ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Η παρούσα εργασία με τίτλο «Φορμαλδεΰδη: Η επίδρασή της στην υγεία των

εργαζομένων κατά την παραγωγή συγκολλημένων προϊόντων ξύλου» συντάχθηκε
στο πλαίσιο του μαθήματος «Ποιοτικός Έλεγχος Πρώτων Υλών» του ΣΤ΄ εξαμήνου του
προγράμματος σπουδών του τμήματος Σχεδιασμού και Τεχνολογίας Ξύλου και
Επίπλου, του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η συγκέντρωση στοιχείων και δεδομένων από
μελέτες που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί, σχετικά με τα ποσοστά έκλυσης
φορμαλδεΰδης από συγκολλημένα προϊόντα ξύλου, την επίδραση της
φορμαλδεΰδης στην υγεία του ανθρώπου κατά τα στάδια παραγωγής αλλά και
χρήσης των συγκολλημένων προϊόντων, καθώς και την ισχύουσα νομοθεσία σχετικά
με το επιτρεπόμενο όριο φορμαλδεΰδης που εκλύεται από έπιπλα οικιακής χρήσης
κατασκευασμένα από συγκολλημένα προϊόντα ξύλου.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ..................................................................................................................... 1
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ............................................................................................................... 2
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ......................................................................... Error! Bookmark not defined.
1. ΦΟΡΜΑΛΔΕΫΔΗ ...................................................... Error! Bookmark not defined.
1.1. ΟΡΙΣΜΟΣ της ΦΟΡΜΑΛΔΕΫΔΗΣ .......................... Error! Bookmark not defined.
1.1.1. Ετυμολογία Ονομασίας ................................ Error! Bookmark not defined.
1.1.2. Τι είναι η Φορμαλδεΰδη; .............................. Error! Bookmark not defined.
1.1.3. Μορφές Φορμαλδεΰδης............................... Error! Bookmark not defined.
1.2. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ.......................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.1. Η Ιστορία της Ανακάλυψης της Φορμαλδεΰδης .........Error! Bookmark not
defined.
1.2.2. Εμπορική Παραγωγή Φορμαλδεΰδης .......... Error! Bookmark not defined.
1.3. ΤΡΟΠΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ............................................ Error! Bookmark not defined.
1.4. ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ............................................................ Error! Bookmark not defined.
1.4.1. Φυσικές Ιδιότητες ......................................... Error! Bookmark not defined.
1.4.2. Χημικές Ιδιότητες και Παράγωγα ................. Error! Bookmark not defined.
1.5. ΧΡΗΣΕΙΣ ................................................................ Error! Bookmark not defined.
1.6. Η ΦΟΡΜΑΛΔΕΫΔΗ ως ΣΥΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΛΛΑΣ ......... Error! Bookmark not defined.
1.6.1. Συγκολλητικές Ουσίες και Ξύλο................ Error! Bookmark not defined.
1.6.1.1. Συγκολλητική Ουσία Φαινόλης- Φορµαλδεΰδης .Error! Bookmark not
defined.
1.6.1.2. Συγκολλητική ουσία Ουρίας- Φορµαλδεΰδης .....Error! Bookmark not
defined.
1.6.1.3. Συγκολλητική ουσία Μελαµίνης- Φορµαλδεΰδης: .... Error! Bookmark
not defined.
1.6.1.4. Συγκολλητική ουσία Μελαµίνης – Ουρίας - Φορµαλδεΰδης: ..... Error!
Bookmark not defined.
1.6.1.5. Συγκολλητική ουσία Ρεσορσινόλης- Φορµαλδεΰδης Error! Bookmark
not defined.
1.6.2. Παρουσία της Φορµαλδεΰδης στην Αγορά . Error! Bookmark not defined.
1.6.3. Η Χρήση της Φορμαλδεΰδης στο Ξύλο και στα Έπιπλα .... Error! Bookmark
not defined.
 1.6.3.1. Λαμίνες υψηλής πίεσης – HPL / high-pressure laminate ............. Error!
Bookmark not defined.
1.6.3.2. Φαινολικά πάνελ ................................... Error! Bookmark not defined.
1.6.3.3. Πάνελ μελαμίνης/Πάνελ TFM /Thermally fused melamine ......... Error!
Bookmark not defined.
1.6.3.4. Φυσικός καπλαμάς ξύλου /ημί-μασιφ .. Error! Bookmark not defined.
1.6.3.5. Θερμοπλαστικά φύλλα/φόϊλ PVC / /RTF – rigid thermoformable foils
............................................................................. Error! Bookmark not defined.
1.6.3.6. Υψηλής στιλπνότητας επιφάνειες ABS .. Error! Bookmark not defined.
1.6.3.7. Τυπωμένα φύλλα χαρτιού χαμηλού βάρους (φόϊλ) - light basis weight
papers ................................................................. Error! Bookmark not defined.
2. ΕΚΛΥΣΗ ΦΟΡΜΑΛΔΕΫΔΗΣ...................................................................................... 5
2.1. ΠΗΓΕΣ ΕΚΛΥΣΗΣ ΦΟΡΜΑΛΔΕΫΔΗΣ σε ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ........................... 5
2.1.1. Άλλες πηγές έκλυσης φορμαλδεΰδης: ........................................................ 8
2.2. ΠΗΓΕΣ ΕΚΛΥΣΗΣ ΦΟΡΜΑΛΔΕΫΔΗΣ σε ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ............................ 9
2.2.1. Ποσοστά έκλυσης φορμαλδεΰδης στους εσωτερικούς χώρους............... 11
2.3. ΕΚΛΥΣΗ ΦΟΡΜΑΛΔΕΫΔΗΣ από ΣΥΓΚΟΛΛΗΜΕΝΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΞΥΛΟΥ .............. 12
2.3.1 Παράγοντες που επηρεάζουν το ποσοστό έκλυσης .................................. 13
2.3.2. Τρόποι περιορισμού του ποσοστού έκλυσης ........................................... 16
2.3.3. Τρόποι περιορισμού της Έκθεσης ............................................................. 19
2.3.4. Μέθοδοι μέτρησης ποσοστού έκλυσης φορμαλδεΰδης .......................... 22
2.3.4.1. Μέθοδοι μέτρησης της έκλυσης σε εργοστάσια παραγωγής
συγκολλητικών προϊόντων. ............................................................................. 22
2.3.4.2. Μέθοδοι μέτρησης της έκλυσης σε παραγμένα συγκολλημένα
προϊόντα .......................................................................................................... 23
3. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ στην ΥΓΕΙΑ του ΑΝΘΡΩΠΟΥ ................ Error! Bookmark not defined.
3.1. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ στην ΥΓΕΙΑ των ΧΡΗΣΤΩΝ από την ΕΚΛΥΣΗ ΦΟΡΜΑΛΔΕΫΔΗΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ
ΞΥΛΟΥ σε ΚΛΕΙΣΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ ......................................... Error! Bookmark not defined.
3.1.1. Εισπνοή (αναπνοή) ....................................... Error! Bookmark not defined.
3.1.2. Οφθαλμική επαφή ........................................ Error! Bookmark not defined.
3.1.3. Δερματική επαφή ......................................... Error! Bookmark not defined.
3.1.4. Κατάποση ...................................................... Error! Bookmark not defined.
3.2. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ στην ΥΓΕΙΑ των ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ σε ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
ΣΥΓΚΟΛΛΗΜΕΝΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ.................................... Error! Bookmark not defined.
 3.2.1. Συμπτώματα έκθεσης στην φορμαλδεΰδη .. Error! Bookmark not defined.
3.2.2. Χρονικές Επιπτώσεις ..................................... Error! Bookmark not defined.
4. ΔΙΕΘΝΗΣ και ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ .................. Error! Bookmark not defined.
4.1. ΠΡΟΤΥΠΑ .............................................................. Error! Bookmark not defined.
4.2. ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ......................................................... Error! Bookmark not defined.
4.2.1. Πιστοποιητικά ............................................... Error! Bookmark not defined.
4.2.2. Μέθοδοι Ταυτοποίησης ............................... Error! Bookmark not defined.
4.3. ΜΕΘΟΔΟΙ και ΚΑΝΟΝΕΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ από τη ΦΟΡΜΑΛΔΕΫΔΗ σε ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΑ
ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΠΙΠΛΩΝ ................................................. Error! Bookmark not defined.
4.3.1. Μέτρα πρώτων βοηθειών ............................ Error! Bookmark not defined.
4.3.2. Σημαντικότερα συμπτώματα και επιδράσεις, άμεσες ή μεταγενέστερες
................................................................................. Error! Bookmark not defined.
4.3.3. Μέτρα για καταπολέμηση πυρκαγιάς .......... Error! Bookmark not defined.
4.3.4. Μέτρα για την αντιμετώπιση έκτακτης ανάγκης ........Error! Bookmark not
defined.
4.3.5. Μέτρα για την πρόληψη πυρκαγιάς και την αποφυγή της δημιουργίας
αερολυμάτων και σκόνης ....................................... Error! Bookmark not defined.
4.3.6. Μέτρα ατομικής προστασίας (προσωπικός εξοπλισμός ασφαλείας) Error!
Bookmark not defined.
4.3.7. Έλεγχοι περιβαλλοντικής έκθεσης ............... Error! Bookmark not defined.
4.4. ΕΠΙΤΡΕΠΤΑ ΟΡΙΑ ΠΟΣΟΣΤΩΝ ΕΚΛΥΣΗΣ ΦΟΡΜΑΛΔΕΫΔΗΣ στα ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΑ
ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΞΥΛΟΥ ....................................................... Error! Bookmark not defined.
5. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΠΟΣΟΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ .................. Error! Bookmark not defined.
6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ – ΣΥΖΗΤΗΣΗ ................................ Error! Bookmark not defined.
7. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ........................................................... Error! Bookmark not defined.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ .......................................... Error! Bookmark not defined.
 Φορμαλδεΰδη

