Συλλογή Γνώσεων

7MATHS
ΣΥΛΛΟΓΗ
ΓΝΩΣΕΩΝ
γι α τ ην ομαλ ή μετ άβαση στ α

μαθηματ ι κά τ ης τ ρίτ ης λ υκείου
Χάριν προλόγου
Mέσα από τις επόμενες σελίδες, θα κάνουμε μία προσπάθεια να πάρουμε στην “βαλίτσα”
των μαθηματικών αποσκευών μας, τις γνώσεις εκείνες που χρειαζόμαστε έτσι ώστε η
εκκίνηση της προετοιμασίας για τις πανελλήνιες εξετάσεις, να μας βρει με όσο το δυνατόν
λιγότερα κενά. Ιδανικά, όλες οι προηγούμενες γνώσεις θα πρέπει να μας είναι ήδη οικείες,
καθώς τα μαθηματικά όπως ξέρετε, αποτελούν μια αλυσίδα όπου η ωριμότητα και η
αυτοπεποίθηση πάνω σε αυτά, βελτιώνονται σταδιακά. Ενδεχομένως δηλαδή, σε κάποια
από τα ζητήματα που ακολουθούν, να χρειαστεί να εμβαθύνετε, καθότι εδώ θα τα
παρουσιάσουμε συνοπτικά για μία άμεση και εύκολη επανάληψη. Εργασθείτε λοιπόν με
υπομονή, επιμονή και αισιοδοξία ώστε το “ταξίδι” αυτό, να σας οδηγήσει στον
προορισμό που επιθυμείτε!
Περιεχόμενα
• Σύνολα & Συμβολισμοί ............................................................................................... 2

• Διαστήματα ..................................................................................................................3
• Δυνάμεις .......................................................................................................................3
• Επιμεριστική Ιδιότητα ..................................................................................................4
• Ταυτότητες ...................................................................................................................4
• Παραγοντοποίηση ........................................................................................................5
• Ιδιότητες Ισοτήτων / Διάταξης / Ανισοτήτων ...............................................................6
• Απόλυτη Τιμή ...............................................................................................................6
• Τετραγωνική Ρίζα & ν-οστή Ρίζα .................................................................................7
• Εξισώσεις 1ου βαθμού ...................................................................................................8
• Εξισώσεις 2ου βαθμού ...................................................................................................9
• Διωνυμικές εξισώσεις ................................................................................................10
• Εξισώσεις 3ου ή μεγαλυτέρου βαθμού .........................................................................11
• Εξισώσεις δύο μεταβλητών ........................................................................................12
• Ανισώσεις 1ου βαθμού .................................................................................................14
• Ανισώσεις 2ου ή μεγαλυτέρου βαθμού ........................................................................15
• Συναρτήσεις ...............................................................................................................15
• Τριγωνομετρία ,,,,.......................................................................................................17
• Λογάριθμοι .................................................................................................................19
• Στοιχεία από τον Διανυσματικό λογισμό ...................................................................20
• Ευθεία .........................................................................................................................24
• Κωνικές Τομές ............................................................................................................25
• Λυμένες ασκήσεις ......................................................................................................31
Σελίδα 1 Επιμέλεια:Χαράλαμπος Καραγιαννίδης ~ 7MATHS

Επιμέλεια:Χαράλαμπος
✔ Σύνολα
N το σύνολο των φυσικών αριθμών
 το σύνολο των ακεραίων αριθμών
Q το σύνολο των ρητών αριθμών
Q' το σύνολο των άρρητων αριθμών
R το σύνολο των πραγματικών αριθμών
✔ Συμβολισμοί
Για να δηλώσουμε ότι ένα στοιχείο x, είναι στοιχείο ενός συνόλου Α,
γράφουμε x∈A
Για να δηλώσουμε ότι ένα στοιχείο x, ΔΕΝ είναι στοιχείο ενός συνόλου Α,
γράφουμε x∉A .
∈ : “ανήκει” → δηλαδή είναι μέρους του συνόλου
∉ : “δεν ανήκει” → δηλαδή δεν είναι μέρος του συνόλου
παράδειγμα
5∈N −2∈ −2∉N 3,5∈Q 3,5∉
⊆ : υποσύνολο
N ⊆ ⊆Q ⊆R
∅ : κενό σύνολο, δεν περιέχει κανένα στοιχείο
∞ : το άπειρο
≠ : το διάφορο (π.χ. 5 ≠ 6)
⇒ : η συνεπαγωγή δύο προτάσεων
⇔ : διπλή συνεπαγωγή ή ισοδυναμία δύο προτάσεων
α > 2 ⇒ α2 > 4 ισχύει ενώ α2 > 4 ⇒ α > 2 δεν ισχύει πάντοτε

αφού (-3)2 = 9 > 4 αλλά -3 < 2 είναι δηλαδή ψευδής πρόταση και για το λόγο αυτό
δεν μπορούμε να βάλουμε ισοδυναμία,
ενώ α = β ⇒ α + 1 = β + 1 και α + 1 = β + 1 ⇒ α = β αληθείς προτάσεις,

επομένως ισχύει η ισοδυναμία α = β ⇔ α + 1 = β + 1.

✔ Διαστήματα
Ένα σύνολο πραγματικών αριθμών, λέγεται κλειστό διάστημα από το α μέχρι το β
και συμβολίζεται με [α , β] όταν περιλαμβάνει όλες τιμές x τέτοιες ώστε α ≤ x ≤ β.
Ένα σύνολο πραγματικών αριθμών, λέγεται ανοικτό διάστημα από το α μέχρι το β

και συμβολίζεται με (α , β) όταν περιλαμβάνει όλες τιμές x τέτοιες ώστε α < x < β.
Οι αριθμοί α και β, θα λέγονται άκρα των διαστημάτων αυτών.

Στο –ꝏ και το +ꝏ βάζουμε πάντοτε ανοικτό διάστημα.
Ένα διάστημα μπορεί ακόμη να είναι ανοικτό δεξιά [α , β) ή και ανοικτό αριστερά
(α , β].
3<x<5 ⇔ x∈(3,5)
3<x≤5 ⇔ x∈ (3 , 5]
3≤x<5 ⇔ x∈ [3 , 5)
3≤x≤5 ⇔ x∈ [3 , 5]
x<5 ⇔ x∈ (–ꝏ , 5)
✔ Δυνάμεις
Η δύναμη ενός πραγματικού αριθμού α, με εκθέτη ακέραιο αριθμό, ορίζεται ως εξής:
για ν > 1, αν = α⸲• α • α ... • α

ν - παράγοντες του α
για ν = 1, α1 = α
1
για α ≠ 0, ορίζεται ότι α0 = 1 και α-ν =
αν
Ιδιότητες δυνάμεων
ακ
κ λ
α ⋅α = α κ+ λ
= α κ−λ α κ⋅βκ = (α⋅β)κ
αλ
ακ α κ
= ( ) (α κ )λ = α κ⋅λ
β κ β
1 1
63 = 6⋅6⋅6 =216 6−3 = = 20210 = 1
6 3 216
(3+ 4)
3 4
x ⋅x = x =x 7
(y ) = y 8
2 4
(x⋅y)2 = x2⋅y2

✔ Επιμεριστική ιδιότητα
Το “κλειδί” για να απεγκλωβιστούμε από τις παρενθέσεις,
α⋅(β+ γ ) =α⋅β+ α⋅γ
(α+ β)⋅( γ+ δ) = α⋅γ+ α⋅δ+ β⋅γ+ β⋅δ
3(x−6) =3⋅x+ 3⋅(−6) = 3x −18
(x−2)(x+ 3) =x⋅x+ x⋅3−2⋅x−2⋅3 = x 2+ 3x−2x−6 = x 2+ x−6
✔ Ταυτότητες
Οι ταυτότητες δεν είναι τίποτε άλλο παρά ισότητες που περιέχουν μεταβλητές και
επαληθεύονται για οποιεσδήποτε τιμές των μεταβλητών τους.
για τυχαία α , β∈R να δείξετε ότι ισχύει (α + β)(α – β) = α2 – β2
(α + β)(α – β) = α2 – αβ + βα – β2 = α2 – β2 απεδείχθη.
Οι πιο γνωστές και χρήσιμες ταυτότητες είναι οι εξής
(α + β)2 = α2 + 2αβ + β2 τετράγωνο αθροίσματος
(α – β)2 = α2 – 2αβ + β2 τετράγωνο διαφοράς
α2 – β2 = (α + β )( α – β ) διαφορά τετραγώνων
(α + β)3 = α3 + 3α2 β + 3αβ2 + β3 κύβος αθροίσματος
(α – β)3 = α3 – 3α2 β + 3αβ2 – β3 κύβος διαφοράς
α3 + β3 = (α + β )(α2 – αβ + β2 ) άθροισμα κύβων
α3 – β3 = (α – β )( α2 + αβ + β2 ) διαφορά κύβων
(α + β + γ)2 = α2 + β2 + γ2 + 2αβ + 2βγ + 2γα επέκταση τετραγώνου αθροίσματος
α2 + β2 = (α + β)2 – 2αβ άθροισμα τετραγώνων
2 2 2 2
(x+ 2) = x + 2⋅x⋅2+ 2 = x + 4x+ 4
(y−3) = y3−3⋅y2⋅3+ 3⋅y⋅32−33 = y 3−9y 2+ 27y−27
3

