Filipino 150705233748 Lva1 App6892 PDF

Yaman ng Lahi Wika at Pagbasa para sa Ikaapat na Baitang
Patnubay ng Guro
Unang Edisyon 2015
Isinasaad ng Batas Republika 8293, seksiyon 176 na “Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-ari (sipi) sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito’y
pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang
pagtakda ng kaukulang bayad.”
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
names, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa aklat na ito ay
sa nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagtibay ng isang kasunduan ng Kagawaran
ng Edukasyon at Filipinas Copyright Licensing Society (FILCOLS), Inc. na ang FILCOLS ang
kakatawan sa paghiling ng kaukulang pahintulot sa nagmamay-ari ng mga akdang hiniram at
ginamit dito. Pinagsumikapang matunton upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales.
Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon.
Tanging mga institusyon at kompanyang nakipagkontrata sa FILCOLS at yaong nakasaad

lamang sa kasunduan, ang maaaring kumopya mula dito sa Patnubay ng Guro. Ang hindi
nakipagkontrata sa FILCOLS ay dapat, kung ninanais makakopya, makipag-ugnay nang tuwiran sa
mga tagapaglathala at sa mga may-akda.
Maaaring tumawag sa FILCOLS sa telepono blg. (02) 439-2204 o mag-email sa filcols@

gmail.com ang mga may-akda at tagapaglathala.
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim : Br. Armin A. Luistro FSC
Pangalawang Kalihim : Dina S. Ocampo, PhD
Mga Bumuo ng Patnubay ng Guro
Punong Tagapangasiwa: Angelika D. Jabines

Manunulat: Sancho C. Calatrava, Modesta R. Jaurigue, Fragilyn B. Rafael,
Dolorosa S. de Castro, Josenette R. Brana, Mary Ann H. Umadhay,
Cynthia Reyroso, Arjohn Gime, Robena delos Reyes,
Arabella Mae Z. Soniega, Fe Catalina Guinto, Yaledegler S. Maligaya,
Anna Marie Aranzanzo, Maria Hazel J. Derla, Gratcielo Chiara D. Badillo,
at Angelika D. Jabines
Konsultant: Patrocinio V. Villafuerte, Concepcion U. San Antonio, at Voltaire M.
Villanueva
Tagaguhit: Aristotle S. Daquioag at Jason O. Villena
Tagatala: Ireen Subebe

Inilimbag sa Pilipinas ng Sunshine Interlinks Publishing House, Inc.
Department of Education-Instructional Materials Council Secretariat (DepEd-IMCS)
Office Address : 5th Floor Mabini Bldg., DepEd Complex
Meralco Avenue, Pasig City
Philippines 1600
Telefax : (02) 634-1054 o 634-1072
E-mail Address : imcsetd@yahoo.com
ii
PAUNANG SALITA
Ang Patnubay ng Guro (PG) o Teacher’s Guide na ito ay inihahandog para
sa mga guro ng asignaturang Filipino sa Ikaapat na Baitang alinsunod sa K to 12
Enhanced Basic Education Program.
Ang mga gawain sa kagamitang ito ay maingat na inihanda upang maging
angkop sa edad, kultura, kakayahan, kasanayan, kaalaman, at interes ng iyong mga
mag-aaral. Ito rin ang gagamitin mo upang i-modify ang mga aralin dito kung hindi
angkop sa kanila o kung nangangailangan pa ng pagsasanay sa mga inihandang
aralin. Ang patnubay na ito ay magiging gabay mo sa buong taong pagtuturo ng
asignaturang Filipino upang malinang nang lubos ang kanilang kakayahan sa
pakikinig, pagsasalita, pagbabasa, pagsusulat, at panonood. Magamit ang mga ito
nang wasto at angkop sa kanilang pang-araw-araw na pamumuhay. Gayundin
mabisang magamit ng mga mag-aaral ang wikang Filipino, ang yaman ng ating lahi,
sa pakikipagtalastasan maging pasulat man o pasalita.
Kalakip ng patnubay na ito ang mga pauna, formative at panlingguhang
pagtataya na maaari mong maging gabay sa pag-momodify ng mga inihandang
gawain upang higit mong matulungan ang iyong mga mag-aaral. May mga mungkahi
ring gawain para sa pagsasagawa na pagpapayaman at panlunas.
Ang mga gawain ng mga mag-aaral ay makikita sa Kagamitan ng Mag-aaral
(KM) (Learner’s Material), kung saan nakasulat ang pagsasanay, gampanin at
gawaing isasagawa sa pag-aaral ng aralin. Magiging matagumpay sila sa paggamit
nito sa pamamagitan ng iyong paggabay sa kanila.
Ang PG at ang KM ang magiging gabay mo sa pagtuturo ng asignaturang
Filipino. Ito ay binubuo ng sumusunod na mga bahagi:
Patnubay ng Guro Kagamitan ng Mag-aaral
Mahalagang Tanong. Mga pagganyak
na tanong at panimulang tanong na
mag-uugnay sa araling tatalakayin.
Paunang Pagtataya. Maikling pagsubok
sa iskima ng mga mag-aaral.
Pagbabaybay. Sa bahaging ito,
magkakaroon ng pagkakataon ang
mga bata na malinang ang kanilang
kasanayan sa pagbabaybay ng mga
salitang natutuhan nila sa Filipino at
maging sa ibang asignatura.
Paghawan ng Balakid. Ginagawa Tuklasin Mo. Sa bahaging ito,
ito bago makinig o magbasa ng isang lilinangin ang mga salita o konsepto
teksto. Kikilalanin dito ang mga salita na kailangang malaman ng mga mag-
o konsepto na sagabal sa lubos na aaral upang lubos na maunawaan ang
pagkaunawa ng mga mag-aaral na mapapakinggan o mababasang mga
maunawaan ang kanilang pakikinggan o teksto.
babasahin.
Pagganyak. Isang tanong o gawain na
pupukaw sa interes ng mga mag-aaral
kaugnay ng inihandang aralin.
iii
Balikan. Isang tanong o gawain na
magbabalik-tanaw sa kaalaman ng
mga mag-aaral sa dating aralin upang
magamit nila sa pagtuklas o pag-aaral
ng bagong kaalaman.
Pagganyak na Tanong. Isang tanong
na may kinalaman sa babasahing
teksto.
Gawin Natin. Sa bahaging ito, lilinangin Basahin Mo. Dito mababasa ang mga
ang aralin sa pamamagitan ng mga kuwento, tula, balita, at iba pang teksto
tanong at gawain na gagawin mo na gagamitin sa pagtalakay ng aralin.
kasama ng iyong mga mag-aaral.
Gawin Ninyo. Pagsasanay na gagawin Gawin Ninyo. Pangkatang-gawain
nang pangkat upang malinang ang upang ang mga kasanayan at kaalaman
kasanayan ay malinang ng kasama ang kanilang
kapuwa mag-aaral at matulungan ang
bawat isa upang maunawaan ang aralin.
Gawin Mo. Pagsasanay na gagawin Gawin Mo. Isahang gawain upang
nang pangkatan upang malinang ang higit na mapaghusay ang kakayahan at
kasanayan. mapayaman pa ang mga natutuhan sa
aralin.
Paglalahat. Isang tanong o gawain Isaisip Mo. Sa bahaging ito, lalagumin
upang matiyak ang natutuhan ng mga ang mga natutuhan ng mga mag-aaral
mag-aaral sa aralin. sa mga araling pinag-aralan.
Paglalapat. Isang gawain na lilinangin Isapuso Mo. Ang mga gawain dito
ang kaugalian at kagandahang asal. ay tutulong sa mga mag-aaral upang
maisabuhay ang mga pagpapahalagang
natutuhan nila sa bawat aralin.
Subukin Natin. Isang pagtataya na
susukatin ang natutuhan ng mga mag-
aaral. Kukuhanin mo ang Index of
Mastery nito upang makapagdesisyon
ka kung tutuloy ka sa bagong aralin o
bibigyan mo pa ng ibayong pagsasanay
ang mga mag-aaral.
Mga Gawain para sa
- Natutuhan. Mga gawain
na ibibigay mo sa mga mag-aaral
upang mas malinang pa ang kanilang
kakayahan.
- Hindi Natutuhan. Mga gawain
na ibibigay mo naman sa mga mag-
aaral na nahihirapan sa araling inihanda.
Gawaing Pantahanan. Mga gawaing
ibibigay mo sa mga mag-aaral upang
isagawa nila sa kanilang tahanan
kasama ang kaniyang pamilya.
iv
Pagsagot sa Mahalagang Tanong
Pagtatapos. Isang gawain na
maglalagom ng lahat ng aralin sa buong
linggo.
Panlingguhang Pagtataya. Susukatin
ang mga natutuhan ng mga mag-aaral
sa buong linggong pag-aaral.
Bokubolaryong Pang-akademiko.
Dito makikita ang talaan ng mga
salitang binasa at pinag-aralan sa bawat
yunit. Maaari itong gamitin sa mga
pagsasanay upang mapaunlad ang
talasalitaan ng mga mag-aaral.
Kalendaryo ng Pagbabasa. Ito ay
isang buwang kalendaryo ng mga
gagawin ng mga mag-aaral kaugnay ng
isang babasahing pambata na kaniyang
napili. Maaari mo itong gawin sa bawat
buwan ng taon. Ang kalakip ng KM ay
isang halimbawa, malaya ka pa rin na
ito ay isaayos ayon sa pangangailangan
ng iyong mga mag-aaral.
Paggawa ng Book Report. Makikita
sa bahaging ito ang mga gabay na
gagamitin ng mga mag-aaral sa
paggawa ng isang book report kaugnay
ng isang chapter book na kaniyang
natapos basahin.
Nilalaman din nito ang pang-markahang pagsusulit na alinsunod sa K to 12

Grading System. Ito ay magsisilbing gabay mo upang mas masukat nang wasto ang
natutuhan ng mga mag-aaral sa loob ng isang quarter. Masusi itong isinulat upang
masukat ang kaalaman ng bawat mag-aaral sa mga level na kaalaman (Knowledge),
proseso/kakayahan (process), pagkaunawa (understanding) at produkto/pagganap
(product). Ang resulta nito ay makatutulong sa iyo upang higit na mabigyan nang
wastong intervention ang mga mag-aaral batay sa mga kahinaang nakita sa natapos
na pagtatasa.
Inaasahang makatutulong ang patnubay na ito sa iyo upang maging mahusay

kang guro ng Filipino nang sa gayon ay matulungan mo ang bawat Pilipinong mag-
aaral na maging isang maka-Diyos, makatao, makakalikasan, at makabansang
mamamayan ng Pilipinas at maibibilang na tunay na yaman ng lahi.
MGA MAY-AKDA
v
TALAAN NG NILALAMAN
Yunit I – Masayang Tahanan, Ating Pahalagahan
Aralin 1 – Pangangalaga at Paggalang sa Sarili at

sa mga Tao sa Paligid........................................................................1
• Paggamit ng Pangngalang Pantangi at Pangngalang Pambalana
Aralin 2 – Sama-samang Pamilya....................................................................24

• Paggamit ng Pangngalan sa Pagsasalaysay
Aralin 3 – Halaga ng Paggalang sa Loob ng Tahanan...................................44

• Paggamit ng Panghalip
• Pagsulat ng Balita
Aralin 4 – Paaralan Bilang Pangalawang Tahanan........................................61

• Paggamit ng Panghalip sa Teksto
• Paggawa ng Balangkas
Aralin 5 – Mabuting Pagkakaibigan.................................................................79

• Bahagi ng Kuwento
• Paggamit ng Panghalip Pananong
Talaan ng Espesipikasyon..........................................................................................90
Unang Markahang Pagsusulit...................................................................................90
Susi sa Pagwawasto................................................................................................101
vi
Republic of the Philippines
Department of Education
DepEd Complex, Meralco Avenue
Pasig City
K to 12 Gabay Pangkurikulum
FILIPINO
(Baitang 4)
Disyembre 2013
K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM
K to 12 Curriculum: Tunguhin, Inaasahang Bunga/Resulta, Pamantayang Pangnilalaman, Pamantayan sa Pagganap
Buo at Ganap na
Filipino na May
Kapaki-pakinabang
na Literasi
Deskripsyon ng Batayang Konseptuwal na Balangkas sa Pagtuturo ng Filipino K-12

Pangkalahatang layunin ng Kurikulum ng K to 12 ang makalinang ng isang buo at ganap na Pilipinong may kapaki - pakinabang na literasi.
Kaugnay nito, layunin ng pagtuturo ng Filipino na malinang ang (1) kakayahang komunikatibo, (2) replektibo / mapanuring pag-iisip at, (3) pagpapahalagang pampanitikan ng mga mag-aaral sa
pamamagitan ng mga babasahin at teknolohiya tungo sa pagkakaroon ng pambansang pagkakakilanlan, kultural na literasi, at patuloy na pagkatuto upang makaagapay sa mabilis na pagbabagong nagaganap sa
daigdig.
Sa ikatatamo ng mithiing ito, kailangan ng mga kagamitang panturo ng mga guro bilang suporta sa kurikulum na magmumula sa administrasyon, ahensiyang panlipunan, pribado at publiko, pamahalaang
lokal, midya, tahanan at iba pang sektor ng lipunan.
Isinaalang-alang sa pagbuo ng kurikulum ang pangangailangang panlipunan, lokal at global na pamayanan, maging ang kalikasan at pangangailangan ng mga mag-aaral. Pinagbatayan din ang mga legal na
batas pang-edukasyon, at mga teoryang pilosopikal ng edukasyon at wika nina Jean Piaget (Developmental Stages of Learning), Leo Vygotsky (Cooperative Learning), Jerome Bruner (Discovery Learning), Robert
Gagne (Heirarchical Learning ), David Ausubel (Interactive/Integrated Learning),Cummins (Basic Interpersonal Communication Skills-BICS at Cognitive Academic Language Proficiency Skills-CALPS) at ng ating
pambansang bayaning si Dr. Jose P. Rizal na nagsabing “nasa kabataan ang pag-asa ng bayan”. Dahil ang Filipino ay nasa disiplina ng wika, pinagbatayan ang mga teorya sa kalikasan at pagkatuto ng wika, mga
teorya / simulain sa pagsusuring panliterasi at mga pagdulog sa pagtuturo ng wika (W1, W2, W3) at pagtuturo ng mga akdang pampanitikan at tekstong palahad.
Mga Pamantayan sa Filipino K-12
A. Pamantayan sa Programa (Core Learning Area Standard):
Nagagamit ang wikang Filipino upang madaling maunawaan at maipaliwanag ang mga kaalaman sa araling pangnilalaman, magamit ang angkop at
Pamantayan ng Programa ng
wastong salita sa pagpapahayag ng sariling kaisipan, damdamin o karanasan nang may lubos na paggalang sa kultura ng nagbibigay at tumatanggap
Baitang 1-6
ng mensahe.
Pamantayan ng Programa ng Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, mapanuring pag-iisip, at pag-unawa at pagpapahalagang pampanitikan gamit ang
teknolohiya at iba’t ibang uri ng teksto at mga akdang pampanitikang rehiyunal, pambansa, saling-akdang Asyano at pandaigdig tungo sa
Baitang 7-10
pagtatamo ng kultural na literasi.
B. Pangunahing Pamantayan ng Bawat Yugto (Key Stage Standards):
K–3 4–6 7 – 10 11 – 12
Sa dulo ng Baitang 3, nakakaya ng mga mag-aaral Sa dulo ng Baitang 6, naipapakita ng mga mag- Sa dulo ng Baitang 10, naipamamalas ng mag- Sa dulo ng Baitang 12 naipamamalas ng mag-
na ipakita ang kasanayan sa pag-unawa at pag- aaral ang sigla sa pagtuklas at pagdama sa aaral ang kakayahang komunikatibo, replektibo/ aaral ang kakayahang komunikatibo, replektibo/
iisip sa mga narinig at nabasang teksto at pabigkas at pasulat na mga teksto at ipahayag mapanuring pag-iisip at pagpapahalagang mapanuring pag-iisip at pagpapahalagang
ipahayag nang mabisa ang mga ibig sabihin at nang mabisa ang mga ibig sabihin at nadarama. pampanitikan sa tulong ng mga akdang pampanitikan sa tulong ng iba’t ibang disiplina at
nadarama. rehiyonal, pambansa at salintekstong Asyano at teknolohiya upang magkaroon ng akademikong
pandaigdig upang matamo ang kultural na pag-unawa
literasi.
Pamantayan sa Bawat Baitang (Grade Level Standards):
Baitang Pamantayan sa Bawat Baitang
Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahan sa pagpapahayag ng iniiisip at damdamin sa wikang katutubo at ang kahandaan sa pagbasa at pagsulat upang makilala ang sarili at matutong
K
makisalamuha sa kapwa.
Pagkatapos ng Unang Baitang, inaasahang nauunawaan ng mga mag-aaral ang mga pasalita at di-pasalitang paraan ng pagpapahayag at nakatutugon nang naaayon. Nakakamit ang mga kasanayan
1 sa mabuting pagbasa at pagsulat upang maipahayag at maiugnay ang sariling ideya, damdamin at karanasan sa mga narinig at nabasang mga teksto ayon sa kanilang antas o nibel at kaugnay ng
kanilang kultura.
Pagkatapos ng Ikalawang Baitang, inaasahang nasasabi ng mga mag-aaral ang pangunahing diwa ng tekstong binasa o napakinggan, nagagamit ang mga kaalaman sa wika, nakababasa nang may
2 wastong paglilipon ng mga salita at maayos na nakasusulat upang maipahayag at maiugnay ang sariling ideya, damdamin at karanasan sa mga narinig at nabasang mga teksto ayon sa kanilang antas
o nibel at kaugnay ng kanilang kultura.
Pagkatapos ng Ikatlong Baitang, inaasahang nasasabi na ng mga mag-aaral ang pangunahing diwa ng tekstong binasa o napakinngan at nakapagbibigay ng kaugnay o katumbas na teksto,
3 nagagamit ang mga kaalaman sa wika, nakababasa nang may wastong palipon ng mga salita at maayos na nakasulat gamit ang iba’t ibang bahagi ng pananalita upang maipahayag at maiugnay ang
sariling ideya, damdamin at karanasan sa mga narinig at nabasang mga teksto ayon sa kanilang antas o lebel at kaugnay ng kanilang kultura.
Pagkatapos ng Ikaapat na Baitang, naipamamalas na ng mga mag-aaral ang kakayahan sa pagbasa, pagsulat at pakikipagtalastasan nang wasto upang maipahayag ang kaalaman, ideya at
4
damdaming angkop sa kaniyang edad at sa kulturang kinabibilangan at nakikilahok sa pagpapaunlad ng pamayanan.
Pagkatapos ng Ikalimang Baitang, naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahan sa pakikipagtalastasan, mapanuring pag-iisip at, pagpapahalaga sa panitikan at kultura sa pamamagitan ng iba’t ibang
5
teksto/ babasahing lokal at pambansa.
Pagkatapos ng Ikaanim na Baitang, naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahan sa pakikipagtalastasan, mapanuring pag-iisip at pagpapahalaga sa wika, panitikan at kultura upang makaambag sa
6
pag-unlad ng bansa.
Pagkatapos ng Ikapitong Baitang, naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, mapanuring pag-iisip, at pag-unawa at pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at
7
iba’t ibang uri ng teksto at akdang pampanitikang rehiyunalupang maipagmalaki ang sariling kultura, gayundin ang iba’t ibang kulturang panrehiyon.
Pagkatapos ng Ikawalong Baitang, naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, mapanuring pag-iisip,at pag-unawa at pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at iba’t
8
ibang uri ng teksto at akdang pampanitikang pambansaupang maipagmalaki ang kulturang Pilipino.
Pagkatapos ng Ikasiyam na Baitang, Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo,mapanuring pag-iisip,at pag-unawa at pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at
9
iba’t ibang uri ng teksto at saling-akdang Asyanoupang mapatibay ang pagkakakilanlang Asyano.
Pagkatapos ng Ikasampung Baitang, naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahang komunikatibo, mapanuring pag-iisip, at pag-unawa at pagpapahalagang pampanitikan gamit ang teknolohiya at
10
iba’t ibang uri ng teksto at saling-akdang pandaigdig tungo sa pagkakaroon ng kamalayang global.
BAITANG 4
Nagagamit ang wikang Filipino upang madaling maunawaan at maipaliwanag ang mga kaalaman sa araling pangnilalaman, magamit ang angkop at wastong salita sa
PAMANTAYAN NG PROGRAMA
pagpapahayag ng sariling kaisipan, damdamin o karanasan nang may lubos na paggalang sa kultura ng nagbibigay at tumatanggap ng mensahe.
PAMANTAYAN NG BAWAT YUGTO Sa dulo ng Baitang 6, naipapakita ng mga mag-aaral ang sigla sa pagtuklas at pagdama sa pabigkas at pasulat na mga teksto at ipahayag nang mabisa ang mga ibig
sabihin at nadarama.
Pagkatapos ng Ikaapat na Baitang, naipamamalas na ng mga mag-aaral ang kakayahan sa pagbasa, pagsulat at pakikipagtalastasan nang wasto upang maipahayag
PAMANTAYAN NG BAWAT BILANG
ang kaalaman, ideya at damdaming angkop sa kaniyang edad at sa kulturang kinabibilangan at nakikilahok sa pagpapaunlad ng pamayanan.
UNANG MARKAHAN
Pagsasalita Pagbasa
Pakikinig
Gramatika Pagpapahalaga sa
LINGGO (Pag-unawa sa (Wikang Pag-unlad ng Pag-unawa sa Estratehiya sa Pagsulat Panonood
(Kayarian ng Wika, at Panitikan
Napakinggan) Binibigkas) Talasalitaan Binasa Pag-aaral
Wika)
Naipamamalas ang Naipamamalas ang kakayahan at tatas Naisasagawa ang mapanuring pagbasa Naipamamalas Napauunlad ang Naipamamalas Naipamamalas ang
PANGNILALAMAN
kakayahan sa mapanuring sa pagsasalita at pagpapahayag ng sa iba’t ibang uri ng teksto at ang iba’t ibang kasanayan sa ang kakayahan sa pagpapahalaga at
PAMANTAYANG
pakikinig at pag-unawa sa sariling ideya, kaisipan, karanasan at napalalawak ang talasalitaan kasanayan sa pagsulat ng mapanuring ksanayan sa
napakinggan damdamin pag-unawa ng iba’t ibang uri panood ng iba’t paggamit ng wika sa
iba’t ibang ng sulatin ibang uri ng komunikasyon at
teksto media tulad ng pagbasa ng iba’t
patalastas at ibang uri ng
maikling pelikula panitikan
Natatalakay ang paksa o Nakabibigkas ng tula at iba’t ibang Naisasalaysay muli ang nabasang Nagagamit ang Nakasusulat ng Nakapagsasalaysa Nakasasali sa mga
isyung napakinggan pahayag nang may damdamin, kuwento o teksto nang may tamang diksiyonaryo at talatang y tungkol sa usapan at talakayan,
PAGGANAP
PAMANTA
YAN SA
wastong tono at intonasyon pagkakasunod-sunod at nakagagawa ng nakagagawa ng pasalaysay pinanood pagkukuwento,

poster tungkol sa binasang teksto balangkas sa pagtula, pagsulat ng
pagkalap at pag- sariling tula at
unawa ng mga kuwento
impormasyon
F4TA-0a-j-1 F4TA-0a-j-2 F4TA-0a-j-3 F4TA-0a-j-4
Nakikinig at nakatutugon Naipahahayag ang Nababasa ang usapan, tula, talata, Naisusulat nang
nang angkop at wasto ideya/kaisipan/damdamin/reaksyon kuwento nang may tamang bilis, diin, malinaw at
TATAS nang may wastong tono, diin, bilis, tono, antala at ekspresyon wasto ang mga
antala at intonasyon pangungusap at
talata
F4PN-Ia-15 F4PS- Ia.12.8 F4WG-Ia-e-2 F4PB-Ia-d-3.1 F4EP-Ia-6.1.1 F4PD-Ia-b-1 F4PL-0a-j-1

Nakikinig nang mabuti sa Nagagamit ang Nagagamit nang Nasasagot ang Nagagamit ang Nakikilala ang Naipagmamalaki ang
nagsasalita upang maulit at magagalang na wasto ang mga mga tanong sa mga iba’t ibang uri ng sariling wika sa
1 mabigyang-kahulugan ang pananalita sa iba’t pangngalan sa binasang kuwento pamatnubay sa media na pamamagitan ng
mga pahayag ibang sitwasyon pagsasalita salita ng nakalimbag at paggamit nito
tulad ng pagbili sa tungkol sa sarili, diksiyonaryo hindi nakalimbag
tindahan sa mga
Pagsasalita Pagbasa
Pakikinig
Wika)
tao,lugar,bagay at
pangyayari sa
paligid
F4PN-Ib-i-16 F4PS- Ib-h-6.1 F4WG-Ia-e-2 F4PT-Ib-1.12 F4PB-Ib-h-2.1 F4EP-Ib-6.1 F4PD-Ia-b-1 F4PL-0a-j-3
Natutukoy ang damdamin Naisasalaysay Nagagamit nang Naibibigay ang Nakasusunod sa Nagagamit ang Nakikilala ang Naipamamalas ang
ng tagapagsalita ayon sa muli ang wasto ang mga kahulugan ng salita nakasulat na diksiyonaryo iba’t uri ng media paggalang sa ideya,
tono,diin,bilis at intonasyon napakinggang pangngalan sa sa pamamagitan ng panuto na nakalimbag at damdamin at kultura
teksto gamit ang pagsasalita pag-uugnay sa hindi nakalimbag ng may akda ng
2
mga larawan tungkol sa sarili,sa sariling karanasan tekstong
mga tao, hayop, napakinggan o
lugar, bagay at nabasa
pangyayari sa
paligid
F4PN-lb-i-16 F4PS-lc-4 F4WG-Ia-e-2 F4PB-Ic-16 F4PU-Ic-2.2 F4PL-0a-j-1
Natutukoy ang damdamin Naiuugnay ang Nagagamit nang Nababasa ang Nakasusulat ng Naipagmamalaki ang
ng tagapagsalita ayon sa sariling wasto ang mga maikling tula nang maikling tula sariling wika sa
tono,diin, bilis at karanasang sa pangngalan sa may tamang bilis, pamamagitan ng
intonasyon napakinggang pagsasalita diin, ekspresyon paggamit nito
3
teksto tungkol sa sarili,sa at intonasyon
mga tao, hayop,
lugar, bagay at
pangyayari sa
paligid
F4PN-Id-h-3.2 F4PS-Id-i-1 F4WG-Ia-e-2 F4P-Id-1.10 F4PB-Ia-d-3.1 F4PU-Id-h- F4PL-0a-j-4
Nasasagot ang mga tanong Naipapahayag ang Nagagamit nang Naibibigay ang Nasasagot ang 2.1 Napapahalagahan
tungkol sa napakinggang sariling opinyon wasto ang mga kahulugan ng salita mga tanong sa Nakasusulat ng ang mga tekstong
balita o reaskyon sa pangngalan sa sa pamamagitan ng binasang kuwento talatang pampanitikan sa
isang pagsasalita pormal na nagsasalaysay pamamagitan ng
4
napakinggang tungkol sa sarili,sa depinisyon aktibong pakikilahok
isyu o usapan mga tao, hayop, sa usapan at
lugar, bagay at gawaing
pangyayari sa pampanitikan
paligid
F4PN-Ie-j-1.1 F4PS-Ie-j-8.5 F4WG-Ia-e-2 F4PT-Ie-1.13 F4PB-Ie-5.4 F4PD-Ie-2 F4PL-0a-j-5
Nasusunod ang Nakapagbibigay Nagagamit nang Naibibigay ang Napagsusunod- Naibibigay ang Naibabahagi ang
napakinggang panuto o ng panuto na may wasto ang mga kahulugan ng salita sunod ang mga kahalagahan ng karanasan sa
hakbang ng isang gawain 2-3 hakbang pangngalan sa sa pamamagitan ng pangyayari sa media (hal. pang- pagbasa upang
gamit ang pagsasalita paglalarawan kuwento sa tulong impormasyon, makahikayat ng
5
pangunahing tungkol sa sarili,sa ng nakalarawang pang-aliw, pagmamahal sa
direksyon mga tao, lugar, balangkas panghikayat) pagbasa ng panitikan
bagay at
pangyayari sa
paligid
F4PN-If-3.2 F4PS-Ib-h-6.1 F4WG-If-j-3 F4PB-If-j-3.2.1 F4EP-If-h-14 F4PU-Id-h- F4PL-0a-j -2
6 Nasasagot ang mga tanong Naisasalaysay Nagagamit ang Nasasagot ang Nakasusulat ng 2.1 Nagagamit ang wika
tungkol sa mga muli ang iba’t ibang uri ng mga tanong na balangkas ng Nakasusulat ng bilang tugon sa
Pagsasalita Pagbasa
Pakikinig
Wika)
mahahalagang detalye ng napakinggang panghalip sa bakit at paano binasang teksto talatang sariling
napakinggang balita teksto gamit ang usapan at sa anyong nagbabalita pangangailangan at
mga larawan pagsasabi tungkol pangungusap o sitwasyon
sa sariling paksa
karanasan
F4PN-Ih-3.2 F4PS-Ig-12.9 F4WG-Ifg-j-3 F4PT-Ig-1.4 F4PB-If-j-3.2.1 F4PU-Id-h- F4PD-Ig-3 F4PL-0a-j – 6
Nasasagot ang mga tanong Nagagamit ang Nagagamit ang Naibibigay ang Nasasagot ang 2.1
tungkol sa napakinggang magagalang na iba’t ibang uri ng kahulugan ng salita mga tanong na Nakasusulat ng Nasasagot ang Naipakikita ang
balita pananalita sa iba’t panghalip sa sa pamamagitan ng bakit at paano talatang mga tanong pagtanggap sa mga
7
ibang sitwayson usapan at kasingkahulugan nagsasalaysay tungkol sa ideya ng nabasang
pakikipag pagsasabi tungkol pinanood teksto/akda
talastasan sa text sa sariling
(SMS) karanasan
F4PN-Id-h-3.2 F4PS- Ib-h-6.1 F4WG-If-j-3 F4PB-Ib-h-2.1 F4EP-If-h-14 F4PL-0a-j-3
Nasasagot ang mga tanong Naisasalaysay Nagagamit ang Nakasusunod sa Nakasusulat ng Naipamamalas ang
tungkol sa napakinggang muli ang iba’t ibang uri ng nakasulat na balangkas ng paggalang sa ideya,
balita napakinggang panghalip sa panuto binasang teskto damdamin at kultura
8
teksto gamit ang usapan at sa anyong ng may akda ng
mga larawan pagsasabi tungkol pangungusap o tekstong
sa sariling paksa napakinggan o
karanasan nabasa
F4PN-Ib-i-16 F4PS-Id-i-1 F4WG-If-j-3 F4PT-Ii-1.5 F4PB-Ii-24 F4PL-0a-j-2
Natutukoy ang damdamin Naipahahayag ang Nagagamit ang Naibibigay ang Natutukoy ang Nagagamit ang wika
ng nagsasalita ayon sa sariling opinyon o iba’t ibang uri ng kahulugan ng salita bahagi ng bilang tugon sa
9 tono,diin,bilis at intonasyon reaskyon sa isang panghalip sa sa pamamagitan ng binasang kuwento sariling
napakinggang usapan at kasalungat - simula pangangailangan at
isyu o usapan pagsasabi tungkol kasukdulan sitwasyon
sa sariling katapusan
karanasan
F4PN-Ie-j-1.1 F4PS-Ie-j-8.5 F4WG-If-j-3 F4PB-If-j-3.2.1 F4EP-Ij-5 F4PL-0a-j-7
Nasusunod ang Nakapagbibigay Nagagamit ang Nasasagot ang Nagagamit nang Naipakikita ang hilig
napakinggang panuto o ng panuto na may iba’t ibang uri ng mga tanong na wasto ang mga sa pagbasa sa
10 hakbang ng isang gawain 3-4 hakbang panghalip sa bakit at paano bahagi ng aklat pmamagitan ng
gamit ang usapan at tulad ng Talaan pagpili ng
pangunahing pagsasabi tungkol ng Nilalaman, babasahing angkop
direksyon sa sariling Talahuluganan, sa edad
karanasan
IKALAWANG MARKAHAN
Pagsasalita Pagbasa
Pakikinig
(Pag-unawa sa (Wikang Pag-unlad ng Pag-unawa sa Estratehiya sa Pagsulat Panonood
LINGGO (Kayarian ng Wika, at Panitikan
Wika)
Naipamamalas ang Naipamamalas ang kakayahan at Naisasagawa ang mapanuring pagbasa Naipamamalas ang iba’t Napauunlad ang Naipamamalas Naipamamalas ang
PANGNILALAMAN
kakayahan sa tatas sa pagsasalita at sa iba’t ibang uri ng teksto at ibang kasanayan sa pag- ksanayan sa ang kakayahan pagpapahalaga at
PAMANTAYANG
mapanuring pagpapahayag ng sariling ideya, napapalawak ang talasalitaan unawa ng iba’t ibang pagsulat ng iba’t sa mapanuring ksanayan sa paggamit
pakikinig at pag- kaisipan, karanasan at damdamin teksto ibang uri ng panonood ng ng wika sa
unawa sa sulatin iba’t ibang uri ng komunikasyon at
napakinggan media pagbasa ng iba’t ibang
uri ng panitikan
Naisasakilos ang Naisasalaysay muli ang binasang Nakabubuo ng nakalarawang balangkas Nagagamit ang silid- Nakasusulat ng Naisasakilos ang Napahahalagan ang
napakinggang kuwento batay sa binasang tekstong pang- aklatan at ang mga gamit talatang napanood wika at panitikan sa
PAMANTA YAN
SA PAGGANAP
kuwento o usapan impormasyon dito tulad ng card naglalarawan pamamagitan ng

catalog, DCS, call number pasgsali sa usapan at
talakayan, paghiram sa
aklatan, pagkukuwento
at pagsulat ng tula at
kuwento
Nakikinig at Naipahahayag ang Nababasa ang usapan, tula, talata, Naisusulat nang
nakatutugon nang ideya/kaisipan/damdamin/reaksyon kuwento nang may tamang bilis, diin, malinaw at
TATAS angkop at wasto nang may wastong tono, diin, bilis, tono, antala at ekspresyon wasto ang mga
talata
F4PN-IIa-5 F4PS-IIa- F4WG-IIa-c-4 F4PB-IIa-17 F4EP-IIa-c-6 F4PU-IIa-j-1 F4PL-0a-j1
Naisasakilos ang 12.10 Nagagamit nang Nahuhulaan ang Nakakagamit ng Nababaybay Naipagmamalaki ang
bahagi ng kuwento Nagagamit ang wasto ang pang- maaaring pangkalahatang nang wasto ang sariling wika sa
na nagustuhan magagalang na uri sa mangyari sa sanggunian ayon sa mga pamamagitan ng
pananalita sa paglalarawan ng teksto gamit ang pangangailangan tulad ng salitang paggamit nito
1 iba’t ibang tao, lugar, bagay dating karanasan/ diksiyonaryo natutuhan sa
sitwayson at pangyayari kaalaman aralin
paghingi ng sa sarili at hiniram
pahintulot ibang tao kaugnay ng
katulong sa ibang asignatura
pamayanan
F4PN-IIb-12 F4PS-IIb-c-1 F4WG-IIa-c-4 F4PT-IIb-g-4.1 F4PB-IIb-5.2 F4PU-IIb-2.3 F4PD-II-b-4 F4PL-0a-j-3
Nakapagbibigay ng Naipahahayag Nagagamit nang Nabibigyang- Napagsusunod- Nakasusulat ng Naisasadula ang Naipamamalas ang
hinuha sa ang sariling wasto ang pang- kahulugan ang sunod ang mga liham paanyaya nagustuhang paggalang sa ideya,
kalalabasan ng opinyon o uri sa salitang iisa ang pangyayari sa bahagi ng damdamin at kultura ng
mga pangyayari sa reaskyon sa paglalarawan ng baybay ngunit kuwento sa napanood may akda ng tekstong
2 napakinggang isang tao, lugar, bagay magkaiba ang diin pamamagitan ng napakinggan o nabasa
teskto napakinggang at pangyayari pamatnubay na
isyu o usapan sa sarili tanong
ibang tao
katulong sa
pamayanan
Pagsasalita Pagbasa
Pakikinig
Wika)
F4PN-IIc-7 F4PS-IIb-c-1 F4WG-IIa-c-4 F4PT-IIc-1.10 F4PB-IIc-g- F4EP-IIa-c-6 F4PU-IIc-d- F4PD-II-c-5.1 F4PL-0a-j-1
Naibibigay ang Naipahahayag Nagagamit nang Naibibigay ang 3.1.2 Nakagagamit ng 2.1 Nasasabi ang Naipagmamalaki ang
paksa ng ang sariling wasto ang pang- kahulugan ng Nasasagot ang pangkalahatang Nakasusulat ng paksa ng sariling wika sa
napakinggang opinyon o uri sa salita sa mga tanong sa sanggunian tulad ng talatang napanood na pamamagitan ng
teksto reaskyon sa paglalarawan ng pamamagitan ng binasang tekstong diksiyonaryo ayon sa nagbabalita patalastas paggamit nito
3 isang tao, lugar, bagay pormal na pang- pangangailangan
napakinggang at pangyayari depinisyon impormasyon
isyu o usapan sa sarili recount
ibang tao
katulong sa
pamayanan
F4PN-IId-15 F4PS-II-12d- F4WG-IId-g-5 F4PB-IIdi-6.1 F4EP-IId-f-2.3 F4PU-IIc-d- F4PL-0a-j-4
Nakikinig nang 12.11 Nagagamit ang Nasasabi ang Nabibigyang-kahulugan 2.1 Napapahalagahan ang
mabuti sa Nagagamit ang pandiwa ayon sa sanhi at bunga ng ang bar Nakasusulat ng mga tekstong
nagsasalita upang magagalang na panahunan sa mga pangyayari grap/dayagram/talahanay talatang pampanitikan sa
4 maulit at pananalita sa pagsasalaysay ng sa binasang teksto an/tsart nagbabalita pamamagitan ng
mabigyang- iba’t ibang nasaksihang pagpapakita ng
kahulugan ang sitwasyon pangyayari sigasig/interes sa
mga pahayag (pagpapahayag pagbasa
ng pasasalamat)
F4PN-IIe-12.1 F4PS-IIe-f- F4WG-IId-g-5 F4PT-IIe-1.4 F4PB-IIe-3.2.1 F4EP-IIe-g-8 F4PU-IIe-g- F4PD-IIe-j-6 F4PL-0a-j-5
Nailalarawan ang 12.1 Nagagamit ang Naibibigay ang Nasasagot ang Naipakikita ang nakalap 2.1 Nakapagbibigay Naibabahagi ang
tagpuan, tauhan, Nailalarawan pandiwa ayon sa kahulugan ng mga tanong na na impormasyon sa Nakasusulat ng ng reaksyon sa karanasan sa pagbasa
pangyayari sa ang tauhan panahunan sa salita sa bakit at paano sa pamamagitan ng talatang napanood upang makahikayat ng
5
kuwentong batay sa ikinilos, pagsasalaysay ng pamamagitan ng isang alamat nakalarawang balangkas naglalarawan pagkahilig sa pagbasa
napakinggan ginawi , sinabi nasaksihang kasingkahulugan ng panitikan
at naging pangyayari
damdamin
F4PN-IIf-3.1 F4PS-IIe-f- F4WG-IId-g-5 F4PB-IIi-h-2.1 F4EP-IId-f-2.3 F4PU-IIa-j-1 F4PD-II-f-5.2 F4PL-0a-j-2
Nasasagot ang 12.1 Nagagamit ang Nakasusunod sa Nabibigyang-kahulugan Nababaybay Nasasabi ang Nagagamit ang wika
mga literal na Nailalarawan pandiwa ayon sa nakasulat na ang bar nang wasto ang paksa ng bilang tugon sa sariling
tanong tungkol sa ang tauhan panahunan sa panuto grap/dayagram/tsart mga napanood na pangangailangan at
6 napakinggang batay sa ikinilos pagsasalaysay ng salitang maikling pelikula sitwasyon
alamat o ginawi o sa napakinggang natutuhan sa
sinabi at usapan aralin at hiniram
damdamin kaugnay ng
ibang asignatura
F4PN-IIg-8.2 F4PS-IIg-4 F4WG-IId-g-5 F4PT-IIb-g-4.1 F4PB-IIc-g- F4EP-IIe-g-8 F4PU-IIe-g- F4PD-II-g-22 F4PL-0a-j-6
Naibibigay ang Naiuugnay ang Nagagamit ang Nabibigyang- 3.1.2 Naipakikita ang nakalap 2.1 Nasusuri ang Napahahalagahan ang
sariling wakas ng sariling pandiwa ayon sa kahulugan ang Nasasagot ang na impormasyon sa Nakasusulat ng damdamin ng mensahe ng binasang
napakinggang karanasang sa panahunan sa salitang iisa ang mga tanong sa pamamagitan ng talatang mga tauhan sa akda
7 alamat napakinggang pagsasalaysay ng baybay ngunit binasang tekstong nakalarawang balangkas naglalarawan napanood
teksto sariling karanasan magkaiba ang diin pang-
impormasyon
(procedure)
Pagsasalita Pagbasa
Pakikinig
Wika)
F4PN-IIh-8.2 F4PS-IIh-i-6.2 F4WG-IIh-j-6 F4PB-IIf-h-2.1 F4EP-IIh-j-9 F4PU-IIh-i- F4PL-0a-j-3
Napagsusunod- Naisasalaysay Nagagamit nang Nakasusunod sa Nagagamit nang wasto 2.3 Naipamamalas ang
sunod ang mga muli ang wasto ang nakasulat na ang Nakasusulat ng paggalang sa ideya,
pangyayari sa napakinggang pariralang pang- panuto -card catalog liham na nag- damdamin at kultura ng
8
tekstong teksto gamit ang abay sa -OPAC (Online Public aaplay o may akda ng tekstong
napakinggan mga paglalarawan ng Access Catalog) nagpiprisinta ng napakinggan o nabasa
sa tulong ng pangungusap kilos trabaho
pangungusap
F4PN-IIi-18.1 F4PS-IIh-i-6.2 F4WG-IIh-j-6 F4PT-IIi-1.5 F4PB-IId-i-6.1 F4EP-IIh-j-9 F4PU-IIh-i- F4PL-0a-j-2
Naibibigay ang Naisasalaysay Nagagamit nang Naibibigay ang Nasasabi ang Nagagamit nang wasto 2.3 Nagagamit ang wika
sanhi at bunga ng muli ang wasto ang kahulugan ng sanhi at bunga sa ang Nakasusulat ng bilang tugon sa sariling
mga pangyayari sa napakinggang pariralang pang- salita sa mga pangyayari -card catalog liham na nag- pangangailangan at
9
napakinggang teksto gamit ang abay sa pamamagitan ng ng binasang -OPAC (Online Public aaplay o sitwasyon
teksto mga paglalarawan ng kasalungat teksto Access Catalog) nagpiprisinta
pangungusap kilos ng trabaho
F4PN-IIj-1.1 F4PS-IIj-8.5 F4WG-IIh-j-6 F4PT-IIj-1.8 F4PB-IIj-3.1 F4EP-IIh-j-9 F4PU-IIa-j-1 F4PD-II-e-j-6 F4PL-0a-j-7