2. ΕΚΛΥΣΗ ΦΟΡΜΑΛΔΕΫΔΗΣ
2.1. ΠΗΓΕΣ ΕΚΛΥΣΗΣ ΦΟΡΜΑΛΔΕΫΔΗΣ σε ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ
Σύμφωνα με μια έκθεση του 1997 από την Επιτροπή Ασφαλείας Καταναλωτικών
Προϊόντων των ΗΠΑ, η φορμαλδεΰδη συνήθως υπάρχει τόσο στον αέρα όσο και στον
εξωτερικό αέρα σε χαμηλά επίπεδα, συνήθως λιγότερο από 0,03 μέρη φορμαλδεΰδης ανά
εκατομμύρια μέρη αέρα (ppm). Τα υλικά που περιέχουν φορμαλδεΰδη, μπορούν να
απελευθερώσουν αέριο ή ατμούς φορμαλδεΰδης στον αέρα. Μια πηγή φορμαλδεΰδης
στον αέρα, για παράδειγμα, είναι οι εκπομπές αερίων των αυτοκινήτων.
Οι συγκεντρώσεις εξωτερικής φορμαλδεΰδης στις αστικές περιοχές διαφέρουν
πολύ. Στη Βόρεια και Κεντρική Ευρώπη οι τιμές μεταξύ 3 & 15 ppm είναι τυπικές (T.
Salthammer, 2019). Οι Bruinen de Bruin et al. μέτρησαν τις μέσες συγκεντρώσεις
φορμαλδεΰδης μεταξύ 0,3 ppm και 4,0 ppm σε 11 πόλεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ωστόσο, ειδικά στις ευρωπαϊκές μητροπόλεις, υπάρχει μια σαφής τάση για υψηλότερα
επίπεδα φορμαλδεΰδης, (T. Salthammer. 2013) η οποία οφείλεται συχνά στη φωτοχημική
αντιδραστικότητα, όπως φαίνεται από τους Bakeas et al. (E.B. Bakeas, D.I. Argyris, P.A.
Siskos 2003) για την πόλη της Αθήνας.
Ωστόσο, οι μέσες συγκεντρώσεις φορμαλδεΰδης στον ευρωπαϊκό αέρα είναι
χαμηλότερες σε σύγκριση με πολλές μη ευρωπαϊκές περιοχές (T. Salthammer 2013). Στην
παρούσα μελέτη θεωρήθηκε ότι οι συγκεντρώσεις φορμαλδεΰδης κυμαίνονται από 1 ppm
έως 30 ppm σε αστικές περιοχές και 1 ppm έως 5 ppm για άλλες περιοχές.
Αυτή η υπόθεση περιλαμβάνει βραχυπρόθεσμα γεγονότα, όπως φαίνεται στην
παρακάτω φωτογραφία με νέφος (Εικ. Νέφος).

5
 Φορμαλδεΰδη

Εικόνα 2.1

Θεωρήθηκε επίσης ότι οι συγκεντρώσεις υψηλότερες από 20 ppm συμβάλλουν με

λιγότερο από 1%. Επιπλέον, λήφθηκε ότι η κατανομή των ατμοσφαιρικών δεδομένων είναι
συνήθως λογικά/φυσιολογικά. Τα αποτελέσματα μιας προσομοίωσης Monte-Carlo
παρουσιάζονται στον Πίνακα 1.

6
 Φορμαλδεΰδη

Πίνακας 1

7
 Φορμαλδεΰδη

2.1.1. Άλλες πηγές έκλυσης φορμαλδεΰδης:

Ατμοσφαιρικά επίπεδα φορμαλδεΰδης
Η φορμαλδεΰδη είναι η πιο κοινή αλδεΰδη στο περιβάλλον, με μέση συγκέντρωση
0,5 mg/m3. Σε αστικές περιοχές η συγκέντρωση εξαρτάται από τις ανθρωπογενείς
δραστηριότητες που σχετίζονται με την φορμαλδεΰδη, και κυμαίνεται μεταξύ 1 και 20
mg/m3. Σε εσωτερικούς χώρους η συγκέντρωση αυξάνεται περισσότερο, λόγω της
παρουσίας φορμαλδεΰδης σε διάφορα προϊόντα που θα αναλύσουμε παρακάτω.
Έκλυση φορμαλδεΰδης προκύπτει και από τα υφάσματα. Σε μελέτες που έχουν
γίνει, φαίνεται ότι τα ρούχα μπορεί να περιέχουν μέχρι και 351 mg/100 gr.
Η φορμαλδεΰδη περιέχεται σε ένα τεράστιο πλήθος προϊόντων που
χρησιμοποιούμε καθημερινά, ακόμα και σε προϊόντα που τα θεωρούμε εντελώς αθώα. Σε
μια μελέτη που έγινε το 1999 για λογαριασμό του υπουργείου υγείας της Ελβετίας,
βρέθηκε ότι τα υγρά μωρομάντιλα είναι ένα από τα δέκα οικιακά προϊόντα με την
μεγαλύτερη συγκέντρωση φορμαλδεΰδης. Άλλα προϊόντα με μεγάλη συγκέντρωση
φορμαλδεΰδης είναι τα σαπούνια, τα σαμπουάν, τα χρώματα και τα βερνίκια.
➢ Η φορμαλδεΰδη σε φυτικές τροφές
Εκτός όμως από τα οικιακά προϊόντα, μεγάλο ποσοστό φορμαλδεΰδης περιέχουν
και τα τρόφιμα. Η φορμαλδεΰδη έχει ανιχνευτεί σε σημαντικές ποσότητες σε φρούτα και
λαχανικά με τιμές που κυμαίνονται από 3-60 mg/kg (IARC 1995). Η έκθεση της
φορμαλδεΰδης στον άνθρωπο είναι επίσης δυνατή από φυτά, όπως φασόλια και κριθάρι,
τα οποία μπορούν να απορροφούν φορμαλδεΰδη από τα φύλλα τους. Επίσης,
φορμαλδεΰδη έχει ανιχνευτεί και στο μέλι.

Πίνακας 2.2

8
 Φορμαλδεΰδη

Έτσι λοιπόν, φαίνεται ότι η φορμαλδεΰδη υπάρχει σε σημαντική ποσότητα σε

τρόφιμα που υποτίθεται ότι είναι ευεργετικά για τον οργανισμό. Στις περισσότερες
περιπτώσεις η ύπαρξή της στα τρόφιμα συμβαίνει, είτε επειδή χρησιμοποιείται ως
αμυντικός παράγοντας κατά του σχηματισμού μυκήτων ή ως απαραίτητη ουσία για τον
σχηματισμό σακχάρων.
➢ Η φορμαλδεΰδη σε ζωικές τροφές
Η φορμαλδεΰδη αναπτύσσεται στα αλιευμένα ψάρια, λόγω της μείωσης του
τριοξειδίου της τριμεθυλαμίνης. Επίσης, συσσωρεύεται κατά την αποθήκευση
κατεψυγμένων ψαριών. Φορμαλδεΰδη ακόμα μπορεί να συσταθεί από κοινού με την
αμμωνία, λόγω της χρήσης εξαμεθυλοτετραμίνης, η οποία χρησιμοποιείται ως πρόσθετο
τροφίμων σε προϊόντα αλιείας, όπως η ρέγγα και το χαβιάρι.
➢ Η φορμαλδεΰδη σε γαλακτοκομικά προϊόντα
Στο γάλα και τα υπόλοιπα γαλακτοκομικά προϊόντα η μέση συγκέντρωση
φορμαλδεΰδης είναι 1 mg/kg. Σαν πρόσθετο όμως, η χρήση της στον τομέα της
γαλακτοβιομηχανίας έχει απαγορευθεί, με μόνη εξαίρεση μερικά είδη τυριού, όπως το
ιταλικό που επιτρέπεται ακόμα.
Η ημερήσια πρόσληψη φορμαλδεΰδης από τις τροφές είναι δύσκολο να εκτιμηθεί,
αλλά σε μια πρόχειρη εκτίμηση από τα μέχρι τώρα διαθέσιμα δεδομένα υπολογίζεται ότι
είναι μεταξύ 2-14 mg/kg για έναν μέσο ενήλικα.

