Professional Documents
Culture Documents
4
Ἀλεξάνδρου Μοναχοῦ ἐγκώµιον…, ὅ.π., στ. 67 ἑξ., σσ. 85-86.
5
Αὐτόθι.
6
Αὐτ., στ. 102-121.
7
Πράξ. 11: 24.
2
Ἀρχ. Βενεδίκτου Ἰωάννου, Λόγος κατὰ τὴν πανήγυριν τοῦ ἁγίου
ἐνδόξου ἀποστόλου Βαρνάβα
θαυµατουργοῦ ἰατροῦ τὸν Μεσσίαν, τὸν Λυτρωτήν τοῦ κόσµου, τὸν
ὁποῖον καὶ ἀκολούθησε γενόµενος ἀπόστολος καὶ ἐν τέλει µάρτυς τοῦ
Χριστοῦ. Ἀνῆκε στὴν χορείαν τῶν ἑβδηµήκοντα ἀποστόλων τῆς ὁποίας
προεξῆρχεν. Τὸν προχείρησε ὁ Πέτρος, ὁ ὁποῖος τοῦ ἔδωσε καὶ τὸ ὄνοµα
«Βαρνάβας», διότι ἦταν πράγµατι παράκλητος, δηλ. παρηγοριὰ καὶ
στήριγµα ὅλων. Τὸ ὑπερῶον, στὸ ὁποῖον κατέλυσε πολλὲς φορὲς ὁ Κύριος
µὲ τοὺς µαθητές του, ἀνῆκε στὴ θεία του Μαρία, ποὺ ἦταν µητέρα τοῦ
Εὐαγγελιστῆ Μάρκου. Ἐκεῖ ἔγινε καὶ ὁ Μυστικός Δεῖπνος καὶ ἡ
ἐπιφοίτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύµατος κατὰ τὴν Πεντηκοστήν.
Ἐπειδὴ ὁ ἀπόστολος Βαρνάβας δὲν ἤθελε νὰ κρύψει τὸν λύχνον τοῦ
φωτὸς «ὑπὸ τὸν µόδιον», 8 ὁδήγησε πολλοὺς ἀνθρώπους στὸ Φῶς τὸ
ἀληθινόν, ἰουδαίους καὶ ἐθνικούς. Ὡς ἐκ τούτου, δὲν λησµόνησε τὸν
παλαιόν συµφοιτητήν του Σαούλ/Παῦλον, ὁ ὁποῖος ὅµως ἔγινε µέγας
διώκτης τῶν χριστιανῶν. Μετὰ τὴν µεταστροφήν τοῦ Παύλου ὕστερα ἀπὸ
τὸ γνωστόν ὅραµα τῆς Δαµασκοῦ, ἦταν ὁ Βαρνάβας ἐκεῖνος ποὺ ὁδήγησε
τὸν Παῦλο στοὺς δώδεκα ἀποστόλους καὶ τοὺς ἔπεισε νὰ τὸν δεχθοῦν,
γιατὶ ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς τὸν φώτισε καὶ τὸν ἐπέλεξε διὰ νὰ γίνῃ µαθητής
Του καὶ ἀπόστολος τῶν ἐθνῶν. Ἦταν τόσο µεγάλο τὸ κύρος τοῦ Ἀπ.
Βαρνάβα στὴν πρώτη Ἐκκλησία! Ἀργότερα ἐπώλησε καὶ τὸ τελευταῖο
ἀκίνητο του στὰ Ἱεροσόλυµα (ἕνα ἀγρό), καί, ἀφοῦ ἐναπέθεσε τὸ ἀντίτιµο
στὰ πόδια τῶν ἀποστόλων,9 ἄρχισε τὴν ἱεραποστολὴ στὰ ἔθνη. Μετέβη
στὴν Ἀντιόχεια, τὴ Ρώµη, τὴν Ἀλεξάνδρεια καὶ ἀλλοῦ καὶ µετά πάλιν
στὴν Ἀντιόχεια καὶ ἐν τέλει στὰ Ἱεροσόλυµα. Στὴ συνέχεια µετέβη ἐκ
νέου στὴν Ἀντιόχεια καὶ ἀναζήτησε τὸν Παῦλο µὲ τὸν ὁποῖο συνέχισαν
ἐκεῖ τὸ ἔργο τοῦ εὐαγγελισµοῦ καὶ τῆς διαποιµάνσεως ἐπὶ ἕνα ἔτος.