Nakasusunod ang Nakapagbibigay Nagagamit nang Naibibigay ang Nasasagot ang Nagagamit nang wasto Nababaybay Nakapagbibigay Naipakikita ang hilig sa
napakinggang ng panuto wasto ang kahulugan ng mga tanong sa ang nang wasto ang ng reaksyon sa pagbasa
panuto o hakbang gamit ang pariralang pang- salita ayon sa mga binasang -card catalog mga salitang napanood
10 ng isang gawain pangunahing abay sa sitwasyong nobelang pambata -OPAC (Online Public natutuhan sa
direksyon paglalarawan ng pinaggamitan nito Access Catalog) aralin at hiniram
kilos kaugnay ng
ibang asignatura
IKATLONG MARKAHAN
Pagsasalita Pagbasa
Pakikinig Pagpapahalaga sa
LINGGO (Pag-unawa sa Gramatika Pagsulat Panonood Wika, Literasi at
(Wikang Pag-unlad ng Pag-unawa sa Estratehiya sa
Napakinggan) (Kayarian ng Panitikan
Binibigkas) Talasalitaan Binasa Pag-aaral
Wika)
Naipamamalas Naipamamalas ang kakayahan at Naisasagawa ang mapanuring pagbasa Naipamamalas ang iba’t Napauunlad ang Naipamamalas Naipamamalas ang
PANGNILALAMAN
PAMANTAYANG
ang kakayahan sa tatas sa pagsasalita at pagpapahayag sa iba’t ibang uri ng teksto at ibang kasanayan upang kasanayan sa ang kakayahan pagpapahalaga at
mapanuring ng sariling ideya, kaisipan, karanasan napapalawak ang talasalitaan maunawaan ang iba’t pagsulat ng iba’t sa mapanuring kasanayan sa paggamit
pakikinig at pag- at damdamin ibang teksto ibang uri ng panonood ng ng wika sa
uri ng panitikan
Nakasusunod sa Nakapagbibigay ng panuto, Nakabubuo ng timeline batay sa binsang Nakagagawa ng mapa Nakasusulat ng Nakaguguhit at Napapahalagan ang
napakinggang naisasakilos ang katangian ng mga talambuhay, kasaysayan ng konsepto upang sariling kuwento nakasusulat ng wika at panitikan sa
PAMANTA YAN
SA PAGGANAP
hakbang tauhan sa napakinggang kuwento maipakita ang nakalap o tula tula o talata pamamagitan ng pagsali
na impormasyon o datos batay sa sa usapan at talakayan,
pinanood paghiram sa aklatan,
pagkukuwento, psgsulat
ng tula at kuwento

talata
F4PN-IIIa-e-1.1 F4PS-IIIa-8.6 F4WG-IIIa-c-6 F4PT-IIIa-1.8 F4PB-IIIa-3.2.1 F4PU-IIIa-2.4 F4PL-0a-j-1

Nasusunod ang Nakapagbibigay Nagagamit ang Naibibigay ang Nasasagot ang mga Nakasusulat ng Naipagmamalaki ang
napakinggang ng panuto ng pang-abay sa kahulugan ng tanong (bakit at simpleng panuto sariling wika sa
panuto o hakbang may 3-4 na paglalarawan ng salita sa paano) batay sa pamamagitan ng
1 ng isang gawain hakbang gamit kilos pamamagitan ng tekstong pang- paggamit nito
ang sitwasyong impormasyon
pangalawang pinaggamitan (procedure)
direksyon
F4PN-IIIb-h- F4PS-IIIb-2.1 F4WG-IIIa-c-6 F4PT-IIIb-i-1.7 F4PB-IIIb-18 F4EP-IIIb-8 F4PU-IIIb-2.5 F4PL-0a-j-3

3.2 Nailalarawan Nagagamit ang Naibibigay ang Nakagagawa ng Naipakikita ang nakalap Nakasusulat ng Naipamamalas ang
Nasasagot ang ang tauhan pang-abay sa kahulugan ng isang timeline- na impormasyon sa sariling paggalang sa ideya,
mga tanong na batay sa ikinilos pagalalarawan ng salita sa kasaysayan pamamagitan ng talambuhay damdamin at kultura ng
2 bakit at paano o ginawi kilos pamamagitan ng nakalarawang balangkas may akda ng tekstong
batay sa tekstong katuturan o dayagram napakinggan o nabasa
napakinggan
Pagsasalita Pagbasa
Wika)
F4PN-IIIb-h- F4PS-III-12c- F4WG-IIIa-c-6 F4PT-IIIb-i-1.7 F4PB-IIIc-17 F4EP-IIIc-f-10 F4PU-IIIc-1 F4PD-III-c- F4PL-0a-j-1
3.2 12.12 7.1
Nasasagot ang Nagagamit ang Nagagamit ang Naibibigay ang Nahuhulaan ang Nakakukuha ng tala Nababaybay Naipakikita ang Naipagmamalaki ang
mga tanong na magagalang na pang-abay sa kahulugan ng maaaring kalabasan buhat sa binasang teksto nang wasto pag-unawa sa sariling wika sa
bakit at paano pananalita sa pagalalarawan ng salita sa ng mga pangyayari ang salitang pinanood sa pamamagitan ng
3
batay sa tekstong iba’t ibang kilos pamamagitan ng sa teksto sa tulong natutuhan sa pamamagitan ng paggamit nito
napakinggan sitwasyon katuturan ng dating aralin / hiram pagsasakilos
pagpapahayag karanasan/ nito
ng sariling kaalaman
opinyon
F4PN-IIId-18 F4PS-IIId F4WG-IIId-e-9 F4PT-IIId-e- F4PB-IIId-20 F4EP-IIId-e-11 F4PU-IIId-2.5 F4PL-0a-j-4
Naisasalaysay ang 12.13 Nagagamit ang 1.11 Nagmumungkahi ng Nakakukuha ng Nakasusulat ng Napapahalagahan ang
mahahalagang Nagagamit ang pang-abay at Naibibigay ang iba pang maaaring impormasyon sa sariling kuwento mga tekstong
pangyayari sa magagalang na pang-uri sa kahulugan ng mangyari sa isang pamamagitan ng pampanitikan sa
napakinggang pananalita sa paglalarawan salita sa kuwento gamit ang pahapyaw na pagbasa pamamagitan ng
talambuhay iba’t ibang pamamagitan ng dating karanasan o pagsulat ng reaksyon o
4 sitwasyong F4WG-IIId-e- pagbibigay ng kaalaman saloobin ukol dito
tulad ng 9.1 halimbawa
pagpapahayag
ng hindi Natutukoy ang
pagsang-ayon kaibahan ng
pang-abay at
pang-uri
F4PN-IIIa-e-1.1 F4PS-IIIe-8.8 F4WG-IIId-e-9 F4PT-IIId-e- F4PB-IIIe-h-11.2 F4EP-IIId-e-11 F4PU-IIIe-2.1 F4PL-0a-j-5
Nasusunod ang Nakapagbibigay Nagagamit ang 1.11 Natutukoy ang mga Nakakakuha ng Nakasusulat ng Naibabahagi ang
napakinggang ng mga pang-abay at Naibibigay ang sumusuportang impormasyon sa talatang karanasan sa pagbasa
panuto o hakbang hakbang sa pang-uri sa kahulugan ng detalye sa pamamagitan ng nagbabalita upang makahikayat ng
5
ng isang gawain isang gawain paglalarawan salita sa mahalagang pahapyaw na pagbasa pagmamahal sa pagbasa
pamamagitan ng kaisipan sa ng panitikan
pagbibigay ng nabasang teksto
halimbawa
F4PN-IIIf-3.1 F4PS-IIIf- F4WG-IIIf-g-10 F4PT-IIIf-4.2 F4PB-IIIf-19 F4EP-IIIc-f-10 F4PU-IIIf-2.3 F4PL-0a-j-2
Nasasagot ang 12.14 Nagagamit nang Nabibigyang- Nasusuri kung Nakakukuha ng tala Nakasusulat ng Nagagamit ang wika
mga literal na Nagagamit ang wasto ang pang- kahulugan ang opinyon o buhat sa binasang teksto liham paanyaya bilang tugon sa sariling
tanong tungkol sa magagalang na angkop sa salitang hiram katotohanan ang pangangailangan at
6 napakinggang tula pananalita sa pakikipag isang pahayag sitwasyon
iba’t ibang talastasan
sitwasyon
pagtatanong ng
direskyon
F4PN-IIIg-17 F4PS-IIIg-4 F4WG-IIIf-g-10 F4PB-IIIg-8 F4PU-IIIg-h-3 F4PL-0a-j-6
Nakapagbibigay Naiuugnay ang Nagagamit nang Nabibigyan ng Naiguguhit ang Naipakikita ang
ng angkop na sariling wasto ang pang- angkop na pamagat paksa ng kasiyahan sa mga
7
pamagat sa karanasang sa angkop sa ang talatang binasa binasang teksto nabasang teksto
tekstong narinig napakinggang pakikipag
teksto talastasan
Pagsasalita Pagbasa
Wika)
F4PN-IIIb-h- F4PS-III-j-6.6 F4WG-IIIh-11 F4PB-IIIe-h-11.2 F4EP-IIIh-7.1 F4PU-IIIg-h-3 F4PD-IIIh-7.2 F4PL-0a-j-3
3.2 Naisasalaysay Nagagamit nang Natutukoy ang mga Nagagamit nang wasto Naiguguhit ang Naipakikita ang Naipamamalas ang
Nasasagot ang muli ang wasto at angkop sumusuportang ang mga bahagi ng paksa ng pag-unawa sa paggalang sa ideya,
mga tanong na napakinggang ang pangatnig detalye sa pahayagan binasang tula pinanood sa damdamin at kultura ng
bakit at paano teksto gamit ang mahalagang pamamagitan ng may akda ng tekstong
batay sa tekstong sariling salita kaisipan sa pagdurugtong napakinggan o nabasa
8
napakinggan nabasang teksto ng ibang
pagwawakas
ayon sa sariling
saloobin o
paniniwala
F4PN-IIIi-18.2 F4WG-IIIi-j-8 F4PT-IIIb-i-1.7 F4PB-IIIi-6.1 F4EP-IIIi-j-9 F4PU-IIIi-2.1 F4PL-0a-j-2

Naibibigay ang Nagagamit nang Naibibigay ang Nasasabi ang sanhi Nagagamit nang wasto Nakasusulat ng Nagagamit ang wika
sanhi at bunga ng wasto at angkop kahulugan ng at bunga ng mga ang talatang bilang tugon sa sariling
9
mga pangyayari na simuno at salita sa pangyayari -card catalog nagsasalysay pangangailangan at
sa napakinggang panag uri sa pamamagitan ng -OPAC (Online Public sitwasyon
ulat pangungusap katuturan Access Catalog)
F4PN-IIIj-8.4 F4PS-IIIh-j- F4WG-IIIi-j-8 F4PB-IIIj-5.5 F4EP-IIIi-j-9 F4PU-IIIj-2.1 F4PL-0a-j-7
Napagsusunod- 6.6 Nagagamit nang Napagsusunod- Nagagamit nang wasto Nakasusulat ng Naipakikita ang hilig sa
sunod ang mga Naisasalaysay wasto at angkop sunod ang mga ang talatang pagbasa sa
pangyayari sa muli ang ang simuno at pangyayari sa -card catalog naglalarawan pamamagitan ng
10 tekstong napakinggang panag uri sa kuwento sa -OPAC (Online Public paggamit ng mga
napakinggan teksto gamit ang pangungusap pamamagitan ng Access Catalog) kagamitan sa silid-
sariling salita sa dugtungan aklatan
loob ng isang
talata
IKAAPAT NA MARKAHAN
Pagsasalita Pagbasa
Wika)
PANGNILALAMAN
PAMANTAYANG
mapanuring ng sariling ideya, kaisipan, karanasan napalalawak ang talasalitaan maunawaan ang iba’t pagsulat ng iba’t sa mapanuring kasanayan sa paggamit
pakikinig at pag- at damdamin ibang teksto ibang uri ng panood ng iba’t ng wika sa
unawa sa sulatin ibang uri ng komunikasyon at
uri ng panitikan
Nakapagtatala ng Nakapagsasagawa ng radio Nakapagbubuod ng binasang teksto Nagagamit ang Nakasusulat ng Nakabubuo ng Napapahalagan ang
impormasyong broadcast/teleradyo pahayagan sa pagkalap ulat tungkol sa sariling wika at panitikan sa
PAMANTA YAN
SA PAGGANAP
napakinggan ng impormasyon binasa o patalatastas pamamagitan ng pagsali

upang makabuo napakinggan sa usapan at talakayan,
ng balangkas at paghiram sa aklatan,
makasulat ng pagkukuwento ,
buod o lagom pagsulat ng tula at
kuwento
F4TA-0a-j -1 F4TA-0a-j-2 F4TA-0a-j-3 F4TA-0a-j4

TATAS
angkop at wasto nang may wastong tono, diin, bilis, tono, antala at ekspresyon wasto ang mga
talata
F4PN-IVa-1.1 F4PS-IVa-8.7 F4WG-IVa-13.1 F4PT-IVa-1.12 F4PB-IVa-5 F4EP-IVa-d-8 F4PU-IV F4PL-0a-j-1
Nakasusunod sa Nakapagbibigay Nagagamit ang Naibibigay ang Napagsusunod- Naipakikita ang nakalap ab-2.1 Naipagmamalaki ang
napakinggang ng panuto na iba’t ibang mga kahulugan ng sunod ang mga na impormasyon sa Nakasusulat ng sariling wika sa
panuto o hakbang may 3-4 na uri ng salita sa pangyayari sa pamamagitan ng talatang pamamagitan ng
1 ng isang gawain hakbang pangungusap pamamagitan ng kuwento nakalarawang balangkas naglalarawan paggamit nito
gamit ang sa pagsasalaysay pag-uugnay sa o dayagram
pangunahin at ng sariling sariling karanasan
pangalawang karanasan
direksyon
F4PN-IVb-7 F4PS-IVb- F4WG-IVb-e- F4PT-Ib-f-4.3 F4PB-IVb-c-3.2.1 F4EP-IVb-e-10 F4PU-IV F4PD-IV F4PL-0a-j-3
Naibibigay ang 12.15 13.2 Nabibigyang- Nasasagot ang mga Nakakukuha ng tala a-b-2.1 b-e-8 Naipamamalas ang
paksa ng Nagagamit ang Nagagamit ang kahulugan ang tanong na bakit at buhat sa binasang teksto Nakasusulat ng Naiuugnay ang paggalang sa ideya,
napakinggang magagalang na iba’t ibang uri ng tambalang salita paano sa tekstong talatang sariling damdamin at kultura ng
teksto pananalita sa pangungusap pang-impormasyon- naglalarawan karanasan sa may akda ng tekstong
2 iba’t ibang sa pakikipag-usap paliwanag pinanood napakinggan o nabasa
sitwasyon
(pagsasabi ng
panga
ngailangan)
Pagsasalita Pagbasa
Wika)
F4PN-IVc-5 F4PS-IVc- F4WG-IVc-g- F4PT-IVc-h-4.4 F4PB-IVb-c-3.2.1 F4EP-IVc-6 F4PU-IVc-2.1 F4PL-0a-j-1
Naisasakilos ang 12.16 13.3 Nabibigyang- Nasasagot ang mga Nakagagamit ng Nakasusulat ng Naipagmamalaki ang
napakinggang Nagagamit ang Nagagamit ang kahulugan ang tanong na bakit at pangkalahatang talatang sariling wika sa
awit magagalang na iba’t ibang uri ng matalinghagang paano sa tekstong sanggunian ayon sa nagsasalysay pamamagitan ng
3 pananalita sa pangungusap salita pang-impormasyon- pangangailangan paggamit nito
iba’t ibang sa pakikipag- discussion
sitwasyon debate tungkol sa
pagsasabi ng isang isyu
puna
F4PN-IVd-f-3.2 F4PS-IVd- F4WG-IVd-h- F4PT-I Vd-e- F4PB-IVd-19 F4EP-IVa-d-8 F4PU-IV F4PL-0a-j-4
Nasasagot ang 12.17 13.4 1.10 Nasusuri kung ang Naipakikita ang nakalap d-f-2.6 Napapahalagahan ang
bakit at paano Nagagamit ang Nagagamit ang Naibibigay ang pahayag ay opinion na impormasyon sa Nakasusulat ng mga tekstong
magagalang na iba’t ibang uri ng kahulugan ng o katotohanan pamamagitan ng editoryal pampanitikang nabasa
pananalita sa pangungusap salita sa nakalarawang balangkas sa klase
4
iba’t ibang sa pag –iinterview pamamagitan ng o dayagram
sitwayson pormal na
pagbibigay ng depinisyon ng
mungkahi o salita
suhestyon
F4PN-IVd-f-3.2 F4PS-IVe- F4WG-IVb-e- F4PT-I Vd-e- F4PB-IVe-15 F4EP-IVb-e-10 F4PU-IVe-2.1 F4PD-Ib-e-8 F4PL-0a-j-5
Nasasagot ang 12.18 13.2 1.10 Naibibigay ang Nakakukuha ng tala Nakasusulat ng Naiuugnay ang Naibabahagi ang
bakit at paano Nagagamit ang Nagagamit ang Naibibigay ang bagong natuklasang buhat sa binasang teksto talatang sariling karanasan sa pagbasa
magagalang na mga uri ng kahulugan ng kaalaman mula sa nagbibigay ulat karanasan sa upang makahikayat ng
5 pananalita sa pangungusap salita sa binasang teksto tungkol sa isang pinanood iba na magbasa ng
iba’t ibang sa pakikipag pamamagitan ng pangyayaring panitikan
sitwasyon talastasan pormal na nasaksihan
(pag-oorder sa depinisyon ng
Internet) salita
F4PN-IVd-f-3.2 F4PS-IVf-g-1 F4WG-IVf-13.5 F4PT-Ib-f-4.3 F4PB-IVf-j-16 F4EP-IVg-j-7.1 F4PU-IVd-f- F4PL-0a-j2
Nasasagot ang Naipapahayag Nagagamit ang uri Nabibigyang- Nakapagbibigay ng Nagagamit nang wasto 2.6 Nagagamit ang wika
bakit at paano ang sariling ng pangungusap kahulugan ang buod o lagom ang mga bahagi ng Nakalilikha ng bilang tugon sa sariling
opinyon o sa pagpapakilala tambalang salita pahayagan editorial cartoon pangangailangan at
6 reaskyon sa ng produkto mula sa sitwasyon
isang nabasang
napakinggang editoryal
isyu
F4PN-IVg-9 F4PS-IVf-g-1 F4WG-IVc-g- F4PB-IVg-i-6.1 F4EP-IVg-j-7.1 F4PU-IVg-2.3 F4PDIVg-i-9 F4PL-0a-j-6

Naibibigay ang Naipapahayag 13.3 Nasasabi ang sanhi Nagagamit nang wasto Nakasusulat ng Nakapagha Naipakikita ang
sariling wakas ng ang sariling Nagagamit ang uri at bunga ng mga ang mga bahagi ng liham na hambing ng iba’t pagtanggap sa mga
napakinggang opinyon o ng pangungusap pangyayari pahayagan nagbibigay ng ibang patalastas ideya ng nabasang
7 kuwento reaskyon sa sa pakikipag- hinaing o na napanood akda/teksto
isang debate tungkol sa reklamo
napakinggang isang isyu
isyu
Pagsasalita Pagbasa
Wika)
F4PN-IVh-8.5 F4PS-IVh-j-14 F4WG-IVd-h- F4PT-IVc-h-4.4 F4PB-IVh-2.1 F4EP-IVg-j-7.1 F4PU-IVh- F4PD-IVg-i-9 F4PL-0a-j-3
Napagsusunod- Naibabahagi ang 13.4 Nabibigyang- Nakasusunod sa Nagagamit nang wasto 2.7.1 Nakapagha Naipamamalas ang
sunod ang mga obserbasyon sa Nagagamit ang kahulugan ang nakasulat na ang mga bahagi ng Nakasusulat ng hambing ng iba’t paggalang sa ideya,
8 pangyayari sa kapaligiran iba’t ibang uri ng matalinghagang panuto pahayagan iskrip para sa ibang patalastas damdamin at kultura ng
tekstong pangungusap salita radio na napanood may akda ng tekstong
napakinggan sa pakikipanayam broadcasting napakinggan o nabasa
balangkas
F4PN-IVi-j-3.1 F4PS-IVh-j-14 F4WG-IVh-j- F4PT-IVi-1.11 F4PB-IVg-i-6.1 F4EP-IVg-j-7.1 F4PU-IVi-2.7.2 F4PDIV-g-i-9 F4PL-0a-j-2
Nasasagot ang Naibabahagi ang 13.6 Naibibigay ang Nasasabi ang sanhi Nagagamit nang wasto Nakasusulat ng Nakapagha Nagagamit ang wika
mga literal na obserbasyon sa Nagagamit ang kahulugan ng at bunga ng mga ang mga bahagi ng iskrip para sa hambing ng iba’t bilang tugon sa sariling
9 tanong tungkol sa mga tao sa mga uri ng salita sa pangyayari pahayagan teleradyo ibang patalastas pangangailangan at
napakinggang paligid pangungusap pamamagitan ng na napanood sitwasyon
kuwento sa pagsasabi ng pagbibigay ng
mensahe halimbawa
F4PN-IVi-j-3.1 F4PS-IVh-j-14 F4WG-IVh-j- F4PT-IVj-1.13 F4PB-IVf-j-16 F4EP-IVg-j-7.1 F4PU-IVj-8 F4PDIV-j-23 F4PL-0a-j -7
Nasasagot ang Naibabahagi ang 13.6 Naibibigay ang Nakapagbibigay ng Nagagamit nang wasto Nakagagawa ng Nakagagawa ng Naipakikita ang hilig sa
mga literal na obserbasyon sa Nagagamit ang uri kahulugan ng buod o lagom ang mga bahagi ng portfolio ng mga mga simpleng pagbasa
tanong tungkol sa isang okasyon/ ng pangungusap salita sa pahayagan drawing at pamantayan sa
napakinggang pagdiriwang sa sa pagsasabi ng pamamagitan ng sulatin paggawa ng
kuwento paaralan mensahe paglalarawan patalastas
10
F4PT-I Vj-9.1
Nagagamit ang
mga bagong salita
sa pagsulat ng
mga talata
CODE BOOK LEGEND
Sample: F4EP-If-h-14
LEGEND SAMPLE DOMAIN/ COMPONENT CODE
Learning Area and Estratehiya sa Pag-aaral EP

Strand/ Subject or Filipino
Specialization Kaalaman sa Aklat at Limbag AL
First Entry F4
Kamalayang Ponolohiya KP
Grade Level Baitang 4
Komposisyon KM
Domain/Content/ Pagpapahalaga sa Wika at Panitikan PL

Uppercase Letter/s Estratehiya sa Pag-aaral EP
Component/ Topic
Pagsasalita/ Wikang Binibigkas PS
-
Pagsulat at Pagbaybay PU
Roman Numeral
Quarter Unang Markahan I
*Zero if no specific quarter Pagunawa sa Binasa PB
Lowercase Letter/s
*Put a hyphen (-) in between Ika-anim hanggang Pag-unlad/ Paglinang ng Talasalitaan PT
Week f-h
letters to indicate more than a ikawalong linggo
specific week Pakikinig/ Pag-unawa sa Napakinggan PN
- Palabigkasan at Pagkilala sa Salita PP

Nakasusulat ng
balangkas ng binasang Panonood PD
Arabic Number Competency 14
teskto sa anyong
pangungusap o paksa Wika at Gramatika/ Kayarian ng Wika WG

ARALIN

1 Pangangalaga at Paggalang
sa Sarili at sa mga Tao sa Paligid
Panlingguhang Layunin
Pag-unawa sa Napakinggan
Nakikinig nang mabuti sa nagsasalita upang maulit at mabigyang kahulugan
ang mga pahayag F4PN-Ia-I5
Natutukoy ang damdamin ng tagapagsalita ayon sa tono, diin, bilis, at intonasyon
F4PN-Ib-i-16
Wikang Binibigkas
Nagagamit ang magagalang na pananalita sa iba’t ibang sitwasyon tulad ng
pagbili sa tindahan F4PS-Ia. 12.8
Naisasalaysay muli ang napakinggang teksto gamit ang mga larawan
F4PS-Ib-h-6.1
Gramatika
Nagagamit nang wasto ang mga pangngalan sa mga tao, lugar , bagay at
pangyayari sa paligid F4WG-ia-e-2
Pag-unawa sa Binasa
Nasasagot ang mga tanong sa binasang kuwento F4Pb-Ia-d-3.1
Nakasusunod sa nakasulat na panuto F4PB-Ibh-2.1
Estratehiya sa Pag-aaral
Nagagamit ang mga pamatnubay na salita ng diksiyonaryo F4EPD-I-a-6.1.1
Panonood
Nakikilala ang iba’t ibang uri ng media na nakalimbag at hindi nakalimbag
F4PD-I-a-b-1
Paunang Pagtataya
Ipagawa: Dugtong-Salita
Gamitin ang mga salita sa kahon upang makabuo ng isang pasalitang kuwento.
Isulat ang mga pangungusap sa sagutang papel.
Gng. Santos bag sapatos punong-guro
uniporme mag-aaral aklat magulang
Matapos ang inilaang oras, ipabasa sa mga mag-aaral ang naisulat nilang pangungusap.
Bigyan ng gabay ang mga mag-aaral na nahirapan sa gawain.
1
1 Layunin

Nasasagot ang mga tanong mula sa napakinggang kuwento
Nagagamit ang mga pamatnubay na salita ng diksiyonaryo
Naiuugnay ang sariling karanasan sa napakinggang kuwento

Mahahalagang Tanong
Sabihin:
Ngayong linggong ito, sasagutin ang mga tanong na:
Paano mo maipakikita ang paggalang at pangangalaga sa iyong sarili at sa mga taong
nasa paligid mo?
Ano ang pangngalang pantangi? Pambalana?
Kailan ito ginagamit? Paano ito isinusulat?
Ipasulat sa kuwaderno ng mga mag-aaral ang kanilang paunang sagot sa mga tanong
na ibinigay.
Yugto ng Pagkatuto Munting Paalala sa Iyo
Paghawan ng Balakid Gabayan ang mga mag- PT
Pasagutan ang Tuklasin Mo A, KM, p. 2. aaral sa paggamit ng
diksiyonaryo.
Maghanda rin ng sariling
diksiyonaryo para sa mga mag-
Itanong: aaral na wala nito.
Ano ang ibig sabihin ng baul? Hawla? Kung sakali na kakaunti ang
Kandelabra? Parachute? diksiyonaryo, pangkatin ang
Ipaguhit sa mga mag-aaral ang mga bagong klase.
salitang ito. Gabayan ang mga bata na
makagawa ng Pasaporte ng
mga Salita
Ang Pasaporte ng mga Salita ay isang album
ng mga salitang natutuhan ng mga mag-aaral
sa aralin. Maaaring iguhit dito o isulat ang
pangungusap na kanilang ginawa gamit ang mga
salita salita
natutuhang salita sa aralin.
Pagganyak
Gabayan ang mga mag-aaral na makagawa ng PN
isang sombrerong papel.
Ipasuot sa mga mag-aaral ang nagawa bilang
sombrero.
Itanong:
Ano ang maaari mong gawin sa isang sombrero? Isulat sa pisara ang sagot ng
Ipabasa ang mga pangungusap na isinulat sa mga mag-aaral.
pisara
Sabihin:
Ganito rin kaya ang nangyari sa sombrero sa
ating kuwento?
2
Pangganyak na Tanong
Itanong:
Bakit kaya pambihira ang sombrero sa ating Isulat sa pisara ang sagot ng
kuwento? mga mag-aaral
Gawin Natin Kinakailangang nabasa
AL
Ipakita sa mga mag-aaral ang story book ng mo na at nakapag-ensayo
Pambihirang Sombrero. ka sa pagbasa nito nang
Pag-usapan ang pabalat ng aklat. malakas upang maging
Itanong: malikhain ang iyong
Ano ang pamagat ng kuwento? pagbasa nito.
Sino ang sumulat nito?
Sino ang tagaguhit?
Pabalikan muli ang mga pangungusap na ginawa
sa pagsisimula ng klase.
Sabihin:
Tingnan natin kung nangyari rin ito sa sombrero
sa kuwento.
Basahin nang malakas ang kuwento. Maaari kang gumamit ng ibang
Ang Pambihirang Sombrero kuwento na may katulad na
Jose Miguel Tejido tema.
Adarna
Itanong: PN
Ano ang nangyari sa sombrero?
May nangyari ba sa mga pangungusap na
ibinigay ninyo kanina?
Ano ang kinahihiligang kolektahin ni Mia?
Saan nahalungkat ni Mia ang sombrero?
Sino-sino ang naglagay ng bagay sa sombrero ni
Mia?
Ano-ano ang inilagay na bagay sa kaniyang
sombrero?
Ilagay ang sagot ng mga mag-aaral sa graphic

organizer na inihanda.
Kung ikaw si Mia, gugustuhin mo rin bang

magkaroon ng magandang sombrero? Bakit?
3
Gawin Ninyo
Pangkatin ang klase.
Ipaguhit sa bawat pangkat ang sa palagay nila ay Umikot sa klase at bigyan ng
naging hitsura ng sombrero ni Mia. gabay ang bawat pangkat sa
Matapos ang inilaang oras, ipapaskil ng bawat paggawa ng kanilang gawain
pangkat ang kanilang natapos na gawain.
Magsagawa ng isang gallery walk.
Pag-usapan ang mga nakita ng mga mag-aaral
sa natapos na gallery walk.
Gawin Mo
Ipakuha muli sa mga mag-aaral ang ginawa
nilang sombrerong papel. Palagyan ito ng
disenyo.
Paglalahat
Ano ang natutuhan mo sa kuwento?