2.2. ΠΗΓΕΣ ΕΚΛΥΣΗΣ ΦΟΡΜΑΛΔΕΫΔΗΣ σε ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ

Πρόσφατες διεθνείς έρευνες έχουν καταγράψει υψηλές συγκεντρώσεις ρύπων και
ιδιαίτερα φορμαλδεΰδης σε εσωτερικούς χώρους νεόδμητων κυρίως κατοικιών. Οι ρύποι
αυτοί εκλύονται κυρίως από συγκολλημένα προϊόντα ξύλου (μοριοπλάκες, MDF),
συνθετικά υφάσματα, κουρτίνες και μονωτικά υλικά. Οι έρευνες αυτές τονίζουν τους
κινδύνους που ελλοχεύουν για την υγεία των καταναλωτών, αφού αποδεικνύουν την
ύπαρξη υψηλών συγκεντρώσεων φορμαλδεΰδης σε χώρους κατοικιών και γραφείων.
Από τις δεκαετίες του ’70 & του ’80 έχει αναγνωριστεί ότι τα σύνθετα προϊόντα
ξύλου αποτελούν τις κυριότερες πηγές έκλυσης φορμαλδεΰδης.
Άλλοι ρύποι εσωτερικών χώρων είναι η ακεταλδεΰδη, η πεντανάλη, το βενζόλιο,
το στυρένιο και άλλες οργανικές καρβοξυλικές ενώσεις. Έχει μάλιστα γίνει ευρέως γνωστό

9
 Φορμαλδεΰδη

το λεγόμενο Sick Building Syndrome εξαιτίας αυτών των ρύπων που στα ελληνικά
μεταφράζεται ως «Σύνδρομο του Παθογόνου Κτηρίου».
Έχει επίσης αποδειχθεί ότι έπιπλα κατασκευασμένα από μοριοπλάκες που
παράγονται με ρητίνες ουρίας-φορμαλδεΰδης, είναι οι σημαντικότερες πηγές έκλυσης
αλδεϋδών σε οικίες. Οι συγκεντρώσεις αλδεϋδών σε εσωτερικούς χώρους εξαρτώνται και
από τις διαδικασίες καύσης, π.χ. θέρμανση, μαγείρεμα και κάπνισμα.
Οι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις εμφανίζονται σε κλειστούς χώρους χωρίς καλό και
συχνό εξαερισμό, και σε χώρους με υψηλή θερμοκρασία και σχετική υγρασία.
Συνοψίζοντας, στους εσωτερικούς χώρους η φορμαλδεΰδη προέρχεται κυρίως:

Εικόνα 2.2

• Από τον καπνό του τσιγάρου (περιέχει 1500 mg φορμαλδεΰδη ανά πακέτο).
• Από τα παράγωγα ξύλου π.χ. μοριοσανίδες, ινοσανίδες, συγκολλητή και αντικολλητή
ξυλεία, των οποίων η βιομηχανική μορφοποίηση απαιτεί θερμοσκληρυνόμενες κόλλες με
βάση τις φορμικές αλδεΰδες, περισσότερο γνωστές ως φορμόλες ή φορμαλδεΰδες, όπως
ουρίας-φορμαλδεΰδης (UF), μελαμίνης-ουρίας-φορμαλδεΰδης (MUF), φαινόλης-
φορμαλδεΰδης (PF), ρεσορκίνης-φαινόλης-φορμαλδεΰδης (RPF).
Με την επίδραση της θερμοκρασίας οι ρητίνες που περιέχονται στις κόλλες αυτές, γίνονται
άκαμπτες με πολυσυμπύκνωση, σχηματίζοντας ένα τρισδιάστατο πλέγμα. Από
τοξικολογική άποψη, οι κίνδυνοι προέρχονται από τους χειρισμούς των μονομερών και
των πρόσθετων συστατικών.
Το τελικό προϊόν είναι σχετικά ουδέτερο, εκτός αν εισέλθει στον οργανισμό (θεωρείται εν
δυνάμει καρκινογόνο). Η έκθεση σε τοξικά συστατικά, μπορεί να συμβεί κατά τη
βιομηχανική παραγωγή των ρητινών ή όταν αυτές κάτω από ορισμένες συνθήκες

10
 Φορμαλδεΰδη

θερμοκρασίας-υγρασίας απελευθερώσουν μονομερή και διάφορα άλλα επιζήμια

προϊόντα.
Στις παραπάνω πηγές θα πρέπει να προστεθούν αυτές που προέρχονται από:
➢ Τις οικιακές συσκευές αερίου ή πετρελαίου χωρίς καπναγωγό
➢ Τα τζάκια ανοιχτής εστίασης
➢ Τα υλικά επιφανειακής προστασίας ξύλινων δαπέδων
➢ Τα χρώματα με LATEX, τα υδροδιαλυτά χρώματα, τις λάκες, τα ειδικά αστάρια
χρωμάτων, τα προστατευτικά ξύλων
➢ Τα προϊόντα υγιεινής σώματος όπως υγρά σαπούνια, βερνίκια νυχιών με κάτω του
0,3% φορμαλδεΰδη
➢ Τα θερμομονωτικά υλικά ουρίας-φορμαλδεΰδης ή τα ινώδη θερμομονωτικά υλικά
με συνδετικό υλικό των ινών την φαινόλη-φορμαλδεΰδη
➢ Τα προϊόντα καθαρισμού και συντήρησης οικιακής χρήσης (καθαριστικά πιάτων,
συσκευών κουζίνας, χαλιών, βερνίκια παπουτσιών, απολυμαντικά, πρόσμικτα
μαλακτικά ρούχων κλπ)
➢ Τα υλικά συντήρησης ορισμένων υφασμάτων, ώστε να μην τσαλακώνουν
➢ Τις μοκέτες με συνθετικό υπόστρωμα
➢ Τις ταπετσαρίες τοίχων
➢ Τα αυτογραφικά χαρτιά
➢ Τα σκληρυντικά νυχιών που περιέχουν μέχρι 5% φορμαλδεΰδη

2.2.1. Ποσοστά έκλυσης φορμαλδεΰδης στους εσωτερικούς χώρους

▪ Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά, από το 1995, η συγκέντρωση της
φορμαλδεΰδης στους εσωτερικούς χώρους να είναι μικρότερη του 0,1 mg/m3 για
παραμονή σε αυτούς 30 λεπτών για υγιή άτομα και 0,01 mg/m3 για άτομα με
αναπνευστικά προβλήματα.
▪ Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής ο Οργανισμός ATSDR (Agency for Toxic
Substances Disease Registry) έχει καθιερώσει τις ακόλουθες οριακές τιμές
συγκέντρωσης φορμαλδεΰδης:
- 0,040 ppm (0,048 mg/m3 = 48 μg/m3) για έκθεση από 1 έως 14 ημέρες
- 0,030 ppm (0,036 mg/m3 = 36 μg/m3) για έκθεση από 15 έως 364 ημέρες
- 0,008 ppm (0,010 mg/m3 = 10 μg/m3) για μια χρόνια έκθεση

11
 Φορμαλδεΰδη

Σημείωση: 1 ppm αντιστοιχεί σε 1,22 mg/m3 και 1 mg/m3 αντιστοιχεί σε 0,82 ppm.
▪ Στη Γαλλία οι οδηγίες για την έκθεση στη φορμαλδεΰδη προβλέπουν:
- Οριακή τιμή 1 ppm
- Μέση οριακή τιμή 0,5 ppm (0,61 mg/m3)
▪ Στη Γερμανία ο Ομοσπονδιακός Οργανισμός Υγείας το 1997, συνέστησε να μην
υπερβαίνει η συγκέντρωση φορμαλδεΰδης στους χώρους κατοικίας το 0,1 ppm.
▪ Τιμές-οδηγοί συγκεντρώσεων φορμαλδεΰδης στον εσωτερικό αέρα
Από τις παραπάνω συστάσεις προκύπτουν δύο τιμές οριακών συγκεντρώσεων:
- Για την έκθεση των ατόμων μέχρι 2 ώρες: 50 μg/m3 (0,040 ppm)
- Για την έκθεση των ατόμων μέχρι 8 ώρες: 10 μg/m3 (0,008 ppm)

2.3. ΕΚΛΥΣΗ ΦΟΡΜΑΛΔΕΫΔΗΣ από ΣΥΓΚΟΛΛΗΜΕΝΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ

ΞΥΛΟΥ
Η φορμαλδεΰδη (χημικός τύπος: HCHO) χρησιμοποιείται ως ένα από τα κύρια
συστατικά παραγωγής φαινοπλαστικών και αμινοπλαστικών θερμοσκληρυνόμενων
συγκολλητικών ουσιών, σε συνδυασμό με κάποιο άλλο μονομερές. (Carvalho, Magalhães,
& Fe, 2016). Για την παραγωγή συγκολλημένων προϊόντων ξύλου (μοριοσανίδες,
ινοσανίδες, αντικολλητά, OSB κ.ά.) χρησιμοποιούνται θερμοσκληρυνόμενες ρητίνες με
βάση τη φορμαλδεΰδη, με κυριότερες την ουρία-φορμαλδεΰδη, τη μελαμίνη-
φορμαλδεΰδη και τη φαινόλη-φορμαλδεΰδη. Από αυτές, η ουρία-φορμαλδεΰδη
χρησιμοποιείται συχνότερα, κυρίως λόγω του χαμηλού κόστους, αλλά και λόγω της
συγκολλητικής της ικανότητας για προϊόντα που προορίζονται για εσωτερική χρήση.
(Τσουμής, 2009). Εκτός από την παραγωγή συγκολλητικών ουσιών, η φορμαλδεΰδη
περιέχεται επίσης στις επικαλύψεις των συγκολλημένων προϊόντων, είτε ως συστατικό
των βερνικιών είτε ως συστατικό των συνθετικών ρητινών από τις οποίες παράγονται τα
πλαστικά φύλλα επένδυσης των συγκολλημένων προϊόντων ξύλου. (Γρηγορίου, 2009)
Ωστόσο, η χρήση της ουρίας-φορμαλδεΰδης ως συγκολλητικής ουσίας έχει ως
βασικό μειονέκτημα την έκλυση φορμαλδεΰδης, τόσο κατά τη διάρκεια παραγωγής των
προϊόντων, όσο και στη μετέπειτα χρήση αυτών.1(Carvalho, Magalhães, &Fe,

