστηκότος ότι δηλαδή ακόμα και την ώρα που πλησίαζε ο θάνατος
ἀπολιπεῖν ἐκ τῆς ψυχῆς δεν τον εγκατέλειψε
μήτε τὸ φρόνιμον ούτε η αυτοκυριαρχία
μήτε τὸ παιγνιῶδες. ούτε το χιούμορ του.

4. Συντακτική ανάλυση
οἱ δ΄ ἀπήγαγον τὸν ἄνδρα διὰ τῆς ἀγορᾶς μάλα μεγάλῃ τῇ φωνῇ δηλοῦντα: κύρια πρόταση
κρίσεως.
ἀπήγαγον: ρήμα/ οἱ δ΄: υποκείμενο/ τὸν ἄνδρα: αντικείμενο/ διὰ τῆς ἀγορᾶς: εμπρόθετος
επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κίνηση μέσα από τόπο στο ἀπήγαγον / δηλοῦντα:
επιρρηματική χρονική μετοχή, με υποκείμενο τὸν ἄνδρα (συνημμένη) / τῇ φωνῇ: δοτική του
τρόπου στο δηλοῦντα / μεγάλῃ: κατηγορηματικός προσδιορισμός / μάλα: επιρρηματικός
προσδιορισμός του ποσού.
οἷα ἔπασχε: δευτερεύουσα ονοματική πλάγια ερωτηματική πρόταση ως αντικείμενο στο δηλοῦντα
ἔπασχε: ρήμα/ οὗτος: υποκείμενο/ οἷα: σύστοιχο αντικείμενο.
λέγεται δ΄ ἓν ῥῆμα καὶ τοῦτο αὐτοῦ: κύρια πρόταση κρίσεως.
λέγεται: ρήμα / ῥῆμα: υποκείμενο/ ἓν: επιθετικός προσδιορισμός / τοῦτο: επιθετικός
προσδιορισμός / αὐτοῦ: γενική υποκειμενική
ὡς εἶπεν ὁ Σάτυρος: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση.
εἶπεν: ρήμα/ ὁ Σάτυρος: υποκείμενο.
ὅτι οἰμώξοιτο: δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση ως αντικείμενο στο ρήμα εἶπεν.
οἰμώξοιτο: ρήμα/ οὗτος: ενν. υποκείμενο.
εἰ μὴ σιωπήσειεν: δευτερεύουσα επιρρηματική υποθετική πρόταση στον πλάγιο λόγο.
μὴ σιωπήσειεν: ρήμα/ οὗτος: ενν. υποκείμενο.
εἰ μὴ σιωπήσειεν - ὅτι οἰμώξοιτο: πλάγιος υποθετικός λόγος του προσδοκώμενου.
ἐάν μὴ σιωπήσῃς – οἰμώξῃ: Ευθύς λόγος
ἐπήρετο: κύρια πρόταση κρίσεως.
- 71 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ἐπήρετο: ρήμα / οὗτος: ενν. υποκείμενο.

Ἂν δὲ σιωπῶ: δευτερεύουσα επιρρηματική υποθετική πρόταση.
σιωπῶ: ρήμα / ἐγώ: ενν. υποκείμενο.
οὐκ ἄρ’ οἰμώξομαι: ευθεία ερωτηματική πρόταση ολικής άγνοιας.
οἰμώξομαι: ρήμα / ἐγώ: ενν. υποκείμενο.
Ἂν δὲ σιωπῶ - οὐκ ἄρ΄ οἰμώξομαι: Προσδοκώμενο
ἔφη: κύρια παρενθετική πρόταση.
ἔφη: ρήμα/ ὁ Θηραμένης: υποκείμενο.
καὶ ἐπεί γε ἀποθνῄσκειν ἀναγκαζόμενος τὸ κώνειον ἔπιε: δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική
πρόταση.
ἔπιε: ρήμα/ οὗτος: ενν. υποκείμενο / τὸ κώνειον: αντικείμενο / ἀναγκαζόμενος: αιτιολογική ή
τροπική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος / ἀποθνῄσκειν: τελικό απαρέμφατο
αντικείμενο στο ἀναγκαζόμενος.
τὸ λειπόμενον ἔφασαν ἀποκοτταβίσαντα εἰπεῖν αὐτόν: κύρια πρόταση κρίσεως.
ἔφασαν: ρήμα/ τινές: ενν. υποκείμενο/ εἰπεῖν: ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο με υποκείμενο
αὐτόν (ετεροπροσωπία) / ἀποκοτταβίσαντα: επιρρηματική χρονική μετοχή, με υποκείμενο
αὐτόν (συνημμένη) / τὸ λειπόμενον: επιθετική μετοχή με υποκείμενο το άρθρο της, τὸ ως
αντικείμενο στο ἀποκοτταβίσαντα.
Κριτίᾳ τοῦτ΄ ἔστω τῷ καλῷ: κύρια πρόταση επιθυμίας.
ἔστω: ρήμα/ τοῦτ: υποκείμενο/ Κριτίᾳ: δοτική προσωπική χαριστική / τῷ καλῷ: επιθετικός
προσδιορισμός.
καὶ τοῦτο μὲν οὐκ ἀγνοῶ: κύρια πρόταση κρίσεως.
οὐκ ἀγνοῶ: ρήμα/ ἐγώ: ενν. υποκείμενο/ τοῦτο: αντικείμενο.
ὅτι ταῦτα ἀποφθέγματα οὐκ ἀξιόλογα (ἐστί): δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση ως
επεξήγηση στο τοῦτο.
ἐστί: ενν. ρήμα/ ταῦτα: υποκείμενο/ ἀποφθέγματα: κατηγορούμενο στο ταῦτα μέσω του
συνδετικού ρήματος ἐστί / οὐκ ἀξιόλογα: επιθετικός προσδιορισμός.
ἐκεῖνο δὲ κρίνω τοῦ ἀνδρὸς ἀγαστόν͵ τὸ τοῦ θανάτου παρεστηκότος μήτε τὸ φρόνιμον μήτε τὸ
παιγνιῶδες ἀπολιπεῖν ἐκ τῆς ψυχῆς.: κύρια πρόταση κρίσεως.
κρίνω: ρήμα/ ἐγώ: ενν. υποκείμενο / ἐκεῖνο: αντικείμενο / τοῦ ἀνδρὸς: γενική κτητική / ἀγαστόν:
κατηγορούμενο του αντικειμένου / τὸ ἀπολιπεῖν: έναρθρο απαρέμφατο ως επεξήγηση στο
ἐκεῖνο / μήτε τὸ φρόνιμον μήτε τὸ παιγνιῶδες: υποκείμενα στο ἀπολιπεῖν (ετεροπροσωπία) / ἐκ
τῆς ψυχῆς: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της απομάκρυνσης / παρεστηκότος:
επιρρηματική εναντιωματική μετοχή με υποκείμενο τοῦ θανάτου (απόλυτη).

5. Πίνακας αρχικών χρόνων ρημάτων

ἀπάγω δηλόω, -ῶ πάσχω λέγομαι

ἀπῆγον ἐδήλουν ἔπασχον ἐλεγόμην
ἀπάξω δηλώσω πείσομαι λεχθήσομαι,
ἀπήγαγον ἐδήλωσα ἔπαθον ῥηθήσομαι
ἀπῆχα/ ἀπαγήοχα δεδήλωκα πέπονθα ἐλέχθην, ἐρρήθην
ἀπήχειν/ ἐδεδηλώκειν ἐπεπόνθειν εἴρημαι, λέλεγμαι
ἀπηγηόχειν εἰρήμην, ἐλελέγμην
οἰμώζω σιωπέω, -ῶ ἐπερωτάω, -ῶ φημί
- ἐσιώπουν ἐπηρώτων ἔφην
οἰμώξομαι σιωπήσω ἐπερωτήσω/ φήσω
ᾤμωξα ἐσιώπησα ἐπερήσομαι ἔφησα
- σεσιώπηκα ἐπηρώτησα/ εἵρηκα

- 72 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

- - ἐπηρόμην εἰρήκειν
ἐπηρώτηκα
-
ἀποθνῄσκω ἀναγκάζομαι πίνω λείπομαι
ἀπέθνῃσκον ἠναγκαζόμην ἔπινον ἐλειπόμην
ἀποθανοῦμαι ἀναγκασθήσομαι πίομαι/ πιοῦμαι λείψομαι/
ἀπέθανον ἠναγκάσθην ἔπιον λειφθήσομαι
τέθνηκα ἠνάγκασμαι πέπωκα ἐλιπόμην, ἐλείφθην
ἐτεθνήκειν ἠναγκάσμην ἐπεπώκειν λέλειμμαι
ἐλελείμμην
φημί ἀποκοτταβίζω εἰμί ἀγνοέω, -ῶ
ἔφην - ἦ, ἦν ἠγνόουν
φήσω - ἔσομαι ἀγνοήσω
ἔφησα ἀπεκοττάβισα ἐγενόμην ἠγνόησα
εἵρηκα - γέγονα ἠγνόηκα
εἰρήκειν - ἐγεγόνειν ἠγνοήκειν
κρίνω παρίσταμαι ἀπολείπω
ἔκρινον παριστάμην ἀπέλειπον
κρινῶ παραστήσομαι/ παρασταθήσομαι ἀπολείψω
ἔκρινα παρεστησάμην/ παρέστην/ ἀπέλιπον
κέκρικα παρεστάθην ἀπολέλοιπα
ἐκεκρίκειν παρέστηκα ἀπελελοίπειν
παρεστήκειν/ παρειστήκειν

- 73 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΒΙΒΛΙΟ 2
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4.
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 18
1. Κείμενο
Ταῦτα δ΄ εἰπὼν καὶ μεταστραφεὶς πρὸς τοὺς ἐναντίους͵ ἡσυχίαν εἶχε· καὶ γὰρ ὁ μάντις παρήγγελλεν αὐτοῖς

μὴ πρότερον ἐπιτίθεσθαι͵ πρὶν [ἂν] τῶν σφετέρων ἢ πέσοι τις ἢ τρωθείη· ἐπειδὰν μέντοι τοῦτο γένηται͵

ἡγησόμεθα μέν͵ ἔφη͵ ἡμεῖς͵ νίκη δ΄ ὑμῖν ἔσται ἑπομένοις͵ ἐμοὶ μέντοι θάνατος͵ ὥς γέ μοι δοκεῖ.

2. Μετάφραση
Αφού είπε αυτά και στράφηκε πάλι προς τους εχθρούς, περίμενε· γιατί ο μάντης τους συμβούλευε να
μην επιτεθούν προτού ή σκοτωθεί ή τραυματιστεί κάποιος από τους δικούς τους· «όταν γίνει αυτό», είπε,
«από τη μια θα προηγηθώ εγώ, εσείς από την άλλη ακολουθώντας με θα νικήσετε, όμως εγώ, όπως
προαισθάνομαι, θα θανατωθώ».
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Ταῦτα δ΄ εἰπὼν Αφού είπε αυτά
καὶ μεταστραφεὶς πρὸς τοὺς ἐναντίους͵ και στράφηκε πάλι προς τους εχθρούς,
ἡσυχίαν εἶχε· περίμενε·
καὶ γὰρ ὁ μάντις παρήγγελλεν αὐτοῖς γιατί ο μάντης τους συμβούλευε
μὴ πρότερον ἐπιτίθεσθαι͵ να μην επιτεθούν προτού
πρὶν [ἂν] ἢ πέσοι ἢ τρωθείη τις ή σκοτωθεί ή τραυματιστεί κάποιος
τῶν σφετέρων· από τους δικούς τους·
ἐπειδὰν μέντοι τοῦτο γένηται͵ «όταν γίνει αυτό»,
ἔφη͵ είπε,
ἡγησόμεθα μέν͵ «από τη μια θα προηγηθώ εγώ,
ἡμεῖς δ΄͵ εσείς από την άλλη
ἔσται ἑπομένοις ακολουθώντας με
νίκη ὑμῖν͵ θα νικήσετε,
ἐμοὶ μέντοι θάνατος͵ όμως εγώ θα θανατωθώ,
ὥς γέ μοι δοκεῖ. όπως προαισθάνομαι,».
4. Συντακτική ανάλυση
Ταῦτα δ΄ εἰπὼν καὶ μεταστραφεὶς πρὸς τοὺς ἐναντίους͵ ἡσυχίαν εἶχε·: Κύρια πρόταση κρίσεως.
εἶχε: ρήμα/ οὗτος (ενν.): υποκείμενο/ ἡσυχίαν: αντικείμενο
εἰπὼν καὶ μεταστραφεὶς: επιρρηματικές χρονικές μετοχές με υποκείμενο οὖτος (ενν.) (συνημμένη)
ως επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο εἶχε.
Ταῦτα: αντικείμενο σύστοιχο στο εἰπὼν.
πρὸς τοὺς ἐναντίους: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κατεύθυνση σε
πρόσωπο στο εἰπὼν.
καὶ γὰρ ὁ μάντις παρήγγελλεν αὐτοῖς μὴ πρότερον ἐπιτίθεσθαι: Κύρια πρόταση κρίσεως.
παρήγγελλεν: ρήμα/ ὁ μάντις: υποκείμενο/ μὴ ἐπιτίθεσθαι: άμεσο αντικείμενο, τελικό απαρέμφατο
με υποκείμενο αὐτοὺς (ενν.) (ετεροπροσωπία)/ αὐτοῖς: έμμεσο αντικείμενο.
πρότερον: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἐπιτίθεσθαι.
πρὶν [ἂν] τῶν σφετέρων ἢ πέσοι τις: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονικοϋποθετική πρόταση ως
επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο παρήγγελλεν της κύριας πρότασης που
προηγείται.
[ἂν]πέσοι: ρήμα/ τις: υποκείμενο.
- 74 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

τῶν σφετέρων: γενική διαιρετική στο τις.

