Τράπεζα Ἰδεῶν - Ἁγία Ἀναστασία ἡ Πατρικία [10 Μαρτίου] https://www.tideon.org/index.php/2012-02-11-18-49-10/2012-02-11-1...

Ἁγία Ἀναστασία ἡ Πατρικία [10 Μαρτίου]

tideon.org/index.php/2012-02-11-18-49-10/2012-02-11-19-10-50/12286-2018-03-09-22-00-00a

Γονική Κατηγορία: Ορθόδοξη Πίστη και Ζωή

Κατηγορία: Αγιολόγιο - Εορτολόγιο
∆ηµοσιευµένο στις Παρασκευή, 09 Μάρτιος 2018 22:00
Από τον/την Ἐµµανουήλ Βαρβούνης - Ἀναπληρωτής Καθηγητής ∆.Π.Θ., Ἱεροµόναχος
Μακάριος Σιµωνοπετρίτης, αββάς ∆ανιήλ της Σκήτεως, Άγιος Νικόδηµος ο Αγιορείτης
Προβολές: 0

Εἰς τό ἐκδοθέν Βιβλίον µέ τίτλο «ΒΙΟΙ -ΣΥΝΑΞΑΡΙΑ ΚΑΙ

ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΗΣ ΟΣΙΑΣ ΜΗΤΡΟΣ ΗΜΩΝ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ
ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΙΑΣ», ὁ ἐπιµεληθείς ταύτην κ. Ἐµµανουήλ
Βαρβούνης, Ἀναπληρωτής Καθηγητής τοῦ
∆ηµοκρίτειου Πανεπιστηµίου Θράκης, Ἄρχων τοῦ
Οἰκουµενικοῦ Πατριαρχείου καί τῶν παλαιφάτων
Πατριαρχείων Ἀλεξανδρείας καί Ἀντιοχείας,
Γραµµατεύς τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ συµβουλίου τὴς
Ἑνορίας ἡµῶν κατέγραψε πέντε συναξάρια πού
περιλαµβάνονται σέ διάφορα συναξάρια καί
περιγράφουν τόν βίο τῆς ΑΓΙΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ τῆς
Πατρικίας. Ἀκολούθως  παρουσιάζουµε ἐκ τοῦ ὡς
ἄνω βιβλίου:

1. Τό εἰσαγωγικόν σηµείωµα τοῦ κ. ΒΑΡΒΟΥΝΗ, τό

ὁποῖον µεταφρασθέν καί εἰς τά Γερµανικά
ἐδηµοσιεύθη εἰς τό CHURCH STUDIES, ἡ ταύτισις  τοῦ
λειψάνου τῆς Ἁγίας µέ αὐτό τῆς Ἁγίας Πατρικίας, πού
φυλάσσεται στόν Ἱερό Καθολικό Ναό τοῦ Ἁγίου
Γρηγορίου τοῦ Ἁρµενίου στήν Νάπολη τῆς Ἱταλίας, καί

2. Τόν Βίο τῆς Ἁγίας, δηµοσιευθέντα στόν Νέο Συναξαριστή τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἀπό
τόν Ἱεροµόναχο Μακάριο Σιµωνοπετρίτη.

1. ΜΕΤΑΞΥ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΠΑΡΑ∆ΟΣΕΩΣ

Ἡ Ὁσία Ἀναστασία ἡ Πατρικία ἀποτελεῖ µεγάλη µορφή τοῦ γυναικείου µοναχισµοῦ τῆς
Αἰγύπτου, τῆς ἐποχῆς τοῦ Ἰουστινιανοῦ ( 527 – 565 µ.Χ. )[1]. Γόνος ἀριστοκρατικῆς
οἰκογενείας τῆς Κωνσταντινουπόλεως, Πατρικία ἡ ἴδια στήν αὐτοκρατορική αὐλή[2], ἔφυγε
ἀπό τήν Πόλη λόγῳ τοῦ φθόνου τῆς αὐτοκράτειρας Θεοδώρας, ἵδρυσε µονή κοντά στήν
Ἀλεξάνδρεια, τήν γυναικεία µονή τῆς Πατρικίας, καί, γιά νά ξεφύγει ἀπό τήν ἀναζήτηση τοῦ
Ἰουστιανιανοῦ, ἀποσύρθηκε στήν αἰγυπτιακή ἔρηµο.

Προσέφυγε στόν ἀββά ∆ανιήλ τόν Σκητιώτη[3], ὁ ὁποῖος τήν ἔντυσε µέ ἀνδρικά µοναχικά
ἐνδύµατα καί τῆς ὅρισε νά ἐγκαταβιώσει µέσα σέ σπήλαιο, ὡς εὐνοῦχος Ἀναστάσιος. Ἐκεῖ,
Τράπεζα Ἰδεῶν - Ἁγία Ἀναστασία ἡ Πατρικία [10 Μαρτίου] https://www.tideon.org/index.php/2012-02-11-18-49-10/2012-02-11-1...

ἔγκλειστη, παρέµεινε ἡ ὁσία Ἀναστασία µέ προσευχή, µετάνοια καί νηστεία ὥς τήν κοίµησή
της. Τό πραγµατικό της φύλο ἀποκαλύφθηκε µετά τόν θάνατό της, ὅταν τό σκήνωµά της
προετοιµαζόταν, ἀπό ὑποτακτικούς τοῦ ἀββά ∆ανιήλ, γιά τήν κηδεία καί τήν ταφή της.

Αὐτά γράφουν τά ἁγιολογικά κείµενα πού δηµοσιεύονται στήν συνέχεια. Θά πρέπει ἐδῶ νά
ἐπισηµανθεῖ ὅτι ἡ µεγάλη διάδοση τῶν κειµένων αὐτῶν σέ βυζαντινά χειρόγραφα, ἀλλά καί ἡ
ἀναφορά τοῦ συναξαρίου τῆς ἁγίας στό Συναξάριο τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας τῆς
Κωνσταντινουπόλεως[4] ὑποδηλώνουν διάδοση καί ἑδραίωση τῆς τιµῆς τῆς ἁγίας κατά τήν
βυζαντινή περίοδο.

Ἐνδιαφέρουσα εἶναι ἡ πιθανή σχέση τῆς ὁσίας Ἀναστασίας µέ τήν ἁγία Πατρικία τῆς
Κωνσταντινουπόλεως, τῆς ὁποίας τά λείψανα φυλάγονται καί τιµῶνται ἰδιαιτέρως στήν
Νάπολη τῆς Ἰταλίας, ἀπό τήν Ρωµαιοκαθολική Ἐκκλησία. Τό συναξάρι τῆς ἁγίας, πού
ἑορτάζεται στίς 25 Αὐγούστου, παραθέτει συνοπτικά ὁ Antonio Borreli[5], ἀπό τό κείµενο τοῦ
ὁποίου δηµοσιεύεται στή συνέχεια σέ ἑλληνική µετάφραση[6]:

«Ἡ ἁγία Πατρικία, καταγοµένη ἀπό τόν µεγάλο αὐτοκράτορα Κωνσταντῖνο, γεννήθηκε στήν
Κωνσταντινούπολη, ἔλαβε αὐλική παιδεία ἀπό τήν τροφό Ἀγλαΐα καί ἔδωσε ὄρκους ἀγνείας
σέ νεαρή ἡλικία. Γιά νά µείνει µάλιστα πιστή ἔφυγε ἀπό τήν πόλη ἐπειδή ὁ αὐτοκράτορας
Κωνστάντιος Β’ ( 668 – 685 µ.Χ. ), συγγενής της, τῆς εἶχε προτείνει γάµο.