1
Οι συγκολλητικές ουσίες φαινόλη-φορμαλδεΰδη, ρεσορσινόλη- φορμαλδεΰδη και φαινόλη-ρεσορσινόλη-
φορμαλδεΰδη δεν αλλοιώνονται χημικά κατά τη χρήση των συγκολλημένων προϊόντων και άρα δεν εκλύεται

12
 Φορμαλδεΰδη

2016)(Μαντάνης, Γ. και Ε. Μαρκεσίνη, 1998) Πιο συγκεκριμένα, κατά την παραγωγή

συγκολλημένων προϊόντων ξύλου χρησιμοποιείται μεγαλύτερη αναλογία φορμαλδεΰδης,
ώστε να επιτευχθεί αφενός καλύτερη ποιότητα συγκόλλησης, αφετέρου ταχύτερος
πολυμερισμός της κόλλας. Έτσι, κατά την εφαρμογή της συγκολλητικής ουσίας στα
ξυλοτεμαχίδια ή στις ίνες, καθώς και κατά τη μεταφορά αυτών στις πρέσες, ποσότητα της
ελεύθερης φορμαλδεΰδης απελευθερώνεται στον χώρο, μολύνοντας την ατμόσφαιρα.
Ύστερα, κατά τη διαδικασία της συμπίεσης σε θερμή πρέσα και με τη συμβολή της
υγρασίας των ξυλοτεμαχιδίων, τα μόρια της φορμαλδεΰδης που δεν έχουν αντιδράσει
(ελεύθερη φορμαλδεΰδη), αποδεσμεύονται και διαχέονται στον χώρο. Η έκλυση είναι
ιδιαίτερα έντονη με το άνοιγμα της πρέσας και εξακολουθεί να συμβαίνει με μειωμένους
ρυθμούς ακόμα και κατά τη χρήση του προϊόντος. (Φιλίππου, 2007)

2.3.1 Παράγοντες που επηρεάζουν το ποσοστό έκλυσης

Η έκλυση φορμαλδεΰδης από τα συγκολλημένα προϊόντα ξύλου προκύπτει από

δύο αίτια: από την ύπαρξη μορίων φορμαλδεΰδης, τα οποία δεν έχουν αντιδράσει χημικά
με τις υπόλοιπες ουσίες της συγκολλητικής ουσίας και από τη μακροπρόθεσμη υδρόλυσή
της. Επιπλέον, οι παράγοντες που επηρεάζουν το ποσοστό έκλυσης φορμαλδεΰδης
χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: τους ενδογενείς και τους εξωγενείς.(Athanassiadou &
Ohlmeyer, 2009) Οι ενδογενείς παράγοντες αφορούν τις τεχνολογικές παραμέτρους της
παραγωγικής διαδικασίας, καθώς επίσης και τη δομή των υλικών που χρησιμοποιούνται,
ενώ οι εξωγενείς παράγοντες αναφέρονται στις συνθήκες των εσωτερικών χώρων, στους
οποίους έχουν τοποθετηθεί τα προϊόντα.(Γρηγορίου, 2009)

Οι κυριότεροι ενδογενείς παράγοντες είναι:

1. Το είδος της λιγνινοκυτταρινικής πρώτης ύλης
Κύρια πρώτη ύλη είναι το ξύλο, αλλά μπορεί να χρησιμοποιηθούν σε μικρά ποσοστά
και άλλες λιγνινοκυτταρινικές πρώτες ύλες (bamboo, kenaf κ.ά.) ή υπολείμματα
γεωργικών προϊόντων (άχυρο, καλάμια, στελέχη βαμβακιών, φλοιός ρυζιού

ανιχνεύσιμη φορμαλδεΰδη. (Risbrudt, Ritter, & Wegner, 2010) Αντίστοιχα, οι μελαμινικές κόλλες με χαμηλή
(Ουρία- μελαμίνη-φορμαλδεΰδη, UMF) ή υψηλή αναλογία μελαμίνης (μελαμίνη-ουρία- φορμαλδεΰδη, MUF)
έχουν αυξημένη υδροληπτική σταθερότητα και η όποια έκλυση φορμαλδεΰδης περιορίζεται σε πολύ χαμηλά
επίπεδα.(Athanassiadou&Ohlmeyer, 2009)
13
 Φορμαλδεΰδη

κ.ά.)(Τσουμής, 2009) (RodolfodeMelo, Stangerlin, CampomanesSantana, &Pedrosa, 2013)

(Dungani, etal., 2014) Για παράδειγμα, σε σχετική μελέτη που αφορούσε, μεταξύ άλλων,
το κατά πόσον το είδος του ξύλου επηρεάζει την περιεχόμενη φορμαλδεΰδη, βρέθηκε ότι
οι μοριοπλάκες κατασκευασμένες από πεύκο είχαν μεγαλύτερα ποσοστά έκλυσης απ’ ό,τι
αντίστοιχες από οξιά ή λεύκη. (Nemli & Ozturk, 2005) Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει
επίσης, το ποσοστό του φλοιού σε σχέση με την ξυλώδη ύλη. Συγκεκριμένα, μεγάλη
αναλογία φλοιού συνεπάγεται μικρότερα ποσοστά έκλυσης φορμαλδεΰδης.(Γρηγορίου,
2009)

Σχήμα 2.3.1 Επίδραση του δασικού είδους και της

υγρασίας των ξυλοτεμαχιδίων στην έκλυση
φορμαλδεΰδης

Πηγή: (Γρηγορίου, 2009)

2. Η πυκνότητα της μοριοπλάκας

Όσο μικρότερη είναι η πυκνότητα της μοριοπλάκας, δηλαδή όσο μεγάλο είναι το
πορώδες της, τόσο μεγαλύτερα είναι τα ποσοστά έκλυσης φορμαλδεΰδης. Γι’ αυτό στη
μεσαία στρώση, που έχει μικρότερη πυκνότητα από τις εξωτερικές, έχουμε μεγαλύτερα
ποσοστά έκλυσης.(Γρηγορίου, 2009)
3. Το ποσοστό υγρασίας των ξυλοτεμαχιδίων πριν την συμπίεση στη θερμή πρέσα
Η αύξηση της υγρασίας των ξυλοτεμαχιδίων συνεπάγεται μεγαλύτερα ποσοστά
έκλυσης φορμαλδεΰδης.

14
 Φορμαλδεΰδη

4. Η μοριακή αναλογία της ουρίας-φορμαλδεΰδης, το είδος και η ποσότητα του

σκληρυντή
Όσο μικρότερη είναι η αναλογία φορμαλδεΰδης στο μείγμα της συγκολλητικής ουσίας,
τόσο μικρότερα είναι τα ποσοστά έκλυσής της. Ως σκληρυντής χρησιμοποιείται κυρίως το
θειικό αμμώνιο [(NH4)2SO4] και το νιτρικό αμμώνιο (NH4NO3), καθώς η χρήση του
χλωριούχου αμμωνίου έχει απαγορευτεί.(Mantanis, Athanassiadou, Barbu, &
Wijnendaele, 2017) Σε σχετική έρευνα που αφορούσε την επίδραση του σκληρυντή και
του μεγέθους των ξυλοτεμαχιδίων στην έκλυση φορμαλδεΰδης προέκυψε ότι το
χλωριούχο αμμώνιο και το θειικό αμμώνιο είχαν τα χαμηλότερα ποσοστά έκλυσης.
(Saffari, 2011)
5. Το ποσοστό της χρησιμοποιούμενης συγκολλητικής ουσίας
Η αύξηση του ποσοστού της ουρίας-φορμαλδεΰδης επιφέρει αύξηση του ποσοστού
έκλυσης φορμαλδεΰδης, αλλά όχι αναλογικά. (Γρηγορίου, 2009)
6. Οι συνθήκες συμπίεσης στη θερμή πρέσα
Η αύξηση της διάρκειας και της θερμοκρασίας συμπίεσης οδηγεί στην αύξηση του
ποσοστού της εκλυόμενης φορμαλδεΰδης. (Γρηγορίου, 2009)
7. Το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από την παραγωγή του προϊόντος μέχρι την
τελική χρήση του
Όσο μεγαλύτερη είναι η διάρκεια αποθήκευσης των συγκολλημένων προϊόντων σε
κατάλληλους χώρους πριν την τελική χρήση, τόσο μειώνεται η εκλυόμενη φορμαλδεΰδη,
αρκεί να μην έχουν ληφθεί πρόσθετα μέτρα υδρόλυσης των δεσμών της συγκολλητικής
ουσίας.

