ΓΕΝΙΚΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΩΝ
ΒΙΒΛΙΩΝ

Ιούλιος 2013
 ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Εκπαίδευση είναι η προετοιμασία Μόρφωση είναι η ανάπτυξη των

ανθρώπων, ατομικά ή συλλογικά, για
συγκεκριμένα καθήκοντα σε συγκεκρι-
μένες συνθήκες.
πνευματικών τους δυνάμεων και της
κατανόησης. Η εκπαίδευση επομένως
είναι η κατάλληλη προπαρασκευή για
το προβλέψιμο, όμως για το απρόβλε-
πτο και τις διανοητικές προκλήσεις εί-
ναι απαραίτητη η μόρφωση.
Αντγος Sir John Kiszely

Ο στόχος των Ενόπλων Δυνάμεων είναι να αμύνονται του πατρίου εδά-

φους και να προστατεύουν τη χώρα από οποιαδήποτε εξωτερική επιβουλή.
Για να πετύχουν αυτό το στόχο τα μέλη των Ενόπλων Δυνάμεων, μεταξύ των
άλλων, διεξάγουν επιχειρησιακή εκπαίδευση, συντηρούν το υλικό τους και
διατηρούνται σε καλή φυσική κατάσταση. Αυτά όμως τα βήματα από μόνα
τους δεν μπορούν να μας προετοιμάσουν κατάλληλα για τον πόλεμο, καθό-
σον δεν αρκεί η φυσική προετοιμασία, αλλά χρειάζεται και η πνευματική. Η
διανοητική ετοιμότητα αποκτάται κατά ένα μέρος με την εκπαίδευση, κυρίως
όμως διαμορφώνεται σταδιακά ως αποτέλεσμα της επαγγελματικά προσα-
νατολισμένης μόρφωσης.
Η ικανότητα να παίρνουμε γρήγορες και καθαρές αποφάσεις μέσα στο
χάος είναι που μας κάνει να ξεχωρίζουμε από άλλα επαγγέλματα. Η εκπαί-
δευση στο πεδίο και στα πολεμικά παίγνια είναι σημαντική και μας βοηθάει
να βελτιώσουμε την κρίση μας, η ανάπτυξη όμως της κρίσης εξαρτάται κατά
μείζονα λόγο από την σε βάθος κατανόηση του πολέμου. Με τη μόρφωση
μπορούμε να προμηθευτούμε τα εφόδια που θα οξύνουν την κρίση μας και
θα μας καταστήσουν ικανούς να παίρνουμε ορθές αποφάσεις, ακόμα και σε
καταστάσεις όπου επικρατεί το χάος και η αβεβαιότητα. Μέσα στο πλαίσιο
αυτό η ανάγνωση βιβλίων παίζει σημαντικό ρόλο.
Ο Αριστοτέλης πίστευε πως η μόρφωση είναι αναγκαία για την επιβίωση
σε αντίξοες συνθήκες, μία από τις οποίες είναι οπωσδήποτε και ο πόλεμος.
Μάλιστα αποκαλούσε τη μόρφωση «καταφύγιο στην κακουχία» και απλώς
ένα «κόσμημα στην ευημερία».
Αυτός ο κατάλογος βιβλίων λοιπόν απευθύνεται στους στρατιωτικούς όλων
των Κλάδων και έχει σκοπό να τους βοηθήσει να σκεφθούν για το επάγγελμα
των όπλων το οποίο υπηρετούν. Σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας, επιτυχημένοι
στρατιώτες ήταν εκείνοι που εξάσκησαν τόσο το σώμα τους όσο και το μυαλό
τους και που ανέλυσαν τις προκλήσεις που αντιμετώπισαν και την εμπειρία
που κέρδισαν οι προηγούμενες γενιές με την αυτομόρφωση και την ευρύτερη
δυνατή μελέτη. Το πιο ευέλικτο και αποτελεσματικό όπλο κάθε στρατιώτη
είναι το μυαλό του.
 Παρότι στον κατάλογο περιέχονται ορισμένες κατηγορίες βιβλίων, η πλει-
ονότητα διαπραγματεύεται την ιστορία και τη θεωρία του πολέμου. Με την
ιστορία κατανοούμε από πού ερχόμαστε ως άτομα και ως θεσμοί και η ιστο-
ρία μας παρέχει τα πνευματικά εργαλεία που μας βοηθούν να αναλύσουμε
τα προβλήματα της εποχής μας. Η μελέτη της Ιστορίας μας βοηθά επίσης να
κατανοήσουμε τη φύση και το χαρακτήρα του πολέμου. Ο Clausewitz πα-
ρατήρησε ότι “ο πόλεμος αλλάζει λιγότερο συχνά από όσο οι περισσότεροι
άνθρωποι αντιλαμβάνονται... επειδή η υλική κουλτούρα του πολέμου η οποία
τείνει να βρίσκεται στο επίκεντρο της προσοχής, είναι λιγότερο σημαντική
από το κοινωνικό, πολιτισμικό και πολιτικό περιβάλλον”. Η επαγγελματική
πληρότητα της γνώσης δηλαδή, έγκειται στην κατανόηση και τη συναίσθηση
του πολέμου σε όλες του τις διαστάσεις και τις εκφάνσεις.
Ο συγκεκριμένος κατάλογος δεν παρέχει άμεσες απαντήσεις σε βραχυ-
πρόθεσμα προβλήματα, για τον σκοπό αυτόν υπάρχουν άλλοι μηχανισμοί και
άλλες πηγές. Η χρησιμότητα του καταλόγου, στο πνεύμα του μεγάλου Γερμανού
ιστορικού Jacob Burkhardt, δεν βρίσκεται στο ότι θα μας κάνει εξυπνότερους
για την επόμενη φορά αλλά σοφότερους για πάντα.
Ο κατάλογος βέβαια δεν είναι εξαντλητικός και δεν περιλαμβάνει όλα τα
έργα που πιθανόν να έχουν αξία για την ανάπτυξη της επαγγελματικής γνώσης
του αξιωματικού. Επίσης για τα βιβλία που περιλαμβάνονται στον κατάλο-
γο δεν σημαίνει ότι συμφωνούμε με τις προτάσεις και τις απόψεις όλων. Το
κριτήριο για να περιληφθεί ένα βιβλίο στον κατάλογο είναι να περιέχει ιδέες
που ερεθίζουν τη σκέψη και να προάγουν την κατανόηση για θέματα που
απασχολούν το στρατιωτικό επάγγελμα και όχι η υιοθέτηση των απόψεών του.
Ο κατάλογος περιλαμβάνει ελληνόγλωσσα και αγγλόγλωσσα βιβλία. Τα
τελευταία κρίθηκε σκόπιμο να περιληφθούν αφενός μεν διότι υπάρχουν σπου-
δαία έργα τα οποία δεν έχουν μεταφραστεί στην ελληνική και αφετέρου επειδή
σήμερα είναι εύκολη η προμήθεια ξενόγλωσσων βιβλίων.
 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Θεωρία και Αρχές του Πολέμου

Περί του Πολέμου A History of Military Thought

Von Clausewitz, Carl 7 Gat, Azar

Masters of War. Κλαούζεβιτς

Handel, Michael 8 Howard, Michael

Θεωρία του Πολέμου The Influence of Sea Power on History

Κονδύλης, Παναγιώτης 9 Mahan, Alfred Thayer

Η Τέχνη του Πολέμου Πόλεμος

Sun Tzu 10 Lawrence Freedman

Διπλωματία: Θεωρία και Πράξη Ο Δυτικός Τρόπος του Πολέμου

G.R. Berridge 11 Victor Davis Hanson

Εισαγωγή στη Θεωρία του Πολέμου και

της Στρατηγικής, Μαυρόπουλος Π. 12

Στρατηγική, Πολιτική και Συγκρούσεις, Παράγοντες Ισχύος

Πόλεμος και Αλλαγή στη Διεθνή Πολιτική Ο Ρόλος του Πολέμου στη Νεότερη
Gilpin, Robert 13 Ευρωπαϊκή Ιστορία, Howard

Modern Strategy Στρατηγική της Έμμεσης Προσεγγίσεως

Gray, Colin 14 Hart, Liddell

Strategy: The Logic of War and Peace. Military Strategy

Luttwak, Edward 15 Wylie, Joseph

Οι Δημιουργοί της Σύγχρονης Στρατηγικής The Making of Strategy

Paret, Peter 16 Bernstein, Alvin, Knox, MacGregor

Επιστήμη και πολιτική της ισχύος Ιστορία, γεωγραφία και στρατηγική της
Hans Morgenthau 17 ναυτικής ισχύος, Ηλιόπουλος Η.

Η Ευρώπη της άμυνας Παράγοντες ισχύος στο διεθνές σύστημα

Ιωάννης Παρίσης 18 Ιωάννης Παρίσης

Η καθ’ ημάς θάλασσα

Ιωάννης Παρίσης 19
 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Εκστρατείες-Επιχειρησιακή Τέχνη

Ντάντο. Έτσι Νικήσαμε στον Πόλεμο Defeat Into Victory

του Γιόμ Κιππούρ, Bartov, Chanoch 20 Slim, William

Joint Operational Warfare Το Ύψωμα 731

Vego, Milan 21 Αντγος Γεώργιος Ν. Τζουβάλας

Οι πόλεμοι των αρχαίων Ελλήνων Ο πόλεμος όπως τον γνώρισα

Victor Davis Hanson 22 George Smith Patton

Αναμνήσεις ενός στρατιώτη

Χάιντς Γκουντέριαν 23

Τα Συστατικά Στοιχεία της Διακλαδικής Δύναμης

Joint Military Operations Cyber War

Beaumont, Roger 24 Clarke, Richard & Knake, Robert

Το Πρόσωπο της Μάχης Τα Βαλκάνια

Keegan, John 25 Mazower, Mark

Οι Τούρκοι και Eμείς

Θεοδωρόπουλος, Βύρων 26

Κατανόηση του Περιβάλλοντος και των Άλλων

Ιστορία των Ελληνοτουρκικών Σχέσεων Η Σύγκρουση των Πολιτισμών και ο Ανασχηματισμός

1453-2005, Βερέμης, Θάνος 27 της Παγκόσμιας Τάξης, Huntington

Τι Πήγε Στραβά; Η ιστορία των σταυροφοριών (3 τόμοι)

Lewis, Bernard 28 Στήβεν Ράνσιμαν

Η πολιτική ιδεολογία της βυζαντινής Ο μαύρος κύκνος.