Ἀκολούθως, τὸ 47 µ.Χ. ἐπέστρεψε µὲ τὸν Παῦλο στὰ Ἱεροσόλυµα
καὶ συναντήθηκαν µὲ τοὺς ἄλλους ἀποστόλους, µὲ τοὺς ὁποίους
συµφώνησαν νὰ συνεχίση ὁ Παῦλος µὲ τὸν Βαρνάβαν τὸν εὐαγγελισµόν
τῶν ἐθνῶν, ἐνῶ ὁ Πέτρος καὶ οἱ ἄλλοι ἀπόστολοι νά συνεχίσουν νὰ
διδάσκουν τοὺς ἰουδαίους (τοὺς ἐκ περιτοµῆς).
Μετὰ τὴν ἀναχώρησή τους ἀπό τὰ Ἱεροσόλυµα καὶ ἀφοῦ πῆραν
µαζί τους ὡς βοηθόν τὸν ἀπόστολον Μάρκον, οἱ δύο ἀπόστολοι Βαρνάβας
καὶ Παῦλος µετέβησαν στὴν Ἀντιόχεια καὶ ἀπό ἐκεῖ στὴν Κύπρο, ὅπου
ἐκήρυξαν τὸ εὐαγγέλιον ἀπὸ τὰ ἀνατολικὰ µέχρι τὰ δυτικὰ τῆς νήσου,
ἀπὸ τὴν Σαλαµίνα µέχρι τὴν Πάφον, καὶ ἐκχριστιάνισαν ἀκόµη καὶ τὸν
ρωµαῖον ἀνθύπατον τῆς Κύπρου, Σέργιον Παῦλον. Στὴ συνέχεια
ἐπέστρεψαν µέσῳ Παµφυλίας καὶ Ἀντιοχείας στὰ Ἱεροσόλυµα. Τὸ δὲ
Ἅγιον Πνεῦµα τοὺς καθοδηγοῦσε καθ᾽ ὅλην τὴν ἱεραποστολικὴν πορείαν
τους. Κατέβηκαν ἐκ νέου στὴν Ἀντιόχεια οἱ δύο Ἀπόστολοι καὶ
8
Ματθ. 5: 15.
9
Πράξ. 4:37.
3
Ἀρχ. Βενεδίκτου Ἰωάννου, Λόγος κατὰ τὴν πανήγυριν τοῦ ἁγίου
ἐνδόξου ἀποστόλου Βαρνάβα
ἀποφάσισαν νὰ ἐπισκεφθοῦν πάλιν διάφορες πόλεις καὶ νὰ στηρίξουν
τοὺς χριστιανούς. Ἤθελε νὰ τοὺς ἀκολουθήσει καὶ ὁ Μάρκος, ὁ ὁποῖος
τοὺς εἶχε ἐγκαταλείψει νωρίτερα λόγῳ δειλίας, ἀλλά ὁ ἀπ. Παῦλος δὲν
δέχθηκε, µὲ ἀποτέλεσµα νά χωρίσουν οἱ δρόµοι τῶν δύο µεγάλων
ἀποστόλων τῶν ἐθνῶν.
Ὁ ἀπ. Βαρνάβας πῆρε τὸν Μάρκον καὶ ἦλθε στὴν Κύπρο, ὅπου
συνέχισε τὸν εὐαγγελισµό, ἀλλὰ καὶ ὀργάνωσε τὴν Ἐκκλησία τῆς Κύπρου
χειροτονώντας κληρικούς καὶ δηµιουργώντας τοπικὲς ἐκκλησίες παρὰ τὶς
ἀντίξοες συνθῆκες καὶ τοὺς διωγµούς, ποὺ προέρχονταν κυρίως ἀπὸ τοὺς
Ἰουδαίους.
