ภูมิทัศน์วัฒนธรรม:66 ปีมานี้ ... เฉลี่ยแล้ว ทุกๆ 6 ปี ชาวไทยจะได้ชมละคร “สี่แผ่นดิน”!!

- VoiceTV 8/8/2560 BE, 7,46 PM

เจนวิทย์ เชื้อสาวะถี (/blog/janewit-chuesawatee/)

(/blog/janewit-
chuesawatee/)
คํา # ผ่นดิน เดอะมิวสิค ัล" จะกล ับมาทําการแสดงเป็นครงที
# ว ันนี) “สีแ ํ เร็จทงเงิ
ั) # 3 หล ังจากประสบความสา ั) นและกล่อง ในปี 2554 และปี 2557 ด้วยจํานวน
รอบการแสดงสูงถึง 150 รอบ ประเมินได้วา ่ มีผช
ู ้ มทีห
# ลง# ั ไหลไปชมการแสดงรวมแล้วมากกว่า 225,000 คน และประเมินได้วา ่ คงมีรายได้จากการขาย
บ ัตรรวมแล้วมากกว่า 300 ล้านบาท

นอกเหนือไปจากรายได ้ นับเป็ นพระมหากรุณาธิคณ ุ สูงสุดต่อผู ้ผลิต เมือ

A “สมเด็จพระนางเจ ้าฯ พระบรมราชินน ี าถ” ทรงเสด็จพระราชดําเนินทอดพระเนตรละครเวทีส่ี
แผ่นดิน ในคําA วันทีA 10 มกราคม 2555 ซึงA หลังละครเวทีจบลง ถกลเกียรติได ้เข ้าเฝ้ าฯ รับพระราชทานดอกไม ้จากพระหัตถ์ นักข่าวถาม ถกลเกียรติวา่ คําA คืนนัน P เขา
รู ้สึกอย่างไร “มันเกิดคําพูดมังP มีคนถามว่าพระองค์ทา่ นตรัสว่าอะไร ผมอยากบอก ผมหูออ ืP ...แต่ผมได ้ยินว่า ละครดีมาก แล ้วก็เห็นจากพระพักตร์แล ้วก็ ท่านบอกว่า
ท่านโปรดมาก แค่นเีP ราก็ปลาบปลืม P ใจ”

ในปี เดียวกัน คณะกรรมาธิการการศาสนา คุณธรรม จริยธรรม ศิลปะและวัฒนธรรม วุฒส ิ ภายังได ้ประกาศเกียรติคณ ีA ผ่นดิน เดอะมิวสิคล
ุ ให ้ “ละครเวทีสแ ั ” เป็ นผลงาน
ละครสะท ้อนประวัตศิ าสตร์ทม
ีA ค
ี ณ
ุ ค่าในการกระตุ ้นเตือนให ้คนไทยได ้ตระหนักรู ้ และสํานึกในพระมหากรุณาธิคณ ุ ของสถาบันพระมหากษั ตริยท ์ ท
ีA รงมีตอ่ ชาติ ศาสนา
อีกด ้วย

“สินจัย เปล่งพาณิช” นักแสดงทีรA ับบทเป็ นแม่พลอย ประกาศกลางเวทีคอนเสิรต ์ แห่งหนึงA เมือ A ผ่นดินแสดงครังP สุดท ้ายเมือ
A ต ้นปี นวีP า่ “สีแ A ปี 2557 ตลอดสามปี ทผ ีA า่ นมา
คนไทยและประเทศไทยผ่านเหตุการณ์ทน ่ ารเปลีย
ีA ํ าไปสูก A นแปลงหลายๆ อย่างและมีผลกระทบต่อความรู ้สึกของพวกเราหลายๆ คน... สีแ A ผ่นดินจะกลับมาทําการ
แสดงใหม่อก ี ครังP และจะถูกตีความใหม่เพือ A คนไทยในปี 2560” ขณะทีA “ถกลเกียรติ วีรวรรณ” ผู ้กํากับและผู ้อํานวยการสร ้างละครเวทีเรือ A งนีไ P ด ้ให ้สัมภาษณ์ ภายหลัง
การสวรรคตของรัชกาลทีA 9 ไม่นานนัก ว่า “จากเหตุการณ์ทเีA กิดขึน P ผมว่าในฐานะคนทําละคร ผมว่าเรามีหน ้าทีA ทีต A ผ่นดินกลับมา คนก็เรียกร ้อง แล ้วผมก็คด
A ้องเอาสีแ ิ
ว่า เรามีหน ้าทีนA ํ าละครดีๆแบบนัน
P กลับมา” จนถึงวันนีP สีแ A ผ่นดิน ถูกผลิตซําP รวมแล ้ว ไม่น ้อยกว่า 11 ครังP ได ้แก่ ละครโทรทัศน์ทางช่อง 4 (2504), ละครเวที โดย
ยุทธนา มุกดาสนิท (2516), ละครทางช่อง 5 (2517), ละครทางช่อง 5 (2523), ละครทางช่อง 3 (2534), ละครทางโมเดิรน ์ ไนน์ทวี ี (2546) (ฉายซําP ทาง PPTV
ด ้วยระบบความชัดสูง ตอนแรกเมือ A 18 พฤษภาคม 2559, ออกอากาศซําP อีกครังP หนึงA หลังการสวรรคตในเดือนตุลาคม 2559), ละครเวที “สีแ A ผ่นดิน เดอะมิวสิคล ั ”
(2554-2555,2557,2560)