Οι κυριότεροι εξωγενείς παράγοντες είναι:

1. Οι συνθήκες περιβάλλοντος, δηλαδή η θερμοκρασία του χώρου, η σχετική
υγρασία, ο ρυθμός ανανέωσης του αέρα.
Η αύξηση της θερμοκρασίας, της σχετικής υγρασίας ή και των δύο οδηγεί σε αύξηση
των ποσοστών εκλυόμενης φορμαλδεΰδης. Όσον αφορά την ανανέωση του αέρα, όσο
συχνότερα γίνεται, τόσο μικρότερα είναι τα ποσοστά έκλυσης φορμαλδεΰδης.

15
 Φορμαλδεΰδη

Επίδραση της θερμοκρασίας του εσωτερικού χώρου

στην έκλυση φορμαλδεΰδης σε μοριοπλάκες
1,8
Συγκέντρωση Φορμαλδεΰδης 1,6
ανά m3 αέρα [mg] 1,4
1,2
1
0,8
0,6
0,4
0,2
0
8 12 16 20 24 28 32 36
Θερμοκρασία σε °C

Πηγή: (Γρηγορίου, 2009)

2. Η συνολική επιφάνεια του προϊόντος σε σχέση με τον χώρο, στον οποίο

βρίσκεται.
Όσο αυξάνεται η επιφάνεια του προϊόντος σε συγκεκριμένο χώρο, τόσο αυξάνεται το
ποσοστό έκλυσης φορμαλδεΰδης, ενώ όσο μεγαλώνει ο όγκος του χώρου που έχει
τοποθετηθεί μια συγκεκριμένη επιφάνεια προϊόντος, τόσο μειώνεται η έκλυση
φορμαλδεΰδης.

2.3.2. Τρόποι περιορισμού του ποσοστού έκλυσης

Οι επιπτώσεις της ελεύθερης στην ατμόσφαιρα φορμαλδεΰδης στην υγεία των
ανθρώπων που εκτίθενται σε αυτή, έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη μέτρων και μεθόδων με
σκοπό την εξάλειψη ή τουλάχιστον τον περιορισμό της. Το τελευταίο μπορεί να συμβεί
είτε κατά την παραγωγή του προϊόντος, επηρεάζοντας την πρώτη ύλη ή/και την
τεχνολογία παραγωγής, είτε επεμβαίνοντας στο έτοιμο προϊόν.
Στην πρώτη περίπτωση, υπάρχουν αρκετά μέτρα και διάφορες μέθοδοι που
μπορούν να ακολουθηθούν και είναι προφανές ότι καλύτερος συνδυασμός αυτών θα
αποφέρει και καλύτερο αποτέλεσμα. Αρχικά, ο πιο σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει
την ποσότητα έκλυσης φορμαλδεΰδης είναι ο λόγος (η αναλογία) φορμαλδεΰδης/ουρίας
(F:U). Η αναλογία είναι πλέον μεταξύ 1.02 και 1.082, αλλά, σε ορισμένες περιπτώσεις,

Στο τέλος της δεκαετίας του 1970 η αναλογία F/U ήταν 1.6.
2

16
 Φορμαλδεΰδη

μπορεί να φτάσει και σε χαμηλότερες, όπως 0.85-1.00. (Mantanis, Athanassiadou, Barbu,

& Wijnendaele, 2017) Παρόλα αυτά, η αναλογία F/U από μόνη της δεν είναι αρκετή, για
να μας δώσει συμπεράσματα, όσον αφορά στην έκλυση φορμαλδεΰδης. Για παράδειγμα,
μια κόλλα ουρίας- φορμαλδεΰδης με F/U = 1.03 μπορεί να έχει μεγαλύτερη έκλυση απ’
ό,τι μια άλλη με F/U = 1.10, αν στη δεύτερη έχει προστεθεί και σκληρυντής.3(Dunky, 2003)
Επιπλέον, μια καλή στρατηγική που μπορεί να ακολουθηθεί κατά τη διάρκεια της
παραγωγής των μοριοσανίδων, είναι ο αυστηρότερος ποιοτικός έλεγχος, όσον αφορά
αφενός στην πρώτη ύλη και αφετέρου στα στάδια παραγωγής. Πιο αναλυτικά,
προτείνεται:
▪ Τα υπολείμματα ήδη παραχθεισών μοριοπλακών είτε να αποφεύγονται, είτε να
χρησιμοποιούνται σε μικρές ποσότητες, καθώς περιέχουν ήδη φορμαλδεΰδη.
▪ Η προσθήκη μεγαλύτερων ποσοστών καταλύτη, συγκολλητικής ουσίας και
παραφίνης, σε σχέση με τις πλουσιότερες σε ουρία-φορμαλδεΰδη συγκολλητικές
ουσίες.
▪ Η διατήρηση της υγρασίας και της θερμοκρασίας των ξυλοτεμαχιδίων πριν και
μετά την εφαρμογή της συγκολλητικής ουσίας σε χαμηλά επίπεδα.
▪ Η επαρκής ψύξη των μοριοπλακών μετά τη θερμή συμπίεση στην πρέσα.
▪ Εφαρμογή κατάλληλου προγράμματος πίεσης στη θερμή πρέσα, έχοντας υπόψη
ότι κόλλες με μικρότερα ποσοστά φορμαλδεΰδης πολυμερίζονται βραδύτερα.
▪ Η χρησιμοποίηση κατάλληλων ουσιών (catchers ή scavengers) που έχουν την ιδιότητα
να δεσμεύουν σημαντικές ποσότητες ελεύθερης φορμαλδεΰδης (υδατικό διάλειμμα
ουρίας, ή χημικές ουσίες, όπως το μεταδιθειώδες νάτριο, το φωσφορικό αμμώνιο,
μελαμίνη, ποζολανικά υλικά κ.ά.) (Γρηγορίου, 2009)(Mantanis, Athanassiadou, Barbu, &
Wijnendaele, 2017)(ΠΑΠΑΘΕΟΥ, 2010)
Η περίπτωση της παρέμβασης στο έτοιμο υλικό αφορά στη δέσμευση της ελεύθερης
φορμαλδεΰδης με χρήση είτε διάφορων χημικών ενώσεων (σε αέρια, σε υγρή ή σε στερεά
μορφή), είτε επιστρώσεων ή επικαλύψεων της επιφάνειας των προϊόντων.
Ένας τρόπος μείωσης της ελεύθερης φορμαλδεΰδης είναι με τη χρήση ατμού
αμμωνίας, όπου οι ατμοί αμμωνίας εισέρχονται στο τελικό προϊόν και τη δεσμεύουν. Αυτή

3
Επίσης, αναφέρεται ότι η μειωμένη μοριακή αναλογία δεν επηρεάζει μόνο το ποσοστό έκλυσης της
φορμαλδεΰδης, αλλά και τις ιδιότητες του συγκολλημένου προϊόντος, που όμως στην παρούσα εργασία δεν
θα αναφερθεί, καθώς είναι εκτός του αντικειμένου της εργασίας.
17
 Φορμαλδεΰδη

η μέθοδος έχει τρία βασικά μειονεκτήματα: σε υψηλές συγκεντρώσεις αυξάνει τον

κίνδυνο έκρηξης, σκουραίνει το τελικό προϊόν, ενώ προκαλεί μια έντονη μυρωδιά στο
τελικό προϊόν που διαρκεί αρκετό διάστημα.(ΠΑΠΑΘΕΟΥ, 2010)
Ένας άλλος τρόπος είναι ο χειρισμός με ψεκασμό της επιφάνειας των προϊόντων,
αμέσως μετά την έξοδό τους από την θερμή πρέσα, με διάλυμα ουρίας σε νερό. Κατ’ αυτόν
τον τρόπο επιτυγχάνεται η μερική δέσμευση ελεύθερης φορμαλδεΰδης από ένα ποσοστό
του διαλύματος της ουρίας, ενώ ένα άλλο μέρος διασπάται και ελευθερώνονται αμμωνικά
ιόντα, τα οποία δύνανται να αντιδράσουν και να σχηματίσουν
εξαμεθυλενοτετραμίνη.(Γρηγορίου, 2009).
Επιπρόσθετα, μείωση του ποσοστού έκλυσης φορμαλδεΰδης επιτυγχάνεται με την
εφαρμογή υδάτινων ρητινικών γαλακτωμάτων, τα οποία περιέχουν χημικές ουσίες όπως
ουρία, υδραζίνη, αμμωνία, καζεΐνη, οι οποίες δεσμεύουν την ελεύθερη φορμαλδεΰδη. Σε
αυτήν την περίπτωση, το ποσοστό μείωσης της ελεύθερης φορμαλδεΰδης εξαρτάται από
την ποσότητα επίστρωσης (g/m2), την περιεκτικότητα του βερνικιού σε ουσίες που
δεσμεύουν τη φορμαλδεΰδη, τον συντελεστή διαπερατότητας της στρώσης του βερνικιού,
καθώς και την ποσότητα φορμαλδεΰδης που είχε το προϊόν αρχικά.
Ακόμα, μείωση του ποσοστού έκλυσης φορμαλδεΰδης μπορεί να επιτευχθεί με την
επένδυση των ακάλυπτων επιφανειών των προϊόντων με ξυλόφυλλα ή πλαστικά φύλλα.
Φυσικά, η απόδοση αυτής της επιλογής εξαρτάται από το πάχος του υλικού, τον
συντελεστή διαπερατότητας4, αλλά και από άλλους παράγοντες, όπως το είδος της
συνθετικής ρητίνης, από την οποία είναι φτιαγμένο το πλαστικό φύλλο και το είδος της
ένωσης/ραφής που έχουν οι αρμοί των επικαλύψεων.
Τέλος, η χρήση άλλων τύπων συγκολλητικών ουσιών που είτε είναι απαλλαγμένες
από φορμαλδεΰδη είτε την εκλύουν σε πολύ μικρά ποσοστά, είναι ένας αρκετά
αποτελεσματικός τρόπος να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα. Συγκεκριμένα, τέτοιες
συγκολλητικές είναι όσες έχουν ως βάση τη λιγνίνη(Mansouri, Nour-eddine, & Salvadó,
2006) ή τα λιγνινοσουλφονικά οξέα, οι ισοκυανικοί εστέρες ή τροποποιημένες
συγκολλητικές ουσίες, όπως για παράδειγμα η μελαμίνη-ουρία-φορμαλδεΰδη και η
φαινόλη-φορμαλδεΰδη. (ΠΑΠΑΘΕΟΥ, 2010)