2 Layunin
Natutukoy ang damdamin ng tagapagsalita ayon sa tono, diin,
Natutukoy ang damdamin ng tagapagsalita ayon sa tono, diin, bilis
bilis, at intonasyon
at intonasyon
Nakikinig
Nakikinig nang
nang mabuti
mabuti sasa nagsasalita
nagsasalita upang
upang maulit
maulit at at mabigyang
mabigyang-

kahulugan ang mga
kahulugan ang mga pahayagpahayag
Naisasalaysay
Naisasalaysay muli
muli ang
ang napakinggang
napakinggang teksto
teksto gamit
gamit angang mga
mga
larawan
larawan

Pagganyak
PS
Tumawag ng ilang mag-aaral upang ipakita sa
buong klase ang natapos nilang pambihirang
sombrero.
Itanong:
Ano ang pakiramdam mo matapos magawa ang
sombrero?
Ipakita ito sa pamamagitan ng isang
pangungusap.
Matapos makapagbahagi ng tinawag na mag-
aaral.
Itanong:
Ano ang damdaming ipinakita ng iyong kaklase?
Paano mo nasabi?
4
Gawin Natin PS
Ipakita sa mga mag-aaral ang mga larawan.
Bigyang halaga ang gagawing

pagkukuwento ng mga mag-
aaral.
Itanong:
Ano ang kuwento sa Larawan 1? Larawan 2?
Larawan 3? Larawan 4? Larawan 5? Larawan 6?
Tama ba ang pagkasunod-sunod ng mga
larawan?
Ipaayos ng wasto ang mga larawan.
Tumawag ng ilang mag-aaral upang
magsalaysay ng kuwento sa tulong ng mga
larawan.
Gawin Ninyo
Pangkatin ang klase. Bigyan ang bawat pangkat
ng isang larawan na ginamit sa naunang gawain. Maghahanda ang guro ng
Ipatukoy sa pangkat ang mga damdamin na larawan ng isang sombrero na
ipinakikita ng larawan. gagamitin ng anim na pangkat.
Ipasulat sa isang malinis na papel ang
pangungusap na magpapakita ng mga natukoy KM
na damdamin.
Papaghandain ang bawat pangkat sa pagbasa
ng mga pangungusap na may wastong diin at
intonasyon.
Matapos ang inilaang oras, tawagin ang bawat
pangkat upang basahin ang mga natapos na
pangungusap.
Itanong:
Anong damdamin ang ipinahihiwatig ng mga Kung may oras pa, maaari kang
ibinigay na pangungusap? magsagawa ng isang fashion
Gawin Mo show ng mga sombrero sa
Ipakuhang muli ang natapos na sombrerong klase. PS
papel.
Sabihin:
Lumapit sa apat na kaklase. Tanungin sila kung
may gusto silang idagdag sa sombrero.
Matapos ang inilaang oras, pabalikin ang mga
mag-aaral sa upuan at ipagawa ang mga sinabi
ng kanilang kaklase.
Ipabalik ang mga natapos na sombero sa
pinagkunan nito.
5
Pagsasapuso PS
Ipakompleto.
Matapos ang aralin, ako ay ____ dahil ___.
Tumawag ng ilang mag-aaral upang magbahagi
nito.
Paglalahat PS
Ipakompleto.
Tulad ni Mia, maipapagmamalaki ko rin ang
aking ‘personalized’
‘personalized’ sombrero dahil ______.
nito.
3 Layunin
Nagagamit nang wasto ang pangngalan sa pagtukoy ng mga tao, lugar

bagay, at pangyayari sa paligid
Nakagagawa ng biswal na kuwento gamit ang pangngalan

Pagganyak PN
Itanong:
Ano-ano ang pangyayari sa kuwentong Ipahiram ang story book sa
napakinggan? mga mag-aaral para mapunan
Sino ang mga taong sangkot dito? nila ang bawat tsart.
Saan ito nangyari?
Ano-ano ang nakita ng tauhan sa pangyayaring
ito?
Ipakompleto ang talaan batay sa napakinggang WG
kuwento.
Itala sa pisara ang sagot ng
Tao Bagay Hayop Lugar Pangyayari mga mag-aaral.

ng kanilang sagot.
6
Gawin Natin
Ipabasa ang natapos na talaan ayon sa WG
napakinggang kuwento.
Ipabasa nang malakas ang mga
Tao Bagay Hayop Lugar Pangyayari salitang isinulat sa talaan.
Mia sombrero baboy tindahan isang araw

Mang hawla
Ador
Itanong:
Ano ang tawag sa mga salitang ito?
Ano ang pangngalan?
Padagdagan ang talaan ng pangngalan na
makikita sa loob ng silid-aralan.
pangkat para sa kanilang pag-uulat.
Tumawag ng ilang mag-aaral upang magbigay
ng pangungusap gamit ang alinmang pangngalan
sa talaan.
Gawin Ninyo WG
Papuntahin ang bawat pangkat sa lugar na Samahan at gabayan
ibibigay. ang bawat pangkat sa KM
Magtala ng mga mga pangngalan na makikita kanilang pupuntahan.
rito. Matapos ang pagmamasid,
Ipagamit ang mga naitala upang makagawa sila pabalikin ang pangkat sa loob
ng isang balita tungkol sa kanilang nasaksihan. ng silid upang doon isulat ang
Pangkat I – silid-aklatn kanilang talata.
Pangkat II – palaruan
Pangkat III – kantina
Pangkat IV – hardin
Gawin Mo
Magpagupit ng iba’t ibang larawan ng mga Maghanda ng mga lumang
pangngalan (tao, bagay, hayop, lugar, at diyaryo o magasin upang may
pangyayari). magamit ang mga mag-aaral na
Lumikha ng simpleng Larawang Kuwento mula walang dala.
rito. Ipagawa ito sa isang malinis na papel.
Paglalahat
Itanong:
Kailan ginagamit ang pangngalan?
Ipagawa ang organizer sa Isaisip Mo A, KM, p. 8.
7
Subukin Natin Kuhanin ang Index of Mastery
A. Punan ng tamang pangngalan ang para malaman kung ituturo mo
muli ito o magpapatuloy ka sa
sumusunod na pangungusap
bagong aralin.
Ilan ang tama sa bawat bilang?
kabataan proyekto bansa Lea Salonga
Test item no. * bilang ng
pamahalaan
nakakuha = A
i-add ang lahat ng product nito
1. Ang ________ ay pag-asa ng bayan.
=B
2. Gagawa kami ng ________ para sa
Kunin ang kabuuang bilang
pangngangalaga sa sarili.
ng mag-aaral na kumuha ng
3. Tunay ngang katangi-tangi ang ating pagsusulit = C
_________. Bilang ng item * bilang ng mag-
4. Katangi-tanging Pilipino si aaral na kumuha ng pagsusulit
_________. =D
5. Malaki ang responsibilidad ng ____ B / D = Index of Mastery
sa taong-bayan. Kung naka 75% pass
B. Gamitin sa pangungusap ang sumusunod Kung mababa - reteach
na pangngalan.
6. Apolinario Mabini
7. Araw ng Kalayaan
8. kalabaw
9. aklat
10. Cebu
4 Nakabubuo ng kuwento gamit ang balangkas

Layunin
Naisasalaysay ang kuwento gamit ang

pangngalan
Nagagamit ang pangngalan sa kuwento

Pagganyak Mainam rin na maghanda
Ipakuha sa mga mag-aaral ang natapos nilang ng sariling Larawang
Larawang Kuwento. Kuwento upang may magamit
Tumawag ng ilang mag-aaral upang magbahagi sa klase.
ng kanilang natapos na larawan. WG
Itanong:
Ano-anong pangngalan ang nakita mo sa mga
larawan?
8
Gawin Natin
Ipakita sa mga mag-aaral ang balangkas ng
kuwento. Sabihin na may elementong sinusunod
upang makasulat ng isang maayos na kuwento.
Talakayin ang balangkas. Gawin ito sa tsart.
Balangkas ng Kuwento
Isulat ang sagot ng mga mag-

aaral sa balangkas na nakasulat
sa tsart.
Itanong:
Ano ang pamagat ng ating kuwentong binasa?
Saan ito nangyari?
Sino-sino ang tauhan nito?
Ano ang suliranin ng kuwento?
Ano ang resolusyon nito?
Ano ang unang pangyayari sa kuwento? Gitnang
pangyayari? Huling pangyayari?
Gawin Mo PN
Ikuwento sa katabi ang karanasan sa paggawa
ng sombrerong papel.
Pasulatin ang bawat isa ng kuwento tungkol sa
karanasang ito. Siguraduhin na kompleto ang
elemento ng kuwento.
Matapos ang inilaang oras, tumawag ng pangkat
na magbabahagi ng kanilang likhang kuwento.
Pabigyan ng puna mula sa ibang kamag-aral ang Gabayan ang mag-aaral sa
ibinahaging kuwento. nagbibigay ng puna.
Gawin Ninyo KM
Ipakuha sa mga mag-aaral ang kanilang
Larawang Kuwento.
Pasulatin ang bawat grupo ng kuwento na
kompleto ang elemento. Pabilugan ang mga
pangngalan na ginamit.
Bago pasulatin ang mga mag-aaral, talalayin
muna sa kanila ang rubrics na gagamitin sa
pagmamarka sa kanila. Gamitin ang rubrics na
nasa susunod ng pahina.
9
• May malawak na kaalaman at impormasyon
NILALAMAN tungkol sa paksa 50%
(Paksa o ideya) • Maayos at lubos na kasiya-siyang basahin
7 puntos ang paksa
• Makatawag-pansin ang pamagat
ORGANISASYON • May magandang panimula at pangwakas na 30%
(Pagkakabuo o pangungusap
paglalahad ng ideya) • Maayos ang pagkakabuo ng mga
5 puntos pangungusap
• Mahusay ang pagkakalahad ng ideya
• May mayamang bokabularyo
PAGGAMIT NG WIKA • Limitado o walang mali sa paggamit ng mga 10%
(Talasalitaan/Bahagi bahagi ng pananalita
ng Pananalita • May wasto at angkop na pagkakabuo ng
2 puntos mga pangungusap
• Sapat ang haba ng bawat pangungusap
• Wala o may mangilan-ngilang kamalian
MEKANIKS AT (1-5) sa sumusunod:
PRESENTASYON • pagbaybay ng salita 10%
(Sangkap sa • malaking letra
Pagsulat) • bantas
1 puntos • palugit
• anyo ng pagkakasulat
• Malinis at maayos ang pagkakasulat ng
talata at may sariling disenyo ng plano sa
pagsulat
Matapos ang inilaang oras, pabigyan ng puna Siguraduhin na mabibigyang
ang natapos na sulatin sa isang kaklase gamit puna ang mga sulatin. Ibalik
ang rubrics. ito sa sa mga mag-aaral
Isulat muli ang sulatin batay sa puna ng kaklase. kinabukasan upang maisulat
Ipasa ang papel upang ang guro naman ang nila nang maayos ang kuwento.
magbigay ng puna.
Paglalahat
Itanong:
Ano ang dapat tandaan sa pagsulat ng isang
kuwento?
Sumulat ng mga tanong na magiging gabay mo
sa pagsulat ng isang kuwento.
Ipagawa ang Isaisip Mo C, KM, p. 8.

10
Layunin
5 Nagagamit ang pangngalan sa iba’t ibang sitwasyon

Kung Natutuhan
Gawain A
Pangkatin ang mag-aaral.
Pagawain ang mga mag-aaral ng isang usapan
na maririnig sa isang tindahan.
Ipasulat sa isang malinis na papel ang iskrip
Ipaalala sa mga mag-aaral na
nito at pabilugan ang mga pangngalang
ang magagawang usapan ay
ginamit.
dadaan sa screening gamit ang
Gawain B
rubrics.
Magpatala sa mga mag-aaral ng limang
pangngalan na natutuhan nila sa ibang
asignatura. Rubrics
Nilalaman 50%
Tao Bagay Hayop Lugar Pangyayari
Gamit ng Wika 30%
MSEP
Paraan ng Pagkakaayos 20%
AP
EsP
Kung Hindi Natutuhan
Gawain A
Punan ng wastong pangngalan. Pangkatin sa dalawa ang mga
mag-aaral. Ang unang pangkat
ang gagawa ng Gawain A at ang
Sa loob ng _________. Makikita mo ang aking B naman ay sa ikalawa.
_________ na nagluluto ng _________ para sa Matapos ang inilaang oras para
aming lahat. Si _________ naman ay sa mga gawain, magpapalit
naghahanda para sa kaniyang pagpasok sa ang mga pangkat ng kanilang
_________. Kaming anak naman ay nag-aayos gawain.
ng aming _________ na dadalhin sa Ito ay gagawin upang
_________. Habang si Tagpi ay abalang-abala masubaybayan ng guro ang lahat
sa pagkain ng dogfood sa kaniyang _________.
ng mga bata sa bawat pangkat.
Lahat ay abala sa kani-kanilang gawain.
Bumubusina rin ang _________ sa labas dahil sa
trapiko na inaayos ng isang _________. Ganito
ang paligid sa araw-araw sa _________ ng
Sto. Tomas.
Gawain B
Ipatala at ipangkat ang mga pangngalan na
makikita sa sariling bahay.
Gabayan ang mga mag-aaral na magamit ang
mga ito sa sariling pangungusap.
11
Gawaing Pantahanan
1. Itala ang mga pangngalan na tumutukoy Magpahanda sa mga mag-aaral
sa binili ng nanay sa palengke. ng isang bahagi ng kanilang
2. Sumulat ng limang pangungusap tungkol kuwaderno sa Filipino para
sa mga nakita mo sa iyong paglalakad sa kasagutan sa Gawaing
mula paaralan papuntang bahay. Pantahanan.
Salungguhitan ang mga pangngalang
ginamit.
Pagtatapos
Ipapuno sa mga mag-aaral ang kahon sa
pamamagitan ng pagpapasulat ng mga angkop
na salita.
Ang Linggong Makabuluhan
Natutuhan ko na mahalagang pag-aralan

ang ____________ dahil _________.
6 Layunin
Nasasagot ang tanong sa kuwentong binasa

Balikan
Ipalaro ang charade.
Sabihin:
Umisip ng isang pangngalan. Pahulaan ito sa WG
mga kaklase.
Sa pamamagitan ng pagsasabi ng:
Ito ay may ____ pantig.
Katugma ng salitang _______. Bigyan ng oras ang mga mag-
Ito ay (magbigay pa ng isang clue.) aaral upang makapag-isip ng
Anong salita ito? sagot sa pahuhulaan.
Magpakita ng isang halimbawa.
Sabihin:
Ito ay may dalawang pantig.
Kasintunog ng kamay.
Ito ay isa sa mga pangunahing
pangangailangan.
Ano ito?
Tumawag ng mag-aaral na sasagot nito. Ang

makapagbibigay ng tamang sagot ang susunod
na magpapahula.
12
Paghawan ng Balakid
PT
Ipabasa ang mga salita sa Tuklasin Mo B, KM,
p. 3.
Itanong:
Ano ang pagkakaunawa mo sa bawat salitang
ito?
Ano ang salitang pinagmulan ng bawat salita?
Ipasulat ito sa Pasaporte ng mga
Batay rito, ano ang kahulugan ng bawat isa?
Salita.
Ipagamit ang mga bagong salita sa sariling
pangungusap.
Pagganyak
ng set ng jumbled letters. Maghanda ng mga letter card na
Bigyan sila ng ilang minuto upang iayos ang mga bubuo sa salitang
letra at makabuo ng salita. - magalang
- tindahan
A N G A L A M G
Maghanda ng set ng mga card na
sasapat sa pangkat na bubuuin
H T N N A D A I sa klase.
PT
Itanong
Anong salita ang nabuo mo sa mga letra na nasa
bawat kahon?
Ano ang naaalala mo sa dalawang salita na
nabuo?
Bigyan ng pagkakataon ang mga mag-aaral na
magbahagi ng kanilang kaisipan o karanasan
tungkol sa dalawang salitang nabuo.
Sabihin:
Ang pamagat ng kuwentong ating babasahin ay
Si Jose, ang Batang Magalang.
Bakit kaya tinawag na batang magalang si Jose?
Isulat sa organizer ang mga sagot na ibibigay ng
mga mag-aaral.
Ipabasa sa mga mag-aaral ang natapos na

organizer.
Sabihin:
Habang binabasa ang kuwento, alamin kung
tama ang inyong mga sagot na ibinigay.
13
Gawin Natin PB
Ipabasa ang kuwentong “Si Jose, Ang Batang Tumawag ng mag-aaral
Masipag” sa Basahin Mo, KM, pp. 3-5. upang ipabasa nang malakas
Paalalahanan ang mga mag-aaral na tingnan ang kuwento at sasabayan siya
kung tama ang mga sagot na ibinigay sa kahon ng ibang kaklase.
sa pagbasa nila ng kuwento. Sa pagkakataong ito, kailangan
mong pakinggang mabuti ang
Matapos ang pagbasang gagawin ng mga mag- pagbasa nang malakas ng mga
aaral, pabalikan ang organizer na ginawa bago mag-aaral at obserbahan ang
basahin ang kuwento. ibang bata na nagbabasa nang
Ipabasa muli ito. tahimik sa kanilang upuan.
Itanong: Bigyan ng gabay ang mga
mag-aaral na makikita mong
Bakit sinabing batang magalang si Jose?
nahihirapan sa pagbasa.
Tama ba ang mga hulang ginawa ninyo kanina?
Dagdagan ng mga salita mula sa sagot ng mga
mag-aaral ang organizer.
Gawin Ninyo PB
Pangkatin ang klase. Ibigay ang isang set ng
tanong sa bawat pangkat. Isang pangkat, isang Dalawa lamang ang set ng
set ng tanong. tanong na ito, pero hindi ito
Ipabasa ang mga tanong. nangangahulugan na dalawa
Papuntahin na ang mga pangkat sa kanilang rin lamang ang gagawin mong
itinakdang lugar upang simulan ang kanilang pangkat. Pangkatin ang klase
gawain. na may tig-kakaunti lamang
Pabuksan ang KM at pasagutan ang mga miyembro upang ang lahat ng
tanong na nasa Pagyamanin Natin, Gawin mga mag-aaral ay magkaroon
Ninyo A, KM, p. 6. ng pagkakataon na makasali
Matapos ng inilaang oras, basahin ang mga sa talakayan. Ibig sabihin ilang
tanong na nasa bawat set. Tawagin ang pangkat din ang gagawa ng
pangkat na gumawa nito upang ibigay ang isang set ng tanong.
kanilang sagot.
Magkaroon ng talakayan batay sa mga sagot
na ibibigay ng mga pangkat.
Gawin Mo
Itanong: PB
Katulad ka ba ni Jose? Bakit? Bakit hindi?

Ipagawa ang Traffic Lights Ko. Maghanda ng larawan ng isang
Sabihin: traffic lights.
Gumuhit ng isang traffic lights sa inyong Umikot upang magabayan ang
kuwaderno. mga mag-aaral sa kanilang
Sa itaas na bilog, isulat ang mga gawain mo na ginagawa.
nagpapakita ng kawalang paggalang. Kulayan
ito ng pula.
Sa gitnang bilog, isulat ang mga bagay na hindi
mo pa nagagawa upang maipakita ang pagiging
magalang. Kulayan ito ng orange.
14
Sa ibabang bilog, isulat ang mga gawain mong
ipagpapatuloy na nagpapakita ng iyong pagiging
magalang. Kulayan mo ito ng berde.
Matapos ang inilaang oras, tumawag ng ilang
mag-aaral upang magbahagi ng kanilang sagot.
Paglalahat
Itanong:
Ano ang natutuhan mo kay Jose?

7 Layunin
Nagagamit ang magagalang na pananalita sa iba’t ibang sitwasyon

tulad ng pagbili sa tindahan
Nasasagot ang mga tanong sa binasang kuwento

Pagganyak PN
Sabihin:
Kayo ay maglalaro ngayon ng amazing race.
Mag-uunahan kayo na makarating sa sinasabi
ng race na mapupunta sa inyong pangkat.
Matapos ang maze, kuhanin ang nakabilot na
papel na makikita sa lugar na napuntahan ng
pangkat matapos ang race.
Isaayos ang mga salita na mababasa rito.
Isigaw nang sabay-sabay ang mabubuong
pangungusap. Ito ang magiging hudyat na
tapos na ang inyong pangkat.
Maliwanag ba?
May tanong ba ? Kung wala na, humanda na.
Papuntahin na ang mga pangkat sa itinakdang Umikot sa klase upang
lugar sa kanila. Ibigay ang kanilang maze. magabayan ang bawat pangkat
Ibigay ang hudyat ng pagsisimula ng gawain. sa kanilang gawain.
MAZE 1 MAZE 2
Maze ng papunta Maze ng pabalik sa
kay Mang Melchor bahay ni Jose
Matapos ang inilaang oras,
tawagin ang bawat pangkat
upang magbahagi ng kanilang
natapos na gawain.
laging tandaan ang paggamit ng magagalang

na pananalita
15
Gawin Natin
PB
Ipabasang muli nang tahimik ang kuwento ni
Jose.
Ipangkat ang klase. Ipasulat sa bawat pangkat
ang naging usapan nina Jose at ng mga tauhan
sa kuwentong binasa.
Ipaulat sa bawat pangkat ang kanilang natapos
na gawain.
Itanong: Bigyang diin dito na ang hindi
Ano ang pinag-uusapan ni Jose at ng kaniyang paggamit ng po at opo ay hindi
nanay?Sina Mang Mechor at Jose? tanda ng kawalang paggalang.
Ano-anong salita ang ginamit ni Jose upang Ito ay isang kaugalian ng mga
maipakita ang kaniyang pagiging magalang? Tagalog. Ang ibang pangkat-
Ginagamit mo rin ba ang mga ito? etniko ng bansa ay magagalang
Ano-ano pa ang ibang paraan ng pagpapakita din. Ito ay ipinapakita nila sa
ng paggalang? pamamagitan ng paggamit ng
Sino-sino ba ang dapat nating igalang? katawagan sa mga nakatatanda
Ano-ano ang maidudulot ng pagiging sa kanila, sa pagsasalita nang
magalang? malumanay at sa pamamagitan
Paano mo mahihikayat ang ibang mag-aaral na ng pagkilos.
maging magalang?
Gawin Ninyo
Paghandain ang bawat pangkat ng isang PS
maikling dula-dulaan na tatagal lamang ng
tatlong minuto. Ipakita sa dula-dulaan ang
paggamit ng magagalang na pananalita sa
sumusunod na lugar:
- pagbili sa kantina
- pagtatanong ng presyo sa tindahan
- pagtatanong kung paano maka-oorder
sa online
- pagtatanong ng stock sa isang
department store
Gawin Mo
Sabihin:
Umisip ng isang karanasan ng pagbili sa
tindahan.
Naging magalang ka ba sa karanasang ito?
Ano ang plano mo ngayon? KM
Sumulat ng isang pangungusap tungkol dito.
ng kanilang isinulat na pangungusap.
Paglalahat
Ipakompleto sa mga mag-aaral.
Dapat pala akong maging __________
na bata upang _____________.
16
Pagsasapuso
Pasagutan sa mga mag-aaral ang pagsasanay
na makikita sa Isapuso Mo, KM, p. 9.
8 Layunin
Nagagamit nang wasto ang mga pangngalan sa mga tao, lugar,
bagay, at pangyayari sa paligid
Natutukoy ang pangngalang pantangi at pambalana sa
pangungusap
Yugto ng Pagkatuto Munting Paalala Sa Iyo

Pagganyak PB
Itanong:
Ano–ano ang laman ng iyong bag?
Ano ang brand name ng mga binanggit na gamit?
Ipasulat ang sagot ng mga mag-aaral sa ganitong
format.
Ngalan ng Gamit Brand Name

ng kanilang sagot.
Itanong:
Ano ang tawag natin sa mga salitang ito?
Gawin Natin WG
Ipakita ang Bulaklak ng Pangngalan. Ihanda ang Bulaklak ng
Ipabasa ang pangungusap na nakasulat sa Pangngalan. Siguraduhin na
bawat talulot nito. mapipitas ng mga mag-aaral
ang bawat talulot nito at malalaki
Tal. 1 Si Lorna
ang kaniyang
ang pagkakasulat ng mga
nanay 1 Tal. 2: Pinoy
Oil ang binili pangungusap upang mabasa ng
kong mantika. lahat.
Tal. 3: Si Bimbi
ang alaga 2 PANGNGALAN 3
kong aso
Tal. 4: Melchor
Store ang 4 5
Tal. 5: Araw ng
Pasukan ang
pangalan ng
magandang
tindahan.
pangyayari sa buhay
(tindahan)
ko. (pangyayari)
Itanong:
Ano ang pangngalan na ginamit sa pangungusap Isulat ang sagot ng mga mag-
sa unang talulot? Ikalawa? Ikatlo? Ikaapat? aaral sa pisara. Gumawa
Ikalima? ng imaginary tsart para sa
Alin-aling pangngalan ang dapat magkasama? pangngalang pambalana at
Basahin ang mga pangngalan sa unang hanay. pantangi.
17
Ano ang ipinahihiwatig nito?
Ano ang tawag natin sa mga pangngalang ito?
Paano isinusulat ang mga ganitong pangngalan?
Basahin ang mga pangngalan sa ikalawang
hanay.
Ano ang tawag sa mga pangngalang ito?
Paano isinusulat ang mga ganitong pangngalan?
Gawin Natin Sagot sa Puzzle
Pasagutan ang puzzle na makikita sa PAHALANG PABABA
Pagyamanin Natin Gawin Ninyo B, KM, p. 7. Kaarawan Pacquiao
Gawin Mo Baguio guro
Ipakompleto ang usapan na makikita sa tsinelas Rizal
Pagyamanin Natin Gawin Mo A, KM, p. 8. Filipino bulkan
aklat aso
Paglalahat
Itanong :
Ano ang pagkakatulad at pagkakaiba ng
pangngalang pambalana at pangngalang
pantangi?
Gawain ang Venn diagram na nasa Isaisip Mo
B, KM, p. 9
Pagsasapuso
Sumulat ng isang maikling liham na humihingi
ng paumanhin sa isang tao na nakaranas ng
iyong di paggalang sa kaniya.
9
Layunin

Nakasusulat ng kuwento

Balikan WG
Maglagay ng salitang pambalana at pantangi sa Maghanda ng mga
magkaibang pisara. flashcard na may nakasulat
Sabihin: na pangngalang pambalana at
May ipakikita akong mga pangngalan. Tukuyin pantangi.
kung ang mababasa sa card ay pantangi o
pambalana.
Sa paghudyat ko, pupunta kayo sa tapat ng
pisara na kung saan nakasulat ang iyong
napiling sagot.
Kung mali ang magiging sagot ay babalik na sa
iyong upuan.
Matapos ang paglalaro, itanong:
Ano ang pangngalang pambalana? Pantangi?
18
Gawin Natin WG
Paghandain ang mga mag-aaral ng mga papel
na may iba’t ibang kulay (pula, asul, berde,
kahel, at dilaw).
PN
Sabihin:
Sumulat ng isang pangngalang pambalana
at pantangi sa bawat papel na may kulay. Ulitin nang dalawang beses ang
Sa kulay pula, sumulat ng ngalan ng tao. mga panuto. Itanong sa mga
Sa asul, bagay. Sa berde, lugar. Sa kahel, isang mag-aaral kung may tanong
pangyayari at sa dilaw ngalan ng hayop. sila sa ibinigay na mga panuto,
kung wala, bigyan sila ng hudyat
na magsimula na sa kanilang
Pula: tao Asul: gawain.
Bagay Bigyan ng sapat na oras ang
mga mag-aaral para sa gawaing
ito. Umikot sa klase upang
Berde: Kahel:
magabayan ang mga mag-aaral
Lugar pangyayari lalo na ang mga nahihirapan.
Dilaw:
Hayop
Ipatabi muna ang ginawang ito ng mga bata.

Ipakita muli ang inihandang makukulay na papel
para sa buong klase.
Sabihin:
Magbigay ng isang pangngalang pambalana Isulat sa tamang kulay ng papel
at pantangi sa bawat papel na may kulay. ang sagot na ibibigay ng mga
Sa kulay pula, sumulat ng ngalan ng tao. mag-aaral.
Sa asul, bagay. Sa berde, lugar. Sa kahel, isang
pangyayari at sa dilaw ngalan ng hayop.
Ipabasa sa mga mag-aaral ang naibigay na mga
ngalan.
Ipakita ang Hagdan ng Kuwento sa Isulat Mo,
KM, p. 10.
Sabihin:
Sa unang baitang, isusulat natin ang unang
pangyayari sa kuwento. Sa pangalawa naman, PB
isusulat natin ang gitnang pangyayari sa ating
kuwento at sa ikatlong baitang naman ay ang
nais nating maging wakas ng ating kuwento.
Ngayon, gagawa tayo ng isang maikling kuwento
sa gabay ng hagdan na ito at gagamitin natin
ang mga pangngalan na ating isinulat sa mga
makulay na papel.
19
Ang paksa ng ating kuwento ay tungkol sa
isang mag-aaral na naging magalang matapos
KM
ang isang pangyayari sa kaniyang buhay.
Bigyan ng oras ang mga mag-aaral na mag-
isip muna ng kanilang ibabahagi sa kuwentong
gagawain.
Itanong:
Ano ang unang pangyayari na nais ninyong
isulat natin?
Ano ang isusunod nating pangyayari?
(Gawain ito hanggang sa matapos at
magkaroon ng wakas ang kuwentong
ginagawa.)
kuwento.
Itanong:
May nais ka bang idagdag sa ating kuwento? Isulat ang mga pangungusap na
May nais ka bang baguhin? ibibigay ng mga mag-aaral. Isulat
May nais ka bang bawasin sa ating kuwento? na ito sa anyong talata.
Ano ang nais ninyong maging pamagat ng ating
kuwento? Tanungin muna ang klase kung
Paano isinusulat ang pamagat? sang-ayon sila sa pagdaragdag/
pagbabago at pagbabawas na
gagawain.
kuwento.
Itanong:
Nagamit ba natin nang wasto ang mga
pangngalan?
Nasunod ba natin ang Hagdan ng Kuwento?
Gawin Mo KM
Gamit ang Hagdan ng Kuwento at ang mga Umikot sa klase upang
pangngalan na isinulat ng mga mag-aaral sa gabayan ang mga mag-aaral sa
pag-uumpisa ng klase, pasulatin ang mga mag- gagawin. Matapos ang pagsulat,
aaral ng isang kuwento na may lima hanggang ipabasa ang kanilang kuwento
walong pangungusap tungkol sa kahalagahan sa isang kaklase. Ipasulat muli
ng pagiging magalang. ito batay sa punang ibinigay ng
bumasa.
Kolektahin ang naisulat muling
kuwento upang ikaw naman
ang magbigay ng puna. Huwag
kalimutang ibalik ito sa mag-aaral
upang maisulat muli ito nang
tama batay sa iyong mga puna at
mungkahi.
Paglalahat
Itanong:
Ano ang dapat tandaan sa pagsulat ng kuwento?
20
10
10 Layunin
Araw Natutukoy ang pangngalang pantangi at pambalana sa talata

Naisasalaysay ang mga pangyayari gamit ang pangngalan


Pagsagot sa Mahalagang Tanong Ipakuha sa mga mag-aaral ang
Tumawag ng ilang mag-aaral upang magbahagi sipi ng unang sagot nila sa mga
ng kanilang sagot. tanong na ito sa Unang Araw ng
Aralin.
Gawaing Pantahanan
Isulat ang mga gamit sa inyong sala. Sundin
ang format na ito:
Pambalana Pantangi
Pagtatapos
Ipabasa nang malakas.
Magandang Asal
ni Raphael Chua
Magandang asal ating pagyamanin,
Ito’y nagmula sa ninuno natin,
Araw-araw ito’y ating gamitin,
sa pamilya’t kapwa palaganapin.
Paggamit ng po’t opo ay maganda,
paggalang sa kapuwa rito nakita,
Gamitin sa bahay at sa eskuwela,
bilang pagrespeto sa kanila.
Tulad na rin ng pagtulong sa bayan,
hindi lang pera puwedeng ilaan,
Pagbigay oras at ikaw ay nandiyan,
Isang asal na higit na kailangan.
Kabutihang-asal di dapat mawala,
Sa kilos at pananalita,
Magandang asal laging ipakita,
Para lahat maayos at masaya.
http://raphaelchua.wordpress.com/2012/09/06/mga-tula-para-sa-pilipino-2
Karagdagang Babasahin Maaari mong gamitin ang mga

MISOSA Filipino 4 Modyul 21 . pp. 2-4 gawain sa mga nakatalang
Pag-unlad sa Wika 3, 1989, 1991, 1994 & kagamitan upang mapagyaman
1996, pp. 42- 45 ang mga inihandang gawain sa
Hiyas sa Wika 5, 1999. pp 38-47 patnubay na ito. Ang mga ito ay
Hiyas sa Pagbasa 4, 2000. p. 163 nakaupload sa lrmds@deped.
Hiyas sa Pagbasa 5 1999 pp 113-114, 169-170 gov.ph.
21
Panglingguhang Pagtataya
A. Basahin ang kuwento at sagutin ang sumusunod na tanong.
Nasa Huli ang Pagsisisi
Si Pedro ay ang tipo ng bata na hindi mahilig lumabas ng silid.

Pagkatapos ng kaniyang klase ay diretso na siyang umuuwi sa
kanilang bahay. Isang araw, natanaw niya sa kanilang bintana na
may mga bata na naglalaro ng bola sa labas ng kanilang bahay.
Inggit na inggit siya habang tinatanaw niya ang mga batang
nagkakasayahan at nagtatawanan sabay ng pagpapasahan ng
bola sa isa’t isa. Nais man niyang maglaro, tali siya sa kaniyang
gawaing pampaaralan dahil sa pangaral ng kaniyang magulang
na mag-aral muna bago ang maglaro.
Isang hapon, hindi natiis ni Pedro ang labis na pagkasabik sa
paglalaro. Iniwanan niya ang kaniyang takdang-aralin at lumabas
para makipaglaro sa mga bata sa labas. Sa sobrang tuwa sa
ginawang laro nito, nakalimutan niyang gawin ang kaniyang
takdang-aralin. Umuwi siya na hapong-hapo at dahil sa kapaguran,
di man lang niyang nagawang magpalit ng damit sa pagtulog.
Kinabukasan, hindi namalayan ni Pedro na pumasok siya na
walang mga takdang-aralin. Nang tinawag siya ng kaniyang guro,
wala siyang naisagot. Walang imik siya sa klase dahil sa nangyari.
Hiyang-hiya siya sa sarili.
“Pangako ko, tatapusin ko muna ang gawain ko sa klase
bago makipaglaro,” sambit niya sa sarili pagkatapos niyang hindi
masagot ang tanong ng guro.
1. Sino ang batang hindi mahilig lumabas ng silid?

A. Paul B. Pedro C. Pepe D. Pong
2. Ano ang natanaw ng bata sa kanilang bintana?
A. mga batang naglalaro C. mga batang sumasayaw
B. mga batang nagbabasa D. mga batang nanood ng telebisyon
3. Bakit hindi magawa ni Pedro ang paglalaro sa labas?
A. dahil pinagbabawalan ng magulang C. dahil sa pinagagawa siya ng
takdang-aralin ng magulang.
B. dahil sa maraming pinagagawa sa D. dahil sa hindi pa tapos sa
kaniya ang guro paggawa ng mga
takdang-aralin.
4. Ano ang ginawa ng bata para makapaglaro siya?
A. Ipinagawa sa iba ang takdang aralin C. Tinapos niya ang takdang
aralin at nakipaglaro sa
mga bata.
B. Naglaro siya muna bago tinapos D. Naglaro siya hanggang sa
ang takdang-aralin. nalimutang gawin ang
takdang-aralin.
22
5. Ano ang nangyari sa klase ng tinawag siya ng kaniyang guro?
A. Nainggit sa kaniya dahil sa maayos C. Natuwa sa kaniya ang guro
niyang sagot. dahil sa maayos na sagot
nito.
B. Pinagtawanan siya ng kaklase dahil D. Dahil sa hindi pa tapos sa
wala siyang masagot paggawa ng mga
takdang-aralin.
6. Ano ang ipinangako niya sa sarili?
A. Gagawin ang takdang-aralin C. Tatapusin niya muna ang
habang naglalaro . laro bago ang takdang-
aralin.
B. Mag-aaral siya nang mabuti para D. Tatapusin muna niya ang
sagutin ang pagsusulit. takdang-aralin bago
makipaglaro
7. Ano ang aral na natutuhan ni Pedro sa pangyayaring ito?
A. Maging masaya sa lahat ng oras . C. Maging disiplinado sa lahat
ng oras.
B. Maging masigla sa pakikipaglaro D. Maging matulungin sa lahat
ng oras.
8. Kinabukasan, hindi namalayan ni Pedro na pumasok siya na walang mga
takdang-aralin. Ang salitang nakasalungguhit ay isang ________?
A. panghalip B. pangngalan C. pang-uri D. pang-abay
9. Nakalimutan niyang gawin ang kaniyang takdang-aralin. Ang salitang ito ay
pangngalan na nagsasaad ng ngalan ng _______.
A. tao B. bagay C. hayop D. pangyayari
10. Kung sinunod lang niya ang pangaral ng kaniyang ina, hindi siya
mapapahiya sa klase. Ito ay isang uri ng pangngalang
A. pantangi B. pahambing C. pambalana D. pasukdol
B. Punan ang tsart ng tamang pangngalan. Isulat ang angkop na bilang o numero
sanay ng talahanayan.
(1)
Araw ng mga Puso nang lumabas ng bahay si Jason para pumunta sa
(2)
tindahan. Habang naglalakad siya kasama ang kaniyang alagang (3)aso ay
nakasalubong niya si(4)Manang Fe.
“Magandang umaga po, Manang Fe,” bati ni (5)Jason sa matandang
(6)
babae. “Magandang umaga rin sa’yo. Parang nagmamadali kang pumunta
kung saan?” tanong niya.
“Pupunta po ako sa tindahan para bumili ng gagamitin sa pagluto ng
(7)
sinigang mamayang tanghali,” sagot ng (8)bata na may ngiti.
“Puntahan mo ako sa (9)bahay kung may mga kulang kang (10)lahok sa
lulutuin ninyo, sabihin mo sa iyong Nanay Linda.”
“Opo!” sabay na naghiwalay na ang dalawa patungo sa kani-kanilang
pupuntahan.
PANGNGALAN Tao Bagay Hayop Lugar Pangyayari
Pantangi
Pambalana
23
ARALIN

2 Sama-samang Pamilya

Natutukoy ang damdamin ng tagapagsalita ayon sa tono, diin, bilis, at intonasyon
F4PN-Lb-16
Wikang Binibigkas
Naiuugnay ang sariling karanasan sa napakinggang teksto F4PS-lc-4
Naipahahayag ang sariling opinyon o reaksiyon sa isang napakinggang isyu o
usapan F4PS-ld-i-1
Natutukoy ang damdamin ng tagapagsalita ayon sa tono, bilis, at intonasyon
F4PN-Ib-i-16
Gramatika
Nagagamit nang wasto ang mga pangngalan sa pagsasalita tungkol sa sarili, sa
tao, lugar, bagay, at pangyayari sa paligid F4WG-la-e-2
Nagagamit ang mga pamatnubay na salita sa diksiyonaryo F4EPD-i-a-6.1.1
Pag-unlad ng Talasalitaan
Naibibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng pormal na depinisyon
F4P-ld-1.10
Pag-unawa sa Binasa
Nababasa ang maikling tula nang may tamang bilis, diin, ekspresyon at
intonasyon F4PB-lc-16
Nasasagot ang mga tanong sa binasang kuwento F4PB-la-d-3.1
Pagsulat at Komposisyon
Nakasusulat ng maikling tula F4PU-Ic-2.2
Nakasusulat ng talatang nagsasalaysay F4PU-Id-h-2.1
24
Paunang Pagtataya
Basahin ang tula at sagutin ang sumusunod na tanong.
A. Punan ng tamang salita ang patlang sa tula. Piliin ang sagot sa loob ng kahon.
magbago magwagi kabataan pag-ibig mag-anak
dibdib mag-asawa’y angka’y bigay bansa
Susi ng Ang Iyong Espiritu sana’y isugo Mo

Kasagutan Ang bawat 1_________ tulungan Mo
1. mag- Isip at pagkilos nawa ay 2 _______
asawa’y Nang ang3______maging Iyong-iyo
2. magbago
3. angka’y Ang biyayang dulot ng pag-iisang4 _______
Ay 5 ______ sa ugaling lumilihis
4. dibdib
Nang ang bawat bata’t 6_________ sa daigdig
5. magwagi Mahubog nang wasto sa 7________.
6. kabataan
7. pag-ibig Sambayana’t8______ ay iisa laging hangad
8. bansa Maging tapat sa atas na Iyong 9_________
9. bigay Nang bawat 10 ______ nawa’y maging ganap
10. mag-anak Sa gawai’t kabanalang tapat
http://timbrelandharp.blogspot.com/2012/06/panalangin-ng-pamilya.html
B. Sagutin ang tanong mula sa tulang nabuo.