✔ Παραγοντοποίηση
Αποτελεί την αντίστροφη διαδικασία σε σχέση με την επιμεριστική ιδιότητα,
προσπαθούμε δηλαδή από ένα άθροισμα να δημιουργήσουμε γινόμενα παραγόντων
(άρα και παρενθέσεις).
Οι τρόποι με τους οποίους μπορούμε να παραγοντοποιήσουμε είναι οι εξής :
➢ Κοινός παράγοντας
παράδειγμα 6x+ 3 = 3(2x+ 1)
➢ Ομαδοποίηση (κοινός κατά ομάδες παράγοντας)

παράδειγμα 5x−2y+ xy−10 = x(5+ y) −2( y+ 5) = (x−2)(y+ 5)
➢ Με κάποια από τις Ταυτότητες

παράδειγμα x 2−81 = x 2−92 = (x−9)(x+ 9)
➢ Με την βοήθεια της Διακρίνουσας

Αν Δ>0 τότε : αx 2+ βx+ γ = α (x−x1 )(x−x2 )
Αν Δ=0 τότε : αx 2+ βx+ γ = α (x−x0 )2
Αν Δ<0 τότε : δεν παραγοντοποιείται
1
2x 2−5x+ 2 = ... =2(x−2)(x− )
2
α=2, β=−5, γ=2
→2
2 −β±√ Δ 5±3
Δ = β −4αγ=25 −16 = 9 > 0 άρα x1,2 = = = 1
2α 4 →
2
➢ Με την βοήθεια του σχήματος Horner
Να παραγοντοποιηθεί το πολυώνυμο : P(x) = x4 + 5x3 + 9x2 + 8x + 4
Για να έχει παράγοντα της μορφής (x – ρ)

θα πρέπει η ακέραια ρίζα ρ, να διαιρεί τον σταθερό όρο 4,
άρα οι πιθανές ακέραιες ρίζες είναι : ±1 , ±2, ±4 .
Δοκιμάζοντας Horner για ρ = - 2 έχουμε
1 5 9 8 4 ρ = -2
-2 -6 -6 -4
1 3 3 2 0
Επομένως το – 2 αποτελεί ρίζα του P(x) και μπορούμε ισοδύναμα να το γράψουμε
P(x) = (x + 2)(x3 + 3x2 + 3x +2)

✔ Ιδιότητες ισοτήτων
(α = β και γ = δ) ⇒ α + γ = β + δ
(α = β και γ = δ) ⇒ αγ = βδ
α=β ⇔ α+γ=β+γ
α = β ⇔ αγ = βγ με γ ≠ 0
α•β=0 ⇔ α=0 ή β=0 προσοχή! α • β ≠ 0 ⇔ α ≠ 0 και β ≠ 0
α2 + β2 = 0 ⇔ α = 0 και β = 0
✔ Ιδιότητες διάταξης
Αν α > β ⇔ α – β > 0
Αν α > 0 και β > 0 ⇒ α + β > 0

Αν α < 0 και β < 0 ⇒ α + β < 0
Αν α, β ομόσημοι ⇔ α • β > 0 ⇔ α / β > 0

Αν α, β ετερόσημοι ⇔ α • β < 0 ⇔ α / β < 0
α2 ≥ 0, για κάθε α∈R και εύκολα προκύπτει ότι, α2 + β2 > 0 ⇔ α ≠ 0 ή β ≠ 0
✔ Ιδιότητες ανισοτήτων
Αν α > β και β > γ ⇒ α > γ
Αν α > β ⇔ α + γ > β + γ
Αν γ > 0, τότε: α > β ⇔ α • γ > β • γ

Αν γ < 0, τότε: α > β ⇔ α • γ < β • γ
Αν α > β και γ > δ ⇒ α + γ > β + δ

Αν α, β, γ, δ όλα θετικά τότε: (α > β και γ > δ ) ⇒ α • γ > β • δ
Αν α > 0, β > 0 και ν∈N τότε: α > β ⇔ αν > βν
✔ Απόλυτη τιμή
Η απόλυτη τιμή ενός πραγματικού αριθμού α, συμβολίζεται με |α| και ορίζεται από
τον τύπο:
→ α, εάν α ≥ 0
|α| =
→ – α, εάν α < 0

Ιδιότητες απόλυτης τιμής
|α| = |‒α| ≥ 0 |α| ≥ α και |α| ≥ ‒α |α|2 = α2
|x| = θ ⇔ x = θ ή x = ‒ θ, όπου θ > 0
|x| = |α| ⇔ x = α ή x = ‒ α
|α • β| = |α| • |β| και ∣ αβ ∣=∣∣αβ ∣∣
|α + β| ≤ |α| + |β|
|x| < θ ⇔ – θ < |x| < θ
|x| > θ ⇔ x > θ ή x < –θ
✔ Τετραγωνική Ρίζα
H τετραγωνική ρίζα ενός μη αρνητικού αριθμού α, συμβολίζεται με √ α και είναι ο
μη αρνητικός αριθμός, που όταν υψωθεί στο τετράγωνο, δίνει αποτέλεσμα α.
Δηλαδή, √ α= x έτσι ώστε x2 = α , με α ≥ 0.
Ιδιότητες
√α 2 = |α| √ α⋅√ β = √ α ⋅β √α = α
√β β √
✔ ν-οστή Ρίζα
ν
Η ν-οστή ρίζα ενός μη αρνητικού αριθμού α συμβολίζεται με √α και είναι ο μη
αρνητικός αριθμός που, όταν υψωθεί στην ν, δίνει τον α.
ν
Δηλαδή, √ α=x ⇔x ν =α , με α≥0
Ιδιότητες (παρόμοιες με την τετραγωνική ρίζα)
ν
εάν α≥0 , τότε ( √ α ) = α και
ν
√ν α ν = α
εάν α< 0 , τότε √ν α ν = |α| (με την προϋπόθεση ότι ν : άρτιος αλλιώς δεν ορίζεται η ρίζα)

εάν α ≥0 και β ≥0 , τότε ισχύουν τα εξής:
√
ν
ν ν ν
√ α⋅√ β = √ α ⋅β √α = ν α
ν β
√β
√ √ α = μ⋅ν√ α
μν κ⋅ν
√α κ⋅μ = √ν αμ
**Σχέση μετατροπής ρίζας ~ δύναμης**
μ
ν μ
Εάν μ : άρτιος και ν : θετικός ακέραιος τότε : √α = ∣α ∣
ν
2 5 2020
3 2
√5 =5 3
√7 =7
5 2 2021
√x 2020 2021
= ∣x ∣
✔ Εξισώσεις 1ου βαθμού

Εξίσωση γενικότερα, ονομάζουμε μία ισότητα που εκτός από αριθμούς, περιέχει
κάποια μεταβλητή (έναν άγνωστο), την οποία και αναζητάμε.
Η λύση (ή ρίζα) της εξίσωσης, θα είναι ο αριθμός εκείνος, που όταν μπει στην θέση
της μεταβλητής, αληθεύει την ισότητα. (π.χ. x+ 2=5 ⇔ x=3 )
Η εξίσωση λοιπόν, που έχει την γενική μορφή

αx + β = 0 με α ≠0
θα λέγεται 1ου βαθμού καθώς ο μεγιστοβάθμιος όρος της είναι 1ου βαθμού.
Πως θα λύσουμε μία τέτοια εξίσωση;
Αρχικά την φέρνουμε στην μορφή : αx+ β=0 ⇔αx=−β χωρίζοντας όπως
συνηθίζουμε να λέμε “γνωστούς από αγνώστους”, έπειτα διακρίνουμε τις
περιπτώσεις :
β
➢ εάν α≠0, έχουμε ακριβώς μία λύση αx=−β ⇔ x= −
α
➢ εάν α = 0,
→ εάν β≠0, η εξίσωση δεν έχει λύση, είναι αδύνατη
→ εάν β=0, η εξίσωση αληθεύει για κάθε
πραγματικό αριθμό x (αφού θα είναι στην μορφή 0x = 0)
και θα την ονομάζουμε αόριστη ή ταυτότητα
11
3x+ 7 = −4 ⇔ 3x = −4 −7 ⇔ 3x = −11 ⇔ x = −
3
2(y−1) = 2y−3 ⇔ 2y−2 = 2y−3 ⇔ 2y−2y = −3+ 2 ⇔ 0y = 5 αδύνατη

