GED0102: The Life and Works of Rizal

Formatibo Blg. 3 para sa FINALS (period)

Pamagat: The Problem of 'Indio' Inferioty in Science Rizal's Two Views ni Ramon Guillermo
Pangalan: Leanah S. Torio Seksyon:49

Panuto:
1. Basahin, unawain at suriing mabuti ang artikulo. Pagkatapos, punan ang tsart na makikita sa ibabang bahagi.
2. Pamantayan sa Pagmamarka: Nilalaman (10 puntos), Gramatika (10 puntos) at Paraan ng Pagpapaliwanag (10 puntos) na
may kabuuang 30 puntos.
3. Ipaliwanag ang dalawang naging dahilan ni Jose Rizal sa nosyong isang hamon para sa mga Indio ang mababang pagtingin sa
kanila pagdating sa larangan ng Agham. Sumipi/kopyahin mula sa akda ang mga ito at masinsing ipaliwanag. Gumamit din
ng iba pang sanggunian sa pagpapalalim.

1. Sa unang naging dahilan ni Jose Rizal sa nosyong isang hamon para sa mga Indio ang mababang
pagtingin sa kanila pagdating sa larangan ng Agham, itinalakay ang ‘darkening of the mind’. Ang
‘darkening of the mind’ ng isang indio ay isang resulta ng ganitong uri ng edukasyon kung saan ang
estudyante ay lumilisan sa silid-aralan tulad ng kanilang pagiging ignorante sa kanilang pagpasok. Ito
ay isang brutal na edukasyon kung saan milyun-milyong mga intelektwal ang walang ideya kung
paano bantayan ang kanilang katalinuhan ay nagkaroon ng bulag at madilim na buhay.
2. Sa ikalawang dahilan naman ni Rizal, sa kabila ng pagkakaroon ng isang kahanga-hanga at
misteryosong kabinete ng pisika, wala pa ring "indio" na maaaring maihambing sa mga mahuhusay na
mga siyentipiko ng Europa, kinuha ni Rizal ang problema ng umano'y "poco kapasidad" ng mga indio
muli. Isa sa mga huling repleksyon ni Rizal sa isyung ito ay tila hindi nabigyan ng nararapat na
pansin. Ipaliwanag ni Rizal ang tinaguriang "limitadong talino sa lahi”. Tila ng matapos ang lahat, si
Rizal, "pagkatapos ng isang detalyadong pag-aaral," ay nagtapos sa wakas ang mga salik na panlahi
ay may kinalaman sa katalinuhan, kahit na sa kaugnay at walang katapusang kahulugan.
Mayroon talagang isang bagay na kulang sa utak ng mga indio, na pumipigil sa kanya (kahit na
pansamantala lamang) mula sa pagkamit o paglampas sa kadakilaan ng agham ng Europa. Dito sa
sipi, pinapansin ni Rizal ang mga paliwanag sa biyolohikal batay sa lahi at pagmamana at malinaw na
inamin na talagang may lahing mas buo ang katalinuhan kaysa sa iba. Sa pamamagitan ng kritikong
ito, si Rizal ay tila inilipat ang sisi sa edukasyon bilang sanhi ng kamahinaan ng pang-agham sa halip
na sa anumang dahilan ng kawalan ng kakayahan o kawalan ng katalinuhan ng Indio.

Sa kabila ng lahat ng opinyon, mukhang napag-alaman ni Rizal na ang dahilan sa likod ng kakulangan ng
mahusay na mga siyentipiko sa lahi ng mga Malay-Filipino ay ang mababang mental na kakayahan. Sa
madaling salita, limitadong katalinuhan ng mga kontemporaryong indio. Samakatuwid, ang pagkabawas ng
Indio sa agham ay hindi lamang resulta ng pag-atras at nakakalupit na edukasyon sa kamay ng mga prayle, na
nagpapadilim sa kanilang isipan at sa kanilang likas na katalinuhan, ngunit dahil din sa tiyak na limitasyon ng
lahi.