‫‪Journal of Shahid Sadoughi University of Medical Sciences‬‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻤﻲ ﭘﮋوﻫﺸﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺻﺪوﻗﻲ ﻳﺰد‬

‫‪Vol. 20, No. 6, Jan-Feb 2013‬‬ ‫دوره ‪ ، 20‬ﺷﻤﺎره ‪ ،6‬ﺑﻬﻤﻦ و اﺳﻔﻨﺪ ‪1391‬‬

‫‪Pages: 716-723‬‬ ‫ﺻﻔﺤﻪ‪716-723 :‬‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻧﺎﻧﻮذرات ﻧﻘﺮه ﺑﺮ ﻣﻴﺰان ﺗﻐﻴﻴﺮات ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ در ﻣﻮشﻫﺎي‬
‫ﺻﺤﺮاﻳﻲ ﻧﺮ‬

‫‪3‬‬ ‫‪2‬‬ ‫*‪1‬‬

‫ﻧﻮﺷﻴﻦ ﻧﻘﺶ ‪ ،‬ﺳﻤﻴﺮا اﻣﻴﺮﺧﺎﻧﻲدﻫﻜﺮدي ‪ ،‬ﺣﻴﺪر آﻗﺎﺑﺎﺑﺎ‬

‫‪ -1‬اﺳﺘﺎدﻳﺎر ﮔﺮوه زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬واﺣﺪ ﻓﻼورﺟﺎن‪ ،‬اﺻﻔﻬﺎن‪ ،‬اﻳﺮان‬
‫‪ -2‬داﻧﺸﺠﻮي ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژي ﺟﺎﻧﻮري‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬واﺣﺪ ارﺳﻨﺠﺎن‪ ،‬ﺷﻴﺮاز‪ ،‬اﻳﺮان‬
‫‪ -3‬ﺳﺘﺎدﻳﺎر ﮔﺮوه زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬واﺣﺪ ارﺳﻨﺠﺎن‪ ،‬ﺷﻴﺮاز‪ ،‬اﻳﺮان‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1391/8/11 :‬‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ‪1390/4/21 :‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‪ :‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺎﻧﻮذرات ﻧﻘﺮه )‪ (Nanosilver particles‬ﻳﻜﻲ از زﻣﻴﻨﻪﻫﺎي ﻛﺎرﺑﺮدي ﻓﻨﺎوري ﻧﺎﻧﻮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﺎﻧﻮذرات ﻧﻘﺮه‬
‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ رادﻳﻜﺎلﻫﺎي آزاد )‪ (Free radicals‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﺮده و ﺑﻪ اﻧﻮاع ﺳﻠﻮلﻫﺎ آﺳﻴﺐ ﺑﺮﺳﺎﻧﻨﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮات ﺳﻤﻲ‬
‫)‪ (Toxic effects‬ﻧﺎﻧﻮﺳﻴﻠﻮر ﺑﺮ روي ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ و ﻗﺮﻣﺰ در رتﻫﺎي ﻧﺮ ﻧﮋاد وﻳﺴﺘﺎر ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ :‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻧﺎﻧﻮذرات ﻧﻘﺮه ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺰرﻳﻘﻲ و از ﻃﺮﻳﻖ داﺧﻞ ﺻﻔﺎﻗﻲ ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ‪ 200، 100، 50‬و‬
‫‪ 400ppm‬ﺑﺮ روي ﮔﺮوهﻫﺎي ﺗﻴﻤﺎر اﺛﺮ داده ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﻌﺪاد ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ و ﺳﻔﻴﺪ ﻣﻮشﻫﺎ در ﮔﺮوهﻫﺎي ﺗﻴﻤﺎر و‬
‫ﻛﻨﺘﺮل‪ 8 ،3 ،‬و ‪ 12‬روز ﭘﺲ از ﺗﻴﻤﺎر ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ‪ :‬اﻳﻦ ﻧﺎﻧﻮذرات ﺑﺮ ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ و ﺳﻔﻴﺪ رتﻫﺎ‪ 12 ،‬روز ﺑﻌﺪ از ﺗﺰرﻳﻖ در ﻏﻠﻈﺖ ‪ 400ppm‬ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺗﺄﺛﻴﺮ را داﺷﺖ‬
‫)‪ .(p<0/01‬ﻧﺎﻧﻮﺳﻴﻠﻮر ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ و ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻌﺪاد ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ و اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻌﺪاد ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ در‬
‫ﻏﻠﻈﺖ ‪ 400ppm‬ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻟﻴﺰ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ و اﺣﺘﻤﺎﻻً ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺷﺪﻳﺪ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ ﺳﻠﻮﻟﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺎﻧﻮذرات‬
‫ﺑﺎ ﺷﻜﻞ‪ ،‬اﻧﺪازه و ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬اﻓﻖﻫﺎي ﻧﻮﻳﻨﻲ ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت آﻳﻨﺪه ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻓﻨﺎوري ﻧﺎﻧﻮ در ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژي را ﻧﻤﺎﻳﺎن‬
‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫واژهﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬ﻧﺎﻧﻮذرات ﻧﻘﺮه‪ ،‬ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ‪ ،‬ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ‪ ،‬اﺛﺮات ﺳﻤﻲ و رت‬