จนถึงวันนีP มีการผลิตซําP สีแ

A ผ่นดินในสามรูปแบบ โดยเป็ นละครโทรทัศน์ 5 ครังP (เฉพาะฉบับปี 2546 ถูกฉายซําP อีกสองครังP ), ละครเวทีแบบพูด 1 ครังP และละครเพลง
1 ครังP (ผลิตซําP อีกสองครังP ) รวมแล ้วทังP หมด 11 ครังP “คึกฤทธิZ ปราโมช” เขียนสีแ A ผ่นดิน ออกมาครังP แรกแบบเป็ นตอนๆ ในหนังสือพิมพ์สยามรัฐ หน ้าทีA 4 เมือ
A วัน
ศุกร์ท ีA 29 มิถน
ุ ายน 2494 และตอนจบของสีแ A ผ่นดินก็ถก
ู ตีพม
ิ พ์ในหนังสือพิมพ์สยามรัฐ เมือ A ผ่นดินถูกรวมเล่ม และตีพม
A วันพุธทีA 29 ตุลาคม พ.ศ. 2495 สีแ ิ พ์ครังP แรก
เมือ
A วันทีA 18 กรกฎาคม พ.ศ. 2496

ตลอดระยะเวลากว่า 66 ปี ทน ีA วนิยายเล่มนีโP ลดแล่นในโลกทรรศน์ของคนไทย (2494-2560) ได ้มีการผลิตซําP สีแ A ผ่นดินในรูปแบบต่างๆ อย่างน ้อย 11 ครังP หรือคิด
เฉลีย
A แล ้ว ทุกๆ 6 ปี คนไทยจะได ้ชมสีแ A ผ่นดิน ไม่ทางใดก็ทางหนึงA จากทีไA ล่เรียงมา จะเห็นได ้ว่า แนวโน ้มในการบริโภคความเป็ นไทยยังคงได ้รับแรงหนุนจากผู ้
บริโภคอย่างต่อเนือ A ง ทังP ยังมีรางวัลเป็ นแรงจูงใจดึงดูดผู ้ผลิตให ้เข ้ามาทําธุรกิจเพือ
A โปรโมตความเป็ นไทยอยูโ่ ดยตลอด ชวนคิดว่าด ้วยสภาพเช่นนีP จะทําให ้ผลงานที่
ผลิตโดยอุตสาหกรรมสือ A บันเทิงไทย อยูใ่ นสภาพแบบใด ?

http://www.voicetv.co.th/blog/513688.html Page 2 of 17
ภูมิทัศน์วัฒนธรรม:66 ปีมานี้ ... เฉลี่ยแล้ว ทุกๆ 6 ปี ชาวไทยจะได้ชมละคร “สี่แผ่นดิน”!! - VoiceTV 8/8/2560 BE, 7,46 PM

เมือ
A นักแสดงรายหนึงA บอกว่า นีเA ป็ นฉบับการตีความในปี 2560 ก็แสดงว่า ในการแสดงทุกครังP หรือการสร ้างบทละคร ล ้วนมีการตีความใหม่ๆ อยูเ่ สมอให ้เหมาะสมกับ
แต่ละช่วงเวลา ถ ้าเป็ นเช่นนัน
P แสดงว่า สีแ A ผ่นดินทีผA ลิตก่อนหน ้านีP ก็มบ
ี ริบททีน
A ่าสนใจอยูไ่ ม่น ้อย ทังP โดยบริบทหลังการสังหารทีรA าชประสงค์และบริบทหลังการทํา
รัฐประหารครังP ล่าสุด คําพูดของสินจัยจึงน่าสนใจ เพราะชวนให ้เข ้าไปโรงละครเพือ A สังเกตดูวา่ ในการแสดงรอบนีP มีอะไรเปลีย A นจากครังP ก่อนและมีอะไรทีไA ม่วา่ ผลิต
ครังP ไหนก็จะไม่เปลียA น และทีดA ําเนินไปเช่นนีเP พราะเหตุใด คําพูดของถกลเกียรติกน ็ ่าสนใจ เพราะอธิบายถึง “หน ้าที”A ของบุคลากรในแวดวงบันเทิงไทยได ้ดี