αυτοκρατορίας, Γλύκατζη - Αρβελέρ 29 Nassim Nicholas Taleb
 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Ανώτατη Διοίκηση-Ηγεσία
Η Διοίκηση στον Πόλεμο Supreme Command
Creveld, Martin van 30 Cohen, Eliot

Η Ιδιοφυής Στρατηγική του Μεγάλου The Mask of Command

Αλεξάνδρου, Fuller & Charles 31 Keegan, John

Θεόδωρος Κολοκοτρώνης 15 Stars: Eisenhower, MacArthur, Marshall

Γιάννης Αθ. Μαρρές 32 Stanley Weintraub

Διοικητική Μέριμνα
Επιμελητεία και Πόλεμος Moving Mountains
Creveld, Martin van 33 William G. Pagonis, Boston

Στρατιωτική Ιστορία

Τα Ελληνικά Στρατεύματα του 1821 Η Ιστορία του Εθνικού Διχασμού.

Βακαλόπουλος, Απόστολος 34 Βενιζέλος & Μεταξάς

Κρήτη. Η Μάχη και η Αντίσταση Η Ελληνική Στρατηγική στη Μικρά Ασία 1919 -
Beevor, Antony 35 1922, Τσιριγώτης

Σαραντάπορο, Κιλκίς, Λαχανάς Λοιπόν, έχουμε πόλεμο! Νικόλτσιος,

Γαβριήλ Ν. Συντομόρος 36 Σκαλτσογιάννης, Αναστασόπουλος

Ένας πιστός και φιλότιμος στρατιώτης Η ιστορία ενός στρατιώτη (1918-1922)

Χρήστος Νοταρίδης 37 Χρήστος Καραγιάννης

Το ημερολόγιο του Εύζωνα Σύντομη ιστορία του Βυζαντίου

Χρήστος Δ. Αλεξόπουλος 38 John Julius Norwich

Στάλινγκραντ Οι πύλες της φωτιάς

Antony Beevor 39 Στίβεν Πρέσσφιλντ

Ηθική

Δίκαιοι και Άδικοι Πόλεμοι. Acts Of War

Walzer, Michael 40 Holmes, Richard

Σφαγή και πολιτισμός Η ιστορία του πολέμου

Victor Davis Hanson 41 Τζον Κίγκαν

Το τέλος του Εφιάλτη

Π. Δ. Μπαλτάκος 42
 Περί του Πολέμου

Von Clausewitz, Carl

Αρχές του Πολέμου

Θεωρία και
Αν και γράφτηκε στις αρχές του 19ου αιώνα, θεωρείται
ακόμη η «Βίβλος» για τη θεωρία του πολέμου. Είναι
απολύτως βασικό ανάγνωσμα και παραμένει το πλέον
διαχρονικό έργο για τη φύση του πολέμου. Ο Clausewitz,
ένας Πρώσος στρατηγός της εποχής των Ναπολεόντει-
ων πολέμων, επεδίωξε να κατανοήσει την εσωτερική
δυναμική του πολέμου αλλά και τη λειτουργία του ως
οργάνου της πολιτικής. Ο Clausewitz επίσης είναι εκείνος
που καθιέρωσε τις έννοιες της ομίχλης, της τριβής και
του τυχαίου στον πόλεμο καθώς και τα περιοριστικά
Θεσσαλονίκη, Βάνιας, 1999. αποτελέσματα που έχουν στην εξάσκηση της διοική-
σεως. Είναι απαραίτητο βοήθημα για όσους επιθυμούν
την άνοδο στους ανώτατους βαθμούς και δεν μπορεί να
διαβασθεί με μια ανάγνωση αλλά σε όλη τη διάρκεια
μιας σταδιοδρομίας.

A History of Military Thought.

From the Enlightenment to the
Cold War

Gat, Azar
Το βιβλίο περιγράφει την εξέλιξη της σύγχρονης στρα-
τιωτικής σκέψης από τον Κλαούζεβιτς μέχρι τον Ψυχρό
Πόλεμο. Το βιβλίο εξερευνά τις έννοιες του πολέμου,
της στρατηγικής και της στρατιωτικής σκέψης και τις
συσχετίζει με τα ιστορικά και πολιτισμικά πλαίσια.

Oxford, Oxford University

Press, 2001.

7
 Masters of War. Classical Strategic
Thought

Αρχές του Πολέμου

Handel, Michael

Θεωρία και
Πρόκειται για μια εύληπτη μελέτη που βασίζεται στην
ανάλυση των κειμένων των κλασικών έργων του Κλα-
ούζεβιτς και του Σουν Τσου. Το βιβλίο επανεξετάζει τι
ακριβώς είπαν οι κλασικοί θεωρητικοί και όχι τι απο-
δίδεται σε αυτούς από άλλους που ενδεχομένως δεν
διάβασαν τα έργα τους ή δεν τα έθεσαν στο πλαίσιο
της εποχής που γράφτηκαν.

(Third, Revised and Expand-

ed Edition), Handel, Michael,
London, Frank Cass, 2002.

Κλαούζεβιτς. Όλα Όσα Πρέπει να

Γνωρίζετε

Howard, Michael
Είναι γεγονός πως ο Κλαούζεβιτς γίνεται δύσκολα κα-
τανοητός από έναν αρχάριο. Είναι εξαιρετικά χρήσιμο
προτού κάποιος διαβάσει το “Περί Πολέμου”, να ανα-
τρέξει σε αυτόν τον μικρό και εύληπτο τόμο, όπου ο
Χάουαρντ εξηγεί με απλό και μοναδικό τρόπο τις ιδέες
του Κλαούζεβιτς με βάση την επαγγελματική του εμπει-
ρία ως αξιωματικού των Ναπολεόντειων πολέμων και
το πνευματικό υπόβαθρο της εποχής του.
Αθήνα : Ελληνικά Γράμματα,
2006.

8
 Θεωρία του Πολέμου

Κονδύλης, Παναγιώτης

Αρχές του Πολέμου

Θεωρία και
Ο Κονδύλης έγραψε ένα σημαντικό βιβλίο, το οποίο,
προ παντός χάρη στην αντιπαράθεσή του με την κα-
θιερωμένη έρευνα, ανήκει στα γονιμότερα πράγματα
που γράφτηκαν για τη θεωρία του πολέμου μετά τον
Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Κονδύλης πραγματεύεται
την ερμηνεία του πολέμου σύμφωνα με τον Κλαούζεβιτς
και τη σχέση του με την πολιτική, τη σχέση του πολέ-
μου με την κοινωνία και την κοινωνία, την εξέλιξη του
Αθήνα, Θεμέλιο, 1999. πολέμου μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου καθώς
και τις προϋποθέσεις ενός ελληνοτουρκικού πολέμου.

The Influence of Sea Power on

History: 1660-1783

Mahan, Alfred Thayer

Κατά την εξέταση της επιρροής που άσκησε η θαλάσσια
ισχύς στην ανάδειξη της Μεγάλης Βρετανίας ως πα-
γκόσμιας δύναμης, ο Μαχάν ανέλυσε τις γεωγραφικές,
οικονομικές, κοινωνικές, διπλωματικές και στρατιωτι-
κές διαστάσεις που συμβάλουν στην δημιουργία και
διατήρηση της θαλάσσιας ισχύος. Παρά τις τεχνολο-
γικές επαναστάσεις που έχουν αλλάξει από το 1893
που εκδόθηκε το βιβλίο τον χαρακτήρα του πολέμου,
Mineola, New York: Dover το έργο του Μαχάν παραμένει ένα κλασσικό κείμενο
Publications, 1987. για την ιστορία, την στρατηγική και την κατανόηση της
σημασίας της εμπορικής και στρατιωτικής κυριαρχίας
των θαλασσών.

9
 Η Τέχνη του Πολέμου

Sun Tzu

Αρχές του Πολέμου

Θεωρία και
Το βιβλίο του Κινέζου στρατηγού από πολλούς θεωρείται
το καλύτερο βιβλίο που έχει γραφεί για τον πόλεμο, αν
και χρονολογείται από τον 4ο αιώνα π.Χ. Πρόκειται για
την πρώτη γνωστή απόπειρα να διατυπωθεί μια λογική
βάση για τη σχεδίαση και τη διεξαγωγή στρατιωτικών
επιχειρήσεων. Το βιβλίο είναι σύντομο, περιεκτικό, απλό
με μικρές φράσεις-αξιώματα. Έχει τη μορφή άμεσων
και στιβαρών προτάσεων πρακτικών συμβουλών,
που η καθεμία τους είναι ένας μικρός θησαυρός. Η
επανειλημμένη ανάγνωση προσφέρει κάθε φορά και
Αθήνα, Οξύ, 2010. νέα διεισδυτικότητα.

Πόλεμος
Lawrence Freedman
Πόλεμοι έχουν διεξαχθεί από την αρχή των ιστορικών
χρόνων και σε όλες τις περιοχές του κόσμου. Έχουν
προεξέχουσα σημασία και μερικές φορές κυριαρχούν
τόσο στα ιστορικά βιβλία όσο και στις πρώτες σελίδες
των ΜΜΕ. Έχουν σχηματίσει τα διεθνή συστήματα
και έχουν προκαλέσει κοινωνικές αλλαγές. Έχουν
εμπνεύσει τη λογοτεχνία, την τέχνη και τη μουσική,
ενώ ταυτόχρονα είναι προϊόντα της κοινωνικής και
οικονομικής εξέλιξης και αποτελούν επίσης απειλές
προς τη συνεχή πρόοδο. Στα πρόσφατα έτη, κατέστη
Ελληνικά Γράμματα, 2001 ακόμη δυνατόν να περιγραφεί πώς μία μη ελεγχόμενη
πυρηνική αντιπαράθεση μπορεί να πυροδοτήσει μια
οικολογική αλυσιδωτή αντίδραση που θα αφήσει
ελάχιστα ίχνη ζωής επάνω στη Γη.

10
 Διπλωματία: Θεωρία και Πράξη
G.R. Berridge

Αρχές του Πολέμου

Θεωρία και
Ο σκοπός που επιδιώκεται με αυτή την έκδοση είναι
να δοθεί στον κάθε ενδιαφερόμενο η ευκαιρία να
κατανοήσει σε βάθος όλες τις πτυχές της διπλωματίας,
Στο πρώτο μέρος του βιβλίου ο συγγραφέας εστιάζει
στην τέχνη της διαπραγμάτευσης. Παρουσιάζει όλες
τις τεχνικές που ακολουθούν τα ενδιαφέροντα μέρη
από τη στιγμή που αποφασίζουν να καταφύγουν
στην διαπραγμάτευση μέχρι την σύναψη της τελικής
συμφωνίας. Στο δεύτερο μέρος εξετάζονται άλλες,
ζωτικές για την άσκηση πολιτικής από κράτη, λειτουργίες
Εκδόσεις Τουρίκη, 2007 της διπλωματίας, όπως η προώθηση των εμπορικών και
οικονομικών σχέσεων μεταξύ των κρατών, η συλλογή
πληροφοριών, η προώθηση της εικόνας μιας χώρας στο
εξωτερικό, η διαμεσολάβηση, οι προξενικές υπηρεσίες
κ.α.κάθε ενδιαφερόμενο η ευκαιρία να κατανοήσει σε
βάθος όλες τις πτυχές και τα μυστικά της διπλωματίας.