ἢ τρωθείη: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονικοϋποθετική πρόταση ως επιρρηματικός
προσδιορισμός του χρόνου στο παρήγγελλεν της κύριας πρότασης που προηγείται.
τρωθείη: ρήμα/ τις (ενν.): υποκείμενο
ἐπειδὰν μέντοι τοῦτο γένηται: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονικοϋποθετική πρόταση ως
επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στα ἡγησόμεθα και ἔσται των κύριων προτάσεων που
έπονται.
γένηται: ρήμα/ τοῦτο: υποκείμενο.
ἡγησόμεθα μέν͵ ἡμεῖς: Κύρια πρόταση κρίσεως.
ἡγησόμεθα: ρήμα/ ἡμεῖς: υποκείμενο.
ἔφη: Κύρια πρόταση παρενθετική.
ἔφη: ρήμα/ οὗτος (ενν.): υποκείμενο.
νίκη δ΄ ὑμῖν ἔσται ἑπομένοις: Κύρια πρόταση κρίσεως.
ἔσται: ρήμα/ νίκη: υποκείμενο.
ὑμῖν: δοτική προσωπική κτητική στο ἔσται.
ἑπομένοις: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο ὑμῖν με υποκείμενο το ὑμῖν.
ἐμοὶ μέντοι θάνατος: Κύρια πρόταση κρίσεως.
ἔσται(ενν.): ρήμα/ θάνατος: υποκείμενο.
ἐμοὶ: δοτική προσωπική κτητική στο ἔσται (ενν.).
ὥς γέ μοι δοκεῖ: δευτερεύουσα αναφορική παραβολική πρόταση του τρόπου.
δοκεῖ: ρήμα.
μοι: δοτική προσωπική του κρίνοντος προσώπου στο δοκεῖ.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 19
1. Κείμενο
Καὶ οὐκ ἐψεύσατο͵ ἀλλ΄ ἐπεὶ ἀνέλαβον τὰ ὅπλα͵ αὐτὸς μὲν ὥσπερ ὑπὸ μοίρας τινὸς ἀγόμενος ἐκπηδήσας

πρῶτος ἐμπεσὼν τοῖς πολεμίοις ἀποθνῄσκει͵ καὶ τέθαπται ἐν τῇ διαβάσει τοῦ Κηφισοῦ· οἱ δ΄ ἄλλοι ἐνίκων

καὶ κατεδίωξαν μέχρι τοῦ ὁμαλοῦ. Ἀπέθανον δ΄ ἐνταῦθα τῶν μὲν τριάκοντα Κριτίας τε καὶ Ἱππόμαχος͵ τῶν

δὲ ἐν Πειραιεῖ δέκα ἀρχόντων Χαρμίδης ὁ Γλαύκωνος͵ τῶν δ΄ ἄλλων περὶ ἑβδομήκοντα. Καὶ τὰ μὲν ὅπλα

ἔλαβον͵ τοὺς δὲ χιτῶνας οὐδενὸς τῶν πολιτῶν ἐσκύλευσαν. Ἐπεὶ δὲ τοῦτο ἐγένετο καὶ τοὺς νεκροὺς

ὑποσπόνδους ἀπεδίδοσαν͵ προσιόντες ἀλλήλοις πολλοὶ διελέγοντο.

2. Μετάφραση
Και δεν διαψεύστηκε, αλλά, μόλις πήραν τα όπλα, αυτός, σαν να οδηγούνταν από κάποια μοίρα, αφού
εξόρμησε πρώτος, ρίχτηκε μέσα στους εχθρούς και σκοτώθηκε και είναι θαμμένος στη διάβαση του
Κηφισού· οι άλλοι όμως νίκησαν και κατεδίωξαν (τους εχθρούς) μέχρι την πεδιάδα. Εκεί φονεύτηκαν
από τους Τριάκοντα ο Κριτίας και ο Ιππόμαχος, από τους δέκα άρχοντες του Πειραιά ο Χαρμίδης, ο γιος
του Γλαύκωνα, και περίπου εβδομήντα από τους άλλους. Και πήραν τα όπλα (των σκοτωμένων), αλλά
δεν αφαίρεσαν τα ενδύματα κανενός από τους πολίτες. Αφού έγινε αυτό και απέδωσαν τιμές στους
νεκρούς, πολλοί (από τους αντιπάλους) πλησιάζοντας ο ένας τον άλλον συνομιλούσαν μεταξύ τους.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Καὶ οὐκ ἐψεύσατο͵ Και δεν διαψεύστηκε,
ἀλλ΄ ἐπεὶ ἀνέλαβον τὰ ὅπλα͵ αλλά, μόλις πήραν τα όπλα,
αὐτὸς μὲν αυτός,
ὥσπερ ὑπὸ μοίρας τινὸς ἀγόμενος σαν να οδηγούνταν από κάποια μοίρα,
- 75 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ἐκπηδήσας πρῶτος αφού εξόρμησε πρώτος,

ἐμπεσὼν τοῖς πολεμίοις ἀποθνῄσκει͵ ρίχτηκε μέσα στους εχθρούς και σκοτώθηκε
καὶ τέθαπται ἐν τῇ διαβάσει τοῦ Κηφισοῦ· και είναι θαμμένος στη διάβαση του Κηφισού·
οἱ δ΄ ἄλλοι ἐνίκων οι άλλοι όμως νίκησαν
καὶ κατεδίωξαν μέχρι τοῦ ὁμαλοῦ. και κατεδίωξαν (τους εχθρούς) μέχρι την πεδιάδα.
Ἀπέθανον δ΄ ἐνταῦθα τῶν μὲν τριάκοντα Εκεί φονεύτηκαν από τους Τριάκοντα
Κριτίας τε καὶ Ἱππόμαχος͵ ο Κριτίας και ο Ιππόμαχος,
τῶν δὲ ἐν Πειραιεῖ δέκα ἀρχόντων από τους δέκα άρχοντες του Πειραιά
Χαρμίδης ὁ Γλαύκωνος͵ ο Χαρμίδης, ο γιος του Γλαύκωνα,
περὶ ἑβδομήκοντα τῶν δ΄ ἄλλων. και περίπου εβδομήντα από τους άλλους.
Καὶ τὰ μὲν ὅπλα ἔλαβον͵ Και πήραν τα όπλα (των σκοτωμένων),
τοὺς δὲ χιτῶνας ἐσκύλευσαν αλλά δεν αφαίρεσαν τα ενδύματα
οὐδενὸς τῶν πολιτῶν. κανενός από τους πολίτες.
Ἐπεὶ δὲ τοῦτο ἐγένετο Αφού έγινε αυτό
καὶ τοὺς νεκροὺς ὑποσπόνδους ἀπεδίδοσαν͵ και απέδωσαν τιμές στους νεκρούς,
πολλοὶ προσιόντες πολλοί (από τους αντιπάλους) πλησιάζοντας
διελέγοντο ἀλλήλοις. ο ένας τον άλλον συνομιλούσαν μεταξύ τους.
4. Συντακτική ανάλυση
Καὶ οὐκ ἐψεύσατο: Κύρια πρόταση κρίσεως.
οὐκ ἐψεύσατο: ρήμα/ οὗτος (ενν.): υποκείμενο
ἀλλ΄…. αὐτὸς μὲν ὥσπερ ὑπὸ μοίρας τινὸς ἀγόμενος ἐκπηδήσας πρῶτος ἐμπεσὼν τοῖς πολεμίοις
ἀποθνῄσκει: Κύρια πρόταση κρίσεως.
ἀποθνῄσκει: ρήμα/ αὐτὸς: υποκείμενο.
ὥσπερ ἀγόμενος: επιρρηματική αιτιολογική μετοχή με υποκείμενο αὐτὸς (συνημμένη) ως
επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο ἀποθνῄσκει (ψευδής αιτιολογία, επειδή συνοδεύεται
από το ὥσπερ).
ὑπὸ μοίρας: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου στο ἀγόμενος.
τινὸς: επιθετικός προσδιορισμός στο μοίρας.
ἐκπηδήσας: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο αὐτὸς (συνημμένη) ως επιρρηματικός
προσδιορισμός του χρόνου στο ἀποθνῄσκει.
πρῶτος: επιρρηματικό κατηγορούμενο τάξης-σειράς στο ἐκπηδήσας.
ἐμπεσὼν: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο αὐτὸς (συνημμένη) ως επιρρηματικός
προσδιορισμός του χρόνου στο ἀποθνῄσκει.
τοῖς πολεμίοις: αντικείμενο της μετοχής ἐμπεσὼν.
ἐπεὶ ἀνέλαβον τὰ ὅπλα: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση ως επιρρηματικός
προσδιορισμός του χρόνου στο ἐψεύσατο της κύριας πρότασης που προηγείται.
ἀνέλαβον: ρήμα/ οὗτοι (ενν.): υποκείμενο/ τὰ ὅπλα: αντικείμενο.
καὶ τέθαπται ἐν τῇ διαβάσει τοῦ Κηφισοῦ: Κύρια πρόταση κρίσεως.
τέθαπται: ρήμα/ οὗτος (ενν.): υποκείμενο.
ἐν τῇ διαβάσει: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο στο τέθαπται.
τοῦ Κηφισοῦ: γενική αντικειμενική στο διαβάσει.
οἱ δ΄ ἄλλοι ἐνίκων: Κύρια πρόταση κρίσεως.
ἐνίκων: ρήμα/ οἱ δ΄ ἄλλοι: υποκείμενο.
καὶ κατεδίωξαν μέχρι τοῦ ὁμαλοῦ: Κύρια πρόταση κρίσεως.
κατεδίωξαν: ρήμα/ οἱ δ΄ ἄλλοι (ενν.): υποκείμενο.
μέχρι τοῦ ὁμαλοῦ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου στο κατεδίωξαν.
Ἀπέθανον δ΄ ἐνταῦθα τῶν μὲν τριάκοντα Κριτίας τε καὶ Ἱππόμαχος͵ τῶν δὲ ἐν Πειραιεῖ δέκα
ἀρχόντων Χαρμίδης ὁ Γλαύκωνος͵ τῶν δ΄ ἄλλων περὶ ἑβδομήκοντα: Κύρια πρόταση κρίσεως.

- 76 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

Ἀπέθανον: ρήμα/ Κριτίας τε καὶ Ἱππόμαχος- Χαρμίδης- περὶ ἑβδομήκοντα: υποκείμενα (το περὶ
ἑβδομήκοντα δηλώνει ποσό κατά προσέγγιση).
τῶν μὲν τριάκοντα: γενική διαιρετική στα Κριτίας τε καὶ Ἱππόμαχος.
τῶν ἀρχόντων: γενική διαιρετική στο Χαρμίδης.
δέκα: επιθετικός προσδιορισμός στο ἀρχόντων.
τῶν ἐν Πειραιεῖ: δυνάμει του άρθρου επιθετικός προσδιορισμός στο ἀρχόντων.
ὁ Γλαύκωνος: παράθεση στο Χαρμίδης.
τῶν δ΄ ἄλλων: γενική διαιρετική στο περὶ ἑβδομήκοντα.
ἐνταῦθα: επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο στο Ἀπέθανον.
Καὶ τὰ μὲν ὅπλα ἔλαβον: Κύρια πρόταση κρίσεως.
ἔλαβον: ρήμα/ οὗτοι (ενν.): υποκείμενο/ τὰ μὲν ὅπλα: αντικείμενο.
τοὺς δὲ χιτῶνας οὐδενὸς τῶν πολιτῶν ἐσκύλευσαν: Κύρια πρόταση κρίσεως.
ἐσκύλευσαν: ρήμα/ οὗτοι (ενν.): υποκείμενο/ τοὺς χιτῶνας: άμεσο αντικείμενο/ οὐδενὸς: έμμεσο
αντικείμενο.
τῶν πολιτῶν: γενική διαιρετική στο οὐδενὸς.
Ἐπεὶ δὲ τοῦτο ἐγένετο: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση ως επιρρηματικός προσδιορισμός
του χρόνου στο διελέγοντο της κύριας πρότασης που έπεται.
ἐγένετο: ρήμα/ τοῦτο: υποκείμενο.
καὶ τοὺς νεκροὺς ὑποσπόνδους ἀπεδίδοσαν: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση ως
επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο διελέγοντο της κύριας πρότασης που έπεται.
ἀπεδίδοσαν: ρήμα/ οὗτοι (ενν.): υποκείμενο/ τοὺς νεκροὺς: αντικείμενο.
ὑποσπόνδους: επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο ἀπεδίδοσαν.
προσιόντες ἀλλήλοις πολλοὶ διελέγοντο.: Κύρια πρόταση κρίσεως.
διελέγοντο: ρήμα/ πολλοὶ: υποκείμενο/ ἀλλήλοις: αντικείμενο.
προσιόντες: επιρρηματική τροπική μετοχή με υποκείμενο πολλοὶ (συνημμένη) ως επιρρηματικός
προσδιορισμός του τρόπου στο διελέγοντο.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 20
1. Κείμενο
Κλεόκριτος δὲ ὁ τῶν μυστῶν κῆρυξ͵ μάλ΄ εὔφωνος ὤν͵ κατασιωπησάμενος ἔλεξεν· ἄνδρες πολῖται͵ τί ἡμᾶς

ἐξελαύνετε; Τί ἀποκτεῖναι βούλεσθε; Ἡμεῖς γὰρ ὑμᾶς κακὸν μὲν οὐδὲν πώποτε ἐποιήσαμεν͵ μετεσχήκαμεν

δὲ ὑμῖν καὶ ἱερῶν τῶν σεμνοτάτων καὶ θυσιῶν καὶ ἑορτῶν τῶν καλλίστων͵ καὶ συγχορευταὶ καὶ

συμφοιτηταὶ γεγενήμεθα καὶ συστρατιῶται͵ καὶ πολλὰ μεθ΄ ὑμῶν κεκινδυνεύκαμεν καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ

θάλατταν ὑπὲρ τῆς κοινῆς ἀμφοτέρων ἡμῶν σωτηρίας τε καὶ ἐλευθερίας.

2. Μετάφραση
Ο Κλεόκριτος, ο κήρυκας των μυημένων (στα Ελευσίνια μυστήρια), ο οποίος είχε πολύ δυνατή φωνή,
αφού επέβαλε σιωπή, μίλησε: «Συμπολίτες μου, γιατί μας εκδιώκετε; Γιατί θέλετε να μας σκοτώσετε;
Γιατί εμείς αφενός ποτέ ώς τώρα δεν σας προξενήσαμε κανένα κακό, αφετέρου έχουμε λάβει μαζί σας
μέρος και στις πιο σεβαστές ιερές συνήθειες και θυσίες και στις ωραιότερες γιορτές και έχουμε γίνει
συγχορευτές και συσπουδαστές και συστρατιώτες σας και μαζί σας έχουμε κινδυνεύσει πολλές φορές
και στην ξηρά και στη θάλασσα για χάρη της κοινής σωτηρίας και ελευθερίας και των δυο μας
(παρατάξεων).