‫‪                                                             ‬‬
‫* )ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل(؛ ﺗﻠﻔﻦ‪ ،0311-2212857 :‬ﭘﺴﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ‪  naghsh@iaufala.ac.ir :‬‬
‫‪   717‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻓﻨﺎوري ﻧﺎﻧﻮ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﻘﻴﻪ ﻓﻨﺎوريﻫﺎ ﻣﻌﺎﻳﺐ ﻣﺘﻌﺪدي‬
‫را ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬ﻣﺘﺼﺎﻋﺪ ﺷﺪن‬
‫اﻳﻦ ذرات در ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ‪ ،‬ﺗﻤﺎس ﭘﻮﺳﺘﻲ ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﺑﺎ اﻳﻦ‬
‫ﻧﺎﻧﻮذرات و ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻣﺨﺘﻠﻒ آﻧﻬﺎ ﺑﺮ ﺗﻤﺎم ارﮔﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎي ﺑﺪن‬
‫اﻧﺴﺎن‪ ،‬ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ روي آن ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﮔﺴﺘﺮده و‬
‫دﻗﻴﻘﻲ ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮد‪ .‬ﻧﺎﻧﻮذرات ﻧﻘﺮه ﺑﺎ اﺛﺮ ﺑﺮ روي ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ اﺛﺮات ﺳﻤﻲ )‪ (Toxic effects‬داﺷﺘﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﻨﺪ)‪ .(7،6‬ﻳﻜﻲ از ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻧﺎﻧﻮذرات ﻧﻘﺮه اﺛﺮ ﺑﺮ روي‬
‫ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻋﻤﺎل ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﻣﻬﻢ‬
‫ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ در ﻧﻘﻞ و اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ و اﻛﺴﻴﮋن و‬
‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺄﺛﻴﺮات اﻳﻦ ﻧﺎﻧﻮذره ﺑﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺗﻮﻟﻴﺪ ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ‬
‫در ﺑﺎﻓﺖﻫﺎي ﻟﻨﻔﺎوي و ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻐﻴﻴﺮات‬
‫ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻳﻚ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎدي در ﺑﺪن اﻧﺴﺎن ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬از ﻃﺮﻓﻲ‬
‫ﻛﺎرﺑﺮد ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد ﻧﺎﻧﻮذرات ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﻴﻠﻮر در ﻛﻞ ﺟﻬﺎن و ﺑﻪ‬
‫ﺧﺼﻮص در ﻛﺸﻮر ﻣﺎ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دﻗﻴﻖﺗﺮي را ﺑﺮاي ﺷﺒﻴﻪﺳﺎزي‬
‫ﻣﺪلﻫﺎي ﺣﻴﻮاﻧﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺗﺄﺛﻴﺮات اﻳﻦ ﻧﺎﻧﻮ ذره ﺑﺮ روي‬
‫ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ ﻣﻲﻃﻠﺒﺪ)‪ .(7،8‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺧﻮاص‬
‫ﻧﺎﻧﻮذرات ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺷﻜﻞ‪ ،‬اﻧﺪازه و ﻏﻠﻈﺖ‪ ،‬در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻪ‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮات ﻣﻘﺎﻳﺴﻪاي ﺗﺰرﻳﻖ ﻧﺎﻧﻮذرات ﻧﻘﺮه ﻛﺮوي ﺷﻜﻞ ﺑﺎ‬
‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻗﻄﺮ ‪ 40‬ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﺑﺮ روي ﻣﻴﺰان ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ و ﺳﻔﻴﺪ‬
‫ﻣﻮشﻫﺎي ﻧﺮ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬
‫اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ روش ﺗﺠﺮﺑﻲ ﺑﺮ روي ‪ 40‬ﺳﺮ ﻣﻮش ﺻﺤﺮاﻳﻲ ﻧﺮ‬
‫ﺑﺎﻟﻎ از ﻧﮋاد وﻳﺴﺘﺎر اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺣﻴﻮاﻧﺎت از اﻧﺴﺘﻴﺘﻮ ﭘﺎﺳﺘﻮر‬
‫ﺗﻬﺮان ﺧﺮﻳﺪاري ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر آﻣﺎدهﺳﺎزي ﺑﺮاي آزﻣﺎﻳﺶ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺪت ﻳﻚ ﻣﺎه در ﺣﻴﻮانﺧﺎﻧﻪ داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ واﺣﺪ‬
‫ﻓﻼورﺟﺎن ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس اﺻﻮل‬
‫ﻛﻤﻴﺘﻪ اﺧﻼﻗﻲ ﺑﺮ روي ﻣﻮشﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻛﻤﻴﺘﻪ‬
‫اﺧﻼق ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﭘﮋوﻫﺸﻲ داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ واﺣﺪ ﻓﻼورﺟﺎن‬
‫رﺳﻴﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﺣﻴﻮاﻧﺎت در ﺷﺮاﻳﻂ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ )درﺟﻪ ﺣﺮارت ‪ 22±2‬درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد( و ﻧﻮر‬
‫ﻛﺎﻓﻲ اﻃﺎق )‪ 12‬ﺳﺎﻋﺖ روﺷﻨﺎﻳﻲ و ‪ 12‬ﺳﺎﻋﺖ ﺗﺎرﻳﻜﻲ( ﻧﮕﻬﺪاري‬
‫دوره ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ﺷﺶ‪ ،‬ﺑﻬﻤﻦ و اﺳﻔﻨﺪ ‪  1391‬‬
‫ﻧﻮﺷﻴﻦ ﻧﻘﺶ و ﻫﻤﻜﺎران‬
‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬
‫اﻣﺮوزه ﻛﺎرﺑﺮد ﻧﺎﻧﻮذرات ﻧﻘﺮه )‪ (Nanosilver particles‬در‬
‫ﻋﻠﻮم ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن دﻳﺪه‬
‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل‪ ،‬در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎنﻫﺎ ﺑﺮاي زﺧﻢﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ‬
‫و ﺳﻮﺧﺘﮕﻲﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮان از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‪ .‬ﻧﺎﻧﻮذرات ﻧﻘﺮه ﺑﺮاي‬
‫ﭘﻮﺷﺶ دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎي ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻬﺎر رﺷﺪ ﺑﻴﻮذرات ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ‬
‫و ﻗﺎرچﻫﺎ ﻛﺎرﺑﺮد دارد‪ .‬ﻣﻮاد ﺿﺪﻋﻔﻮﻧﻲ ﻛﻨﻨﺪه ﻧﺎﻧﻮﻧﻘﺮه ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫اﺳﭙﺮي و ﭘﻮﺷﺶﻫﺎي ﭘﻠﻴﻤﺮي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﮔﺴﺘﺮده ﺑﻪ‬