Ο Δυτικός Τρόπος του Πολέμου

Victor Davis Hanson
Στην πρωτοποριακή αυτή μελέτη ο Αμερικανός
κλασικιστής Βίκτωρ Χάνσον χρησιμοποιεί για πρώτη
φορά στην ιστοριογραφία τον όρο «δυτικός τρόπος
πολέμου» και αποδεικνύει πως η φρικιαστική αυτή
επιχείρηση αποτελούσε το ισότιμο παράλληλο της
αρχαιολληνικής δημοκρατίας: το ζητούμενο και των δύο
ήταν η άμεση και αδιαμφισβήτητη λύση μιας διαφοράς.
Ο Βίκτωρ Χάνσον εξερευνά την πραγματικότητα του
πολέμου, τα κίνητρα και το ήθος του πολεμιστή, τα
όπλα του, τη φυσική κατάσταση και την ηλικία του, τις
Εκδόσεις Τουρίκη, 2007 ενδεχόμενες πληγές του, το δέσιμο με τους συντρόφους
του, κατευθείαν από τις πηγές, χωρίς δραματοποιήση.

11
 Εισαγωγή στη Θεωρία του
Πολέμου και της Στρατηγικής

Αρχές του Πολέμου

Θεωρία και
Μαυρόπουλος Παναγιώτης

Ο συγγραφέας φιλοδοξεί όπως το πόνημά του

αποτελέσει σημείο αναφοράς, του οποίου η μελέτη
θα συμβάλει στην κατανόηση των βασικών εννοιών
του πολέμου και της στρατηγικής, και του γενικότερου
π λαισίου εν τός του οποίου σ χεδιάζον ται και
διεξάγονται. Το πλαίσιο αυτό μπορεί να αποτελέσει
το υπόβαθρο πάνω στο οποίο θα μπορούσε να
ΙΝΦΟΓΝΩΜΩΝ, 2012 οικοδομηθεί η μελλοντική γνώση που θα αποκτηθεί
από τον ενδιαφερόμενο αναγνώστη. Ο αναγνώστης
παραπέμπεται σε μια πληρώρα βιβλίων και άρθρων
τα οποία αποτελούν το απαύγασμα της διεθνούς
στρατιωτικής ανθολογίας, μέσω της μελέτης της οποίας
του δίνεται η δυνατότητα να εμβαθύνει σε διάφορα
θέματα της επιστήμης και τέχνης του πολέμου

12
 Πόλεμος και Αλλαγή στη Διεθνή

Συγκρούσεις, Παράγοντες Ισχύος

Πολιτική

Στρατηγική, Πολιτική και

Gilpin, Robert
Υποστηρίζοντας ότι η θεμελιώδης φύση των διεθνών
σχέσεων δεν έχει αλλάξει ανά τους αιώνες, ο καθηγητής
Gilpin χρησιμοποιεί την ιστορία, την κοινωνιολογία και
την οικονομική θεωρία προκειμένου να εντοπίσει τις
δυνάμεις που προκαλούν αλλαγή στη διεθνή τάξη. Η
ανάλυση επικεντρώνεται στη διαφορετική μεγέθυνση
της ισχύος στο διεθνές σύστημα και στο αποτέλεσμα
που έχει αυτός ο διαφορετικός ρυθμός μεγέθυνσης.
Αθήνα : Ποιότητα, 2004. Όταν τα κράτη αναπτύξουν την ισχύ που θα τους επι-
τρέψει να αλλάξουν το σύστημα σύμφωνα με τα συμ-
φέροντά τους, θα προσπαθήσουν να το κάνουν - είτε
με το να αυξήσουν την οικονομική αποδοτικότητα και
να μεγιστοποιήσουν το αμοιβαίο κέρδος, είτε με το να
ανακατανείμουν πλούτο και ισχύ προς όφελός τους.

Ο Ρόλος του Πολέμου στη

Νεότερη Ευρωπαϊκή Ιστορία

Howard, Michael
Μια σύν τομη όσο και περιεκτική μελέτη του
εξελισσόμενου χαρακτήρα του πολέμου για τα
προηγούμενα χίλια χρόνια, της επίδρασής του στην
ιστορία της Ευρώπης και του αποτελέσματος των
τεχνολογικών και κοινωνικών αλλαγών πάνω στον ίδιο
τον πόλεμο.

Αθήνα, Ποιότητα, 2000.

13
 Modern Strategy

Συγκρούσεις, Παράγοντες Ισχύος

Στρατηγική, Πολιτική και
Gray, Colin

Το βιβλίο εξερευνά τη μόνιμη φύση και το συνεχώς

μεταβαλλόμενο χαρακτήρα της στρατηγικής, υπό το
φώς της συνολικής στρατηγικής εμπειρίας του εικοστού
αιώνα, προσφέροντας την πιο περιεκτική επισκόπηση
όλων των παραμέτρων της σύγχρονης στρατηγικής,
μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.

Oxford, Oxford University

Press, 1999.

Στ ρ α τ ηγ ι κ ή τ ης Έμ μ ε σ ης
Προσεγγίσεως

Hart, Liddell Basil

Ένα κλασικό βιβλίο του 20ου αιώνα για τη στρατηγική.

Πρόκειται για μια κλασσική μελέτη της στρατιωτικής
στρατηγικής, που σκιαγραφεί επίσης και την ιστορία των
αποφασιστικών πολέμων από τη μάχη του Μαραθώνα
μέχρι τους Αραβοϊσραηλινούς πολέμους. Ο Λίντελλ Χάρτ
επιμένει σε δύο πράγματα κυρίως, στον αιφνιδιασμό και
τον ελιγμό. Η έμμεση στρατηγική βασίζεται στην πίστη
Θ ε σ σ α λ ο ν ί κ η , του ότι ο πόλεμος και οι μάχες πρέπει να κερδίζονται
Βάνιας,1995. γρήγορα, αποφασιστικά και με τις μικρότερες απώλειες.

14
 Strategy: The Logic of War and

Συγκρούσεις, Παράγοντες Ισχύος

Peace.

Στρατηγική, Πολιτική και

Luttwak, Edward
Η αντισυμβατική προσέγγιση του συγγραφέα εξετάζει
την παράξενη λογική της στρατηγικής σε κάθε επίπεδο,
από το τεχνικό μέχρι εκείνο της υψηλής στρατηγικής,
αντλώντας από ένα ευρύτατο φάσμα παραδειγμάτων,
για να αποδείξει την επίδρασή της στη στρατιωτική
επιτυχία ή αποτυχία.

Cambridge, Harvard Univer-

sity Press, 2002.

Military Strategy: A General The-

ory of Power Control

Wylie, Joseph
Ο Αμερικανός ναύαρχος Wylie επινόησε ένα νέο
διανοητικό πλαίσιο και την ορολογία με τα οποία
να κατανοούμε τη στρατηγική ως ένα μέσο ελέγχου.
Επιπλέον προχώρησε στη σύνθεση των τεσσάρων
θεωριών της στρατηγικής σε μια γενική θεωρία η οποία
ισχύει και σήμερα όπως και πριν από σαράντα πέντε
χρόνια που εκδόθηκε το βιβλίο για πρώτη φορά.

Annapolis, Naval Institute

Press, 1989.

15
 Οι Δημιουργοί της Σύγχρονης

Συγκρούσεις, Παράγοντες Ισχύος

Στρατηγικής. Από το Μακιαβέλι

Στρατηγική, Πολιτική και

στην Πυρηνική Εποχή

Αθήνα, Τουρίκης, 2004.
Paret, Peter
Το βιβλίο περιέχει δοκίμια, από ορισμένους από τους
πιο εξέχοντες ακαδημαϊκούς, της στρατηγικής σκέψης
των τελευταίων 500 ετών. Η ποικιλία των θεμάτων
μας παρέχει μία ευρεία προοπτική στη θεωρία και την
πρακτική του πολέμου από την Αναγέννηση μέχρι το
τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Επιπλέον κάθε δοκίμιο
θέτει το αντικείμενό του στο πολιτικό, κοινωνικό και
οικονομικό πλαίσιο.

The Making of Strategy: Rulers,

States, and War

Bernstein, Alvin, Knox, MacGregor και

Cambridge University Press,
1996.
Murray, Williamson (eds)
Μερικοί από τους πιο διακεκριμένους ακαδημαϊκούς
στον τομέα των στρατηγικών σπουδών εξερευνούν την
περίπλοκη διαμόρφωση της στρατηγικής. Το βιβλίο
περιλαμβάνει οξυδερκείς παρατηρήσεις για τις πολιτι-
στικές, κοινωνικές, πολιτικές και οργανωτικές διαστά-
σεις των στρατηγικών αποφάσεων που εξετάζονται, σε
περιπτώσεις που εκτείνονται σε δεκαεπτά κεφάλαια
από τον Πελοποννησιακό πόλεμο μέχρι την πυρηνική
πολιτική των ΗΠΑ του εικοστού αιώνα.

16
 Επιστήμη και πολιτική της ισχύος

Συγκρούσεις, Παράγοντες Ισχύος

Στρατηγική, Πολιτική και
Hans Morgenthau
Ο συγγραφέας επιχειρεί μια σφαιρική προσέγγιση
των βαθύτερων φιλοσοφικών, πολιτικών, κοινωνικών,
επιστημονικών και ψυχολογικών παραγόντων που
οδήγησαν στην κατάρρευση της παγκόσμιας ειρήνης στο
τέλος του Μεσοπολέμου. “Στόχος αυτού του βιβλίου”,
λέει ο ίδιος, “είναι να ερμηνεύσει την αδυναμία της
κοινωνίας μας να κατανοήσει και να ανταποκριθεί στα
πολιτικά προβλήματα που θέτει η εποχή μας, ιδίως
στο επίπεδο των διεθνών σχέσεων. Η ανάλυση των
γενικών αιτίων δείχνει ότι υπάρχει μια γενική σήψη στην
Εκδόσεις Τουρίκη, 2011 πολιτική σκέψη του Δυτικού κόσμου”. Η κεντρική θέση
του συγγραφέα είναι ότι η θεοποίηση του ορθού λόγου,
η ενσωματωμένη στο πρόγραμμα του ευρωπαϊκού
πολιτικού φιλελευθερισμού, δεν αρκεί για να παγιώσει
την ειρήνη στις διεθνείς σχέσεις.