3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

- 77 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

Κλεόκριτος δὲ Ο Κλεόκριτος,
ὁ τῶν μυστῶν κῆρυξ͵ ο κήρυκας των μυημένων (στα Ελευσίνια μυστήρια),
μάλ΄ εὔφωνος ὤν͵ ο οποίος είχε πολύ δυνατή φωνή,
κατασιωπησάμενος ἔλεξεν· αφού επέβαλε σιωπή, μίλησε:
ἄνδρες πολῖται͵ τί ἡμᾶς ἐξελαύνετε; «Συμπολίτες μου, γιατί μας εκδιώκετε;
Τί βούλεσθε ἀποκτεῖναι ; Γιατί θέλετε να μας σκοτώσετε;
Ἡμεῖς μὲν γὰρ πώποτε Γιατί εμείς αφενός ποτέ ώς τώρα
ὑμᾶς ἐποιήσαμεν οὐδὲν κακὸν͵ δεν σας προξενήσαμε κανένα κακό,
μετεσχήκαμεν δὲ ὑμῖν αφετέρου έχουμε λάβει μαζί σας μέρος
καὶ ἱερῶν τῶν σεμνοτάτων καὶ θυσιῶν και στις πιο σεβαστές ιερές συνήθειες και θυσίες
καὶ ἑορτῶν τῶν καλλίστων͵ και στις ωραιότερες γιορτές
καὶ γεγενήμεθα συγχορευταὶ καὶ συμφοιτηταὶ και έχουμε γίνει συγχορευτές και συσπουδαστές
καὶ συστρατιῶται͵ και συστρατιώτες σας
καὶ κεκινδυνεύκαμεν μεθ΄ ὑμῶν πολλὰ και μαζί σας έχουμε κινδυνεύσει πολλές φορές
καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν και στην ξηρά και στη θάλασσα
ὑπὲρ τῆς κοινῆς ἀμφοτέρων ἡμῶν σωτηρίας τε για χάρη της κοινής σωτηρίας και ελευθερίας και των
καὶ ἐλευθερίας. δυο μας (παρατάξεων).
4. Συντακτική ανάλυση
Κλεόκριτος δὲ ὁ τῶν μυστῶν κῆρυξ͵ μάλ΄ εὔφωνος ὤν͵ κατασιωπησάμενος ἔλεξεν·: Κύρια
πρόταση κρίσεως.
ἔλεξεν: ρήμα/ Κλεόκριτος: υποκείμενο.
ὁ κῆρυξ: παράθεση στο Κλεόκριτος.
τῶν μυστῶν: γενική αντικειμενική στο κῆρυξ/ δυνάμει του άρθρου επιθετικός.
ὤν: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο Κλεόκριτος.
εὔφωνος: κατηγορούμενο στο Κλεόκριτος μέσω του συνδετικού ρήματος ὤν.
μάλ΄: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού στο ὤν.
κατασιωπησάμενος: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο Κλεόκριτος (συνημμένη) ως
επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἔλεξεν.
ἄνδρες πολῖται͵ τί ἡμᾶς ἐξελαύνετε;: Ευθεία ερωτηματική πρόταση.
ἐξελαύνετε: ρήμα/ ὑμεῖς (ενν.): υποκείμενο/ ἡμᾶς: αντικείμενο.
τί: αιτιατική της αιτίας στο ἐξελαύνετε.
ἄνδρες: κλητική προσφώνηση.
πολῖται: επιθετικός προσδιορισμός στο ἄνδρες.
Τί ἀποκτεῖναι βούλεσθε;: Ευθεία ερωτηματική πρόταση.
βούλεσθε: ρήμα/ ὑμεῖς (ενν.): υποκείμενο/ ἀποκτεῖναι: αντικείμενο, τελικό απαρέμφατο με
υποκείμενο ὑμεῖς (ενν.) (ταυτοπροσωπία).
Τί: αιτιατική της αιτίας στο βούλεσθε.
Ἡμεῖς γὰρ ὑμᾶς κακὸν μὲν οὐδὲν πώποτε ἐποιήσαμεν: Κύρια πρόταση κρίσεως.
ἐποιήσαμεν: ρήμα/ Ἡμεῖς: υποκείμενο/ ὑμᾶς: άμεσο αντικείμενο/ κακὸν: έμμεσο αντικείμενο.
οὐδὲν: επιθετικός προσδιορισμός στο κακὸν.
πώποτε: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἀνήχθησαν.
μετεσχήκαμεν δὲ ὑμῖν καὶ ἱερῶν τῶν σεμνοτάτων καὶ θυσιῶν καὶ ἑορτῶν τῶν καλλίστων: Κύρια
πρόταση κρίσεως.
μετεσχήκαμεν: ρήμα/ Ἡμεῖς (ενν.): υποκείμενο/ καὶ ἱερῶν … καὶ θυσιῶν καὶ ἑορτῶν: άμεσα
αντικείμενα/ ὑμῖν: έμμεσο αντικείμενο.
τῶν σεμνοτάτων: επιθετικός προσδιορισμός στο ἱερῶν.
τῶν καλλίστων: επιθετικός προσδιορισμός στα θυσιῶν καὶ ἑορτῶν.
καὶ συγχορευταὶ καὶ συμφοιτηταὶ γεγενήμεθα καὶ συστρατιῶται: Κύρια πρόταση κρίσεως.

- 78 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

γεγενήμεθα: ρήμα/ Ἡμεῖς (ενν.): υποκείμενο/ καὶ συγχορευταὶ καὶ συμφοιτηταὶ καὶ
συστρατιῶται: κατηγορούμενα στο Ἡμεῖς (ενν.) μέσω του συνδετικού ρήματος γεγενήμεθα.
καὶ πολλὰ μεθ΄ ὑμῶν κεκινδυνεύκαμεν καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν ὑπὲρ τῆς κοινῆς
ἀμφοτέρων ἡμῶν σωτηρίας τε καὶ ἐλευθερίας.: Κύρια πρόταση κρίσεως.
κεκινδυνεύκαμεν: ρήμα/ Ἡμεῖς (ενν.): υποκείμενο/ πολλὰ: σύστοιχο αντικείμενο.
μεθ΄ ὑμῶν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της συνοδείας στο κεκινδυνεύκαμεν.
καὶ κατὰ γῆν καὶ κατὰ θάλατταν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε
τόπο στο κεκινδυνεύκαμεν.
ὑπὲρ σωτηρίας τε καὶ ἐλευθερίας: εμπρόθετοι επιρρηματικοί προσδιορισμοί που δηλώνουν
υπεράσπιση στο κεκινδυνεύκαμεν.
τῆς κοινῆς: επιθετικός προσδιορισμός στα σωτηρίας τε καὶ ἐλευθερίας.
ἀμφοτέρων: κατηγορηματικός προσδιορισμός στο ἡμῶν.
ἡμῶν: γενική υποκειμενική στα σωτηρίας τε καὶ ἐλευθερίας/ γενική κτητική στο κοινῆς.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 21
1. Κείμενο
Πρὸς θεῶν πατρῴων καὶ μητρῴων καὶ συγγενείας καὶ κηδεστίας καὶ ἑταιρίας͵ πάντων γὰρ τούτων πολλοὶ

κοινωνοῦμεν ἀλλήλοις͵ αἰδούμενοι καὶ θεοὺς καὶ ἀνθρώπους παύσασθε ἁμαρτάνοντες εἰς τὴν πατρίδα͵ καὶ

μὴ πείθεσθε τοῖς ἀνοσιωτάτοις τριάκοντα͵ οἳ ἰδίων κερδέων ἕνεκα ὀλίγου δεῖν πλείους ἀπεκτόνασιν

Ἀθηναίων ἐν ὀκτὼ μησὶν ἢ πάντες Πελοποννήσιοι δέκα ἔτη πολεμοῦντες.

2. Μετάφραση
Στο όνομα των θεών των πατέρων και μητέρων μας και στο όνομα της συγγένειάς μας εξ αίματος και εξ
αγχιστείας και των συλλόγων μας -γιατί πολλοί (από εμάς) αυτά τα έχουμε κοινά-, σεβόμενοι και θεούς
και ανθρώπους, σταματήστε να προξενείτε ζημιά στην πατρίδα και μην υπακούτε στους ανοσιότατους
Τριάκοντα, οι οποίοι λόγω προσωπικών συμφερόντων παρά λίγο να φονεύσουν μέσα σε οκτώ μήνες
περισσότερους Αθηναίους απ’ όσους όλοι οι Πελοποννήσιοι μαζί σε δέκα χρόνια πολέμου.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Πρὸς θεῶν πατρῴων καὶ μητρῴων Στο όνομα των θεών των πατέρων και μητέρων μας
καὶ συγγενείας και στο όνομα της συγγένειάς μας εξ αίματος
καὶ κηδεστίας καὶ ἑταιρίας͵ και εξ αγχιστείας και των συλλόγων μας
γὰρ πολλοὶ -γιατί πολλοί (από εμάς)
κοινωνοῦμεν ἀλλήλοις πάντων τούτων ͵ αυτά τα έχουμε κοινά-,
αἰδούμενοι καὶ θεοὺς καὶ ἀνθρώπους σεβόμενοι και θεούς και ανθρώπους,
παύσασθε ἁμαρτάνοντες εἰς τὴν πατρίδα͵ σταματήστε να προξενείτε ζημιά στην πατρίδα
καὶ μὴ πείθεσθε τοῖς ἀνοσιωτάτοις τριάκοντα͵ και μην υπακούτε στους ανοσιότατους Τριάκοντα,
οἳ ἰδίων κερδέων ἕνεκα οι οποίοι λόγω προσωπικών συμφερόντων
ὀλίγου δεῖν παρά λίγο
ἀπεκτόνασιν ἐν ὀκτὼ μησὶν να φονεύσουν μέσα σε οκτώ μήνες
πλείους Ἀθηναίων περισσότερους Αθηναίους
ἢ πάντες Πελοποννήσιοι απ’ όσους όλοι οι Πελοποννήσιοι μαζί
δέκα ἔτη πολεμοῦντες. σε δέκα χρόνια πολέμου.

- 79 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

4. Συντακτική ανάλυση
Πρὸς θεῶν πατρῴων καὶ μητρῴων καὶ συγγενείας καὶ κηδεστίας καὶ ἑταιρίας͵… αἰδούμενοι καὶ
θεοὺς καὶ ἀνθρώπους παύσασθε ἁμαρτάνοντες εἰς τὴν πατρίδα: Κύρια πρόταση κρίσεως.
παύσασθε: ρήμα/ ὑμεῖς (ενν.): υποκείμενο.
ἁμαρτάνοντες: κατηγορηματική μετοχή ως κατηγορηματικός προσδιορισμός στο υποκείμενό
της ὑμεῖς (ενν.).
Πρὸς θεῶν …καὶ μητρῴων καὶ συγγενείας καὶ κηδεστίας καὶ ἑταιρίας:: εμπρόθετοι επιρρηματικοί
προσδιορισμοί που δηλώνουν επίκληση στο παύσασθε.
πατρῴων: επιθετικός προσδιορισμός στο θεῶν.
αἰδούμενοι: επιρρηματική τροπική μετοχή με υποκείμενο ὑμεῖς (ενν.) (συνημμένη) ως επιρρηματικός
προσδιορισμός του τρόπου στο παύσασθε.
καὶ θεοὺς καὶ ἀνθρώπους: αντικείμενα της μετοχής αἰδούμενοι.
εἰς τὴν πατρίδα: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει εχθρική διάθεση στο
ἁμαρτάνοντες.
πάντων γὰρ τούτων πολλοὶ κοινωνοῦμεν ἀλλήλοις: Κύρια πρόταση κρίσεως.
κοινωνοῦμεν: ρήμα/ ἡμεῖς (ενν.): υποκείμενο / τούτων: άμεσο αντικείμενο/ ἀλλήλοις: έμμεσο
αντικείμενο.
πάντων: κατηγορηματικός προσδιορισμός στο τούτων.
πολλοὶ: επιρρηματικό κατηγορούμενο του ποσού στο ἡμεῖς (ενν.).
καὶ μὴ πείθεσθε τοῖς ἀνοσιωτάτοις τριάκοντα: Κύρια πρόταση κρίσεως.
μὴ πείθεσθε: ρήμα/ ὑμεῖς (ενν.): υποκείμενο/ τοῖς ἀνοσιωτάτοις: αντικείμενο.
τριάκοντα: επιθετικός προσδιορισμός στο τοῖς ἀνοσιωτάτοις.
οἳ ἰδίων κερδέων ἕνεκα ὀλίγου δεῖν πλείους ἀπεκτόνασιν Ἀθηναίων ἐν ὀκτὼ μησὶν ἢ πάντες
Πελοποννήσιοι δέκα ἔτη πολεμοῦντες: δευτερεύουσα αναφορική αιτιολογική πρόταση, που
λειτουργεί ως επιρρηματικός ποσδιορισμός της αιτίας στο πείθεσθε της κύριας πρότασης που
προηγείται.
ἀπεκτόνασιν: ρήμα/ οἳ: υποκείμενο/ πλείους: αντικείμενο.
Ἀθηναίων: γενική διαιρετική στο πλείους.
κερδέων ἕνεκα: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του σκοπού (αναστροφή της
πρόθεσης) στο ἀπεκτόνασιν.
ἰδίων: επιθετικός προσδιορισμός στο κερδέων.
ὀλίγου δεῖν: απόλυτο απαρέμφατο σε θέση επιρρηματικού του ποσού.
ἐν μησὶν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἀπεκτόνασιν.
ὀκτὼ: επιθετικός προσδιορισμός στο μησὶν.
ἢ Πελοποννήσιοι: β’ όρος σύγκρισης/ υποκείμενο του ἀπεκτόνασιν.
πάντες: κατηγορηματικός προσδιορισμός στο Πελοποννήσιοι.
πολεμοῦντες: επιρρηματική τροπική μετοχή με υποκείμενο Πελοποννήσιοι (συνημμένη) ως
επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο ἀπεκτόνασιν.
ἔτη: αιτιατική του χρόνου στο πολεμοῦντες.
δέκα: επιθετικός προσδιορισμός στο ἔτη.

- 80 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 22
1. Κείμενο
Ἐξὸν δ΄ ἡμῖν ἐν εἰρήνῃ πολιτεύεσθαι͵ οὗτοι τὸν πάντων αἴσχιστόν τε καὶ χαλεπώτατον καὶ ἀνοσιώτατον καὶ

ἔχθιστον καὶ θεοῖς καὶ ἀνθρώποις πόλεμον ἡμῖν πρὸς ἀλλήλους παρέχουσιν. Ἀλλ΄ εὖ γε μέντοι ἐπίστασθε

ὅτι καὶ τῶν νῦν ὑφ΄ ἡμῶν ἀποθανόντων οὐ μόνον ὑμεῖς ἀλλὰ καὶ ἡμεῖς ἔστιν οὓς πολλὰ κατεδακρύσαμεν. Ὁ

μὲν τοιαῦτα ἔλεγεν· οἱ δὲ λοιποὶ ἄρχοντες καὶ διὰ τὸ τοιαῦτα προσακούειν τοὺς μεθ΄ αὑτῶν ἀπήγαγον εἰς τὸ

ἄστυ.