✔ Εξισώσεις 2ου βαθμού
Θα λέγονται οι εξισώσεις οι οποίες έχουν την γενική μορφή
αx2 + βx + γ = 0 (με α≠0)
δηλαδή, ο μεγιστοβάθμιος όρος τούτη την φορά είναι 2ου βαθμού.
Πως λύνουμε μία τέτοια εξίσωση;
Με διάφορους τρόπους...
(α' τρόπος)
Με την βοήθεια του τύπου της διακρίνουσας Δ.
Εφαρμόζουμε τον τύπο Δ = β2 – 4αγ , όπου α,β και γ οι συντελεστές της εξίσωσης κι
έπειτα επιλέγουμε την κατάλληλη περίπτωση ανάλογα με το αποτέλεσμα που θα μας
δώσει :
→ εάν Δ < 0, τότε η εξίσωση δεν έχει πραγματικές λύσεις, είναι δηλαδή αδύνατη
→ εάν Δ > 0, τότε θα έχουμε δύο άνισες ρίζες (ή λύσεις) τις x1 και x2 , όπου :
−β+ √ Δ −β −√ Δ
x1 = και x2 =
2α 2α
→ εάν Δ = 0, τότε θα έχουμε μία διπλή ρίζα, την x0 όπου :
β
x0 = −
2α
Να λυθεί η εξίσωση x 2−8x −9 = 0
α=1, β=−8, γ=−9
−β± √ Δ 8±10 → 9
Δ = β 2−4αγ=64 + 36 = 100 > 0 άρα x1,2 = = =
2α 2 → −1
(β' τρόπος)
Με την βοήθεια της παραγοντοποίησης.
Παραγοντοποιώ το αρχικό πολυώνυμό αx2 + βx + γ, εώς ότου καταλήξω σε μορφή
Α (x)⋅Β(x)=0 .
Τότε τα πολυώνυμα Α(x) και Β(x) θα είναι 1ου βαθμού και κάνοντας χρήση της
ιδιότητας α⋅β=0⇔ α=0 ή β=0 θα καταφέρω να βρω λύση ή λύσεις (εάν
υπάρχουν)
2 2
x −8x −9 = 0 ⇔ x −9x+ 1x −9 = 0 ⇔
x (x+ 1) −9(x+ 1) = 0 ⇔ (x+ 1)( x−9) = 0
⇔ x+ 1=0 ή x −9 = 0
⇔ x =−1 ή x = 9

(γ' τρόπος)
Με την βοήθεια των τύπων του Vieta,
−β γ
S = x1 + x2 = και P = x 1⋅x 2 =
α α
λύνοντας δηλαδή νοητά, το σύστημα που προκύπτει.
−(−8)
S= = 8 ⇔ x 1+ x2 = 8
Εάν δημιουργήσουμε το σύστημα : 1
γ 9
P = =− = −9 ⇔ x1 ⋅x2 = −9
α 1
και το λύσουμε νοητά, “δυο αριθμοί με άθροισμα 8 και γινόμενο -9” θα δούμε ότι
πάλι οι λύσεις που προκύπτουν είναι το 9 και το –1.
✔ Διωνυμικές Εξισώσεις
Χαρακτηρίζονται όσες εξισώσεις έχουν την γενική μορφή xν = α.
Πως λύνουμε μία τέτοια εξίσωση;
Προσέχουμε αν ο εκθέτης ν, είναι άρτιος ή περιττός και εάν το α είναι θετικός ή
αρνητικός αριθμός.
Θα πρέπει δηλαδή η λύση μας να συμφωνεί με τον ορισμό της ν-οστής ρίζας.
Διακρίνουμε λοιπόν τις παρακάτω περιπτώσεις:
→ Η εξίσωση xν= α , με α>0 και ν άρτιο φυσικό αριθμό, έχει ακριβώς δύο λύσεις
ν ν
την x1 = + √ α και x2 = − √ α
→ Η εξίσωση xν= α , με α>0 και ν περιττό φυσικό αριθμό, έχει ακριβώς μια λύση
ν
την x= √ α
→ Η εξίσωση xν= α , με α<0 και ν περιττό φυσικό αριθμό, έχει ακριβώς μια λύση
ν
την x=− √∣α∣
→ Η εξίσωση xν= α , με α<0 και ν άρτιο φυσικό αριθμό, είναι αδύνατη.
Να λυθεί η εξίσωση x4 = 64
4 4 4
x = 64 ⇔ x = √ 64 ή x = −√ 64 ⇔ x = 2 ή x = −2
Ενώ η εξίσωση x6 = -64, είναι αδύνατη καθότι κάθε άρτια δύναμη μας δίνει
αποτέλεσμα πάντα θετικό.
Σελίδα 10 Επιμέλεια:Χαράλαμπος
Επιμέλεια:Χαράλαμπος Καραγιαννίδης ~
7MATHS
✔ Εξισώσεις 3ου ή μεγαλυτέρου βαθμού
Μία εξίσωση της μορφής
ανxν + αν-1xν-1 + αν-2xν-2 + ... + α2x2 + α1x + α0 = 0 , όπου αν≠ 0 (1)
ονομάζεται πολυωνυμική με συντελεστές τα αν , αν-1 , αν-2 , ... , α2 , α1 , α0.
Για να καταφέρουμε να λύσουμε τέτοιες εξισώσεις, θα αξιοποιήσουμε την
παραγοντοποίηση ώστε να δημιουργήσουμε επιμέρους πολυωνυμικές εξισώσεις 1 ου
ή 2ου βαθμού τις οποίες γνωρίζουμε να επιλύουμε.
Δηλαδή θα μετατρέψουμε την εξίσωση (1) στην ισοδύναμη,
P1(x) ● P2(x) ● … ● Pk(x) = 0
και λύνοντας τις επιμέρους εξισώσεις
P1(x) = 0 ή P2(x) = 0 ή … ή Pk(x) = 0
βρίσκουμε και τις λύσεις της (εάν υπάρχουν)
Σε αυτή την διαδικασία θα μας βοηθήσει τόσο το θεώρημα των ακέραιων ριζών,
Έστω η πολυωνυμική εξίσωση ανxν + αν-1xν-1 + αν-2xν-2 + ... + α2x2 + α1x + α0 = 0 με

ακέραιους συντελεστές. Αν ο ακέραιος ρ ≠ 0 είναι ρίζα της εξίσωσης,
τότε ο αριθμός ρ είναι διαιρέτης του σταθερού όρου α0
όσο και το σχήμα Horner.
Να λυθεί η εξίσωση x4 + 5x3 + 9x2 + 8x + 4 = 0
Αρχικά θα παραγοντοποιήσουμε με την βοήθεια του σχήματος Horner

οι πιθανές ακέραιες ρίζες είναι : ±1 , ±2, ±4 .
Δοκιμάζοντας Horner για ρ = - 2 έχουμε
1 5 9 8 4 ρ = -2
-2 -6 -6 -4
1 3 3 2 0
Επομένως το – 2 αποτελεί ρίζα και μπορούμε να γράψουμε την εξίσωση ισοδύναμα

(x + 2)(x3 + 3x2 + 3x +2) = 0
για τον παράγοντα x3 + 3x2 + 3x +2 θα εφαρμόσουμε πάλι Horner και έτσι

επιλέγοντας και πάλι για πιθανή ακέραιη ρίζα το -2
1 3 3 2 ρ = -2
-2 -2 -2
7MATHS
1 1 1 0
Βλέπουμε ότι λαμβάνουμε ως υπόλοιπο το 0. Επομένως η άνω εξίσωση

μπορεί να γραφεί πλέον στην μορφή (x + 2)(x + 2)(x2 + x +1) = 0,
από όπου προκύπτει τελικά η διπλή ρίζα -2.
(στο τριώνυμο x2 + x +1, Δ = -3 < 0)
✔ Εξισώσεις δύο μεταβλητών

Μια εξίσωση της μορφής αx + βy = γ , με α≠0 και β≠0 καλείται γραμμική
εξίσωση διότι παριστάνει ευθεία γραμμή και έχει ως λύση της, κάθε ζεύγος (x,y) που
την επαληθεύει.
Λύσεις της εξίσωσης 3x + 2y = 6 αποτελούν τα ζεύγη π.χ.
(0,3) / (2,0) / (4,-3) / (8,-9) / (-8,15) / ...
Το ζητούμενο εδώ, δεν είναι το να αναζητούμε τις λύσεις σε τέτοιες εξισώσεις, αλλά
το να βρίσκουμε πότε δύο γραμμικές εξισώσεις συναληθεύουν, έχουν δηλαδή
κάποια κοινή λύση(γραφικά κάποιο κοινό σημείο). Η αναζήτηση αυτή λέγεται
επίλυση γραμμικού συστήματος δύο εξισώσεων με δύο αγνώστους και
παρακάτω θα δούμε τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να το πετύχουμε αυτό.
Να λυθεί το σύστημα (Σ): { 2x+ y = 7
3x −5y = 4
(α' τρόπος) Μέθοδος αντίθετων συντελεστών