Ἐκείνη ἔφτασε στή Ρώµη µαζί µέ τήν Ἀγλαΐα καί µέ ἄλλες θεραπαινίδες καί κοντά στόν Πάπα
Liberio ἔλαβε τό µοναχικό πέπλο. Ὅταν πέθανε ὁ πατέρας της, ἡ Πατρικία γύρισε στήν
Κωνσταντινούπολη καί παραιτουµένη ἀπό κάθε ἀπαίτηση γιά τήν αὐτοκρατορική κορώνα,
µοίρασε τήν περιουσία της στούς φτωχούς καί πῆγε γιά προσκύνηση στήν Ἁγία Γῆ. Μά µιά
φοβερή καταιγίδα τήν ἔκανε νά ναυαγήσει στίς ἀκτές τῆς Νάπολης καί ἀκριβῶς στήν νησίδα 
Μεγαρίδα ( Φρούριο τοῦ Αὐγοῦ, Castel dell’ Ovo ) ἐκεῖ ἦταν µιά µικρή ἔρηµος, ὅπου δυστυχῶς
µετά ἀπό µιά ἀσθένεια πέθανε.

Ἡ νεκρώσιµος τελετή, κατόπιν οὐράνιας ἀποκάλυψης στήν τροφό Ἀγλαΐα, ἔγινε µέ τρόπο
ἐπίσηµο, µέ τή συµµετοχή τοῦ ἐπισκόπου, τοῦ δούκα τῆς πόλης καί µεγάλου πλήθους. Τό κάρο
τό ἔσερναν δύο ταῦροι χωρίς καθοδήγηση σταµατᾶ µπροστά στό µοναστήρι τῆς  Caponapoli
τῶν βασιλειανῶν πατέρων, πού ἦταν ἀφιερωµένο στούς ἁγίους Νίκανδρο καί Μαρκιανό, τό
ὁποῖο ἡ Πατρικία σέ ἕνα σταθµό της στή Νάπολη, σέ προηγούµενο ταξίδι στή Ρώµη, εἶχε
ὑποδείξει ὡς τόπο πού θά ἀναπαυόταν τό σῶµα της. Ἐκεῖ παρέµεινε τό λείψανο µέ τίς
συναδελφές πού τήν εἶχαν ἀκολουθήσει καί ἀπό αὐτήν θά καλούνταν στό µέλλον,
πατρικιανές, δηλαδή οἱ ἀδελφές τῆς Ἁγίας Πατρικίας. Τό µοναστήρι, ὅταν µετακινήθηκαν ἀπό
ἐκεῖ οἱ βασιλειανοί µοναχοί σέ ἐκεῖνο τοῦ ἁγίου Σεβαστιανοῦ, διατηρήθηκε ἀπό τίς ἀδελφές,
πού ἀκολούθησαν τόν κανόνα τοῦ ἁγίου Βενεδίκτου, καί γιά αἰῶνες εἶχε µιά λαµπρή
παρουσία. Ἐξαιτίας ἱστορικῶν καί πολιτικῶν γεγονότων τό 1864 τά λείψανα µεταφέρθηκαν
στό µοναστήρι τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τῶν Ἀρµενίων. Περιτυλιγµένα µέ κερί διατηροῦνται σέ
µιά λήκυθο ἀπό ἀσήµι καί χρυσό καί διακοσµηµένη µέ πολύτιµα πετράδια, στό παρεκκλήσι
πού βρίσκεται δίπλα στή µνηµειακή ἐκκλησία τοῦ µοναστηριοῦ. Πολύς κόσµος ἔτρεχε πάντα
νά τήν λατρεύσει, ἔκπληκτος γιά τό θαῦµα τῆς ἀνάβλυσης τοῦ αἴµατος καί τοῦ µύρου (
manna ). Τό µύρο ἀνέβλυζε ὅπως στούς ἄλλους τάφους τῶν ἁγίων, ἀπό τό µνῆµα. Ἡ µεγάλη
ποσότητα βγῆκε µία χρονιά στίς 13 Σεπτεµβρίου ἀνάµεσα στά ἔτη 1190 καί 1214. Τό αἴµα
ἀντιθέτως ἀνέβλυσε θαυµαστά ἀπό ἕνα φατνίο δοντιοῦ πού ἕνας ρωµαῖος ἱππότης, ἀπό
ὑπερβολική λατρεία πρός τήν ἁγία, εἶχε ξεριζώσει ἀπό τό σῶµα της, κάποιους αιῶνες µετά τό
θάνατό της.
Τράπεζα Ἰδεῶν - Ἁγία Ἀναστασία ἡ Πατρικία [10 Μαρτίου] https://www.tideon.org/index.php/2012-02-11-18-49-10/2012-02-11-1...

Τό δόντι καί τό αἴµα διατηροῦνται σέ µία λειψανοθήκη µεγάλης ἀξίας. Στούς αἰῶνες πού
πέρασαν ἡ ἀνάβλυση τοῦ αἴµατος γινόταν µέ µέτρο καί σέ διαφορετικούς χρόνους. Σήµερα,
µετά ἀπό προσευχή, ἀναβλύζει πλούσιο στά τοιχώµατα τῆς φιάλης. Τοῦτο τό θαῦµα εἶναι
λιγότερο γνωστό ἀπό τό ἄλλο πού συµβαίνει ἐπίσης στή Νάπολη, ἐκεῖνο δηλαδή τοῦ ἁγίου
Ἰανουαρίου ( Σάν Τζενάρο ), κύριου προστάτη τῆς πόλης. Ἡ ἁγία Πατρικία εἶναι ἡ συν-
προστάτης τῆς Νάπολης. Ἡ γιορτή της εἶναι στίς 25 Αὐγούστου.»

Τό συναξάρι τοποθετεῖ τή νεότητα τῆς ἁγίας στά χρόνια τοῦ αὐτοκράτορα Κωνσταντίου, οἱ
χρονολογίες ὅµως 668 – 685, συµπίπτουν µέ τήν βασιλεία τοῦ Κωνσταντίνου ∆’ τοῦ
Πογωνάτου[7], καί ὄχι µέ τά χρόνια πού βασίλευε ὁ Κωνστάντιος ( 337 – 361 µ.Χ. )[8].
Ἐρχόµαστε λοιπόν πιό κοντά στόν Ἰουστινιανό, παρά στόν Μ. Κωνσταντῖνο, συγγενής τοῦ
ὁποίου θεωρεῖται ἡ ἁγία Πατρικία.