11. Tungkol saan ang tula?
12. Ano ang nais iparating ng bawat saknong sa tulang ito?
13. Ano ang reaksiyon/opinyon mo sa
a. unang saknong
b. ikalawang saknong
c. ikatlong saknong
C. Tukuyin ang pangngalan na inilalarawan sa bawat bugtong
14. Bumubuka’y walang bibig, ngumingiti (lapis, bulaklak, dahon)
nang tahimik.
15. Bahay ni Ka Huli, haliging bali-bali (alimango, isda, bahay)
16. Baston na hindi mahawakan, sinturong (tali, ahas, koryente)
walang paggamitan.
17. Lalagyan kung may tangkay, tubig lang (planggana, balde, basket)
ang hindi matatangay.
18. May ulo walang tiyan, may leeg walang (sandok, bote, tansan)
baywang.
25
1 Layunin
Nababasa ang maikling tula nang may tamang bilis, diin, ekspresyon,
at intonasyon
Naibibigay ang kahulugan ng salita sa gamit ang diksiyonaryo
Nasasagot ang mga tanong sa napakinggang tula
Mahahalagang Tanong
Sabihin:
Ngayong linggo na ito, pag-uusapan natin ang kahalagahan ng pagsasama-sama ng
pamilya at sagutin ang mga tanong na:
Bakit mahalaga ang sama-samang pamilya sa kulturang Pilipino?
Paano ginamit ang pangngalan sa mga tekstong mababasa at mapakikinggan sa
araling ito?
Pagbabaybay PU
Paunang pagsusulit Magpahanda ng isang
Maghanda ng sampung salita na natutuhan sa kuwaderno para sa pagbabaybay.
unang linggong aralin. Dito itatala ng mag-aaral
ang kaniyang iskor tuwing
magkakaroon ng pagsusulit sa
pagbabaybay. (Maaari rin namang
ito ay sa likod ng kuwaderno sa
Filipino.) Sa Pasaporte naman,
isusulat ng mag-aaral ang
kaniyang pagkakaunawa sa mga
salitang lilinangin sa buong linggo
at ang pangungusap na ginawa
nila gamit ang mga bagong salita.
Paghawan ng Balakid
Ipagawa ang nasa Tuklasin Mo A, KM p. 11.
Itanong:
PT
Ano ang kahulugan ng alagaan? Kalungkutan?
Matatag? Sandigan? Tagumpay?
pangungusap.
Pagganyak PN
Bigyan ang bawat pangkat ng isang malaking
kahon.
Sabihin:
Sa loob ng dalawang minuto, ilagay sa loob ng
PS
kahon ang mga bagay na mahalaga sa iyo.
26
Itanong:
Ano-ano ang inilagay mo sa kahon?
Bakit ito mahalaga sa iyo?
ng kanilang sagot.
Itanong:
Ano ang halaga ng pamilya?
Gawin Natin
Sabihin:
Kanina ipinakita ninyo ang mga bagay na
mahalaga sa inyo. Ano ba ang ibig sabihin ng
salitang mahalaga? Gumawa ng word map batay sa
Ano pa ang mahalaga para sa iyo? sagot ng mga mag-aaral.
May babasahin akong tula sa inyo.
Alamin natin kung bakit para sa kaniya ay
mahalaga ang pamilya.
Pagbasa ng Tula
Basahin nang malakas ang tula. Isulat ito sa tsart.
Tandaan na ang tula ay hindi na
Halaga ng Pamilya binabasa na may indayog o ang
ni Arjohn V. Gime tinatawag nating sing-song. Ito ay
binabasa na nang tuloy-tuloy at sa
Pamilya’y dapat alagaan
natural na paraan.
Sila’y ating sandigan
Sa hirap at kalungkutan
Bawat kasapi’y maaasahan.
Mula pagkabata hanggang pagtanda
Di nagsawa sa pagkalinga
Ipinunlang pag-aaruga
Aning binhi ng pamilya’y masagana.
Pamilyang pinagmulan ay ating buhay
Ama, ina, anak, laging magkaagapay
Ugnayang matatag na walang kapantay
Sama-sama sa pag-abot hangad na
tagumpay.
Itanong:
PN
Ano ang pamagat ng tula?
Tungkol saan ang tula?
Bakit daw mahalaga ang pamilya?
Bakit dapat alagaan ang pamilya?
Ano ang ibig sabihin na ang pamilya ay
sandigan?
Ano ang hindi pinagsasawaan ng pamilya na
ibigay sa atin?
Bakit matatag ang ugnayan ng isang pamilya?
27
Ikalawang Pagbasa ng tula
Basahin ang tula kasabay ang mga bata.
Gawin Ninyo Maaari mong baguhin PS
Ipangkat ang klase sa tatlo ang mga gawaing ibinigay
Ipagawa ang gawaing inihanda para sa bawat rito kung sa palagay mo ay hindi
pangkat. ito kaya ng iyong mga mag-aaral.
Pangkat 1 - Rap ng tulang “Halaga ng Pamilya” Maaari ka rin namang magdagdag
Pangkat 2 –Simbolong guhit na maiuugnay sa ng iba pang gawain.
pagpapahalaga sa pamilya.
Pangkat 3 –Lapat-tunog o awit sa “Halaga ng
Pamilya”
Matapos ang inilaang oras, tawagin ang mga Gabayan ang mga mag-aaral sa
pangkat upang ipakita ang kanilang inihandang pagbasa ng tula.
pagtatanghal. Itama kung may mali sa pagbasa
Bigyang halaga ang ginawa ng bawat pangkat. nila tulad ng pagbasa na pasing-
Ikatlong Pagbasa ng Tula song.
Tumawag ng ilang mag-aaral upang basahin
nang malakas ang tula na nakasulat sa tsart.
Gawin Mo
Ipagawa ang Pagyamanin Natin Gawin Mo A,
KM, p. 14.
Paglalahat
Ipagawa sa mag-aaral ang isang Panandang
Karunungan na isasabit nila sa kanilang leeg. Gabayan ang mga mag-aaral na
Iikot sila sa loob ng klase at ipababasa ang makagawa ng tag.
nakasulat sa tag ng kanilang natutuhan sa Maaari pa rin nilang lagyan ng
aralin. disenyong nais nila.
Natutuhan ko sa araw na ito na mahalaga

ang pamilya dahil ___

2 Layunin
Naiuugnay ang sariling karanasan sa napakinggang tula

Nakapagbibigay ng sariling opinyon o reaksyon sa isang
sitwasyon o tula

Pagbabaybay Matapos ang inilaang oras, PT
Pagtuturo ng salita tawagin ang bawat pangkat
Ipahanap sa diksiyonaryo ang bawat salita na upang iulat ang kanilang natapos
ipinakilala nang unang araw. Ipasulat sa activity na gawain. Ipapaskil ang natapos
sheet ang mga impormasyon tungkol sa bawat na gawain sa inilaang wall.
salita. Maaaring gawain ito nang pangkatan.
28
kahulugan
uri pagpapantig Ibigay ang format na ito sa bawat

pangkat at ipasulat ang sagot ng
bawat pangkat sa isang malinis at
salita malaking papel.
Mga halimbawa
Pangungusap
Balikan PB
Ipabasa muli ang tulang “Halaga ng Pamilya.”
Itanong:
Ano ang mensahe ng tula sa atin?
Pagganyak PS
Ipakita ang larawan. Maghanda ng isang
Itanong: masaya at malungkot na
Ano ang iyong naging damdamin nang makita mag-anak.
mo ang larawan?
Bigyang katwiran ang naging sagot.
Gawin Natin PS
Ipabasa. Talakayin kung ano ang opinyon.
Ito ay isang personal na pananaw
Pamilya’y dapat alagaan, Sila’y o damdamin sa isang isyu.
ating sandigan Ang opinyon ng isa ay maaaring
maging iba o katulad ng iba.
Ipakita ang larawan.
Itanong:
Ano ang naging damdamin sa larawang ito?
Ipaliwanag ang sagot.
Ipabasa:
Sa hirap at kalungkutan,
Bawat kasapi’y maaasahan
Itanong:
Ano ang masasabi mo sa mensahe ng linyang
ito?
29
Magpakita ng iba pang larawan na may kinalaman
sa pamilya. Kunan ng opinyon o reaksiyon ang
mga mag-aaral sa bawat larawang nakikita.
Gawin Natin KM
Magpasulat sa bawat pangkat ng isang talata na Maaaring gamitin ang rubrics na
may walo hanggang sampung pangungusap na ginamit sa mga nagdaang aralin
nagpapakita ng kahalagahan ng pamilya, ang upang mabigyang gabay ang
pagpapahalaga ng Pilipino sa kanilang pamilya pangkat sa pagsulat nito.
sa panahon ngayon.
Gawin Mo
Magpaguhit sa mga mag-aaral kung paano
mapahahalagahan ang kaniyang pamilya.
Tingnan ang gawain. Sa Isaisip Mo A, p. 14.
Paglalahat
Itanong :
Ano ang halaga ng pamilya?
Ipasulat ang sagot ng mga mag-aaral sa coupon
ticket na kanilang gagawin.
Tingnan ang gawain. Sa Isaisip mo A, p. 14.
3 Layunin
Nagagamit nang wasto ang mga pangngalan sa pagsasalita tungkol

sa sarili, sa tao, lugar, bagay, at pangyayari sa paligid


Pagbabaybay Salita 1 2 3
Muling pagsusulit 1. PN
Idikta muli ang sampung salita na nililinang sa 2.
linggong ito.
3.
Ipasulat ang mga salita sa pisara.
4.
Iparekord sa mga mag-aaral ang kanilang
5.
nakuha sa pagsusulit.
6.
Pag-iba-ibahin ang puwesto ng mga salita na 7.
ibinigay noong Paunang Pagsusulit. 8.
9.
10.
Iskor
30
Pagganyak Itala ang sagot ng mga PS
Sabihin: mag-aaral sa isang
Ipakilala ang iyong pamilya sa klase. imaginary tsart. Sa unang hanay,
Sabihin din kung saan kayo nakatira at ilan pang isulat ang mga pangngalang
bagay tungkol sa iyo at sa iyong pamilya. pambalana at sa ikalawa naman
Sundan ang format na ito. ay ang pantangi.
Ang aking pamilya ay binubuo nina ________,
___________, ________, ______ at
_________. May alaga kaming _______. Siya
ay si _________. Nakatira kami sa ________.
Kapag may oras, nagpupunta kami sa
_________ at kumakain ng ______________.
Tumawag ng mag-aaral upang magpakilala ng

kanilang pamilya.
Gawin Natin
Ipabasa ang mga salitang isinulat sa talaan. WG
Itanong:
Ano ang tawag natin sa mga pangngalan sa
unang hanay? Ikalawang hanay?
Ano ang pagkakaiba ng dalawa?
Pagkakatulad?
Kailan ginagamit ang pambalana? Pantangi?
Tumawag pa ng ilang mag-aaral upang
magpakilala ng kanilang pamilya.
Gawin Natin EP
Dalhin ang bawat pangkat sa labas ng silid- Samahan ang bawat pangkat sa
aralan. isasagawang field trip.
Ipatala ang mga pangngalang pantangi at Isa-isa lamang na pangkat ang
pambalana na makikita sa sariling paaralan. dalhin sa labas upang hindi
Matapos ang inilaang oras, babalik ang pangkat magkagulo.
sa silid-aralan upang gumawa ng isang mapa Sabihin sa mga mag-aaral na
upang ipakilala ng paaralan. Ipagamit ang mga maiiwan sa loob ng silid-aralan
impormasyong nakalap sa ginawang field trip. na maaari na nilang simulan ang
Kapag handa na ang lahat, tawagin ang bawat gawain sa Gawin Mo.
pangkat upang ipakita at ipakilala ang paaralan
sa pamamagitan ng mapa.
Gawin Mo
Ipakuha sa mga mag-aaral ang dalang lumang
diyaryo o magasin.
Magpagupit dito ng sampung pangngalang
pantangi at sampung pangngalang pambalana. KM
Gamitin ang mga nagupit na larawan ng
pangngalan sa pagbuo ng mga pangungusap.
31
Paglalahat Maghanda ng isang manila paper
Ipakompleto. na magsisilbing Freedom Wall.
Ang pangngalan ay ______________. Idikit ito sa isang parte ng silid –
aralan. Sabihin sa mga mag-aaral
na isulat dito ang natutuhan nila
tungkol sa pangngalan.
Subukin Natin
Basahin ang talata. Itala ang mga pangngalan
na ginamit dito at ipangkat ayon sa uri nito.
Isulat ito sa tsart.
Maagang nabalo si Aling Menang. Sa Kunin ang Index of Mastery nito.
pamamagitan ng pagtitinda, pinagsumikapan Maaari mo ring palitan ang
niyang itaguyod ang pag-aaral ng kaniyang pagsubok na ito.
tatlong anak.
Idinagdag ni Aling Menang ang kaunting
salaping naiwan ni Mang Vicente sa puhunan
sa pagtitinda. Umupa siya ng malaki-laking
puwesto sa isang bagong tayong supermarket.
Pinag-ibayo niya ang kaniyang lakas ng loob at
inasikaso nang husto ang kaniyang negosyo.
Sa pagsisikap ni Aling Menang, umunlad
ang kaniyang negosyo. Tatlong puwesto na ang
kaniyang inuupahan.
Nakatapos na ng pag-aaral ang kaniyang
mga anak. Ngayon, ang kaniyang tatlong anak
na ang namamahala sa higit na umuunlad
niyang negosyo.
Hango sa Pagpapaunlad ng Pagbasa, St. Mary’s Publication.
4 Layunin
Nakasusulat ng talatang nagsasalaysay

Pagbabaybay PT
Pagtuturong muli ng salita
Paikutin ang mga mag-aaral sa loob Ipasulat ang mga pangungusap sa
ng silid-aralan. Ipabasa ang ginawang Pasaporte ng mga Salita.
pagpapakahulugan ng ibang pangkat sa mga
salitang ipinakilala ng unang araw.
Ipasulat sa kanilang kuwaderno ang kanilang
sariling pakahulugan sa nakilalang mga salita.
32
Pagganyak
Sabihin:
PS
Maglalaro tayo ng Batang Henyo. Huhulaan ng
kabilang pangkat ang mga salitang ibibigay ng
inyong pangkat. Tandaan na ang mga tanong
na ibibigay upang mahulaan ang salita ay dapat
masasagot lamang ng hindi, oo at puwede.
Bigyan ang bawat pangkat ng limang card.
Sabihin :
Umisip ng limang salitang pahuhulaan sa ibang
pangkat. Ang mga salitang ito ay dapat may
kaugnayan sa pamilya.
Isulat nang maayos ang napagkasunduang Isulat sa pisara ang mga salitang
mga salita sa mga card na ibinigay. nahulaan ng mga mag-aaral.
Kapag handa na ang lahat, umpisahan na ang
paglalaro.
Gawin Natin
Itanong: Ang guided writing o minodelong
Nahulaan ba ninyo ang mga salitang inihanda pagsulat ay paraan ng pagsulat
ng ibang pangkat? kung saan ipakikita ng guro ang
Kung mayroong hindi nahulaan, tawagin ang paraan ng tamang pagkakabuo
pangkat na naghanda nito upang pahulaan ang ng pangungusap mula sa salita
salita mula sa kanila. hanggang makabuo ng isang
Ipabasa sa mga mag-aaral ang mga naitalang maayos na talata.
sagot mula sa natapos na gawain.
Itanong: Isulat ang mga pangungusap sa
Ano ang tawag natin sa mga salitang ito? pisara.
Paano natin ipapangkat ang mga salitang nasa
talaan?
Gamit ang mga salitang ito sa talaan, gumawa
ng mga pangungusap na may kinalaman sa
pamilya.
Ipabasa ang mga pangungusap na ibinigay.
Itanong:
Paano natin maisasaayos ang mga Isaayos ang mga pangungusap
pangungusap na ibinigay upang makabuo ng ayon sa mungkahi ng mga
isang talata? mag-aaral
Magkakaugnay ba ang mga pangungusap? KM
May nais ba kayong palitan ng puwesto?
Idagdag? Bawasan?
Ano ang magandang pamagat ng talata? Isulat ang pamagat na sasabihin
Paano ba dapat isulat ang pamagat? ng mga bata.
Ipabasa ang natapos na talata.
Itanong:
Paano sinisimulan ang pagsulat ng talata?
Ano-ano ang dapat tandaan sa pagsulat nito?
33
Gawin Ninyo
Bigyan ang bawat pangkat ng larawan ng isang KM
pamilya.
Sabihin:
Sumulat ng isang talatang nagsasalaysay
tungkol sa pamilyang nasa ibinigay na larawan.
Gamitin ang organizer na makikita sa
Pagyamanin Natin Gawin Ninyo A, KM, p. 13.
Gawin Mo
Sabihin:
KM
Sumulat ng talata na may lima hanggang
sampung na pangungusap tungkol sa kung
ano-ano ang plano mong gawain upang
bigyang-halaga ang sariling pamilya.
5 Layunin
Nakapagbibigay ng sariling reaksyon o opinyon gamit ang
pangngalan
Naipapahayag ang sariling reaksyon o opinyon sa isang isyu

Pagbabaybay
Panghuling pagsusulit
Ipabaybay muli sa mga mag-aaral ang mga
salitang nililinang sa linggong ito.
Kung Natutuhan
Gawain A
Ipakuha ang lumang diyaryo o magasin na dala
ng mga mag-aaral.
Pagupitin ang mga mag-aaral ng larawan ng
mga pangngalang pambalana. Ipadikit ito sa
kanilang kuwaderno. Sa tapat nito, pasulatin
ang mga mag-aaral ng pangngalang pantangi
na angkop sa larawan.
Gawain B Maghanda rin ng lumang diyaryo
Pangkatin ang klase. o magasin para sa mga mag-aaral
Bigyan ang bawat pangkat ng set ng mga na walang dala.
larawan. Ang isang set ay maaaring may
Pakuhanin ang isang miyembro ng pangkat ng limang larawan.
isang larawan.
Sabihin ang sariling reaksiyon sa nakuhang
larawan.
34
Gawain A
Ipabasa muli sa mga mag-aaral ang kuwento ni Ang mga gawain dito ay nakahati
“Jose, Ang Batang Magalang.” sa dalawa. Ibig sabihin, ang isang
Kompletuhin ang tsart na ito matapos ang pangkat ang gagawa ng isang
pagbasa. gawain. Matapos, ang inilaang
oras, magpapalit ang dalawang
Pambalana Pantangi pangkat ng gawain.
Kailangang gabayan ang mga
Gawain B batang hindi nahihirapan sa aralin
Kunin ang reaksiyon ng mga bata sa bawat ng linggong ito.
pangungusap.
-Kailangan ding magtrabaho ang mga nanay.
-Hindi na dapat pinapayagang umalis ang mga
bata kapag madilim na.
-Ang tatay o ang nanay lamang ang dapat
masusunod sa bahay.
Gawaing Pantahanan
Gumawa ng talaaan ng mga pangngalang
pantangi at pambalana na makikita sa sariling
kusina.
Pagtatapos
Maghanda ng isang malaking manila paper na
katulad ng nasa ibaba.
Pagawain ang mga mag-aaral ng Pader ng mga
Pangngalan.
Magpasulat ng pangngalan na nagsisimula sa
bawat letra ng alpabeto. Simulan lamang ito
ngayon. Punuin ito gamit ang iba pang salitang
kanilang matutuhan sa mga magiging aralin.
A B C D E F G H I J K L M N
Ñ Ng O P Q R S T U V W X Y Z
6 Layunin
Nasasagot ang mga tanong sa nabasang tula

Naiuugnay ang sariling karanasan sa nabasang teksto

Pagbabaybay
PU
Paunang pagsusulit
Maghanda ng sampung salita mula sa aralin
nang nagdaang linggo.
35
Balikan WG
Itanong:
Ano ang mga pangngalang pambalana na
nakasulat na sa ating Pader ng Pangngalan?
Pantangi?
Paghawan ng Balakid PT
Ipagawa ang Tuklasin Mo B, KM, p. 12.
Itanong:
Ano ang kahulugan ng nagbubuklod?
Magkakaagapay? Dakila? Kamalayan?
Nag-aatubili?
Ipagamit sa mga mag-aaral ang mga salita sa
kanilang pangungusap.
Pagganyak PS
Sabihin:
Ilarawan ang sariling pamilya.
Pangganyak na Tanong PS
Itanong: Isulat ang ibibigay na
Ano ang mga katangian ng pamilyang Pilipino? sagot sa organizer.
Ipaguhit sa mga mag-aaral ang kanilang sagot
dito.
Gawin Natin
Unang Pagbasa ng Tula
Basahin nang malakas ang tula na nasa Basahin Basahin muli ang paalala sa iyo
Mo, KM, pp. 12-13. noong nakaraang linggo.
Pangkatin ang klase. PN
Bigyan ang bawat pangkat ng isang sobre na
may nakasulat na limang tanong.
Sabihin:
Sa loob ng sobre ay may limang tanong. Ang
bawat isa ay kukuha ng isang tanong at ihahanda
ang iyong sagot dito.
Pag-usapan sa pangkat ang sagot sa bawat
tanong.
Matapos ang inilaang oras, sabihin:
Ngayon, magsama-sama sa isang pangkat ang Pagkatapos, ibigay ang tanong,
magkakapareho ang tanong na sinagot. Pag- tawagin ang mga mag-aaral na
usapan ninyo ang sagot ng bawat isa. Humanda sumagot dito upang ibahagi ang
sa talakayan sa klase. kanilang sagot.
Itanong: Magkaroon ng talakayan batay
1. Bakit huwaran ang pamilyang Pilipino? sa mga sagot na kanilang
ibibigay.
2. Sino-sino ang bahagi ng pamilyang ito?
3. Paano inilalarawan sa tula ang Ina?
Ama? Anak?
36
4. Anong mahalagang aral ang nais
iparating ng tulang binasa?
5. Paano mo maiuugnay ang tulang
napakinggan/nabasa sa iyong pamilya?
Ikalawang Pagbasa ng Tula

Balikan ang organizer na ginawa bago basahin
ang tula.
Itanong:
Ano-anong bagong kaisipan ang maaari mong
idagdag dito matapos mong mabasa ang tula?
Ikatlong Pagbasa ng Tula
Itanong:
Paano mo pahahalagahan ang iyong sariling
pamilya?
Paglalahat
Ipakita sa mag-aaral ang isang Iskala ng Kakayahan
na nasa Isaisip Mo B, KM, p. 15. Mula rito,
tutukuyin nila ang kanilang naging kakayahan sa
gawaing pakikinig at pagsasagawa ng gawain.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
7 Layunin
Nagagamit ang pangngalan sa pagtukoy ng mga ngalan ng tao,

bagay, hayop, at pangyayari

Pagbabaybay
Pagtuturo ng mga salita
Ipagawa muli ang Dictionary Dig. Sa PT
pagkakataong ito, sa halip na uri ng salita at
ang pantig nito ang isusulat, ibibigay naman
ang kasalungat at kasingkahulugan ng bawat
salitang nililinang.
Balikan WG
Sabihin:
Magbigay ng isang pangungusap na ginagamit Ipaliwanag ang pangngalang
ang pangngalang pambalana at pantangi. pambala at pantangi kung may
Ipagamit ang format: mga mag-aaral na nahihirapan
Ang ________ ay _____________. sa pagbibigay ng pangungusap.
37
Pagganyak
Bigyan ang bawat pangkat ng puzzle na kanilang Maghanda ng puzzle ng isang
bubuuin. tao, hayop, bagay, lugar, at
Matapos ang inilaang oras, hayaang ipakita ng pangyayari.
pangkat ang nabuo nilang larawan. Magpasabi
ng ilang pangungusap tungkol dito.
Gawin Natin WG
Itanong:
Ano ang nabuo ninyong larawan?
Pabalikin ang mga mag-aaral sa kanilang
pangkat.
Ipadikit sa isang malaking papel ang nabuong Umikot sa klase upang
puzzle. magabayan ang bawat pangkat.
Sa palibot ng larawan, pasulatin ang bawat
miyembro ng pangkat ng pangngalang pantangi
na may kaugnayan sa larawang nasa gitna.
Halimbawa:
Matapos ang inilaang oras, ipaulat sa bawat Larawan ng lalaking Pilipino –
pangkat ang kanilang ginawa. Pangulong Benigno Aquino,
Itanong: Don Severino delas Alas,
Ano-ano ang pangngalang pantangi na ibinigay? Pedro Calungsod, Eddie Manalo
Paano ito isinulat?
Ano naman ang pangngalang pambalana?
Ano ang pagkakaiba ng dalawa?
Pabalikan muli at ipabasa nang tahimik ang mga
nakasulat sa palibot ng mga larawan.
Sabihin:
Pumili ng isang pangngalan mula sa talaan at Kung kinakailangang
gamitin ito sa pangungusap. magsagawa ng gallery walk,
Gawin ito hanggang sa makapagbahagi ang gawin ito.
lahat ng mga mag-aaral.
Gawin Ninyo WG
Pangkatin muli ang klase.
Papaghandain ang bawat pangkat ng isang PS
maikling dula-dulaan na gagamitin ang mga
pangngalan sa sitwasyon na mapupunta sa
pangkat.
Pangkat 1 – pangyayari sa isang ospital
Pangkat 2 – pangyayari sa palengke o tindahan
Pangkat 3 – pangyayari sa isang sasakyang
pampubliko
Pangkat 4 – pangyayari sa silid-aklatan
Matapos ang pag-uulat ng bawat pangkat,
itanong:
Ano ang mga pangngalang narinig sa dula-
dulaang ipinakita?
Nagamit ba ito nang wasto?
38
Gawin Mo
Itala ang ngalan mga tao at bagay na nais mong
pahalagahan. Sundin ang format na makikita sa
Pagyamanin Natin Gawin Mo B, KM, p. 14.
Paglalahat
Pasagutan ang organizer na makikita sa Isaisip
Mo C, KM, p. 15
Pagsasapuso
Ipagawa ang nasa Isapuso Mo A, KM, p. 16.

8 Layunin
Nakasusulat ng maikling tula mula sa paksa

Pagbabaybay PT
Muling pagsusulit
Idikta ang sampung salitang nililinang sa
linggong ito.
Pagganyak
Magbugtungan Tayo
PS
Bigyan ng ilang minuto ang mga mag-aaral
upang makapagbugtungan.
Tumawag ng isang mag-aaral upang magbahagi
ng kaniyang bugtong. Isulat ito sa pisara. KP
Ipabasa ito ang naisulat na bugtong.
Itanong:
Ano ang napapansin ninyo sa mga salitang Gabayan ang mga mag-
ginamit sa bugtong? aaral upang matukoy nila ang
Kailan magkatugma ang mga salita? pagkakatugma ng salita sa
bugtong
Gawin Natin PB
Ipabasang muli ang tula na nasa Basahin Mo,
KM, pp. 12-13.
Itanong:
Ano-ano ang salitang magkakatugma na ginamit
dito?
Saan ito matatagpuan?
Ano ang anyo ng isang tula?
Alin sa mga ito ang taludtod?
Alin naman ang linya?
Ilan ang paksa ng tulang binasa?
Paano ipinakita ang iba’t ibang paksa ng tula?
39
Sabihin:
Ang tula ay isang anyong pampanitikan na
gumagamit ng matatalinghagang salita.
Ito ay may himig, ibig sabihin magkakatugma
ang mga huling salita ng bawat linya. Kalimitan
din, may sukat ang mga linya nito. Ibig sabihin
magkakatulad ang bilang ng pantig sa bawat
linya. Ngunit may mga tula naman na malaya
pagdating sa sukat.
Gawin Ninyo KM
Pagawin ang bawat pangkat ng isang
tugma tungkol sa paksang mapipili at
mapagkakasunduan ng pangkat. Gabayan ang bawat pangkat sa
Ipabasa sa bawat pangkat ang natapos na paggawa ng isang maikling tula.
tugma.
Pabigyang puna sa mga kaklase.
Isulat muli ang tugma na isinasaalang-alang
ang mga puna at mungkahi na ibinigay ng mga
kaklase.
9 Layunin
Nakasusulat ng isang tula
Yugtong ng Pagkatuto Munting Paalala sa Iyo

Pagbabaybay PT
Pagtuturong-muli ng mga salita.
Ipaguhit sa mga mag-aaral ang pagkakaunawa Kung hindi pa kaya ng mga bata,
nila sa salitang nililinang ng linggong ito. magkaroon ng talakayan sa
kahulugan ng bawat salita.
Balik-aral KM
Itanong:
Paano isinusulat ang isang tula?
Gawin Natin
Ipakita ang rubrics sa pagsulat ng isang tula.
Talakayin ito sa mga mag-aaral upang maging
gabay nila sa pagsulat ng sarili nilang tula.
40
Gawain Mo KM
Pagawin ng isang tula ang mga mag-aaral
tungkol sa kanilang pagpapahalaga sa pamilya.
Matapos ang inilaang oras, ipakita muli ang
rubrics na ipinaliwanag bago magsimula ang Gabayan ang mga mag-aaral sa
pagsulat. paggawa ng isang maikling tula.
Ipagamit ito upang makita ng mga mag-aaral
ang kalakasan at kahinaan ng tulang kanilang
isinulat.
Ipasulat muli ang natapos na tula batay sa
ginawang pagsusuri.
Matapos, basahin sa kaklase ang natapos na
tula at pabigyang puna muli.
Isulat muli ang tula.
Paglalahat
Itanong:
Ano-ano ang dapat tandaan sa pagsulat ng tula?
Pagsasapuso
Itanong:
Ano ang naramdaman mo matapos ang pagsulat
ng tula?
Ipagawa ang Isapuso Mo B, KM p 16.
10

Layunin
Natutukoy ang pangngalang pantangi at pambalana sa talata


Pagbabaybay PT
Pagsusulit para sa Mastery
Ipabaybay muli ang mga salitang nililinang ngayong
linggo.
Balikan ang sagot ng mga mag-aaral sa mahahalagang
tanong na ibinigay sa unang araw.
Itanong:
Nabago ba o hindi ang inyong sagot?
Pangatwiranan ang inyong sagot.
Gawaing Pantahanan
Gumawa ng isang Bote ng Pasasalamat.
Araw-araw, sumulat ng tatlong bagay na nais mong
ipagpasalamat. Ilagay ang sinulatang papel sa
inihandang bote o garapon.
41
Pagtatapos
Pagawain ng isang bookmark ang mag-aaral.
Nakapaloob sa bookmark ang kanilang natutuhan sa
bawat linggo.
Ang bookmark na ito ay magsisilbing natutuhan
ko sa bawat linggo.
1ng Linggo:_______________________
2ng Linggo:_______________________
Karagdagang Babasahin
MISOSA Filipino 4 Modyul 9, pp. 2-3
Hiyas sa Pagbasa 4, 2000. pp. 122-123
Pagdiriwang sa Wikang Filipino 5, 1999. p. 117
Hiyas sa Pagbasa 4, 2000. pp. 187-189; 195;196
Filipino 4. Sagisag ng Lahi, 2000. pp 99-109
Hiyas sa Wika 5, 1999. pp 48-51
Panlingguhang Pagtataya
A. Punan ng tamang salita ang patlang sa tula.
pag-asa gampanin tradisyon pamilya kumakalinga
kalugdan kultura isinasagawa tatak magulang
Masayang pagmasdan ang bawat(1)_________

Lahat ay tulong-tulong, sama-sama
sa mga(2)_________ sa bahay man o bansa
1. pamilya
2. gampanan Responsibilad tunay na (3)_________.
3. isinasagawa
4. magulang Pagpapalaki sa anak dapat may takot sa Diyos
5. kalugdan
6. kumakalinga sa(4)_________ at bansa’y pagsunod ay lubos
7. pag-asa Turuang isipan ng anak, sa kabutihan matimo
8. kultura Upang sa gayon, sila’y(5) _________ sa mundo.
9. tradisyon
10. tatak
Mga magulang natin ay bigyang halaga
Na sa atin sila’y nagmahal, (6)_________
Araw-gabi trabaho nila’y walang pahinga
Mabuhay lamang pamilyang puno ng(7)_________.
Sa bawat pamilya pagmasdan itong (8)_________

Sumasalamin sa kanilang (9)_________ at paniniwala
Tulad ng Pamilyang Pilipino, tunay at kakaiba
Dahil may sariling (10)_________ na wala sa iba.
42
B. Sagutin ang tanong mula sa tulang nabuo.
11. Tungkol saan ang tula?
12. Ano ang nais iparating ng bawat saknong sa tulang ito?
13. Ano ang reaksiyon/opinyon mo sa
a. unang saknong
b. ikalawang saknong
c. ikatlong saknong
d. ikaapat na saknong
14-15. Ano ang ipinakikitang damdamin ng tula sa mambabasa? Ipaliwanag.
C. Tukuyin ang pangngalang inilalarawan sa bawat bugtong.
16. Halamang hindi nalalanta, kahit na (buhok, halaman, butiki)
putulan pa.
17. Nakakahong bahaghari, kulay ay sari-sari (damit, sampayan, krayola)
18. Ibon kong saan man makarating, (uwak, kalapati, salamin)
makakabalik kung saan nanggaling.
19. Gupitin mo ma’y hindi mamatay, maputol (buntot, kuko, kandila)
man ay patuloy na nabubuhay
20. Tanikalang may sabit, sa batok nakakawit (bolpen, lapis, kuwaderno)
43
ARALIN
3 Halaga ng Paggalang sa Loob ng Tahanan
Nasasagot ang mga tanong tungkol sa mahahalagang detalye ng napakingggang
balita F4PN-lf-3.2
Wikang Binibigkas
Nakapagbibigay ng panuto gamit ang pangunahing direksyon F4PS-le-j-8.5
F4PS-lb-h-6.1
Gramatika
Nagagamit nang wasto ang mga pangngalan sa pagsasalita tungkol sa sarili, sa
mga tao, lugar, bagay, at pangyayari sa paligid F4WG-la-e-2
Nagagamit ang iba’t ibang uri ng panghalip sa usapan at pagsasabi tungkol sa
sariling karanasan F4WG-lf-j-3
Naibibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng paglalarawan
F4PT-le-1.13
Pag-unawa sa Binasa
Napagsusunod-sunod ang mga pangyayari sa kuwento sa tulong ng
nakalarawang balangkas F4PB-le-5.4
Nasasagot ang mga tanong na bakit at paano F4PB-lf-j-3.2.1
Nakasusulat ng balangkas ng binasang teksto sa anyong pangungusap o paksa
F4EP-I-f-h-14
Nakasusulat ng talatang nagbabalita F4PU-Id-h-2.1
Panonood
Naibibigay ang kahalagahan ng media (hal. pang-impormasyon, pang-aliw,
panghikayat) F4PDI-e-2
Paunang Pagtataya (Pangkatang Gawain)
Pangkatin ang mga mag-aaral.
Isagawa ito sa loob ng sampung minuto.
Ipamahagi ang envelope na may lamang picture puzzle (larawan na may
kaugnayan sa pamilya), manila paper, at pentel pen.
Ipabuo ang picture puzzle.
Ipadikit ang nabuong larawan sa inilaang papel.
Sumulat ng isang talata na may apat na pangungusap batay sa sariling
karanasan na may kaugnayan sa larawan.
Bilugan ang pangngalan at salungguhitan ang panghalip.
Matapos maisagawa ang pangkatang gawain, bigyang pansin ang pagtatama
sa mga sagot.
Palalimin ang pagbibigay halaga sa binuong picture puzzle.
44
1 Layunin
Naipamamalas
Naipamamamalasangang
kahusayan sa sa
kahusayan pakikinig ng ng
pakikinig balita
balita
Nasasagot ang mga tanong tungkol sa mahahalagang detalye ng
napakingggang balita
Mahalagang Tanong
Itanong:
Paano mo maipakikita ang pagiging magalang sa bawat kasapi ng iyong pamilya?
Kailan ginagamit ang panghalip? Ano-anong panghalip ang ginamit sa aralin?
Paano isinusulat ang isang balita?
Pagbabaybay
Unang pagsusulit PU
Maghanda ng sampung salita na may kinalaman
sa natapos na aralin.
Pabuksan ang KM at ipagawa ang Tuklasin Mo
A, p. 17. Gabayan ang mga mag-aaral sa
Itanong: paggamit ng diksiyonaryo.
Ano ang ibig sabihin ng huwarang pamilya?
Ipagamit ito sa mga mag-aaral sa sariling
pangungusap.
Pagganyak
Itanong: PB
Kung magkakaroon ng pagpaparangal sa isang
huwarang pamilya, ipapasok mo ba bilang
nominado ang sarili mong pamilya? Bakit?
Itanong:
Bakit pinarangalan ang pamilya ni Manuelito
Villanueva?
Gawin Natin PN
Sabihin:
Alamin natin ngayon sa pamamagitan ng
pakikinig ng isang balita kung bakit pinarangalan
ang pamilya ni Manuelito Villanueva.
Basahin nang malakas.
Pamilyang Navoteño, Maaaring i-tape ang naturang
balita o gumamit ng ibang balita
Pinarangalang Huwarang Pamilyang Pilipino na may kaugnayan pa rin sa
Oktubre 1, 2012 tema.
MULING NAPILI sa ikalawang pagkakataon
ang Navotas, sa pagkakaroon ng isang
huwarang pamilya matapos
45
parangalan ng Department of Social Welfare
and Development (DSWD) ang isang pamilya
sa nasabing lungsod sa ginanap na Huwarang
Pamilyang Pilipino bilang paggunita ng National
Family Week nitong nakaraang Biyernes sa SM
Mall of Asia, Pasay City.
Napili ang Pamilya Villanueva na si Manuelito
Villanueva, ama ng tahanan ng Brgy. Tanza
Navotas City na may limang anak, mula sa 12
nominadong pamilya sa buong Kamaynilaan.
Ang nasabing programa ay isang bahagi ng
Pantawid Pamilyang Pilipino Program o 4Ps
upang mapanatili ang kalagayan ng nabanggit na
programa at maging aktibo ang mga miyembro sa
kanilang lipunan.
Ang tanging ikinabubuhay ng pamilya Villanueva
ay ang pagiging mangingisda ni Manuelito
habang ang asawa nito maliban sa pag-aalaga ng
kanilang mga anak ay boluntaryo ring nagtuturo
bilang guro sa Tulay ng Kabataan Foundation.
Makatatanggap ang pamilya ng Php1,400 bawat
buwan para sa edukasyon at kabuhayan ng
pamilya.
At ngayong araw ng Lunes, Oktubre 1, bibigyan
ng pagkilala ni Mayor John Rey Tiangco ang
Pamilya Villanueva bilang huwarang pamilyang
Pilipino, na gaganapin sa Navotas City Hall
Ground, sa ganap na ika-8 ng umaga.
(MARY H. SAPICO)
http://www.pinoyparazzi.com/pamilyang-navoteno-pinarangalang-huwa
rang-pamilyang-pilipino
Itanong:
Sino ang bibigyan ng pagkilala?
Bakit siya pararangalan?
Ilarawan ang kaniyang pamilya.
Ano ang benepisyo ng pagkakahirang sa kaniya
bilang ama ng huwarang pamilya?
Ihalintulad ang sariling pamilya sa pamilya ni
Manuelito.
Basahin muli nang malakas ang balita.
Ibigay ang hinihinging impormasyon ng talaan
ayon sa balitang napakinggan.
Ano ang
nangyari?
Paano Saan
nangyari? nangyari? EP
Pamagat Maaaring tumawag ng ilang

ng Balita
mag-aaral upang isalaysay
Bakit Sino-sino
ang narito?
muli ang napakinggang balita
nangyari?
sa tulong ng natapos na
Kailan ito nakalarawang balangkas.
nangyari?
46
Paglalahat
PS
Ano-ano ang dapat tandaan upang maunawaan
ang pinakikinggang balita?