A แล ้ว ทุกๆ 6 ปี ชาวไทยทังP หลายจะได ้ชมการผลิตซําP สารแบบสีแ

ถ ้าหากว่าเฉลีย A ผ่นดินไม่ทางใดก็ทางหนึงA เป็ นไปได ้หรือไม่วา่ ทีล
A ะครเรือ
A งหนึงA หรือสารชุดเดิมๆ
สามารถตังP ตระหง่าน มีพลัง ชวนคล ้อยตาม โดยไม่ถก ู รบกวนได ้ยาวนานขนาดนีP และถีเA ช่นนีA นัAนก็แสดงว่า ยังคงมีผู ้บริโภตติดตามชมอยูเ่ สมอ และสารเดิมๆ ทีวA า่ นัน P
ยังคงขายได ้ สภาพบ ้านเมืองในช่วงเวลาปั จจุบน ั สนทนากับโจทย์ทต ีA งั P ไว ้ได ้ดีพอสมควรแล ้วโดยไม่ต ้องขยายความอะไรเพิม A สารแบบสีแ A ผ่นดินยังคงขายได ้ใน
ประเทศแห่งหนึงA ขายมาได ้แล ้ว 66 ปี และมีแนวโน ้มจะขายได ้ต่อไปเรือ A ยๆ

สีแ A ผ่นดิน ฉบับละครเวที ให ้ความสําคัญอย่างมาก กับการเล่าถึงความแตกต่างระหว่างการปกครองโดยระบอบสมบูรณาญาสิทธิรZ าชย์และระบอบประชาธิปไตย ละคร

เวทีเรือ A งนีเP ดินตามเส ้นเรือ A งและอุดมการณ์ท ีA “คึกฤทธิZ ปราโมช” ได ้ลากเส ้นไว ้อย่างแยบยล ด ้วยการชีใP ห ้เห็นความเลวร ้ายของ ระบอบประชาธิปไตย ว่าเป็ นสิงA ทีเA ร่ง
รีบไม่ได ้ ต ้องรอผู ้คนในชาติมค ี วามพร ้อมมากกว่านีP เหมือนเพลงประกอบละครเวทีเพลงหนึงA ทีรA ้องโดย ตาอ๊อด เพือ A โต ้ตอบกับ ตาอัน A นแปลงสยามชัวA วันอย่าง
P “เปลีย
นี.P ... เห็นทีรบ ี ร ้อนเกินไป” “คนไทยยังไม่เข ้าใจ” “ใช ้เวลา... อีกนานกว่าจะเข ้าใจ” หรือเพลงแผ่นดินลุกเป็ นไฟ ทีรA ้องโดยตาอ ้น ว่า “แผ่นดินเราทีรA ม ่ เย็นมานาน มี
ใครมาเปลีย A นผันให ้เปลีย
A นไป แค่หวังจะเปลีย A น แต่ไม่เรียนรู ้มัน” นีก
A ค
็ อ
ื การยํPาว่า 2475 เป็ นของชิงสุกก่อนห่ามในงานทางวัฒนธรรม

แต่สงิA ทีเA พิม

A เติมและดูจะสอดคล ้องกับบริบทแบบไทยๆ ในยุคการเมืองร่วมสมัย ก็คอ ื “ตาอัน A มัน
P ” ตัวละครทีเA ชือ A ในระบอบประชาธิปไตยสวมใส่ชดุ สีแดงเลือดหมู และ
สารภาพผิดในตอนใกล ้จบเรือ ื ฉั นเอง ทําผิดก็พร ้อม จะยินยอมรับทุกอย่าง ต ้องจมในความมืดมน สับสนหลงทาง สิงA ทีท
A งด ้วยเพลงแสงทีเA ธอศรัทธาว่า “คนผิดก็คอ A ํา
ทีต
A วั ฉั นสร ้าง เหมือนเป็ นบาปกรรม ทีค A อยติดตาม ฉั นต ้องทรมาร ตราบจนตาย...บอกกับฉั นจะทําเช่นไร จะต ้องแลกเท่าไร ต ้องแลกเท่าไร เพือ A แสงทีเA ธอศรัทธา ได ้
คืนมาอีกครังP ”