➢ πολλαπλασιάζουμε μία από τις δύο εξισώσεις(ή και τις δύο αν αυτό απαιτείται) με τον
κατάλληλο αριθμό, ώστε να δημιουργήσουμε αντίθετους συντελεστές για κάποια από
τις δύο μεταβλητές (είτε για τα x, είτε για τα y)
{ 2x+ y= 7 (⋅5) ⇔ {10x+ 5y =35

3x −5y= 4 3x −5y = 4
➢ προσθέτουμε κατά μέλη ώστε να φτάσουμε σε μια εξίσωση με μία μεταβλητή την οποία
και ξέρουμε να επιλύουμε
39
13x=39 ⇔ x= ⇔ x=3
13
➢ αφού βρούμε την τιμή της μίας μεταβλητής, αντικαθιστούμε σε μία από τις δύο
εξισώσεις βρίσκοντας έτσι και την δεύτερη μεταβλητή.
για x=3: 2⋅3+ y=7 ⇔ 6+ y=7 ⇔ y=7 −6 ⇔ y=1
➢ η μοναδική λύση λοιπόν του συστήματος θα είναι η
(x, y) = (3, 1)
7MATHS
(β' τρόπος) Μέθοδος της αντικατάστασης
➢ λύνουμε την μία από τις δύο εξισώσεις ως προς την μία από τις δύο μεταβλητές (είτε
ως προς x, είτε ως προς y)
{ 2x+ y= 7 ⇔ { y = 7−2x
3x −5y= 4 3x −5y = 4
➢ αντικαθιστούμε στην δεύτερη εξίσωση την σχέση που βρήκαμε και την επιλύουμε
βρίσκοντας έτσι την μία μεταβλητή
⇔ { y= 7−2x ⇔ { y = 7 −2x
3x−5y = 4 3x −5(7 −2x) = 4 ⇔ 3x −35+ 10x = 4 ⇔ x=3
➢ έπειτα επιστρέφουμε πάλι στην προηγούμενη εξίσωση, αντικαθιστούμε και βρίσκουμε
την τιμή της δεύτερης μεταβλητής
⇔ { y=7 −2x =7 −2⋅3 = 1 ⇔ ( x , y) = (3,1)

x=3
(γ' τρόπος) Μέθοδος της ορίζουσας

➢ βρίσκουμε την ορίζουσα D του συστήματος όπου D =
∣ ∣
α 1 β1
α2 β2
⇔ α 1⋅β2 −α 2⋅β1
D=
1
−5 ∣23 ∣
⇔ 2⋅(−5) −3⋅1 =−13
Dx Dy
➢ εάν D ≠0 τότε το σύστημα έχει μοναδική λύση x= και y= όπου
D D
γ β
γ2 β 2 ∣ ∣ α γ
∣ ∣
D x = 1 1 ⇔ γ1 ⋅β2 −γ 2 ⋅β1 και D y = 1 1 ⇔ α 1 ⋅γ2 −α 2⋅γ 1
α2 γ 2
Dx = ∣74 1
−5∣ ⇔ 7⋅(−5) −4 ⋅1 = −39 και D y = ∣ ∣
2 7
3 4
⇔ 2⋅4 −3⋅7 = −13
D −39 D y −13
επομένως x= x = = 3 και y = = =1
D −13 D −13
➢ όπως εύκολα γίνεται αντιληπτό, εάν D = 0 τότε το σύστημα είναι είτε αδύνατο
είτε έχει άπειρες λύσεις
7MATHS
(δ' τρόπος) Γραφική επίλυση του συστήματος
➢ βρίσκουμε τις γραφικές παραστάσεις των δύο εξισώσεων και έπειτα ελέγχουμε ποιο
είναι το σημείο τομής τους (εάν βέβαια υπάρχει, διότι μπορεί οι ευθείες να είναι
παράλληλες, να μην έχουν δηλαδή κανένα κοινό σημείο ή και να ταυτίζονται, δηλαδή
να έχουν άπειρα κοινά σημεία)
✔ Ανισώσεις 1ου βαθμού
Μία ανισοτική σχέση της μορφής αx + β > 0 ή της μορφής αx + β < 0 μπορεί να
λυθεί με παρόμοιο τρόπο με την εξίσωση 1ου βαθμού, αλλά και με πίνακα
προσήμων.
Σε κάθε περίπτωση οφείλουμε να προσέχουμε ότι μία ανίσωση δεν έχει κάποια
συγκεκριμένη λύση, αλλά λύσεις!
Δηλαδή σε μία ανίσωση, το ζητούμενο είναι το διάστημα πραγματικών αριθμών που
την επαληθεύει.
Μια ανίσωση μπορεί επίσης να καταλήξει σε μορφή π.χ. 0x < 5 και συνεπώς να
επαληθεύεται για κάθε πραγματικό αριθμό, ή και σε μορφή π.χ. 0x > 2 και συνεπώς
να είναι αδύνατη.
Να βρεθούν οι λύσεις που επαληθεύουν την ανίσωση 5x – 2 > 3x +4
7MATHS
5x−2> 3x+ 4 ⇔ 5x −3x> 4+ 2 ⇔ 2x> 6 ⇔ x> 3 ⇔ x∈(3,+ ∞)
Προσοχή μεγάλη! Κάθε φορά που πολλαπλασιάζω ή διαιρώ τα μέλη μιας ανισοτικης
σχέσης με αρνητικό αριθμό, αλλάζει η φορά της!
π.χ. 3x> 5 ⇔ −6x< −10
✔ Ανισώσεις 2ου βαθμού και άνω

Σε πολυωνυμικές ανισώσεις 2ου ή μεγαλυτέρου βαθμού ο τρόπος αντιμετώπισης
είναι ο ακόλουθος:
→ βρίσκω τις ρίζες του πολυωνύμου
→ δημιουργώ έναν πίνακα προσήμων για το πολυώνυμο
→ επιλέγω το διάστημα (εάν υπάρχει) που επαληθεύει
την ανίσωση
Να βρεθεί για ποιες τιμές x∈R αληθεύει η ανίσωση
2 2
(x−3)(x + x −6)(2x + x+ 1) ≤ 0
Αρχικά βρίσκω τις ρίζες

Ο παράγοντας x – 3 μηδενίζει όταν x=3
Ο παράγοντας x 2 + x −6 μηδενίζει όταν x = –3 ή x = 2
Ο παράγοντας 2x 2+ x+ 1 έχει Δ= –7< 0 επομένως είναι θετικός για όλα τα x∈R
(ομόσημος του α)
Δημιουργώ πίνακα προσήμων
x –ꝏ -3 2 3 +ꝏ
x–3 - - - +
2
x + x −6 + - + +
2x 2+ x+ 1 + + + +
P(x) - + - +
Επιλέγω το διάστημα που επαληθεύει την ανίσωση

Η ανίσωση αληθεύει για xϵ(- ꝏ, - 3]U[2,3].
✔ Συναρτήσεις
Συνάρτηση από ένα σύνολο Α σε ένα σύνολο Β λέγεται μια διαδικασία (κανόνας) με
την οποία κάθε στοιχείο του συνόλου Α αντιστοιχίζεται σε ένα ακριβώς στοιχείο του
συνόλου Β.
Οι συναρτήσεις παριστάνονται συνήθως με μικρά γράμματα ƒ, g, h, κλπ του
7MATHS
Λατινικού αλφαβήτου.
Αν με μία συνάρτηση f θέλουμε να αντιστοιχίσουμε τιμές x που ανήκουν στο

σύνολο Α, σε τιμές y του συνόλου Β, τότε θα γράφουμε :
y = f (x)
και θα αναφέρουμε ως “y ίσον f του x” ή και “η τιμή της f στο x, είναι y”
Η παραπάνω συνάρτηση συμβολίζεται ως εξής:
f:A→B
x → f (x)
Το σύνολο Α θα είναι το πεδίο ορισμού ή σύνολο ορισμού της f, είναι το σύνολο

από το οποίο “παίρνουμε τις τιμές x”
Το σύνολο που περιέχει “όλα τα πιθανά αποτελέσματα που θα μας δώσει η f ”, “όλα
τα y / f (x) που μπορούν να προκύψουν” για όλα τα x∈A , θα λέγεται σύνολο
τιμών της f και το συμβολίσουμε ως f (A).
To x θα είναι η ανεξάρτητη μεταβλητή μας, αφού εμείς το επιλέγουμε μέσα από

όλα τα xϵΑ.
Αντιθέτως, το y θα λέγεται εξαρτημένη μεταβλητή, μιας και εξαρτάται από
το x που θα επιλεγεί.
Πότε ορίζεται μία συνάρτηση

Για να μπορεί να ορισθεί μία συνάρτηση, θα πρέπει να γνωρίζουμε τρία στοιχεία :
→ Το πεδίο ορισμού της Α