Κατά τά λοιπά, τά δύο συναξάρια παρουσιάζουν πολλές καί ἐντυπωσιακές ὁµοιότητες:

εὐγενής καί ἀριστοκρατική καταγωγή, ἀναχώρηση ἀπό τήν Πόλη γιά νά ἀποφευχθοῦν
προτάσεις γάµου τοῦ αὐτοκράτορα ἤ ζήλεια τῆς αὐτοκράτειρας, µοναστική ζωή, διαβίωση
στήν ἔρηµο. Παραλλήλως, τό συναξάρι τῆς ἁγίας Πατρικίας ἀναφέρεται σέ περιγραφές πού
προδίδουν κάποια σύγχυση: ἐνῶ ἡ ἁγία πηγαίνει πρός τούς ἁγίους τόπους ναυαγεῖ στήν
ἀντίθετη κατεύθυνση, στή Νάπολη. Ἄν καί δέν ἀναφέρεται ρητῶς, ἡ ἁγία θεωρεῖται ἱδρύτρια
µονῆς καί γυναικείου µοναστικοῦ τάγµατος. Τό λείψανό της ἀνακαλύπτεται καί κηδεύεται µέ
θαυµατουργικό τρόπο. Τέλος, στό συναξάρι τῆς ἁγίας Πατρικίας εἶναι ἐνσωµατωµένα,
προφανῶς ἐκ τῶν ὑστέρων, πολλά µυθικά ἁγιολογικά µοτίβα, πού ἀνήκουν στήν κατηγορία
τῶν λεγοµένων « ἁγιολογικῶν µύθων »[9]: οὐράνιες ἀποκαλύψεις πού φανερώνουν τήν θεία
θέληση, ζῶα πού µέ θεϊκή καθοδήγηση ὑποδεικνύουν τόν τόπο ὅπου θά ἀναπαυθοῦν τά
λείψανα τῆς ἁγίας[10], ἀνάβλυση αἴµατος καί µύρου ἀπό ἅγια λείψανα, ὡς ἀπόδειξη τῆς
ζωντανῆς παρουσίας τῆς ἁγίας[11], θαυµαστά συµβάντα πού συνοδεύουν τήν ἀποκοπή
τµήµατος τοῦ λειψάνου, µετά ἀπό αὐθαίρετη, ἀλλά εὐλαβῶν προθέσεων, πρωτοβουλία
κάποιου πιστοῦ[12].

Πιθανότατα τά λείψανα τῆς ἁγίας βρέθηκαν στή Νάπολη, ἴσως κατά τήν λεηλασία ἁγίων
λειψάνων καί τήν µεταφορά τους στήν ∆ύση, µετά τήν ∆’ Σταυροφορία, καί ἐκεῖ, χωρίς
γνώση τῶν ἀκριβῶν περιστατικῶν ἀλλά καί τοῦ ἴδιου τοῦ ὀνόµατος τῆς ἁγίας, ἀπό τό ὁποῖο
εἶχε διατηρηθεῖ στή µνήµη τῶν ἁρπαγῶν µόνο ὁ τίτλος τῆς ( Πατρικία: Patrizia di
Constantinopoli ), µέ βάση προφορικές καί ἀσαφεῖς ἐνδείξεις, πλάστηκε ὁ νόθος αὐτός « βίος
». Γι’ αὐτό ἄλλωστε τήν ἁγία Πατρικία δέν τήν περιλαµβάνει, στό ἁγιολόγιό του, οὔτε ὁ Fr.
Halkin, ὁ περίφηµος Βολλανδιστής ἁγιολόγος, ὁ ὁποῖος ὡστόσο ἀναφέρεται ἐκτενῶς στήν
ἁγία Ἀναστασία τήν Πατρικία[13].

Ἄρα ἡ ἁγία Πατρικία τῆς Νάπολης εἶναι µᾶλλον ἡ ἁγία Ἀναστασία ἡ Πατρικία, παραποιηµένη
ἱστορικά καί ἁγιολογικά µέ µία διαδικασία συµφυρµῶν, πού εἶναι µᾶλλον συνήθης στήν
ἁγιολογία µας. Τά ἱερά λείψανα τῆς Νάπολης πιθανότατα ἀνήκουν στήν ἁγία Ἀναστασία τήν
Πατρικία, καί εὐχῆς ἔργον θά ἦταν τµῆµα τους νά ἐπαναπατρισθεῖ ἐκεῖ ὅπου ἀνήκει, στήν
Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, καί µάλιστα στόν ἐνοριακό ναό τῆς ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Πατρικίας,
στήν Ἱερά Μητρόπολη Περιστερίου.

Τέλος εἶναι ἄξιο µνηµόνευσης ὅτι ἡ ἁγία Ἀναστασία συνδέει τούς δύο πρώτους θρόνους τῆς
ὀρθόδοξης Ἀνατολῆς, τό πρωτόθρονο Οἰκουµενικό Πατριαρχεῖο µέ τήν δευτερόθρονο
ἀποστολική καθέδρα τοῦ ἁγίου Μάρκου, ἀφοῦ γεννήθηκε καί ἔζησε στήν
Κωνσταντινούπολη, ἀλλά µόνασε, ἀσκήτευσε καί ἐκοιµήθη ὁσιακά στήν Αἴγυπτο. Ἀνήκει,
Τράπεζα Ἰδεῶν - Ἁγία Ἀναστασία ἡ Πατρικία [10 Μαρτίου] https://www.tideon.org/index.php/2012-02-11-18-49-10/2012-02-11-1...

λοιπόν, τόσο στό κωνσταντινουπολίτικο ὅσο καί στό αἰγυπτιακό ἁγιολόγιο, καί εἶναι
ὁπωσδήποτε ἰδιαίτερης σηµασίας τό γεγονός ὅτι ὁ ἐνοριακός της ναός βρίσκεται στήν Ἱερά
Μητρόπολη Περιστερίου, πού ἔχει πνευµατικές σχέσεις µέ τόν Οἰκουµενικό Θρόνο, διά τοῦ
µητροπολίτου της κ. Χρυσοστόµου, ἀποφοίτου τῆς Ἱερᾶς Θεολογικῆς Σχολῆς τῆς Χάλκης, καί
µέ τήν τῶν Ἀλεξανδρέων Ἐκκλησία, µέσῳ µιᾶς σειρᾶς κληρικῶν της πού ὑπηρετοῦν, ἀκόµη
καί ὡς ἐπίσκοποι πλέον, στίς ἐπαρχίες τοῦ παλαιφάτου Πατριαρχείου Ἀλεξανδρείας.

