Mircea Eliade

Arayış
Tarih ve Dinde Anlam
Çeviren: Cem Soydemir
 ~:
. ;\ '· . ( I ,. · '

I / " .., .-.. ! , .

(:·./ . ... ~ t .... ,,.·

Mircea Eliade

Arayış
Tarih.ve Dinde Anlam

Çeviren: Cem Soydemir

DOGUBATI
©Tüm hakları Doğu Batı Yayınları'na aittir.
© 1969 by The University of Chicago.

İngilizce Özgün Metin

The Quest: History and Meaning in Religi,on
İngilizceden Çeviren
Ce~ Soydemir

Yayına Hazırlayan
Taşkın Tukış

Kapak Tasarımı
Harun Ak
Baskı
Tarcan Matbaacılık
Nisan 2017
Doğu Batı Yayınları
Yüksel Cad. 36/4 Kızılay/Ankara.
Tel: O 312 425 68 64-425 68 65
www.dogubati.com
ISBN: 978-975-2410-41-1 /Sertifika No: 15036
Doğu Batı Yayınları-! 70
Antropoloji - Kültürel Çahşmalar / Dinler Tarihi-10
Kapak Resmi: Nebra gök tekeri.
İÇİNDEKİLER

Önsöz .............................. ............ ............................................. 11

1. Yeni Bir Beşeri Bilim ............................................................. 17

II. Geçmişe Dönük Bir Bakışla Dinlerin Tarihi:
1912 ve Sonrası. .................................................................. 29
Sosyolojik Yaklaşımlar .......................................................... 32
Derinlik Psikolojisi ve Dinler Tarihi.. .. .................................. 38
Rudolph Otto ....................................................................... 42
Ursprung der Gottesidee'den Sosyal Antropolojiye ............... .43
Pettazzoni ve allgemeine Religionswissenschaft
(Genel Dinbilimi) ....... ....... ............................................... ....48
Mit ve Ritüel Okulu ...................... ,........................................ 51
Georges Dumezil ve Hint-Avrupa Dinleri.. ......... ................... 52
Van der Leeuw ve Din Fenomenolojisi.. ...................... ....... .. 55
"Fenomenologlar" ve "Tarihselciler" ..................................... 5 7

111. Dinin "Kökenlerini" Arayış ................................................... 58

hk Vahiy .................................... ........................... ................ 58
. Karşılaştırmalı Dinlerin Başlangıcı. ....................................... 61
Maddecilik, Tinselcilik, Teozofi ..................................... : ....... 64
Köken Takıntısı. .............................................. ................ ..... 66
Gök-Tanrılar ve Tanrının Ölümü .......................................... 69
Tarihsellik ve Tarihselcilik................................ ....................... 73

IV. Kriz ve Yenilenme ................................................................. 77

"I. ki ncı. R"onesans " ....... ... .. ..... .............. ....................... ......... . 78
Bu.. t uncu
.. ··1B'ır v:
ıorumbilgısı. . . ................................................. .. 81
"Kabul Ayinj" (Erginleme) veya Kendine Yabancılaşma ...... 83
'
- - - -- - -·---- - ~

Yorum bilgisi ve İnsanın Değişimi ........................................85

Dinler Tarihi ve Kültürel Yenilenme .................................... 88
İtirazlar...................................... ....... ................................ 91
Gizemden Ardındı rma Yarulg1sı. .......................................... 93 .

V Kozmogonik Mit ve "Kutsal'ın Tarihi" ................................. 97

Yaşayan Mit ve Dinler Tarihçisi. .......................................... 97
Bir Kozmogoni Mitinin Anlamı ve İşlevi ............................ 103
Başlangıç ve Bütünlük..................... .................................. 106
"Büyük Baba" ve Mitsel Atalar ....................................... .. 108
İki Başlangıç Tipi. ........................--:......... .......................... . 113

VI. Cennet ve Ütopya: Mitsel Coğrafya ve Eskatoloji.. ............ 115

Mesihçilik "Modası" ... ...................................................... 1 15
Yeryüzü Cennetlerini Arayış .............................................. 118
Güneş Simgeciliği .............. :...................................... ........ 119
Amerikan Cenneti ............................................................. 121
Hıristiyanlığm Başlangıcına Dönüş ..................... : ............. 123
'f\.merikan Yaşam Tarzının" Dinsel Kökenleri ................... 126
Amerikalı Yazarların Adem Nostaljisi ................................. 128
Kaybedilmiş Cenneti Arayan Guaraniler ........................... 130

Dünyanın Sonu ......... ... ..................................................... 133

Kötülük Olmayan Topraklar .............................................. 13 7
Tanrılara Giden "'Yol" ......................... .................. ........... :139
Guarani Mesihçiliğinin Özgünlüğü ................................... 140

VII. Erginleme ve Modern Dünya .............................................. 142

Bir Tanıma Doğru ....................................................... ....... 142
Ergenlik Törenleri. ............. ... ........................... ....... .......... 143
Gizli Cemiyetler .................. .............................................. 145
Şamanlar ve Kabile Büyücüleri.. ......................."":....-............ 146
"İlkellerde" Erginlemeye Dair
Yakın Dönemli Araştırmalar... ........................................ : .. 14 7
 Gizli Dinler; Hint-Avrupa Gizli Cemiyetleri.. .............. ."..... 150
Sözlü Edebiyatta Erginleme Örüntüleri. ....................... .... 152
Psikanalistlerin ve Edebiyat Eleştirmenlerinin Katkısı. ...... 155
Modern Dünya Açısından Erginlemenin Anlamları .......... 158
VIII. Dinsel İkiciliğe Dair Bir Öndeyiş:
Çiftler ve Karşıtlıklar........................................................ 160
Bir Sorunun Tarihi .......................................... .. ............... 160
Tarihselcilik ve İndirgemedlik ....................... .................. 164
İki Kutsallık Biçimi. ......................................................... 16 7
Güney Amerikalı Kutsal İkizler ........................................ 169
Kogilerde Karşıtlık ve Birbirini Tamamlama ...................... 1 73
Savaş ve Barış: Manabush ve Şifa Kulübesi....................... 176

Gök-Tanrı ve Kültürel Kahraman ......... ............................ 179

Iroquoislarm İkiciliği: Mitsel İkizler ......... ......................... 181

Kült: Karşıtlık ve Birbirinin Yerine Geçme ................. ...... 183
"'
Pueblolar: Karşıt ve Birbirini Tamamlayan
Tanrısal Çiftler...... ........................................................... 186

California Kozmogoni Mitleri: Tanrı ve Hasmı. ................ 189

Düzenbaz ...................................................................... 193
Bazı Açıklamal ar .............................................................. 195

Endonezya Kozmogonileri: Karşıtlık ve Bütünleşme ....... 196

Kozmogoni, Rekabet RitUelleri ve Sözlü Atışmalar:
Hint ve Tibet. ................................................................... 201
Devalar ve Asuralar .'............... ..... ........................... ..... ....204
Mitra-Varuna ............................. ...... ..... ......................... 205
Karşıtlık ve Zıtların Birliği (Coincidentia Oppositorum) .... 207

Yang ve Yin ...................................................................... 209

Son Açıklamalar .................................... .............. :.... ....... 212

Dizin................................................................. .............................215