→ Το σύνολο τιμών της f (A)
→ Το y δηλαδή το f (x) για κάθε xϵΑ
Πως βρίσκω το πεδίο ορισμού
σε όλες τις πολυωνυμικές συναρτήσεις πεδίο ορισμού θα είναι το σύνολο των

πραγματικών αριθμών, όλο το R
σε συναρτήσεις που περιέχουν κλάσματα, πεδίο ορισμού θα είναι όλο το R εκτός

από τις τιμές που μηδενίζουν τους παρονομαστές
σε συναρτήσεις που περιέχουν ρίζες, πεδίο ορισμού θα είναι όλες οι τιμές του R
για τις οποίες η υπόριζη ποσότητα είναι μη-αρνητική
Γραφική Παράσταση Συνάρτησης

Έστω ƒ μια συνάρτηση με πεδίο ορισμού Α και Oxy ένα σύστημα συντεταγμένων
στο επίπεδο. Το σύνολο των σημείων M (x, y) για τα οποία ισχύει y = ƒ(x), δηλαδή
7MATHS
το σύνολο των σημείων M (x, ƒ(x)), x∈A, λέγεται γραφική παράσταση της ƒ και
συμβολίζεται συνήθως με Cf..
Πρόκειται δηλαδή, για την εικονική αποτύπωση μίας συνάρτησης στους άξονες
συντεταγμένων.
! Η γραφική παράσταση μιας συνάρτησης f βρίσκεται πάνω από την γραφική
παράσταση μιας συνάρτησης g για το διάστημα εκείνο όπου f(x) > g(x), ενώ
βρίσκεται κάτω όταν f(x) < g(x) και τέμνεται με την g στα σημεία όπου f(x) = g(x).
✔ Τριγωνομετρία
Για να ασχοληθούμε με ασκήσεις σχετικές με την τριγωνομετρία, είναι αναγκαίο το
να γνωρίζουμε,
τον πίνακα των τριγωνομετρικών αριθμών
τον τριγωνομετρικό κύκλο
τους βασικούς τριγωνομετρικούς τύπους
Βασικοί τριγωνομετρικοί τύποι
➢ ημ2x + συν2x = 1
π
➢ εφx = ημx , με συνx ≠ 0 (x≠κπ+ )
συνx 2
➢ εφx σφx = 1
●
➢ για κάθε xϵR, ισχύει −1≤ημx≤+ 1 και −1≤συνx≤+ 1
➢ τριγωνομετρικοί αριθμοί για άθροισμα (ή διαφορά) γωνιών
ημ (α ±β)=ημα⋅συνβ ± συνα ⋅ημβ συν(α±β)=συνα⋅συνβ ∓ημα⋅ημβ
εφα±εφβ σφα⋅σφβ ∓1
εφ (α±β)= σφ(α±β)=
1 ∓εφα⋅εφβ σφβ ± σφα
➢ τριγωνομετρικοί αριθμοί γωνίας 2α
συν2α = συν2 α −ημ 2 α

ημ2α = 2ημα⋅συνα = 2συν 2 α −1
= 1 – 2⋅ημ 2 α
2 εφα
εφ2α =
1 −εφ 2 α
7MATHS
➢ τύποι αποτετραγωνισμού (προκύπτουν από τις προηγούμενες σχέσεις)
1 −συν 2α 1+ συν2α
ημ 2 α = συν 2 α =
2 2
1 −συν2α
εφ 2 α =
1+ συν2α
Ο τριγωνομετρικός κύκλος και η αναγωγή στο 1ο τεταρτημόριο
Είναι ένας κύκλος που έχει για κέντρο, την αρχή των αξόνων Ο και ακτίνα ρ=1 (δεν
μας απασχολεί η μονάδα μέτρησης). Μας είναι χρήσιμος στην προσέγγιση (στο
περίπου) των τριγωνομετρικών αριθμών μιας γωνίας, στην αναγωγή μίας γωνίας στο
1ο τεταρτημόριο αλλά και στο να έχουμε μια καθαρή εικόνα των προσήμων των
τριγωνομετρικών αριθμών.
Aκόμη, για όσες γωνίες έχουν διαγράψει πλήρεις κύκλους (είτε με θετική είτε με
αρνητική φορά), είναι δηλαδή στην μορφή 2κπ + ω, με κ∈Ζ, ισχύει ότι :
ημ(2κπ + ω) = ημω
συν(2κπ + ω) = συνω
7MATHS
εφ(2κπ + ω) = εφω
σφ(2κπ + ω) = σφω
Τέλος, για τις συμπληρωματικές γωνίες ω και (π/2 – ω) ισχύει ότι :
ημ(π/2 – ω) = συνω
συν(π/2 – ω) = ημω
εφ(π/2 – ω) = σφω
σφ(π/2 – ω) = εφω
***Υπενθύμιση γνωστών τριγωνομετρικών αριθμών
Γωνία ω Τριγωνομετρικοί αριθμοί

σε μοίρες σε rad ημω συνω εφω σφω
0ο 0 0 1 0 Δεν ορίζεται
π 1 √3 √3
30ο
6 2 2 3
√3
45ο
π √2 √2 1 1
4 2 2
π √3 1 √3
60ο
3 2 2
√3 3
π
90ο 1 0 Δεν ορίζεται 0
2
✔ Λογάριθμοι
Συμβολίζουμε με logαθ και ονομάζουμε λογάριθμο του θ ως προς την βάση α την
μοναδική λύση x που επαληθεύει την σχέση
x = logαθ ⇔ αx = θ
με α : θετικό, ≠ 1 και θ > 0.
(Με απλά λόγια, ο logαθ είναι ο εκθέτης στον οποίο πρέπει να υψώσουμε το α, ώστε
να βρούμε το θ)
Μας απασχολούν κυρίως οι δεκαδικοί λογάριθμοι, οι οποίοι συμβολίζονται απλά

με logθ
logθ = x ⇔ 10x = θ
αλλά και οι φυσικοί ή νεπέριοι λογάριθμοι οι οποίοι έχουν ως βάση το e και

συμβολίζονται με lnθ (και όχι log)
lnθ = x ⇔ ex = θ
7MATHS
Ιδιότητες λογαρίθμων
log1 = 0 ln1 = 0
log10 = 1 lne = 1
log10x = x lne x = x
10logθ = θ elnθ = θ
logθ + logλ = log (θ⋅λ) lnθ + lnλ = ln(θ⋅λ)
θ θ
logθ – logλ = log lnθ – lnλ = ln
λ λ
k k
logθ = klogθ lnθ = klnθ
✔ Στοιχεία θεωρίας από τον Διανυσματικό λογισμό
Διάνυσμα ορίζεται ως ένα προσανατολισμένο ευθύγραμμο τμήμα, δηλαδή ως ένα

ευθύγραμμο τμήμα του οποίου τα άκρα είναι διατεταγμένα,
το πρώτο άκρο(το Α), είναι η αρχή του διανύσματος ενώ το δεύτερο άκρο(το Β)
είναι το πέρας.
Για τον συμβολισμό διανυσμάτων, πολύ συχνά χρησιμοποιούμε κάποιο μικρό

γράμμα του ελληνικού ή λατινικού αλφαβήτου και από πάνω του ένα βέλος, όπως
α , ⃗β , ⃗
π.χ. ⃗ ⃗ ,...
u ,w
AB , συμβολίζεται με ∣⃗
Το μέτρο ενός διανύσματος ⃗ AB ∣ και είναι το μήκος του
ευθύγραμμου τμήματος ΑΒ.
Μηδενικό θα καλείται το διάνυσμα του οποίου η αρχή και το πέρας συμπίπτουν,

ενώ μοναδιαίο θα καλείται το διάνυσμα που έχει μέτρο ίσο με την μονάδα.
Η ευθεία πάνω στην οποία βρίσκεται ένα μη-μηδενικό διάνυσμα, θα λέγεται φορέας
του διανύσματος. Τα διανύσματα που έχουν τον ίδιο ή παράλληλους φορείς, θα
λέγονται παράλληλα (ή συgγραμμικά), και λέμε ότι έχουν την ίδια διεύθυνση.
7MATHS
⃗
ΑΒ // ⃗
ΓΔ
⃗ ⃗
ΕΖ // ΗΘ
Να σημειώσουμε εδώ, ότι τα μη-μηδενικά διανύσματα με την
➢ ίδια κατεύθυνση (ίδια διεύθυνση – ίδια φορά) θα λέγονται ομόρροπα ↑↑