4
Παραδείγματος χάριν, το ξυλόφυλλο προκαλεί μικρότερη μείωση στην έκλυση φορμαλδεΰδης απ’ ό,τι τα
πλαστικά φύλλα, γι’ αυτό και ενισχύονται με κατάλληλα βερνίκια που δεν εκλύουν φορμαλδεΰδη.

18
 Φορμαλδεΰδη

ΠΙΝΑΚΑΣ 2.3.1: Τιμές περιεχόμενης και εκλυόμενης φορμαλδεΰδης από μοριοσανίδες ανάλογα
με τον τύπο συγκολλητικής ουσίας(Marutzky & Dix, 2004)

Τύπος Εκλυόμενη/Περιεχόμενη Φορμαλδεΰδη

Συγκολλητικής 1m3 Chamber Gas Analysis Perforator method
Ουσίας (ppm) (mg/m2h) (mg/100gr ξηρής μάζας ξύλου)

U-F 0,07-0,10 3-4 4-8

P-F 0,02-0,04 1-2 1,5-3,0
PMDI 0,008-0,010 0,2-0,3 0,5-2,0

2.3.3. Τρόποι περιορισμού της Έκθεσης

➢ Τοπικός και Γενικός Εξαερισμός

Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που αφορά στην προστασία των εργαζομένων
από την έκθεση στη φορμαλδεΰδη, έχει να κάνει με τα μέτρα που λαμβάνονται για τον
έλεγχο της έκθεσης. Για να συμβεί αυτό, είναι απαραίτητο να καθοριστούν οι πηγές
έκλυσης φορμαλδεΰδης, καθώς επίσης η ένταση, η διάρκεια και η συχνότητα της έκθεσης.
Σε πρώτο επίπεδο, είναι σημαντικό να εξαλειφθεί ή έστω να διατηρηθεί σε
χαμηλά/επιτρεπτά επίπεδα η φορμαλδεΰδη που βρίσκεται στον αέρα. Για να συμβεί αυτό,
θα πρέπει να υπάρχουν κατάλληλα συστήματα τοπικού εξαερισμού στα σημεία που
προκαλείται η έκλυση, με σκοπό να απομακρυνθεί η φορμαλδεΰδη και ο χώρος να είναι
ασφαλής για τους εργαζομένους. Επίσης, είναι απαραίτητο να τοποθετηθούν κατάλληλα
συστήματα γενικού εξαερισμού, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις, όπου δεν είναι σαφείς οι πηγές
έκλυσης, ώστε να εισάγεται αέρας από το εξωτερικό περιβάλλον. Φυσικά, τα παραπάνω θα
πρέπει να έχουν τοποθετηθεί από ειδικευμένο προσωπικό ενώ είναι σημαντικό να
αναφέρουμε ότι η κυκλοφορία του αέρα και η αποτελεσματικότητα των παραπάνω
συστημάτων εξαρτάται κατά πολύ και από άλλους παράγοντες, όπως η θερμοκρασία, το
άνοιγμα πορτών κ.α.(Goyer, και συν., 2006)

19
 Φορμαλδεΰδη

➢ Ατομικά Μέτρα Προστασίας

Παράλληλα με τα συστήματα εξαερισμού, θα πρέπει να λαμβάνονται και τα απαραίτητα
μέτρα ατομικής προστασίας, ώστε να περιοριστεί η έκθεση του προσωπικού που έρχεται
σε επαφή με τη φορμαλδεΰδη. Πιο συγκεκριμένα:
▪ Σε συγκεντρώσεις φορμαλδεΰδης άνω των 20 ppm, οι οποίες προκαλούν άμεσο
κίνδυνο για την υγεία, θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ατομικές αναπνευστικές
συσκευές κλειστού κυκλώματος (rebreathers).
▪ Για συγκεντρώσεις κάτω των 20 ppm προτείνεται να γίνεται χρήση ειδικών μασκών
με φίλτρο αέρα (filtrecartridgemask) και αναλόγως του παράγοντα κινδύνου5, αυτή
να είναι είτε μάσκα κάλυψης προσώπου (παράγοντας προστασίας 100), είτε μάσκα
ημίσεως προσώπου (παράγοντας προστασίας 10). Στην δεύτερη περίπτωση θα
πρέπει να χρησιμοποιούνται και προστατευτικά γυαλιά. (Goyer, και συν., 2006)
Η φορμαλδεΰδη μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό στο δέρμα. Συνεπώς, προτείνεται να
χρησιμοποιούνται προστατευτικά γάντια, ανάλογα με τις χημικές ουσίες, τη διάρκεια της
χρήσης, αλλά και κατάλληλα για τη συγκεκριμένη εργασία. Τα γάντια που
χρησιμοποιούνται είναι νιτριλίου, νεοπρενίου ή βουτυλίου. Στην περίπτωση που υπάρχει
κίνδυνος να λερωθούν τα ρούχα του χειριστή, θα πρέπει να χρησιμοποιείται
προστατευτική φόρμα εργασίας. (Goyer, και συν., 2006)
Εκτός από την τοποθέτηση κατάλληλων συστημάτων εξαερισμού και την τήρηση
των κανόνων ατομικής προστασίας, είναι ιδιαίτερα σημαντική η ενημέρωση του
προσωπικού για τους κινδύνους που εγκυμονεί η φορμαλδεΰδη. Επιπρόσθετα, το
περιβάλλον εργασίας θα πρέπει να υπόκειται σε ελέγχους (τουλάχιστον μία φορά ανά
έτος), ώστε να μετρείται η συγκέντρωση φορμαλδεΰδης και να αξιολογείται η
καταλληλόλητα του χώρου. (Goyer, και συν., 2006)

5
Ο παράγοντας κινδύνου για την περίπτωση των αναπνευστήρων είναι ένας δείκτης που αντιστοιχεί σε μια
θεωρητική σχέση μεταξύ της συγκέντρωσης της φορμαλδεΰδης στον αέρα του εργασιακού χώρου και στον
αέρα μέσα στον προστατευτικό εξοπλισμό. Για παράδειγμα, ο παράγοντας κινδύνου 10 σημαίνει ότι η
συγκέντρωση φορμαλδεΰδης μέσα στη μάσκα είναι 10 φορές χαμηλότερη από ό,τι στο περιβάλλον.
20
 Φορμαλδεΰδη

Εικόνα 2.3: Ατομική αναπνευστική Εικόνα 2.4: Μάσκα ημίσεως προσώπου

συσκευή κλειστού κυκλώματος με φίλτρο αέρα
Πηγή: https://www.galanos.gr/ Πηγή: https://imall.com