2 Layunin
Nakapagbibigay ng panuto gamit ang pangunahing direksyon

Naisasalaysay muli ang napakinggang balita gamit ang mga larawan

Pagbabaybay PT
Pagtuturo ng mga salita.
Ipaikot ang bawat papel na may nakasulat na Maghanda ng papel sa bawat
salitang lilinangin sa linggong ito. salitang lilinangin sa linggong
Pasulatan sa mga mag-aaral ng isang salita na ito.
maiuugnay niya sa salitang nakasulat sa gitna ng Isulat sa gitna ng bawat papel
papel. ang salita.
Gawin ito hanggang sa ang lahat ng mag-aaral ay
makasulat sa mga inihandang papel.
Balikan
WG
Itanong:
Ano ang ibig sabihin ng huwarang pamilya?
Gawin Natin
PS
Muling basahin ang balita sa mga mag-aaral.
Magpaguhit sa bawat pangkat ng larawan
na nagpapakita ng mga pangyayari sa
napakinggang balita.
pangkat upang maisalaysay ang bahagi ng
balitang napakinggan sa pamamagitan ng
natapos na larawan.
Ipakita ang mapa kung saan gaganapin ang
pagpaparangal sa pamilya ni Manuelito.
Pabuksan ang KM sa p. 20.
Pag-usapan ang mapa.
Itanong:
Ano-ano ang makikita sa silangan? Kanluran?
Timog? Hilaga? Gabayan ang mga mag-aaral
Paano makararating sa lugar kung saan upang makapagbigay ng
bibigyang-parangal ang pamilya ni Manuelito? mga panuto gamit ang mga
pangunahing direksiyon.
47
Gawin Ninyo
Pangkatin ang klase at ipagawa ang Pagyamanin
Natin Gawin Ninyo B, KM, p. 21.
pangkat upang ibahagi ang kanilang natapos na
mga panuto at ipatukoy ang lugar na kanilang
nais papuntahan.
Gawin Mo
Iguhit ang sariling pamayanan.
Sumulat ng limang panuto tungkol sa mga lugar
na makikita rito. Gamitin ang mga pangunahing
direksiyon.
Matapos ang inilaang oras, tumawag ng ilan
upang magbahagi ng natapos na gawain.
Paglalahat
Paano mo maipakikita ang pagiging magalang sa
pagbibigay ng direksiyon?
Pagsasapuso Ipaalala sa mga mag-aaral na
Ipagawa ang Isapuso Mo A, KM p. 26. ang paggalang ay hindi laging
nangangahulugang paggamit
ng po, opo, ho, at oho.
Paggalang din ang mahinahong
pagsasalita at angkop na
pagkilos.
3 Layunin
Nagagamit nang wasto ang mga pangngalan sa pagsasalita tungkol

sa sarili, sa tao, lugar, bagay, at pangyayari sa paligid
Natutukoy ang kasarian ng pangngalan at nagagamit sa sariling
pangungusap

Pagbabaybay
PT
Muling Pagsusulit
Idikta muli ang sampung salita ng linggong ito
upang makita kung natandaan ng mga bata
ang tama nitong baybay.
Balikan
PS
Itanong:
Bakit huwaran ang pamilya ni Manuelito?
Gawin Natin Tumawag ng ilang mag- PS
Basahin muli ang balita na binasa noong unang aaral para basahin ang
araw. balita. Gawing malikhain sa
pagpapabasa ng balita para
maging makatotohanan.
48
Itanong: WG
Tungkol saan ang balita? Gumawa ng isang imaginary
Ano-ano ang pangngalang ginamit sa balita? table upang maitala ang mga
Isulat sa pisara ang sagot. pangngalan na ginamit sa balitang
Ihanay ang mga pangngalan sa talaan batay sa binasa sa mga mag-aaral.
kasarian. Sa unang hanay, isulat ang
Itanong: pambabae, sa ikalawa naman ang
Ano ang napansin ninyo sa mga pangngalan panlalaki, sa ikatlo ang di-tiyak at
sa unang hanay? Ikalawang hanay? Ikatlong sa ikaapat ang walang kasarian.
hanay? Ikaapat na hanay?
Paano ito isinulat?
Hayaang magbigay pa ang mga mag-aaral
ng ibang halimbawa sa bawat kasarian ng
pangngalan.
Idagdag sa talaan.
Gamitin sa sariling pangungusap ang mga
pangngalan.
Gawin Ninyo
KM
Bigyan ang bawat pangkat ng isang malinis
na papel at iba’t ibang kulay ng panulat na
sasapat sa bawat pangkat ng klase.
Sabihin sa mga mag-aaral na bawat isa Matapos ang inilaang oras, tawagin
ay susulat ng isang pangungusap na may ang bawat pangkat upang ibahagi
pangngalan sa ibinigay na papel upang ang natapos na gawain.
makabuo ang kanilang pangkat ng isang
kuwento tungkol sa isang nasaksihang
pangyayari sa labas ng silid-aralan.
Gawin Mo Maghanda ng dummy na
Magpakita ng halimbawa ng sertipiko na sertipikong gagamitin ng mga
inihanda. mag-aral.
Lagyan ng disenyo at pangalan ang Sertipiko
ng Pagkilala para sa sariling pamilya.
Gumamit ng asul na panulat sa ngalan ng tao. PU
- berde para sa lugar
- orange para sa bagay
Paglalahat
Itanong:
Ano ang kasarian ng pangngalan?
Pagsasapuso
Wall Post sa Puso Mo Maghanda ka ng malaking Wall
Gamitin ang malaking larawan ng Wall Post o Post na nakasulat sa manila paper
isang buong manila paper. o kartolina.
Ipasulat dito ang mga pangngalang dapat mong Ihanda rin ang mga piraso ng
igalang.
colored paper
Isulat ang sagot sa iba’t ibang kulay ng papel.
- Berde – pambabae
- Asul – panlalaki
- Dilaw – di-tiyak
- Kahel – walang kasarian
49
Subukin Natin Kunin ang index of mastery nito.
Basahin ang talata. Itala ang mga pangngalang
ginamit dito ayon sa kasarian.
Nagising si Liza isang gabi. May narinig
siyang ngiyaw ng pusa sa labas.
“Ngiyaw, ngiyaw,” mahinang ungol ng pusa,
na tila ba nasa gipit na kalagayan. Madilim
noon at natakot siyang lumabas na mag-isa.
Matagal na niyang ibig na magkaroon ng
pusa, kaya ginising niya ang kaniyang kapatid
upang samahan siya sa labas ng kanilang
bahay.
Mula noon, ang pusang napulot ay naging
kalaro at kasama ni Liza.
- Hango sa Pagpapaunlad ng Pagbasa, St.
Mary’s Publishing House
4 Layunin

Nakasusulat ng talatang nagbabalita
Nagagamit nang wasto ang mga pangngalan
Nasusuri ang balita gamit ang balangkas

Pagbabaybay
PT
Muling pagtuturo ng mga salita
Ipabasa sa mga mag-aaral ang mga papel ng
salita na ginawa nang nagdaang araw.
Matapos ang inilaang oras, ipagamit ang salita
sa sariling pangungusap.
Balikan
Ipabasa ang mga pangungusap.
WG
1. Pinangaralan ni Gng. Reyes ang
kaniyang anak sa hindi pagsunod sa
guro.
2. Tinanggap ni G. Henry ang Sertipiko ng
Pagkilala bilang mahusay na guro sa
paaralan.
Itanong:
Ano ang pangngalang ginamit sa unang
pangungusap? Ikalawang pangungusap?
Tukuyin ang kasarian nito.
50
Gawin Natin
Suriin ang balitang napakinggan noong isang
araw. Kung kinakailangan, basahin muli
Ipagamit mo ang balangkas na ito. ito nang malakas sa klase.
Pamagat _____________________
Paksang-diwa _____________________
Mga Detalye _____________________
_____________________
_____________________
Itanong:
KM
Saang bahagi ng balita hinango ang pamagat?
Paano isinulat ang pamagat?
Ano-anong tanong ang sinagot sa unang talata?
Ibigay ang mga karagdagang impormasyon na
sumuporta sa talata.
Tiyak ba o paligoy-ligoy ang nilalaman ng balita?
Ibigay mo ang kahulugan ng balita batay sa
naunang talakayan.
Magbigay ng halimbawang balita na nagsisimula
sa pamatnubay na tanong na ano, sino, saan,
kailan, at paano.
Ipakita sa mga mag-aaral ang balitang nakasulat
sa tsart. Ituro kung paano ito isinulat gamit ang
mga pamatnubay na tanong.
BALITA
Paksa Pangyayari Tanong
Gamit ang graphic organizer, suriin ang balita

gamit ang hinihinging datos.
Gawin Ninyo
KM
Pangkatin ang klase. Gamitin ang datos na
makikitang impormasyon sa Pagyamanin Natin
Gawin Ninyo C, KM p. 21 sa pagsulat ng isang
balita.
Paglalahat
Ipagawa sa mga mag-aaral ang “Bintana ng
Pag-unawa” na nasa Isaisip Mo A, KM, p. 25.
ng kanilang natapos na gawain.
51

5 Layunin
Nakasusunod sa nakasulat na panuto

Pagbabaybay PT
Pagsusulit na pang-masteri
Kung Natutuhan
Ibigay ang kagamitan para sa pangkatang Maaari mong pangkatin ang klase
gawain. ayon sa kanilang pagkakaunawa
Bigyan ang bawat pangkat ng sapat na oras sa natapos na mga aralin.
upang maisagawa ang nakasulat sa activity Gabayan ang mga bata sa
sheet. pagsasagawa ng aralin.
Ipabasa ang panuto na makikita sa activity Bigyan ng ibayong paggabay
sheet na ibinigay sa pangkat. ang mga mag-aaral na hindi
Pangkat I - Itala ang pangngalan sa nabasang masyadong naunawaan ang mga
balita. Ihanay ito ayon sa kasarian aralin.
Pangkat II- gamit ang pangngalan na binanggit
sa balita, sumulat ng 5 pangungusap.
Pangkat III- Gumawa ng balangkas ng
napakinggang balita.
Pangkat IV – Sumulat ng isang balita tungkol
sa nangyari sa klase sa araw na ito.
Matapos ang inilaang oras para matapos ng
bawat pangkat ang kanilang gawain, pagpalitin
naman ng gawain ang mga pangkat.
Ulitin ang ganitong proseso hanggang sa
magawa ng lahat ng pangkat ang mga
inihandang gawain.
Gawaing Pantahanan
Sumulat ng maikling balita tungkol sa
pangyayaring naganap sa sariling tahanan.
Gamitin ang balangkas bilang patnubay sa
pagsulat.

6 Layunin
Nasasagot ang mga tanong tungkol sa mahahalagang detalye ng

nabasang balita

Pagbabaybay Maaari kang pumili ng mga
Unang pagsusulit salita mula sa
Bokabularyong Pang-akademiko.
52
Balikan WG
Bigyan ang bawat pangkat ng sulatang papel.
Ipaskil ito sa pisara.
Papilahin ang bawat pangkat sa tapat ng
kanilang sulatang papel.
Sa hudyat ng guro, ang bawat isa ay susulat
ng isang pangngalan ayon sa mga kasarian na
nakasulat sa papel.
Ang may pinakamaraming tamang sagot ang
mananalo sa larong ito.
Itanong:
Ano ang pangngalan?
Ano ang kasarian ng pangngalan?
Paghawan ng Balakid
Ipagawa sa mga bata ang gawain sa KM PT
Tuklasin Mo B, p, 18.
Tumawang ng mag-aaral upang magbahagi ng
kanilang sagot.
Ipagamit sa sariling pangungusap ang mga
bagong salita.
Pagganyak
Itanong: PU
Paano ka magiging huwarang bata sa mga
kapatid mo? Kaklase mo?
Itanong:
Bakit sinabing huwaran ang pamilya Cuevas?
Gawin Natin
Sabihin ang pamagat ng balitang babasahin.
Itanong: Ihanda ang “Gintong Kahon
Ano ang nais ninyong malaman sa babasahin ng Kaisipan” at mga papel na
ngayon? pagsusulatan ng mga tanong.
Ipasulat ang sagot ng mga mag-aaral at ipadikit
ito sa Kahon ng Tanong.
Basahin ang mga tanong na nakadikit sa kahon. PB
Ipabasa ang balita na nasa Basahin Mo, KM,
p. 18-19.
Itanong:
Sino ang pinarangalan?
Ilarawan ang pamilya Cuevas.
Saan sila pinarangalan?
Ano-anong pang-uri ang ginamit upang
mailarawan ang pamilyang Cuevas?
Bakit sila pinarangalan?
Bakit nagtatakda ng Huwarang Pamilya?
Ano-ano pa ang naganap sa selebrasyon ng
Linggo ng Pamilya?
53
Dapat bang kilalanin ang natatanging pamilya?
Bakit?
Kung ang pamilya mo ay isa sa mga
paparangalan, ano ang iyong dapat gawin?
Bakit?
Panapos na Gawain
Buuin ang pangungusap.
Ang pamilya para sa akin ay ____________.
7 Layunin
Naisasalaysay muli ang nabasang teksto gamit ang mga larawan

Pagbabaybay
PU
Ipaliwanag ang kahulugan ng bawat salita sa
mga mag-aaral.
Pabigyang-kahulugan ang bawat salita gamit ang
kanilang sariling salita at batay sa pagkakaunawa
sa ipinaliwanag ng guro.
Balikan Ang “Buhay na Larawan” KM
Pangkatin ang klase. ay isang pagsasadula ng
Bigyan ng sapat na oras ang bawat pangkat isang pangyayari na walang
upang makagawa ng isang buhay na larawan sa salitaan. Sa hudyat ng Hinto
naganap na parangal sa binasang balita nang o Tigil, ang lahat ng mga
nagdaang araw. nagsisiganap ay hihinto sa
Matapos ang inilaang oras, ang bawat pangkat kanilang ginagawa at hindi
ay magpapakita ng kanilang inihandang buhay gagalaw hangga’t hindi
na larawan. binibigyan ng hudyat na maaari
na silang gumalaw.
Pagganyak PS
Itanong:
Ano ang napakinggan o napanood mong balita?
Tumawag ng ilan upang magbahagi ng isang
balitang napakinggan o nabasa.
Gawin Ninyo Maghanda ng rubrics na PS
Pag-aralan ang mga larawan ng mga pangyayari gagamitin sa pangkatang
sa nabasang balita na makikita sa Pagyamanin gawain. Ituro muna sa mga
Natin Gawin Ninyo D, KM, p. 22. mag-aaral ang pamantayan sa
Bigyan ang bawat pangkat ng oras upang pag-iiskor.
makapaghanda ng isang pag-uulat tungkol sa Gabayan ang mga mag-aaral
nabasang balita. Gamitin ang mga larawang habang ginagawa ang gawain.
nasa KM.
54
Gawin Mo PS
Iguhit ang isang balitang nabasa.
Gamitin ito sa pagsasalaysay.
Paglalahat Sabihin ang mahahalagang
Ano-ano ang dapat tandaan sa pagsasalaysay detalye na sumagot sa mga
ng isang nabasang balita o impormasyon? tanong na ano, sino, kailan,
Ipakompleto ang talaan sa Isaisip Mo B, KM p. saan, at paano;
25. Bigkasin ito nang malinaw.
Huwag magdaragdag o
magbabawas ng detalye.
Pagsasapuso
Ipakompleto sa mga mag-aaral.
Mahalagang maging mulat sa mga nangyayari
sa ating kapaligiran, kaya mula ngayon,
pagsisikapan kong _________________.
8 Layunin
Natutukoy ang panghalip panao
Nagagamit ang panghalipna panao sa usapan at pagsasabi ng
tungkol sasariling karanasan

Pagbabaybay PU
Muling pagsusulit
Balikan Gabayan ang bawat PB
Pangkatin ang klase. pangkat ng mga
Magpagawa ng filmstrip ng balitang nabasa. gagamitin : manila paper
Matapos ang inilaang oras, tawagin ang mga
pangkat upang ibahagi ang natapos na gawain.
Gawin Natin
Ituro ang awit na ito. Isulat ito sa tsart. PS
Ako’y Isang Mamamayan Protocol sa pagtuturo ng awit.

Ako, ako, ako’y isang mamamayan (3x) Awitin ang kanta.
Ako’y isang mamamayan Ipabasa ang titik ng awit.
Tayo ay sumayaw, ikaway ang kamay, ikembot Ituro ang tono ng awit.
ang baywang at umikot (2x) Umawit kasabay ang mga mag-
(Palitan ang Ako ng Ikaw, at Tayo) aaral.
Ituro ang action (kung mayroon)
Awitin ang kanta kasabay ng
kilos/galaw.
Itanong: WG
Ano ang naramdaman ninyo habang inaawit
ito?
Pansinin ang mga salitang may salungguhit sa
awit.
55
Sino ang tinutukoy ng ako? Tayo? Ikaw?
Kailan ginagamit ang ako? Tayo? Ikaw?
Ano ang tawag natin sa mga salitang ito?
Ipabasa muli ang balita sa KM p. 18-19.
Mula sa binasang balita, pasulatin ang bawat Humingi sa mga mag-aaral
pangkat ng pangungusap gamit ang mga ng pangungusap sa bawat
panghalip na ibibigay sa pangkat. halimbawa upang malaman mo
kung ganap nilang nauunawaan
Unang pangkat – ako, ikaw, siya, tayo, ang iyong tinalakay.
Pangalawang pangkat - kami, kayo at sila
Ikatlong pangkat - akin, ko, atin, natin, amin,
naming, iyo o mo,
Ikaapat na pangkat - inyo, ninyo, kaniya o niya,
at kanila o nila.
pangkat upang basahin ang mga inihandang
pangungusap.
Itanong:
Ano ang panghalip na ginamit sa bawat
pangungusap?
Ano ang pinalitan nito?
Paano ito ginamit?
Sino ang tinutukoy nito?
Kailan lamang ito ginagamit?
Gawin Ninyo
Ipagawa ang Pagyamanin Natin Gawin Ninyo E,
KM, p. 23.
Gawin Mo
Ipabasa ang “Ang Gintong Hiyas ng Magulang”
na nasa Pagyamanin Natin Gawin Mo A , p. 23-
24.
Ipakompleto ang talaan na makikita pagkatapos
ng teksto.
Paglalahat
Itanong:
Ano ang panghalip na panao?
Ano-ano ang panauhan ng panghalip?
Ano-ano ang kailanan ng panghalip?
Pagsasapuso
Sabihin:
Sagutin ang tanong sa Isapuso Mo C, p. 26

56
9 Layunin

Naibibigay ang kahalagahan ng media sa pagbibigay ng
impormasyon

Pagbabaybay PU
Balikan
WG
Gamitin ang Toss a Question Technique.
Isa-isang isulat sa bondpaper ang mga panghalip ako ikaw siya
na panao. Bilutin ang mga ito.
kami kanila amin
Sa saliw ng musika, ipapasa ng mag-aaral
ang binilot na mga tanong. Ang mag-aaral kaniya iyo sila
na makakukuha ng binilot na mga tanong tayo
kapag tumigil ang musika ang siyang bubuo
ng pangungusap batay sa panghalip na
mabubuksan.
Ang pangungusap ay tungkol sa pagiging hiyas Gumamit ng masayang musika.
ng magulang. Ipasa muli ang binilot na mga
papel hanggang sa maubos na lahat.
Gawin Natin PB
Ipabasa muli ang balita sa p. 18-19.
Suriin ito gamit ang balangkas na ito.
Pamagat: ______________________ EP
Itala ang sagot sa tsart.
Paksang-diwa: ______________________
Mga Detalye:
1. _______________________________
2. _______________________________
3. _______________________________
4. _______________________________
5. _______________________________ KM
Itanong:
Ano ang pamagat ng balita?
Ano ang paksang diwa ng balita?
Ano-ano ang detalye ng balita?
Ano-anong tanong ang sinagot ng unang
talataan?
Paano inumpisahan ang balita?
Tiyak ba o paligoy-ligoy ang nilalaman ng balita?
Bakit mahalaga ang pagbabasa ng balita?
Ano ang pakiramdam habang kayo ay
nagbabalita? Bakit?
Ano ang dapat tandaan sa pagsulat ng balita?
57
Gawin Ninyo
Pangkatang Gawain
Ipagawa ang Isulat Mo, p. 27-28.
Gawin Mo
Sabihin:
Sumulat ng isang talatang nagbabalita tungkol
sa isang nasaksihang pangyayari sa kalsada sa
iyong paglalakad mula sa inyong bahay papunta
sa paaralan.
Paglalahat
Ano-ano ang dapat tandaan sa pagsulat ng
balita?
Panapos na Gawain
Itanong sa iyong magulang ang kahalagang
naibibigay ng balita bilang isang anyo ng media.
Gamitin ang worksheet para sa panayam sa
magulang.
Worksheet ng Panayam
Pangalan: __________________
Antas/Pangkat: _____________
Petsa: _____________________
Tanong:
Ano ang kahalagahang naibibigay ng
balita bilang isang anyo ng media?
____________________
Lagda ng Magulang

10 Layunin
Nasasagot ang panlingguhang pagtataya


Pagbabaybay PU
Pagsusulit na Pang-masteri
Itanong:
Ano ang halaga ng paggalang sa bawat Ipaguhit sa kuwaderno ang sagot
miyembro ng pamilya? ng mga mag-aaral.
Ano-ano ang pamamaraan para maipakita mo
ang paggalang sa bawat miyembro ng pamilya?
58
Pagtatapos
Sabihin:
Ang paggalang ay isang mahalagang
katangiang taglay nating mga Pilipino. Isang
pagpapahalaga na dapat pagyamanin.
Maaaring maipakita ang paggalang sa ating
tahanan sa pamamagitan ng pagsunod sa utos
ng mga magulang, paggalang sa karapatan
at pagkakaiba-iba ng bawat miyembro ng
pamilya, pagpapahalaga sa kakayahan at
galing ng kapamilya, pagbati kapag dumarating
o umaalis, at pagmamano o paghalik sa pisngi
o kamay ng nakatatanda.
Takda sa Guro: Baguhin depende sa kultura ng
lugar.
Gawaing Pantahanan
Gumawa ng talaan ng mga pagkakataong
nakita mo ang pagiging magalang ng iyong
mga magulang o sinumang nakatatanda sa
inyong tahanan sa isa’t isa.
MISOSA Filipino 4, Modyul 2 pp. 2-4;10-11
MISOSA Filipino 4, Modyul 5 p. 3
BALS 005. Nakuha Mo mp3
Pagdiriwang ng Wikang Filipino 5, 1999 p. 64
PRODED Filipino.Pag-unawa sa Detalye 2-C.
pp 2-3
Hiyas sa Wika 5, 1999. Pp 43-44; 82-83
MISOSA Filipino 5 Pagsulat ng Balangkas
pp 1-14
MISOSA Filipino 4 Modyul 12 pp 5-9
BALS 18 Pagpaplano ng Pagkain. mp3
A. Basahin ang alamat at sipiin batay sa datos na hinihingi sa ibaba nito.

Ang Alamat ng Pakwan
Sa isang liblib na baryo ay may naninirahang lalaki na laging tampulan ng

biro ng mga tao. Siya ay si Mang Juan. Pinagtatawanan siya dahil sa kaniyang
anyo. Maitim siya at tadtad ng bulutong ang mukha bukod pa sa may kaitiman
ang kaniyang balat. Mabait siya at matulungin ngunit ang kapangitan ang laging
nakikita sa kaniya.
Minsan, siya ay pumunta sa taniman upang mamitas ng bungangkahoy.
Ipamimigay niya ang mga ito sa kapitbahay. Kasiyahan na ang gawaing ito para
sa kaniya. Ilang mahaharot na kabataan ang nakakita sa kaniya.
Nagsigawan ang mga ito.“Si Juang pangit, hayan, batuhin natin!” Dahil
dito, siya ay nagbalik sa kaniyang bahay at paiyak na nanalangin, “Dakilang
Ama, buti pa ay kunin na ninyo ako kaysa lagi na lamang akong inaalipusta at
59
pinagtatawanan ng aking kapuwa.”
Pagkatapos niyang manalangin biglang kumulog nang malakas at umulan, sabay

ang pagbagsak niya nang walang buhay.
May kabataang nakakita sa bangkay niya sa bakuran. Sila ay nabigla at na-

patakbo sa takot. Napasigaw ang mga ito ng pa-Juan! pa-Juan na ibig sabihin ay
patay na si Juan.
Pagdating ng mga kapitbahay ay wala na ang bangkay nito sa bakuran.

Nagtaka ang mga kapitbahay niya. Pagkaraan ng ilang araw ay may tumubong
malalagong halaman na gumagapang sa lugar na kinakitaan sa bangkay ni Juan.
Ito ay nagbunga ng malaking luntiang bunga. Binuksan nila ito. Mapula, ngunit
maraming butong maiitim sa loob. Nang kanila itong tikman ay matamis at masarap
ang lasa. Ito’y tinawag nilang pa-Juan na nang lumaon ay naging pakwan.
Pumili ng limang pangngalan at itala ito sa tsart. Isulat ang kasarian nito.
Pangngalan Kasarian
1.
2.
3.
4.
5.
Pumili ng limang panghalip at itala ito sa tsart. Suriin kung ano ang kailanan, panauhan
at kaukulan.
Panghalip Kailanan Panauhan Kaukulan
Sumulat ng balita gamit ang sumusunod na mga datos.

Ano : Paligsahan sa Pagsulat ng Sanaysay
Saan : Paaralang Elementarya ng San Juan
Kailan : Hulyo 25, 2015
Sino : Mag-aaral mula Baitang 4 hanggang 5
Layunin : Makasulat ng sanaysay tungkol sa pagkakaisa ng
pamilya laban sa Climate Change
60
ARALIN
ARALIN
4
4
Paaralan
Paaralan Bilang Pangalawang
Bilang Pangalawang Tahanan
Tahanan
Nasasagot ang mga tanong tungkol sa napakinggang recount
recount
Nasasagot ang mga tanong tungkol sa napakinggang kuwento F4PN-ld-h-3.2
Wikang Binibigkas
F4PS-lg-12.9
F4PS-lb-h-6.1
Gramatika
Nagagamit ang iba’t ibang uri ng panghalip sa usapan at pagsasabi tungkol sa
sariling karanasan F4WG-lfg-j-3
Naibibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng kasingkahulugan
F4PT-lg-1.4
Pag-unawa sa Binasa
Nasasagot ang mga tanong na bakit at paano F4PB-lf-j-3.2.1
Nakasusulat ng balangkas ng binasang teksto sa anyong pangungusap o paksa
F4EP-I-fh-14
Nakasusulat ng talatang nagsasalaysay F4PU-Id-h-2.1
Panonood
Nasasagot ang mga tanong tungkol sa pinanood F4PDI-g-3
Paunang Pagtataya
Basahin ang mga salita sa bawat hanay.
Tukuyin ang tawag sa bawat set ng mga salita.
Isulat ang sagot sa sagutang papel.
1. English Mathematics Asignatura EPP Filipino
2. po opo ho Magagalang na salita ho
3. ito nito dito doon Panghalip na Pamatlig
4. notbuk lapis papel pangkulay Kagamitan sa pag-aaral
5. pakikinig pagsasalita kasanayan pagbabasa pagsusulat
6. Lunes Martes Araw sa isang linggo Miyerkules Biyernes
7. guro dyanitor punongguro librarian Kawani sa paaralan
8. libro magasin modyul aklat babasahin
Itama ang sagot ng mga mag-aaral.

Talakayin ang kanilang sagot.
61
1 Layunin
Nasasagot ang mga tanong tungkol sa napakinggang recount
Mahahalagang Tanong
Sabihin:
Ngayong linggong ito, sasagutin natin ang tanong:
Sumasang-ayon ka ba na pangalawang tahanan ang paaralan? Bakit? Bakit hindi?
Ano ang kahalagahan ng paggamit ng magagalang na pananalita?
Pagbabaybay
Paunang pagsusulit Ipasipi ang wastong baybay ng
Pumili ng sampung salitang natutuhan ng mga mga salitang ito at iparekord
bata sa ibang asignaturang Filipino ang gamit ang iskor ng mga mag-aaral sa
na wikang panturo. kanilang spelling notebook.
Balikan
Ipakita ang inihandang graphic organizer.
Ihanda ang graphic organizer
gamit ang makukulay na papel o
kartolina.
Sabihin:
Ilagay sa gitna ang salitang panghalip.
Magkaroon ng talakayan sa mga
Sa tatlong kasunod na bilog ay kailanan,
sagot na ibibigay ng mga mag-
panauhan, at kaukulan.
aaral.
Sa sumunod na maliliit na bilog, isulat ang
kaugnay na konsepto.
Paghawan ng Balakid
Ipagawa ang gawain sa Tuklasin Mo A, KM p.
29.
Tumawag ng mag-aaral upang magbahagi ng
kanilang sagot.
Itanong:
Sino si Tomas Cabili?
Pagganyak Kung kinakailangan, maaari kang
Itanong: maghanda ng mga larawan ng
Sino ang kilala mong bayani? mga bayaning Pilipino lalo na
Ilarawan siya. ang mga hindi masyadong tanyag
Bakit siya naging bayani? upang makatulong sa mga mag-
aaral.
62
Paano naging bayani si Tomas?
Gawin Natin
Sabihin: Maaari mong i-tape ang tekstong
Pakinggan natin ang kuwento ng isang lingkod- ito gamit ang boses ng isang
bayan na tunay na ibinigay ang kaniyang talino lalaki. O kaya naman ay puwede
at sarili para sa ikauunlad ng bayan. ka ring magsuot ng maskara na
may mukha ni Tomas Cabili.
Tomas Cabili
Sultan Demasangkay-ko-Ranao
Ako si Tomas Cabili. Ipinanganak ako sa

Iligan, Lanao del Norte noong Marso 7, 1903.
Kilala ako sa tawag na Sultan Demasangkay-ko-
Ranao. Nagtapos ako ng Batsilyer ng Sining sa
Unibersidad ng Pilipinas sa Cebu noong 1925.
Kumuha naman ako ng kursong abogasiya sa
Visayan Institute at Philippine College of Law.
Nagkamit ako ng parangal sa larangan ng
pagtatalumpati at debate. Nagtapos ako ng
kursong abogasiya noong 1929.
Isa ako sa mga nahalal upang lumikha ng

konstitusyon ng Pilipinas sa Constitutional
Convention (ConCon) noong 1934. Nakilala
ako dahil ako lamang ang tanging kinatawan
sa ConCon na hindi nagpatibay sa nabuong
konstitusyon noong 1935.
Naglingkod ako bilang senador mula 1946
hanggang 1955.
Sanggunian:
Alitaptap, Tomo 17, Blg. 2, S.Y. 2005 – 2006. Ang talaan ay nasa susunod na
pahina. Ipasulat dito ang ibinigay
Sabihin: nilang sagot.
Punan natin ang talaan na ito sa pamamagitan
ng pagbibigay ng hinihinging impormasyon.
Itanong:
Ano ang pamagat ng napakinggang teksto?
Sino si Tomas Cabili?
Tama ba ang mga sinabi ninyo tungkol sa kaniya
bago mapakinggan ang kaniyang maikling
talambuhay?
Ilarawan si Tomas?
Paano siya naging bayani?
Ano-ano ang pangyayari sa teksto?
Ano ang naging katapusan nito?
Ano ang natutuhan mo mula kay Tomas?
63
Pamagat : ______________________ Ihanda ang talaan.
Hayaang nakapaskil ang talaan
Pangyayari : ______________________ hanggang sa matapos ang aralin.
: ______________________
: ______________________
: ______________________
: ______________________
Katapusan : ______________________
Gawin Ninyo
Pag-usapan sa pangkat ang karanasan ng
bawat mag-aaral tungkol sa kung paano nila
ipinakita ang pagiging bayani sa kanilang
paaralan.
Gawin Mo
Gumawa ng talaan kung paano mo matutularan
si Tomas Cabili. Ipagawa ito sa kuwaderno.
Paglalahat `
Ano ang natutuhan mo sa aralin ngayon?
Panapos na Gawain Ang dialogue journal ay isang
Pasulatin ng isang liham ang mga mag-aaral notebook na kinasusulatan ng
para kay Tomas Cabili. Ipalagay ang mga mga nais ibahagi ng mag-aaral
nais nilang sabihin kay Tomas. Ipagawa ito sa sa kaniyang guro. Maaaring ito
dialogue journal. ay ang kaniyang naramdaman,
mga naunawaan at maging ang
hindi sa talakayang naganap sa
klase. Kinakailangang basahin ito
ng guro upang makasagot siya sa
tanong na isinulat ng mag-aaral
o kaya ay matulungan ang mag-
aaral kung kinakailangan. Iwasan
ang pagbibigay ng sermon sa
journal o kaya ay nagpapatama
ng mga nakitang mali sa isinulat.
Ang nilalaman ng journal ay dapat
manatili sa pagitan ng guro at ng
mag-aaral na nagsulat.
64
2 Layunin
Yugto ng Pagkatuto Munting Paalala Para sa Iyo

Pagbabaybay
Pagtuturo ng Salita
Magbigay ng mga tanong sa bawat salitang
nililinang upang matukoy ng mga bata ang
kahulugan ng mga ito.
Salita Tanong 1 Tanong 2 Tanong 3
Pagganyak
Ipaawit: Sundin ang protocol sa pagtuturo
Magagalang na Salita ng action song.
Titik ni: Sancho C. Calatrava
(Tono: Magtanim ay di Biro)
Magagalang na salita
halina’t isagawa.
Hindi lamang sa matatanda
kundi sa buong madla.
Sa tahanan at paaralan
paggalang natututuhan.
Ito’y laging tatandaan
huwag nating kalilimutan.
Salamat po, kumusta po
magandang umaga po.
Magandang gabi rin po
aumanhin at paalam po.
(Ulitin ng dalawang beses)
65
Gawin Natin
Itanong:
Tungkol saan ang awitin?
Sino-sino ang dapat nating igalang?
Kailan mo dapat ipinakikita ang pagiging
magalang?
Ano-ano ang magagalang na pananalitang
kalimitan nating ginagamit?
Kailan ito ginagamit?
Ikaw ba ay batang magalang?
Paano mo ito ipinakikita?
Paano mo mahihikayat ang ibang bata na maging
magalang?
Gawin Ninyo
Paghandain ang bawat pangkat ng maikling
dula-dulaan na nagpapakita ng paggamit ng Maaaring palitan ang mga
magagalang na pananalita. sitwasyon na nakalista.
Pangkat I – sa kalsada
Pangkat II – sa social networking site
Pangkat III – sa isang pagpupulong
Pangkat IV – sa isang pakikipanayam
Gawin Mo
Umisip ng isang karanasan na hindi mo ipinakita
ang pagiging magalang. Sumulat ng isang
maikling liham ng paumanhin sa taong ito.
Paglalahat
Itanong:
Paano maipapakita ang paggamit ng magagalang
na pananalita sa iba’t ibang sitwasyon?
Pagsasapuso
Ipagawa ang Isapuso Mo A, KM, p. 36.

3
Layunin
Natutukoy ang panghalip na pamatlig
Nagagamit ang panghalip na pamatlig sa usapan at pagsasabi
tungkol sasariling karanasan


Pagbabaybay
Muling pagsusulit
Balikan
Itanong:
Ano-ano ang magagalang na pananalitang dapat
gamitin?
Kailan ito dapat gamitin?
66
Pagganyak
Sabihin:
Tingnan ang mga gamit sa paaralan.
Paano mo ito alagaan?
Gawin Natin
Sabihin:
Pakinggan natin ang isang usapan ng Maaaring i-assign na sa
magkaibigan. Tingnan kung paano nila alagaan mga mag-aaral ang kanilang
ang kanilang kagamitan. gagampanan sa usapang ito
bago pa man dumating ang
Sa akin nga po ang mga iyan, araw na ito.
Jessie, sa iyo ba Bb. Driz. Sorry po, Maaari din namang basahin ito
ang mga aklat na nakalimutan ko po. ng guro nang malakas sa mga
ito? Bakit naiwan Nagmamadali po akong bata. Tumawag ng mga batang
ito sa ating silid umuwi dahil tutulungan ko pa
babasa ng bawat pahayag.
kahapon? po ang nanay ko sa mga
gawain.
Isulat ito sa tsart.
Sa akin po Bb. Driz.