2. Μετάφραση
Αν και ήταν δυνατό σε μας να ζούμε ειρηνικά ως ελεύθεροι πολίτες, αυτοί μας προξένησαν το χειρότερο
από όλους και το δυσχερέστερο και τον πιο ανόσιο και τον πιο μισητό για θεούς και ανθρώπους εμ φύλιο
πόλεμο. Ομως να ξέρετε καλά ότι και για κάποιους από αυτούς που σκοτώθηκαν σήμερα από εμάς όχι
μόνο εσείς αλλά και εμείς χύσαμε πολλά δάκρυα». Ο κήρυκας έτσι περίπου μίλησε· οι υπόλοιποι
αρχηγοί επειδή ακούγονταν κι αυτά πέρα από όσα είχαν συμβεί, οδήγησαν τους στρατιώτες τους πάλι
πίσω στην Αθήνα.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Ἐξὸν δ΄ ἡμῖν Αν και ήταν δυνατό σε μας
ἐν εἰρήνῃ πολιτεύεσθαι͵ να ζούμε ειρηνικά ως ελεύθεροι πολίτες,
οὗτοι παρέχουσιν ἡμῖν αυτοί μας προξένησαν
τὸν πάντων αἴσχιστόν τε το χειρότερο από όλους
καὶ χαλεπώτατον και το δυσχερέστερο
καὶ ἀνοσιώτατον και τον πιο ανόσιο
καὶ ἔχθιστον καὶ θεοῖς καὶ ἀνθρώποις και τον πιο μισητό για θεούς και ανθρώπους
πόλεμον πρὸς ἀλλήλους. εμφύλιο πόλεμο.
Ἀλλ΄ εὖ γε μέντοι ἐπίστασθε Ομως να ξέρετε καλά
ὅτι καὶ ἔστιν οὓς ότι και για κάποιους
τῶν ἀποθανόντων νῦν ὑφ΄ ἡμῶν από αυτούς που σκοτώθηκαν σήμερα από εμάς
οὐ μόνον ὑμεῖς ἀλλὰ καὶ ἡμεῖς όχι μόνο εσείς αλλά και εμείς
πολλὰ κατεδακρύσαμεν. χύσαμε πολλά δάκρυα».
Ὁ μὲν τοιαῦτα ἔλεγεν· Ο κήρυκας έτσι περίπου μίλησε·
οἱ δὲ λοιποὶ ἄρχοντες οι υπόλοιποι αρχηγοί
καὶ διὰ τὸ τοιαῦτα προσακούειν επειδή ακούγονταν κι αυτά πέρα από όσα είχαν συμβεί,
ἀπήγαγον τοὺς μεθ΄ αὑτῶν οδήγησαν τους στρατιώτες τους πάλι πίσω
εἰς τὸ ἄστυ. στην Αθήνα.
4. Συντακτική ανάλυση
Ἐξὸν δ΄ ἡμῖν ἐν εἰρήνῃ πολιτεύεσθαι͵ οὗτοι τὸν πάντων αἴσχιστόν τε καὶ χαλεπώτατον καὶ
ἀνοσιώτατον καὶ ἔχθιστον καὶ θεοῖς καὶ ἀνθρώποις πόλεμον ἡμῖν πρὸς ἀλλήλους παρέχουσιν.:
Κύρια πρόταση κρίσεως.
παρέχουσιν: ρήμα/ οὗτοι: υποκείμενο/ τὸν … πόλεμον: άμεσο αντικείμενο/ ἡμῖν: έμμεσο
αντικείμενο (το δεύτερο του κειμένου).
αἴσχιστόν τε καὶ χαλεπώτατον καὶ ἀνοσιώτατον καὶ ἔχθιστον: επιθετικοί προσδιορισμοί στο
πόλεμον.
πάντων: γενική διαιρετική στο πόλεμον.

- 81 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

Ἐξὸν: επιρρηματική εναντιωματική μετοχή με υποκείμενο πολιτεύεσθαι (τελικό απαρέμφατο)

(απόλυτη) ως επιρρηματικός προσδιορισμός της εναντίωσης στο παρέχουσιν.
ἡμῖν: δοτική προσωπική στο απρόσωπο Ἐξὸν (το πρώτο του κειμένου).
ἐν εἰρήνῃ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της κατάστασης στο πολιτεύεσθαι.
καὶ θεοῖς καὶ ἀνθρώποις: δοτικές αντικειμενικές στο ἔχθιστον.
πρὸς ἀλλήλους: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει εχθρική διάθεση στο
παρέχουσιν.
Ἀλλ΄ εὖ γε μέντοι ἐπίστασθε: Κύρια πρόταση κρίσεως.
ἐπίστασθε: ρήμα/ ὑμεῖς (ενν.): υποκείμενο.
εὖ: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο ἐπίστασθε.
ὅτι καὶ τῶν νῦν ὑφ΄ ἡμῶν ἀποθανόντων οὐ μόνον ὑμεῖς ἀλλὰ καὶ ἡμεῖς ἔστιν οὓς πολλὰ
κατεδακρύσαμεν.: Δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση ως αντικείμενο στο ἐπίστασθε της κύριας
πρότασης που προηγείται.
κατεδακρύσαμεν: ρήμα/ οὐ μόνον ὑμεῖς ἀλλὰ καὶ ἡμεῖς: υποκείμενα/ ἔστιν οὓς (= τινάς): άμεσο
αντικείμενο/ πολλὰ: έμμεσο αντικείμενο, σύστοιχο.
τῶν ἀποθανόντων: επιθετική μετοχή με υποκείμενο το άρθρο της, τῶν ως γενική διαιρετική
στο ἔστιν οὓς.
ὑφ΄ ἡμῶν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου στο τῶν
ἀποθανόντων.
νῦν: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο τῶν ἀποθανόντων.
Ὁ μὲν τοιαῦτα ἔλεγεν·: Κύρια πρόταση κρίσεως.
ἔλεγεν: ρήμα/ Ὁ μὲν: υποκείμενο/ τοιαῦτα: σύστοιχο αντικείμενο.
οἱ δὲ λοιποὶ ἄρχοντες καὶ διὰ τὸ τοιαῦτα προσακούειν τοὺς μεθ΄ αὑτῶν ἀπήγαγον εἰς τὸ ἄστυ.:
Κύρια πρόταση κρίσεως.
ἀπήγαγον: ρήμα/ οἱ ἄρχοντες: υποκείμενο/ τοὺς μεθ΄ αὑτῶν: αντικείμενο δυνάμει του άρθρου.
λοιποὶ: επιθετικός προσδιορισμός στο οἱ ἄρχοντες.
διὰ τὸ προσακούειν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο ἀπήγαγον
(έναρθρο απαρέμφατο).
τοιαῦτα: σύστοιχο αντικείμενο στο προσακούειν.
εἰς τὸ ἄστυ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κατεύθυνση σε τόπο στο
ἀπήγαγον.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 23
1. Κείμενο
Τῇ δ΄ ὑστεραίᾳ οἱ μὲν τριάκοντα πάνυ δὴ ταπεινοὶ καὶ ἔρημοι συνεκάθηντο ἐν τῷ συνεδρίῳ· τῶν δὲ

τρισχιλίων ὅπου ἕκαστοι τεταγμένοι ἦσαν͵ πανταχοῦ διεφέροντο πρὸς ἀλλήλους. Ὅσοι μὲν γὰρ

ἐπεποιήκεσάν τι βιαιότερον καὶ ἐφοβοῦντο͵ ἐντόνως ἔλεγον ὡς οὐ χρείη καθυφίεσθαι τοῖς ἐν Πειραιεῖ· ὅσοι

δὲ ἐπίστευον μηδὲν ἠδικηκέναι͵ αὐτοί τε ἀνελογίζοντο καὶ τοὺς ἄλλους ἐδίδασκον ὡς οὐδὲν δέοιντο τούτων

τῶν κακῶν͵ καὶ τοῖς τριάκοντα οὐκ ἔφασαν χρῆναι πείθεσθαι οὐδ΄ ἐπιτρέπειν ἀπολλύναι τὴν πόλιν. Καὶ τὸ

τελευταῖον ἐψηφίσαντο ἐκείνους μὲν καταπαῦσαι͵ ἄλλους δὲ ἑλέσθαι. Καὶ εἵλοντο δέκα͵ ἕνα ἀπὸ φυλῆς.

2. Μετάφραση
Την επόμενη μέρα οι Τριάκοντα πολύ ταπεινωμένοι και εγκαταλελειμμένοι συγκεντρώθηκαν στην
αίθουσα συνεδριάσεων· οι τρεις χιλιάδες από την άλλη, όπου βρισκόταν ο καθένας τους, σε όλα τα μέρη
της πόλης διαφωνούσαν μεταξύ τους. Γιατί όσοι είχαν διαπράξει βιαιότερες πράξεις και φοβούνταν,
υποστήριζαν έντονα ότι δεν έπρεπε να υποχωρήσουν σε αυτούς που βρίσκονταν στον Πειραιά· όσοι
αφετέρου πίστευαν ότι δεν είχαν διαπράξει κανένα αδίκημα, οι ίδιοι συλλογίζονταν και προσπαθούσαν
- 82 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

να πείσουν και τους άλλους ότι δεν χρειαζόταν να υποφέρουν αυτά τα δεινά και έλεγαν ότι δεν πρέπει
να υπακούσουν στους Τριάκοντα ούτε να τους επιτρέψουν να καταστρέψουν την πόλη. Και στο τέλος
αποφάσισαν να καθαιρέσουν εκείνους από την εξουσία και να εκλέξουν άλλους. Και εξέλεξαν δέκα,
έναν από κάθε φυλή.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Τῇ δ΄ ὑστεραίᾳ οἱ μὲν τριάκοντα Την επόμενη μέρα οι Τριάκοντα
πάνυ δὴ ταπεινοὶ πολύ ταπεινωμένοι
καὶ ἔρημοι και εγκαταλελειμμένοι
συνεκάθηντο ἐν τῷ συνεδρίῳ· συγκεντρώθηκαν στην αίθουσα συνεδριάσεων·
τῶν δὲ τρισχιλίων οι τρεις χιλιάδες από την άλλη,
ὅπου ἕκαστοι τεταγμένοι ἦσαν͵ όπου βρισκόταν ο καθένας τους,
πανταχοῦ σε όλα τα μέρη της πόλης
διεφέροντο πρὸς ἀλλήλους. διαφωνούσαν μεταξύ τους.
Ὅσοι μὲν γὰρ ἐπεποιήκεσάν τι βιαιότερον Γιατί όσοι είχαν διαπράξει βιαιότερες πράξεις
καὶ ἐφοβοῦντο͵ και φοβούνταν,
ἔλεγον ἐντόνως υποστήριζαν έντονα
ὡς οὐ χρείη καθυφίεσθαι ότι δεν έπρεπε να υποχωρήσουν
τοῖς ἐν Πειραιεῖ· σε αυτούς που βρίσκονταν στον Πειραιά·
ὅσοι δὲ ἐπίστευον όσοι αφετέρου πίστευαν
μηδὲν ἠδικηκέναι͵ ότι δεν είχαν διαπράξει κανένα αδίκημα,
αὐτοί τε ἀνελογίζοντο οι ίδιοι συλλογίζονταν
καὶ ἐδίδασκον τοὺς ἄλλους και προσπαθούσαν να πείσουν και τους άλλους
ὡς οὐδὲν δέοιντο τούτων τῶν κακῶν͵ ότι δεν χρειαζόταν να υποφέρουν αυτά τα δεινά
καὶ ἔφασαν οὐκ χρῆναι και έλεγαν ότι δεν πρέπει
πείθεσθαι τοῖς τριάκοντα να υπακούσουν στους Τριάκοντα
οὐδ΄ ἐπιτρέπειν ἀπολλύναι τὴν πόλιν. ούτε να τους επιτρέψουν να καταστρέψουν την πόλη.
Καὶ τὸ τελευταῖον Και στο τέλος
ἐψηφίσαντο ἐκείνους μὲν καταπαῦσαι͵ αποφάσισαν να καθαιρέσουν εκείνους από την εξουσία
ἄλλους δὲ ἑλέσθαι. και να εκλέξουν άλλους.
Καὶ εἵλοντο δέκα͵ ἕνα ἀπὸ φυλῆς. Και εξέλεξαν δέκα, έναν από κάθε φυλή.
4. Συντακτική ανάλυση
Τῇ δ΄ ὑστεραίᾳ οἱ μὲν τριάκοντα πάνυ δὴ ταπεινοὶ καὶ ἔρημοι συνεκάθηντο ἐν τῷ συνεδρίῳ·: Κύρια
πρόταση κρίσεως.
συνεκάθηντο: ρήμα/ οἱ μὲν τριάκοντα: υποκείμενο.
Τῇ δ΄ ὑστεραίᾳ: δοτική του χρόνου στο συνεκάθηντο.
ταπεινοὶ καὶ ἔρημοι: επιρρηματικά κατηγορούμενα του τρόπου στο συνεκάθηντο.
πάνυ: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού στα ταπεινοὶ καὶ ἔρημοι.
ἐν τῷ συνεδρίῳ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο στο
συνεκάθηντο.
τῶν δὲ τρισχιλίων… πανταχοῦ διεφέροντο πρὸς ἀλλήλους.: Κύρια πρόταση κρίσεως.
διεφέροντο: ρήμα/ ἕκαστοι (ενν.): υποκείμενο.
τῶν δὲ τρισχιλίων: γενική διαιρετική στο ἕκαστοι (ενν.)
πανταχοῦ: επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου στο διεφέροντο.
πρὸς ἀλλήλους: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της εχθρικής διάθεσης στο
διεφέροντο.
ὅπου ἕκαστοι τεταγμένοι ἦσαν: δευτερεύουσα επιρρηματική αναφορική πρόταση του τόπου ως
επεξήγηση στο πανταχοῦ,της κύριας πρότασης που προηγείται.
τεταγμένοι ἦσαν: ρήμα/ ἕκαστοι: υποκείμενο.