➢ αντίθετη κατεύθυνση (ίδια διεύθυνση – αντίθετη φορά) θα λέγονται αντίρροπα ↑↓
➢ ίδια κατεύθυνση και ίσα μέτρα θα λέγονται ίσα
➢ αντίθετη κατεύθυνση και ίσα μέτρα θα λέγονται αντίθετα
Επιπλέον, όσον αφορά την γωνία που σχηματίζεται μεταξύ δύο μη-μηδενικών
διανυσμάτων ⃗u και ⃗
v ισχύουν τα εξής
➢ ω=0
̂ εάν ⃗u ↑↑ v⃗
➢ ω=π
̂ εάν ⃗u ↑↓ ⃗v
π
➢ ω=
̂ εάν ⃗u ⊥ ⃗
v (ορθογώνια ή κάθετα)
2
Πρόσθεση διανυσμάτων
Το άθροισμα δύο διανυσμάτων, βρίσκεται με τον γνώριμο κανόνα του
παραλληλογράμμου, αρκεί να επιλέξουμε σημείο αναφοράς Ο έτσι ώστε
⃗ u και OB=⃗
OA=⃗ ⃗ v
Iδιότητες
➢ ⃗u+ ⃗ v =⃗v+ ⃗u αντιμεταθετική ιδιότητα

➢ ( u⃗ + ⃗v )+ w=
⃗ u⃗ + (⃗v + w)
⃗ προσεταιριστική ιδιότητα
➢ ⃗
⃗u+ 0=⃗ u
➢ ⃗u+ (−⃗u )=⃗0
Αφαίρεση διανυσμάτων
7MATHS
Η διαφορά ενός διανύσματος ⃗v από ένα διάνυσμα ⃗u ορίζεται ως το άθροισμα
των διανυσμάτων ⃗u και −⃗ v δηλαδή μετατρέπουμε την διαφορά σε άθροισμα
όπου γνωρίζουμε ήδη το πως λειτουργεί
⃗u −⃗v= u⃗ + (−v⃗ )
Επιπλέον, για το μέτρο του αθροίσματος ή της διαφοράς δύο διανυσμάτων, ισχύει η
σχέση :
∣∣⃗u ∣−∣⃗v ∣∣≤∣⃗u + ⃗v ∣≤∣∣⃗u ∣+ ∣⃗v ∣∣
Διάνυσμα θέσεως
Έστω Ο ένα σταθερό σημείο του χώρου, τότε για κάθε σημείο Α του χώρου,
ορίζεται το διάνυσμα ⃗OA το οποίο καλείται διάνυσμα θέσεως του Α (ή και
διανυσματική ακτίνα του Α).
Έτσι για οποιοδήποτε διάνυσμα του χώρου ⃗AB και ως προς το σημείο αναφοράς
Ο, θα ισχύει ότι
⃗AB = ⃗OB −⃗OA

κάθε διάνυσμα στον χώρο είναι ίσο με την
διανυσματική ακτίνα του πέρατος μείον την
διανυσματική ακτίνα της αρχής
Πολλαπλασιασμός αριθμού με διάνυσμα

Εάν έχουμε έναν πραγματικό αριθμό λ≠0 και ένα μη-μηδενικό διάνυσμα ⃗ α,
α και συμβολίζουμε με λ⋅⃗
ονομάζουμε γινόμενο του λ με το ⃗ α , ένα διάνυσμα το
οποίο
➢ είναι ομόρροπο του ⃗α όταν λ > 0 και αντίρροπο όταν λ < 0
➢ έχει μέτρο ∣λ ∣⋅∣⃗α ∣
Ιδιότητες
➢ λ (⃗α + ⃗β)=λ ⃗α + λ ⃗β
➢ (λ+ μ) ⃗α =λ ⃗α + μ ⃗α
7MATHS
➢ λ (μ ⃗α )=(λ⋅μ) ⃗α
Θεώρημα Παραλληλίας
α , ⃗β είναι δύο διανύσματα με ⃗
Αν ⃗ α // ⃗
β≠0 τότε : ⃗ α =λ⋅⃗
β ⇔⃗ β , λ∈R
Διανυσματική ακτίνα μέσου τμήματος

Αν πάρουμε ένα διάνυσμα ⃗ AB και ένα σημείο αναφοράς Ο, τότε για την
διανυσματική ακτίνα του μέσου Μ του τμήματος ΑΒ, θα ισχύει
⃗
OA+ ⃗
OB
⃗
OM=
2
Συντεταγμένες στο Επίπεδο
Έστω τα σημεία του χώρου Α = ( x1 , y1 ) και Β = ( x2 , y2 ) τότε για τα διανύσματα

OA και ⃗
α =⃗
⃗ β =⃗
OB ισχύουν :
➢ α⃗ + ⃗β = ( x1 , y1 ) + ( x2 , y2 ) = ( x1 + x2 , y1 + y2 )
➢ λ⋅α⃗ = λ( x1 , y1 ) = ( λx1 , λy1 )
1 x 1 + x 2 y 1+ y 2
➢ ⃗
ΟΜ = [ ( x1 , y1 ) + ( x2 , y2 ) ] = ( , )
2 2 2
➢ ⃗
AB = (x 2 −x 1 , y 2 −y1 )
➢ ∣ ⃗α ∣ = (OA) = √ x12+ y12
➢ ∣⃗ AB ∣ = (AB) = √ (x2 −x1 )2 + ( y2 −y1 )2
➢ ⃗α // ⃗β ⇔ det (⃗α , ⃗β)=0 συνθήκη παραλληλίας διανυσμάτων
y1
➢ λ 1= = εφ ω ο συντελεστής διεύθυνσης του α
⃗
x1
➢ α // ⃗
⃗ β ⇔ λ1 =λ 2 συνθήκη παραλληλίας διανυσμάτων
AB // ⃗
**** Τρία σημεία Α, Β και Γ είναι συνευθειακά ⇔ ⃗ AΓ ****
Εσωτερικό γινόμενο διανυσμάτων

α , ⃗β είναι δύο μη-μηδενικά διανύσματα τότε ορίζεται εσωτερικό γινόμενο και
Αν ⃗
συμβολίζεται με ⃗ α ⋅⃗
β ο πραγματικός αριθμός που προκύπτει από την σχέση
α ∣⋅∣⃗
α ⋅⃗β=∣⃗
⃗ β ∣⋅συν ω
όπου ω η γωνία που σχηματίζεται μεταξύ τους.
α =0 ή ⃗β=0 τότε ορίζουμε ⃗
(εάν ⃗ α⋅⃗
β=0 )
7MATHS
Ιδιότητες
➢ α⃗ ⋅⃗β= ⃗β⋅⃗α αντιμεταθετική ιδιότητα

➢ Αν α⃗ ⊥ ⃗β ⇔ ⃗α ⋅⃗β=0
➢ Αν ⃗α ↑↑ ⃗β ⇔ ⃗α ⋅⃗β = ∣⃗α ∣⋅∣⃗β ∣

➢ Αν α⃗ ↑↓ ⃗β ⇔ ⃗α ⋅⃗β=−∣⃗α ∣⋅∣⃗β ∣
➢ Αν ⃗α =(x1 , y1 ) και ⃗β=(x2 , y2 ) διανύσματα του επιπέδου τότε

α ⋅⃗β=x ⋅x + y ⋅y
⃗ 1 2 1 2
✔ Ευθεία
Μια εξίσωση της μορφής y = λx + β αποτελεί ευθεία, όπου λ ο συντελεστής

διεύθυνσης της ευθείας για τον οποίο ισχύει ότι λ = εφω (ω η γωνία που σχηματίζει
η ευθεία με τον άξονα x'x).
Ο συντελεστής διεύθυνσης μιας ευθείας που διέρχεται από τα σημεία Α = ( x1 , y1 )

και Β = ( x1 , y1 ) με x 1≠x 2 είναι
y2−y1
λ=
x2−x1
Για δύο ευθείες ε1 και ε2 με συντελεστές διεύθυνσης λ1 και λ2 αντίστοιχα, ισχύει ότι
ε1//ε2 ⇔ λ 1 = λ 2 και ε1┴ ε2 ⇔ λ 1⋅λ 2 = −1
Η γενική μορφή της εξίσωσης ευθείας είναι, (ε): Αx + By + Γ = 0 με Α≠0 ή Β≠0
Εάν μια ευθεία (ε) διέρχεται από ένα σημείο Α(x1 , y1), τότε για να ανήκει ένα τυχαίο
σημείο Μ(x , y) σε αυτήν, θα πρέπει να επαληθεύεται η σχέση :
y −y 0
= λ ⇔ y −y0 = λ (x −x0 )
x −x 0
Έστω μία ευθεία (ε): Ax + By + Γ = 0 και Μ0(x0 , y0) εκτός αυτής. Μπορούμε να
υπολογίσουμε την απόσταση του σημείου Μ0 από την ευθεία (ε) ως εξής :
7MATHS
d (M 0, ε) =
∣ Ax0 + By 0+ Γ ∣
√ A 2+ B2
Για να υπολογίσουμε το εμβαδόν του τριγώνου ΑΒΓ που σχηματίζουν τα σημεία του
επιπέδου Α( x1 , y1 ) , B( x2 , y2 ) και Γ( x3 , y3 ) χρησιμοποιούμε την σχέση
1
(ABΓ) = ∣det (⃗
AB , ⃗
ΑΓ) ∣
2
✔ Κωνικές Τομές
Κύκλος
Το σύνολο των σημείων Μ(x,y) του επιπέδου τα οποία απέχουν από ένα σταθερό
σημείο Κ απόσταση ίση με ρ.
Κ: κέντρο του κύκλου
ρ: ακτίνα του κύκλου
Ο κύκλος με κέντρο την αρχή των αξόνων Ο(0,0) έχει εξίσωση : x2 + y2 = ρ2
Ο κύκλος με κέντρο ένα σημείο Κ( x0 , y0 ) έχει εξίσωση : (x – x0)2 + (y – y0)2 = ρ2
7MATHS
Επιπλέον, κάθε εξίσωση της μορφής
x2 + y2 + Ax + Βy + Γ = 0 με Α2 + Β2 – 4Γ > 0
παριστάνει κύκλο (και το αντίστροφο),
με κέντρο Κ (−
Α B
,− ) και ακτίνα ρ =
√ A 2+ B2−4Γ
2 2 2
Παραβολή
Ονομάζεται ο γεωμετρικός τόπος των σημείων του επιπέδου, τα οποία ισαπέχουν