Μία µέρα κατέφθασαν στὴν Σαλαµίνα φανατικοὶ Ἰουδαῖοι ἀπὸ τὴ
Συρία, µὲ σκοπὸν νὰ κυνηγήσουν τὸν ἀπ. Βαρνάβαν καὶ νὰ τὸν
θανατώσουν. Ἀφοῦ ξεσήκωσαν καὶ ἄλλους Ἰουδαίους τῆς Κύπρου,
βασάνισαν µέχρι θανάτου τὸν ἀπόστολο καὶ πέταξαν τὸ σῶµα του εἰς τὸ
πῦρ. Εὐδοκίᾳ Θεοῦ, τὸ λείψανον τοῦ ἁγίου βρέθηκε ἄφθαρτον τὴν
ἑποµένην ἀπὸ τὸν ἐξάδελφον (ἀνεψιὸν) τοῦ Βαρνάβα, τὸν ἀπόστολον
Μάρκον, ὁ ὁποῖος τὸ ἐνταφίασε σὲ ἕνα σπήλαιον, ὅπως τὸν διέταξε ὁ ἀπ.
Βαρνάβας πρὶν τὸν µαρτυρικόν θάνατόν του. Ἀκολούθως ὁ Μάρκος
ἀνεχώρησε ἀπὸ τὴν Κύπρο καὶ ξεχάστηκε ὁ τόπος τῆς ταφῆς τοῦ
Βαρνάβα, ἀλλὰ ἐπιτελοῦνταν θαύµατα στὸν τόπο ἐκεῖνο γιὰ πολλούς
αἰῶνες, χωρίς νὰ γνωρίζουν τὴν αἰτίαν.
Τὸν Ε´ αἰῶνα ἐπὶ βασιλείας Ζήνωνος τοῦ αὐτοκράτορος, ὅταν τὸ
Πατριαρχεῖον Ἀντιοχείας προέβαλε πάλιν ἀθέµιτες ἀξιώσεις ἐπί τῆς
αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου, ὁ ἀπόστολος Βαρνάβας ἔσωσε διὰ
µίαν ἀκόµη φορὰν τὴν Ἐκκλησίαν τῆς πατρίδας του, ἀφοῦ ἀπεκάλυψε
στὸν Ἀρχιεπίσκοπον Κύπρου Ἀνθέµιον τὸν τόπον τῆς ταφῆς του, ὅπου
βρέθηκε τὸ λείψανον τοῦ ἁγίου, µὲ τὸ ἰδιόγραφον εὐαγγέλιον τοῦ
Ματθαίου στὸ στῆθος του. Καὶ τότε µετέβη στὴν Κωνσταντινούπολιν καὶ
ἔπεισε τὴν ἐνδηµοῦσαν Σύνοδον καὶ τὸν αὐτοκράτορα περί τῆς
ἀποστολικότητος τῆς Ἐκκλησίας Κύπρου, τῆς ὁποίας ἱδρυτής καὶ
ἀκοίµητος φύλαξ ἦταν καὶ εἶναι ὁ γενναῖος µάρτυς καὶ ἀπόστολος
Βαρνάβας.