- 83 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

Ὅσοι μὲν γὰρ ἐπεποιήκεσάν τι βιαιότερον: δευτερεύουσα αναφορική ονοματική πρόταση,

ουσιαστική ως υποκείμενο στο ἔλεγον της κύριας πρότασης που έπεται.
ἐπεποιήκεσάν: ρήμα/ Ὅσοι: υποκείμενο/ τι: σύστοιχο αντικείμενο.
βιαιότερον: επιθετικός προσδιορισμός στο τι.
καὶ ἐφοβοῦντο: δευτερεύουσα αναφορική ονοματική πρόταση, ουσιαστική ως υποκείμενο στο
ἔλεγον της κύριας πρότασης που έπεται.
ἐφοβοῦντο: ρήμα/ Ὅσοι (ενν.): υποκείμενο.
ἐντόνως ἔλεγον: Κύρια πρόταση κρίσεως.
ἔλεγον: ρήμα/ οι δευτερεύουσες αναφορικές που προηγούνται: υποκείμενο.
ἐντόνως: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο ἔλεγον.
ὡς οὐ χρείη καθυφίεσθαι τοῖς ἐν Πειραιεῖ·: Δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση ως αντικείμενο
στο ἔλεγον της κύριας πρότασης που προηγείται.
οὐ χρείη: απρόσωπο ρήμα/ καθυφίεσθαι: υποκείμενο, τελικό απαρέμφατο με υποκείμενο
τούτους (ενν.) (ετεροπροσωπία).
τοῖς ἐν Πειραιεῖ: αντικείμενο του καθυφίεσθαι.
ὅσοι δὲ ἐπίστευον μηδὲν ἠδικηκέναι: δευτερεύουσα αναφορική ονοματική πρόταση, ουσιαστική ως
υποκείμενο στα ἀνελογίζοντο καὶ ἐδίδασκον καὶ ἔφασαν των κύριων πρότασεων που έπονται.
ἐπίστευον: ρήμα/ Ὅσοι: υποκείμενο/ ἠδικηκέναι: αντικείμενο, ειδικό απαρέμφατο με υποκείμενο
Ὅσοι (ταυτοπροσωπία).
μηδὲν: σύστοιχο αντικείμενο στο ἠδικηκέναι.
αὐτοί τε ἀνελογίζοντο: Κύρια πρόταση κρίσεως.
ἀνελογίζοντο: ρήμα/ η δευτερεύουσα αναφορική που προηγείται: υποκείμενο.
αὐτοί: κατηγορηματικός προσδιορισμό στο υποκείμενο του ρήματος.
καὶ τοὺς ἄλλους ἐδίδασκον: Κύρια πρόταση κρίσεως.
ἐδίδασκον: ρήμα/ η δευτερεύουσα αναφορική που προηγείται: υποκείμενο/ τοὺς ἄλλους:
αντικείμενο.
ὡς οὐδὲν δέοιντο τούτων τῶν κακῶν: Δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση ως αντικείμενο στο
ἐδίδασκον της κύριας πρότασης που προηγείται.
δέοιντο: ρήμα/ οὗτοι (ενν.): υποκείμενο/ τῶν κακῶν: αντικείμενο.
οὐδὲν: αιτιατική του ποσού στο δέοιντο.
τούτων: επιθετικός προσδιορισμός στο τῶν κακῶν.
καὶ τοῖς τριάκοντα οὐκ ἔφασαν χρῆναι πείθεσθαι οὐδ΄ ἐπιτρέπειν ἀπολλύναι τὴν πόλιν.: Κύρια
πρόταση κρίσεως.
ἔφασαν: ρήμα/ οὗτοι (ενν.): υποκείμενο/ οὐκ χρῆναι: αντικείμενο, ειδικό απαρέμφατο με
υποκείμενα πείθεσθαι… οὐδ΄ ἐπιτρέπειν (απρόσωπη σύνταξη) υποκείμενο των απαρεμφάτων
τούτους (ενν.) (ετεροπροσωπία).
τοῖς τριάκοντα: άμεσο αντικείμενο στο πείθεσθαι/ έμμεσο αντικείμενο στο οὐδ΄ ἐπιτρέπειν/
δοτική προσωπική στο χρῆναι (τριπλή συντακτική λειτουργία).
ἀπολλύναι: άμεσο αντικείμενο στο οὐδ΄ ἐπιτρέπειν, τελικό απαρέμφατο με υποκείμενο τοὺς
τριάκοντα (ενν.) (ετεροπροσωπία).
τὴν πόλιν: αντικείμενο στο ἀπολλύναι.
Καὶ τὸ τελευταῖον ἐψηφίσαντο ἐκείνους μὲν καταπαῦσαι͵ ἄλλους δὲ ἑλέσθαι.: Κύρια πρόταση
κρίσεως.
ἐψηφίσαντο: ρήμα/ οὗτοι (ενν.): υποκείμενο/ καταπαῦσαι… ἑλέσθαι: αντικείμενα, τελικά
απαρέμφατα με υποκείμενο οὗτοι (ενν.) (ταυτοπροσωπία).
ἐκείνους μὲν: αντικείμενο στο καταπαῦσαι.
ἄλλους δὲ: αντικείμενο στο ἑλέσθαι.
τὸ τελευταῖον: αιτιατική του χρόνου στο ἐψηφίσαντο.
Καὶ εἵλοντο δέκα͵ ἕνα ἀπὸ φυλῆς.: Κύρια πρόταση κρίσεως.
εἵλοντο: ρήμα/ οὗτοι (ενν.): υποκείμενο/ δέκα: αντικείμενο.
- 84 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ἕνα: επεξήγηση στο δέκα.

ἀπὸ φυλῆς: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει την προέλευση στο
εἵλοντο.
ΒΙΒΛΙΟ 2.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4.
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 37
1. Κείμενο
Ἐπεὶ μέντοι οὗτοι ᾤχοντο εἰς Λακεδαίμονα͵ ἔπεμπον δὴ καὶ οἱ ἀπὸ τοῦ κοινοῦ ἐκ τοῦ ἄστεως λέγοντας ὅτι

αὐτοὶ μὲν παραδιδόασι καὶ τὰ τείχη ἃ ἔχουσι καὶ σφᾶς αὐτοὺς Λακεδαιμονίοις χρῆσθαι ὅ τι βούλονται·

ἀξιοῦν δ΄ ἔφασαν καὶ τοὺς ἐν Πειραιεῖ͵ εἰ φίλοι φασὶν εἶναι Λακεδαιμονίοις͵ παραδιδόναι τόν τε Πειραιᾶ καὶ

τὴν Μουνιχίαν.

2. Μετάφραση
Αφού αυτοί αναχώρησαν στη Λακεδαίμονα, έστελναν αντιπροσώπους οι αρμόδιοι του επίσημου
κράτους (= ολιγαρχικοί) της πόλης να πουν ότι αυτοί θα παραδώσουν και τα τείχη, τα οποία κατέχουν,
και τους εαυτούς τους στους Λακεδαιμονίους, για να τους κάνουν ό,τι ήθελαν· ισχυρίζονταν όμως ότι
είχαν την αξίωση και αυτοί που βρίσκονταν στον Πειραιά, αν είναι, όπως λένε, φίλοι των
Λακεδαιμονίων, να παραδώσουν τον Πειραιά και τη Μουνιχία.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Ἐπεὶ μέντοι οὗτοι ᾤχοντο εἰς Λακεδαίμονα͵ Αφού αυτοί αναχώρησαν για τη Λακεδαίμονα,
ἔπεμπον δὴ έστελναν (αντιπροσώπους)
καὶ οἱ ἀπὸ τοῦ κοινοῦ ἐκ τοῦ ἄστεως και κι οι επίσημοι κυβερνήτες της πόλης (= ολιγαρχικοί)
λέγοντας ὅτι αὐτοὶ μὲν παραδιδόασι λέγοντας ότι αυτοί θα παραδώσουν
καὶ τὰ τείχη ἃ ἔχουσι και τα τείχη, τα οποία κατέχουν,
καὶ σφᾶς αὐτοὺς Λακεδαιμονίοις και τους εαυτούς τους στους Λακεδαιμονίους,
χρῆσθαι ὅ τι βούλονται· για να τους κάνουν ό,τι ήθελαν·
ἔφασαν δ΄ ἀξιοῦν υποστήριζαν όμως ότι είχαν την αξίωση
καὶ τοὺς ἐν Πειραιεῖ͵ και αυτοί που βρίσκονταν στον Πειραιά,
εἰ φασὶν εἶναι φίλοι Λακεδαιμονίοις͵ αν λένε ότι είναι φίλοι των Λακεδαιμονίων,
παραδιδόναι τόν τε Πειραιᾶ να παραδώσουν τον Πειραιά
καὶ τὴν Μουνιχίαν. και τη Μουνιχία.
4. Συντακτική ανάλυση
Ἐπεὶ μέντοι οὗτοι ᾤχοντο εἰς Λακεδαίμονα: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση ως
επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἔπεμπον της κύριας πρότασης που έπεται.
ᾤχοντο: ρήμα/ οὗτοι: υποκείμενο.
εἰς Λακεδαίμονα:εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κατεύθυνση σε τόπο στο
ᾤχοντο.
ἔπεμπον δὴ καὶ οἱ ἀπὸ τοῦ κοινοῦ ἐκ τοῦ ἄστεως λέγοντας: Κύρια πρόταση κρίσεως.
ἔπεμπον: ρήμα/ οἱ ἀπὸ τοῦ κοινοῦ: υποκείμενο δυνάμει του άρθρου/ πρέσβεις (ενν.): αντικείμενο.
ἐκ τοῦ ἄστεως: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου που δηλώνει προέλευση
στο ἔπεμπον.
λέγοντας: επιρρηματική τροπική μετοχή με υποκείμενο πρέσβεις (ενν.) (συνημμένη) ως
επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο ἔπεμπον.

- 85 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ὅτι αὐτοὶ μὲν παραδιδόασι καὶ τὰ τείχη… καὶ σφᾶς αὐτοὺς Λακεδαιμονίοις χρῆσθαι: Δευτερεύουσα
ονοματική ειδική πρόταση ως αντικείμενο στο λέγοντας της κύριας πρότασης που προηγείται.
παραδιδόασι: ρήμα/ αὐτοὶ: υποκείμενο/ τὰ τείχη… καὶ σφᾶς αὐτοὺς: άμεσα αντικείμενα/
Λακεδαιμονίοις: έμμεσο αντικείμενο.
χρῆσθαι: απαρέμφατο του σκοπού στο παραδιδόασι.
ἃ ἔχουσι: δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική πρόταση στο τείχη ως παράθεση.
ἔχουσι: ρήμα/ αὐτοὶ (ενν.): υποκείμενο/ ἃ: αντικείμενο.
ὅ τι βούλονται: δευτερεύουσα αναφορική ονοματική πρόταση, ουσιαστική ως αντικείμενο στο
χρῆσθαι της δευτερεύουσας ειδικής πρότασης που προηγείται.
βούλονται: ρήμα/ οὗτοι (= οἱ Λακεδαιμόνιοι) (ενν.): υποκείμενο/ ὅ τι: σύστοιχο αντικείμενο .
ἀξιοῦν δ΄ ἔφασαν καὶ τοὺς ἐν Πειραιεῖ… παραδιδόναι τόν τε Πειραιᾶ καὶ τὴν Μουνιχίαν: Κύρια
πρόταση κρίσεως.
ἔφασαν: ρήμα/ οὗτοι (ενν.): υποκείμενο/ ἀξιοῦν: αντικείμενο, ειδικό απαρέμφατο με υποκείμενο
οὗτοι (ενν.) (ταυτοπροσωπία).
παραδιδόναι: αντικείμενο, τελικό απαρέμφατο με υποκείμενο τοὺς ἐν Πειραιεῖ
(ετεροπροσωπία).
τόν τε Πειραιᾶ καὶ τὴν Μουνιχίαν: αντικείμενα στο παραδιδόναι.
εἰ φίλοι φασὶν εἶναι Λακεδαιμονίοις: δευτερεύουσα υποθετική πρόταση ως επιρρηματικός
προσδιορισμός της προϋπόθεσης στο παραδιδόναι της κύριας πρότασης που προηγείται. Η
απόδοσή της είναι παραδιδόναι και πρόκειται για εξαρτημένο υποθετικό λόγο. Ως ανεξάρτητος
δηλώνει το πραγματικό (εἰ φίλοι φασὶν εἶναι- παραδιδῷεν (προτρεπτική υποτακτική).
φασὶν: ρήμα/ οὗτοι (ενν.): υποκείμενο/ εἶναι: αντικείμενο, ειδικό απαρέμφατο με υποκείμενο
οὗτοι (ενν.) (ταυτοπροσωπία).
φίλοι: κατηγορούμενο στο οὗτοι (ενν.) μέσω του συνδετικού ρήματος εἶναι.
Λακεδαιμονίοις: δοτική αντικειμενική στο φίλοι.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 38
1. Κείμενο
Ἀκούσαντες δὲ πάντων αὐτῶν οἱ ἔφοροι καὶ οἱ ἔκκλητοι͵ ἐξέπεμψαν πεντεκαίδεκα ἄνδρας εἰς τὰς Ἀθήνας͵

καὶ ἐπέταξαν σὺν Παυσανίᾳ διαλλάξαι ὅπῃ δύναιντο κάλλιστα. Οἱ δὲ διήλλαξαν ἐφ΄ ᾧτε εἰρήνην μὲν ἔχειν

ὡς πρὸς ἀλλήλους͵ ἀπιέναι δὲ ἐπὶ τὰ ἑαυτῶν ἕκαστον πλὴν τῶν τριάκοντα καὶ τῶν ἕνδεκα καὶ τῶν ἐν

Πειραιεῖ ἀρξάντων δέκα. Εἰ δέ τινες φοβοῖντο τῶν ἐξ ἄστεως͵ ἔδοξεν αὐτοῖς Ἐλευσῖνα κατοικεῖν.

2. Μετάφραση
Αφού άκουσαν όλα αυτά οι έφοροι και η επιτροπή εκλεγμένων αντιπροσώπων της Απέλλας, έστειλαν
δεκαπέντε άνδρες στην Αθήνα και διέταξαν με την επίβλεψη του Παυσανία να συμφιλιώσουν (τους
αντιμαχόμενους) όσο καλύτερα μπορούσαν. Αυτοί τους συμφιλίωσαν υπό τον όρο να κάνουν ειρήνη
μεταξύ τους και ο καθένας να πάει στο σπίτι του εκτός από τους Τριάκοντα και τους Έντεκα και τους
Δέκα άρχοντες του Πειραιά. Εάν κάποιοι απ’ τους καταγόμενους από την πόλη φοβούνταν,
αποφασίστηκε να κατοικήσουν στην Ελευσίνα.