από μία ευθεία δ (διευθετούσα) και ένα σημείο Ε (εστία) με Ε ∉δ .
Περιπτώσεις :
➢ Παραβολή με εξίσωση της
μορφής : y2 = 2Px με P > 0,
έχει διευθετούσα
P
(δ) : x= −
2
P
και εστία το σημείο Ε( ,0)
2
7MATHS
μορφής :
y2 = 2Px με P < 0,
έχει διευθετούσα
P
(δ) : x= −
2
και εστία το σημείο

P
Ε( ,0)
2

μορφής : x2 = 2Py με P > 0,
P P
έχει διευθετούσα (δ) : y= − και εστία το σημείο Ε(0, )
2 2
➢ Παραβολή με εξίσωση της μορφής : x2 = 2Py με P < 0,
7MATHS
P P
έχει διευθετούσα (δ) : y= − και εστία το σημείο Ε(0, )
2 2
Έλλειψη
Ονομάζεται έλλειψη με εστίες τα σημεία Ε' και Ε, ο γεωμετρικός τόπος των σημείων
του επιπέδου, των οποίων το άθροισμα των αποστάσεων από τα Ε' και Ε είναι
σταθερό και μεγαλύτερο του Ε'Ε. Το σταθερό αυτό άθροισμα το συμβολίζουμε με 2α
και την απόσταση των εστιών Ε' και Ε την συμβολίζουμε με 2γ (εστιακή απόσταση).
Περιπτώσεις :
➢ Η εξίσωση της έλλειψης με εστίες
τα σημεία Ε'(–γ , 0) και Ε(γ , 0)
και σταθερό άθροισμα 2α είναι :
x 2 y2
2
+ 2 =1, όπου β= √ α 2−γ2
α β
7MATHS
➢ Η εξίσωση της έλλειψης με εστίες
τα σημεία Ε'(0 , –γ ) και Ε(0 , γ)
και σταθερό άθροισμα 2α είναι :
x2 y 2
2
+ 2 =1 , όπου β=√ α 2−γ 2
β α
Εκκεντρότητα της έλλειψης είναι μία παράμετρος που καθορίζει το σχήμα της,
γ
συμβολίζεται με ε και είναι ο λόγος .
α
Υπερβολή
Ονομάζεται υπερβολή με εστίες τα σημεία Ε' και Ε του επιπέδου, ο γεωμετρικός

τόπος των σημείων των οποίων η απόλυτη τιμή της διαφοράς των αποστάσεων από
τα Ε' και Ε παραμένει σταθερή και μικρότερη του (Ε'Ε). Την απόλυτη τιμή της
διαφοράς των αποστάσεων από τις εστίες την παριστάνουμε με 2α ενώ την
απόσταση (Ε'Ε) των δύο εστιών με 2γ (εστιακή απόσταση).
Εκκεντρότητα της υπερβολής όπως και στην έλλειψη, είναι μία παράμετρος που
γ
καθορίζει το σχήμα της, συμβολίζεται με ε και είναι ο λόγος .
α
Περιπτώσεις
➢ Η εξίσωση της υπερβολής με εστίες τα σημεία Ε'(-γ , 0) και Ε(γ , 0) και απόλυτη
x2 y2
σταθερή διαφορά 2α, είναι : 2 − 2 =1 , όπου β=√ γ 2−α 2
α β
7MATHS
➢ Η εξίσωση της υπερβολής με εστίες τα σημεία Ε'(0 , -γ) και Ε(0 , γ) και απόλυτη
y2 x2
σταθερή διαφορά 2α, είναι : 2
− 2 =1, όπου β= √ γ2−α 2
α β
7MATHS
x2 y2
**Ασύμπτωτες της υπερβολής (C): 2
− 2 =1, όπου β=√ γ 2−α 2
α β
β β
είναι οι ευθείες (ε 1 ): y=− ⋅x και (ε 2 ): y= ⋅x .
α α
x2 y2
Οι ασύμπτωτες της υπερβολής (C): 2
− 2 =1, όπου β=√ γ 2−α 2
α β
α α
είναι οι (ε 1 ): y=− ⋅x και (ε 2 ): y= ⋅x . .
β β
ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Άσκηση 1η : Να λυθεί η εξίσωση | 3x – 7 | = | x +10 |
7MATHS
για την επίλυση της συγκεκριμένης εξίσωσης θα χρειαστούμε
την ιδιότητα |x| = |α| ⇔ x = α ή x = ‒ α :
∣3x −7 ∣ = ∣x+ 10 ∣ ⇔ 3x −7 =x+ 10 ή 3x −7 = −x−10

⇔ 3x−x = 10+ 7 ή 3x+ x = −10+ 7
⇔ 2x =17 ή 4x =−3
17 −3
⇔x = ή x=
2 4
Άσκηση 2η : Να βρεθούν οι πραγματικές τιμές x ώστε η ανισοτική σχέση

2⋅∣x −2 ∣ 3 ∣x −2 ∣+ 4
+ > να επαληθεύεται.
2 4 2
για την επίλυση της συγκεκριμένης ανίσωσης,

αρχικά θα κάνουμε απαλοιφή παρονομαστών με απώτερο σκοπό
να αξιοποιήσουμε την ιδιότητα |x| > θ ⇔ x > θ ή x < –θ
(1) ⇔ 2⋅2∣x −2 ∣+ 3 > 2⋅∣x −2 ∣+ 2⋅4

⇔ 4⋅∣x −2 ∣ −2⋅∣x −2 ∣ > 8 −3
5
⇔ 2⋅∣x −2 ∣ > 5 ⇔ ∣x −2 ∣ >
2
5 5
⇔ x −2 > ή x −2 < −
2 2
5 5
⇔ x> +2 ή x< − +2
2 2
9 1
⇔ x> ή x< −
2 2
1 9
⇔ x∈(−∞,− ) ∪( ,+ ∞)
2 2
Άσκηση 3η : Δίνονται οι συναρτήσεις f (x) = x2 + 5x + 6 και g(x) = 3x + 5. Να βρεθούν τα

κοινά σημεία των Cf και Cg αλλά και το διάστημα κατά το οποίο η καμπύλη της
f βρίσκεται πάνω από την καμπύλη της g.
Απάντηση στο 1ο ερώτημα θα δώσουμε λύνοντας την εξίσωση f(x) = g(x) , ενώ για να
απαντήσουμε στο 2ο ερώτημα θα χρειαστεί να επιλύσουμε την ανισοτική σχέση f(x) > g(x)
2 2
f ( x)=g(x) ⇔ x + 5x+ 6 = 3x+ 5 ⇔ x + 2x+ 1 = 0
⇔ (x+ 1)2 = 0 ⇔ x+ 1 = 0 ⇔ x = −1
το μοναδικό λοιπόν κοινό σημείο των f και g θα είναι το (– 1, g(-1)) = (– 1, 2)
ενώ f ( x) > g (x) ⇔ (x+ 1)2 > 0
αυτή η σχέση επαληθεύεται για όλα τα x∈R εκτός της τιμής – 1 .
7MATHS
Άσκηση 4η : Να λυθεί η εξίσωση ημx = −
√2
2
ακολουθούμε πιστά τους κανόνες της τριγωνομετρίας...
ημx = −
√ 2 ⇔ ημx = −ημ π ⇔ ημx = ημ(− π )
2 4 4
π π
⇔ ημx = ημ(2κπ − ) ή ημ x = ημ(2κπ+ π+ )
4 4
π 5π
⇔ x =2κπ − ή x = 2κπ+
4 4
Άσκηση 5η : Να λυθεί η εξίσωση log(x+2) + logx = 1 – log2
αρχικά παίρνουμε τους περιορισμούς x+ 2 > 0 ⇔ x> −2 και x> 0