Ὁ ἀπ. Βαρνάβας, ὑπῆρξε στήριγµα, ἑδραίωµα καὶ προστάτης τῆς
Ἐκκλησίας Κύπρου. Ἡ σηµαντική θέση του στὴν ἀρχαία Ἐκκλησία καὶ τὸ
µέγα κύρος του διεδραµάτισαν σπουδαῖον ρόλον στὴν ἑδραίωση τῆς
αὐτοκεφαλίας τῆς κύπριδος Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία ἐπιβεβαιώθηκε καὶ
κατοχυρώθηκε καὶ µὲ ἀποφάσεις δύο Οἰκουµενικῶν Συνόδων, τῆς Τρίτης
καὶ τῆς Πενθέκτης. Τὸ ποίµνιον τῆς Ἐκκλησίας Κύπρου τοῦ χρωστᾶ
αἰωνίαν εὐγνωµοσύνην καὶ τὸν παρακαλεῖ νὰ προστατεύση καὶ σήµερα
τὴν Ἐκκλησίαν του καὶ νὰ ἀπελευθερώση καὶ τὸν τάφον του καὶ τὴν
ὑπόλοιπην κατεχοµένην πατρίδα του ἀπὸ τὸν βάρβαρον εἰσβολέα.
4
Ἀρχ. Βενεδίκτου Ἰωάννου, Λόγος κατὰ τὴν πανήγυριν τοῦ ἁγίου
ἐνδόξου ἀποστόλου Βαρνάβα
«Ἀλλὰ σοῦ µὲν ὁ ἔπαινος, ὦ πανόλβιε καὶ τρισµακάριε ἀπόστολε
Χριστοῦ τοῦ θεοῦ ἡµῶν Βαρνάβα, πάντα νοῦν καὶ λόγον ἀνθρώπων
ὑπερβάλλει· τῆς δὲ ἡµετέρας πτωχείας τὴν εὐγνωµοσύνην ὅµως
ἀποδεξάµενος, πρέσβευε ὑπὲρ ἡµῶν πρὸς ὃν ἠγάπησας, Χριστὸν τὸν
µονογενῆ Υἱὸν καὶ λόγον τοῦ θεοῦ, ὅπως ῥύσηται ἡµᾶς ἐκ τοῦ ἐνεστῶτος
αἰῶνος πονηροῦ καὶ δώσῃ ἡµῖν εὑρεῖν ἄφεσιν ἁµαρτιῶν καὶ ἔλεος καὶ
οἰκτιρµοὺς ἐν τῇ ἡµέρᾳ ἐκείνῃ τῇ φοβερᾷ, ὅταν ἔλθῃ κρῖναι ζῶντας καὶ
νεκρούς… Τῆς δὲ πατρίδος σου πάσης φρόντισον, ὡς πάντοτε, καὶ νῦν ταῖς
σαῖς ἁγίαις εὐχαῖς, φυλάττων αὐτὴν ἀπὸ παντὸς κακοῦ καὶ ἀπὸ σκανδάλων
τῶν ἐργαζοµένων τὴν ἀνοµίαν, ἵνα εἰρηνικῶς, σωφρόνως τε καὶ εὐσεβῶς
ζήσωµεν ἐν τῷ νῦν αἰῶνι, προσδεχόµενοι τὸ ἔλεος τοῦ κυρίου ἡµῶν Ἰησοῦ
Χριστοῦ εἰς ζωὴν αἰώνιον, ἧς γένοιτο πάντας ἡµᾶς ἐπιτυχεῖν, χάριτι καὶ
οἰκτιρµοῖς καὶ φιλανθρωπίᾳ τοῦ κυρίου ἡµῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, µεθ’ οὗ τῷ
Πατρὶ ἡ δόξα σὺν τῷ ἁγίῳ Πνεύµατι, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν
αἰώνων ἀµήν».10
* Ἐκφωνήθηκε κατὰ τὴν θρονικὴν ἑορτὴν τῆς Ἐκκλησίας Κύπρου εἰς τὴν Θ.
Λειτουργίαν προεξάρχοντος τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Κύπρου κ.κ.
Χρυσοστόµου Β´ εἰς τὸν πανηγυρίζοντα ναὸν τοῦ Ἀποστόλου Βαρνάβα εἰς τὴν
Δασούπολιν (Λευκωσία), τὴν 11ην Ἰουνίου 2020.
10
Ἀλεξάνδρου Μοναχοῦ ἐγκώµιον…, ὅ.π., στ. 870-897.