2. ΒΙΟΣ ΑΓΙΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΚΙΑΣ

Ἡ Ἁγία Ἀναστασία ζοῦσε στήν Κωνσταντινούπολη ἐπί βασιλείας Ἰουστινιανοῦ ( 527 – 565 µ.Χ.
). Καταγόταν ἀπό πλούσια οἰκογένεια εὐγενῶν καί ὁ αὐτοκράτορας τήν τιµοῦσε ὡς πρώτη
πατρικία τοῦ παλατιοῦ. Μήν δίνοντας, ὡστόσο, σηµασία στήν ἐπίγεια δόξα, φύλαγε ἡ
µακαρία στήν καρδία της τόν φόβο τοῦ Θεοῦ καί φρόντιζε µέ ζῆλο νά τηρεῖ τίς ἐντολές του.
Ὁ δαίµονας ὅµως, ἄσπονδος ἐχθρός ὅσων ἐπιθυµοῦν τόν ἐνάρετο βίο, παίρνοντας ἀφορµή
τήν εὔνοια τοῦ αὐτοκράτορα πρός αὐτήν ἔσπειρε αἰσθήµατα ζηλοφθονίας στήν ψυχή τῆς
αὐτοκράτειρας. Ὅταν ἡ Ἀναστασία πληροφορήθηκε ὅτι ὑπήρξε αἰτία σκανδάλου,
ἐκµεταλλευοµένη τό γεγονός ἀποχώρησε ἀπό τήν αὐλή λέγοντας: « Σώζου, ψυχή µου, ὥστε
νά λυτρωθεῖ ἡ αὐτοκράτειρα ἀπό τήν παράλογη ζήλεια, ἐσύ δέ νά ἐτοιµαστεῖς γιά τήν
Βασιλεία τῶν οὐρανῶν ». Κράτησε µικρό µέρος τῆς περιουσίας της, µοίρασε τά ὑπόλοιπα
στούς πτωχούς καί ἀναχώρησε γιά τήν Ἀλεξάνδρεια. Ἐκεῖ, κοντά στήν πόλη ἵδρυσε γυναικεία
µονή, σέ τόπο ὀνοµαζόµενο Πέµπτον, ἡ ὁποία ἀργότερα ὀνοµάσθηκε Μονή τῆς Πατρικίας.

Μερικά χρόνια ἀργότερα, ἀφ’ ὅτου ἐκοιµήθη ἡ αὐτοκράτειρα Θεοδώρα ( 548 µ.Χ. ), ὁ
αὐτοκράτορας ἀναζήτησε παντοῦ τήν ὄµορφη καί ἐνάρετη Ἀναστασία γιά νά τήν
παντρευτεῖ. Μόλις ἐκείνη τό πληροφορήθηκε ἐγκατέλειψε τήν µονή καί µετέβη νύκτα στήν
Σκήτη, στόν ἀββᾶ ∆ανιήλ, γιά νά τοῦ ἐκθέσει τό πρόβληµα. Ὁ Γέροντας τήν ἔντυσε τότε µέ
ἀντρικά ἐνδύµατα, τῆς ἔδωσε τό ὄνοµα Ἀναστάσιος καί τήν ἐγκατέστησε σέ σπήλαιο µακριά
ἀπό τήν Σκήτη, βάζοντάς της κανόνα κανόνα νά ζήσει ἐκεῖ µέ νηστεία καί προσευχή χωρίς
οὔτε νά ἐξέλθει οὔτε νά δεχθεῖ κανένα. Μία φορά τήν ἑβδοµάδα ἕνας µαθητής του πήγαινε
καί τῆς ἄφηνε µιά στάµνα νερό στήν εἴσοδο τοῦ σπηλαίου καί ἀποσυρόταν σιωπηλά µέ µιά
µετάνοια.

Ἐπί εἴκοσι ὀκτώ ὁλόκληρα ἔτη ἔζησε µέ αὐτόν τόν τρόπο ἡ γενναία καί ἀνδρεία ψυχή,
τηρώντας µέ ἀκρίβεια τόν κανόνα τοῦ Γέροντα. Ὑπερνικώντας τήν φυσική ἀδυναµία καί
τούς µαλθακούς τρόπους τῆς αὐλῆς ἀγωνιζόταν νυχθηµερόν κατά τῆς πείνας, τῆς δίψας, τοῦ
ὕπνου καί προπαντός κατά τῶν σκοτεινῶν δαιµόνων πού τῆς ὑπέβαλλαν νά ἀφήσει τήν
ἡσυχία. Ἔγινε ἔτσι µέ τήν προσκαρτερία της σκεῦος ἐκλογῆς τοῦ Ἁγίου Πνεύµατος καί
εἰδοποιηµένη γιά τήν ἐπικείµενη ἐκδηµία της ἔγραψε πάνω σέ κεραµίδι στόν ἀββᾶ ∆ανιήλ νά
φέρει τά σύνεργα γιά τόν ἐνταφιασµό της. Ὁ γέροντας, ὁ ὁποῖος εἰδοποιήθηκε µές στή νύκτα
µέ θεῖο ὅραµα, ἔστειλε τόν ὑποτακτικό του στήν σπηλιά. Μόλις διάβασε τό µήνυµά της
ἔσπευσε νά παραυρεθεῖ στίς τελευταῖες στιγµές της καί ἔπεσε στά πόδια της ζητώντας της νά
µεσιτεύσει παρά Κυρίου γιά τόν ἴδιο καί τούς µαθητές του. Ἀφοῦ κοινώνησε τῶν ἀχράντων
Μυστηρίων, ἡ ἁγία χαιρέτησε τούς ἀγγέλους πού παρουσιάστηκαν στό πλευρό της καί µέ τό
πρόσωπο ὁλόφωτο παρέδωσε τήν ψυχή της στόν Κύριο. Ἐπιστρέφοντας στήν Σκήτη ὁ ἀββᾶς
∆ανιήλ ἀποκάλυψε στούς µαθητές του ὅτι ὁ εὐνοῦχος Ἀναστάσιος ἦταν ἡ ξακουστή
πατρικία, πού ἀναζητοῦσε ὁ αὐτοκράτορας Ἰουστιανιανός γιά νά τήν νυµφευθεῖ.

(Ἱεροµονάχου Μακάριου Σιµωνοπετρίτη, Νέος Συναξαριστής τῆς Ὀρθοδόξου ἑκκλησίας.

Τράπεζα Ἰδεῶν - Ἁγία Ἀναστασία ἡ Πατρικία [10 Μαρτίου] https://www.tideon.org/index.php/2012-02-11-18-49-10/2012-02-11-1...

∆ιασκευή ἐκ τοῦ γαλλικοῦ:Σωτήρης Γουνελᾶς 7, Μάρτιος. Ἁθῆναι 2006, ἐκδ. Ἴνδικτος, σ. 103 –
105)

Βιβλιογραφία

[1] Αἰκ. Χριστοφιλοπούλου, Βυζαντινή Ἱστορία 1. 324-610. Ἀθήνα 1984, σ. 250-260.

[2] Γιά τό ἀξίωµα καί τή σηµασία του βλ. L.Petit, “ Vie dw saint Michael Maleinow “ Revue de l’
Orient Chrétien 7 (1902 ) σ.556. Αἰκ. Χριστοφιλοπούλου, Βυζαντινή αὐτοκρατορία. Νεότερος
Ἑλληνισµός. Συµβολή στήν ἔρευνα 2. Ἀθήνα 2006, σ.43.

[3] Fr. Halkin, Bibliotheca Hagiographica Graeca 3. Bruxelles 1957, σ.σ20-21, ὅπου καί ἡ σχετική
βιβλιογραφία.