Εικόνα 2.4: Μάσκα κάλυψης προσώπου με

φίλτρο αέρα

Πηγή: https://exhausthoodsystems.com

21
 Φορμαλδεΰδη

2.3.4. Μέθοδοι μέτρησης ποσοστού έκλυσης φορμαλδεΰδης

2.3.4.1. Μέθοδοι μέτρησης της έκλυσης σε εργοστάσια παραγωγής

συγκολλητικών προϊόντων.
➢ Μέτρηση της χρονικά σταθμισμένης τιμής συγκέντρωσης φορμαλδεΰδης
Υπάρχουν δύο πρότυπες μέθοδοι, οι οποίες χρησιμοποιούνται για την μέτρηση του
ποσοστού φορμαλδεΰδης στον αέρα, το οποίο πρέπει να συμμορφώνεται με το αποδεκτό
όριο της χρονικά σταθμισμένης τιμής (TWA) για πάνω από 8 ώρες6.
Η πρώτη μέθοδος αφορά στην δειγματοληψία με χρήση ειδικών σωλήνων
προσρόφησης από πολυμερή υλικά (XAD-2), τα αποτελέσματα των οποίων αναλύονται
ύστερα χρωματομετρικά. Η συσκευή αποτελείται από 2 μέρη, τα οποία ενώνονται με έναν
σωλήνα: το ένα είναι η συσκευή που μετατρέπει τα στοιχεία σε τιμές και τοποθετείται στη
μέση του εργαζόμενου ενώ το δεύτερο είναι το μέσο που προκαλεί την προσρόφηση, έχει
ταχύτητα ροής αέρα 0,1-0,3 λίτρα ανά λεπτό και τοποθετείται κοντά στους
αναπνευστικούς αγωγούς. Το ανώτατο όριο τιμής που μπορεί να ανιχνευθεί με αυτή τη
μέθοδο είναι 2μg. Η δεύτερη μέθοδος αφορά στη χορήγηση σε κάθε εργαζόμενο που
κρίνεται ότι εκτίθεται σε φορμαλδεΰδη, ενός παθητικού δοσίμετρου. Το ανώτατο όριο
που μπορεί να ανιχνεύσει αυτή η συσκευή, είναι 0,21μg, ενώ το δείγμα αέρα που
αναλύεται, εκτιμάται στα 0,286 λίτρα ανά λεπτό.
Για να είναι τα αποτελέσματα των μετρήσεων αντιπροσωπευτικά, θα πρέπει τα
δείγματα να λαμβάνονται μια τυπική μέρα εργασίας υπό τις αντίστοιχες συνθήκες και σε
εργαζομένους των οποίων η εργασία διατρέχει πιθανό κίνδυνο έκθεσης σε φορμαλδεΰδη.
Ο μέσος όρος έκθεσης συγκέντρωσης για πάνω από 8 ώρες, ο οποίος ύστερα
συγκρίνεται με την τιμή TWA υπολογίζεται ως εξής.

𝐶1𝑇1+𝐶2𝑇2+⋯+𝐶𝑛𝑇𝑛
𝐴𝐸𝐶 = , όπου:
𝑇1+𝑇2+⋯+𝑇𝑛

6
Το επιτρεπόμενο όριο έκθεσης στη φορμαλδεΰδη (PELs) στα εργοστάσια είναι 0,75 ppm μετρημένα ως 8ωρη
σταθμισμένες τιμές. (OSHA, 2011)

22
 Φορμαλδεΰδη

▪ Cn: οι δειγματοληπτικές τιμές

▪ Tn: ο χρόνος που λήφθηκε το δείγμα (σε λεπτά)
▪ 1, 2, 3, …, n: δείκτης της δειγματοληπτικής περιόδου
▪ Tn, T1+T2+…Tn = 480 λεπτά (8 ώρες)

➢ Μέγιστη τιμή (πλαφόν) συγκέντρωσης φορμαλδεΰδης

Η μέγιστη τιμή (πλαφόν) για τη συγκέντρωση φορμαλδεΰδης είναι το ανώτατο όριο, το
οποίο μπορεί να φτάσει, χωρίς να επιτρέπεται να το ξεπεράσει σε καμμία περίπτωση. Για
τη μέτρησή της υπάρχουν ειδικές συσκευές με υπέρυθρη φασματοσκοπία, οι οποίες
διαθέτουν έναν φωτοακουστικό ανιχνευτή τύπου Innova 1312. Το αποτέλεσμα της
μέτρησης δίνεται σχετικά άμεσα (60 δευτερόλεπτα), αφού πρώτα γίνουν οι σχετικές
ρυθμίσεις και με ακρίβεια 99%. Λόγω του μεγέθους της, αυτή η συσκευή δεν είναι
δυνατόν να τοποθετηθεί πάνω στον εργαζόμενο, αλλά μπορεί να πάρει μετρήσεις κοντά
στη ζώνη αναπνοής μέσω ενός αισθητήρα. Το μειονέκτημα αυτών των συσκευών είναι ότι
οι μετρήσεις είναι προβληματικές σε χώρους που υπάρχουν και άλλες χημικές ουσίες. Οι
συσκευές Innova 1312 μπορούν να διαχωρίσουν ορισμένες ουσίες με τη χρήση ειδικών
φίλτρων για κάθε ουσία.

2.3.4.2. Μέθοδοι μέτρησης της έκλυσης σε παραγμένα συγκολλημένα προϊόντα

Μέθοδοι μέτρησης
Καθώς η έκθεση7 του ανθρώπου σε υψηλά ποσοστά εκλυόμενης φορμαλδεΰδης
συνδέεται με επιπτώσεις στην υγεία(Kim, Jahan, & Lee, 2011) (Salthammer, Mentese,
&Marutzky, 2010), έχουν θεσπιστεί νόμοι, οι οποίοι, βασιζόμενοι στα αντίστοιχα πρότυπα,
καθορίζουν το μέγιστο επιτρεπόμενο όριο περιεχόμενης και εκλυόμενης φορμαλδεΰδης
από τα συγκολλημένα προϊόντα ξύλου. (Δρ. Νταλός & Δρ. Λυκίδης, 2009) Για τον
προσδιορισμό της περιεχόμενης και εκλυόμενης φορμαλδεΰδης υπάρχουν αρκετές
μέθοδοι σε παγκόσμιο επίπεδο, οι οποίες έχουν σημαντικές διαφορές όσον αφορά στη
διαδικασία και στις συνθήκες, με συνέπεια να μην παράγουν σε όλες τις περιπτώσεις
αποτελέσματα άμεσα συγκρίσιμα μεταξύ τους.(Μαντάνης, Λυκίδης, & Αθανασιάδου,
2009) Οι πιο σημαντικές είναι οι εξής:

7
Στην περίπτωση παραχθέντος προϊόντος όταν αναφερόμαστε στον όρο «έκθεση», στην ουσία εννοούμε
έκθεση μέσω της αναπνευστικής οδού.

23
 Φορμαλδεΰδη

▪ Μέθοδος θαλάμου, ChamberMethod(ευρωπαϊκή προδιαγραφή ΕΝ 717-1 και

αμερικανική προδιαγραφή ASTME1333).
▪ Μέθοδος αεριοανάλυσης, Gasanalysismethod (ευρωπαϊκή προδιαγραφή EN 717-
2).
▪ Μέθοδος φιάλης Flaskmethod (ευρωπαϊκή προδιαγραφή EN 717-3).
▪ Μέθοδος Perforator ή μέθοδος εκχύλισης (ευρωπαϊκή προδιαγραφή ΕΝ 120).
▪ Μέθοδοι Desiccator (κυρίως στην Ιαπωνία & την Ωκεανία) με σπουδαιότερες τις
ιαπωνικές μεθόδους με βάση τις προδιαγραφές JIS-A-1460 και JAS-233.(Μαντάνης,
Λυκίδης, & Αθανασιάδου, 2009)

o Μέθοδος θαλάμου (ChamberMethod)

Η μέθοδος θαλάμου (ΕΝ 717-1) χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό της έκλυσης
φορμαλδεΰδης από συγκολλημένα προϊόντα ξύλου, των οποίων οι επιφάνειες μπορεί να
φέρουν επικαλύψεις ή επενδύσεις ή όχι.
Η διαδικασία που ακολουθείται είναι η εξής: Δοκίμια συγκεκριμένου προϊόντος με
προσδιορισμένη επιφάνεια τοποθετούνται σε ειδικό θάλαμο (όγκου ≥12m3 ή1 m3ή
0,225m3) με απόσταση τουλάχιστον 200 mm μεταξύ τους. Στον θάλαμο επικρατούν
σταθερές συνθήκες θερμοκρασίας (23±0,5°C), σχετικής υγρασίας (45±3%), ροής και
ανανέωσης αέρα (0,1-0,3 m/s και 1,0±0,05 φορές/ώρα αντίστοιχα). Όσο η εκλυόμενη
φορμαλδεΰδη αναμειγνύεται με τον αέρα του θαλάμου, λαμβάνονται δείγματα αέρα
συγκεκριμένου όγκου (τουλάχιστον 120l), έως ότου επέλθει ισορροπία στη συγκέντρωση
φορμαλδεΰδης του αέρα εντός του θαλάμου. Δειγματοληψία και μέτρηση γίνεται 2 φορές
τη μέρα και για τουλάχιστον 10 ημέρες, αλλά το πρώτο δείγμα θα ληφθεί τουλάχιστον 3
ώρες μετά από την τοποθέτηση όλων των δειγμάτων. Τα δοκίμια έχουν επιφάνεια 1m2
ανά m3θαλάμου, είναι κλιματισμένα σε συνθήκες 23° C/45% και η σχέση μεταξύ του
μήκους των γυμνών εγκάρσιων διατομών U προς τη συνολική επιφάνειά τους A πρέπει να
είναι U/Α = 1,5m/m2. Τα δείγματα αέρα διοχετεύονται με ταχύτητα 2l/min σε δύο φιάλες,
οι οποίες περιέχουν τουλάχιστον 25ml αποσταγμένο νερό, με αποτέλεσμα η περιεχόμενη
στον αέρα του δείγματος φορμαλδεΰδη να δεσμεύεται από αυτό. Η φορμαλδεΰδη που
έχει δεσμευτεί, προσδιορίζεται φωτομετρικά. (Γρηγορίου, 2009)(Μαντάνης, Λυκίδης, &
Αθανασιάδου, 2009)