Ι σ τ ο ρ ί α , γ ε ω γ ρ α φ ί α κα ι
στρατηγική της ναυτικής ισχύος

Ηλίας Ηλιόπουλος

Η Ναυτική Ισχύς συνδέεται αρρήκτως με την Εθνική

Ισχύ, την προστασία των εθνικών συμφερόντων και
την επιτυχέστερη αντιμετώπιση του «διλήμματος
ασφαλείας» ενός κράτους. Παρ’ ημίν, ο Ελληνικός
Πολεμικός Στόλος υπήρξε το κύριο διαπραγματευτικό
όπλο του Ελευθερίου Βενιζέλου, προκειμένου να
γίνει η Ελλάς δεκτή στον συνασπισμό των ορθοδόξων
εθνών της Χερσονήσου του Αίμου εναντίον της
Λιβάνη, 2010 Οθωμανικής Τουρκίας κατά τον Πρώτο Βαλκανικό
Πόλεμο, διασφαλίζοντας την Κυριαρχία των Θαλασσών
στον χώρο του Αιγαίου. Η δημιουργία πολεμικού
στόλου υπήρξε, ιστορικά, συντελεστής εθνικής
αυτοσυνειδησίας. Το Πολεμικό Ναυτικό διαδραμάτισε,
π.χ., σπουδαίο ρόλο στην ανάπτυξη της αμερικανικής
εθνικής συνειδήσεως και “διαμόρφωσε ένα έθνος”.

17
 Η Ευρώπη της άμυνας

Συγκρούσεις, Παράγοντες Ισχύος

Στρατηγική, Πολιτική και
Ιωάννης Παρίσης

Μια επιτομή όλων των θεμάτων που αναφέρονται στην

ΕΠΑΑ με όλες τις τελευταίες αποφάσεις και φυσικά τις
προβλέψεις της νέας Συνθήκης της Ένωσης. Εξετάζεται
και αναλύεται το όλο πλαίσιο της αρχιτεκτονικής
της ευρωπαϊκής ασφάλειας και άμυνας καθώς και
οι στόχοι και επιδιώξεις για το μέλλον. Μέσα από
τις εξειδικευμένες θεματικές που αναπτύσσονται,
παρουσιάζεται το θεσμικό πλαίσιο και οι αποστολές
της ΕΠΑΑ, η Ευρωπαϊκή Στρατηγική Ασφάλειας, η
Έκφραση Πολιτισμού, 2010 ανάπτυξη των ευρωπαϊκών δυνατοτήτων, ο μηχανισμός,
τα όργανα και οι διαδικασίες διαχείρισης κρίσεων
σύμφωνα με τις πλέον πρόσφατες αποφάσεις, οι
ευρωπαϊκές πολυεθνικές δυνάμεις και οι επιχειρήσεις
διαχείρισης κρίσεων που έχουν αναληφθεί ή είναι σε
εξέλιξη, οι σχέσεις με το ΝΑΤΟ και με τον ΟΗΕ, καθώς
και η μεσογειακή διάσταση της ΕΠΑΑ.

Παράγοντες ισχύος στο διεθνές

σύστημα

Ιωάννης Παρίσης

Τι είναι ισχύς; Ποια είναι η έννοια και η φύση της

ισχύος; Γιατί τα κράτη, και κυρίως οι μεγάλες δυνάμεις,
επιθυμούν την απόκτηση ισχύος; Πόση είναι η
απαιτούμενη ισχύς; Με ποιους τρόπους επιδιώκεται
η απόκτηση της ισχύος; Ποια είναι τα αντικειμενικά
στοιχεία της ισχύος; Ποια είναι τα μη ορατά στοιχεία
της ισχύος; Πώς η ισχύς επηρεάζει τις διακρατικές
σχέσεις; Ποια η σχέση της ισχύος με τον πόλεμο; Πώς
Ινφογνώμων Εκδόσεις, 2011 μετράται η ισχύς; Στην εργασία αυτή επιδιώκεται να
δοθούν απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά, μέσα από
την ανάλυση και την παρουσίαση των στοιχείων που
συνθέτουν το εννοιολογικό υπόβαθρο και τις διακρίσεις
της ισχύος, της έννοιας κύριων όρων που συνδέονται
με την ισχύ, και των παραγόντων, κατά κατηγορία, που
υπεισέρχονται στην απόκτηση και διαμόρφωσή της

18
 Η καθ’ ημάς θάλασσα

Συγκρούσεις, Παράγοντες Ισχύος

Στρατηγική, Πολιτική και
Ιωάννης Παρίσης

Στο βιβλίο αυτό επιχειρείται μία γεωστρατηγική

α νά λυση και α ξι ολ όγηση τ ης μ εσογει ακού
περιβάλλοντος με σκοπό την εξαγωγή συμπερασμάτων
για την κατανόηση ή ακόμη και την εκτίμηση του τρόπου
που σε κάθε περίπτωση ενήργησαν ή αναμένεται να
ενεργήσουν οι διάφοροι γεωστρατηγικοί δρώντες. Ένας
μεγάλος αριθμός έγχρωμων χαρτών, διαγραμμάτων
και πινάκων που ακολουθούν το κείμενο, βοηθούν τον
αναγνώστη στην πληρέστερη κατανόηση των στοιχείων
Λιβάνη, 2013 που παρατίθενται. Είναι ευνόητο ότι ελήφθησαν
υπόψη όλα τα νέα στοιχεία, πληροφορίες, γεγονότα,
μεταβολές ισχύος, γεωπολιτικές ανατροπές, απειλές και
προκλήσεις που έχουν ανακύψει και έχουν δημιουργήσει
νέες συνθήκες στο στρατηγικό περιβάλλον της
Μεσογείου.

19
 Ντάντο. Έτσι Νικήσαμε στον
Πόλεμο του Γιόμ Κιππούρ

Επιχειρησιακή Τέχνη
Bartov, Chanoch

Εκστρατείες
Η βιογραφία του αρχηγού των Ισραηλινών Ενόπλων
Δυνάμεων κατά τον Αραβοϊσραηλινό πόλεμο του 1973.
Το βιβλίο παρέχει εξαιρετικά στοιχεία για τις συνθήκες
που οδήγησαν στο στρατηγικό αιφνιδιασμό του Ισραήλ,
τη διεύθυνση ενός συγχρόνου πολέμου από το ανώτατο
στρατιωτικό επίπεδο και τις πολιτικοστρατιωτικές
σχέσεις.

Αθήνα, Ίστωρ, 1985.

Defeat Into Victory: Battling Japan

in Burma and India, 1942-1945

Slim, William
Τα απομνημονεύματα ίσως του πιο ικανού αλλά και
λιγότερου γνωστού, Βρετανού στρατηγού στο Β’ ΠΠ,
από τον πόλεμο εναντίον της Ιαπωνίας στην Ινδία και
τη Βιρμανία. Το βιβλίο, γραμμένο με χιούμορ και χωρίς
διάθεση αυτοπροβολής του συγγραφέα, προσφέρει
χρήσιμα διδάγματα για τις διακλαδικές επιχειρήσεις
και για τη σύγχρονη εποχή.

Cooper Square Press, 2000.

20
 Joint Operational Warfare. Theory
and Practice

Επιχειρησιακή Τέχνη
Vego, Milan

Εκστρατείες
Πρόκειται για ένα ογκώδες βιβλίο 1500 σελίδων που
συνοδεύεται και από CD, από έναν συγγραφέα που
είναι καθηγητής των Διακλαδικών Επιχειρήσεων (Joint
Military Operations) στη Ναυτική Σχολή Πολέμου των
ΗΠΑ (Naval War College), το οποίο χρησιμοποιείται
ως σχολικό βιβλίο για τη διδασκαλία αυτού του
αντικειμένου. Το βιβλίο περιλαμβάνει 14 κεφάλαια
και 7 παραρτήματα όπου αναλύονται λεπτομερώς τα
Newport, Naval War College πάντα για το επιχειρησιακό επίπεδο του πολέμου και
Press, 2009. για την επιχειρησιακή (διακλαδική) σχεδίαση. Εννοείται
ότι είναι πολύ χρήσιμο εργαλείο για διδασκαλία των
θεμάτων που διαπραγματεύεται και το μοναδικό αυτού
του είδους που διατίθεται στο εμπόριο.

Το Ύψωμα 731

Αντγος Γεώργιος Ν. Τζουβάλας

Η μεγάλη Επική Μάχη των Ελλήνων την Άνοιξη του 1941
Γνωστή σε όλους τους Νεοέλληνες είναι η (η σχετικά
πρόσφατη) Πολεμική Εποποιία των ετών 1940-1941
,όταν οι Έλληνες αντιστάθηκαν στην εισβολή των Ιταλών
στην αρχή και των Γερμανών , στην συνέχεια ,στα βουνά
της Ηπείρου και της Μακεδονίας . Ενδιαφέρον ιστορικό
και συνάμα διδακτικό για τις αρετές που φανέρωσαν οι
παππούδες και οι πατέρες μας έχουν για όλους μας τα
πολλά περιστατικά μαχών. Παρουσιάζεται εκτενώς και
με την καλύτερη δυνατή ανάλυση η μεγάλη σύγκρουση
Επτάλοφος, 2007 της Ανοίξεως του 1941 γύρω από το θρυλικό πλέον
Ύψωμα 731.Πλήθος χαρτών βοηθά τον αναγνώστη
,ακόμη και αυτόν που αγνοεί την πορεία των λοιπών
μαχών του έπους του ’40 ,να σχηματίσει μία πλήρη
εικόνα των πολεμικών ελληνοϊταλικών συγκρούσεων
στο ύψωμα 731.

