You are on page 1of 8

UNIVERSIDAD ANDINA DEL CUSCO

FACULTAD DE CIENCIAS Y HUMANIDADES


DEPARTAMENTO ACADÉMICO DE HUMANIDADES Y EDUCACIÓN

ÑAWINCHASPA
YUYAYMANAY
(Comprensión de Lectura)
UNIVERSIDAD ANDINA DEL CUSCO
FACULTAD DE CIENCIAS Y HUMANIDADES
DEPARTAMENTO ACADÉMICO DE HUMANIDADES Y EDUCACIÓN

RUNAKUNAQ SIRK’AN
Llank’aq runaq makin llanp’uyan
Chakatapitaqmi sapanka wirp’a rikhurin
Raymin! Chakitakllan phalan
Huk llaqsayayan sapanka q’aytu
Qhasqankhallkakun Q’epi rimaynin,,,
Runakunaq srk’ankunapin phoqchin
Huk yawar sut’uq harawi
Phutiq ñawi rurupi

Pallakuna, ukhu hik’ikunata


Waqachispa, mana reqsisqa
Ñawpa qhaswkunahina
Huq unancha mayt’unku muyuyninpi

Apóstol tiyananpi qhawarikun, chaymanta


Kantaq incienso ukhupi,
K’anchaykuna takikunapuwan
Mosoq apu inti chakra runapaq

Llaki runan kusirikun


Warmi qharikuna qori usnuman achhuykunku
Suhaq ñawintaqmi mana wasikunata
Rikuyta munanchu kawsashaq ruphasqata

Millmamanta husut’ayuq michiq sipas p’achakun


P’achakuyninpi llanp’u kaynin qhawarikun,
Millma llaki sanp’a kayninpitaq
Sonqonmi yuraq sansaq rit’i

Chayña ukhupi, pukllay nina ukhupi


Huk acordeon waqan! Huq tiendayoq
Wayraman waqyan
“manan imapas kayhinaqa”
UNIVERSIDAD ANDINA DEL CUSCO
FACULTAD DE CIENCIAS Y HUMANIDADES
DEPARTAMENTO ACADÉMICO DE HUMANIDADES Y EDUCACIÓN

Phinchinkuna lliphipisqa tuytun


Ima munayta qori sarakunan
Kanku chakra runa hanaq pachakunapi
Phuyu ukhupi tarpun

TAPUKUNAQ
1. HANAQ PACHAKUNAPI PHUYU UKHUPI IMAN LLIPHIPHIMUN?
a. Qori inti
b. Qori siwi
c. Qori simi
d. Qori sara
e. Qori

2. SIPAS IMAWANMI P’ACHAKUN?


a. Millmawan
b. Qarawan
c. Qoriwan
d. Qosawan
e. Qonchowan
3. MAYMANMI ACHHUYKUNKU RUNAKUNA?
a. Llank’ayman
b. Qori usnuman
c. Kusikuq
d. Kuyka
e. Kullu