24
 Φορμαλδεΰδη

Η μονάδα μέτρησης αυτής της μεθόδου είναι mg φορμαλδεΰδης ανά m3 αέρα ή σε

ppm. Αξίζει να σημειωθεί ότι για την κλάση Ε1, η συγκέντρωση φορμαλδεΰδης έχει τιμές
μικρότερες από 0,12 mg/m3 (0,1ppm) σε κατάσταση ισορροπίας. Οι μετρήσεις αυτής της
μεθόδου θεωρούνται αξιόπιστες και λαμβάνουν χώρα σε κανονικές συνθήκες δωματίου,
αλλά η χρονοβόρα διαδικασία των δοκιμών και ο δαπανηρός και εξειδικευμένος
εξοπλισμός αποτελούν σημαντικά μειονεκτήματα.

o Μέθοδος αεριοανάλυσης, Gasanalysismethod

Η μέθοδος αεριοανάλυσης (EN 717-2) χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό της έκλυσης
φορμαλδεΰδης από συγκολλημένα προϊόντα ξύλου, των οποίων οι επιφάνειες μπορεί να
φέρουν επικαλύψεις ή επενδύσεις ή όχι (γυμνές ή επενδυμένες μοριοπλάκες, ινοπλάκες,
OSB ή κόντρα-πλακέ).
Η διαδικασία που ακολουθείται είναι η εξής: Δοκίμιο διαστάσεων 400mmx50mmx
πάχος, το οποίο δεν έχει ανοικτές τις εγκάρσιες επιφάνειες (έχει καλυμμένα/κλειστά
σόκορα) τοποθετείται σε κλειστό χώρο, στον οποίο επικρατούν συγκεκριμένες συνθήκες
θερμοκρασίας, σχετικής υγρασίας και ροής αέρα ανά ώρα (αντίστοιχα: 60±5°C,2±1% και
60±3 λίτρο/ώρα). Συνεπώς, εκλύεται φορμαλδεΰδη, η οποία ύστερα αναμειγνύεται με
τον αέρα του χώρου. Ακολούθως, ο αέρας διαχέεται προς την έξοδο, αφού πρώτα περάσει
από ένα ζεύγος φιαλών, οι οποίες περιέχουν 20 και 30 ml αποσταγμένο νερό αντίστοιχα.
Έτσι, η φορμαλδεΰδη δεσμεύεται από το αποσταγμένο νερό και μετέπειτα προσδιορίζεται
με τη μέθοδο της φωτομετρίας.
Οι μετρήσεις λαμβάνονται ανά μία ώρα και για 4 ώρες, με διαφορετικά ζεύγη
φιαλών (σύνολο 4 ζεύγη) και η τελική τιμή προκύπτει από τον υπολογισμό του μέσου όρου
από τις 4 μετρήσεις. Η μονάδα μέτρησης αυτής της μεθόδου είναι mg φορμαλδεΰδης ανά
επιφάνεια, ανάλογα με τον χρόνο που διήρκησε η διοχέτευση του αέρα, mg/m2h. Αξίζει
να σημειωθεί ότι για την κλάση Ε1, η συγκέντρωση φορμαλδεΰδης θα πρέπει να έχει τιμές
μικρότερες από 3,5mg/m2h. Η μέθοδος αυτή είναι απλή και σύντομη, αλλά δαπανηρή.

o Μέθοδος φιάλης Flaskmethod

Η μέθοδος φιάλης (EN 717-3) χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό της έκλυσης
φορμαλδεΰδης από συγκολλημένα προϊόντα ξύλου, των οποίων οι επιφάνειες δεν φέρουν
επικαλύψεις ή επενδύσεις με άλλα υλικά (βερνίκια, πλαστικά φύλλα, ξυλόφυλλα κ.ά.).

25
 Φορμαλδεΰδη

Η διαδικασία που ακολουθείται είναι η εξής: δοκίμια διαστάσεων25mmx

25mmxπάχος και συνολικής μάζας περίπου 20 gτ οποθετούνται αιωρούμενα μέσα σε
φιάλη όγκου 500m με τη βοήθεια κατάλληλου σφιγκτήρα ή ελαστικού συνδέσμου. Η
φιάλη περιέχει 50ml αποσταγμένο νερό θερμοκρασίας 20° C, και τα δοκίμια δεν έρχονται
σε επαφή με το νερό, αλλά απέχουν τουλάχιστον 40 mm. Το υλικό, από το οποίο είναι
κατασκευασμένη η φιάλη, είναι πολυαιθυλένιο ή πολυπροπυλένιο και έχει σχήμα κώνου
ή κυλίνδρου. Η φιάλη κλείνεται ερμητικά και τοποθετείται σε κλίβανο θερμοκρασίας 40°
Cκαι σχετική υγρασία ~100% για 3 ώρες, ώστε να δεσμευτεί η εκλυόμενη φορμαλδεΰδη
από το αποσταγμένο νερό. Ύστερα, τα δοκίμια απομακρύνονται και η φιάλη κλείνεται πάλι
ερμητικά και αφήνεται να ψυχθεί στους 20° C. Η περιεχόμενη στο νερό φορμαλδεΰδη
προσδιορίζεται φωτομετρικά.
Μονάδα μέτρησης αυτής της μεθόδου είναι mg φορμαλδεΰδης ανά 100g
απόλυτου ξηρού βάρους του δοκιμίου, mg/kg.

o Μέθοδος Perforator ή μέθοδος εκχύλισης

Η μέθοδος Perforator (ΕΝ 120)χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό της έκλυσης
φορμαλδεΰδης από συγκολλημένα προϊόντα ξύλου, των οποίων οι επιφάνειες δεν φέρουν
επικαλύψεις ή επενδύσεις με άλλα υλικά (βερνίκια, πλαστικά φύλλα, ξυλόφυλλα κ.ά.).
Η διαδικασία που ακολουθείται είναι η εξής: δοκίμια διαστάσεων 25mmx 25mmx
πάχος και βάρους 110 g εκχυλίζονται σε ειδική συσκευή εκχύλισης (συσκευή Perforator)
με 600 ml τολουόλιο στους 110ο C για 2 ώρες. Η ελεύθερη φορμαλδεΰδη εκχυλίζεται,
δεσμεύεται από αποσταγμένο νερό και στη συνέχεια μέσω της αντίδρασης Hantzsch
προσδιορίζεται η ποσότητά της με φωτομετρική μέθοδο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι για την κλάση Ε1, η συγκέντρωση φορμαλδεΰδης θα πρέπει
να έχει τιμές μικρότερες από 8 mg ανά 100 g απόλυτα ξηρής ξυλοπλάκας (6,5 mg/100g σε
χώρες όπως η Γερμανία, Αυστρία, Δανία, Σουηδία). Η μέθοδος Perforator χρησιμοποιείται
ευρέως, διότι έχει μεγάλη ακρίβεια, φθηνό εξοπλισμό, μικρή χρονική διάρκεια (περίπου 4
ώρες), ενώ επιτρέπει τη σύγκριση δειγμάτων ακόμα και μεταξύ διαφορετικών
εργαστηρίων. Το βασικό μειονέκτημά της είναι ότι χρησιμοποιείται οργανικός διαλύτης
(τολουόλιο), το οποίο θεωρείται επικίνδυνο. Μονάδα μέτρησης αυτής της μεθόδου είναι
mg φορμαλδεΰδης ανά 100g απόλυτου ξηρού βάρους του δοκιμίου, mg/g.

26
 Φορμαλδεΰδη

o Μέθοδοι Desiccator
Η μέθοδος Desiccator (JIS-A-1460 και JAS-233) αναπτύχθηκε στην Ιαπωνία και φέρει
διαφορετικό πρότυπο ανάλογα με τη χώρα, η οποία το εφαρμόζει και ανάλογα με το
προϊόν που υπόκειται σε έλεγχο. Θεωρείται ιδιαίτερα αξιόπιστη μέθοδος για τον
προσδιορισμό της εκπεμπόμενης φορμαλδεΰδης από σύνθετα προϊόντα ξύλου και μπορεί
να εφαρμοστεί σε μοριοπλάκες, ινοπλάκες, αντικολλητά αλλά και σύνθετα παρκέτα τύπου
laminate. Ποσότητα δειγμάτων συγκεκριμένης επιφάνειας τοποθετούνται σε ξηραντήρα
(desiccator) υπό ελεγχόμενη θερμοκρασία. Η εκλυόμενη - από τα δοκίμια - φορμαλδεΰδη
δεσμεύεται από αποσταγμένο νερό που είναι τοποθετημένο σε κατάλληλο σκεύος στον
πυθμένα του ξηραντήρα και ύστερα προσδιορίζεται φωτομετρικά. Οι μονάδες μέτρησης
είναι mg/L. Παρότι είναι μια απλή μέθοδος, είναι αρκετά χρονοβόρα, καθώς απαιτούνται
τουλάχιστον 24 ώρες για την έκλυση και επιπλέον 2 ώρες για τον προσδιορισμό της
εκλυόμενης φορμαλδεΰδης, ενώ τα δείγματα πριν τη μέτρηση χρειάζονται κλιματισμό
επίσης αρκετών ωρών.

27