[4] H. Delehaye, Synaxarium Ecclesiai Constantinopolitanae, Propylaeum ad Acta Sanctorum

Novembriw, Bruxellis 1902, στ. 523-528.

[5] Ἀπό τήν ἰστοσελίδα Santiebeati,it/dettaglio. Τό κείµενο καταχωρήθηκε τόν Σεπτέµβριο τοῦ
2001.

[6] Ἡ µετάφραση ἀπό τήν κα Παν. Τζιβάρα, Λέκτορα τοῦ Τµήµατος Ἱστορίας καί Ἐθνολογίας,
τοῦ ∆ηµοκρίτειου Πανεπιστηµίου Θράκης, τήν ὁποία εὐχαριστῶ θερµά καί ἀπό τή θέση αὐτή.

[7] Αἰκ. Χριστοφιλοπούλου, Βυζαντινή Ἱστορία 2 : 1. 610 › 867.  Ἀθήνα 1984,   σ. 63 – 69 ,71, 81,
ὅπου οἱ σχετικές πηγές.

[8] Αἰκ. Χριστοφιλοπούλου, Βυζαντινή Ἱστορία 1...ὅ.π.., σ. 145 -147. Κ. Βαρζός, Οἱ

αὐτοκρατόρισσες τοῦ Βυζαντίου 1. Ἀθῆναι 1965, σ. 145 – 166.

[9] Πρβλ. H.Delehaye, Les léhagiographiques. Bruxelles 1927, µέ παραδείγµατα.

[10] Βλ. D.S.Loukatos,  Le motif de la chêvre decouvrant des lieux sacrés en Grèce “, Festschrift
Matthias Zender. Born 1972. σ.465 -469.

[11] Βλ. Const. Tischendorf, Apocalypses apocryphae, Lipsiae 1866, σ. 110 -111.

[12] Βλ. Ἔρα Βρανούση, Τά Ἁγιολογικά κείµενα τοῦ ὁσίου Χριστοδούλου, ἱδρυτοῦ τῆς ἐν
Πάτµῳ µονῆς. Ἁθῆναι 1966, σ. 77 κ. ἑξ., 156 κ. ἑξ.

[13] Βίοι τῆς ἁγίας Πατρικίας τῆς Νάπολης σώζονται στά λατινικά, βλ. Bibliotheca
Hagiographica Latina 1-2. Bruxellis 1898 -1901. ἀρ. 6483 -6491, οἱ ὁποῖοι ἀναφέρουν τά
ἐπεισόδια πού µνηµονεύονται παραπάνω. Σχετικές πληροφορίες µοῦ ἔστειλε, σέ ἐπιστολή
του, ὁ κ. Xavier Lequeux, ἀπό τό Τάγµα τῶν Βολλανδιστῶν ( 20 Ἰουλίου 2007 ), τόν ὁποῖον καί
ἀπό ἐδῶ θερµά εὐχαριστῶ γιά τήν πρόθυµη βοήθεια.

(Πηγή: «Η Οσία Αναστασία η Πατρικία που έµεινε έγκλειστη 28 χρόνια(+10 Μαρτίου)»,

Εµµανουήλ Βαρβούνης, Ιεροµόναχος Μακάριος Σιµωνοπετρίτης, Προσκυνητής)

Από το Γεροντικό
Τράπεζα Ἰδεῶν - Ἁγία Ἀναστασία ἡ Πατρικία [10 Μαρτίου] https://www.tideon.org/index.php/2012-02-11-18-49-10/2012-02-11-1...

Κάποιος ευνούχος έµενε στη βαθύτερη έρηµο της

Σκήτεως. Το κελλί του βρισκόταν δεκαοχτώ
περίπου µίλια µακριά από τη Σκήτη. Μια φορά
λοιπόν την εβδοµάδα επισκεπτόταν τον αββά
∆ανιήλ κατά τη διάρκεια της νύχτας, χωρίς να το
γνωρίζει κανείς παρά µόνο αυτός και ο µαθητής
του. Ο γέροντας είχε δώσει εντολή στο µαθητή του
να γεµίζει ένα σταµνί µε νερό γι’ αυτόν τον
ευνούχο µία φορά την εβδοµάδα, να το τοποθετεί
στην είσοδο του κελλιού του και να χτυπά και να
φεύγει χωρίς να µιλά µαζί του και του είπε:

› Αν όµως βρεις κανένα κεραµίδι, γραµµένο στην

είσοδο της σπηλιάς, να το φέρεις.

Έτσι λοιπόν έκανε ο µαθητής. Μια ηµέρα βρίσκει

ένα κεραµίδι που έγραφε τα εξής:

› Φέρε τα εργαλεία και έλα εσύ µόνο και ο αδελφός.

Όταν το διάβασε ο γέροντας, έκλαψε πάρα πολύ και είπε:

› Αλλοίµονο στη βαθύτερη έρηµο! Τι στήριγµα χάνει σήµερα!

Και λέει στο µαθητή του:

› Βάστα αυτά τα εργαλεία και ας τρέξουµε να προλάβουµε το γέροντα, µήπως χάσουµε τις
ευχές του, γιατί πηγαίνει στον Κύριο.

Και αφού έκλαψαν κι οι δύο, βγήκαν και πήγαν στη σπηλιά και τον βρήκαν να κατέχεται από
υψηλό πυρετό. Έπεσε ο γέροντας στα πόδια του και έκλαψε λέγοντας:

› Είσαι µακάριος, γιατί φροντίζοντας γι’ αυτή την ώρα καταφρόνησες την επίγεια βασιλεία.

Ο ευνούχος απάντησε:

› Μακάριος είσαι συ, νέε Αβραάµ, γιατί, πόσους καρπούς δέχεται ο Θεός από αυτά τα χέρια!

Λεει ο γέροντας:

› Κανε προσευχή για µας.

Απαντά ο ευνούχος:

› Εγώ έχω ανάγκη από πολλές προσευχές αυτή την ώρα.

Και λέει ο γέροντας:

› Αν ήµουν εγώ σαν και σένα, τότε θα µπορούσα να σε ενισχύσω.

Ανακάθισε ο ευνούχος στην ψάθα του, αγκάλιασε το κεφάλι του γέροντα και το ασπαζόταν
λέγοντας:
Τράπεζα Ἰδεῶν - Ἁγία Ἀναστασία ἡ Πατρικία [10 Μαρτίου] https://www.tideon.org/index.php/2012-02-11-18-49-10/2012-02-11-1...

› Ο Θεός που µε οδήγησε σ’ αυτόν τον τόπο, Αυτός ας δώσει ώστε τα γηρατειά σου να είναι
όπως του Αβραάµ.

Και παίρνοντας ο γέροντας το µαθητή του, τον έβαλε να γονατίσει, λέγοντας στον ευνούχο:

› Ευλόγησε και το τέκνο µου τούτο.