21
 Οι πόλεμοι των αρχαίων Ελλήνων

Victor Davis Hanson

Επιχειρησιακή Τέχνη
Εκστρατείες
Ο Βίκτορ Ντέιβιντ Χάνσον, καλύπτει μια χιλιετία
ελληνικών πολέμων, από την εμφάνιση της ελληνικής
πόλεως- κράτους μέχρι την άνοδο του Μεγάλου
Αλεξάνδρου, τις κατακτήσεις του και τον εξελληνισμό
του βαρβαρικού κόσμου. Από τους Μεσσηνιακούς
πολέμους, τη μάχη στο Ληλάντιο Πεδίο, τη μάχη της
Υσίας, τη μάχη των Δεσμών, την επανάσταση των Ιώνων,
τη μάχη της Σήπειας, τις μάχες του Μαραθώνα και των
Θερμοπυλών, τη ναυμαχία της Σαλαμίνας, τις μάχες των
Πλαταιών και της Μυκάλης, τη μάχη της Κορώνειας,
Ενάλιος, 2005
φθάνει μέχρι τον αδελφοκτόνο Πελοποννησιακό
Πόλεμο για να καταλήξει στην εκστρατεία και στις
κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου μέχρι τις Ινδίες,
ισχυριζόμενος πως ό,τι γνωρίζει η Δύση από την τέχνη
του πολέμου, το έχει πάρει από τους Έλληνες.

Ο πόλεμος όπως τον γνώρισα

George Smith Patton

Ο George Smith Patton, υπήρξε ίσως ο διασημότερος

διοικητής των συμμάχων στον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο.
Με ειδικότητα στη διοίκηση τεθωρακισμένων και
μηχανοκίνητων μονάδων, εκκεντρικός, παρορμητικός
και ατρόμητος στη μάχη, ενέπνεε τρόμο στους
αντιπάλους του και σεβασμό στους συμμάχους του. Στο
βιβλίο εξιστορεί την δράση του κατά τον Β’ Παγκόσμιο
Πόλεμο.Το βιβλίο ολοκληρώθηκε λίγους μήνες πριν από
τον θανατό του σε τροχαίο δυστύχημα τον Δεκέμβριο
του 1945. Συχνά ήταν αδίστακτος στις μεθόδους του
Eurobooks, 2009
και καυστικός στις κρίσεις του .Ο Πάττον έγραφε
όπως μιλούσε, συχνά ενώ ακόμη κατεχόταν από τα
συναισθήματα της μάχης και ο κονιορτός ήταν πάνω του.

22
 Αναμνήσεις ενός στρατιώτη

Επιχειρησιακή Τέχνη
Χάιντς Γκουντέριαν

Εκστρατείες
“Έστε μεγαλοπράγμονες, όχι μικροπράγμονες”· αυτή
ήταν η προτροπή που επαναλάμβανε προς τους
στρατιώτες των τεθωρακισμένων, τους αξιωματικούς
του, ακόμη και προς τους ανωτέρους του. Το έργο του
διαπνέεται από αυτήν την ιδέα και συναρπάζει τον
αναγνώστη, μολονότι ο “γρήγορος Χάιντς” απέφευγε
συνειδητά την επίδειξη και την προβολή. Ακριβώς γι’
αυτό οι πολυάριθμες δραματικές σελίδες του προκαλούν
τόσο μεγάλη εντύπωση. Γιατί καθαιρέθηκε τρεις
Χιωτέλλη, 2006 φορές κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου,
ο ιδιόρρυθμος αυτός γνώστης της τακτικής, γίνεται
κατανοητό, όταν διαβάζουμε τα απομνημονεύματά
του. Σφραγίδα της δράσης του πλέον γνωστού διοικητή
τεθωρακισμένων του Β΄ Π. Π., μετά τον Ρόμελ, υπήρξε
η ανεξαρτησία αντιγραφειοκράτη αξιωματικού, η
ατσάλινη θέληση και η παράτολμη ιδιοσυγκρασία.

23
 Joint Military Operations: A Short
History

Τα Συστατικά Στοιχεία της

Διακλαδικής Δύναμης
Beaumont, Roger
Αυτό το σύντομο βιβλίο είναι από τις ελάχιστες
προσπάθειες διεθνώς να εξετασθεί το φαινόμενο
της διακ λαδικότητας. Θίγον τας τις πολιτικές,
στρατηγικές και επιχειρησιακές διαστάσεις, αυτή
η εξερεύνηση εκτείνεται από την αρχαία Ελλάδα
μέχρι την Καταιγίδα της Ερήμου, εστιάζοντας όμως
κυρίως στις επιχειρήσεις μετά τον Α’ ΠΠ. Τα θέματα
στα οποία επιμένει ο συγγραφέας είναι η ενότητα της
διοικήσεως, ο ανταγωνισμός των κλάδων, η τριβή, το
Westport, Greenwood Press, δόγμα, η εκπαίδευση, ο ρόλος της ηγεσίας και όλα αυτά
1993. για να υποστηρίξουν την κεντρική του ιδέα: επιτυχείς
διακλαδικές επιχειρήσεις έχουν διεξαχθεί πολλές φορές
στο παρελθόν, πολλές χώρες όμως μαθαίνουν αυτά τα
διδάγματα με τον πιο επώδυνο τρόπο.

Cyber War: The Next Threat to

National Security and What to
Do About It

Clarke, Richard και Knake, Robert

Το βιβλίο αποτελεί εισαγωγή στο νέο είδος πολέμου,
τον κυβερνοπόλεμο και είναι μια έξοχη μελέτη για
τις επιπτώσεις του στο πολιτικό, στρατιωτικό και
οικονομικό πεδίο, που κανείς πλέον δεν μπορεί
να αγνοήσει. Οι συγγραφείς εξηγούν τις αρχές
λειτουργίας του διαδικτύου και πως μπορεί να
ECCO Press, 2010 εκμεταλλευτεί κάποιος αυτή την τεχνολογία για να
εξαπολύσει κυβερνοεπιθέσεις. Επιπλέον προσφέρουν
παραδείγματα για το πώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν
ανεξάρτητες επιχειρήσεις στον κυβερνοχώρο για
στρατιωτικούς σκοπούς, από τη συλλογή πληροφοριών
μέχρι την καταστροφή στόχων όπως δίκτυα ηλεκτρικής
ενέργειας και εγκαταστάσεις εφοδιασμού καυσίμων.

24
 Το Πρόσωπο της Μάχης : Μια
μελέτη των Μαχών του Αζενκούρ,

Τα Συστατικά Στοιχεία της

Διακλαδικής Δύναμης
του Βατερλώ και του Σομ

Keegan, John
Ο διάσημος ιστορικός, που άλλαξε τον τρόπο με τον
οποίο εξετάζονται οι μάχες, εξερευνά το τι είναι στην
πραγματικότητα το πεδίο της μάχης. Ο συγγραφέας
χρησιμοποιεί τρείς μάχες, του Αζινκούρ, του Βατερλώ
και του Σόμ, για να δώσει μια ρεαλιστική εικόνα του
πολέμου μέσα από τα μάτια του απλού στρατιώτη της
Αθήνα, Κέδρος, 2010. πρώτης γραμμής.

Τα Βαλκάνια

Mazower, Mark
Στην εξαιρετικά πρωτότυπη αυτή ιστορία του ο Μαρκ
Μαζάουερ, από τους εξέχοντες Βρετανούς ιστορικούς,
διαλύει τα τρέχοντα κλισέ της Δύσης για τα Βαλκάνια
και, αντί να αναπαράγει τα στερεότυπά της, περιγράφει
με ζωηρότητα πώς τα βουνά, οι αυτοκρατορίες και οι
θρησκείες διαμόρφωσαν τη ζωή των κατοίκων της
περιοχής. Γέφυρα ανάμεσα στην Ευρώπη και στην
Ασία, τα Βαλκάνια εκτέθηκαν στις διαρκείς επιδρομές
νομαδικών λαών μέσα στους αιώνες. Οι οροσειρές
έκαναν την καλλιέργεια της γης δύσκολη και τον πολιτικό
Αθήνα : Εκδόσεις Πατάκη, έλεγχο σχεδόν αδύνατο, ενώ έδωσαν τη δυνατότητα σε
2002. μικρές κοινότητες να ζουν η μία πλάι στην άλλη ως τα
τέλη του εικοστού αιώνα.

25
 Οι Τούρκοι και Eμείς

Τα Συστατικά Στοιχεία της

Διακλαδικής Δύναμης
Θεοδωρόπουλος, Βύρων

Ο πρέσβυς Βύρων Θεοδωρόπουλος, που επί πολλά

χρόνια υπηρέτησε στην Τουρκία και χειρίστηκε
τα τουρκικά θέματα στο Υπουργείο Εξωτερικών,
πραγματεύεται το σύνολο των σχέσεών μας με την
Τουρκία. Σε ένα πρώτο μέρος εξετάζει την ιστορική
πορεία των σχέσεων του Ελληνισμού με τους Τούρκους
από τότε που έκαναν την πρώτη εμφάνισή τους στην
ιστορία μας. Στο δεύτερο μέρος εξετάζει τη σημερινή
Τουρκία, την εσωτερική και εξωτερική της πολιτική, το
Αθήνα : Φυτράκη, 1988. στρατό, την οικονομία, την κοινωνία της. Στο τρίτο μέρος
επιχειρεί μια γενική θεώρηση των ελληνοτουρκικών
προβλημάτων σήμερα

26
 Ιστορία των Ελληνοτουρκικών

Κατανόηση του Περιβάλλοντος

Σχέσεων 1453-2005

και των Άλλων

Αθήνα : Εκδόσεις Ι. Σιδέρης,
2005.
Βερέμης, Θάνος
Ο Θάνος Βερέμης οργανώνει στον εύχρηστο αυτόν
τόμο ένα τεράστιο υλικό και καταφέρνει να το
παρουσιάσει με τον πιο εύληπτο και ενδιαφέροντα
τρόπο στον αναγνώστη. H δυσκολία που παρουσιάζει
η πραγμάτευση της ιστορίας των ελληνοτουρκικών
σχέσεων δεν είναι διαφορετική από τη δυσκολία
που παρουσιάζει η πολιτική διαχείρισή τους. Οι
ελληνοτουρκικές σχέσεις είναι σε μεγάλο βαθμό η
ιστορία της ίδιας μας της ταυτότητας.

Η Σύγκρουση των Πολιτισμών

και ο Ανασχηματισμός της
Παγκόσμιας Τάξης

Huntington, Samuel
Ο συγγραφέας, με το βιβλίο αυτό που προκάλεσε
πολλές διαμάχες, αναλύει τους πολιτισμούς και εξηγεί
πώς δημιουργούνται, εξελίσσονται, συγκρούονται με
άλλους πολιτισμούς και παρακμάζουν. Ο συγγραφέας
παρουσίασε την άποψή του για τη δομή της παγκόσμιας
τάξης μετά τον Ψυχρό Πόλεμο.
Αθήνα, Τερζόπουλος, 1999.

