เรื่อง ระบบสมการเชิงเส้ นและเมทริกซ์

a11 a12 a13

มิติ i  j
 
เช่น A = [ a21 a22 a23 ]
เมทริ กซ์ A มีมิติ 23
แถว หลัก a13 คือ สมาชิกของเมทริ กซ์ A ตำแหน่งที่ 1 3
หมายถึง สมาชิกของเมทริ กซ์ A ตัวที่อยูใ่ นแถวที่ 1 หลักที่ 3

A=B
ต้ องมี  มิติที่เท่ ากัน เช่น ถ้า [ xy ab ]=[12 34 ]
 สมาชิกในตำแหน่ ง จะได้ x = 1 , y = 2 , a = 3 และ b = 4
x a ≠1
เดียวกันเท่ ากัน
แต่ [ ][]
y b 2

A+B 1 3 + 5 7 = 1+5 3+7 = 6 10

ต้ องมี  มิติที่เท่ ากัน เช่น [ ][ ][
2 4 6 8 2+6 4+8 8 12 ][ ]
 ดำเนินการกับสมาชิกใน 1 3 − 5 7 = 1−5 3−7 = −4 −4
ตำแหน่ งเดียวกัน [2 4 ] [ 6 8 ] [2−6 4−8 ] [−4 −4 ]
เช่น
A a × b × B b × c = AB a × c
AB
ถ้า A  B แล้ว AB  BA
ใช้  แถว  หลัก
7
 นำผลคูณมาบวกกัน
ต้องมี [ 1 3 5
2 4 6
×8=
9
][][
(1×7 )+(3×8)+(5×9 ) 76
=
(2×7 )+( 4×8)+(6×9) 100 ][ ]
หลักของตัวตั้งเท่ ากับ มิติ
แถวของตัวคูณ  

23 31
2 1
 (2)
a b c
A
t
เช่น ถ้า A = [ x y z ] เมทริ กซ์ A มีมิติ 23
สลับ แถว กับ หลัก a x

แล้ว At =
[ ]
b y
c z เมทริ กซ์ At มีมิติ 32
AA-1 = A-1A = In ถ้า AB = In แล้ว B = A-1
A = [ aij ] 1 × 1 det( A ) = aij

เมื่อ ad – bc  0 ได้ det( A ) = ad−bc

a b
A = [ ]
c d A−1 =
1 d −b
[
ad−bc −c a ]
และ
a x p a x
det( A ) = | b y q | b y
a x p
[ ]
A = b y q
c z r
c z r c z
= (ayr ) + ( xqc) + ( pbz)− (cyp) − ( zqa) − (rbx)
คูณทแยงลงมีค่าเป็ นบวก คูณทแยงขึ้นมีค่าเป็ นลบ

det( A ) = ∑ aij⋅C ij ( A ) ผลบวกของผลคูณระหว่างสมาชิกกับค่า

A = [ aij ] m × m โคเฟกเตอร์แต่ละตำแหน่งของแถวหรื อหลักที่เลือก
1
A−1 = adj ( A )
เมื่อ m > 2 และ det ( A ) เมื่อ det(A)  0

 det(A) = det(At)  det(kA) =

A = [ aij ] m × m m
k det(A)
 det(AB) = det(A) det(B)  det(A-1) =
1
det( A )
 (3)
เมทริกซ์ เอก ถ้าเมทริ กซ์ A มี det(A) = 0
ฐาน(Sigolar แล้ว A จะเป็ นเมทริ กซ์เอกฐาน (ไม่มี A-1)
Matrix)
เมทริกซ์ ไม่ เอก ถ้าเมทริ กซ์ A มี det(A)  0
ฐาน(Non-Sigolar แล้ว A จะเป็ นเมทริ กซ์ไม่เอกฐาน(มี A-1)
Matrix)

 det( A ) = ∑ aij⋅C ij ( A )
−1 1 adj ( A ) = [ C ( A ) ]
t
A = adj ( A )  ij
det ( A )
โดยที ่ Cij ( A ) = (−1) i+ j⋅M ij ( A )
เมื่อ det(A)  0
และ M ij ( A ) = det( Aij )
เมื่อ det( Aij ) เป็ นค่าดีเทอร์มินนั ต์ของเมทริ กซ์ที่เกิดจากการตัดแถวที่
i กับหลักที่ j
1 2 6 1 2 6 1 2

[ ]
A = 3 5 7
4 8 9
det( A ) = | 3 5 7 | 3 5
4 8 9 4 8
= (1×5×9) + (2×7×4 ) + (6×3×8)
เลือก แถวที่ 1 − (4×5×6) − (8×7×1) − (9×3×2)
= 45+56+144−120−56−54 = 15
det(A) = t
5 7 3 7 3 5

[ ]
1C11(A) 8
|
9
| −|
4 9
| |
4 8
|

+ adj( A ) = −|
2 6
| |
1 6
| −|
1 2
|
8 9 4 9 4 8
2C12(A) 2 6 | −| 1 6 | | 1 2 |
|
+ 5 7 3 7 3 5
6C13(A) −11 1 4
t
−11 30 −16
= 1M11(A)
+ 2(-
[
= 30 −15 0
−16 11 −1 ] [ = 1 −15 11
4 0 −1 ]
1)M12(A)
+ 6M13(A)
= -11 + (21) + 11 16