‫ﻋﻨﻮان ﻣﺤﺎﻓﻆ در ﺑﺮاﺑﺮ ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي وﻳﺮوﺳﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ‪ ،‬ﻧﺎﻧﻮﻧﻘﺮه ﺑﻪ ﻋﻠﺖ دارا ﺑﻮدن ﺧﻮاص ﺿﺪﺑﺎﻛﺘﺮي‬
‫)‪ (Antibacterial‬ﺑﻪ ﻃﻮر ﮔﺴﺘﺮده در ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ و ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪي‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد)‪ .(1،2‬ﻧﻘﺮه ﺧﺎﻟﺺ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﺿﺮﻳﺐ اﻧﺘﺸﺎر‬
‫اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ و اﻧﺘﻘﺎل ﺣﺮارﺗﻲ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﻠﺰات دﻳﮕﺮ دارا ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻳﻮنﻫﺎي ﻧﻘﺮهاي ﻛﻪ اﺗﻢﻫﺎي آن ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ از ﺷﻌﺎع ‪ 0/1‬ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ و‬
‫ﺑﺎ ﻳﻚ اﻟﻜﺘﺮون ﻛﻤﺘﺮ از ﭘﺮوﺗﻮن ﺑﺎﺷﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎدهﻫﺎي ﺑﻴﺸﺘﺮي‬
‫دارﻧﺪ‪ .‬ﻧﺎﻧﻮذرات ﻧﻘﺮه در ﻣﺤﺪوده اﻧﺪازه ﻛﻤﺘﺮ از‪ 100‬ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﻗﺮار‬
‫دارﻧﺪ‪ .‬آﻧﻬﺎ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﺤﻮري و ﺑﻠﻮري ﺷﻜﻞ دارﻧﺪ‪ .‬ﻧﻘﺮه‬
‫ﻛﻠﻮﺋﻴﺪي ﺑﻪ ﻧﺎﻧﻮذرات ﻧﻘﺮه در اﻧﺪازه ﺣﺪود ‪ 10‬ﺗﺎ ‪ 100‬ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ‬
‫ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ ﺑﺎ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن‪،‬‬
‫ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻌﻀﻲ از ذرات را ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬در‬
‫اﺑﻌﺎد ﻧﺎﻧﻮ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﻪ ﺣﺠﻢ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﻧﻔﻮذ‬
‫ذرات و ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬاري آﻧﻬﺎ ﺑﺮ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﻣﺤﻴﻂ ﻧﺎﻧﻮ و ﻳﺎ‬
‫ﺑﺪن ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻲﮔﺮدد)‪.(3،4‬‬
‫ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﻧﺎﻧﻮ ﺑﺎ دﺳﺘﻜﺎري و ﺗﻐﻴﻴﺮات در اﻧﺪازه و اﺑﻌﺎد‬
‫ﻣﻮﻟﻜﻮلﻫﺎي ﻋﻨﺎﺻﺮ‪ ،‬از‪ 11‬ﺗﺎ ‪ 100‬ﻣﻴﻠﻴﺎردم ﻣﺘﺮ‪ ،‬اﻧﻘﻼب ﻧﻮﻳﻨﻲ را‬
‫در ﺷﻴﻤﻲ‪ ،‬ﻓﻴﺰﻳﻚ‪ ،‬ﺑﻴﻮﻟﻮژي و ﭘﺰﺷﻜﻲ اﻳﺠﺎد ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ در اﻧﺪازه و اﺑﻌﺎد ﻋﻨﺎﺻﺮ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ در ﺑﻪ وﺟﻮد آوردن‬
‫وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ و ﻣﻬﻢ در آﻧﻬﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻓﻨﺎوري ﻧﺎﻧﻮ‬
‫ﺑﺎ اﻳﺠﺎد ﻣﻮاد ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬اﻣﻴﺪ ﺟﺪﻳﺪي ﺑﺮاي ﻣﻬﻨﺪﺳﻴﻦ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ‬
‫در ﺑﻬﺒﻮد آﻟﻮدﮔﻲ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺎﻳﺪ‬
‫ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺮد ﻛﻪ ﻋﻠﻴﺮﻏﻢ ﻓﻮاﻳﺪ ﻣﺆﺛﺮ آن‪ ،‬اﻳﻦ ﻓﻨﺎوري ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮاد‬
‫ﺟﺪﻳﺪ زﻳﺎنآور ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪاي را در ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ وارد ﻛﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ)‪.(5،6‬‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ – درﻣﺎﻧﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺻﺪوﻗﻲ ﻳﺰد‬
 ‫‪ ‬‬
‫ﺿﻤﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺛﺮات اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺳﻤﻲ اﻳﻦ ﻧﺎﻧﻮذرات در ﺣﻴﻦ‬
‫ﻣﺮاﺣﻞ آزﻣﺎﻳﺶ از ﻣﺎﺳﻚﻫﺎي ﻓﻴﻠﺘﺮدار و دﺳﺘﻜﺶﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص‬
‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮماﻓﺰار ‪SIGMASTAT TM (Jandel‬‬
‫)‪ Software, San Raphael, CA‬ﺑﺮ روي ﻧﺘﺎﻳﺞ‪ ،‬ﻛﺎرﻫﺎي آﻣﺎري‬
‫ﻻزم اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﻴﺰان ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي‬
‫ﻗﺮﻣﺰ در ﻛﻞ ﮔﺮوهﻫﺎي ﺗﻴﻤﺎر ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺑﻌﺪ از اﻋﻤﺎل ﺗﻴﻤﺎر‪ ،‬در‬
‫ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﺎﻧﻮﻧﻘﺮه از آزﻣﻮن آﻣﺎري ‪ ANOVA‬اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﺷﺪ‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﺗﻜﺮار ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ‪ 8‬راس رت ﻧﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬
‫ﺷﺪ)‪ .(9،10‬ﺟﻬﺖ ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ دادهﻫﺎ از ﻧﺮماﻓﺰار آﻣﺎري‬
‫‪ SPSS‬ﻧﺴﺨﻪ ‪ 15‬اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﻳﺞ‬
‫ﻧﻤﻮدار ‪ 1‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ در ﻏﻠﻈﺖ ‪ 400ppm‬ﺗﻌﺪاد‬
‫ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ ﺧﻮن رتﻫﺎ در ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻌﺎدل ‪0/9×106‬‬
‫‪ 7/84× 106 ±‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﮔﺬﺷﺖ ‪ 3‬روز از ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﻪ‬
‫ﻣﻴﺰان‪ 6/67×106 ±1/01×106‬رﺳﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺎﻫﺶ از ﻧﻈﺮ‬
‫آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲدار اﺳﺖ)‪ .(p≤0/05‬ﺷﻤﺎرش ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ ﺑﻌﺪ از‬
‫ﮔﺬﺷﺖ ‪ 8‬روز ﺑﻪ ﻣﻴﺰان‪ 6/16× 106 ±0/96 × 106‬ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺖ‬
‫ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲدار اﺳﺖ )‪ .(p≤0/01‬ﺑﻌﺪ از ‪ 12‬روز از‬