27
 Τι Πήγε Στραβά; Δυτική Επιρροή

Κατανόηση του Περιβάλλοντος

και Μεσανατολική Αντίδραση

και των Άλλων

Lewis, Bernard
Πρόκειται για το τελευταίο βιβλίο του Bernard Lewis, δια
του οποίου ο επιφανής Άγγλος ισλαμολόγος επιχειρεί να
εντοπίσει και να ερμηνεύσει όλες εκείνες τις αιτίες, τις
συγκυρίες και τις σχέσεις που οδήγησαν στην παρακμή
του ισλαμικού κόσμου, και στην οικονομική, πολιτική και
πολιτισμική υπαγωγή του στους δυτικούς, άπιστους και
βάρβαρους• σε εκείνους τους ίδιους, βάρβαρους τους
οποίους οι μουσουλμάνοι, επί αιώνες, αντιμετώπιζαν
Αθήνα : Παπαζήσης, 2002. με αλαζονική υπερηφάνεια, προκατάληψη και
περιφρόνηση, και από τους οποίους θεωρούσαν ότι
δεν είχαν να αποκομίσουν τίποτα περισσότερο από
πρώτες ύλες και δούλους.

Η ιστορία των σταυροφοριών

(3 τόμοι)

Στήβεν Ράνσιμαν

Oι σ ταυροφορί ες βρίσκον ται σ το επίκεν τρο

της Μεσαιωνικής Ιστορίας είτε τις θεωρούμε τη
συγκλονισ τικότερη και κατ‘ εξοχήν ρομαντική
χριστιανική περιπέτεια είτε την τελευταία από τις
βαρβαρικές επιδρομές. Πριν αρχίσουν οι σταυροφορίες,
το κέντρο του πολιτισμού μας βρισκόταν στο Βυζάντιο
και στις χώρες του Αραβικού Χαλιφάτου. Πριν σβήσουν,
η ηγεμονία του πολιτισμού είχε περάσει στη Δυτική
Γκοβόστης, 2006 Ευρώπη. Από τη μεταβίβαση αυτή γεννήθηκε η νεότερη
Ιστορία. Για να καταλάβουμε ξεκάθαρα όμως αυτό το
ζήτημα, πρέπει να κατανοήσουμε όχι μόνο τις εκάστοτε
συνθήκες στη Δυτική Ευρώπη που οδήγησαν στη
σταυροφορική παρόρμηση, αλλά τις περιστάσεις στην
Ανατολή που άνοιξαν το δρόμο στους Σταυροφόρους
και ευνόησαν την προέλαση και την αποχώρησή τους.

28
 Η πολιτική ιδεολογία της

Κατανόηση του Περιβάλλοντος

βυζαντινής αυτοκρατορίας

και των Άλλων

Ελένη Γλύκατζη - Αρβελέρ

Το Βυζάντιο είναι ταυτόχρονα μια πόλη και μια

αυτοκρατορία. Η περίεργη τύχη τής άλλοτε ταπεινής
πόλης του Βοσπόρου δημιούργησε γρήγορα το θρύλο.
Το Βυζάντιο-Κωνσταντινούπολη, προορισμένο να
γίνει η έδρα της πρώτης χριστιανικής αυτοκρατορίας,
θεωρήθηκε εξαρχής έργο θείας έμπνευσης [...] και
η ίδρυση της πόλης που διάλεξε ο Θεός θεωρήθηκε
ότι συμβόλιζε και την ίδρυση της χριστιανικής
Ψυχογιός, 2007 αυτοκρατορίας. Η χρισ τιανική ισ τοριογραφία
δημιούργησε το θρύλο της ι ερής πόλης της
Κωνσταντινούπολης σαν απάντηση θα έλεγε κανείς
στον ειδωλολατρικό θρύλο για την ίδρυση της Ρώμης
[...] Έτσι με την Κωνσταντινούπολη ένας νέος κόσμος
μπαίνει στην Ιστορία...

Ο μαύρος κύκνος. Ο αντίκτυπος

του εξαιρετικά απρόβλεπτου

Nassim Nicholas Taleb

Πρόκειται για μία ανάλυση του ρόλου της αβεβαιότητας

στον τομέα των χρηματοπιστωτικών αγορών και την
τυφλότητα της οικονομικής επιστήμης ως προς το
ενδεχόμενο οικονομικής κατάρρευσης. Στην πρώτη
έκδοση του βιβλίου, που κυκλοφόρησε στις Η.Π.Α.
το 2007, ο πολυπράγμων επιχειρηματίας, trader και
καθηγητής Πανεπιστημίου, ουσιαστικά διείδε και
εξήγησε την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008, ένα
Φερενίκη, 2010 χρόνο πριν αυτή συμβεί. Στη δεύτερη, εμπλουτισμένη
έκδοση, η οποία κυκλοφορεί τώρα στα Ελληνικά, ο
συγγραφέας προσέθεσε ένα επιλογικό δοκίμιο 73
σελίδων, με τίτλο «Στιβαρά και Εύθραυστα», όπου
αναφέρεται διεξοδικά στην κρίση.

29

Αθήνα, Τουρίκης, 2001.
New York, Free Press, 2002.
30
Η Διοίκηση στον Πόλεμο
Creveld, Martin van
Ανώτατη Διοίκηση
Ηγεσία
Το βιβλίο περιγράφει την ιστορία της διοικήσεως
στον πόλεμο από την αρχαία εποχή μέχρι το Βιετνάμ.
Ταυτόχρονα συνδέει την ιστορία με τους κύριους
παράγοντες, τεχνολογικούς, πολιτισμικούς, πολιτικούς,
κοινωνικούς κλπ που επηρέασαν τον τρόπο με τον οποίο
εξασκείται η διοίκηση στον πόλεμο. Στο τελευταίο
κεφάλαιο περιέχει μία σύνοψη για το τι σημαίνει η
διοίκηση στον πόλεμο. Επιπλέον στο βιβλίο μπορεί
κάποιος να βρεί μία πλήρη βιβλιογραφία για το
αντικείμενο της διοικήσεως.
Supreme Command: Soldiers,
Statesmen and Leadership in War-
time
Cohen, Eliot
Ο συγγραφέας εξετάζει τη σχέση μεταξύ πολιτικών
και στρατιωτικών ηγετών σε περίοδο πολέμου και σε
δημοκρατικά καθεστώτα. Ερευνώντας τις περιπτώσεις
του Λίνκολν, του Κλεμανσώ, του Τσώρτσιλ και του Μπεν
Γκουριόν καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι μεγάλοι
πολιτικοί ηγέτες αναδείχτηκαν επειδή ήταν πρόθυμοι
να υπεισέλθουν σε υποθέσεις που παραδοσιακά
θεωρούνται καθαρά στρατιωτικές.
 Η Ιδιοφυής Στρατηγική του
Μεγάλου Αλεξάνδρου

Ανώτατη Διοίκηση
Fuller, John Frederick Charles

Ηγεσία
Ο Fuller δεν έγραψε βιογραφία του Μ. Αλεξάνδρου αλλά
μία ανάλυση της πολιτικής και της στρατηγικής του.
Όταν δίδασκε στη Σχολή Πολέμου, χρησιμοποιούσε
πάντα παραδείγματα από την εκστρατεία του Μ.
Αλεξάνδρου για να αντλήσει διδάγματα. Υποστήριζε
δε πως αν οι πολιτικοί και οι στρατιωτικοί ασχολούνταν
με την ιστορία της Ελλάδας του 4ου αιώνα π.Χ., θα
απέφευγαν τα κολοσσιαία λάθη τους.
Αθήνα, Ποιότητα, 2003.

The Mask of Command

Keegan, John
Ο γνωστός ιστορικός στο βιβλίο του αυτό εξετάζει
τέσσερις ηγετικές μορφές της ιστορίας, τον Μέγα
Αλέξανδρο, τον Γουέλιγτον, τον Γκράντ και τον
Χίτλερ και αναλύει τις ιδιοσυγκρασίες τους για να
συμπεράνει τι ήταν εκείνο που τους έκανε μοναδικούς
και τόσο επιτυχημένους στην εποχή τους. Ερμηνεύει
αρχικά την ηγεσία ως την εκδήλωση της πολιτιστικής
ανάγκης για κατάκτηση. Το κλασσικό παράδειγμα
αυτής της περίπτωσης είναι ο ηρωικός ηγέτης, που
προσωποποιείται με τον Αλέξανδρο. Στη συνέχεια το
London: Penguin, 1988. γραφειοκρατικό κράτος, η δημοκρατία, η τεχνολογία
κλπ απορρόφησαν τον ηρωικό ηγέτη. Ο Γουέλιγτον ήταν
αντιήρωας ενώ ο Γκράντ το πρότυπο της μη ηρωικής
ηγεσίας. Ο 20ος αιώνας επανέφερε την ηρωική αρχή,
αλλά αυτή εκδηλώθηκε στο πρόσωπο του λάθος
ανθρώπου, του Χίτλερ.

31
 Θεόδωρος Κολοκοτρώνης. Ο
θρυλικός γέρος του Μοριά

Ανώτατη Διοίκηση
Γιάννης Αθ. Μαρρές

Ηγεσία
Μέσα από την π λούσια ηρωική συλ λογή της
Επανάστασης του ‘21, καμία ίσως φιγούρα δεν είναι
τόσο άμεσα και απόλυτα συνυφασμένη με την έννοια
του Αγώνα και του Ελληνισμού -στη μνήμη και τη
συνείδηση καθενός από μας- όσο του Κολοκοτρώνη.
Η λεβεντιά και η γενναιότητα του Γέρου του Μοριά
με τις απαράμιλλες στρατηγικές του ικανότητες,
παντρεμένα με μια αγνή ανθρωπιά κι έναν υστερόβουλο
Καλέντης, 2003 πατριωτισμό -και κοντά σ’ αυτά, τα θλιβερά γεγονότα
της δίκης και καταδίκης του και το γενικό ιστορικό
πλαίσιο της εποχής- σμιλεύονται με τρόπο γλαφυρό,
ζεστό κι ανθρώπινο από τη λαϊκή πένα του συγγραφέα
Γιάννη Μαρρέ, εκφράζοντας μια φιλοπάτριδα διάθεση
απότισης φόρου τιμής στον αγωνιστή μάλλον παρά
μια τυπική απόπειρα ψυχρής ιστορικής καταγραφής.