- 86 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Ἀκούσαντες δὲ πάντων αὐτῶν οἱ ἔφοροι Αφού άκουσαν όλα αυτά οι έφοροι
καὶ οἱ ἔκκλητοι͵ και η επιτροπή εκλεγμένων αντιπροσώπων της Απέλλας,
ἐξέπεμψαν πεντεκαίδεκα ἄνδρας έστειλαν δεκαπέντε άνδρες
εἰς τὰς Ἀθήνας͵ στην Αθήνα
καὶ ἐπέταξαν σὺν Παυσανίᾳ και διέταξαν με την επίβλεψη του Παυσανία
διαλλάξαι να συμφιλιώσουν (τους αντιμαχόμενους)
ὅπῃ δύναιντο κάλλιστα. όσο καλύτερα μπορούσαν.
Οἱ δὲ διήλλαξαν Αυτοί τους συμφιλίωσαν
ἐφ΄ ᾧτε εἰρήνην μὲν ἔχειν υπό τον όρο να κάνουν ειρήνη
ὡς πρὸς ἀλλήλους͵ μεταξύ τους
ἕκαστον δὲ ἀπιέναι ἐπὶ τὰ ἑαυτῶν και ο καθένας να πάει στο σπίτι του
πλὴν τῶν τριάκοντα καὶ τῶν ἕνδεκα εκτός από τους Τριάκοντα και τους Έντεκα
καὶ τῶν ἐν Πειραιεῖ ἀρξάντων δέκα. και τους Δέκα άρχοντες του Πειραιά.
Εἰ δέ τινες τῶν ἐξ ἄστεως Εάν κάποιοι απ’ τους καταγόμενους από την πόλη
φοβοῖντο ͵ φοβούνταν,
ἔδοξεν αὐτοῖς Ἐλευσῖνα κατοικεῖν. αποφασίστηκε να κατοικήσουν στην Ελευσίνα.
4. Συντακτική ανάλυση
Ἀκούσαντες δὲ πάντων αὐτῶν οἱ ἔφοροι καὶ οἱ ἔκκλητοι͵ ἐξέπεμψαν πεντεκαίδεκα ἄνδρας εἰς τὰς
Ἀθήνας: Κύρια πρόταση κρίσεως.
ἐξέπεμψαν: ρήμα/ οἱ ἔφοροι καὶ οἱ ἔκκλητοι: υποκείμενο/ ἄνδρας: αντικείμενο.
πεντεκαίδεκα επιθετικός προσδιορισμός στο ἄνδρας.
εἰς τὰς Ἀθήνας: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κατεύθυνση σε τόπο στο
ἐξέπεμψαν.
Ἀκούσαντες: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο οἱ ἔφοροι καὶ οἱ ἔκκλητοι (συνημμένη) ως
επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἐξέπεμψαν.
αὐτῶν: αντικείμενο στο ἀκούσαντες.
πάντων: κατηγορηματικός προσδιορισμός στο αὐτῶν.
καὶ ἐπέταξαν σὺν Παυσανίᾳ διαλλάξαι: Κύρια πρόταση κρίσεως.
ἐπέταξαν: ρήμα/ οἱ ἔφοροι καὶ οἱ ἔκκλητοι (ενν.): υποκείμενο/ διαλλάξαι: αντικείμενο, τελικό
απαρέμφατο με υποκείμενο τούτους (ενν.) = πεντεκαίδεκα ἄνδρας (ετεροπροσωπία).
σὺν Παυσανίᾳ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει σύμπραξη στο διαλλάξαι.
ὅπῃ δύναιντο κάλλιστα: δευτερεύουσα επιρρηματική αναφορική πρόταση του τρόπου στο
διαλλάξαι της κύριας πρότασης που προηγείται.
δύναιντο: ρήμα/ οὗτοι (ενν.): υποκείμενο/ διαλλάξαι (ενν.): αντικείμενο, τελικό απαρέμφατο με
υποκείμενο οὗτοι (ενν.) = πεντεκαίδεκα ἄνδρας (ταυτοπροσωπία).
ὅπῃ: δοτικοφανές επίρρημα του τρόπου στο διαλλάξαι (ενν.).
κάλλιστα: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο διαλλάξαι (ενν.).
Οἱ δὲ διήλλαξαν: Κύρια πρόταση κρίσεως.
διήλλαξαν: ρήμα/ Οἱ δὲ: υποκείμενο.
ἐφ΄ ᾧτε εἰρήνην μὲν ἔχειν ὡς πρὸς ἀλλήλους: δευτερεύουσα συμπερασματική απαρεμφατική
πρόταση που δηλώνει όρο / συμφωνία στο διήλλαξαν.
ἔχειν: απαρέμφατο σε θέση ρήματος/ τούτους = Ἀθηναίους (ενν.): υποκείμενο (ετεροπροσωπία
σε σχέση με το ρήμα της κύριας πρότασης που εξαρτάται).
εἰρήνην: αντικείμενο στο ἔχειν.
ὡς πρὸς ἀλλήλους: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της φιλικής διάθεσης στο ἔχειν
(το ὡς έχει τεθεί για έμφαση).

- 87 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ἀπιέναι δὲ ἐπὶ τὰ ἑαυτῶν ἕκαστον πλὴν τῶν τριάκοντα καὶ τῶν ἕνδεκα καὶ τῶν ἐν Πειραιεῖ
ἀρξάντων δέκα: δευτερεύουσα συμπερασματική απαρεμφατική πρόταση που δηλώνει όρο /
συμφωνία στο διήλλαξαν.
ἀπιέναι: απαρέμφατο σε θέση ρήματος/ ἕκαστον: υποκείμενο (ετεροπροσωπία σε σχέση με το
ρήμα της κύριας πρότασης που εξαρτάται).
ἐπὶ τὰ ἑαυτῶν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κατεύθυνση σε τόπο
στο ἀπιέναι.
πλὴν τῶν τριάκοντα καὶ τῶν ἕνδεκα καὶ τῶν δέκα: εμπρόθετοι επιρρηματικοί προσδιορισμοί
της εξαίρεσης στο ἀπιέναι.
ἐν Πειραιεῖ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο στο
ἀρξάντων.
ἀρξάντων: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο τῶν δέκα με υποκείμενο το άρθρο
της, τῶν.
Εἰ δέ τινες φοβοῖντο τῶν ἐξ ἄστεως: δευτερεύουσα υποθετική πρόταση ως επιρρηματικός
προσδιορισμός της προϋπόθεσης στο ἔδοξεν της κύριας πρότασης που έπεται. Η απόδοσή της
είναι κατοικεῖν και πρόκειται για εξαρτημένο υποθετικό λόγο. Ως ανεξάρτητος δηλώνει το
προσδοκώμενο (Ἐάν τινες φοβῶνται – κατοικῶσιν) (προτρεπτική υποτακτική).
φοβοῖντο: ρήμα/ τινες: υποκείμενο.
τῶν ἐξ ἄστεως: γενική διαιρετική στο τινες.
ἔδοξεν αὐτοῖς Ἐλευσῖνα κατοικεῖν: Κύρια πρόταση κρίσεως.
ἔδοξεν: απρόσωπο ρήμα/ κατοικεῖν: υποκείμενο, τελικό απαρέμφατο με υποκείμενο αὐτούς
(ενν.) (ετεροπροσωπία).
αὐτοῖς: δοτική προσωπική στο ἔδοξεν.
Ἐλευσῖνα: αντικείμενο στο κατοικεῖν.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 39
1. Κείμενο
Τούτων δὲ περανθέντων Παυσανίας μὲν διῆκε τὸ στράτευμα͵ οἱ δ΄ ἐκ τοῦ Πειραιῶς ἀνελθόντες σὺν τοῖς

ὅπλοις εἰς τὴν ἀκρόπολιν ἔθυσαν τῇ Ἀθηνᾷ. Ἐπεὶ δὲ κατέβησαν ἐκκλησίαν ἐποίησαν οἱ στρατηγοί͵ ἔνθα δὴ ὁ

Θρασύβουλος ἔλεξεν·

2. Μετάφραση
Αφού αυτά τελείωσαν, ο Παυσανίας αφενός διέλυσε το στράτευμα, οι άλλοι αφετέρου αφού ανέβηκαν
από τον Πειραιά ένοπλοι προς την ακρόπολη, θυσίασαν στη (θεά) Αθηνά. Μόλις κατέβηκαν, έκαναν
συμβούλιο οι στρατηγοί, όπου ο Θρασύβουλος είπε:
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Τούτων δὲ περανθέντων Αφού αυτά τελείωσαν,
Παυσανίας μὲν διῆκε τὸ στράτευμα͵ ο Παυσανίας αφενός διέλυσε το στράτευμα,
οἱ δ΄ ἀνελθόντες ἐκ τοῦ Πειραιῶς οι άλλοι αφετέρου αφού ανέβηκαν από τον Πειραιά
σὺν τοῖς ὅπλοις εἰς τὴν ἀκρόπολιν ένοπλοι προς την ακρόπολη,
ἔθυσαν τῇ Ἀθηνᾷ. θυσίασαν στη (θεά) Αθηνά.
Ἐπεὶ δὲ κατέβησαν Μόλις κατέβηκαν,
ἐκκλησίαν ἐποίησαν οἱ στρατηγοί͵ έκαναν συμβούλιο οι στρατηγοί,
ἔνθα δὴ ὁ Θρασύβουλος ἔλεξεν· όπου ο Θρασύβουλος είπε:

- 88 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

4. Συντακτική ανάλυση
Τούτων δὲ περανθέντων Παυσανίας μὲν διῆκε τὸ στράτευμα: Κύρια πρόταση κρίσεως.
διῆκε: ρήμα/ Παυσανίας: υποκείμενο/ τὸ στράτευμα: αντικείμενο.
περανθέντων: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο τούτων (απόλυτη) ως επιρρηματικός
προσδιορισμός του χρόνου στο διῆκε.
οἱ δ΄ ἐκ τοῦ Πειραιῶς ἀνελθόντες σὺν τοῖς ὅπλοις εἰς τὴν ἀκρόπολιν ἔθυσαν τῇ Ἀθηνᾷ.: Κύρια
πρόταση κρίσεως.
ἔθυσαν: ρήμα/ οἱ ἐκ τοῦ Πειραιῶς: υποκείμενο / τῇ Ἀθηνᾷ: αντικείμενο.
ἀνελθόντες: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο οἱ ἐκ τοῦ Πειραιῶς (συνημμένη) ως
επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἔθυσαν.
σὺν τοῖς ὅπλοις: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της συνοδείας στο ἀνελθόντες.
εἰς τὴν ἀκρόπολιν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει κατεύθυνση σε τόπο στο
ἀνελθόντες.
Ἐπεὶ δὲ κατέβησαν: Δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση ως επιρρηματικός προσδιορισμός
του χρόνου στο ἐποίησαν της κύριας πρότασης που έπεται.
κατέβησαν: ρήμα/ οὗτοι (ενν.): υποκείμενο.
ἐκκλησίαν ἐποίησαν οἱ στρατηγοί: Κύρια πρόταση κρίσεως.
ἐποίησαν: ρήμα/ οἱ στρατηγοί: υποκείμενο/ ἐκκλησίαν: αντικείμενο.
ἔνθα δὴ ὁ Θρασύβουλος ἔλεξεν: δευτερεύουσα επιρρηματική αναφορική πρόταση του τόπου στο
ἐκκλησίαν ἐποίησαν της κύριας πρότασης που προηγείται.
ἔλεξεν: ρήμα/ ὁ Θρασύβουλος: υποκείμενο.
ἔνθα: επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου στο ἔλεξεν.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 40
1. Κείμενο
Ὑμῖν͵ ἔφη͵ ὦ ἐκ τοῦ ἄστεως ἄνδρες͵ συμβουλεύω ἐγὼ γνῶναι ὑμᾶς αὐτούς. Μάλιστα δ΄ ἂν γνοίητε͵ εἰ

ἀναλογίσαισθε ἐπὶ τίνι ὑμῖν μέγα φρονητέον ἐστίν͵ ὥστε ἡμῶν ἄρχειν ἐπιχειρεῖν. Πότερον δικαιότεροί ἐστε;

Ἀλλ΄ ὁ μὲν δῆμος πενέστερος ὑμῶν ὢν οὐδὲν πώποτε ἕνεκα χρημάτων ὑμᾶς ἠδίκηκεν· ὑμεῖς δὲ

πλουσιώτεροι πάντων ὄντες πολλὰ καὶ αἰσχρὰ ἕνεκα κερδέων πεποιήκατε. Ἐπεὶ δὲ δικαιοσύνης οὐδὲν ὑμῖν

προσήκει͵ σκέψασθε εἰ ἄρα ἐπ΄ ἀνδρείᾳ ὑμῖν μέγα φρονητέον.

2. Μετάφραση
«Άνδρες που κατάγεστε από την πόλη», είπε, «σας συμβουλεύω να γνωρίσετε τους εαυτούς σας. Θα
μπορούσατε προπαντός να τους γνωρίσετε, αν αναλογιστείτε για ποιο πράγμα καυχιέστε εσείς ώστε
επιχειρείτε να γίνετε αρχηγοί μας. Είστε μήπως δικαιότεροι; Αλλά ο λαός, αν και είναι φτωχότερος από
σας, ποτέ ως τώρα δεν σας αδίκησε εξαιτίας των χρημάτων· εσείς αντίθετα, αν και είστε πλουσιότεροι
απ’ όλους, έχετε διαπράξει πολλά και αισχρά εξαιτίας του κέρδους. Αφού καμιά σχέση δεν έχετε με τη
δικαιοσύνη, σκεφτείτε αν πρέπει τουλάχιστο να καυχιέστε για την ανδρεία σας.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Ὦ ἐκ τοῦ ἄστεως ἄνδρες͵ ἔφη͵ «Άνδρες που κατάγεστε από την πόλη», είπε,
ἐγὼ συμβουλεύω ὑμῖν͵ γνῶναι ὑμᾶς αὐτούς. «σας συμβουλεύω να γνωρίσετε τους εαυτούς σας.
Μάλιστα δ΄ ἂν γνοίητε͵ Θα μπορούσατε προπαντός να τους γνωρίσετε,
εἰ ἀναλογίσαισθε αν αναλογιστείτε

- 89 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ἐπὶ τίνι ὑμῖν μέγα φρονητέον ἐστίν͵ για ποιο πράγμα καυχιέστε εσείς
ὥστε ἐπιχειρεῖν ἡμῶν ἄρχειν. ώστε επιχειρείτε να γίνετε αρχηγοί μας.
Πότερον δικαιότεροί ἐστε; Είστε μήπως δικαιότεροι;
Ἀλλ΄ ὁ μὲν δῆμος Αλλά ο λαός,
ὢν πενέστερος ὑμῶν αν και είναι φτωχότερος από σας,
οὐδὲν πώποτε ἠδίκηκεν ὑμᾶς ποτέ ως τώρα δεν σας αδίκησε
ἕνεκα χρημάτων· εξαιτίας των χρημάτων·
ὑμεῖς δὲ ὄντες πλουσιώτεροι πάντων εσείς αντίθετα, αν και είστε πλουσιότεροι απ’ όλους,
πεποιήκατε πολλὰ καὶ αἰσχρὰ έχετε διαπράξει πολλά και αισχρά
ἕνεκα κερδέων. εξαιτίας του κέρδους.
Ἐπεὶ δὲ οὐδὲν προσήκει ὑμῖν δικαιοσύνης͵ Αφού καμιά σχέση δεν έχετε με τη δικαιοσύνη,
σκέψασθε σκεφτείτε
εἰ ἄρα μέγα φρονητέον ἐπ΄ ἀνδρείᾳ ὑμῖν. αν πρέπει τουλάχιστο να καυχιέστε για την ανδρεία σας.
4. Συντακτική ανάλυση
Ὑμῖν͵… , ὦ ἐκ τοῦ ἄστεως ἄνδρες͵ συμβουλεύω ἐγὼ γνῶναι ὑμᾶς αὐτούς: Κύρια πρόταση
κρίσεως.
συμβουλεύω: ρήμα/ ἐγὼ: υποκείμενο/ γνῶναι: άμεσο αντικείμενο, τελικό απαρέμφατο με
υποκείμενο ὑμᾶς (ενν.) (ετεροπροσωπία)/ Ὑμῖν: έμμεσο αντικείμενο.
ὑμᾶς αὐτούς: αντικείμενο στο γνῶναι.
ὦ ἄνδρες: κλητική προσφώνηση στο συμβουλεύω.
ἐκ τοῦ ἄστεως: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του τόπου που δηλώνει προέλευση.
ἔφη: Κύρια πρόταση παρενθετική
ἔφη: ρήμα/ οὗτος (ενν.): υποκείμενο.
Μάλιστα δ΄ ἂν γνοίητε: Κύρια πρόταση κρίσεως.
ἂν γνοίητε: ρήμα/ ὑμεῖς (ενν.): υποκείμενο.
Μάλιστα:: επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού στο ἂν γνοίητε.
εἰ ἀναλογίσαισθε: δευτερεύουσα υποθετική πρόταση ως επιρρηματικός προσδιορισμός της
προϋπόθεσης στο ἂν γνοίητε της κύριας πρότασης που προηγείται. Η απόδοσή της είναι ἂν
γνοίητε και δηλώνει την απλή σκέψη του λέγοντος.
ἀναλογίσαισθε: ρήμα/ ὑμεῖς (ενν.): υποκείμενο.
ἐπὶ τίνι ὑμῖν μέγα φρονητέον ἐστίν: Δευτερεύουσα ονοματική πλάγια ερωτηματική πρόταση ως
αντικείμενο στο ἀναλογίσαισθε της κύριας πρότασης που προηγείται.
μέγα φρονητέον ἐστίν: ρηματικό επίθετο σε –τέος= δεῖ ὑμᾶς μέγα φρονεῖν (δεῖ: απρόσωπο ρήμα/
μέγα φρονεῖν: υποκείμενο, τελικό απαρέμφατο με υποκείμενο ὑμᾶς (ετεροπροσωπία).
ὑμῖν: δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου στο φρονητέον ἐστίν.
ἐπὶ τίνι: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο φρονητέον ἐστίν
ὥστε ἡμῶν ἄρχειν ἐπιχειρεῖν: δευτερεύουσα συμπερασματική απαρεμφατική πρόταση ως
επιρρηματικός προσδιορισμός του αποτελέσματος στο μέγα φρονητέον ἐστίν της πλάγιας
ερωτηματικής πρότασης που προηγείται.
ἐπιχειρεῖν: απαρέμφατο σε θέση ρήματος με υποκείμενο ὑμᾶς (ενν.) (ετεροπροσωπία σε σχέση
με το ρήμα της πρότασης εξάρτησης).
ἄρχειν: αντικείμενο στο ἐπιχειρεῖν, τελικό απαρέμφατο με υποκείμενο ὑμᾶς (ενν.) (ταυτοπροσωπία).
ἡμῶν: αντικείμενο στο ἄρχειν.
Πότερον δικαιότεροί ἐστε; Ευθεία ερωτηματική πρόταση
ἐστε: ρήμα/ ὑμεῖς (ενν.): υποκείμενο/ δικαιότεροί: κατηγορούμενο στο ὑμεῖς (ενν.)μέσω του
συνδετικού ρήματος ἐστε.
Ἀλλ΄ ὁ μὲν δῆμος πενέστερος ὑμῶν ὢν οὐδὲν πώποτε ἕνεκα χρημάτων ὑμᾶς ἠδίκηκεν: Κύρια
πρόταση κρίσεως.