Kanino naman Hinugasan ko po kanina
ang lunch kaya ipinatong ko po
box na ito
boxnaito? saglit diyan sa ibabaw
ng mesa.
Sino-sino ba ang
Kami po nina Ana,
nakatalaga para
Hershey, at Ben, Bb. Driz.
mag-ayos ng mga
Aayusin na po namin ang
aklat dito sa
mga iyan para hindi po
aklatan?
magulo ang
pagkakahanay.
Mga minamahal kong mag-

aaral, ugaliin ninyo na ingatan ang
Sorry
Sorry po Bb.po
Driz.Bb.
Lagi
ating kagamitan dito sa paaralan
maging ang inyong sariling Driz.
namingLagi po
pakatatandaan
kagamitan. Sa ganoong paraan naming
ang inyong sinabi.
mas napapakinabangan natin pakatatandaan
nang matagal ang ating mga ang inyong
kagamitan at maiingatan para sinabi.
mapakinabangan pa ng ibang
mag-aaral.
Itanong:
Tungkol saan ang usapan?
Ano-ano ang gamit na nakita ni Bb. Driz?
67
Ano ang tagabulin ni Bb. Driz sa kaniyang mga
mag-aaral?
Ano-ano ang salitang nakasulat nang mariin sa
usapan nina Bb. Driz at mga mag-aaral?
Ano ang ipinahihiwatig ng mga salitang ito?
Ipabasa muli ang mga pangungusap na may mga
salungguhit na salita.
Itanong:
Kailan ginagamit ang ito? Iyan? Dito? Diyan?
Gawin Ninyo
Pangkatin ang mga mag-aaral. Kumuha ng kahon at balutan
Pabunutin ng isang papel na may nakasulat ito ng makukulay na papel o iba
na panghalip mula sa Kahon ng Panghalip ang pang kaaakit-akit na pambalot.
kinatawan ng pangkat. Ilagay sa loob nito ang mga
Bigyan ang bawat pangkat nang sapat na oras inihandang gawain.
upang makapaghanda ng nakaatas na gawain
gamit ang nabunot na panghalip.
- rap
- tula
- awit
- comic strip
pangkat upang ipakita ang kanilang inihanda.
Gawin Mo
Ipagawa ang nasa Pagyamanin Natin Gawin Mo
B, KM, p.34.
Paglalahat
Ipagawa ang Isaisip Mo B, KM p. 36.
Pagsasapuso
Sabihin:
Iguhit ang isang bagay sa paaralan na hindi mo
masyadong naalagaan. Sa ilalim nito, sumulat ng
isang pangungusap na nagsasabi kung paano mo
na ito dapat aalagaan. Salungguhitan ang ginamit
na panghalip.
68
4 Layunin
Nakasusulat ng balangkas ng binasang teksto sa anyong
pangungusap o paksa

Pagbabaybay
Ipagpatuloy ang ginawa noong ikalawang araw.
Balikan
Gamit ang Kahon ng Panghalip, pabunutin ang ilang Gamitin ang Kahon ng
mag-aaral ng panghalip na pamatlig at ipagamit ito Panghalip na ginamit nang
sa sariling pangungusap. nagdaang araw.
Pagganyak
Itanong:
May hardin ba kayong inaalagaan sa paaralan?
Paano ninyo ito alagaan?
Hayaang magbahagi ng karanasan ang mga
mag-aaral.
Ano ang natutuhan ni Efren sa pagtatanim ng mga
halaman sa paaralan?
Gawin Natin
Ipabasa ang isang teksto na nasa Basahin Mo A,
KM, p. 31.
Itanong:
Anong katangian mayroon si Efren?
Anong katangian mayroon sina Dodo at Bino?
Paghambingin ang dalawa.
Aling bahagi ng kuwento ang nagpapatunay na
mabubuting bata ang magkakaklase?
Anong mensahe ang nais iparating ng pamagat ng
kuwento?
Tungkol saan ang binasang teksto? Isulat sa tsart ang mga

Ilang bahagi ang bumubuo sa teksto o ilang talata halimbawang balangkas.
mayroon ang teksto? Sa paggawa ng balangkas
Ano ang pangunahing diwa o paksa ng unang talata? ng isang kuwento o teksto,
Pangalawa? Pangatlo? sundin ang sumusunod na
hakbang:
Ipakita kung paano gumawa ng balangkas. Una, basahing mabuti ang
Itala ang sagot ng mga bata sa mga tanong sa itaas kuwento o seleksyon at isipin
sa paraang pabalangkas. kung tungkol saan ito.
69
Halimbawa:
Magtanim Upang Mabuhay
I. Oras ng asignaturang Edukasyong Pantahanan Ikalawa, alamin kung ilang
at Pangkabuhayan ng mga batang mag-aaral sa bahagi ang bumubuo sa ku-
ikaapat na baitang. wento o seleksyon.
II. Pagdadala ng guro sa mga mag-aaral sa
halamanan ng paaralan Ikatlo, isulat ang panguna-
hing diwa sa bawat bahagi.
III. Pagpasok ni Efren pagkatapos ng aksidente
Ipakita ang wastong pag-
Ipabasa ang natapos na balangkas. kakasunod-sunod ng mga
Itanong: pangunahing diwa sa pama-
Ano-ano ang mahalagang detalye o mga pangungusap magitan ng paggamit ng mga
na susuporta sa bawat pangunahing diwa ng talata? bilang Romano na I, II, III, at
iba pa. Lagyan ng tuldok ang
Halimbawa: bawat bilang.
Magtanim Upang Mabuhay Ikaapat, tukuyin ang
mahahalagang detalye na
I. Oras ng asignaturang Edukasyong Pantahanan lumilinang o nagpapalinaw sa
at Pangkabuhayan ng mga batang mag-aaral sa bawat pangunahing diwa.
ikaapat na baitang
A. Pagsasabi ng guro tungkol sa pagtuturo Ipakita ang wastong
niya kung paano maghanda ng kamang pagkasunod-sunod ng mga
taniman ng gulay. detalye sa pamamagitan ng
B. Pagsasabi rin tungkol sa wastong pag- paggamit ng malalaking letra
tatanim at pag-aalaga ng mga gulay, hala- na A, B, C, at iba pa. Lagyan
man, at punongkahoy. ng tuldok ang bawat letra.
II. Pagdadala ng guro sa mga mag-aaral sa
halamanan ng paaralan
A. Pagtuturo ng wastong pagbubungkal ng
lupa at ang paghahanda ng taniman. Karagdagang Gabay sa
B. Pagbibigay din niya ng kani-kaniyang lugar Pagbuo ng Balangkas
na bubungkalin ng bawat mag-aaral. • Ang paksa ay maaaring
C. Pagkakabagsak ng asarol sa paa ni Efren paghati-hatiin sa iba’t-ibang
sa hindi sinasadyang pagkakataon pangunahing kaisipan.
D. Pagdadala nina Dodo at Bino kay Efren sa
• Maaari pa ring paghati-
klinika ng paaralan hatiin sa mas maliliit na yunit
ang mga pangunahing
E. Panggagamot at pagpapauwi kay Efren
upang makapagpahinga kaisipan.
• Ang mga detalyeng tutulong
III. Pagpasok ni Efren pagkatapos ng aksidente
sa bawat maliliit na yunit ay
A. Halamanan ang una niyang tinungo upang itala sa ilalim nito.
makita ito.
B. Pagkamangha ni Efren nang makita niyang
yari na ang kaniyang plot.
70
Sabihin: Ito ay maaaring itsura ng
Ang mga pangunahing diwa at mahahalagang iyong balangkas.
detalye na lumilinang sa mga ito ay isinulat sa buong I. Pangunahing Kaisipan
pangungusap sa pagbabalangkas ng kuwento kaya
A. Mas maliit na yunit sa
ito’y tinatawag na pangungusap na balangkas.
ilalim ng pangunahing
Maaari ring mga paksa ang gamitin sa halip na mga
kaisipan.
pangungusap.
1. Mga kaugnay
Halimbawa:
na paksang mas
Magtanim Upang Mabuhay maliit na yunit
I. Oras ng asignaturang Edukasyong
Pantahanan at Pangkabuhayan. Sanggunian:
A. Paraan ng paghahanda ng kamang Pinagyamang Pluma, Alma
taniman M. Dayag, pp. 306-307
B. Wastong pagtatanim at pag-aalaga ng
mga gulay, halaman, at punongkahoy
II. Sa halamanan
A. Paghahanda ng taniman
B. Pagbibigay ng lugar na bubungkalin
C. Pagkaaksidente ni Efren
D. Pagdadala kay Efren sa klinika
E. Panggagamot at pagpapauwi sa kaniya
III. Pagkatapos ng aksidente
A. Pagtungo ni Efren sa halamanan
B. Pagkamangha ni Efren
Dalawa ang bumubuo sa mga balangkas, ang mga
pangunahing diwa at ang mahahalagang detalye na
lumilinang sa bawat pangunahing diwa. Dahil dito,
ang mga balangkas ay may dalawang punto, ang
pangunahing diwa at mga detalyeng lumilinang o
nagpapaliwanag sa pangunahing diwa.
Gawin Ninyo
Pangkatin ang mga mag-aaral. Ipagawa ang nasa
Pagyamanin Natin, Gawin Ninyo A, KM. p. 32-33.
Gawin Mo
Basahin ang talata na nasa Pagyamanin Natin
Gawin Mo A, KM p. 33.
Paglalahat
Ipagawa ang Isaisip Mo A, KM, p. 35.

71
5 Layunin
Nakasusulat ng balangkas ng binasang teksto sa anyong
pangungusap o paksa

Pagbabaybay
Kung Natutuhan
Gawain A
Sumulat ng isang talata na nagkukuwento ng mga
ginagawa ninyo sa paaralan. Salungguhitan ang
mga panghalip na ginamit.
Gawain B
Pumili ng isang teksto na nabasa na sa KM.
Gumawa ng isang balangkas tungkol dito.
Pangkatin ang mga mag-aaral sa apat.
Gawain A
Ipabasa ang mga panghalip na nakasulat sa
flashcard. Tumawag ng mag-aaral upang gamitin
ito sa sariling pangungusap.
Gawain B
Bigyan ng isang teksto ang bawat mag-aaral.
Ipabasa ito at gabayan ang bawat isa sa paggawa
ng balangkas tungkol dito.
Gawaing Pantahanan Ipaalala sa mga mag-aaral ang
Pumunta sa silid-aklatan at sumipi ng isang tamang oras ng pagpunta sa
maikling kuwento at buuin ang balangkas nito. silid-aklatan.
Pagtatapos
Sa isang malinis na papel, ipaguhit ang
pangalawang tahanan ng mga bata.
72
6 Layunin
Nasasagot ang mga tanong na bakit at paano

Pagbabaybay
Paunang pagsusulit
Balikan
Hayaang pumili ng isang panghalip na pamatlig
ang bawat isa.
Ipagamit ito sa sariling pangungusap.
Itanong:
Kailan ginagamit ang panghalip na pamatlig?
Paghawan ng Balakid
Itanong: Ipadagdag ang mga salita sa
Ano-ano ang salitang hindi mo nauunawaan sa Pasaporte na ginagawa.
“Magtanim Upang Mabuhay?”
Pagganyak
Itanong:
Bakit ba tayo pumapasok sa paaralan?
Paano tayo inihahanda ng mga aralin sa paaralan
para mabuhay?
Gawin Natin
Sabihin ang pamagat ng kuwento.
Itanong:
Tungkol kaya saan ang kuwento natin?
Sabihin:
Ano-ano ang tanong na nais mong masagot sa
kuwentong babasahin?
Ano kaya ang kaugnayan ng kuwentong
mapakikinggan sa sarili mong karanasan?
Ipaliwanag ang gagawin sa talaan na ito.
Ipasulat dito ang mga tanong at kasagutang
makukuha habang binabasa ang kuwento.
Tanong Bago Kasagutan Kaugnay sa
Magbasa Sarili
73
Ipabasa ang kuwento na nasa Basahin Mo, KM,
p. 31.
Itanong:
Ano-ano ang tanong na isinulat mo bago
basahin ang kuwento?
Nasagot ba ang mga ito?
Ano ang kaugnayan ng binasang teksto sa
sariling karanasan?
Bakit sinabing magtanim upang mabuhay?
Paano inihahanda ng guro ang kaniyang mga
mag-aaral sa kanilang sariling buhay?
Bakit kaya namangha si Efren nang makita ang
kaniyang plot?
Sino ka sa kuwento?
Paano mo nasabi?
Panapos na Gawain
Ipagawa ang TIGIL- LAKAD
Pagawain ang mga mag-aaral ng isang Ipagawa ito sa dialogue journal.
talahanayan na katulad ng nasa ibaba.
Ipasulat sa loob ng bilog ang mga gawain na * palaso - arrow
dapat nilang itigil dahil hindi ito makatutulong sa
pag-abot ng pangarap.
Sa loob naman ng palaso, ipasulat ang mga
binabalak na gawain o mga bagay na gagawin
upang maabot ang sariling pangarap.
7 Naisasalaysay muli ang napakinggang kuwento gamit ang mga

Layunin
larawan
Naibibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng
kasingkahulugan

Pagbabaybay
Pagtuturo ng Salita
Ipagawa ang Vocabulary Prediction Chart.
Gawain ito sa lahat ng mga salita
74
Salita Sarili kong Natutuhang Clue
Pakahulugan Kahulugan
Tumawag ng ilang mag-aaral

upang magbahagi
Pagganyak
Ipakuha sa mga mag-aaral ang LAKAD-TIGIL na
ginawa nang nagdaang araw.
nito.
Gawin Ninyo
Bigyan ang bawat pangkat ng magkaibang
gawain.
Gawain A
Bigyan ng malaking papel ang bawat pangkat
upang iguhit dito ang mga pangyayari sa
kuwentong kanilang napakinggan.
pangkat upang ibahagi sa klase ang kanilang
iginuhit.
Gawain B
Ipaguhit sa pangkat ang kahulugan ng mga
salita batay sa pagkakagamit nito sa kuwentong
napakinggan.
- tahanan -pagsubok
- paaralan - pangarap
- kaparangan - tagumpay
Gawin Mo
Batay sa napakinggang teksto, ipagawa ang Isulat Ang reader’s response journal ay
Mo, KM, p.36. isang kuwaderno na ihahanda ng
mga mag-aaral upang dito isulat
ang kanilang mga tugon sa mga
tekstong kanilang napakinggan
o nabasa.
Paglalahat
Ano ang natutuhan mo sa aralin?
Pagsasapuso
Iguhit ang sarili mo sampung taon mula ngayon at
ang tagumpay mo sa pag-abot ng iyong pangarap.

75
8 Layunin
Nasasagot ang mga tanong bago at pagkatapos manood ng

pelikula

Pagbabaybay
Muling Pagsusulit
Pagganyak Maging malaya sa pagpili ng
Itanong: pelikulang gagamitin. Kung
Ano ang paborito mong palabas sa telebisyon? maaari ang tema nito ay tungkol
Bakit mo ito paborito? sa pag-aaral ng mga mag-aaral
Ano ang napanood mong pelikula? sa paaralan.
Tumawag ng ilang mag-aaral upang magbahagi At siguraduhing ito ay angkop
ng kanilang sagot. sa mga mag-aaral na nasa
ikaapat na baitang.
Pagtiyak sa Layunin sa Panonood
Ipaskil sa pisara ang pamagat ng pelikulang
panonoorin.
Pag-usapan ang larawan.
Itanong:
Ano ang pamagat ng pelikula? Gabayan ang mga bata sa
Ano ang mga nasa larawan? paggawa ng tanong.
Ano-ano ang hula ninyong mangyayari sa
kuwento?
Ano-ano ang tanong na nais ninyong masagot ng
pelikulang panonoorin?
Ipagamit ang prediction chart.
Tanong Hulang Tunay na

Kasagutan Sagot
Sabihin sa mga mag-aaral na sagutan ang tsart

habang pinapanood ang inihandang pelikula.
Panonod ng pelikula.
76
9 Layunin
Nasasagot ang mga tanong bago at pagkatapos manood ng pelikula

Pagbabaybay
Ipagamit sa mga mag-aaral ang mga bagong
salita upang malaman kung nauunawaan
ang kahulugan ng bawat isa. Talakayin ang
kahulugan ng mga salitang hindi malinaw sa
mga mag-aaral.
Gawin Natin
Itanong:
Ano-ano ang nagustuhan mo sa napanood na
pelikula?
Bakit mo ito naibigan?
Magkaroon ng talakayan batay sa sagot ng mga
mag-aaral.
Gawin Ninyo
Humanap ng apat na kaklase at pag-usapan
ang natapos na prediction chart.
Pagsasapuso
Palagyan ng rating ang napanood na pelikula.
Apat na bituin bilang pinakamataas at isang
bituin bilang pinakamababa.
Pasulatin ang mga mag-aaral ng isang
pangungusap kung bakit ito ang markang
ibinigay.

10 Layunin
Nakasusulat ng reaksiyon sa napanood na pelikula


Pagbabaybay
Gawin Natin
Itanong:
Ano ang pamagat ng pelikula?
Sino ang pangunahing artista sa pelikula?
77
Bukod sa pangunahing artista, sino-sino ang
gumanap sa pelikula?
Paano inumpisahan ang pelikula?
Anong bahagi ng pelikula ang nagustuhan mo?
Bakit?
Anong bahagi ng pelikula ang nakaantig ng
damdamin mo?
Sa kabuuan, nagustuhan mo ba ang pelikula?
Bakit?
Nagustuhan mo ba ang wakas ng pelikula?
Bakit?
Kung ikaw ang direktor, paano mo tatapusin ang
pelikula?
Kung ikaw ang bibigyan ng pagkakataong pumili
ng mga gaganap sa pelikula, sino-sino ang
pipiliin mo? Bakit?
Ano ang naging suliranin sa pelikula?
Paano binigyan ng solusyon ang suliranin?
Gawin Mo
Sabihin:
Sagutin ang tanong sa pamamagitan ng pagsulat
ng tatlong pangungusap.
Irerekomenda mo ba itong panoorin ng ibang
bata? Bakit?
Balikan ang sagot ng mga mag-aaral sa
mahalagang tanong na ibinigay sa pagsisimula
ng aralin.
Itanong:
Ano ang sagot mo ngayon dito?
ng kanilang sagot.
Pagsasapuso
Sabihin:
Paano mo pahahalagahan ang iyong paaralan
bilang pangalawang tahanan?
Iguhit ang sagot dito.
Gawaing Pantahanan
Gumuhit ng isang patalastas tungkol sa iyong
paaralan.
Hiyas sa Wika 5, 1999. pp 61-73
Hiyas sa Pagbasa 4, 2000. pp 147-148
BALS Nang Matuto ka at Magising 2, p 17
Hiyas sa Pagbasa 4 2000. p 55
Pag-unlad sa Wika 3, 2000. p 96-97
78
ARALIN
ARALIN
5 Mabuting Pagkakaibigan
Mabuting Pagkakaibigan
Pang-unawa sa Napakinggan
Natutukoy ang damdamin ng nagsasalita ayon sa tono, diin, bilis, at
intonasyon F4PN-Ib-i-16
Wikang Binibigkas
Naipahahayag ang sariling opinyon o reaksyon sa isang napakinggang isyu
o usapan F4 PS –Id-i-1
Gramatika
Nagagamit ang iba’t ibang uri ng panghalip sa usapan at pagsasabi tungkol
sa sariling karanasan F4WG-1f-j-3
Naibibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng kasalungat na salita
F4PT-1i-1.5
Pag-unawa sa Binasa
Natutukoy ang bahagi ng binasang kuwento – simula, kasukdulan, at
katapusan F4PB-Ii-24
Nakasusulat ng liham ng pagbibigay ng hangarin sa isang gawain
F4PU-IIh-i-2.3
Paunang Pagtataya
Salungguhitan ang mga panghalip sa sumusunod na pangungusap.
Kilalanin kung ito ay panghalip panao, pamatlig, panaklaw, at pananong.
1. Humimpil ang sasakyan ng pulis.
2. “Hayan ang bahay na hinahanap natin.”
3. “Kanino ang bahay na iyan?” tugon ng bata.
4. “Amin po ang bahay na ito.”
5. “Maaari bang makausap ang magulang mo?”
6. “Wala po rito ang mga magulang ko.”
7. “Pakisabi na may ibibigay na gantimpala si Mayor Agnes sa kanila bukas.”
8. “Sila ang napiling Ulirang Magulang ng Lungsod ng Tagaytay.”
9. “Huwag mong kalilimutang sabihin sa kanila.”
10. “Doon na lamang sila pumunta sa City Hall.”
79
1 Naibibigay ang kasalungat na kahulugan ng salita
Layunin
Natutukoy ang damdamin ng nagsasalita ayon sa tono, diin, bilis, at

intonasyon
Naisasalaysay muli ang napakinggang teksto
Sabihin:
Sa linggong ito, sasagutin ang sumusunod na tanong:
Paano ka magkakaroon ng maraming kaibigan?
Paano mo pinangangalagaan ang pagkakaibigan ninyo?
Ano ang panghalip pananong?
Pagbabaybay
Unang Pagsusulit
Pumili ng sampung salita na natutuhan sa mga
naunang aralin.
Paghawan ng Balakid Itala ang sagot ng mga mag-aaral
Pabuksan ang KM sa Tuklasin Mo A, p. 37. sa pamamagitan ng pagsulat
Itanong: ng mga katangian sa palibot ng
Ano ang alam ninyo sa hipon? biya? bawat larawan.
Ilarawan ang bawat isa.
Ipabasa ang mga salitang isinulat sa pisara.
Itanong:
Alin sa mga salita ang magkasingkahulugan?
Magkasalungat?
pangungusap.
Pagganyak
Ipaawit:
Kung Tayo’y Magkaibigan Sundin ang protocol sa
pagtuturo ng awit.
tono : “The More We Get Together”
Awitin ang kanta.
Kung tayo’y magkaibigan, kaibigan, kaibigan Ipabasa ang titik ng awit.
Kung tayo’y magkaibigan, kaibigan tayo. Ituro ang tono ng awit.
Umawit kasabay ang mga mag-
Itanong: aaral.
Ano ang iyong naramdaman matapos na Ituro ang action (kung mayroon)
marinig ang awit? Awitin ang kanta kasabay ng
Ano ang mensahe ng awit? kilos/galaw.
Paano mo masasabi na kaibigan mo ang isang
tao?
Paano mo maipakikita ang mabuting
pagkakaibigan?
Paano ipinakita nina Hipon at Biya ang mabuting
pagkakaibigan?
80
Gawin Natin
Basahin nang malakas ang kuwento.
Hipon at Biya
Carla Pasis
Adarna
Gabayan ang mga mag-aaral ng makagawa ng Maghanda ng strip ng papel na
isang tanong mula sa napakinggang kuwento. sapat para sa lahat ng mag-
Ipasulat ito sa isang strip ng papel. aaral.
Bigyan ng oras ang mga mag-aaral na makasulat
ng kanilang sariling tanong.
Pabilugin ang mga mag-aaral.
Sabihin:
Sa pagtugtog ng musika, ipapasa ninyo ang
tanong na ginawa ninyo sa kaliwa ninyo.
Kapag tumigil ang tugtog, hihinto kayo sa
pagpapasa ng papel. Kukuha ako ng isang
pangalan sa ating kahon at ang mapili ang
siyang magbabasa ng nakuha niyang tanong at
ibibigay ang sagot dito.
Gawin ito hanggang sa mabasa at masagot na
ang lahat ng mga tanong na ginawa ng mga bata.
Kung sakaling may magkatulad na tanong,
pabalikan na lamang ang sagot na ibinigay ng
naunang bata.
Itanong:
Ano-anong damdamin ang ipinakita ni Hipon?
Biya?
Paano nila ito ipinakita sa kuwento?
Bakit nila ito naramdaman sa kuwento?
Gawin Natin
Ipagawa ang Pagyamanin Natin Gawin Ninyo B,
KM, p. 39.
Gawin Mo
Ipagawa ang Pagyamanin Natin Gawin Mo C,
KM p. 40.
Magtala ng limang salita mula sa kuwentong
napakinggan. Isulat sa tapat ang kasalungat nito.
upang basahin ang natapos nilang gawain
nang may wastong tono upang mailahad ang
damdamin ng pangungusap.
Paglalahat
Itanong:
Ano ang natutuhan mo sa kuwento nina Hipon
at Biya?
Pagsasapuso
Itanong:
Paano mo pahahalagahan ang iyong kaibigan?
81

Layunin
2
Natutukoy ang bahagi ng binasang kuwento: simula, kasukdulan, at
panapos ng kuwento
pagtatapos

Pagbabaybay
Ipagawa sa lahat ng mga salita.
Salita Maiuugnay ko ito sa…
Pormal na depinisyon HINDI kaugnay ng

salita
Pagganyak
ng isang set ng mga larawan. Maghanda ng mga larawan ng
life cycle ng isda at ng hipon.
Sabihin:
Isaayos ang mga larawang matatangap ayon sa
wasto nitong pagkasunod-sunod.
Matapos ang inilaang oras, tawagin ang bawat Bigyan ng pahapyaw na

pangkat upang ipakita ang natapos na gawain. pagtalakay ang life cycle ng
Itanong: hipon at biya sa tulong ng mga
Tama ba ang pagkakasunod-sunod ng mga larawan.
larawan?
Puwede ba itong magkapalit-palit?
Pangatwiranan ang sagot
Gawin Natin
Itanong:
Ano ang naalala mo sa kuwento nina Hipon at Isulat ang mga ito sa pisara.
Biya?
Ano-ano ang pangyayari sa kuwento?
Ipabasa ang mga pangungusap na naibigay.
Ipakita ang pyramid.
Sabihin:
Gagamitin natin ito upang matalakay ang
kuwentong napakinggan.
82
Ano ang kasukdulan
ng kuwento?
Paano
Ano ang nagtapos ang
pamagat kuwento?
Paano nagsimula ng kuwento?
ang kuwento?
Gawin Ninyo
Basahin nang malakas sa mga mag-aaral.
Pasagutan ang organizer na makikita sa
Nanimbang sa Katig
Masayang-masaya ang mga bata.
Nakasakay sila sa bangkang may motor. Nag-
aawitan sila sa saliw ng palakpak at padyak ng
mga paa. Umiindayog sila kasabay ng pagtaas
at pagbaba ng alon. Tuwang-tuwa sila lalo kapag
may malaking along sumasalpok sa kanilang
bangka.
Mayamaya buong pagmamalaking
nanimbang sa katig si Armando. Tumayo siya
nang walang hawak. Nagpalakpakan ang lahat.
Ang tapang ni Armando! Hindi nila pinansin ang
malaking alon na dumarating.
Sa uwian, walang kibuan ang lahat. Ang
iba naman ay mugto na ang mga mata at tahimik
na humihikbi.
Hango sa : Pagpapaunlad ng Pagbasa
St. Mary’s Publishing House
Sabihin:
Isulat ang pamagat ng kuwentong napakinggan.
Sa unang hanay, sumulat ng isang
pangungusap tungkol sa simula, gitna, at
kasukdulan ng kuwento. Sa tapat nito, iguhit
ang sinasabi ng pangungusap.
Gawin Mo
KM, p. 41.
83
Layunin
3 Nagagamit ang iba’t ibang uri ng panghalip sa usapan at pagsasabi
tungkol sa sariling karanasan

Pagbabaybay
Muling Pagsusulit
Balikan
Itanong:
Ano ang panghalip?
Magbigay ng isang pangungusap na may
panghalip.
Gawin Natin Gabayan ang mga mag-aaral
Ipakuha muli sa mga mag-aaral ang mga na mapagsama-sama ang
tanong na ginawa nila tungkol sa napakinggang mga tanong ayon sa panghalip
kuwento. pananong na ginamit.
Ipabasa ito sa mga mag-aaral.
Ipapangkat ang mga tanong.
Itanong:
Paano pinangkat ang mga tanong?
Kailan ginagamit ang Sino? Saan? Ano?Kailan?
Balikan ang mga tanong na nakapaskil sa pisara.
Itanong:
Tama ba ang pagkakagawa nito?
Paano isinusulat ang tanong?
Gawin Ninyo
Ipangkat ang klase.
Ipagawa ang Pagyamanin Natin Gawin Mo B,
KM. p.42.
pangkat upang iparinig ang natapos na gawain.
Gawin Mo
KM p. 42.
Paglalahat
Itanong:
Ano ang panghalip na pananong?
Pasagutan Isaisip Mo, p. 42.
Pagsasapuso
Sabihin:
Isulat ang pangalan ng iyong kaibigan. Isulat din
kung bakit mo siya kaibigan.
84

4
Layunin

Nakasusulat ng liham na pagbibigay ng hangarin sa isang gawain
okaranasan
karanasano karanasan

Pagbabaybay
Ipagamit ang mga nililinang na salita sa sariling
pangungusap.
Pagganyak
Itanong:
Ano ang gagawin mo kung may nais kang
sabihin sa kaibigan at malayo kayo sa isa’t isa?
Hayaang magbahagi ang mga mag-aaral ng
kanilang sagot.
Gawin Natin
Ipangkat ang klase.
Pasulatin ang bawat pangkat ng isang liham na
nagsasabi sa kaibigan ng ipinanunukala nilang
gawain nang magkasama.
Ang isang pangkat ay susulat bilang Hipon at isa
namang pangkat ang susulat bilang Biya.
Matapos ang inilaang oras, tawagin ang pangkat
upang basahin ang kanilang natapos na liham.
Itanong:
Ano-ano ang bahagi ng liham?
Paano inumpisahan ang liham?
Paano ito tinapos?
Paano isinulat ang liham?
liham?
Gawin Ninyo
Hayaang magpalit ang bawat pangkat ng kanilang
natapos na liham.
Pabigyang puna ang sinulat na liham ng ibang
pangkat gamit ang rubrics na nasa ibaba.
Ipasuri ang liham gamit ang rubrics na nasa
Pagyamanin Natin Gawin Ninyo D, p. 40.
Matapos ang gawain, ipabalik ang binigyang-

punang liham upang isaayos ng pangkat na
orihinal na sumulat nito. Bigyang puna ang liham na
Gawin Mo natapos ng mga mag-aaral.
Ipagawa ang Isulat Mo, KM, p. 42. Ibalik ito sa kanila upang
maisulat nila itong muli.
85
Paglalahat
Itanong:
Ano-ano ang dapat tandaan sa pagsulat ng isang
liham?
Isapuso
Itanong:
Paano mo pahahalagahan ang iyong kaibigan?
Ipagawa ang Isapuso Mo, KM p. 42

5 Layunin
Nakasusunod sa mga binasang panuto

Pagbabaybay
Kung Natutuhan
Gawain A
Gumupit ng isang larawan. Idikit ito sa isang
papel.
Sa palibot nito, sumulat ng mga pangungusap
na gumagamit ng panghalip pananong.
Gawain B
Alalahanin ang isang napakinggang kuwento.
Gumawa ng sariling graphic organizer upang
ipakita ang pamagat, simula, kasukdulan, at
panghuling pangyayari o wakas nito.
Gawain A
Ipabasa ang talata. Tukuyin ang mga panghalip
na ginamit dito at sabihin kung ano ang
pangngalan na pinalitan nito.
Sumulat din ng tatlong tanong tungkol dito.
Si Tessie Isulat ito sa pisara.
Nasa isang silid na puti si Tessie nang
magising siya. Nananakit ang kaniyang katawan
at hindi niya maikilos ang kaniyang kamay.
Nababalot ng gasa at plaster ang kaniyang
ulo. May nakakabit na mga tubo sa kaniyang
kamay at ilong. Naluluhang napipikit si Tessie.
Kahapon lamang ay masayang-masaya silang
nagpipiknik. Nagpabilisan pa ang mga bus na
kanilang sinasakyan.
86
Gawaing Pantahanan
Sabihin:
Gumawa ng isang linggong diary tungkol sa mga
gawain ninyong magkaibigan.
Panapos na Gawain
Sabihin:
Tapikin nang tatlong beses ang tatlo mong
kaibigan sa klase. Sabihin na “Salamat sa iyo,
kaibigan.”

6 Layunin
Natutukoy ang bahagi ng binasang kuwento

Pagganyak
Itanong:
Sino ang matalik mong kaibigan?
Paano mo siya nakilala?
Paghawan ng Balakid
Itanong:
Sino sa inyo ang may hika?
O sino ang nakakita na ng isang batang hinihika?
Ano ang nangyayari sa iyo o sa kaniya tuwing
umaatake ito?
Ano ang pakahulugan mo sa hika?
Ipabasa ang sagot ng mga bata na isinulat sa Isulat ang sagot sa pisara.
pisara.
Itanong:
Ano ang kasalungat ng mga salitang ibinigay?
Gawin Natin
Basahin ang teksto sa Basahin Mo, KM, p. 38.
Itanong:
Ano ang pamagat ng kuwento?
Sino ang pangunahing tauhan sa kuwento?
Ilarawan siya.
Alin ang simula?
Ano ang kasukdulan ng kuwento?
Ano ang katapusan ng kuwento?
Paano nagbago si Lorena?
Kung ikaw si Lorena, ano ang gagawain mo sa
kuwento?
Ano-anong salita ang magkakasalungat sa
binasang kuwento?
87
Gawin Ninyo
Ipangkat ang klase.
Isadula ang bahagi na mapupunta sa pangkat.
Pangkat 1 – Simula
Pangkat 2 – Sukdulan
Pangkat 3 – Katapusan
Matapos, ang inilaang oras, tawagin ang bawat
pangkat upang ipakita ang inihandang dula-
dulaan na tatagal lamang ng limang minuto.
Gawin Mo
Iguhit ang bahagi ng kuwentong nagustuhan mo.
Paglalahat
Itanong:
Panapos na Gawain
Sabihin:
Maghanda ang isang regalo para sa kaibigan.
Pagsasapuso
Itanong:
Ano ang gusto mong katangian ng iyong
kaibigan?

7 Naisasalaysay muli ang nabasang teksto gamit ang mga

Layunin
pangungusap

Pagganyak
Itanong:
Sino ang matalik mong kaibigan?
Paano mo siya nakilala?
Gawin Natin
Gawain: Dugtungan
Tumawag ng isang mag-aaral na magsasabi
ng simulang pangyayari ng nabasang kuwento.
Tatawag ang mag-aaral ito ng magsasabi ng
susunod na mangyayari. Gawin ito hanggang sa
matapos ang kuwento.
Gawin Ninyo
Pangkatin ang klase. Ipasulat sa isang papel
ang mga pangyayari ng kuwentong binasa nang
may wastong pagkasunod-sunod.
gawain.
88
Gawin Mo
Sabihin:
Pumili ng isang kuwento na mababasa sa Yunit
I ng KM.
Basahing mabuti ito at humandang isalaysay sa
klase.
Gamiting batayan ang rubrics sa pagsasalaysay
na gagawin na makikita sa Pagyamanin Natin
Gawin Mo E, KM, p. 41.
Paglalahat
Itanong:
8
Layunin

Naisasalaysay muli ang nabasang teksto gamit ang mga pangungusap


Kung Natutuhan
Pumunta sa silid-aklatan o sa mini-library, pumili
ng isang storybook. Basahin ito. Tukuyin ang
mga pangyayari nito at isulat nang may wastong
pagkasunod-sunod.
Gabayan ang mga mag-aaral upang makapag-
isip ng kuwento na may tatlong pangyayari.
Ipasulat ang mga ito sa organizer na ito.
Unang Sumunod na Panghuling

pangyayari pangyayari pangyayari
Problema Solusyon
Pagsagot sa mahalagang tanong

Panapos na Gawain
Itanong:
Ano ang dapat mong gawin upang hindi kayo
mag-away ng iyong kaibigan?
MISOSA Filipino 4 Modyul 9, pp 1-7
Hiyas sa Pagbasa 4, 2000 p 24-25; 32-33
89
UNANG MARKAHANG PAGSUSULIT
TALAAN NG ESPESIPIKASYON
MgaLayunin Bilang ng Bilang ng Kaalaman Proseso/ Pang-unawa Produkto Kinalalagyan
Araw Aytem Kakayahan Pagganap ng Bilang
KAALAMAN
Pakikinig
Nasasagot ang 3 3 3 1-3
mga tanong sa
napakinggang
kuwento
Natutukoy ang
damdamin ng
tagapagsalita ayon
sa tono, diin, bilis,
at intonasyon 2 2 2 4-5
Nasusunod ang
napakinggang
panuto o hakbang 1 1 1 6
ng isang gawain
Pag-unawa sa Binasa
Nasasagot ang
mga tanong sa
binasang kuwento 2 2 2 7-8
PROSESO
Pasalita
Wikang Binibigkas
Naisasalaysay
muli ang napaking-
gang teksto gamit 3 3 3 9-11
ang mga larawan.
Naipapahayag ang
sariling opinyon o
reaksiyon sa isang
napakinggang isyu
o usapan 2 2 2 12-13
Gramatika
Nagagamit ang
panghalip sa
usapan at pag-
sasabi tungkol sa
sariling karanasan 4 4 4 14-17
Pagbasa
Pag-unlad ng
Talasalitaan
Naibibigay ang
kasingkahulugan
ng salita sa pama-
magitan ng kasing-
kahulugang gamit
ang pahiwatig sa
pangungusap. 2 2 2 18-19
90
Naibibigay
ang kahulugan
ng salita sa
pamamagitan ng
kasalungat gamit
ang pahiwatig sa
pangungusap. 1 1 1 20
Pasalita
Wikang Binibigkas
Nakapagbibigay
ng panuto na may
2-3 hakbang gamit
ang pangunahing-
direksiyon. 3 3 3 21-23
Gramatika
Nagagamit nang
wasto ang mga
pangngalan
sa pagsasalita
tungkol sa sarili,
sa mga tao, lugar,
bagay, at pangya- 5 5 5 24-28
yari sa paligid.
Pag-unawa sa Binasa
Nasasagot ang
mga tanong na
bakit at paano. 5 5 5 29-33
Nagagamit ng
wasto ang mga
bahagi ng aklat
tulad ng Talaan ng
Nilalaman, Talahu-
luganan.
2 2 2 34-35
PRODUKTO/PAGGANAP
Pasalita
Wikang Binibigkas
Nagagamit ang
magagalang
na pananalita
sa iba’tibang
sitwasyon tulad 4 4 4 36-39
ng pagbili sa
tindahan.
Pag-unawa sa Binasa
Natutukoy
ang bahagi
ng binasang
kuwento simula,
kasukdulan, at 5 6 6 40-45
katapusan
Pagsulat
Nakasusulat ng 4 5 5 46-50
maikling tula
Kabuuan 48 50 8 12 15 15 1-50
Bahagdan 15% 25% 30% 30% 100%
91
A. Panuto: Babasahin ng guro ang talata nang dalawang beses at sasagutin
ang mga tanong. Isulat ang letra ng tamang sagot sa sagutang papel.
1. Sino ang pamilyang kilala sa pagiging huwaran at modelo?
a. Pamilya Orias c. Pamilya Tobias
b. Pamilya Osias d. Pamilya Topias
2. Ilarawan ang kanilang pamilya. Sila ay ________________.
a. nagdadayaan c. nagkakasakitan
a. nagkakaniya-kaniya d. nagkakaunawaan
3. Ano ang silbi ng kanilang tahanan sa pamayanan?
a. Hindi sila tanggap
b. Tampulan ng usapan.
c. Nakapinid ang pintuan ng kanilang tahanan sa lahat.
d. Nakabukas sa nangangailangan ang kanilang tahanan.
B. Panuto: Babasahin ko nang dalawang beses ang maikling kuwento at
sagutin ang sumusunod na tanong. Isulat ang letra ng tamang sagot sa
sagutang papel.
4. Sa pahayag ng matandang babae, “Umuwi ka na, sa loob ng tatlong buwan,
mangyayari ang nais ng iyong asawa. Ayusin mo ang iyong buhay.”
a. nagagalit c. nanunuya
b. nananakot d. nanghihikayat
5. Anong damdamin ang ipinahahayag sa hulihan ng kuwento?
a. kalungkutan c. kasiyahan
b. kapootan d. kayabangan
C. Panuto: Makinig na mabuti sa babasahing panuto ng guro. Sundin ang panuto.
Bilang 6.(1 puntos)
D. Panuto: Basahin ang talata at sagutin ang mga tanong. Isulat ang letrang ng
tamang sagot sa sagutang papel.
Iba ka sa mga kababata mo Luis! Kung sila ay tutulog-tulog, ikaw

ay laging gising. Nagsusumikap ka palagi, ituloy mo ang pakikibaka.
7. Ano ang pagkakaiba ni Luis sa kaniyang mga kababata?

a. Naglalaro siya c. Natutulog siya
b. Nagsisikap siya d. Namamasyal siya
8. Sino ang tinutukoy na bata sa talata?
a. Larry c. Leo
b. Lazaro d. Luis
92
E. Panuto : Naririto ang mga larawan tungkol sa kuwento.
Sumulat ng tatlong pangungusap upang isalaysay na muli ang kuwento.
(3 puntos) 9-11
A. C.
B. D.
3 2 1
Naisalaysay nang Naisalaysay nang Naisalaysay subalit
buong-linaw ang buong- linaw ang di-maayos ang
pangyayari sa kuwento pangyayari sa kuwento pagkasunod-sunod ng
at nasunod ang ngunit may kulang na pangyayari sa kuwento
mekaniks sa pagsulat isang (1) pangyayari at at di- nasunod ang
may ilang mekaniks sa mekaniks sa pagsulat
pagsulat na di-nasunod.
F. Panuto: Basahin ang isyu at ipahayag ang sariling opinyon.
Napapanahong Isyu: Paglilipat ng Buwan ng Pasukan

Ang paglilipat ng pasukan sa buwan ng Hunyo patungo sa buwan ng Agosto
ang isa sa panukala ng DepEd. Gagawin ito para maiwasan ang malimit na
pagsususpinde ng klase tuwing may bagyo.
93
12-13. Sumasang-ayon ka ba sa paglilipat ng klase sa buwan ng Agosto?
Ibigay ang iyong opinyon hinggil dito. (2 puntos)
Pamantayan
2 1
Nailahad nang buong linaw Nailahad nang buong linaw
ang opinyon at nasunod ang ang opinyon at di- nasunod ang
wastong mekaniks sa pagsulat wastong mekaniks sa pagsulat

G. Panuto: Ipakilala ang iyong sarili. Punan ng angkop na panghalip ang mga
patlang. (4 puntos) 14-17.
Ako si Angel. Sina Elena, Marie, at Eva ang 15____________ mga kai-
bigan. Mababait at mapagkakatiwalan ko16___________.
Lagi 17____________ magkakasama.
4 3 2 1
Naipakilala Naipakilala nang Naipakilala nang Naipakilala ang
nang buong buong linaw buong linaw sarili subalit
linaw ang ang kaniyang ang kaniyang may kulang na
kaniyang sarili sarili ngunit may sarili ngunit mga panghalip.
gamit ang pang- kulang na isang may kulang na
halip. (1) panghalip. dalawang (2)
panghalip.
H. Panuto: Basahin ang kuwento at sagutin ang mga tanong.
Ang Magalang na si Daniel
“Bye!” sigaw ni Daniel habang bumababa sa school bus na naghahatid sa

kaniya mula sa paaralan. Magkita-kita tayo bukas….”
Magaan ang katawang pumasok ng kanilang tahanan si Daniel. Luminga-linga

na wari’y may tila hinahanap.