‫آﺧﺮﻳﻦ ﺗﺰرﻳﻖ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ‪±1/1× 106‬‬
‫‪ 5/91×106‬رﺳﻴﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻌﻨﻲدار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ)‪(p≤0/01‬‬
‫)ﻧﻤﻮدار‪.(1‬‬
‫ﻧﻤﻮدار‪ :1‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﻌﺪاد ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ در ﮔﺮوهﻫﺎي ﺷﺎﻫﺪ و ﺗﻴﻤﺎر‬
‫دوره ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ﺷﺶ‪ ،‬ﺑﻬﻤﻦ و اﺳﻔﻨﺪ ‪  1391‬‬
‫‪ 718‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻧﺎﻧﻮذرات ﻧﻘﺮه ﺑﺮ ﻣﻴﺰان ‪...‬‬
‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺣﻴﻮاﻧﺎت آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ وزﻧﻲ ‪ 225±25‬ﮔﺮم‬
‫ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻪ ﭘﻨﺞ ﮔﺮوه ﻫﺸﺖﺗﺎﻳﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﮔﺮوهﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ‬
‫ﮔﺮوه اول ﺷﺎﻫﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ‪ 1‬ﺳﻲﺳﻲ ﺳﺮم ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژي‬
‫درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮدﻧﺪ ﺗﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺷﻮك ﺣﺎﺻﻞ از ﺗﺰرﻳﻖ در ﮔﺮوهﻫﺎي ﺗﻴﻤﺎر‬
‫و ﻛﻨﺘﺮل ﻳﻜﺴﺎن ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﻪ ﮔﺮوه دوم ‪ 1‬ﺳﻲﺳﻲ از ﻧﺎﻧﻮذرت ﻧﻘﺮه‬
‫ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ ‪ 50ppm‬ﺗﺰرﻳﻖ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﮔﺮوه ﺳﻮم‪ 1 ،‬ﺳﻲﺳﻲ از‬
‫ﻧﺎﻧﻮذرت ﻧﻘﺮه ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ ‪ 100ppm‬ﺑﻪ ﮔﺮوه ﭼﻬﺎرم‪ 1 ،‬ﺳﻲﺳﻲ از‬
‫ﻧﺎﻧﻮذرت ﻧﻘﺮه ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ ‪ 200ppm‬و ﺑﻪ ﮔﺮوه ﭘﻨﺠﻢ‪ 1 ،‬ﺳﻲﺳﻲ از‬
‫ﻧﺎﻧﻮذرت ﻧﻘﺮه ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ ‪ 400 ppm‬ﺗﺰرﻳﻖ ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺰرﻳﻘﺎت ﺑﻪ‬
‫ﻣﺪت ‪ 5‬روز ﻣﺘﻮاﻟﻲ ﺗﻜﺮار ﺷﺪ‪ .‬در ﺿﻤﻦ ﺷﻴﻮه ﺗﺰرﻳﻖ در ﺗﻤﺎم‬
‫ﮔﺮوهﻫﺎ داﺧﻞ ﺻﻔﺎﻗﻲ )‪ (Interpritonealy‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دﻟﻴﻞ اﻧﺘﺨﺎب‬
‫اﻳﻦ دوزﻫﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻗﺒﻞ ﺑﻮد‪ 8 ،3 .‬و ‪ 12‬روز ﺑﻌﺪ‬
‫از ﺗﻴﻤﺎر‪ ،‬ﺧﻮﻧﮕﻴﺮي از ﻣﻮشﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬ﺧﻮﻧﮕﻴﺮي از ﮔﻮﺷﻪ‬
‫ﭘﻠﻚ ﭼﺸﻢ ﺣﻴﻮاﻧﺎت ﺑﺎ ﻛﻤﻚ ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻮﻳﻴﻨﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻴﺰان‬
‫ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ و ﻗﺮﻣﺰ ﺧﻮن ﺗﻮﺳﻂ دﺳﺘﮕﺎه ‪Cell Counter‬‬
‫ﻣﺪل ‪ Sysmex‬از ﻛﺸﻮر اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬
‫ﻏﻠﻈﺖ ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ و ﺳﻔﻴﺪ در ﻣﻮشﻫﺎي ﮔﺮوهﻫﺎي ﺗﻴﻤﺎر و‬
‫ﻛﻨﺘﺮل ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬در ﺿﻤﻦ ﻧﺎﻧﻮذرات ﻧﻘﺮه ﻛﺮوي‬
‫ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻗﻄﺮ ‪ 4‬ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ از ﺷﺮﻛﺖ ﻧﺎﻧﻮﻧﺴﺐ ﭘﺎرس ﺧﺮﻳﺪاري‬
‫ﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺎﻧﻮذرات ﺑﻪ ﺷﻴﻮه ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و ﺑﺎ روش اﺣﻴﺎي ﻧﻴﺘﺮات‬
‫ﻧﻘﺮه ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪﻧﺪ و ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺳﻴﺘﺮات ﭘﺎﻳﺪار ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻧﺎﻧﻮذرات ﻧﻘﺮه‬
‫ﺑﻪ روش ﺳﺮي رﻗﺖ )‪ (Serial delution‬رﻗﻴﻖ ﺷﺪﻧﺪ)‪ .(1،8‬در‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ – درﻣﺎﻧﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺻﺪوﻗﻲ ﻳﺰد‬
‫‪   719‬‬ ‫ﻧﻮﺷﻴﻦ ﻧﻘﺶ و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫ﺗﻔﺎوت ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻌﺎدل ‪16/25 × 103 ±1/02 ×103‬‬
‫ﻣﻌﻨﻲدار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ )‪) (p<0/01‬ﻧﻤﻮدار ‪ .(3‬ﻧﻤﻮدار ‪ 4‬ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ‬
‫ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻏﻠﻈﺖ ﻧﺎﻧﻮذرات ﻧﻘﺮه‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﺷﻤﺎرش ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ‬
‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨﻲداري ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻣﺆﺛﺮﺗﺮﻳﻦ زﻣﺎن و دوز ﺑﺮاي اﻋﻤﺎل‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺑﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ‪ ،‬ﻏﻠﻈﺖ ‪ 400ppm‬در ‪ 12‬روز‬
‫ﺑﻌﺪ از ﺗﻴﻤﺎر ﺑﻮد )ﻧﻤﻮدار ‪.(4‬‬
‫ﻧﻤﻮدار ‪ 2‬ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﻌﺪاد ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ در‬
‫ﮔﺮوهﻫﺎي ﺷﺎﻫﺪ و ﺗﻴﻤﺎر ‪ 12‬روز ﺑﻌﺪ از ﺗﻴﻤﺎر ﺑﺎ ﻧﺎﻧﻮذرات ﻧﻘﺮه در‬
‫ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ‪ 50،100،200،400ppm‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﻤﻮدار ﻧﺸﺎن‬
‫ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻏﻠﻈﺖ ﻧﺎﻧﻮذرات ﻧﻘﺮه‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﺷﻤﺎرش‬
‫ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻌﻨﻲداري ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ )ﻧﻤﻮدار ‪ .(2‬ﻣﻴﺰان‬
‫ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ 25/19×103 ±1/80×103‬اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ‬