Αυτός τον φίλησε και είπε:

› Θεε µου, εσύ που είσαι εδώ αυτή την ώρα για να µε χωρίσεις από αυτό το σώµα, εσύ που
γνωρίζεις πόσα βήµατα έκανε ο αδελφός µέχρι αυτό το κελλί για το όνοµά Σου, κάνε να έρθει
επάνω του η πνευµατική δύναµη των πατέρων του, όπως έκανες να έρθει επάνω στον
Ελισσαίο η πνευµατική δύναµη του προφήτη Ηλία, και να επικληθεί το όνοµα των πατέρων
του αδελφού σ’ αυτόν.

Και λέει στον γέροντα:

› Για το όνοµα του Κυρίου, µη µου βγάλετε αυτά που φορώ, αλλά έτσι όπως είµαι στείλετέ µε
στον Κύριο, και να µη µάθει ποτέ κανένας άλλος τα σχετικά µ’ εµένα παρά µόνο εσείς.

Λεει έπειτα:

› ∆ώσε µου να κοινωνήσω.

Και του µετέδωσε. Όταν κοινώνησε, λέει:

› Προσευχηθείτε για µένα

και αφού κοίταξε προς την ανατολή και δεξιά, το πρόσωπό του έλαµψε περισσότερο από τον
ήλιο. Κανει τότε το σηµείο του σταυρού στο στόµα του και λέει:

› Θεέ µου, στα χέρια Σου παραδίδω το πνεύµα µου,

και µε αυτό τον τρόπο παρέδωσε την ψυχή του.

Και έκλαψαν και οι δύο. Ύστερα άνοιξαν τάφο µπροστά από τη σπηλιά, και ο γέροντας
έβγαλε το µανδύα του και λέει στο µαθητή του:

› Ντύσε τον πάνω από αυτά που φορεί.

Φορούσε δε χιτώνα από κουρέλια και φανέλα από ίνες φοινικιάς. Ντύνοντάς τον ο αδελφός,
προσέχει και βλέπει ότι τα στήθη του ήταν γυναικεία, σαν δύο ξερά φύλλα, όµως δε µίλησε.
Όταν λοιπόν τον έθαψαν και προσευχήθηκαν, λέει ο γέροντας:

› Ας καταλύσουµε τη νηστεία σήµερα και ας γευθούµε κάτι σε ένδειξη αγάπης εδώ στον τάφο
του γέροντα.

Ύστερα πήραν το εργόχειρό του κι έφυγαν δοξάζοντας το Θεο. Βαδίζοντας στο δρόµο, λέει ο
µαθητής στο γέροντα:

› Ξέρεις, πάτερ, ότι εκείνος ο ευνούχος ήταν γυναίκα; Γιατί είδα τα στήθη της.

Και απαντά ο γέροντας:

Τράπεζα Ἰδεῶν - Ἁγία Ἀναστασία ἡ Πατρικία [10 Μαρτίου] https://www.tideon.org/index.php/2012-02-11-18-49-10/2012-02-11-1...

› Θέλεις να σου διηγηθώ τα σχετικά µε αυτήν;

Λεει αυτός:

› Βεβαίως θέλω.

Συνεχίζει ο γέροντας:

› Αυτή ήταν πατρικία του παλατιού κι ο βασιλιάς Ιουστινιανός την εκτιµούσε πολύ και ήθελε
να την πάρει στο παλάτι επειδή ήταν πολύ συνετή. Η Θεοδώρα όµως η αυγούστα
εξοργίστηκε γι’ αυτό και την εξόρισε στην Αλεξάνδρεια. Αυτή λοιπόν οικοδοµεί ένα κοινόβιο
µεγάλο που το ονοµάζουν “της πατρικίας”, στο Πέµπτο της Αλεξάνδρειας. Όταν οικοδόµησε
αυτό το κοινόβιο, άκουσε ο βασιλιάς Ιουστινιανός γι’ αυτήν και άρχισε να την τιµά για την
πολλή της σύνεση. Αυτή τότε έφυγε νύχτα από την Αλεξάνδρεια και ήρθε εδώ κοντά µου και
µε παρακάλεσε να της δώσω κελλί, αφού µου διηγήθηκε όσα άκουσες. Έχει λοιπόν σήµερα
εικοσιοχτώ χρόνια στη Σκήτη, και κανένας δε γνώρισε τα σχετικά µε αυτή παρά µόνο εγώ,
εσύ και κάποιος άλλος γέροντας µοναχός. Γιατί όταν ήταν να απουσιάσω σε άλλο τόπο, του
έδινα εντολή να γεµίζει ένα σταµνί µε νερό, να του το αφήνει και να φεύγει. Κανείς όµως δεν
έµαθε ποιος είναι, παρά µόνο εσύ. Ποσους αξιωµατούχους δεν έστειλε ο βασιλιάς ερευνώντας
γι’ αυτήν, κι όχι µόνο ο βασιλιάς, αλλά και ο αρχιεπίσκοπος και ολόκληρη σχεδόν η
Αλεξάνδρεια! Και δεν υπάρχει ούτε ένας µέχρι σήµερα που να έµαθε σε ποιο τόπο βρίσκεται.

Να λοιπόν πώς αγωνίζονται εναντίον του διαβόλου και συντρίβουν τα σώµατά τους
άνθρωποι που βρίσκονται στα ανάκτορα. Ενώ εµείς, όταν βρισκόµασταν στον κόσµο δεν
είχαµε να χορτάσουµε ψωµί, κι αφού ήρθαµε στο µοναχισµό σπαταλούµε και δεν µπορούµε
να αποκτήσουµε µία αρετή. Ας προσευχηθούµε προς τον Κυριο να µας αξιώσει να βαδίσουµε
τον ίδιο δρόµο, και να βρούµε έλεος εκείνη την ηµέρα µαζί µε τούς αγίους Πατέρες µας και
τον αββά Αναστάσιο τον ευνούχο –γιατί ονοµαζόταν Αναστασία–, µε τις ευχές και πρεσβείες
της κυρίας µας Θεοτόκου και όλων των Αγίων. Γιατί στον Κύριο ανήκει τιµή, δοξολογία και
προσκύνηση, στον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύµα, τώρα και πάντοτε και στους αιώνες
των αιώνων. Αµήν.

(Πηγή: από το βιβλίο «Ο αββάς ∆ανιήλ της Σκήτεως», εκδόσεις «Το Περιβόλι της Παναγίας»,
Θεσσαλονίκη, 1988, σελ. 16, Κοινωνία Ορθοδοξίας)

Αγίου Νικοδήµου του Αγιορείτη για την Αγία Αναστασία την Πατρικία

H Πατρικία πάντα λιπούσα τάδε,

Πάντων κατέστη κυρία εν τω πόλω.