[ ]
− 2 −
15 15
(64) −11 30 −16 1 11

= -11 + 2 + 24
= 15
A
−1
=
1
15 [ 1 −15 11
4 0 −1 ] =
15
4
15
−1

0 −
15
1
15

(4)
การแก้ระบบสมการ เช่น x – 3z = -2
ใช้ ตัวผกผันการคูณ 3x + y – 2z = 5
A เป็ นเมทริกซ์ สัมประสิทธ์ 2x + 2y + z = 4
X เป็ นเมทริกซ์ ตัวแปร จากระบบสมการเขียนเป็ นเมทริ กซ์ได้ ดังนี้
B เป็ นเมทริกซ์ ตัวคงที่ 1 0 −3 x −2
AX = B
-1
X = A B ใช้ ตัวผกผันการคูณ
3
2 [ ][ ] [ ] 1 −2
2 1
y = 5
z 4

−1
x 1 0 −3 −2

1
[] [ ][ ] y = 3 1 −2
z
0 −3
2 2 1
5
4

ให้
A = 3
2 [ ] 1 −2 → det( A )=−7
2 1
t
1 −2 3 −2 3 1

[ ]
| | −| | | |
2 1 2 1 2 2
adj( A ) = −| 0 −3 | | 1 −3 | −| 1 0 |
2 1 2 1 2 2
0 −3 1 −3 1 0
| | −| | | |
1 −2 3 −2 3 1
t
5 −7 4 5 −6 3
[
= −6 7 −2
3 −7 1 ] [ = −7 7 −7
4 −2 1 ]
5 −6 3
A
−1

x
=
1
−7
−7 7 −7
4 −2 1 [ ]
1 5 −6 3 −2


[] [y =
z
−7
−7 7 −7 5
4 −2 1 4 ][ ]
 x 4

[] [ ]
y = −3
z 2
ดังนั้น ( x , y , z ) = ( 4 , -3 , 2 )
(5)
A = [ aij ] m × m ถ้า det(A)  0 แล้ว det(adj(A)) = det(A)m-1

การแก้ ระบบสมการ เช่น x – 3z = -2

ใช้ กฎของคราเมอร์ 3x + y – 2z = 5
เมื่อ det(A)  0 2x + 2y + z = 4
A เป็ นเมทริกซ์ สัมประสิทธ์ จากระบบสมการเขียนเป็ นเมทริ กซ์ได้ ดังนี้
Ax เป็ นเมทริกซ์ ที่เกิดจาก 1 0 −3 x −2
การแทนที่หลักที่ 1 ของเม
ทริกซ์ A ด้ วยตัวคงที่
Ay เป็ นเมทริกซ์ ที่เกิดจาก
[ 3
2
1 −2
2 1 ][ ] [ ]
y = 5
z 4

การแทนที่หลักที่ 2 ของเม ใช้ กฎของคราเมอร์

ทริกซ์ A ด้ วยตัวคงที่ 1 0 −3
Az เป็ นเมทริกซ์ ที่เกิดจาก
การแทนที่หลักที่ 3 ของเม
ทริกซ์ A ด้ วยตัวคงที่
ให้
A = 3
2[ 2 1 ]
1 −2 → det( A )=−7

−2 0 −3

X =
det( A x )
det( A )
[
Ax = 5
4
−28
2 1 ]
1 −2 → det( A x )=−28

det ( A y ) ∴ x = = 4
y = −7
det ( A )
1 −2 −3
z =
det( A z )
det( A ) [
A y = 3 5 −2 → det( A y )=21
2 4
21
1 ]
∴ y = = −3
−7
1 0 −2
[ ]
A z = 3 1 5 → det( A z )=−14
2 2 4
−14
∴ z = = 2
−7
 ดังนั้น ( x , y , z ) = ( 4 , -3 , 2 )

(6)
การแก้ ระบบสมการ เช่น x – 3z = -2
ใช้ เมทริกซ์ แต่ งเติม 3x + y – 2z = 5
A เป็ นเมทริกซ์ สัมประสิทธ์ 2x + 2y + z = 4
X เป็ นเมทริกซ์ คำตอบ จากระบบสมการเขียนเป็ นเมทริ กซ์ได้ ดังนี้
1 0 −3 x −2
B เป็ นเมทริกซ์ ตัวคงที่
In เป็ นเมทริกซ์ เอกลักษณ์ [ 3
2
1 −2
2 1 ][ ] [ ]
y = 5
z 4

A ⋮ B   In ⋮ ใช้ เมทริกซ์ แต่ งเติม

1 0 −3 ⋮ −2
X
[ 3 1 −2 ⋮ 5
2 2 1 ⋮ 4
1 0 −3 ⋮ −2
]

[ ]
0 1 7 ⋮ 11 R2 −3 R1
0 2 7 ⋮ 8 R3 −2 R 1
1 0 −3 ⋮ −2


[ 0
0
1 7 ⋮ 11
]
0 −7 ⋮ −14 R 3 −2 R2

1 0 −3 ⋮ −2


[ 0
0
1 7 ⋮ 11
0 1 ⋮ 2 − R3
1
7
]
1 0 0 ⋮ 4 R1 +3 R 3


[ 0
0 0 1 ⋮ 2 ]
1 0 ⋮ −3 R2 −7 R3 ¿
¿

จากบรรทัดที่ 1 ได้ x = 4
จากบรรทัดที่ 2 ได้ y = -3
จากบรรทัดที่ 3 ได้ z = 2
ดังนั้น ( x , y , z ) = ( 4 , -3 , 2 )
A ⋮ In   In ⋮ A- ใช้เมทริ กซ์แต่งเติม ดำเนินการตามแถวหา A-1
1