15 Stars: Eisenhower, MacArthur,

Marshall: Three Generals Who
Saved the American Century

Stanley Weintraub

In the closing days of World War II, America looked up to

three five-star generals as its greatest heroes. George C.
Marshall, Dwight D. Eisenhower, and Douglas MacArthur
personified victory, from the Pentagon to Normandy to
the Far East. Fifteen Stars presents the intertwined lives
of these three great men against the sweeping back-
NAL Trade, 2008 ground of six unforgettable decades, from two world
wars to the Cold War. It is history at its most dramatic
yet most personal -- a triumph for Stanley Weintraub,
our preeminent military historian.

32
 Επιμελητεία και Πόλεμος. Η
Διοικητική Μέριμνα από τον

Διοικητική Μέριμνα
Βαλλενστάιν στον Πάττον

Creveld, Martin van

Εξετάζοντας 4 αιώνες στρατιωτικής ιστορίας, ο

διαπρεπής ιστορικός επισημαίνει καθαρά τους λόγους
για τους οποίους είναι σε ισχύ το ρητό «οι ερασιτέχνες
μελετούν την τακτική ενώ οι επαγγελματίες μελετούν
τη Διοικητική Μέριμνα». Τα περισσότερα αποτελέσματα
του πεδίου της μάχης δεν θα ήταν δυνατά χωρίς την
Αθήνα, Τουρίκης, 2001. κατάλληλη οργάνωση και τη διάθεση των απαραίτητων
πόρων.

Moving Mountains: Lessons in

Leadership and Logistics from the
Gulf War,

William G. Pagonis, Boston

Τα απομνημονεύματα του επικεφαλής της διοικητικής
μέριμνας του αμερικανικού στρατού στον πρώτο
Πόλεμο του Κόλπου και η άποψή του για την ηγεσία
του προσωπικού υποστηρίξεως. Παρότι είναι προσωπική
αφήγηση, θέτει τις απαιτήσεις διοικητικής μέριμνας
του αμερικανικού στρατού στο ευρύτερο πλαίσιο της
Harvard Business School εκστρατείας.
Press, 1992.

33
 Τα Ελληνικά Στρατεύματα του
1821. (Οργάνωση, Ηγεσία,

Στρατιωτική Ιστορία
Τακτική, Ήθη, Ψυχολογία)

Βακαλόπουλος, Απόστολος
Πρόκειται για την πιο ολοκληρωμένη και συνθετική
εργασία για τα θέματα των ατάκτων ελληνικών
στρατευμάτων που διαπραγματεύεται, από την έκρηξη
της Επανάστασης μέχρι το άδοξο τέλος της διάλυσης
των ατάκτων επί Αντιβασιλείας.

Θεσσαλονίκη, Βάνιας, 1991.

Η Ιστορία του Εθνικού Διχασμού.

Κατά την Αρθρογραφία του
Ελευθέριου Βενιζέλου και του
Ιωάννου Μεταξά

Βενιζέλος, Ελευθέριος και Μεταξάς

Ιωάννης
Στις 11 Οκτωβρίου 1934 ο Ελευθέριος Βενιζέλος,
ευρισκόμενος στα Χανιά, εγκαινίασε μια σειρά άρθρων
στην εφημερίδα “Ελεύθερον Βήμα” σχετικά με τον
Θεσσαλονίκη, Κυρομάνος, Εθνικό Διχασμό του 1915. Έπειτα από δύο ημέρες, στις
2007. 13 Οκτωβρίου, εγκαινίασε την δική του σειρά ο Ιωάννης
Μεταξάς για το ίδιο θέμα στην εφημερίδα “Καθημερινή”.
Έκτοτε οι δύο άνδρες συνέχισαν την αρθρογραφία τους
επί μήνες, έως ότου ο πρώτος συμπλήρωσε 37 άρθρα
και ο δεύτερος 70 άρθρα.

34
 Κρήτη. Η Μάχη και η Αντίσταση

Beevor, Antony

Στρατιωτική Ιστορία
Μια έξοχη περιγραφή της Μάχης της Κρήτης από έναν
εξαιρετικό ιστορικό αφηγητή. Ο Μπίβορ καλύπτει την
εκστρατεία στο στρατηγικό, επιχειρησιακό και τακτικό
επίπεδο και επιπλέον αναφέρεται και στις γερμανικές
επιχειρήσεις κατοχής.

Αθήνα, Γκοβόστης, 2004.

Η Ελληνική Στρατηγική στη Μικρά

Ασία 1919 - 1922

Τσιριγώτης, Διονύσιος
Το βιβλίο διερευνά και ερμηνεύει τα κύρια αίτια της
Μικρασιατικής Καταστροφής του 1922. Μεταξύ άλλων,
τις γενεσιουργές αιτίες του μικρασιατικού εγχειρήματος,
τα κίνητρα της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας
και τα μείζονα σφάλματα στον σχεδιασμό και στην
εφαρμογή της υψηλής στρατηγικής της Ελλάδας. Τα
ζητήματα αυτά εξετάζονται υπό το πρίσμα τόσο των
διεθνών εξελίξεων όσο και των εσωτερικών πολιτικών
Αθήνα : Ποιότητα, 2010. αλλαγών που οδήγησαν στην αποχώρηση του Βενιζέλου
και στον εσωτερικό διχασμό. Το κεντρικό ερώτημα
του βιβλίου είναι εάν και σε ποιο βαθμό η ελληνική
υψηλή στρατηγική ήταν ορθολογική στο ιστορικό και
γεωπολιτικό πλαίσιο της εποχής, ιδιαίτερα υπό το
πρίσμα της στρατηγικής των μεγάλων ευρωπαϊκών
δυνάμεων.

35
 Σαραντάπορο, Κιλκίς, Λαχανάς.
Βαλκανικοί πόλεμοι 1912-1913.

Στρατιωτική Ιστορία
Οι πρώτες μας νίκες

Γαβριήλ Ν. Συντομόρος
Το συγγραφικό πόνημα «Σαραντάπορο, Κι λκίς,
Λαχανάς οι πρώτες μας νίκες» έχει ως κεντρικό του
θέμα την περιγραφή των ως άνω μαχών οι οποίες
πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια των βαλκανικών
πολέμων 1912 -1913. Στο έργο κατ’ αρχήν εκτίθενται
εν συντομία οι όποιες διπλωματικές διαβουλεύσεις
οδήγησαν στην σύμπηξη της συμμαχίας μεταξύ
Καλέντης, 2003
Ελλάδας, Βουλγαρίας, Σερβίας και Μαυροβουνίου.
Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου αναδύονται άκρως
ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες αλλά και άγνωστα στο
ευρύ κοινό ιστορικά ή άλλα στοιχεία που σχετίζονται
με τις παραπάνω μάχες.

Λοιπόν, έχουμε πόλεμο!

Βασίλειος Νικόλτσιος, Γεώργιος

Σκαλτσογιάννης, Βασίλειος
Αναστασόπουλος

Στο βιβλίο, που έχει τη μορφή λευκώματος,

παρουσιάζεται ο ελληνοϊταλικός πόλεμος μέσα από
κείμενα και πλούσιο φωτογραφικό υλικό για το Έπος
του 1940 . Επίσης, παρουσιάζονται οι στολές, τα όπλα
και τα κειμήλια των αντιμαχομένων για πρώτη φορά
σε τόσο μεγάλη έκταση.
Εκδόσεις Λόγος και Εικόνα,
2010

36
 Ένας πιστός και φιλότιμος
στρατιώτης. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΤΑΝΩΤΑΣ,

Στρατιωτική Ιστορία
ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ (1888-1965)

Χρήστος Νοταρίδης

Πρόκειται για την βιογραφία του Στρατηγού Γεωργίου

Στανωτά, ο οποίος περνώντας «δια πυρός και σιδήρου»
έθεσε την προσωπική του σφραγίδα στην σύγχρονη
ιστορία, Συμμετείχε στους Βαλκανικούς πολέμους,
διακρίθηκε στην Μικρασιατική Εκστρατεία, συνέβαλε
στην έκβαση του Κινήματος του 1935, ηγήθηκε της
ΠΕΛΑΣΓΟΣ, 2013 Μεραρχίας Ιππικού στο Έπος του πολέμου 1940-
41, έδρασε στη Μέση Ανατολή το 1943-44 και στην
αδελφοκτόνο σύρραξη του 1946-49. Περιλαμβάνεται
πρωτότυπο αρχειακό υλικό (έγγραφα- φωτογραφίες-
χάρτες), αποκαλύπτονται άγνωστες πτυχές της
πρόσφατης ιστορίας και εκτίθεται το δραματικό σκηνικό
των γεγονότων.

Η ιστορία ενός στρατιώτη (1918-

1922)

Χρήστος Καραγιάννης

Αναρίθμητα είναι τα προσωπικά ημερολόγια και οι

αναμνήσεις πρωταγωνιστών και αφανών πολεμιστών
της περιόδου 1918-1922, Δεν έχουμε άμεσες μαρτυρίες
για το σύνολο εκείνων των αγώνων. Λείπουν οι
περιγραφές όλης εκείνης της περιόδου από τον
ίδιο στρατευμένο. Λείπουν οι λεπτομέρειες της
καθημερινότητας των στρατοπέδων, των κοινωνικών και
πολιτικών εξελίξεων, οι οποίες πάντως καθόρισαν εκείνο
Κέδρος, 2013 το παρόν, αλλά και το μέλλον του τόπου. Μοναδική
εξαίρεση -ως σήμερα- το Ημερολόγιο του Χρήστου
Καραγιάννη. Η επιλογή ήταν να εξασφαλίσει τη ροή
της αφήγησης, να διευκρινήσει σε υποσημειώσεις
ουσιώδεις λεπτομέρειες της εποχής, να επιβεβαιώσει
τα γεγονότα χάρη στον Γιάννη Σκαρίμπα, που έλαβε
μέρος στο Μακεδονικό μέτωπο (1918).

37
 Το ημερολόγιο του Εύζωνα.
Πολεμικό αρχείο 1919-1921

Στρατιωτική Ιστορία
Χρήστος Δ. Αλεξόπουλος

Τον Οκτώβριο του 1917 ξέσπασε στη Ρωσία η

μπολσεβικική επανάσταση. Oι χώρες της ΑΝΤΑΝΤ,
μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, έστειλαν δυνάμεις
προς βοήθεια του τσαρικού καθεσ τώτος. Στο
Ημερολόγιο περιγράφονται τα βιώματα του Χρήστου
Δ. Αλεξόπουλου. Το αληθινό πρόσωπο του πολέμου
μέσα από το ημερολόγιο. Η ειλικρινής περιγραφή
των γεγονότων στις σελίδες του ημερολογίου
Ξυράφι, 2012 φανερώνουν το αληθινό πρόσωπο του πολέμου. Κύριο
χαρακτηριστικό του είναι οι ταλαιπωρίες, κακουχίες και
η πείνα. Συνέπεια αυτών είναι η έντονη καλλιέργεια
του ενστίκτου επιβίωσης των στρατιωτών. Στα πλαίσια
αυτά επινοούνται διάφορα τεχνάσματα προκειμένου
να αντιμετωπισθούν οι αντίξοες και σκληρές συνθήκες
του πολέμου.