- 90 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ἠδίκηκεν: ρήμα/ ὁ μὲν δῆμος: υποκείμενο/ ὑμᾶς: άμεσο αντικείμενο/ οὐδὲν: έμμεσο σύστοιχο
αντικείμενο.
ὢν: επιρρηματική εναντιωματική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος ως
επιρρηματικός προσδιορισμός της εναντίωσης στο ἠδίκηκεν.
πενέστερος: κατηγορούμενο στο ὁ μὲν δῆμος μέσω του συνδετικού ρήματος ὢν.
ὑμῶν: γενική συγκριτική στο πενέστερος.
πώποτε: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἠδίκηκεν.
ἕνεκα χρημάτων: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του σκοπού στο ἠδίκηκεν
(αναστροφή της πρόθεσης).
ὑμεῖς δὲ πλουσιώτεροι πάντων ὄντες πολλὰ καὶ αἰσχρὰ ἕνεκα κερδέων πεποιήκατε.: Κύρια
πρόταση κρίσεως.
πεποιήκατε: ρήμα/ ὑμεῖς: υποκείμενο/ πολλὰ καὶ αἰσχρὰ: σύστοιχα αντικείμενα.
ὄντες: επιρρηματική εναντιωματική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος ως
επιρρηματικός προσδιορισμός της εναντίωσης στο πεποιήκατε.
πλουσιώτεροι: κατηγορούμενο στο ὑμεῖς μέσω του συνδετικού ρήματος ὄντες.
πάντων: γενική συγκριτική στο πλουσιώτεροι.
ἕνεκα κερδέων: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του σκοπού στο πεποιήκατε
(αναστροφή της πρόθεσης).
Ἐπεὶ δὲ δικαιοσύνης οὐδὲν ὑμῖν προσήκει: Δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση ως
επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο σκέψασθε της κύριας πρότασης που ακολουθεί.
προσήκει: ρήμα με υποκείμενο την αφηρημένη έννοιά του (προσήκουσα)= προσήκουσά ἐστι
δικαιοσύνης οὐδέν ὑμῖν
δικαιοσύνης: γενική αντικειμενική στο προσήκουσά (ενν.)
οὐδὲν: αιτιατική του ποσού στο προσήκουσά ἐστι (ενν.)
ὑμῖν δοτική προσωπική στο προσήκουσά ἐστι (ενν.)
σκέψασθε: Κύρια πρόταση κρίσεως.
σκέψασθε: ρήμα/ ὑμεῖς (ενν.): υποκείμενο
εἰ ἄρα ἐπ΄ ἀνδρείᾳ ὑμῖν μέγα φρονητέον: Δευτερεύουσα ονοματική πλάγια ερωτηματική πρόταση ως
αντικείμενο στο σκέψασθε της κύριας πρότασης που προηγείται.
μέγα φρονητέον ἐστίν: ρηματικό επίθετο σε –τέος= δεῖ ὑμᾶς μέγα φρονεῖν (δεῖ: απρόσωπο ρήμα/
μέγα φρονεῖν: υποκείμενο, τελικό απαρέμφατο με υποκείμενο ὑμᾶς (ετεροπροσωπία).
ὑμῖν: δοτική προσωπική του ενεργούντος προσώπου στο φρονητέον ἐστίν.
ἐπ΄ ἀνδρείᾳ: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο φρονητέον ἐστίν.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 41
1. Κείμενο
Καὶ τίς ἂν καλλίων κρίσις τούτου γένοιτο ἢ ὡς ἐπολεμήσαμεν πρὸς ἀλλήλους; Ἀλλὰ γνώμῃ φαίητ΄ ἂν

προέχειν͵ οἳ ἔχοντες καὶ τεῖχος καὶ ὅπλα καὶ χρήματα καὶ συμμάχους Πελοποννησίους ὑπὸ τῶν οὐδὲν

τούτων ἐχόντων περιείληφθε; Ἀλλ΄ ἐπὶ Λακεδαιμονίοις δὴ οἴεσθε μέγα φρονητέον εἶναι; Πῶς͵ οἵγε ὥσπερ

τοὺς δάκνοντας κύνας κλοιῷ δήσαντες παραδιδόασιν͵ οὕτω κἀκεῖνοι ὑμᾶς παραδόντες τῷ ἠδικημένῳ τούτῳ

δήμῳ οἴχονται ἀπιόντες;

2. Μετάφραση
Και ποια καλύτερη απόδειξη θα μπορούσε να υπάρξει γι’ αυτό παρά ο τρόπος με τον οποίο πολεμήσαμε
μεταξύ μας; Αλλά θα μπορούσατε να ισχυριστείτε ότι υπερέχετε ως προς την ευφυία, οι οποίοι αν και
είχατε και τείχος και όπλα και χρήματα και συμμάχους τους Πελοποννησίους έχετε νικηθεί απ’ αυτούς

- 91 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

που εν έχουν τίποτα απ’ όλα αυτά; Αλλά αλήθεια νομίζετε ότι πρέπει να καυχιέστε, για την υποστήριξη
των Λακεδαιμονίων; Πώς (είναι δυνατό), αφού βέβαια αυτοί, όπως παραδίδουν (οι άνθρωποι) τους
σκύλους που δαγκώνουν, αφού τους δέσουν με θηλειά στο λαιμό, έτσι και εκείνοι αφού σας παρέδωσαν
στον αδικημένο αυτό λαό, φεύγουν βιαστικά;
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Καὶ τίς ἂν καλλίων κρίσις Και ποια καλύτερη απόδειξη
γένοιτο τούτου θα μπορούσε να υπάρξει γι’ αυτό
ἢ ὡς ἐπολεμήσαμεν πρὸς ἀλλήλους; παρά ο τρόπος με τον οποίο πολεμήσαμε μεταξύ μας;
Ἀλλὰ φαίητ΄ ἂν Αλλά θα μπορούσατε να ισχυριστείτε
προέχειν γνώμῃ͵ ότι υπερέχετε ως προς την ευφυία,
οἳ ἔχοντες καὶ τεῖχος καὶ ὅπλα καὶ χρήματα οι οποίοι αν και είχατε και τείχος και όπλα και χρήματα
καὶ συμμάχους Πελοποννησίους και συμμάχους τους Πελοποννησίους
περιείληφθε έχετε νικηθεί
ὑπὸ τῶν οὐδὲν τούτων ἐχόντων ; απ’ αυτούς που δεν έχουν τίποτα απ’ όλα αυτά;
Ἀλλ΄ δὴ οἴεσθε μέγα φρονητέον εἶναι Αλλά αλήθεια νομίζετε ότι πρέπει να καυχιέστε,
ἐπὶ Λακεδαιμονίοις; για την υποστήριξη των Λακεδαιμονίων;
Πῶς͵ οἵγε Πώς (είναι δυνατό), αφού βέβαια αυτοί,
ὥσπερ παραδιδόασιν όπως παραδίδουν (οι άνθρωποι)
τοὺς δάκνοντας κύνας τους σκύλους που δαγκώνουν,
κλοιῷ δήσαντες͵ αφού τους δέσουν με θηλειά στο λαιμό,
οὕτω κἀκεῖνοι ὑμᾶς έτσι και εκείνοι
παραδόντες τῷ ἠδικημένῳ τούτῳ δήμῳ αφού σας παρέδωσαν στον αδικημένο αυτό λαό,
οἴχονται ἀπιόντες; φεύγουν βιαστικά;
4. Συντακτική ανάλυση
Καὶ τίς ἂν καλλίων κρίσις τούτου γένοιτο;: Ευθεία ερωτηματική πρόταση.
ἂν γένοιτο: ρήμα/ κρίσις: υποκείμενο/ καλλίων: κατηγορούμενο στο κρίσις μέσω του συνδετικού
ρήματος ἂν γένοιτο.
τίς: επιθετικός προσδιορισμός στο κρίσις.
τούτου: γενική αντικειμενική στο κρίσις.
ἢ ὡς ἐπολεμήσαμεν πρὸς ἀλλήλους: Δευτερεύουσα ονοματική πλάγια ερωτηματική πρόταση ως β’
όρος σύγκρισης (και γενική αντικειμενική) στο καλλίωντης ευθείας ερωτηματικής πρότασης που
προηγείται.
ἐπολεμήσαμεν: ρήμα/ ἡμεῖς (ενν.): υποκείμενο.
πρὸς ἀλλήλους: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της εχθρικής διάθε σης στο
ἐπολεμήσαμεν.
Ἀλλὰ γνώμῃ φαίητ΄ ἂν προέχειν;: Ευθεία ερωτηματική πρόταση.
φαίητ΄ ἂν: ρήμα/ ὑμεῖς (ενν.): υποκείμενο/ προέχειν: αντικείμενο, ειδικό απαρέμφατο με υποκείμενο
ὑμεῖς (ενν.) (ετεροπροσωπία).
γνώμῃ: δοτική της αναφοράς στο προέχειν.
οἳ ἔχοντες καὶ τεῖχος καὶ ὅπλα καὶ χρήματα καὶ συμμάχους Πελοποννησίους ὑπὸ τῶν οὐδὲν
τούτων ἐχόντων περιείληφθε: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση, προσδιοριστική ως
επιθετικός προσδιορισμός στο ἡμεῖς (ενν.) της ευθείας ερωτηματικής πρότασης που προηγείται.
περιείληφθε: ρήμα/ οἳ: υποκείμενο.
ἔχοντες: επιρρηματική εναντιωματική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο του ρήματος ως
επιρρηματικός προσδιορισμός της εναντίωσης στο περιείληφθε.
καὶ τεῖχος καὶ ὅπλα καὶ χρήματα καὶ Πελοποννησίους: αντικείμενα στο ἔχοντες.
συμμάχους: κατηγορούμενο του αντικειμένου στο Πελοποννησίους.

- 92 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ὑπὸ τῶν ἐχόντων: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου στο
περιείληφθε.
οὐδὲν: αντικείμενο στο ἐχόντων.
τούτων: γενική διαιρετική στο οὐδὲν.
Ἀλλ΄ ἐπὶ Λακεδαιμονίοις δὴ οἴεσθε μέγα φρονητέον εἶναι;: Ευθεία ερωτηματική πρόταση.
οἴεσθε: ρήμα/ ὑμεῖς (ενν.): υποκείμενο/ μέγα φρονητέον εἶναι: αντικείμενο, ειδικό απαρέμφατο.
μέγα φρονητέον εἶναι: ρηματικό επίθετο σε –τέος= δεῖ ὑμᾶς μέγα φρονεῖν (δεῖ: απρόσωπο ρήμα/
μέγα φρονεῖν: υποκείμενο, τελικό απαρέμφατο με υποκείμενο ὑμᾶς (ετεροπροσωπία).
ἐπὶ Λακεδαιμονίοις: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο φρονητέον εἶναι.
Πῶς;: Ελλειπτική ευθεία ερώτηση
Πῶς δὴ οἴεσθε μέγα φρονητέον εἶναι ἐπὶ Λακεδαιμονίοις; Βλ. παραπάνω σύνταξη, (όλη η
πρόταση εννοείται).
ὥσπερ τοὺς δάκνοντας κύνας κλοιῷ δήσαντες παραδιδόασιν: δευτερεύουσα αναφορική
παραβολική πρόταση του τρόπου στο οὕτω της κύριας πρότασης που έπεται .
παραδιδόασιν: ρήμα/ οὖτοι (ενν.): υποκείμενο/ τοὺς κύνας: αντικείμενο.
τοὺς δάκνοντας: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο κύνας με υποκείμενο το άρθρο
της, τοὺς.
δήσαντες: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο οὖτοι (ενν.) (συνημμένη) ως επιρρηματικός
προσδιορισμός του χρόνου στο παραδιδόασιν.
Κλοιῷ: δοτική του οργάνου στο δήσαντες.
οἵγε … οὕτω κἀκεῖνοι ὑμᾶς παραδόντες τῷ ἠδικημένῳ τούτῳ δήμῳ οἴχονται ἀπιόντες:
δευτερεύουσα αναφορική αιτιολογική πρόταση, που λειτουργεί ως επιρρηματικός ποσδιορισμός
της αιτίας στο μέγα φρονητέον εἶναι (ενν.) της κύριας πρότασης που προηγείται.
οἴχονται: ρήμα/ κἀκεῖνοι: υποκείμενο.
παραδόντες: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο κἀκεῖνοι (συνημμένη) ως επιρρηματικός
προσδιορισμός του χρόνου στο οἴχονται.
ὑμᾶς: άμεσο αντικείμενο στο παραδόντες.
δήμῳ: έμμεσο αντικείμενο στο παραδόντες.
τῷ ἠδικημένῳ: επιθετική μετοχή ως επιθετικός προσδιορισμός στο δήμῳ με υποκείμενο το άρθρο της,
τῷ.
τούτῳ: επιθετικός προσδιορισμός στο δήμῳ.
ἀπιόντες: κατηγορηματική μετοχή από το οἴχονται ως κατηγορηματικός προσδιορισμός στο
υποκείμενό της κἀκεῖνοι.
οὕτω: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο παραδόντες.