ώστε να ορίζονται οι λογάριθμοι
10
(1) ⇔ log(x+ 2)+ logx = log10 −log2 ⇔ log [( x+ 2)⋅x] = log
2
⇔ log( x2 + 2x ) = log5 ⇔ x2 + 2x = 5 ⇔ x 2 + 2x −5 = 0
−2 −√ 24 −2+ √ 24
⇔ x= ή x=
2 2
↑απορρίπτεται ↑δεκτή αφού
λόγω περιορισμών είναι > 0
2
−3x 1
Άσκηση 6η : Να λυθεί η ανίσωση 3x >
9
1
αρχικά θα επιχειρήσουμε να μετατρέψουμε το
9
σε δύναμη με βάση το 3 και έπειτα θα ασχοληθούμε με τους εκθέτες...
x 2 −3x 1 x 2 −3x −2 2
3 > 2 ⇔ 3 > 3 ⇔ (αφού 3 > 1) x −3x > −2
3
⇔ x2 −3x+ 2 > 0 ⇔ x∈(−∞ ,1) ∪(2,+ ∞)
x -ꙭ 1 2 +ꙭ
x 2 −3x+ 2 + - +
7MATHS
Άσκηση 7η : Να υπολογίσετε τον πραγματικό αριθμό λ έτσι ώστε τα σημεία
Α(1 , 0) , Β(-λ2 , 3) και Γ(-5λ , 9) να είναι συνευθειακά.
τα σημεία Α,Β και Γ θα είναι συνευθειακά, αν και μόνο αν

τα διανύσματα ⃗ AB και ⃗ ΑΓ είναι παράλληλα...
αρχικά λοιπόν υπολογίζω τα διανύσματα:
⃗ 2
AB = (x Β−x Α , y Β −y Α ) = (−λ −1 , 3)
⃗
ΑΓ = (x Γ−xA , y Γ −y Α ) = (−5λ −1 , 9)
τα διανύσματα που βρήκα, είναι παράλληλα ⇔ det (⃗AB , ⃗
AΓ) = 0
∣
−λ 2−1 3
−5λ −1 9 ∣
= 0 ⇔ 9(−λ 2 −1) −(−5λ −1)⋅3 = 0
⇔ −9λ 2−9+ 15λ + 3 = 0 ⇔ −9λ 2 + 15λ −6 = 0

2
⇔ λ =1 ή λ =
3
2
Δ = 15 −4(−9)(−6) =225 − 216 = 9
−15+ 3 −12 2
x1= = =
−18 −18 3
−15 −3 −18
x 2= = =1
−18 −18
Άσκηση 8η : Να λυθεί η εξίσωση 3•9x – 10•3x = – 3
για να καταφέρουμε να λύσουμε την συγκεκριμένη εξίσωση

αξιοποιήσουμε μία πολύ σημαντική κίνηση στα μαθηματικά
δηλαδή, το να θέσουμε y = 3x
x 2 x
(1) ⇔ 3⋅(3 ) −10⋅3 + 3 = 0
θέτω y=3x και πλέον έχω
3y 2 −10y+ 3 = 0
1
⇔y = 3 ή y =
3
τελικά
1
3 x = 3 ή 3x =
3
⇔ 3 = 3 ή 3 = 3−1
x 1 x
⇔ x =1 ή x = −1
7MATHS
7MATHS
7MATHS

Συλλογή Γνώσεων

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Συλλογή Γνώσεων

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

7MATHS

γι α τ ην ομαλ ή μετ άβαση στ α

• Σύνολα & Συμβολισμοί ............................................................................................... 2

Σελίδα 1 Επιμέλεια:Χαράλαμπος Καραγιαννίδης ~ 7MATHS

⇒ : η συνεπαγωγή δύο προτάσεων

⇔ : διπλή συνεπαγωγή ή ισοδυναμία δύο προτάσεων

α > 2 ⇒ α2 > 4 ισχύει ενώ α2 > 4 ⇒ α > 2 δεν ισχύει πάντοτε

ενώ α = β ⇒ α + 1 = β + 1 και α + 1 = β + 1 ⇒ α = β αληθείς προτάσεις,

Σελίδα 2 Επιμέλεια:Χαράλαμπος Καραγιαννίδης ~ 7MATHS

Ένα σύνολο πραγματικών αριθμών, λέγεται ανοικτό διάστημα από το α μέχρι το β

Οι αριθμοί α και β, θα λέγονται άκρα των διαστημάτων αυτών.

για ν > 1, αν = α⸲• α • α ... • α

Σελίδα 3 Επιμέλεια:Χαράλαμπος Καραγιαννίδης ~ 7MATHS

Οι πιο γνωστές και χρήσιμες ταυτότητες είναι οι εξής

(α + β)2 = α2 + 2αβ + β2 τετράγωνο αθροίσματος

(α – β)2 = α2 – 2αβ + β2 τετράγωνο διαφοράς

(α + β)3 = α3 + 3α2 β + 3αβ2 + β3 κύβος αθροίσματος

(α – β)3 = α3 – 3α2 β + 3αβ2 – β3 κύβος διαφοράς

α3 + β3 = (α + β )(α2 – αβ + β2 ) άθροισμα κύβων

(α + β + γ)2 = α2 + β2 + γ2 + 2αβ + 2βγ + 2γα επέκταση τετραγώνου αθροίσματος

α2 + β2 = (α + β)2 – 2αβ άθροισμα τετραγώνων

Σελίδα 4 Επιμέλεια:Χαράλαμπος Καραγιαννίδης ~ 7MATHS

➢ Ομαδοποίηση (κοινός κατά ομάδες παράγοντας)

➢ Με κάποια από τις Ταυτότητες

➢ Με την βοήθεια της Διακρίνουσας

α=2, β=−5, γ=2

Για να έχει παράγοντα της μορφής (x – ρ)

Σελίδα 5 Επιμέλεια:Χαράλαμπος Καραγιαννίδης ~ 7MATHS

α•β=0 ⇔ α=0 ή β=0 προσοχή! α • β ≠ 0 ⇔ α ≠ 0 και β ≠ 0

Αν α > 0 και β > 0 ⇒ α + β > 0

Αν α, β ομόσημοι ⇔ α • β > 0 ⇔ α / β > 0

α2 ≥ 0, για κάθε α∈R και εύκολα προκύπτει ότι, α2 + β2 > 0 ⇔ α ≠ 0 ή β ≠ 0

Αν γ > 0, τότε: α > β ⇔ α • γ > β • γ

Αν α > β και γ > δ ⇒ α + γ > β + δ

Αν α > 0, β > 0 και ν∈N τότε: α > β ⇔ αν > βν

Σελίδα 6 Επιμέλεια:Χαράλαμπος Καραγιαννίδης ~ 7MATHS

|α| = |‒α| ≥ 0 |α| ≥ α και |α| ≥ ‒α |α|2 = α2

|x| = θ ⇔ x = θ ή x = ‒ θ, όπου θ > 0

|x| < θ ⇔ – θ < |x| < θ

|x| > θ ⇔ x > θ ή x < –θ

Δηλαδή, √ α= x έτσι ώστε x2 = α , με α ≥ 0.

Ιδιότητες (παρόμοιες με την τετραγωνική ρίζα)

Σελίδα 7 Επιμέλεια:Χαράλαμπος Καραγιαννίδης ~ 7MATHS

✔ Εξισώσεις 1ου βαθμού

Η εξίσωση λοιπόν, που έχει την γενική μορφή

Σελίδα 8 Επιμέλεια:Χαράλαμπος Καραγιαννίδης ~ 7MATHS

α=1, β=−8, γ=−9

Σελίδα 9 Επιμέλεια:Χαράλαμπος Καραγιαννίδης ~ 7MATHS

Έστω η πολυωνυμική εξίσωση ανxν + αν-1xν-1 + αν-2xν-2 + ... + α2x2 + α1x + α0 = 0 με

Αρχικά θα παραγοντοποιήσουμε με την βοήθεια του σχήματος Horner

Επομένως το – 2 αποτελεί ρίζα και μπορούμε να γράψουμε την εξίσωση ισοδύναμα

για τον παράγοντα x3 + 3x2 + 3x +2 θα εφαρμόσουμε πάλι Horner και έτσι

Βλέπουμε ότι λαμβάνουμε ως υπόλοιπο το 0. Επομένως η άνω εξίσωση

✔ Εξισώσεις δύο μεταβλητών

(α' τρόπος) Μέθοδος αντίθετων συντελεστών

{ 2x+ y= 7 (⋅5) ⇔ {10x+ 5y =35

⇔ { y=7 −2x =7 −2⋅3 = 1 ⇔ ( x , y) = (3,1)

(γ' τρόπος) Μέθοδος της ορίζουσας

✔ Ανισώσεις 1ου βαθμού

✔ Ανισώσεις 2ου βαθμού και άνω

Αρχικά βρίσκω τις ρίζες

Δημιουργώ πίνακα προσήμων

Επιλέγω το διάστημα που επαληθεύει την ανίσωση

Αν με μία συνάρτηση f θέλουμε να αντιστοιχίσουμε τιμές x που ανήκουν στο