Σύντομη ιστορία του Βυζαντίου

John Julius Norwich

Το Βυζάντιο ήταν μια απολυταρχία – το κυβερνούσε

ένας Αυτοκράτορας ημίθεος, Ισαπόστολος, Αντι-
Βασιλέας του Θεού πάνω στη Γη, που κρατούσε τα
χέρια του τη ζωή όλων των υπηκόων του. Μερικοί από
τους Αυτοκράτορες αυτούς ήταν ήρωες, άλλοι ήταν
τέρατα – αλλά δεν ήταν σε καμιά περίπτωση βαρετοί.
Γι’ αυτόν και μόνον το λόγο, γράφοντας τούτο το βιβλίο,
ένιωθα μια μόνιμη ευχαρίστηση αλλά, επίσης, κατά
κάποιον τρόπο, απέδιδα έναν μικρό φόρο τιμής. Ο
πολιτισμός μας δεν αναγνώρισε ποτέ, επαρκώς, το
Γκοβόστης, 1999
χρέος του στην Ανατολική Αυτοκρατορία. Αν δεν υπήρχε
αυτό το μεγάλο ανατολικό οχυρό της Χριστιανοσύνης,
ποια τύχη θα είχε η Ευρώπη ενάντια στις στρατιές του
Βασιλιά της Περσίας τον 7ο αιώνα ή ενάντια σε αυτές
του Χαλίφη της Βαγδάτης τον 8ο; Ποια γλώσσα θα
μιλούσαμε σήμερα και πιο θεό θα λατρεύαμε;

38
 Στάλινγκραντ

Antony Beevor

Στρατιωτική Ιστορία
Η Μάχη του Στάλινγκραντ δεν μπορεί να γίνει επαρκώς
κατανοητή μέσα από μία τυπική εξέταση. Η αμιγώς
στρατιωτική σπουδή μιας τέτοιας τιτανομαχίας
αποτυγχάνει να μεταφέρει την πραγματικότητα του
πεδίου της μάχης, όπως ακριβώς και οι χάρτες του
Χίτλερ, στη “Φωλιά του Λύκου” στο Rastenburg, που
τον απομόνωσαν σε έναν φανταστικό κόσμο, μακριά
από τα δεινά των στρατιωτών του. Το βιβλίο αυτό έχει
σκοπό, να μας κάνει να ζήσουμε τις εμπειρίες των
στρατευμάτων και των δυο πλευρών με τη βοήθεια
Γκοβόστης, 2004
ενός πλήθους νέων πληροφοριών προερχόμενων ειδικά
από τα ρωσικά αρχεία. Η ποικιλία των πηγών παίζει
καθοριστικό ρόλο στην περιγραφή της πρωτοφανούς
φύσης της μάχης, καθώς και των συνεπειών που είχε
σε όλους εκείνους που εγκλωβίστηκαν σε αυτήν χωρίς
καμία ελπίδα να ξεφύγουν.

Οι πύλες της φωτιάς

Στίβεν Πρέσσφιλντ

Σε ένα στενό πέρασμα του όρους Καλλιδρόμου με

τη θάλασσα, που λέγεται Θερμοπύλες, μακριά από
τη γενέτειρά τους, το 480 π.Χ. τριακόσιοι επίλεκτοι
Σπαρτιάτες πολεμιστές απώθησαν τους χιλιάδες
πολεμιστές του Πέρση εισβολέα και έδωσαν με
γενναιότητα τη ζωή τους, υπηρετώντας με ανιδιοτέλεια
τη δημοκρατία και την ελευθερία. Μια απλή επιγραφή
σε επιτύμβια στήλη δείχνει το μέρος όπου είναι
θαμμένοι. Από αυτή την επιτύμβια στήλη εμπνεύστηκε
ο συγγραφέας και συνέδεσε με υπέροχο τρόπο τη
Εκδόσεις Πατάκη, 2001
γνώση με τη φαντασία, βασιζόμενος στις αυθεντικές
λογοτεχνικές πηγές του Ηροδότου, του Πλάτωνα, του
Ξενοφώντα και πολλών άλλων, αλλά και σύγχρονων
ιστορικών των οποίων η δημοσιευμένη σοφία βοήθησε
το συγγραφέα να επιχειρήσει να φανταστεί χαμένους
κόσμους και πολιτισμούς.

39
 Δίκαιοι και Άδικοι Πόλεμοι.
Σ κο π ο ί , Κα ν ό ν ε ς , Μέ σ α ,
Εγκλήματα και Θεωρία Πολέμου
428 π.Χ. - 2003 μ.Χ

Ηθική
Walzer, Michael
Ένα από τα καλύτερα βιβλία που έχουν γραφεί για την
ηθική του πολέμου. Το βιβλίο εξετάζει έναν αριθμό
συγκρούσεων με σκοπό να κατανοήσει γιατί το
επιχείρημα για τον πόλεμο και τη δικαιοσύνη παραμένει
ακόμα πολιτική και ηθική αναγκαιότητα.
Αθήνα, Ιωλκός, 2008.

Acts Of War

Holmes, Richard

This ambitious, wide-ranging, exhaustively researched

book is a compelling attempt to grasp the very nature
of war. It takes us through the soldier’s experience in its
entirety - from the humiliation of basic training and the
intense comradeship of army life, to the terror, isolation
and exhaustion of battle. What does it feel like to be in the
firing line? How does killing change a man? And what do
the extreme conditions of war reveal about a man’s basic
instincts, his courage or his fear, his urge for self-pres-
ervation or self-sacrifice? Covering several centuries of
Free Press, New York, 1985
warfare, and including the personal recollections of vet-
erans from two World Wars, from Korea, Vietnam, the
Falklands and the Arab-Israeli conflicts, Richard Holmes
gives us a powerful picture of what motivates the soldier
and enables him to maintain the struggle in conditions
of extreme degradation and danger.

40
 Σφαγή και πολιτισμός

Victor Davis Hanson

Ο δυτικός πολιτισμός, που γεννήθηκε και αναπτύχθηκε

Ηθική
στην Ελλάδα, ασκεί σήμερα σε οικουμενική κλίμακα την
παντός είδους επιρροή του σε μέτρο πολύ μεγαλύτερο
απ’ ό,τι θα υποθέταμε εξετάζοντας τα γεωγραφικά και
πληθυσμιακά μεγέθη του.Στους 25 αιώνες της ιστορίας
του, με όλες τις μεταβολές που γνώρισε, ο πολιτισμός
αυτός διατήρησε ένα σύνολο σταθερών μέσα στην
εξέλιξή τους στοιχείων τα οποία συνιστούν την ουσία
αυτού που ονομάζουμε Δύση και μαζί αποτελούν τις
ειδοποιούς διαφορές της απέναντι στην Ανατολή.Το
Κάκτος, 2009 βιβλίο εξετάζει και αναλύει αυτές ακριβώς τις διαφορές
ειδικά ως προς τον στρατιωτικό τομέα, καταδεικνύοντας
και ερμηνεύοντας τη μοναδική αποτελεσματικότητα
του δυτικού πολιτισμού στον πόλεμο σε σύγκριση με
άλλες παραδόσεις που αναπτύχθηκαν στην Ασία, την
Αφρική ή την Αμερική.

Η ιστορία του πολέμου

Τζον Κίγκαν

Ο πόλεμος είναι παλιός σχεδόν όσο ο άνθρωπος και

αγγίζει μυστικές πλευρές της ανθρώπινης καρδιάς,
όπου το εγώ διαλύει τη λογική της σκοπιμότητας, όπου
κυριαρχεί η φαντασία, όπου υπερτερεί το συναίσθημα,
όπου βασιλεύει το ένστικτο. Τα μαθήματα της ιστορίας
μάς θυμίζουν ότι τα κράτη στα οποία ζούμε, οι θεσμοί
τους, ακόμη και οι νόμοι τους μας δόθηκαν έπειτα από
συγκρούσεις που συχνά έχουν κοστίσει πολύ αίμα.
Σύμφωνα με τον Τζον Κίγκαν δεν υπάρχει ένας ενιαίος
τύπος πολέμου, όπως υπέθετε ο Κλάουζεβιτς. Υπάρχουν
Λιβάνης-Νέα Σύνορα, 1997
οι πόλεμοι που μορφοποιήθηκαν στην εποχή που πρώτη
ύλη ήταν κυρίως η πέτρα, κατόπιν το σίδερο, υστερότερα
η «σάρκα» και τέλος η φωτιά. Υπάρχουν πόλεμοι του
20ού αιώνα, του πιο πολεμικού αιώνα, στη διάρκεια
του οποίου ο πόλεμος μετατράπηκε από «μέσο της
πολιτικής» σε αυτοσκοπό.

41
 Το τέλος του Εφιάλτη

Π. Δ. Μπαλτάκος

Ηθική
Γιατί περιπολούσαν και ενέδρευαν δέκα χρόνια συνέχεια
οι Σπαρτιάτες στο Καλλίδρομο; Γιατί ο Αθηνάδης
δολοφόνησε τον Εφιάλτη το 469 π.Χ.; Ποιον ρόλο έπαιξε
στη δολοφονία η Φοίβη, η πρώην σύζυγος του Εφιάλτη;
Ποιες ήταν οι απόψεις των Σπαρτιατών για τη ζωή και
τον θάνατο, την αγάπη και τον έρωτα, τον πόλεμο και
την τέχνη, τη μύηση και την αλήθεια; Ποιος ο δικός τους
δρόμος για τη γνώση;
“Τι θα απογίνω;” είπε η Φοίβη. “Δεν έχω μέλλον,
αλλά αυτό αντέχεται. Ανυπόφορο είναι που δεν έχω
Libro, 2004
παρελθόν. Μπορώ να ζήσω χωρείς μέλλον, αλλά θέλω να
πεθάνω γιατί το παρελθόν μου είναι μια ψευδαίσθηση.
Μια οφθαλμαπάτη. Δεν έχω τίποτα δικό μου πια. Ούτε
καν αναμνήσεις...”

42
ΓΕΝΙΚΟ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ

Επιμέλεια: Τμήμα Ενημέρωσης Τύπου