‫ﻧﻤﻮدار‪ :2‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﻌﺪاد ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ در ﮔﺮوهﻫﺎي ﺷﺎﻫﺪ و ﺗﻴﻤﺎر‬

‫ﻧﻤﻮدار‪ :3‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ در ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ و ﮔﺮوه ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺪه ﺑﺎ ﻧﺎﻧﻮﻧﻘﺮه ‪.400ppm‬‬
‫ﻫﺮ ﺳﺘﻮن ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﮕﺮ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺧﺘﻼف در ‪ p≤0/01‬ﻣﻌﻨﻲ دار اﺳﺖ‪.‬‬

‫دوره ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ﺷﺶ‪ ،‬ﺑﻬﻤﻦ و اﺳﻔﻨﺪ ‪  1391‬‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ – درﻣﺎﻧﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺻﺪوﻗﻲ ﻳﺰد‬
 ‫‪ ‬‬
‫ﻧﻤﻮدار‪ :4‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻏﻠﻈﺖ ﻧﺎﻧﻮﻧﻘﺮه ‪ 12‬روز ﺑﻌﺪ از ﺗﻴﻤﺎر‬
‫)ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻌﺮف ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ‪ 8‬ﺑﺎر ﺗﻜﺮار ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ در ﻏﻠﻈﺖ ﻣﺰﺑﻮر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪(.‬‬
‫ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻗﻄﺮ ﻧﺎﻧﻮذرات‪ ،‬ﺗﻮزﻳﻊ آﻧﻬﺎ در ﺑﺎﻓﺖﻫﺎي‬
‫ﺑﺪن و اﺛﺮاﺗﺸﺎن ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻲﮔﺮدد)‪ .(12‬در اﻳﻦ ﭘﺮوژه ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬
‫ﻗﻄﺮ ﻧﺎﻧﻮذرات ﻧﻘﺮه ‪ 4‬ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﺑﻮده و ﺷﻜﻞ آن ﻛﺮوي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻌﺪاد ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ‪ ،‬ﻧﻔﻮذ اﻳﻦ‬
‫ﻧﺎﻧﻮذره ﺑﻪ ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ و ﭘﺎره ﺷﺪن اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﻏﺸﺎي اﻳﻦ‬
‫ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻳﻮنﻫﺎي ﻧﻘﺮه ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻧﺪازه ﻛﻤﻲ ﻛﻪ‬
‫دارﻧﺪ‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎس ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺎ ﻓﻀﺎي ﺑﻴﺮون دارﻧﺪ و ﺗﺄﺛﻴﺮ‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮي ﺑﺮ ﻏﺸﺎي ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﻣﻲﮔﺬارﻧﺪ‪ .‬از ﻃﺮﻓﻲ ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ‬
‫ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻳﻚ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺎﻧﻮذرات ﻧﻘﺮه را ﻣﻲﺗﻮان‬
‫ﺑﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ رادﻳﻜﺎلﻫﺎي آزاد )‪ (Free radicals‬اﻛﺴﻴﮋن ﻓﻌﺎل ﻧﺴﺒﺖ‬
‫داد)‪ .(8،9‬ﺑﺪﻳﻦ ﺻﻮرت ﻧﻘﺮه ﺑﺎ اﻛﺴﻴﺪ ﻛﺮدن اﺗﻢ اﻛﺴﻴﮋن‪ ،‬ﻳﻮن‬
‫اﻛﺴﻴﮋن و ﺑﺎ ﻫﻴﺪروﻟﻴﺰﻛﺮدن آب‪ ،‬ﻳﻮن ‪ OH‬را ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ‬
‫ﻫﺮ دو از ﺑﻨﻴﺎنﻫﺎي ﻗﻮي و ﻋﻮاﻣﻞ اﻳﺠﺎد اﺳﺘﺮس اﻛﺴﻴﺪاﺗﻴﻮ‬
‫)‪ (Oxidative stress‬ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ رادﻳﻜﺎلﻫﺎي آزاد ﺑﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﺑﻪ‬
‫ارﮔﺎنﻫﺎي داﺧﻠﻲ ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻴﺘﻮﻛﻨﺪري ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺮگ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰي ﺷﺪه )‪ (Apoptosis‬ﺳﻠﻮلﻫﺎي زﻧﺪه‬
‫ﮔﺮدﻧﺪ)‪ .(1،8‬اﻳﻦ دﻻﻳﻞ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ‪ Sriram‬و‬
‫ﻫﻤﻜﺎراﻧﺶ در ﺳﺎل‪ 2010‬ﺗﻔﺴﻴﺮ ﮔﺮدد‪ .‬آﻧﻬﺎ اﺛﺒﺎت ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫ﻧﺎﻧﻮﻧﻘﺮه ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ آﻧﺰﻳﻢﻫﺎي ﻛﺎﺳﭙﺎزي ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ‪ Caspase8‬را‬
‫دوره ﺑﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎره ﺷﺶ‪ ،‬ﺑﻬﻤﻦ و اﺳﻔﻨﺪ ‪  1391‬‬
‫‪ 720‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻧﺎﻧﻮذرات ﻧﻘﺮه ﺑﺮ ﻣﻴﺰان ‪...‬‬
‫ﺑﺤﺚ و ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﻴﺮي‬
‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ارزﻳﺎﺑﻲ اﺛﺮات ﻣﻘﺎﻳﺴﻪاي ﻧﺎﻧﻮذرات ﻧﻘﺮه‬
‫در ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ ﻣﻮشﻫﺎي ﺻﺤﺮاﻳﻲ ﻧﺮ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬آﺳﻴﺐ‬
‫ﺧﻮﻧﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﺰرﻳﻖ ﻧﺎﻧﻮذرات ﻧﻘﺮه ﺑﻪ ﺻﻮرت درون ﺻﻔﺎﻗﻲ در‬
‫ﻣﻮشﻫﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺷﺪﻳﺪ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻛﺴﻴﺪاﻧﻲ در ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي‬
‫ﻗﺮﻣﺰ و ﻟﻴﺰ آﻧﻬﺎ و اﻳﺠﺎد ﺣﺎﻟﺖ ﻓﻘﺮ ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ و ﻛﻢ ﺧﻮﻧﻲ‬
‫ﺷﺪﻳﺪ )‪ (Anemia‬در رتﻫﺎي ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺪه ﺑﺎ ﻧﺎﻧﻮذرات ﻧﻘﺮه ﺷﺪه‬
‫اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺗﺄﺛﻴﺮات در ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ﺑﺎﻻ )‪400ppm (Overdose‬‬
‫ﻧﺎﻧﻮذرات ﻧﻘﺮه ﺑﺎﻋﺚ ﻛﻢ ﺧﻮﻧﻲ ﺷﺪﻳﺪ آﺷﻜﺎر ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ‬
‫ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه از اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻧﺎﻧﻮذرات‬
‫ﻧﻘﺮه ﺑﺮ ﻣﻴﺰان ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ ﺑﻪ ﺻﻮرت واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ دوز‬
‫)‪ (Dose dependent‬و واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ زﻣﺎن )‪(Time dependent‬‬
‫ﺑﻮده اﺳﺖ )ﻧﻤﻮدار‪ Sriram .(2‬و ﻫﻤﻜﺎران در ﺳﺎل ‪ 2010‬ﺑﻪ‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮات ﺧﻮراﻛﻲ ﻧﺎﻧﻮذرات ﻧﻘﺮه ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ‪ 60‬ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﺑﺮ روي‬
‫رتﻫﺎي ﻧﺮ ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﻛﻪ ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي‬
‫ﺳﻔﻴﺪ ﺗﻚ ﻫﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ اﻓﺰاﻳﺶ آﭘﻮﭘﺘﻮز ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ وﻟﻲ‬
‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي آﻧﻬﺎ در ﻣﻮرد ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ ﺑﺮﺧﻼف ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮد‬
‫و اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻌﺪاد آﻧﻬﺎ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲداد)‪ .(11‬دﻟﻴﻞ اﻳﻦ ﺗﻀﺎد را‬
‫ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮان ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻗﻄﺮ ﻧﺎﻧﻮﻧﻘﺮه آﻧﻬﺎ و ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮدن ﺷﻴﻮه‬
‫ﺗﻴﻤﺎر ﺑﺎ ﻧﺎﻧﻮﻧﻘﺮه ﻧﺴﺒﺖ داد‪ Wijnboven .‬و ﻫﻤﻜﺎران در ﭘﮋوﻫﺸﻲ‬
‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ – درﻣﺎﻧﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺻﺪوﻗﻲ ﻳﺰد‬
‫‪   721‬‬ ‫ﻧﻮﺷﻴﻦ ﻧﻘﺶ و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﭘﺎﺳﺦ در واﻗﻊ ﻧﻮﻋﻲ‬
‫ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺷﺪﻳﺪ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ ﺳﻠﻮﻟﻲ ﺑﻪ ﺣﻤﻠﻪ ﻧﺎﻧﻮذرات ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺪن رتﻫﺎ در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ اﺛﺮات ﺳﻤﻲ ﻋﺎﻣﻞ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺑﺎ‬
‫ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺧﻮار )ﻣﻮﻧﻮﺳﻴﺖﻫﺎ و ﻧﻮﺗﺮوﻓﻴﻞﻫﺎ(‬
‫واﻛﻨﺶ ﻧﺸﺎن داده ﺑﺎﺷﺪ)‪ .(13،12‬ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻫﻤﻴﺖ ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي‬
‫ﺳﻔﻴﺪ در دﻓﺎع از ﺑﺪن‪ ،‬ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ اﻋﻤﺎل ﺷﺪه در ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن و‬
‫ﺗﻌﺪاد آﻧﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻳﻚ ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎدي‬
‫ﺑﺮاي ﺑﺪن اﻧﺴﺎن ﮔﺮدد)‪ .(14‬ﻛﺎرﺑﺮد ﺑﺴﻴﺎر زﻳﺎد ﻧﺎﻧﻮذرات ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫ﻧﻘﺮه در ﻛﻞ ﺟﻬﺎن و ﺑﻪ ﺧﺼﻮص در ﻛﺸﻮر ﻣﺎ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دﻗﻴﻖ و‬
‫ﺟﺎﻣﻊﺗﺮي را ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﺗﺄﺛﻴﺮات اﻳﻦ ﻧﺎﻧﻮذره ﺑﺮ روي ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي‬
‫ﺧﻮﻧﻲ ﻣﻲﻃﻠﺒﺪ‪ .‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮشﻫﺎي آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان‬
‫ﻣﺪلﻫﺎي ﺣﻴﻮاﻧﻲ و ﻧﺤﻮهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻴﻤﺎر و ﻧﺎﻧﻮذرات ﺑﻪ دﺳﺖ‬
‫آﻣﺪه از ﻗﺎرچﻫﺎ و ﮔﻴﺎﻫﺎن ﺑﺎ ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت و ﻗﻄﺮﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‪،‬‬
‫اﻓﻖﻫﺎي ﻧﻮﻳﻨﻲ را ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﻓﻨﺎوري ﻧﺎﻧﻮ در‬
‫زﻳﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻧﻤﺎﻳﺎن ﻣﻲﻛﻨﺪ)‪.(15‬‬
‫ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري‬
‫از ﻛﻠﻴﻪ ﻛﺎرﻛﻨﺎن آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه داﻧﺸﮕﺎه آزاد ﻓﻼورﺟﺎن و آﻗﺎي‬
‫دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﻗﺰوﻳﻨﻲ رﺋﻴﺲ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﻫﺸﺖ‬
‫ﺑﻬﺸﺖ اﺻﻔﻬﺎن ﺟﻬﺖ ﻫﻤﻜﺎريﻫﺎي ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ اﻳﺸﺎن ﺗﺸﻜﺮ و‬
‫ﻗﺪرداﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬
‫رﻓﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي ﺿﺪآﭘﻮﭘﺘﻮزي )‪ (Antiapoptotic Pathways‬در‬
‫در ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺳﺮﻃﺎﻧﻲ ﻟﻨﻔﺎوي ﻓﻌﺎل و ﺑﺎﻋﺚ آﭘﻮﭘﺘﻮز آﻧﻬﺎ‬
‫ﮔﺮدد)‪ .(11‬ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ دﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻳﻮنﻫﺎي ﻧﻘﺮه در ﻣﺤﻠﻮل‬
‫ﻛﻠﻮﺋﻴﺪي ﺑﺮﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬دﮔﺮﮔﻮن ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴﺴﻢ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ‬
‫ﺗﺒﺪﻳﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎي ‪ SH‬ﺑﻪ ‪ S-Ag‬ﺻﻮرت ﻣﻲﭘﺬﻳﺮد‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ اﺣﻴﺎﻛﻨﻨﺪﮔﻲ ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﻗﺮﻣﺰ ﺑﻪ واﺳﻄﻪ ﮔﻠﻮﺗﺎﺗﻴﻮنﻫﺎ از‬
‫ﺑﻴﻦ رﻓﺘﻪ و ﻣﻮﺟﺐ ﻫﻤﻮﻟﻴﺰ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﻣﻲﮔﺮدد)‪ .(8،9‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬
‫ﺧﻮاص وﻳﮋه ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ در ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻳﺎ دﻳﺎﭘﺪز‬
‫)‪ (Diapedese‬ﻫﻨﮕﺎم ﻋﺒﻮر از رگﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﮔﺮاﻳﺶ‬
‫آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺣﺎﺷﻴﻪ رگﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ )‪ ،(Marigination‬اﻳﻦ‬
‫اﻣﻜﺎن وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﻧﺎﻧﻮذرات و ﻧﻔﻮذ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ داﺧﻞ‬
‫رگﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ‪ ،‬ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ ﺑﺎ ‪ 2‬ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ ﻓﻮق از ﺗﻐﻴﻴﺮات‬
‫ﻣﻌﻨﻲداري در ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﺜﻞ ‪ 50ppm‬از ﻧﺎﻧﻮﻧﻘﺮه ﻣﺼﻮن‬
‫ﻣﺎﻧﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در دوزﻫﺎي ﺑﺎﻻﺗﺮ‪ ،‬ﻧﺎﻧﻮﻧﻘﺮه ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺳﻄﺢ ﺗﻤﺎس‬
‫ﺑﻴﺸﺘﺮ و ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮ ﻏﺸﺎي ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﻧﻔﻮذ در‬
‫ﻣﻴﺘﻮﻛﻨﺪري ﮔﻠﺒﻮلﻫﺎي ﺳﻔﻴﺪ و ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ آﻧﺰﻳﻢﻫﺎي آﻧﻬﺎ‬
‫ﻣﻲﮔﺮدد)‪ .(8،10‬اﻳﻦ ﻣﺴﻴﺮﻫﺎ اﺣﺘﻤﺎﻻ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬
‫ژنﻫﺎي دﺧﻴﻞ در ﭼﺮﺧﻪ ﺳﻠﻮﻟﻲ ﮔﺮدﻳﺪه و ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﻟﻮﺳﻤﻲ و‬
‫ﻓﻌﺎلﺳﺎزي ﭘﺮوﺗﻮاﻧﻜﻮژنﻫﺎ )‪ (Protooncogenes‬و ﺗﺒﺪﻳﻞ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ‬
‫ژنﻫﺎي ﺳﺮﻃﺎﻧﻲ ﻳﺎ اﻧﻜﻮژنﻫﺎ )‪ (Oncogenes‬ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در‬
‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎﻻً ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻗﻄﺮ و ﺷﻜﻞ ﻧﺎﻧﻮذره ﺑﻪ ﻛﺎر‬