Kατά τους χρόνους του βασιλέως Iουστινιανού του µεγάλου εν έτει φλ΄ [530], εστάθη µία
γυναίκα εις την Kωνσταντινούπολιν ευλαβής και φοβουµένη τον Θεόν, Aναστασία ονόµατι,
καταγοµένη από γονείς πλουσίους και ευγενείς. Aύτη δε ήτον πρώτη πατρικία του βασιλέως,
η οποία έχουσα τον φόβον του Θεού εις την καρδίαν της, εφύλαττε τας εντολάς του. Eίχε δε
φυσικήν ανδρίαν και πολλήν πραότητα, ώστε οπού, όλοι οι φιλόθεοι Xριστιανοί έχαιρον εις
Τράπεζα Ἰδεῶν - Ἁγία Ἀναστασία ἡ Πατρικία [10 Μαρτίου] https://www.tideon.org/index.php/2012-02-11-18-49-10/2012-02-11-1...

τας αρετάς της, και αυτός ο ίδιος βασιλεύς

Iουστινιανός. Eπειδή δε ο των ζιζανίων σπορεύς
∆ιάβολος, συνειθίζει να φθονή πάντοτε και να
κατηγορή το καλόν και την αρετήν, και δεν
αφίνει να έχουν ανάπαυσιν, και ειρήνην οι την
αρετήν µεταχειριζόµενοι, διά τούτο και η
µακαρία αύτη Πατρικία, εφθονήθη από την
βασίλισσαν διά τας αρετάς της. Όθεν µαθούσα
τον φθόνον οπού είχεν η βασίλισσα εναντίον της,
είπεν εις τον εαυτόν της η όντως φρονίµη κατά
Θεόν. Aναστασία, επειδή και τώρα ευρήκες
εύλογον και αληθινήν αφορµήν, σώζουσα σώζε
την εδικήν σου ψυχήν, και έτζι, την µεν
βασίλισσαν, θέλεις ελευθερώσεις από τον άλογον
φθόνον, εις δε τον εαυτόν σου, θέλεις
προξενήσεις την βασιλείαν των Oυρανών. Aφ’ ου
δε εσυλλογίσθη ταύτα η µακαρία, επίασε καράβι µε ναύλον, και πέρνουσα µέρος τι από τον
πλούτον και υπάρχοντά της, τα δε λοιπά αφήσασα, επήγεν εις την Aλεξάνδρειαν. Eκεί λοιπόν
κτίσασα Mοναστήριον εις ένα τόπον, ονοµαζόµενον Πέµπτον, ησύχαζεν εις αυτό, υφαίνουσα
ιερά πανία, και σπουδάζουσα, πώς να αρέση εις τον Θεόν. Eις τον τόπον δε εκείνον έως του
νυν ευρίσκεται το Mοναστήριον αυτής, επονοµαζόµενον της Πατρικίας. Aφ’ ου δε επέρασαν
µερικοί χρόνοι, απέθανεν η βασίλισσα. Tότε ενθυµήθη ο βασιλεύς την καλήν Πατρικίαν. Όθεν
έστειλε πανταχού ανθρώπους διά να ζητήσουν επιµελώς να την εύρουν. Mαθούσα δε τούτο
η αληθώς αµνάς του Θεού, αφήκε το Mοναστήριόν της, και διά νυκτός επήγεν εις την Σκήτιν
προς τον Aββάν ∆ανιήλ, και εξωµολογήθη εις αυτόν άπασαν την εαυτής υπόθεσιν. O δε
Όσιος ενδύσας αυτήν ανδρικά φορέµατα, µετωνόµασεν Aναστάσιον. Eίτα εµβάσας αυτήν
µέσα εις ένα σπήλαιον, το οποίον ήτον µακράν από την Σκήτιν, την έκλεισεν εκεί, δους
κανόνα και εντολήν εις αυτήν, µήτε αυτή να εύγη έξω από το σπήλαιον, µήτε άλλον να
αφήση να έµβη εις αυτό µε τελειότητα. Eδιώρισε δε και ένα αδελφόν να της πηγαίνη ένα
σταµνί νερόν, το οποίον να βάλλη έξω του σπηλαίου, και λαµβάνων ευχήν να αναχωρή.

Έµενε λοιπόν εκεί κεκλεισµένη η όντως αδαµαντίνη και ανδρεία ψυχή, χωρίς να εύγη έξωθεν,
χρόνους ολοκλήρους εικοσιοκτώ, φυλάττουσα απαρασάλευτα τον κανόνα του γέροντος.
Όθεν ποίος νους δύναται να εννοήση, ή ποία γλώσσα ηµπορεί να ειπή τας αρετάς, οπού
εκατώρθωσεν η αοίδιµος, εις το διάστηµα εκείνο των εικοσιοκτώ χρόνων; ή ποίον χέρι
δύναται να περιγράψη τα δάκρυα, οπού καθ’ εκάστην ηµέραν επρόσφερεν η τρισολβία,
ωσάν θυσίαν εις τον Kύριον; ή τους αναστεναγµούς εκείνης και οδυρµούς; ή τας αγρυπνίας
και ψαλµωδίας; ή τας προσευχάς και αναγνώσεις; ή το στάσιµον και τας γονυκλισίας; ή τας
χαµευνίας και τας νηστείας; και προτίτερα από αυτά, τίς δύναται να παραστήση τους
πολέµους των δαιµόνων και τας επαναστάσεις, οπού εκεί εδοκίµασεν η µακαρία; ή τας
πονηράς ενθυµήσεις των σαρκικών ηδονών, και τα τούτοις όµοια; Tο δε να ήναι έγκλειστος
και παντάπασιν ανεύγαλτος εις όλας τας ηµέρας των εικοσιοκτώ χρόνων, µία γυναίκα
συγκλητική, οπού ήτον αναθρεµµένη εις τα βασίλεια, και συνειθισµένη να συναναστρέφεται
πάντοτε µε πλήθος ανδρών και γυναικών, τούτο αληθώς, τούτο εκπλήττει κάθε νουν και
διάνοιαν. Mε τούτους λοιπόν και τους τοιούτους αγώνας αγωνισαµένη, έγινε σκεύος και
κατοικητήριον του Aγίου Πνεύµατος. Προγνωρίσασα δε τον θάνατον και την προς Kύριον
αυτής εκδηµίαν, έγραψεν επάνω εις κεραµίδι προς τον γέροντα ∆ανιήλ, λέγουσα. Έπαρε µαζί
Τράπεζα Ἰδεῶν - Ἁγία Ἀναστασία ἡ Πατρικία [10 Μαρτίου] https://www.tideon.org/index.php/2012-02-11-18-49-10/2012-02-11-1...

σου τον αδελφόν, οπού µοι έφερνε το νερόν, και τα εργαλεία, όσα είναι επιτήδεια διά να
κατασκευασθή τάφος, και ελθέ ογλίγωρα διά να ενταφιάσης το τέκνον σου, Aναστάσιον τον
ευνούχον. Tαύτα γράψασα, έβαλεν έξω της πόρτας του σπηλαίου. O δε Όσιος ∆ανιήλ
απεκαλύφθη ταύτα υπό Θεού διά νυκτερινής οπτασίας, και λέγει προς τον µαθητήν του.
Σπούδασον αδελφέ, να υπάγης εις το σπήλαιον, όπου κατοικεί ο αδελφός ηµών Aναστάσιος ο
ευνούχος, και προσέχωντας έξω του σπηλαίου του, θέλεις ευρήσεις κεραµίδι γεγραµµένον, το
οποίον πέρνωντας, µε πολλήν σπουδήν και ογλιγωρότητα γύρισον προς ηµάς. Aφ’ ου δε ο
αδελφός έφερε το κεραµίδι, εδιάβασε τα γράµµατα ο γέρων και εδάκρυσε. Eίτα πέρνωντας
τον αδελφόν και τα επιτήδεια εργαλεία, επήγεν ογλίγωρα. Kαι ανοίξαντες το σπήλαιον,
ευρήκαν τον µακάριον Aναστάσιον, οπού εθερµαίνετο.