A ผ่นดินฉบับนีP ไม่เพียงเปรียบเทียบการปฏิวต
สีแ ั ิ 2475 ว่าเป็ นการชิงสุกก่อนห่าม แต่เห็นกิจกรรมนีเP ป็ นบาปกรรม เป็ นความผิดติดตัว เป็ นความทรมานตราบจนวันตาย
่ วาย ซึงA จนถึงปั จจุบน
เป็ นความวุย ั แม ้ว่างานวิชาการหลายชิน P ได ้ทําลายมายาคติหลายชุดลงหมดแล ้ว (โปรดอ่านบทความของ ประจักษ์ ก ้องกีรติ,การปฏิวต ั ิ 2475 ที่
โรงเรียนไม่ได ้สอน,เว็บไซต์ 101) แต่ในฉบับละครไม่เคยเปลีย A น ยังไม่เปลีย
A น และมีแนวโน ้มจะเปลีย A นยากขึน
P ทุกที

มีของหลายอย่างทีไA ม่เปลีย A นนับจาก ทศวรรษ 2490 จนถึงปี 2560 สิงA นันP คือสารทางการเมืองจากผลงานทางวัฒนธรรมทีใA ห ้ความสําคัญกับความเป็ นไทยในมิตต ิ า่ งๆ
ในฐานะแกนกลางทางวัฒนธรรม และประณามศัตรูทางการเมืองในแต่ละยุคสมัย สีแ A ผ่นดินในทศวรรษ 2490 ประณามคณะราษฎรโจมตีปรีด ี พนมยงค์ ซึงA เป็ นผู ้ทีA
A ําคัญทีส
“ม.ร.ว.คึกฤทธิZ ถือเป็ นศัตรูทางการเมืองทีส A ด
ุ ตลอดมา” ขณะทีส
A แีA ผ่นดินในแต่ละฉบับ รวมถึงฉบับล่าสุดก็ตา่ งมีคส
ู่ นทนาหรือศัตรูในทางการเมืองรวมอยูด
่ ้วย
เสมอ

http://www.voicetv.co.th/blog/513688.html Page 3 of 17
ภูมิทัศน์วัฒนธรรม:66 ปีมานี้ ... เฉลี่ยแล้ว ทุกๆ 6 ปี ชาวไทยจะได้ชมละคร “สี่แผ่นดิน”!! - VoiceTV 8/8/2560 BE, 7,46 PM

A ผ่นดินไม่เพียงยํPาลําดับชัน
สีแ P ทางสังคม บอกทีตA ําA ทีสA งู และช่วยถ่ายทอดภาพสังคมไทยในจินตนาการทีบ A างฝ่ ายอยากให ้เป็ นเช่นนัน P อยูร่ ําA ไป แต่สแ ีA ผ่นดินยังสือ
A สาร
กับสังคมไทยด ้วยว่า อะไรเป็ นของสําคัญ และสําคัญด ้วยเหตุผลใด อะไรเป็ นของไม่สําคัญ และไม่สําคัญด ้วยเหตุผลใด สีแ A ผ่นดินบอกด ้วยว่า อะไรควรเปลีย A น และ
อะไรไม่ควรแตะ เหมือนเนือ P เพลงตอนจบเรือA งทีวA า่ .... “ภาพวันวานทีเA ราผ่านมาจะสอนให ้เรารู ้ว่า ต ้องก ้าวเดินหน ้าอย่างไร ...เรียนรู ้บทเรียนทีผ A า่ นเลยไป พรุง่ นีย P อ
่ มจะ
สดใสดังA มีแสงทองส่องมา”

ในโลกของนวนิยาย ละคร และละครเวที ยิงA งานทางวัฒนธรรมขับเน ้นความอุดมสมบูรณ์ของระบอบสมบูรณาญาสิทธิรZ าชย์มากเท่าไหร่ ก็ยงิA ดูเหมือนมันได ้ช่วยลด
ทอนความชอบธรรมของการปกครองในระบอบประชาธิปไตยมากขึน P เท่านัน
P

!(http://www.facebook.com/sharer.php?
+(https://plus.google.com/share?
"
u=http%3A%2F%2Fwww.voicetv.co.th%2Fblog%2F513688.html)
url=http%3A%2F%2Fwww.voicetv.co.th%2Fblog%2F5136
331
SHARES

ง่ายแค่ไหน

มาลองดู

แล้ว

มาลองดู

ARCHIVE BLOG
ภูมิทัศน์วัฒนธรรม ตอนที่ 2:นักแต่งเพลง ก็เป็นนั่งร้านของคณะรัฐประหาร (/blog/511963.html)
นัAงร ้านของคณะรัฐประหาร ไม่ได ้มีแค่เนติบริกร หรือ นักรัฐศาสตร์บริการ เท่านัน
P …

http://www.voicetv.co.th/blog/513688.html Page 4 of 17