‫‪References:‬‬
‫‪1- Eisler R. A review of silver hazards to plants and animals. 1996.p. 143-4. Available from:‬‬
‫‪www.images.library.wise.edu/Econatrs/Effect/Argentum/ Argentum04/reference.‬‬
‫‪2- Hochmuth RM, Worthy PR, Evans EA. Red cell exten sional recovery and the determination of membrane‬‬
‫‪viscosity. Bio Phys J 2007; 26: 101-14.‬‬
‫;‪3- Hori K, Martin TG, Rainey P, Robertson WO. Believe it or not-silver still poison. Vet Hum Toxicol 2002‬‬
‫‪44(5): 291-2.‬‬
‫‪4- Hogstrand C, Wood CM. The toxicity of silver to marine fish. Questions & Answers; 1996.p. 109-12.‬‬
‫‪5- Tahan C, Leung R, Zenner GM, Ellison KD, Crone WC, Miller CA. Nanotechnology and improving‬‬
‫‪packaged food quality and safety. Part 2: nanocomposites. Am J Physics 2006; 74: 443-8.‬‬
   ... ‫ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮات ﻧﺎﻧﻮذرات ﻧﻘﺮه ﺑﺮ ﻣﻴﺰان‬722

6- Powers KW, Brown SC, Krishna VB, Wasdo SC, Moudgil BM, Roberts SM. Designing a strategies for
safety evaluation of nanomaterials. Part VI. Characterization of nanoscale particles for cells: challenges and
perspectives. Toxicol Sci 2006; 90(2): 296-303.