Προσπεσών δε εις αυτόν ο γέρων, έκλαυσε λέγων. Mακάριος είσαι, αδελφέ Aναστάσιε, διατί
φροντίζων και ενθυµούµενος την ώραν ταύτην του θανάτου, κατεφρόνησας βασιλείαν
επίγειον. Eύξαι λοιπόν διά λόγου µας προς τον Kύριον. O δε Aναστάσιος, εγώ πάτερ, είπεν,
εγώ περισσότερον έχω χρείαν πολλών ευχών εν τη ώρα ταύτη. O γέρων απεκρίθη. Aν εγώ
ήθελα αποθάνω προτίτερα, βέβαια έµελλον να παρακαλέσω τον Θεόν διά λόγου σου.
Aναστάσα δε και καθίσασα επάνω εις το ψιάθιον, κατεφίλησε την κεφαλήν του γέροντος,
προσευξαµένη1. Kαι λαβών ο γέρων τον µαθητήν του, έρριψεν εις τους πόδας αυτής λέγων.
Eυλόγησον το τέκνον σου τον µαθητήν µου. H δε Aγία καταφιλήσασα αυτόν είπε. Θεέ των
Πατέρων µου, οπού παραστέκεσαι εις εµένα εν τη ώρα ταύτη διά να µε χωρίσης από το
σώµα τούτο. Συ Kύριε, οπού ηξεύρεις όλα τα διαβήµατα και τους δρόµους, οπού έκαµεν ο
αδελφός ούτος, πηγαίνωντας και ερχόµενος εις το σπήλαιον τούτο διά το όνοµά σου, και διά
την εδικήν µου ασθένειαν και ταλαιπωρίαν, συ ανάπαυσον το πνεύµα των Aγίων Πατέρων
εις αυτόν, καθώς ανέπαυσας και το πνεύµα του Hλιού εις τον Eλισσαίον. Έπειτα γυρίσας προς
τον γέροντα λέγει. ∆ιά τον Kύριον πάτερ, µη ευγάλετε τα φορέµατα οπού είµαι ενδυµένος,
µηδέ άλλος τινάς ας µη ηξεύρη τα κατ’ εµέ. Kοινωνήσασα δε των θείων Mυστηρίων, λέγει.
∆ότε µοι την εν Xριστώ αγάπην, και εύξασθε διά λόγου µου. Aναβλέψασα δε εις τα δεξιά
µέρη, λέγει, καλώς ήλθετε (έλεγε δε τούτο εις τους Aγίους Aγγέλους) και ιδού έλαµψε το
πρόσωπον αυτής ωσάν φωτία. Eίτα ποιήσασα το σηµείον του τιµίου Σταυρού εις το στόµα
της, είπε· «Kύριε εις χείρας σου παρατίθηµι το πνεύµα µου». Kαι τούτο ειπούσα, παρέδωκε
την ψυχήν της εις χείρας Θεού. Έκλαυσε δε ο γέρων και ο µαθητής του, και έσκαψαν τάφον
έµπροσθεν του σπηλαίου. Eίτα εκδυθείς ο γέρων το φόρεµα οπού εφόρει, λέγει εις τον
µαθητήν του, ένδυσον τέκνον τον αδελφόν το φόρεµα τούτο, επάνω από τα φορέµατα οπού
φορεί, (ήτον δε ταύτα χονδρά και ευτελέστατα). Όταν δε ένδυεν ο αδελφός την µακαρίαν,
εφάνησαν εις αυτόν τα βυζία της, ωσάν φύλλα κατεξηραµµένα, πλην δεν είπε περί τούτου
τίποτε εις τον γέροντα. Aφ’ ου δε ενταφίασαν αυτήν2 και εγύριζαν εις την Σκήτιν, λέγει ο
µαθητής εις τον γέροντα. Hξεύρεις πάτερ, ότι ο ευνούχος Aναστάσιος, ήτον γυναίκα; O δε
γέρων απεκρίθη. Tο ηξεύρω και εγώ τέκνον, αλλά διά να µη φανερωθή το πράγµα πανταχού,
τούτου χάριν ένδυσα αυτήν µε ανδρικήν στολήν, και Aναστάσιον αυτήν ωνόµασα, διά το
ανύποπτον. Πολλή γαρ ζήτησις έγινε δι’ αυτήν από τον βασιλέα Iουστινιανόν, εις κάθε πόλιν
και χώραν, και µάλιστα εις τα µέρη ταύτα, αλλ’ ιδού οπού εφυλάχθη από λόγου µας αφανής
µε την χάριν του Θεού. Kαι τότε άρχισεν ο γέρων και εδιηγήθη λεπτοµερώς όλον τον βίον
της.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Eις δε τον Παράδεισον των Πατέρων γράφονται και τα λόγια ταύτα, άπερ είπε προς αυτόν
Τράπεζα Ἰδεῶν - Ἁγία Ἀναστασία ἡ Πατρικία [10 Μαρτίου] https://www.tideon.org/index.php/2012-02-11-18-49-10/2012-02-11-1...

η Oσία· «O Θεός ο οδηγήσας µε εν τω τόπω τούτω, αυτός πληρώσαι µετά του γήρως σου ως
µετά Aβραάµ. Mακάριος εί, συ νέε Aβραάµ και ξενοδόχε Xριστού, ότι πολλούς καρπούς
δέχεται ο Kύριος διά των χειρών σου…».

2. Eις δε τον Παράδεισον των Πατέρων γράφονται και ταύτα, ήγουν ότι αφ’ ου ενταφίασαν
αυτήν, είπεν ο γέρων εις τον µαθητήν του, ας καταλύσωµεν σήµερον την νηστείαν, και ας
ποιήσωµεν αγάπην επάνω του γέροντος. Kαι κοινωνήσαντες, εύρον αυτόν έχοντα ολίγα
παξιµάδια, και ολίγα βρεκτά όσπρια, και έφαγον. Kαι πέρνοντες την σειράν και το ζιµπύλιον
οπού ειργάζετο, ανεχώρησαν, ευχαριστούντες τω Θεώ.

(Πηγή: από το βιβλίο «Συναξαριστής των δώδεκα µηνών του ενιαυτού», Αγίου Νικοδήµου
Αγιορείτου, Τόµος Β´, Εκδόσεις ∆όµος, 2005, Θησαυρός Γνώσεων και Ευσεβείας)

Πηγή: Προσκυνητής, Κοινωνία Ορθοδοξίας, Θησαυρός Γνώσεων και Ευσεβείας