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 42
1. Κείμενο
Οὐ μέντοι γε ὑμᾶς͵ ὦ ἄνδρες͵ ἀξιῶ ἐγὼ ὧν ὀμωμόκατε παραβῆναι οὐδέν͵ ἀλλὰ καὶ τοῦτο πρὸς τοῖς ἄλλοις

καλοῖς ἐπιδεῖξαι͵ ὅτι καὶ εὔορκοι καὶ ὅσιοί ἐστε. Εἰπὼν δὲ ταῦτα καὶ ἄλλα τοιαῦτα͵ καὶ ὅτι οὐδὲν δέοι

ταράττεσθαι͵ ἀλλὰ τοῖς νόμοις τοῖς ἀρχαίοις χρῆσθαι͵ ἀνέστησε τὴν ἐκκλησίαν.

2. Μετάφραση
Όμως, άνδρες, εγώ δεν έχω την απαίτηση να παραβείτε τίποτα από όσα ορκιστήκατε αλλά εκτός των
άλλων θετικών σας στοιχείων να επιδείξετε κι αυτό, ότι δηλαδή και σέβεστε και τηρείτε τον όρκο σας».
Αφού είπε αυτά και άλλα παρόμοια και ότι δεν πρέπει να υπάρξει αναταραχή αλλά να εφαρμόζουν
τους αρχαίους νόμους, διέλυσε τη συνέλευση.

- 93 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση

Οὐ μέντοι γε ͵ ὦ ἄνδρες͵ ἐγὼ ἀξιῶ ὑμᾶς Όμως, άνδρες, εγώ δεν έχω την απαίτηση
παραβῆναι οὐδέν ὧν ὀμωμόκατε͵ να παραβείτε τίποτα από όσα ορκιστήκατε
ἀλλὰ πρὸς τοῖς ἄλλοις καλοῖς αλλά εκτός των άλλων θετικών σας στοιχείων
ἐπιδεῖξαι καὶ τοῦτο͵ να επιδείξετε κι αυτό,
ὅτι καὶ εὔορκοι καὶ ὅσιοί ἐστε. ότι δηλαδή και σέβεστε και τηρείτε τον όρκο σας».
Εἰπὼν δὲ ταῦτα καὶ ἄλλα τοιαῦτα͵ Αφού είπε αυτά και άλλα παρόμοια
καὶ ὅτι οὐδὲν δέοι και ότι δεν πρέπει
ταράττεσθαι͵ να υπάρξει αναταραχή
ἀλλὰ χρῆσθαι τοῖς νόμοις τοῖς ἀρχαίοις͵ αλλά να εφαρμόζουν τους αρχαίους νόμους,
ἀνέστησε τὴν ἐκκλησίαν. διέλυσε τη συνέλευση.
4. Συντακτική ανάλυση
Οὐ μέντοι γε ὑμᾶς͵ ὦ ἄνδρες͵ ἀξιῶ ἐγὼ … παραβῆναι οὐδέν͵ ἀλλὰ καὶ τοῦτο πρὸς τοῖς ἄλλοις
καλοῖς ἐπιδεῖξαι: Κύρια πρόταση κρίσεως.
Οὐ ἀξιῶ: ρήμα/ ἐγὼ: υποκείμενο/ παραβῆναι ἀλλὰ καὶ ἐπιδεῖξαι: αντικείμενα, τελικά απαρέμφατα
με υποκείμενο ὑμᾶς (ετεροπροσωπία).
οὐδέν: σύστοιχο αντικείμενο στο παραβῆναι.
τοῦτο: αντικείμενο στο ἐπιδεῖξαι.
πρὸς τοῖς καλοῖς: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της προσθήκης στο ἐπιδεῖξαι.
τοῖς ἄλλοις: επιθετικός προσδιορισμός στο καλοῖς.
ὦ ἄνδρες: κλητική προσφώνηση στο Οὐ ἀξιῶ.
ὧν ὀμωμόκατε: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση, προσδιοριστική σε θέση γενικής διαιρετικής
στο οὐδέν της κύριας πρότασης που προηγείται.
ὀμωμόκατε: ρήμα/ ὑμεῖς (ενν.): υποκείμενο/ ἅ: σύστοιχο αντικείμενο (αναφορική έλξη ὧν =
τούτων ἅ).
ὅτι καὶ εὔορκοι καὶ ὅσιοί ἐστε: Δευτερεύουσα ονοματική ειδική πρόταση ως αντικείμενο στο προεῖπεν
της κύριας πρότασης που προηγείται.
ἐστε: ρήμα/ ὑμεῖς (ενν.): υποκείμενο/ καὶ εὔορκοι καὶ ὅσιοί: κατηγορούμενα στο ὑμεῖς (ενν.) μέσω
του συνδετικού ρήματος ἐστε.
Εἰπὼν δὲ ταῦτα καὶ ἄλλα τοιαῦτα͵… ἀνέστησε τὴν ἐκκλησίαν.: Κύρια πρόταση κρίσεως.
ἀνέστησε: ρήμα/ οὗτος (ενν.): υποκείμενο/ τὴν ἐκκλησίαν: αντικείμενο.
Εἰπὼν: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο οὖτος (ενν.) (συνημμένη) ως επιρρηματικός
προσδιορισμός του χρόνου στο ἀνέστησε.
ταῦτα καὶ τοιαῦτα: σύστοιχα αντικείμενα στο Εἰπὼν.
ἄλλα: επιθετικός προσδιορισμός στο τοιαῦτα.
καὶ ὅτι οὐδὲν δέοι ταράττεσθαι͵ ἀλλὰ τοῖς νόμοις τοῖς ἀρχαίοις χρῆσθαι: Δευτερεύουσα ονοματική
ειδική πρόταση ως αντικείμενο στο Εἰπὼν της κύριας πρότασης που προηγείται.
δέοι: απρόσωπο ρήμα/ ταράττεσθαι͵ ἀλλὰ χρῆσθαι: υποκείμενα, τελικά απαρέμφατα με
υποκείμενο τούτους (ενν.)
τοῖς νόμοις: αντικείμενο στο χρῆσθαι.
τοῖς ἀρχαίοις: επιθετικός προσδιορισμός στο τοιαῦτα.
οὐδὲν: σύστοιχο αντικείμενο στο ταράττεσθαι.

- 94 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 43
1. Κείμενο
Καὶ τότε μὲν ἀρχὰς καταστησάμενοι ἐπολιτεύοντο· ὑστέρῳ δὲ χρόνῳ ἀκούσαντες ξένους μισθοῦσθαι τοὺς

Ἐλευσῖνι͵ στρατευσάμενοι πανδημεὶ ἐπ΄ αὐτοὺς τοὺς μὲν στρατηγοὺς αὐτῶν εἰς λόγους ἐλθόντας

ἀπέκτειναν͵ τοῖς δὲ ἄλλοις εἰσπέμψαντες τοὺς φίλους καὶ ἀναγκαίους ἔπεισαν συναλλαγῆναι. Καὶ

ὀμόσαντες ὅρκους ἦ μὴν μὴ μνησικακήσειν͵ ἔτι καὶ νῦν ὁμοῦ τε πολιτεύονται καὶ τοῖς ὅρκοις ἐμμένει ὁ

δῆμος.

2. Μετάφραση
Και τότε, αφού εδραίωσαν τη νέα εξουσία, ζούσαν σε ελεύθερο πολίτευμα· το επόμενο όμως χρονικό
διάστημα, επειδή άκουσαν ότι αυτοί που διέμεναν στην Ελευσίνα συγκέντρωναν ξένους μισθοφόρους
αφού εκστράτευσαν με όλες τις δυνάμεις τους, τους στρατηγούς τους όταν ήλθαν για διαπραγματεύσεις
σε αυτούς ήρθαν για διάλογο τους σκότωσαν, τους άλλους όμως, αφού έστειλαν σ’ αυτούς φίλους και
συγγενείς, τους έπεισαν να συμφιλιωθούν. Και αφού ορκίστηκαν αληθινά να μην κρατούν κακία, ακόμη
και τώρα ζουν ζουν όλοι μαζί ως συμπολίτες και ο λαός μένει πιστός στους όρκους.
3. Κείμενο – Μετάφραση σε αντιστοίχιση
Καὶ τότε μὲν ἀρχὰς καταστησάμενοι Και τότε, αφού εδραίωσαν τη νέα εξουσία,
ἐπολιτεύοντο· ζούσαν σε ελεύθερο πολίτευμα·
ὑστέρῳ δὲ χρόνῳ το επόμενο όμως χρονικό διάστημα,
ἀκούσαντες τοὺς Ἐλευσῖνι επειδή άκουσαν ότι αυτοί που διέμεναν στην Ελευσίνα
ξένους μισθοῦσθαι ͵ συγκέντρωναν ξένους μισθοφόρους
στρατευσάμενοι πανδημεὶ αφού εκστράτευσαν με όλες τις δυνάμεις τους,
τοὺς μὲν στρατηγοὺς αὐτῶν τους στρατηγούς τους
ἐλθόντας εἰς λόγους ἐπ΄ αὐτοὺς όταν ήλθαν για διαπραγματεύσεις σε αυτούς
ἀπέκτειναν͵ ήρθαν για διάλογο τους σκότωσαν,
τοῖς δὲ ἄλλοις τους άλλους όμως,
εἰσπέμψαντες τοὺς φίλους καὶ ἀναγκαίους αφού έστειλαν σ’ αυτούς φίλους και συγγενείς,
ἔπεισαν συναλλαγῆναι. τους έπεισαν να συμφιλιωθούν.
Καὶ ὀμόσαντες ὅρκους Και αφού ορκίστηκαν
ἦ μὴν μὴ μνησικακήσειν͵ αληθινά να μην κρατούν κακία,
ἔτι καὶ νῦν ὁμοῦ τε πολιτεύονται ακόμη και τώρα ζουν ζουν όλοι μαζί ως συμπολίτες
καὶ ὁ δῆμος ἐμμένει τοῖς ὅρκοις. και ο λαός μένει πιστός στους όρκους.
4. Συντακτική ανάλυση
Καὶ τότε μὲν ἀρχὰς καταστησάμενοι ἐπολιτεύοντο·: Κύρια πρόταση κρίσεως.
ἐπολιτεύοντο: ρήμα/ οὗτοι (ενν.): υποκείμενο.
καταστησάμενοι: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο οὖτοι (ενν.) (συνημμένη) ως
επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἐπολιτεύοντο.
ἀρχὰς: αντικείμενο στο καταστησάμενοι.
τότε: επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο καταστησάμενοι.
ὑστέρῳ δὲ χρόνῳ ἀκούσαντες ξένους μισθοῦσθαι τοὺς Ἐλευσῖνι͵ στρατευσάμενοι πανδημεὶ ἐπ΄
αὐτοὺς τοὺς μὲν στρατηγοὺς αὐτῶν εἰς λόγους ἐλθόντας ἀπέκτειναν: Κύρια πρόταση κρίσεως.
ἀπέκτειναν: ρήμα/ οὗτοι (ενν.): υποκείμενο/ τοὺς μὲν στρατηγοὺς: αντικείμενο.
αὐτῶν: γενική κτητική στο στρατηγοὺς.
ἀκούσαντες: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο οὖτοι (ενν.) (συνημμένη) ως επιρρηματικός
προσδιορισμός του χρόνου στο ἀπέκτειναν.
- 95 -
 Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

μισθοῦσθαι: αντικείμενο στο ἀκούσαντες, ειδικό απαρέμφατο με υποκείμενο τοὺς Ἐλευσῖνι

(ετεροπροσωπία).
ξένους: αντικείμενο στο μισθοῦσθαι.
χρόνῳ: δοτική του χρόνου στο ἀπέκτειναν.
ὑστέρῳ: επιθετικός προσδιορισμός στο χρόνῳ.
στρατευσάμενοι: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο οὖτοι (ενν.) (συνημμένη) ως
επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἀπέκτειναν.
πανδημεὶ: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο στρατευσάμενοι.
ἐπ΄ αὐτοὺς: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της εχθρικής διάθεσης στο
στρατευσάμενοι.
ἐλθόντας: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο τοὺς μὲν στρατηγοὺς (συνημμένη) ως
επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἀπέκτειναν.
εἰς λόγους: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός του σκοπού στο ἐλθόντας.
τοῖς δὲ ἄλλοις εἰσπέμψαντες τοὺς φίλους καὶ ἀναγκαίους ἔπεισαν συναλλαγῆναι.: Κύρια πρόταση
κρίσεως.
ἔπεισαν: ρήμα/ οὗτοι (ενν.): υποκείμενο/ συναλλαγῆναι: αντικείμενο, τελικό απαρέμφατο με
υποκείμενο τοὺς ἄλλους (ενν.) (ετεροπροσωπία).
εἰσπέμψαντες: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο οὗτοι (ενν.) (συνημμένη) ως
επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου στο ἔπεισαν.
τοὺς φίλους καὶ ἀναγκαίους: άμεσο αντικείμενο στο εἰσπέμψαντες.
τοῖς δὲ ἄλλοις: έμμεσο αντικείμενο στο εἰσπέμψαντες.
Καὶ ὀμόσαντες ὅρκους ἦ μὴν μὴ μνησικακήσειν ἔτι καὶ νῦν ὁμοῦ τε πολιτεύονται: Κύρια πρόταση
κρίσεως.
πολιτεύονται: ρήμα/ οὗτοι (ενν.): υποκείμενο.
ὀμόσαντες: επιρρηματική χρονική μετοχή με υποκείμενο οὗτοι (ενν.) (συνημμένη) ως επιρρηματικός
προσδιορισμός του χρόνου στο πολιτεύονται.
ὅρκους: σύστοιχο αντικείμενο στο ὀμόσαντες.
ἦ μὴν μὴ μνησικακήσειν:: αντικείμενο στο ὀμόσαντες, ειδικό απαρέμφατο με υποκείμενο οὗτοι
(ενν.) (ταυτοπροσωπία).
ἔτι καὶ νῦν: επιρρηματικοί προσδιορισμοί του χρόνου στο πολιτεύονται.
ὁμοῦ: επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο πολιτεύονται.
καὶ τοῖς ὅρκοις ἐμμένει ὁ δῆμος.: Κύρια πρόταση κρίσεως.
ἐμμένει ρήμα/ ὁ δῆμος: υποκείμενο/ τοῖς ὅρκοις: αντικείμενο.

- 96 -