7- Geho DH, Jones CD, Petricoin EF, Liotta LA. Nanoparticles: potential biomarker harvesters. Curr Opin
Chem Biol 2006; 10(1): 56-61.
8- Naghsh N, Valian S, Madani H. Investigation of Beta cells specific apoptosis on the plasma free fatty acids
level. Iran J Bioch Molecular Biol 2005; 1(1): 15-16
9- Machiedo GW, Powell RJ, Rush BF, Swislocki NI, Dikdan G. The incidence of decreased red blood cell
deformability in sepsis and the association with oxygen free radical damage and multiple-sys tem organ failure.

Arch Surg 1989; 124(12): 1386-9.

10- Hussain SM, Hess KL, Gearhart JM, Geiss KT, Schlager JJ. In vitro toxicity of nanoparticles in BRL 3A rat
liver cells. Toxicol Vitro 2005; 19(7): 975-83.

11- Sriram MI, Mani Kanth SB, Kalishwaralal K, Gurunathan S. Antitumor activity of silver nanoparticles in
Dalton,s lymphoma ascites tumor model. Int J Nanomedicine 2010; 5: 753-62.
12- Wijnboven SWP, Peijnenburg WJGM, Herberts CA, Hagens WI, Oomen AG, Heugens EHW, et al.

Nanosilver: a review of avelable data and knowledge gaps in human and environmental risk assessment.
Nanotoxicol 2009; 3(2); 109-38.
13- Pisanic TR, Blackwell JD, Shubayev VI, Finones RR, Jin S. Nanotoxicity of iron oxide nanoparticle

internalization in growing neurons. Biomaterials 2007; 28(16): 2572-81.

14- Radziuk D, Shchukin DG, Skirtach A, Mohwald H, Sukhorukov G. Synthesis of silver nanoparticles for
remote opening of polyelectrolyte microcapsules. Langmuir 2007; 23(8): 4612-17.

15- Bhainsa KC, D'Souza SF. Ex tracellular biosynthesis of silver nanoparticles using the fungus Aspergillus
fumigates. Colloids Surf B Biointerfaces 2006; 47(2): 160-4.

  1391 ‫ ﺑﻬﻤﻦ و اﺳﻔﻨﺪ‬،‫ ﺷﻤﺎره ﺷﺶ‬،‫دوره ﺑﻴﺴﺘﻢ‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ – درﻣﺎﻧﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺻﺪوﻗﻲ ﻳﺰد‬
   723 ‫ﻧﻮﺷﻴﻦ ﻧﻘﺶ و ﻫﻤﻜﺎران‬

Investigating Nanosilver Effects on Blood Cells Counter in Male Rats

*1 2 3
Naghsh N(PhD) , Amirkhani-Dehkordi S(MSc) , Aghababa H(PhD)

1
Department of Biology, Falavarjan Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran
2
Department of Animal Physiology, Falavarjan Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran
3
Department of Biology, Arsanjan Branch, Islamic Azad University, Shiraz, Iran

Received: 12 Jul 2011 Accepted: 1 Nov 2012

Abstract
Introduction: Nanosilver particles are one of the functional grounds in nanotechnology field. These
nanoparticles may produce free radicals and destruct different cells. In this study, Nanosilver toxic effects on
RBC and WBC numbers in male Rats were studied. Thus, male rats were treated with nanosilver and RBC
and WBC were detected.
Methods: In this study, RBC was detected in male Wistar rats following exposure to 50, 100, 200 and
400ppm concentration of silver nanoparticles administrated peritoneally.
Then, RBC and WBC were collected in rats 3, 8 and 12 days after treatment of nanosilver particles.
Numbers of RBC and WBC were compared in treatment and control groups.
Results: The study results indicated that dose of 400ppm nanosilver was effective on decrease of RBC and
increase of WBC in treatment rats 12 day after treatment. These results were significant (p≤0/01).
Discussion: The efficiency of 400ppm concentration of nanosilver, RBC decease and WBC increase could
be referred to probabale lyses of RBC cell membranes and sever incitement of cellular immune system. The
extra investigation is recommended regarding variety of new shapes, sizes and composition of nanosilver.

Keywords: Nanosilver; Rat; RBC; Toxic effects; WBC

This paper should be cited as:

Naghsh N, Amirkhani-Dehkordi S, Aghababa H. Investigating nanosilver effects on blood cells counter in male rats. J
Shahid Sadoughi Univ Med Sci 2013; 20(6): 716-23.

*Corresponding author: Tel: +98 311 2212857, Email: naghsh@iaufala.ac.ir