4. PIKUNA UKHU HIK’ IKUNATA WAQACHIN?


a. Pallakuna
b. Runakuna
c. Llank’aqkuna
d. Rimaykuna
e. rurunkuna

5. IMAN KAN INCIENSO UKHUPI?


UNIVERSIDAD ANDINA DEL CUSCO
FACULTAD DE CIENCIAS Y HUMANIDADES
DEPARTAMENTO ACADÉMICO DE HUMANIDADES Y EDUCACIÓN

a. Apu inti chakrapi


b. T’ikakuna
c. Taytakuna
d. Mamaykuna
e. Wawakuna

6. PIN KUSIRIKUN?
a. Kusisqa runa
b. Llaki runa
c. Phiñasqa runa
d. Allin runa
e. Hatun runa

7. MAYMANMI ACHHUYKUNKU RUNAKUNA?


a. Llank’ayman
b. Kusikuq
c. Qori usnuman
d. Takiyman
e. Kusiyman

8. SIPASPA LLANP’UKAYNIN IMAPIN QHAWARIKUN?


a. Qhawayninpi
b. Kayninpi
c. P’achakuyninpi
d. Qawaruq
e. Llank’arin

9. RUNAKUNAQ SIRK’AKUNAPI IMAN PHOQCHIN?


a. Yawar sutuq harawi
b. Unu
c. Yawar
d. Sutuq
e. Harawi

10. PIQPA MAKINMI LLANP’UYAN?


a. Kusisqa runaq
b. Llank’aq runa
c. Chakitakllaq
UNIVERSIDAD ANDINA DEL CUSCO
FACULTAD DE CIENCIAS Y HUMANIDADES
DEPARTAMENTO ACADÉMICO DE HUMANIDADES Y EDUCACIÓN

d. Chaki
e. charki

MOSOQ LLANK’AYKUNA;
1. LLANP’U suave
2. WIRP’A labios superiores
3. Q’AYTU envolver
4. SIRK’A venas
5. SUT’UQ gotera
6. PHUTIQ estoy lleno
7. MAYT’U envolver
8. USNUMAN plataforma
9. MILLMA lana
10. TUYTUN flotar
UNIVERSIDAD ANDINA DEL CUSCO
FACULTAD DE CIENCIAS Y HUMANIDADES
DEPARTAMENTO ACADÉMICO DE HUMANIDADES Y EDUCACIÓN

Lección N° 03
Denota límite de tiempo o circunstancia
SUFIJO: “KAMA”
que acontece una acción final.
Caso Limitativo HASTA

HASTA QUE

DESTINO TIEMPO

Sustantivo + KAMA = WasiyKAMA

WASI + KAMA

WASIKAMA
(Hasta mi casa)
WASI

Qhawarichiykuna:

Alberto wasinkama pusapun = Alberto se lo llevo hasta su casa.

Chakraykaman llank’anki = Hasta mi chacra vas ha trabajar.

1. Taparaykama ñawinchaysaq

2. Ñanminkama rumiwan

3. Chakikama wiswikashan.

chakiykama kelly kashan

SUFIJO: “KUNA”
Caso Pluralizador PLURALIZADOR
UNIVERSIDAD ANDINA DEL CUSCO
FACULTAD DE CIENCIAS Y HUMANIDADES
DEPARTAMENTO ACADÉMICO DE HUMANIDADES Y EDUCACIÓN

Denota límite de tiempo o


circunstancia que acontece una
acción final.

Sustantivo + KUNA = chitaKUNA

CHITAKUNA
CHITA + KUNA
(Ovejas)

CHITA

Qhawarichiykuna:

Uykuna mikhunku qachuta = Los caballos comen pasto.

kuchikuna qospanku turupi = Los chanchos se revuelcan en el barro.

Hukuchakuna sarata mikhun = Los ratones comen maíz.

1. Runakuna llankánku……………………………………………………………..

2. Taparakuna ñawinchanku…………………………………………………………….

3. Harawikunata qhelqasaq…………………………………………………………….

4. Harawikunata ñawinchasqa…………………………………………………………….

5. Pachaykunata taqsasaq

SUFIJO: “RI” Se añade al final de las palabras que


Conjunción copulativa “Y” toman la forma INTERROGATIVA.
UNIVERSIDAD ANDINA DEL CUSCO
FACULTAD DE CIENCIAS Y HUMANIDADES
DEPARTAMENTO ACADÉMICO DE HUMANIDADES Y EDUCACIÓN

Pronombre + RI = QanRI

Qan Qan + RI
QANRI
(¿Y TÚ?)

QAN

Qhawarichiykuna:

QanRI Maymanta kanki? = ¿Y tú de dónde eres?

payRI maymanta hamun? = ¿Y el de dónde viene?

JonasRI maypin llank’an = ¿Jonás dónde trabaja?

1. Cesarri imataq mikhunqa?………………………………………………………………

2. Payri imataq kuskinqa?……………………………………………………………..

3. Noqanchisri imataq ruwasuchin?…………………………………………………………….

4. Michiri mikhunqachu?…………………………………………………………….

5. Mariari imataq takinqa?…………………………………………………………….

You might also like