Nang…..
“Aba, Anak, nariyan ka na pala. Hindi ko yata naulinigan ang busina ng inyong
school bus,” wika ng inang papasok sa sala.
“Mano po,” ani Daniel sabay abot sa kamay ng ina. Akala ko po’y wala kayo.”
“E..e.. naroon ako sa likod-bahay. Inaayos ko ang aking mga halaman. Teka,
gutom ka na ba?” tanong ng ina.

“Hindi pa naman po,” tugon ng anak, “tutulungan ko po kayo sa inyong
ginagawa.”
94
“Ang bait talaga ng aking anak. Sige, ipasok mo muna ang iyong bag sa silid.
Magpalit ka na rin ng damit pambahay,” utos ng ina.

Walang ano-ano’y ginulantang ang mag-ina ng malakas na sigawan mula sa
kanilang kapitbahay.
“ Ano ka ba? Kanina ko pa sinasabing maghubad ka na ng uniporme at

magpalit ng pambahay,” hiyaw ng ina kay Jake.
“E…..eh, manonood ako ng paborito kong cartoons,” paasik na sagot na may

kasabay na padyak ng paa ni Jake
“Ah…bahala ka!” muling bulyaw ng ina sabay sara ng pinto.
Nagkatinginan sila sa magaspang na ugaling narinig sa pag-uusap

ng mag-ina.
“Daniel, anak, naririto kami ng iyong Ama para pumatnubay sa iyong paglaki.
Nakikita kong lumalaki kang isang magalang, masunurin, at masipag na bata.
Sana ang magandang asal na kinalakihan mo ay maghatid sa iyo sa tagumpay,”
sabi ng ina.
“Makakaasa po kayo, Nanay. Kailanman, hindi ko po kaliligtaang magpakita ng

magandang asal sa mga bata at matatanda.
18. “ Aba, Anak, nariyan ka na pala. Hindi ko yata naulinigan ang busina ng
inyong school bus,” Ano ang kasingkahulugan ng naulinigan?
A. nadama C. narinig
B. nakita D. nasilip
19. “E…..eh, manonood ako ng paborito kong cartoons,” paasik na sagot na

may kasabay na padyak ng paa ni Jake. Ano ang kasingkahulugan ng
paasik?
A. pabulong C. paiyak
B. padabog D. patalikod
20. “Walang ano-ano’y ginulantang ang mag-ina ng malakas na sigawan

mula sa kanilang kapitbahay. Ano ang kasalungat ng salitang ginulantang?
A. nagulat C. natahimik
B. naguluhan D. natakot
I. Panuto: Sagutin ang mga tanong.
21-23. Ipagpalagay mo na ikaw ay bagong mag-aaral sa Paaralang

Elementarya ng Luntiang Kapaligiran. Sa iyong ikalawang araw ng
pagpasok sa paaralan, binigyan kayo ng gawain na gumawa ng
dalawang (2) hakbang na panuto upang makarating nang mabilis
sa iyong silid–aralan gamit ang pangunahing direksiyon. Matapos
gawin ang panuto, ano ang iyong naramdaman at bakit? (3 puntos)
95
Pamantayan

3 2 1
Nakagawa ng Nakagawa ng Hindi nakagawa ng
paliwanag hinggil sa paliwanag hinggil sa paliwanag hinggil
isinulat na dalawang isinulat na dalawang sa dalawang
hakbang na panuto hakbang na panuto hakbang na panuto.
nang buong linaw. ngunit di-gaanong
malinaw.
J. Panuto: Basahin ang talata at sagutin ang tanong hinggil dito.

Anim na taong gulang si Virginia Rojo, batang iniligtas ang
kaniyang sanggol na kapatid nang masunog ang kanilang bahay.
Nangyari ito sa Barangay San Jose, Sipalay City, Negros Occidental
noong Pebrero 28, 2010.
Hinango sa: Filipino Ngayon na Balita
24-28. Sumasang-ayon ka ba sa ginawa ni Virginia Rojo?

Ipaliwanag ang iyong sagot gamit ang pangalan ng tao, bagay,
lugar o pangyayari. (5 puntos)
Pamantayan
5 4 3 2 1
Malinaw at Malinaw at Malinaw at Malinaw at Hindi
may buong may buong may buong may buong malinaw
diwa ang diwa ang ta- diwa ang diwa ang ang talatang
talatang latang sinulat talatang talatang sinulat na
sinulat na na naglalara- sinulat na sinulat na naglalarawan
naglalarawan wan sa sarili naglalarawan naglalarawan sa sarili
sa sarili gamit gamit ang sa sarili gamit sa sarili gamit gamit ang
ang pangalan pangalan ng ang pangalan ang pangalan pangalan ng
ng tao, tao, bagay, ng tao, bagay, ng tao, bagay, tao, bagay,
bagay, lugar o lugar o lugar o pang- lugar o
lugar o pangyayari pangyayari yayari ngunit pangyayari
pangyayari ngunit may ngunit kulang may kulang
kulang ng ng dalawang ng tatlong
isang pangyayari pangyayari
pangyayari
96
K. Panuto: Basahin nang mabuti ang talata. Sagutin ang mga tanong at isulat
ang iyong sagot sa sagutang papel.
Maraming paraan para makatipid sa tubig. Gumamit ng baso sa

pagsisipilyo, palanggana kapag maghuhugas ng pinggan. Ang tubig nitong
panghuling banlaw sa pinggan o damit ay maaaring ibuhos sa kubeta o pandilig
ng halaman. Kapag may sirang tubo sa loob o sa labas ng bahay, ipagbigay
alam agad ito sa kinauukulan. Madalas rin ang mga kababayan natin ay
nagrereklamo sa kawalan ng tubig. Dahilan nito marahil ang walang pakialam
ng ibang tao sa nasasayang na tubig. Hindi nagtitipid lalo pa sa panahon ng
tag-araw na may krisis sa tubig dahil walang ulan. Kaya’t nananawagan ang
pamahalaan na tipirin ang tubig para sa tag-araw.
29-33. Paano mo maipakikita ang pagtugon sa panawagan ng balita?

(5 puntos)
Puntos Pamantayan
5 Maliwanag, kumprehensibo, at detalyado ang paliwanag sa
sagot.
4 Maliwanag at detalyado ang paliwanag sa sagot.
3 Maliwanag ang paliwanag sa sagot.
2 Di-maunawaan ang sagot.
1 Mahina, nakakalito, at kumukontra sa wastong sagot ang
iyong paliwanag.
L. Panuto: Basahin ang sitwasyon at sagutin ang tanong.
34-35. Pumunta si Maria sa aklatan upang magsaliksik hinggil sa halaga

ng kuwentong bayan. Humiram siya ng aklat sa gurong namamahala
at binuksan ang pahina ng talaan ng nilalaman. Tama ba ang kaniyang
ginawa? Pangatwiranan (2 puntos)
Puntos Pamantayan
1 Naibigay ang katuwiran nang buong-linaw gamit ang
wastong bantas, ispeling ng mga salita.
2 Gamit ng malaking letra sa pagsulat ng simula ng
pangungusap at mga pangngalang pantangi.
97
M. Panuto: Suriin ang larawan at batay dito, gumawa ng angkop na usapan na
nagpapakita ng magalang na pananalita sa sitwasyong ipinapakita ng larawan.
(4 puntos) 36- 39
Pamantayan
4 3 2 1
Nakagawa Nakagawa Nakagawa ng Hindi nakagawa
ng angkop na ng angkop na angkop na usapan ng angkop na
usapan nang usapan nang nang buong-linaw na usapan.
buong-linaw buong-linaw ginamit ang ma-
na ginamit ang na ginamit ang gagalang na salita
magagalang na magagalang na ngunit hindi angkop
salita. salita ngunit hin- ang dalawa.
di angkop ang
isang magalang
na salita.
N. Panuto: Pumili ng isang kuwento na ating nabasa na. Igawa ng story pyramid
ibinibigay ang kabuuang elemento ng kuwento. 40 -45 ( 6 puntos)
Panuto: Isulat ang tsek ( ) kung nasunod at ekis (x) kung hindi.
Pamantayan
Nagawa ba nang maayos ang Story Pyramid?

Naisulat ba nang malinaw ang simula?
Naisulat ba ang tamang kasukdulan?
Napagsunod-sunod ba nang wasto ang pangyayari?
Naisulat ba ang wastong katapusan?
Naisulat ba nang wasto ang pamagat ng kuwento?
98
Pagsulat:
O. Panuto. Sumulat ng maikling tulang binubuo ng limang linya tungkol sa mga
pangarap mong makuha o magawa. 46-50 (5 puntos)
Pamantayan
5 4 3 2 1
Malalim at Makahulugan Bahagyang Bahagyang May mababaw
makahulugan ang kabuuan makahulugan may lalim ng na kaisipan
ang kabuuan ng tula ang lalim ng kabuuan ng ang kabuuan
ng tula kabuuan ng tula tula ng tula.
ngunit may ilang
bahagi ang
hindi buo.
Piling-pili Sa malaking Sa kalahati ng Sa maliit na Piling-pili ang
ang mga bahagi ng tula bahagi ng ilan lamang
salita at mga tula tula sa mga salita
pariralang at pariralang
ginamit sa ginamit.
kabuuan ng
tuila
99
SIPI NG GURO
Para sa Aytem 1-3
Ang Modelong Pamilya Tobias

Pinarangalan ang pamilya Tobias sa pagiging huwaran at modelo sa kanilang
komunidad. Namamalas sa tuwina ang pag-uunawaan ng pamilya. Bukas ang kanilang
tahanan sa sinumang nangangailangan. Karaniwan na sa kanila ang pagpapakita ng
pagmamahal sa isa’t isa.
Para sa Aytem 4-5
May isang pamilya na nakatira sa may tabing-dagat. Masaya silang mag-

anak. May sariling kubo at sobra ang inaani sa sariling lupa.
Isang araw, lumapit ang asawa ni Mang Alejandro sa kaniya at nakiusap.

“Ipagbili mo na ang ilang bahagi ng ating lupa at magpatayo tayo ng mas malaking
bahay. Lumalaki na ang anak natin.”
Kaagad kinausap ni Mang Alejandro ang matandang babaeng nakatira sa gilid

ng bundok. Parang anak ang turing nito sa kaniya.Sinabi niya ang problema.
“Umuwi ka na. Sa tatlong buwan ay mangyayari ang nais ng iyong asawa.

Ayusin mo ang iyong buhay.”
Naganap ang sinabi ng matanda. Nagkaroon sila ng malaking bahay at laging

sagana sa buhay.
Para sa Aytem blg. 6
Panuto: Gumawa ng Semantic Web hinggil sa pangunahing tauhan sa napakinggang

kuwento at ibigay ang katangian nito. (1 puntos)
100
SUSI NG PAGWAWASTO
1. A
2. D
3. D
4. D
5. C
masipag
Masigasig Mang Alejandro mapagmahal

6.
responsable
7.B
8.D
9-11. Rubrics 36-39.

Rubrics
12-13. Rubrics 40-45

Rubrics
14-17. Rubrics 46-50

Rubrics
18-20 Rubrics
21-23 Rubrics
24-28 Rubrics
29-33 Rubrics
34-35 Rubrics
101
Patnubay ng Guro
Unang Edisyon 2015
PY

O

C
D

E

EP

D

Villanueva

Philippines 1600
Telefax : (02) 634-1054 o 634-1072
ii
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
PAUNANG SALITA
PY
O
C
D
E

EP

D

babasahin.
iii
ng bagong kaalaman.
teksto.
PY
O
aralin.
Paglalahat. Isang tanong o gawain
upang matiyak ang natutuhan ng mga
C Isaisip Mo. Sa bahaging ito, lalagumin
D
E

EP

ang mga mag-aaral.
Mga Gawain para sa
D

kakayahan.
iv
linggo.
PY
O
C ng iyong mga mag-aaral.
D
natapos basahin.
E

EP
D
na pagtatasa.

MGA MAY-AKDA
TALAAN NG NILALAMAN
Yunit II – Nagkakaisang Mamamayan, Maunlad na Pamayanan
Aralin 6 – Lugar sa Pamayanan, Halina’t Pasyalan......................................102
• Paggamit ng Pang-uri
Aralin 7 – Katuwang sa Pamayanan...............................................................117

• Paggamit ng Pandiwa at Pang-uri sa Teksto
• Pagkakaiba ng Recount sa Balita
• Kaugnayan ng Paksang Pangungusap sa Talatang
PY
Susulatin
Aralin 8 – Biyaya ng Kalikasan Tungo sa Pag-unlad....................................133
• Kahalagahan ng Kalikasan sa Pag-unlad ng Kabuhayan
ng Mamamayan
O
• Paggamit ng Pandiwa sa Teksto
Aralin 9 – Pagpapaunlad ng Pamayanan...........................................................147

C
• Paggamit ng Pariralang Pang-abay
• Balangkas ng Kuwento
D
Aralin 10 – Hangad na Likas-Kayang Pag-unlad.............................................160
• Paggamit ng Pang-abay
E
• Kaugnayan ng Sanhi at Bunga

• Mga Dapat Tandaan sa Pagsulat ng Isang Liham
EP
Talaan ng Espesipikasyon........................................................................................171
Ikalawang Markahang Pagsusulit.............................................................................172
Susi sa Pagwawasto.................................................................................................177
D
vi
Pasig City
PY
O
C
FILIPINO
ED (Baitang 4)
EP
D
Disyembre 2013
PY
O
C
Buo at Ganap na
ED
Filipino na May
Kapaki-pakinabang
na Literasi
EP
D
daigdig.
PY
O
C
ED
EP
D
Baitang 1-6
ng mensahe.
PY
Baitang 7-10
O
C
K–3 4–6 7 – 10 11 – 12
ED
EP
literasi.
D
K
PY
kanilang kultura.
O
C
4
ED
5
6
pag-unlad ng bansa.
EP
7
8
D
9
10
BAITANG 4
PY
UNANG MARKAHAN
O
Pagsasalita Pagbasa
Pakikinig
C
Wika)
PANGNILALAMAN
PAMANTAYANG
ED
PAGGANAP
PAMANTA
YAN SA

EP
impormasyon
D
talata

tindahan sa mga
Pagsasalita Pagbasa
Pakikinig
Wika)
tao,lugar,bagay at
pangyayari sa
paligid
PY
2
pangyayari sa
O
paligid
C
3
mga tao, hayop,
lugar, bagay at
ED
pangyayari sa
paligid
4
EP
paligid
D
5
bagay at
pangyayari sa
paligid
Pagsasalita Pagbasa
Pakikinig
Wika)
sa sariling paksa
karanasan
PY
7
O
(SMS) karanasan
C
8
ED
karanasan nabasa
EP
karanasan
D
karanasan
IKALAWANG MARKAHAN
Pagsasalita Pagbasa
Pakikinig
Wika)
PANGNILALAMAN
PAMANTAYANG
PY
uri ng panitikan
O
PAMANTA YAN
SA PAGGANAP

C
kuwento
ED
talata
EP
D
pamayanan
ibang tao
katulong sa
pamayanan
Pagsasalita Pagbasa
Pakikinig
Wika)
PY
ibang tao
katulong sa
pamayanan
O
C
ng pasasalamat)
ED
5
damdamin
EP
damdamin kaugnay ng
D
ibang asignatura
impormasyon
(procedure)
Pagsasalita Pagbasa
Pakikinig
Wika)
8
PY
pangungusap
9
O
C
ED
kilos kaugnay ng
ibang asignatura
EP
D
IKATLONG MARKAHAN
Pagsasalita Pagbasa
Wika)
PANGNILALAMAN
PAMANTAYANG
PY
uri ng panitikan
O
PAMANTA YAN
SA PAGGANAP
C
ng tula at kuwento

ED
talata

EP
direksyon
D

napakinggan
Pagsasalita Pagbasa
Wika)
3.2 12.12 7.1
3
PY
opinyon
O
C
pagpapahayag
pang-abay at
ED
pang-uri
5
EP
halimbawa
D

sitwasyon
pagtatanong ng
direskyon
7
teksto talastasan
Pagsasalita Pagbasa
Wika)
PY
8
pagwawakas
ayon sa sariling
saloobin o
paniniwala
O
9
C
ED
loob ng isang
talata
EP
D
IKAAPAT NA MARKAHAN
Pagsasalita Pagbasa
Wika)
PANGNILALAMAN
PAMANTAYANG
PY
uri ng panitikan
O
PAMANTA YAN
SA PAGGANAP

C
kuwento
ED
TATAS
talata
EP
direksyon
D

sitwasyon
(pagsasabi ng
panga
ngailangan)
Pagsasalita Pagbasa
Wika)
PY
puna
O
4
sitwayson pormal na
C
mungkahi o salita
suhestyon
ED
Internet) salita
EP
isang nabasang
isyu
D

isyu
Pagsasalita Pagbasa
Wika)
PY
balangkas
O
mensahe halimbawa
C
10
F4PT-I Vj-9.1
ED
Nagagamit ang
mga bagong salita
sa pagsulat ng
mga talata
EP
D
CODE BOOK LEGEND
PY
First Entry F4
O
Komposisyon KM

C
Component/ Topic
-
Roman Numeral
ED
Lowercase Letter/s
Week f-h
EP
Nakasusulat ng
teskto sa anyong
D

ARALIN
ARALIN

6 Lugar sa
Lugar sa Pamayanan,
Halina’t
Pamayanan,
Pasyalan
Halina’t Pasayalan
Naisasakilos ang bahagi ng kuwento na nagustuhan F4PN-IIa-5
Nakapagbibigay ng hinuha sa kalalabasan ng pangyayari sa napakinggang
PY
teksto F4N-11b-12
Wikang Binibigkas
Nagagamit ang magagalang na pananalita sa iba’t ibang sitwasyon F4PS-IIa-
12.10
Gramatika
O
lugar, bagay,atat
Nagagamit nang wasto ang pang-uri sa paglalarawan ng tao,lugar,bagay,
pangyayari sa sarili at iba pang tao sa pamayanan F4WG-IIa-c-4
ang diin F4PT-II-b-g-4-1.

F4PT-II- b-g-4.1
C
Nabibigyan ng kahulugan ang mga salitang iisa ang baybay ngunit magkaiba
Pag-unawa sa Binasa
Nahuhulaan ang mga pangyayari sa teksto gamit ang dating karanasan/
D
kaalaman. F4PB-IIa-17
Napagsusunod-sunod ang mga pangyayari sa kuwento sa pamamagitan ng
pamatnubay na tanong F4PB-IIb-5.2
E
Nakagagamit ng pangkalahatang sanggunian ayon sa pangangailangan tulad
ng diksiyonaryo F4EP-II-aC-6
EP
Nababaybay nang wasto ang mga salitang natutuhan sa aralin at hiram
kaugnay ng iba pang asignatura F4PU- II-j-1
Nakasusulat ng liham-paanyaya F4PU-IIb-2.3
Panonood
D
Naisasadula ang nagustuhang bahagi ng napanood F4PD-II-b-4
Paunang Pagtataya
Ipaguhit ang pamayanang kinabibilangan.
Sumulat ng limang pangungusap na maglalarawan sa pamayanang iginuhit.
Salungguhitan ang pang-uri na ginamit sa bawat pangungusap
102
1 Layunin
Nasasagot ang mga tanong mula sa napakinggang kuwento

Nagagamit ang mga pamatnubay na salita ng diksiyonaryo
Naiuugnay ang sariling karanasan sa napakinggang kuwento
Mahahalagang Tanong
Sabihin:
Ngayong linggong ito, sasagutin natin ang mga tanong na:
Ano-anong lugar sa inyo ang maaaring pasyalan?
Anong mga salita ang gagamitin upang makapaglarawan?
Paano ka makasusulat ng isang liham-paanyaya para sa isang kaibigan?
PY
Pagbabaybay Maaari mong gamitin ang
PU
Unang pagsusulit mga salita sa
O
Bokabularyong Pang-akademiko
na makikita sa KM.
Paghawan ng Balakid
Itanong:
Ano ang naaalala mo kapag naririnig na may
C PT
lakad?
Ipagawa ang Tuklasin Mo A, KM, p. 50
D
Tumawag ng ilang mag-aaral upang ibahagi ang
kanilang sagot.
Itanong:
E
Ano ang ibig sabihin ng may lakad?

Pagganyak
PS
Itanong:
EP
Saan ka huling nakapamasyal?

Sino ang kasama mo?
Ano-ano ang ginawa ninyo?
kanilang sariling karanasan.
D
Pangganyak na Tanong Itala ang sagot ng mga mag-aaral

Itanong: sa pisara.
Saan ang lakad ng mag-ama? Ipabasa ang sagot ng mga mag-
aaral na isinulat sa pisara.
Gawin Natin AL
Ipakita ang pabalat ng aklat.
Pag-usapan ito.
Itanong:
Sino ang tagaguhit?
Buklatin isa-isa ang pahina ng aklat.
103
Itanong:
Sa mga larawang nakita ninyo, ano ang gusto Itala ang sagot ng mga mag-aaral
ninyong malaman sa kuwento? sa inihandang Pader ng mga
Tanong.
Itanong: Ihanda ang Pader ng mga Tanong
Ano kaya ang mangyayari sa kuwento? sa pamamagitan ng pagsulat ng
Isulat ang sagot ng mga mag-aaral sa isang pamagat na ito sa isang malaki at
prediction chart. malinis na papel.
Hula Ko Tunay na Pangyayari
PY
Basahin nang malakas ang kuwento. Maaaring gumamit ng ibang
May Lakad Kami ni Tatay kuwento na may katulad na
tema.
Eugene Y. Evasco
O
LG & M
Balikan ang prediction chart na ginawa bago PN
basahin ang kuwento.
Talakayin ang sagot ng mga mag-aaral sa hanay
C
na Hula Ko at sa Tunay na Nangyari.
Balikan at ipabasa nang tahimik ang mga tanong
na ginawa ng mga mag-aaral bago mapakinggan
D
ang kuwento.
Itanong:
Nasagot ba ang lahat ng mga ginawa mong Kung mayroong hindi nasagot na
E
tanong? tanong, ipabasa ito at hingin ang

Tumawag ng ilan upang magbahagi ng kanilang tulong ng ibang mag-aaral upang
ginawang tanong at ang kanilang nakuhang masagot ang tanong.
EP
sagot sa pamamagitan ng pakikinig sa kuwento.

Itanong:
Sino ang mga tauhan sa kuwento?
Ipakilala ang bawat isa.
Bakit espesyal ang araw na iyon para sa kanila?
D
Ilarawan ang tagpuan ng kuwento.

Ano ang damdaming iyong naramdaman
matapos mapakinggan ang kuwento?Bakit?
Kapani-paniwala ba ang mga tagpo sa maikling
kuwento? Patunayan.
Paano nagwakas ang kuwento?
Kung ikaw ang may-akda, paano mo wawakasan
ang kuwento?
Ipaliwanag ang dahilan ng pagbibigay ng sariling
wakas.
104
Gawin Ninyo PL
Ibahagi sa kapangkat ang bahaging nagustuhan
sa kuwento.
Maghanda ng maikling dula-dulaan ng isang Umikot sa klase at bigyan ng
pangyayaring naibigan ng lahat sa pangkat. gabay ang bawat pangkat sa
Matapos ang inilaang oras, tawagin ang mga kanilang gawain.
Gawin Mo
KM, p. 53.
Paglalahat
EP
Itanong:
PY
Saan-saan nagpunta ang mag-ama?
Gumawa ng mapa upang masagot ang tanong
na ito.

2
Layunin
O
Nagagamit ang magagalang na pananalita sa iba’t ibang
sitwasyon sa paghingi ng pahintulot
C
Napagsusunod-sunod ang mga pangyayari sa kuwento sa
pamamagitan ng tanong


D
Pagbabaybay PU
E
Gamitin ang Frayer Model sa pag-alam kung ano

ang iskima ng mga mag-aaral sa mga salitang
ipinakilala nang unang araw.
EP
Ipagawa ito maaaring pangkatan

Isulat ang Sumulat ng tatlong muna. Matapos ang inilaang oras,
nauunawaan mo alam mo tungkol tawagin ang mga pangkat upang
sa salitang ito. sa salitang ito. ipakita ang natapos na gawain.
Isulat ang Bigyan ng mga salitang gagamitin
salita dito. ang bawat pangkat na ginawa sa
D
Magbigay ng Magbigay ng klase.

dalawang dalawang salitang
salitang kasalungat nito.
kasingkahulugan
nito.
Pagganyak Kung kinakailangan, PS
Ipakuha sa mga mag-aaral ang ginawa nilang magbigay ng mga tanong
postcard nang nagdaang araw. upang makapag-umpisa sa
Tumawag ng ilang mag-aaral upang magbahagi pagbabahagi ang bawat mag-
nito sa klase at maglahad kung bakit nila ito aaral.
nagustuhan.
105
Gawin Ninyo PN
Ipagawa ang mapa na nasa Pagyamanin Natin
Gawin Ninyo A, KM, p. 53.
Sabihin:
Kasama ang inyong pangkat, balikan ang Matapos ang inilaang oras,
mga pangyayari sa napakinggang kuwento sa tawagin ang bawat pangkat
pamamagitan ng pagsagot sa mga pamatnubay upang magbahagi ng kanilang
na tanong na nakasulat sa bawat tile sa mapa. sagot.
mag-aaral sa bawat pangkat upang magsalaysay
ng mga pangyayari sa kuwento sa tulong ng
mga tanong.
Gawin Mo G
PY
Itanong:
Ano kaya ang sasabihin ng mag-aaral sa
kaniyang ama kung may nais siyang gawain sa
mga lugar na kanilang pinuntahan?
Gawing gabay ang mapa na pinuntahan ng mag-
O
ama.
Pagsasapuso PL
Itanong:
Ano ang iyong sasabihin sa kasama mo kung
may nais kang gawin sa iyong nagustuhang
C
lugar?
D

3 Layunin
E
Nagagamit nang wasto ang pang-uri sa paglalarawan ng tao, lugar,

bagay, at pangyayari sa sarili at sa mga iba pang tao sa pamayanan

EP

Pagbabaybay
PU
Muling pagsusulit
Pagganyak
D
KM
Ipaguhit sa mga mag-aaral ang isang lugar na
nais nilang mapasyalan. Itala sa pisara ang sagot ng mga
Itanong: mag-aaral.
Bakit mo nais itong mapuntahan?
Gawin Natin
Pangkatin ang klase. WG
Bigyan ang bawat pangkat ng larawan ng mga
lugar na napasyalan ng mag-ama.
Itanong:
Ano-ano ang makikita sa larawan?
Magbigay ng isang salitang maglalarawan sa
pangngalang binanggit.
106
pangkat upang magbahagi ng kanilang sagot.
Itanong:
Ano-ano ang salitang napakinggan na ginamit
sa paglalarawan?
Ano ang inilarawan nito?
Ano ang tawag natin sa mga salitang ginagamit
sa paglalarawan?
Ano ang nagagawa nito sa isang pangngalan?
Gawin Ninyo
Papuntahin ang bawat pangkat sa lugar na
ibibigay.
Samahan at gabayan ang bawat
PY
Tukuyin at ilarawan ang mga pangngalan na
makikita rito. pangkat sa kanilang pupuntahan.
Pangkat I – silid-aklatan Matapos ang pagmamasid,
pabalikin ang pangkat sa loob ng
Pangkat II – palaruan
silid upang isaayos ang kanilang
Pangkat III – kantina talaan.
Pangkat IV – hardin
O
pangkat upang mag-ulat.
Gawin Mo
Sa pamamagitan ng pagguhit, ilarawan ang
C
isang lugar na hindi mo malilimutan.
Tumawag ng ilang mag-aaral upang magbahagi. K
Itanong:
D
Ano ang mga pang-uri na ginamit mo?
Paglalahat
Itanong:
E
Kailan ginagamit ang pang-uri?

Ipagawa ang Isaisip Mo A, KM p. 55.
EP
4 Nakasusulat ng liham-paanyaya
Layunin
Nababaybay nang wasto ang mga salitang hiram

D

Pagbabaybay Tumawag ng mag-aaral PU
Muling pagtuturo ng mga salita. upang magbahagi ng
Ipaguhit sa mga mag-aaral ang pagkakaunawa kanilang sagot.
sa mga salitang natutuhan sa pagsasanay na
ito.
Pagganyak Hayaang magbahagi ang PS
Itanong: mga mag-aaral ng
Ano-ano ang magandang lugar na maaaring kanilang sagot.
pasyalan sa inyong lugar?
107
Gawin Natin PS
Itanong:
Saan-saan namasyal ang mag-ama?
Kung mag-aanyaya ang mag-aaral na pasyalan Itala ito sa pisara.
ang isa sa mga lugar na napuntahan nila, ano
kaya ang kaniyang sasabihin?
Pagkasunduan sa klase kung aling lugar ang
ipag-aanyaya sa liham.
Sabihin:
Ngayon, susulat tayo ng isang liham na K
paanyaya.
Itanong:
PY
Ano ang gagamitin nating pamuhatan?
Saan ito isusulat?
Sino ang ating susulatan?
Paano ito isusulat?
Ano-ano ang ilalagay natin sa katawan ng liham? Itala ito sa pisara.
O
Ipabasa ang mga pangungusap na ibinigay.
Itanong:
Alin sa mga ito ang dapat mauna? Kasunod?
Panghuli?
C
Paano natin tatapusin ang katawan ng liham?
Ano ang ilalagay nating bating pang-wakas?
Sino ang ilalagay nating sumulat?
D
Ipabasa ang natapos na sulat.
Itanong:
May nais pa ba kayong idagdag? Tanggalin?
E
Nasunod ba natin ang mekaniks ng pagsulat ng

isang liham?
Gawin Ninyo
EP
KM
Pagawin ng isang liham na sagot sa natapos na Umikot sa klase at gabayan ang
liham. bawat pangkat sa gawaing ito.
pangkat upang magbahagi ng kanilang sagot. Siguraduhin na mabibigyang
D
Gawin Mo puna ang mga sulatin. Ibalik ito

Sabihin: sa mga mag-aaral kinabukasan
Sumulat ng isang liham sa isang kaibigan na upang maisulat muli nila.
nais mong anyayahang mamasyal sa inyong
pamayanan. Gumamit ng mga pang-uri sa
isusulat na liham.
Paglalahat
Itanong:
liham?
Ipagawa ang Isaisip Mo B, KM p. 56.
108
5 Layunin
Nakasusunod sa mga nakasulat na panuto

Pagbabaybay
Kung Natutuhan
Gawain A
Pumili ng isang kuwentong napakinggan.
PY
Alalahanin ang mga pangyayari nito sa
pamamagitan ng pagsasabi ng simula, Pangkatin sa dalawa ang mga
kasukdulan at katapusan ng kuwento. mag-aaral. Ang unang pangkat
Tukuyin rin ang pamagat ng kuwento. ang gagawa ng Gawain A at ang
Gawain B B naman ay sa ikalawa.
Sumulat ng limang pangungusap na Matapos ang inilaang oras para
O
maglalarawan ng mga pangngalan na makikita sa mga gawain, magpapalit
sa loob ng silid-aralan. ang mga pangkat ng kanilang
gawain. Ito ay gagawin upang
Salungguhitan ang ginamit na pang-uri.
masubaybayan ng guro ang
C lahat ng mga mag-aaral sa bawat
pangkat.
D
Gawain A Maaaring palitan ang mga
Basahin nang malakas ang isang kuwento. gawain dito depende sa
Ipatukoy sa mga mag-aaral ang simula, kakayahan at kahinaan ng iyong
kasukdulan, at katapusan ng kuwento.
E
mga mag-aaral.
Gawain B Kung may mga aralin sa
Maghanda ng mga larawan. Hayaang batayang aklat na hindi pa
EP
magbigay ang mga mag-aaral ng pang-uring nagamit sa mga layunin sa

angkop dito. linggong ito, maaari mo rin itong
Ipatala at pangkatin ang mga pangngalan na gamitin.
makikita sa sariling bahay.
Gabayan ang mga mag-aaral na magamit ang
mga ito sa sariling pangungusap.
D
Gawaing Pantahanan
Ilarawan ang paborito mong bahagi ng inyong
tahanan sa pamamagitan ng pagsulat ng limang .
pangungusap.
Pagtatapos
Ipaliwanag sa mga mag-aaral ang gagawing Maaari mong palitan ang
Kalendaryo ng Pagbabasa sa loob ng isang mga gawain sa Kalendaryo.
buwan. Siguraduhin na maglalaan ka
Sabihin: ng oras upang makita mo at
Narito ang isang Kalendaryo ng Pagbabasa mabigyang-halaga ang mga
na tatagal ng isang buwan. nagawa ng mga mag-aaral sa
mga nakatala sa Kalendaryo.
109
Bawat araw ay may nakatakda kang gawain. Matapos ang isang buwan,
Isulat ang sagot sa isang malinis na papel. bigyang-halaga ang portfolio na
Pagdating ng katapusan ng buwan, pagsama- natapos ng mga mag-aaral.
samahin ang mga sinagutang papel at ihanda Ipagpatuloy ang gawaing ito
sa pagpapasa. hanggang sa matapos ang
Pabuksan ang KM p. 92 at ipabasa ito sa mga quarter na ito. Gumawa ng
mag-aaral. sariling Kalendaryo. Iugnay ito sa
iba pang asignatura.
6 Nabibigyang-kahulugan ang salitang iisa ang baybay ngunit

Layunin
magkaiba ang diin
PY
Nahuhulaan ang maaaring mangyari sa teksto gamit ang dating
karanasan/ kaalaman
O
Pagbabaybay Maaaring gamitin ang mga PU
Paunang pagsusulit salitang hindi masyadong
Maghanda ng sampung salita mula sa aralin sa namaster ng mga mag-aaral
Araling Panlipunan.
C
ang pagkakabaybay mula sa
nagdaang linggo.
Pasagutan ang Tuklasin Mo B, KM, p. 51.
D
Tumawag ng ilan upang magbahagi ng kanilang
sagot.
Itanong:
E
Ano ang kahulugan ng baton? Majorette? Musiko?

Prusisyon?
EP
Pagganyak PS
Pabalikan sa mga mag-aaral ang liham na
natapos nang nagdaang araw.
Itanong:
Saan mo inaanyayahang mamasyal ang iyong
kaibigan?
D
Bakit dito mo siya inaanyayahan?

Itanong:
Saang lugar nandoon ang magkakaibigan?
Gawin Natin PB
Basahin ang teksto na makikita sa Basahin Mo,
KM, p. 51-52.
Itanong:
Anong lugar ang binanggit sa teksto?
Saan ang pistang ito?
Paano mo nasabi?
110
Ipaturo sa mapa ng Pilipinas ang Aklan kung saan Magbigay ng
ginagawa ang Ati-Atihan. EP
impormasyon tungkol sa
Itanong: Aklan at sa Ati-atihan.
Ano-ano ang nagaganap tuwing may pista?
Ihambing ang pagdiriwang ng pista noon at
ngayon.
Ano sa palagay mo, kailangan bang ipagpatuloy
ng bawat pamilyang Pilipino ang magarbong
pagdiriwang ng pista ng kanilang lugar?Bakit?
Muling ipabasa nang tahimik ang kuwento ng

pinamagatang Pista sa Barangay.
Itanong:
Ano-ano ang napansin ninyo sa mga salitang
PY
ginamit sa teksto?
Ano-anong salita ang magkakatulad? KM
Ipabasa ang mga ito.

- Puno ng makopa
Ang nakasulat na malaking
O
- puNo ang mesa ng pagkain
letra ay nangangahulugan nang
- suot ang Saya
diin. Ibig sabihin nito, dito mo
- ang saYa ng mga mag-aaral ilalagay ang diin ng pagsasalita.
- paksiw na Pata
C
- paTa ang katawan dahil sa pagod
- may prusisyon sa gaBi
D
- nilagang Gabi ang kanilang meryenda
Itanong:
Ano ang napansin ninyong sa mga pariralang
E
PT
binasa?
Linangin ang kahulugan ng mga salitang
EP
magkakatulad ang baybay.

Itanong:
Ano ang pagkakaiba ng mga salitang ginamit sa
parirala?
Tumawag ng mag-aaral upang magbigay ng mga Bigyang-diin na may mga

D
salitang magkatulad ang baybay ngunit magkaiba salitang may magkatulad ng

ang diin sa pagbigkas. Ipagamit ito sa sariling baybay ngunit magkaiba ang
pangungusap upang matukoy ng ibang mag-aaral kanilang diin at dahil dito nag-
ang kahulugan ng mga ibinigay na salita. iiba rin ang kahulugan.
Gawin Ninyo
Ipatukoy sa mga mag-aaral ang mga salitang
magkatulad ang baybay sa bawat pangungusap.
Bigyang kahulugan ang mga salitang ito.
Ipabasa ang mga pangungusap na nasa
Pagyamanin Natin Gawin Ninyo B, KM, p. 54.
111
Gawin Mo
Ipagawa ang Pagyamanin Mo Gawin Mo C, KM,
p. 55.
Paglalahat
Itanong:
Kailan nagbabago ang kahulugan ng mga salitang
parehas ang baybay?
7 Naipapahayag ang sariling opinyon o reaksyon sa

Naipahahayag
Layunin
napakinggang isyu o usapan

Naisasadula ang nagustuhang bahagi ng napanood
PY
Pagbabaybay PU
Pagtuturo ng salita
Ipagawa ang Vocabulary Frame sa bawat salita. Gabayan ang mga mag-aaral sa
O
paggawa ng Vocabulary Frame
sa kanilang Spelling Notebook o
Ano ang
pagkakaunawa mo
sa isang malinis na papel.
sa salitang ito?
C Tumawag ng ilang mag-aaral
upang ibahagi ang kanilang
sagot.
SALITA
E D
Pagganyak PS
Pag-usapan ang karanasan ng mga mag-aaral sa
EP
pista na kanilang nasaksihan o pinuntahan.

Gawin Natin
Ipabasang muli ang “Pista sa Barangay.” PB
Itanong:
Ano-ano ang pangyayaring binanggit sa binasang
D
teksto?
Alin sa mga gawain na ito ang nagustuhan mo?
Bakit?
Paano ipinagdiriwang ang pista noon?
Ano ang epekto nitong mga kaugaliang ito
matapos ang pagdiriwang ng pista?
Dapat pa ba itong ipagpatuloy o hindi? Bigyang-
katwiran ang sagot.
112
Gawin Ninyo
Paghandain ang bawat pangkat ng isang maikling PS
dula-dulaan tungkol sa isang pangyayari na
nabasa sa teksto.
pangkat upang maipakita ang kanilang inihandang
dula-dulaan.
Kunin ang opinyon o palagay ng mga tagapanood
ng dula-dulaan tungkol sa ipinakita ng pangkat na
kaugalian tuwing may pista.
Gawin Mo
Sagutin:
Dapat pa bang ipagpatuloy ang pagdiriwang ng
PY
pista?
Paglalahat
Ano-ano ang dapat tandaan sa pagbibigay ng
reaksiyon o palagay?
8
O
C Layunin
Nagagamit nang wasto ang pang-uri sa paglalarawan ng tao,

lugar, bagay, at pangyayari
D
Yugto ng Pagkatuto Munting PaalalaSa Iyo
Pagbabaybay PU
E
Muling pagsusulit
Pagganyak
PS
EP
Itanong:
Paano ipinagdiriwang ang pista sa lugar na
napuntahan mo?
Gawin Natin PB
Sabihin:
Paghambingin ang pagdiriwang ng pista noon at Isulat sa pisara ang mga
D
ngayon. pangungusap na ibibigay WG

Ipabasa ang mga pangungusap na natapos. ng mga mag-aaral.
Itanong:
PU
Ano-anong pang-uri ang ginamit?
Ano ang idinagdag dito upang maipakita ang
paghahambing na ginawa?
Ilan ang pinaghambing?
113
Gawin Ninyo
Bigyan ang bawat pangkat ng larawan ng mga EP
pagdiriwang sa magkaibang lugar sa Pilipinas.
Bigyan ng sapat na oras ang mga mag-aaral Maaari din namang
WG
upang makapagsaliksik tungkol dito. maghanda ka na rin ng
Magpasulat ng mga pangungusap na maikling babasahin tungkol
maghahambing sa dalawang pagdiriwang. sa larawang inihanda.
Gawin Mo
Ilarawan ang pagdiriwang ng pista sa lugar na
iyong napakinggan sa natapos na pag-uulat at sa
pagdiriwang ng pista sa sariling lugar.
Paglalahat
PY
Itanong:
Paano ginagamit ang pahambing na pang-uri?
Subukin Natin
Isulat ang pang-uri na ginamit sa bawat
pangungusap. Isulat sa tapat nito kung anong Maaaring palitan ang pagsusulit
antas ng paglalarawan ang ginamit. na ito.
O
1. Mas payat si Rodel kaysa kay Roel. Kunin ang Index of Mastery nito.
2. Higit namang matangkad si Roel kaysa kay
Rodel.
3. Masayahing bata si Roel.
C
4. Pinakasakitin si Rodel sa lahat ng magka-
kapatid.
D
5. Nagmamahalan ang magkakapatid nina
Rodel.
E
9 Layunin
EP
Nakasusulat ng liham-paanyaya

D
Pagbabaybay PU
Balikan ang Vocabulary Frame ng mga mag-aaral.
Ano ang pagkakaunawa Ano ang naunawaan

mo sa salitang ito? mo sa salitang ito?
SALITA
Gamitin sa sariling pangungusap ang

bagong salita.
114
Pagganyak PS
Itanong:
Saan sa mga napag-aralan nating lugar ang nais mong
mapuntahan?
Bakit gusto mo rito?
Gawin Natin
KM
Itanong:
Ano ang inilalagay sa bawat bahaging sinabi?
Itala ang isasagot ng mga
Kung gagawa ng isang liham-paanyaya para sa isang
mag-aaral.
lugar na nais mong mapuntahan ng iyong kaibigan, ano-
ano ang bagay na dapat ilagay rito?
Ipabasa ang ibinigay ng mga mag-aaral.
PY
Itanong:
Ano-ano ang dapat tandaan sa pagsulat ng isang liham?
Ipabasa ang mga dapat tandaan sa pagsulat ng isang
liham. Isulat ang sagot ng mga
Sabihin na ito ang magiging pamantayan ng klase sa mag-aaral sa pisara.
pagbibigay-puna sa isusulat na liham.
O
Gawin Ninyo KM
Pasulatin ang bawat pangkat ng liham paanyaya para
C
sa isang kaibigan upang mamasyal sa isang lugar sa
Pilipinas. Sabihin ang mga dahilan kung bakit kailangan Umikot sa klase upang
nila itong pasyalan. gabayan ang mga mag-
Matapos ang inilaang oras, ipabasa sa pangkat ang aaral sa gagawin.
D
natapos na liham at pabigyang-puna ayon sa mga pinag-
usapang pamantayan bago magsimula ng pagsulat.
Ipasulat muli ang
Gawin Mo
E
binigyang-punang liham.
Ipagawa Isapuso Mo, KM, p. 56.
Paglalahat
EP
Itanong:
Ano ang dapat tandaan sa pagsulat ng liham?
Ipagawa ang Isaisip Mo B, KM, p. 56.

10
D
Layunin
Natutukoy ang pangngalang pantangi at pambalana sa talata


Pagbabaybay Tingnan kung aling mga salita
Pagsusulit na pang-masteri ang dapat pang isama sa
lilinangin sa susunod na linggo
dahil mababa pa rin ang iskor
dito ng mga mag-aaral.
115
Gawaing Pantahanan
EP
Gumawa ng talaan ng mga pagdiriwang sa
bansa, ang petsa nito, at saan ito ginaganap.
Pagtatapos KM
Magpagawa ng banderitas sa mga mag-aaral.
Isulat sa bawat banderitas ang mga pang-uring
natutuhan sa aralin.
MISOSA Filipino 5. Pagbibigay Hinuha, pp. 2-9
Hiyas sa Pagbasa 4. 2000. pp 142-142
Filipino 3 Sagisag ng Lahi. 1999. pp. 166-170
MISOSA Filipino 4. Modyul 8. pp. 1-5
PY
Hiyas sa Pagbasa 4. 2000. pp. 39-45
Hiyas sa Pagbasa 5. 1999. pp. 7-8
PRODED Filipino Ano Kaya ang Mangyayari?
10-B. 1997. pp 8 -11
O
Hiyas sa Pagbasa 4. 2000. pp 187-189;195-196
Hiyas sa Pagbasa 5. 1999. p 27
Landas sa Pagbasa 6. 1999. p 77
C
Bigyan ng oras ang bawat pangkat na makapaghanda ng isang dula-dulaan kung
paano dapat ipagdiriwang ang pista sa panahon ngayon.
Siguraduhin na magagamit ang mga pang-uring natutuhan sa klase.
E D
EP
D
116
ARALIN
ARALIN
7 Katuwang sa Pamayanan
Katuwang sa Pamayanan
Naibibigay ang paksa ng napakinggang teksto F4PN-IIc-7
Nakikining nang mabuti sa nagsasalita upang maulit at mabigyang kahulugan
PY
ang mga pahayag F4PN-IId-15
Wikang Binibigkas
Naipahahayag ang sariling opinyon o reaksyon sa isang napakinggang isyu o
usapan F4PS-IIb-c-1
Nagagamit ang magagalang na pananalita sa iba’t ibang sitwasyon-
O
pagpapahayag ng pasasalamat F4PS-II-12d-12.11
Gramatika
Nagagamit nang wasto ang pang-uri sa paglalarawan ng tao,lugar,bagay, at
pangyayari sa sarili at sa mga iba pang tao na katulong sa pamayanan
F4WG-IIa-c-4
C
Nagagamit ang pandiwa ayon sa panahunan sa pagsasalaysay ng
nasaksihang pangyayari F4WG-IId-g-5
D
F4PT-IIc-1.10
E
Pag-unawa sa Binasa
Nasasagot ang mga tanong sa binasang tekstong pang-impormasyon (recount)
F4PB-IIc-g-3.1.2
EP
Nasasabi ang sanhi at bunga ng mga pangyayari sa binasang teksto

F4PB11di-6.1
Nakagagamit ng pangkalahatang sanggunian tulad ng diksiyonaryo ayon sa
pangangailangan F4EP-II-aC-6
Nabibigyang kahulugan ang bar/graph/dayagram/talahanayan/tsart
D
F4EP-IId-f-2.3
Nakasusulat ng talatang nagbabalita F4PU-II-cd-2.1
Panonood
Nasasabi ang paksa ng napanood na patalastas F4PD-II-c-5.1

117
Paunang Pagtataya
Maghanda ng isang papel o lumang folder na sasapat sa bilang ng mag-aaral sa klase.
Sulatan ang ilan dito ng tanong upang masukat ang nalalaman ng mga mag-aaral sa
pag-aaralan sa linggong ito.
Patayuin ang mga mag-aaral at patapakin ang bawat isa sa isang folder na inihanda.
Sabihin na sa pagsisimula ng tugtog lalakad at tatapakan ng mga mag-aaral ang
inihandang folder.
Kapag nakatigil na ang mga mag-aaral, bumunot ng numero ng folder na kailangang
buksan.
Ang sinumang nakatapak dito ang magbubukas ng folder, babasahin ang tanong at
susubuking sagutin ito. Maaari din siyang humingi ng tulong sa tatlong kaklase.
Mga Tanong:
1. Magbigay ng magagalang na pananalita na ginagamit sa pagpapasalamat.
PY
2. Magbigay ng opinyon hinggil sa mga katuwang sa pamayanan.
3. Magbigay ng pang-uring naglalarawan ng tao, lugar, damdamin at
pang-amoy.
4. Mga bahagi ng liham.
5. Magbigay ng opinyon hinggil sa“Kalinisan ng pamayanan ay kayamanan.”

O Layunin
C
Nakikinig nang mabuti sa nagsasalita upang maulit at mabigyang
kahulugan ang mga pahayag
Natutukoy ang paksa nf napakinggang teksto
Natutukoy ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng pormal
D
na depinisyon
Mahahalagang Tanong
E
Itanong:
Katuwang ka ba sa pagpapaunlad ng sariling pamayanan?
EP
Ano ang pang-uri? Ano ang pandiwa?

Paano isinusulat ang isang balita? Ang recount?
Paano sila nagkaiba? Nagkatulad?
Ano ang kaugnayan ng paksang pangungusap sa talatang iyong susulatin?

D
Pagbabaybay
PU
Paunang pagsusulit
Maghanda ng sampung salita mula sa mga
nagdaang aralin sa Filipino.
Paghawan ng Balakid EP
Ipakuha ang diksiyonaryo ng mga mag-aaral.
Ipahanap ang kahulugan ng mga salita: PT
- dengue
- sintomas
Ipagamit ang mga salita sa sariling pangungusap.
Ipagawa ang Tuklasin Mo A, KM, p. 57.
118
Pagganyak PS
Itanong:
Nagkasakit ka na ba?
Ano ang naging sakit mo?
Paano ka gumaling?
ng kanilang sagot.
Itanong:
Ano ang naging sakit ng mag-aaral sa kuwento?
Paano siya gumaling?
Gawin Natin AL
Ipakita ang pabalat ng kuwentong babasahin sa Hayaang magbigay ng hula
PY
mga mag-aaral. ang mga mag-aaral. Magpaguhit
Pag-usapan ito. ng isang bolang kristal sa
Itanong: kanilang kuwaderno at ipasulat
Bakit kaya wanted si Lolit Lamok? ang kanilang sagot.
Basahin nang malakas ang kuwentong inihanda. PN
O
Lolit Lamok
Luis Gatmaitan
Hiyas
Itanong:
C
Tungkol saan ang kuwento?
Sino si Lolit?
D
Bakit siya wanted?
Tama ba ang hula ninyo?
Ano ang tunay na dahilan at wanted si Lolit?
E

Ano ang suliranin dito?
Paano ito nabigyang kalutasan?
EP
Kung isa ka sa mga tauhan sa kuwento, ano ang

gagawin mo rito? Bigyang katwiran ang sagot na
ibinigay.
Basahin nang malakas sa mga mag-aaral.
Matalino si Jose Rizal. Natuto siyang bumasa
D
sa gulang na tatlong taon. Nagtapos siya ng

elementarya at sekondarya na nangunguna sa
klase. Marami siyang kursong natapos. Nag-
aral siya ng medisina, pagpipinta, paglililok,
at pagsulat. Naging matagumpay siya sa mga
kursong ito.
Hango mula sa Multilevel Materials 8-A. BEE-
UNDP, 1997.
Itanong:
Sino ang pinag-uusapan sa teksto?
Ano-ano ang sinabi tungkol sa kaniya?
Ano ang paksa ng kuwento?
Paano mo nalaman?
119
Paano naging katuwang ng mga Pilipino si Dr.
Jose Rizal?
Paano ka magiging katuwang ng kapuwa mo sa
pag-unlad?
Gawin Ninyo PS
Ipabasa ang mga talata sa Pagyamanin Natin
Gawin Ninyo A, KM. p. 62.
Gawin Mo
KM, p. 65.
Paglalahat
Itanong:
Ano ang paksang pangungusap?
PY
2
Layunin
O
Naipahahayag ang sariling opinyon o reaksyon
Yugto ng Pagkatuto
C Munting Paalala sa Iyo
Pagbabaybay PU
Ipabigay sa mga mag-aaral ang kahulugan ng
D
bawat salita gamit ang diksiyonaryo.
Balikan KM
Itanong:
E
Bakit wanted si Lolit?

Pangkatin ang klase. Pagawain ng Wanted
Signboard upang maipakita ang sagot sa tanong
EP
na ibinigay.
Gawin Natin WB
Itanong:
Ano-ano ang isyung binanggit sa kuwentong Talakayin kung ano ang
napakinggan? opinyon. Ito ay isang personal
D
Pag-usapan ang bawat isyu na sasabihin ng mga na pananaw o damdamin sa

mag-aaral. isang isyu.
Itanong:
Ano ang pananaw mo sa nabanggit na isyu sa
kuwento?
Sang-ayon ka ba sa mga ginawa ng mga tauhan
sa kuwento? Bigyang katwiran ang sagot.
Paano mo dapat sabihin ang sariling saloobin sa
isang isyu?
120
Gawin Ninyo WB
Bigyan ang bawat pangkat ng isang sipi ng balita. Umikot upang mapakinggan ang
Ipabasa ito sa kanila. Bigyan ng pagkakataon ang bahagnan sa bawat pangkat.
bawat kasapi ng pangkat na makapagbahagi ng
kanilang opinyon sa napakinggang balita.
Ihanda ang pag-uulat ng binuod na mga opinyon.
Gawin Mo
Sabihin ang sariling opinyon tungkol sa pagpuksa
sa sakit na dengue. Ipakita ito sa pamamagitan ng
pagguhit.
Paglalahat
Itanong:
PY
Pagsasapuso
Itanong:
Paano mo maipakikita ang hindi pagsang-ayon sa
ideya ng isang kapangkat?
3 Layunin
C
Nagagamit nang wastong ang pang-uri sa paglalarawan ng tao,
lugar, bagay, at pangyayari sa sarili, sa ibang tao sa pamayanan

D
Pagbabaybay
E
Muling pagsusulit PU
Balikan
EP
Sabihin: Paalalahanan ang mga mag-

Humanap ng kapareha. Maging salamin ng aaral na maging maingat sa
kapareha sa pamamagitan ng paglalarawan ng paglalarawan ng kaklase.
kapareha.
Tumawag ng ilang pares ng mag-aaral upang WG
magbahagi ng kanilang paglalarawan sa isa’t isa.
D
Anong pang-uri ang ginamit? Paano ito ginamit?

Gawin Natin WG
Ipagawa ang sumusunod na mga gawain sa
bawat pangkat. Gumawa ng imaginary tsart
Pangkat I – Ilarawan ang Barangay Denggoy na may tatlong hanay. Itala sa
Pangkat II – Ilarawan ang mga tao sa barangay unang hanay ang pang-uri na
Pangkat III – Ilarawan ang lamok na nagdadala babanggitin sa pag-uulat na ito.
ng dengue

121
Pabalikin ang mga mag-aaral sa kanilang pangkat. Itala sa ikatlong hanay ang mga
Ipagawa ang sumusunod: pang-uri na sasabihin dito ng
Pangkat I – Ihambing ang Barangay Denggoy bawat pangkat.
sa dalawang barangay na pinanggalingan ng
dalawang kapangkat
Pangkat II – Ilarawan ang mga tao rito sa
dalawang barangay na pinanggalingan ng
dalawang kapangkat
Pangkat III – Ilarawan ang lamok na nagdadala
ng dengue
Ipabasa ang natapos na talaan. WG
Itala ang mga sagot dito sa

Itanong: ikalawang hanay ng talaan.
PY
Ano-ano ang pang-uring ginamit?
Ano ang nangyari sa mga ito nang gamitin sa
paghahambing?
Ilan ang pinaghambing?
Kung dalawa lamang ang paghahambingin, ano
ang gagamiting pang-uri sa bawat pangngalan sa
O
talaan?
Ipabasa ang talaan.
Itanong:
Ano ang natutuhan mo sa talaang ito?
C
Ano ang ginagamit sa paglalarawan?
Paano mo ito gagamitin kung maglalarawan ng
tatlo o higit pang mga bagay, tao, hayop o lugar?
D
Gawin Ninyo WG
Bigyan ang bawat pangkat ng isang set ng mga Maghanda ng set ng larawan na
E
larawan. sasapat sa lahat ng gagawing

Paghimbingin ang mga pangngalan na makikita pangkat sa klase.
sa tatlong larawan na ibibigay sa kanila. Ang isang set ay may tatlong
EP
Gawin Mo larawan.
Tukuyin ang tatlong taong katuwang sa sariling
pamayanang kinabibilangan. Paghambingin ang
tatlong ito.
Paglalahat .
D
Itanong:
Kailan ginagamit ang pang-uri sa pasukdol na
kaantasan?
Pagsasapuso
Paano mo pasasalamatan ang mga katuwang sa
pag-unlad na nasa pamayanan mo?
122
Subukin Natin
Sipiin ang pangungusap na gumamit ng pasukdol
na pang-uri. Bilugan ang mga pang-uri. Kuhanin ang Index of Mastery
ng pagsusulit na ito.
1. Maalalahanin si Inay.
2. Si Neneng ay ubod ng ganda.
3. Ang pinsan mo ay malapit sa aking puso.
4. Kay dumi-dumi naman ng silid na ito.
5. Sakdal yumi ang kilos ng dalagang iyon.
6. Matuwain sa mag-aaral si Inay.
7. Higit na maluwag ang silid na ito kaysa roon.
8. Kay dilim-dilim na pala!
9. Madawag na madawag ang kagubatang
PY
iyon.
10. Ubod ng bango ang pabango mo.
4 Layunin
O
C
Pagbabaybay PU
D
Itanong sa mga mag-aaral ang kahulugan ng
mga salitang lilinangin sa aralin. Ipasulat ang mga pangungusap
Ipagamit ang mga ito sa sariling pangungusap. sa Pasaporte ng mga Salita.
E
Pagganyak
PS
Magkaroon ng balitaan sa klase tungkol sa
napapanahong isyu.
EP
Pag-usapan ang balitang ibinahagi sa klase.

Gawin Natin
Ipabasa ang balita na Basahin Mo B, KM, p. 60- EP
61.
Pasagutan sa mga mag-aaral ang organizer na
D
makikita sa Pagyamanin Natin Gawin Ninyo B, PS

KM, p. 63.
Tawagin ang bawat pangkat upang iulat ang
kanilang mga sagot sa natapos na organizer.
Pag-usapan ang mga sagot na ibinigay ng mga
mag-aaral.
Itanong:
Matapos mong basahin ang balita, nagbago ba
o nadagdagan ang kaalaman mo tungkol sa
dengue?
Nasagot ba ang lahat ng mga tanong sa
bilang 2?
123
Gawin Ninyo
Ipagawa ang Pagyamanin Natin Gawin Ninyo C,
KM p. 63 sa bawat pangkat ng klase. Umikot upang magabayan ang
Matapos ang inilaang oras, tawagin ang bawat mga mag-aaral sa kanilang
pangkat upang basahin ang natapos nilang balita gagawing pagsulat.
at mabigyang puna ng mga kaklase. KM
Ipasulat muli ang balita na isinasaalang-alang
ang mga puna na ibinigay ng mga kaklase at
guro.

5 Nakasusulat ng talatang nagbabalita

Layunin
PY
Pagbabaybay
O
Ipabaybay muli sa mga mag-aaral ang mga
salitang lilinangin sa linggong ito.
Gawin Mo
Sabihin:
C
Gumupit ng isang larawan ng pangyayari sa
lumang magasin o diyaryo. Sumulat ng isang
balita tungkol sa nakuhang larawan.
D
Matapos ang inilaang oras, ipasuri sa mga mag-
aaral ang kanilang natapos na sulatin gamit ang
E
rubrics.
Nangangailangan Mahusay-husay Mahusay Napakahusay
EP
ng tulong (2puntos) (3 puntos) (4 puntos)

(1 puntos)
Mahalagang Hindi naglalaman Nagtataglay ng Nagtataglay ng Nagtataglay ng
Impormasyon ng mga sagot sa sagot na hindi sagot na hindi sagot sa mga
tanong na ano, lalampas sa lalampas sa tanong na ano,
saan, kailan, tatlo sa mga tatlo sa mga saan, kailan,
D
saan at paano. tanong na ano, tanong na ano, saan at paano.

Walang pamagat saan, kailan, saan, kailan, Kompleto at
ang ginawang saan at paano. saan at paano. wasto ang mga
talata. May pamagat May pamagat impormasyong
ngunit malayo na kaugnay ng ibinahagi.
sa paksa. paksa May pamagat
na kaugnay
ng paksa
nakapupukaw
ng pansin
ng mga
mambabasa.
124
Format Walang head- may lead at may lead at head May lead at
line at walang headline line maayos ang headline na
lead pagkakasunod maayos at
ng kaisipan nakawiwiling
basahin
6 Layunin
PY
Nasasagot ang mga tanong sa binasang tekstong
pang-impormasyon (recount)

Pagbabaybay Balikan ang mga salitang
O
Paunang pagsusulit nagamit na ng mga nagdaang
araw. Tingnan kung may
kinakailangan kang gamitin muli
C sa mga ito.
Balikan
PS
Itanong:
Paano gumaling si Elsie? Ganito rin kaya ang
D
nangyari kay Melba?
Paghawan ng Balakid
E
Balikan ang Tuklasin Mo A, KM, p. 57.

Itanong:
Ano ang dengue?
EP
Pag-usapan ang talaang natapos.

Pagganyak PS
Itanong:
Sino-sino ang bumubuo ng iyong pamilya?
Ilarawan ang bumubuo ng iyong sariling
D
pamilya.
Itanong:
Sino ang kapamilya ni Melba? Paano siya
inilarawan?
EP
Gawin Natin
Sabihin:
Tingnan kung tama ang mga impormasyong
inilagay mo sa iyong talaan.
Basahin ang mga diary entry na nasa Basahin
Mo A, KM p 58-59.
125
Itanong:
Ano ang tawag sa binasang teksto? PB
Ano ang nilalaman nito?

Kaninong diary ito? Paano mo nasabi?
Ano ang kaniyang ibinahagi?
Ano-ano ang nangyari sa kaniya?
Paano siya gumaling?
Sino-sino ang naging katuwang niya sa
pakikipaglaban sa sakit na dengue?
Pabalikan ang talaan na ginawa bago basahin
ang diary.
Itanong:
Tama ba ang mga isinulat mo rito?
May nabasa ka bang bago sa teksto na ngayon
PY
mo lamang nalaman? Ano ito?
May nabasa ka ba sa teksto na nakapagpabago
ng iyong kaisipan tungkol sa dengue?
Alin ang mga ito?
Pagsasapuso
O
Ipagawa Isapuso Mo, KM, p. 68.
C
7
Layunin
Nasasabi ang sanhi at bunga ng mga pangyayari sa binasang teksto

D

E
Pagbabaybay
PU
EP
Magbigay ng mga pangungusap gamit ang mga

salitang ginamit sa unang araw.
Ipatukoy sa mga mag-aaral ang kahulugan ng
mga salita batay sa pangungusap na ibinigay.
Pagganyak
D
Itanong: PS
Nagkasakit ka na ba?
Ano ang dahilan ng iyong pagkakasakit?
Ano kaya ang posibleng nangyari kung hindi ka
nadala sa pagamutan o kaya naman ay hindi
kaagad nabigyan ng karampatang lunas ito?
126
Gawin Natin PB
Ipabasang muli ang diary ni Melba.
Itanong:
Ano ang sakit ni Melba?
Bakit siya nagkaroon nito? Isulat ang mga sagot sa talaan.
Ano ang puwedeng mangyari kay Melba? Gumawa ng imaginary na talaan
na may tatlong hanay. Isulat
Bakit nagkaroon ng lamok na nagdadala ng ang sagot ng mga mag-aaral sa
dengue sa lugar nina Melba? unang tanong sa gitnang kolum.
Ano ang mangyayari kung hindi ito mapupuksa? Pangalawang sagot sa unang
Ipabasa ang talaan. hanay at ang ikatlong sagot sa
Itanong: ikatlong hanay.
Alin sa mga ito ang nagsasabi ng sanhi ng mga
pangyayari sa buhay ni Melba?
PY
Alin naman sa mga ito ang posibleng mangyayari
kung hindi bibigyan ng atensiyon ang mga bagay
na nasa gitnang hanay?
Ano ang tawag natin sa mga nasa unang hanay?
Ikatlong hanay?
O
Gawin Ninyo
Ipatukoy ang ginagawa ng mga katuwang ng
pamayanan na mapupunta sa pangkat. Isulat
C
ito sa gitnang kolum ng isang talaan. Sa kaliwa
nito, isulat ang sanhi ng kaniyang ginagawa
at sa kanan nito, isulat naman ang maaaring
maging bunga ng gawaing tinukoy ng pangkat.
D
Gawin Mo
Ipagagawa ang Pagyamanin Natin Gawin Mo B,
E
KM. p. 66.
Paglalahat Gabayan ang mga mag-aaral na
Itanong: makabuo ng sariling konsepto
EP
Ano ang pagkakaugnay ng sanhi at bunga? tungkol dito.

Pagsasapuso
Paano ka makatutulong sa paglilinis ng
kapaligiran laban sa dengue? Gumawa ng poster
tungkol dito.
D
8
Layunin
Nagagamit ang pandiwa ayon sa panahunan sa pagsasalaysay ng

nasaksihang pangyayari

Pagbabaybay PU
Muling pagsusulit
Idikta ang sampung salitang lilinangin sa linggong
ito.
127
Pagganyak
Aksiyon Ko, Hulaan Mo
Sabihin:
Maghanda ng isang maikling pagsasakilos ng
nais mong maging paglaki mo.
Pahulaan ito sa iyong mga kaklase. Isulat ang mga mahuhulaan ng
Kung tama ang sagot ng tinawag mo, siya mga mag-aaral.
naman ang susunod na magpapahula.
upang makapaghanda ng kanilang ipakikita sa
klase.
Tumawag ng kapareha upang magpahula.
Itanong:
Ano-ano ang nakita mong kilos na isinagawa ng
PY
iyong kaklase?
Gawin Natin
PB
Ipabasang muli ang diary na nasa Basahin Mo,
KM, p. 58-59.
Itanong:
O
Ano-anong salitang kilos ang ginamit sa
tekstong binasa?
Alin sa mga ito ang nangyari na?
C
Paano mo nasabi na nangyari na ang mga ito?
Ano ang tawag dito?
Ano ang idinadagdag sa salitang ugat upang
D
maipakita na naisagawa na ang kilos?
Alin sa mga ito ang mangyayari pa lamang?
Paano mo nasabi na ito ay mangyayari pa
E
lamang?
Ano ang tawag dito?
Ano ang idinaragdag sa salitang ugat upang
EP
maipakitang gagawain pa lamang ito?

Gawin Ninyo EP
Ipagawa ang Pagyamanin Natin Gawin Ninyo D, KM,
p. 64.
D
Gawin Mo
KM, p. 66.
Paglalahat
Itanong:
Paano ipinapakita ang oras ng pagsasagawa ng
kilos?
Pagsasapuso KM
Itanong:
Sumulat ng isang komitment upang maabot mo
ang iyong pangarap sa buhay at makatulong sa
kapuwa.
128
Subukin Natin Kunin ang Index of Mastery nito.
Isulat ang pandiwa at ang aspekto nito sa bawat Isulat ito sa tsart.
pangungusap.
1. Nagdulot ng malaking baha ang magdamag
na ulan.
2. Lumutang sa baha ang mga plastic at iba
pang basura.
3. Ang mga kabahayan ay nalubog sa tubig
ulan.
4. Ang mga sasakyan ay naiwan sa lansangan.
5. Itinutulak ng mga tao ang mga tumirik na
sasakyan upang hindi makaabala sa
lansangan.
PY
6. Isinasakay sa bangka ang mga pangunahing
kakailanganin ng mga tao.
7. Isinasakay sa balsa ang mga taong nalubog
sa baha ang kanilang mga tahanan.
8. Ang pamahalaang-bayan ay maghahanap ng
O
lugar na pagdadalhan sa mga taong
nasalanta ng bagyo.
C
9. Maghahandog ng tulong ang Red Cross sa
mga biktima ng kalamidad.
10. Ang iba’t ibang organisasyon ay
mangangalap ng pondo upang makatulong
D
sa mga biktima.
9
Layunin
E
Nakasusulat ng isang tekstong recount

EP

Pagbabaybay PT
D
Pagtuturong-muli ng mga salita.

Ipaguhit ang kahulugan ng mga bagong salita.
Balik-aral
Itanong: WG
Anong uri ng pandiwa ang ginagamit sa mga kilos
na naisagawa na o natapos na?
Hayaang magbigay ng isang pandiwa at ang
pangnagdaang anyo nito.
129
Gawin Natin
Ipabasa ang Basahin Mo A, KM p. 58-59. PB
Itanong:
Tungkol saan ang binasa?
Sino ang pangunahing tauhan nito?
Saan naganap ang kuwento?
Kailan ito naganap?
Ibigay ang mga pangyayari sa kuwento ayon sa
wasto nitong pagkasunod-sunod. Isulat ang mga ito sa pisara.
Ano-anong salita ang ginamit upang mapag- Siguraduhin na mailagay mo
ugnay ang mga pangyayaring binanggit? ang mga salitang pag-ugnay
Ano ang suliranin sa kuwento? tulad ng una, ikalawa, sumunod,
Paano ito binigyang-lunas? hanggang, pagkatapos at
Ano-anong salita o parirala o pangungusap ang panghuli.
PY
nagsasaad ng damdamin o reaksiyon ng sumulat
sa diary?
Ano-ano ang mga pangnagdaang pandiwa ang
ginamit?
Paano nagtapos ang kuwento?
O
Gawin Ninyo WG
Pag-usapan ang isang karanasang hindi Gabayan ang mga mag-aaral
malilimutan.
C sa paggawa ng planner na ito
hanggang sa makasulat sila ng
Pagkasunduan kung alin sa mga kuwento ang
nais isulat ng pangkatan. Matapos ang inilaang isang recount.
oras, tawagin ang pangkat upang magbahagi ng Gamitin rin ang planner na
D
kanilang naisulat. ito sa pagsusuri ng kanilang
Gawain Mo naisulat.
Gabayan ang mga mag-aaral sa kanilang Umikot sa klase upang
E
pagsulat ng isang karanasan sa tulong ng siguraduhin na nakasusunod

planner na matatagpuan sa Isulat Mo, KM, p 68. ang lahat ng mag-aaral.
EP
10 Layunin
D
Nakasusulat ng isang tekstong recount

Pagbabaybay PU
Pagsusulit para sa masteri
Ipabaybay muli ang mga salitang lilinangin
ngayong linggo.
130
Gawin Mo
Inaasahang hindi matatapos ang gawain nang Paalalahanan ang mga mag-
nagdaang araw kaya ipagpapatuloy ito ngayon. aaral kung paano magbibigay-
1. Pagpapatuloy ng pagsulat ng mga mag-aaral puna sa trabaho ng kaklase na
ng sariling recount. hindi nakasasakit ng kanilang
damdamin.
2. Matapos ang inilaang oras, sabihin: Matapos ang Muling Pagsusulit
ng mga mag-aaral ng kanilang
Makipagpalit ng papel sa katabi, basahin ang talata, kolektahin ito upang ikaw
kaniyang isinulat. Bigyan ito ng puna batay naman ang magbigay-puna.
sa planner na ginamit bago ito sulatin. Siguraduhin na maibabalik ito
3. Isulat muli ang binigyang punang talata ng sa mga mag-aaral at maisusulat
iyong kaklase. itong muli na isinasaalang-
alang ang iyong mga puna at
PY
pagtatama.
Paglalahat
Itanong:
recount?
O
Pagsasapuso
Ipakompleto:
Ang pagtulong sa kapuwa ay dapat _______ at
mula sa _______.
C
D
mahahalagang tanong na ibinigay nang unang
araw.
Itanong:
E
Nabago ba o hindi ang inyong sagot?

Pangatwiranan ang inyong sagot.
EP
Gawaing Pantahanan
Tanungin ang isa sa mga magulang o
nakatatanda sa pamilya tungkol sa isa nilang
karanasan sa pagtulong sa kapuwa. Isulat ito at
salungguhitan ang mga pandiwa na ginamit.
Pagtatapos
D
Pasulatin ang mga mag-aaral ng kanilang Ihanda ang wall ng “Kapuwa

pangako kung paano sila magiging matulungin Ko, Tutulungan Ko,” kung saan
sa kanilang kapuwa. isusulat ng mga mag-aaral
ang kanilang gagawain upang
makatulong sa kanilang kapuwa.
MISOSA Filipino 5. Ang Pangunahing Diwa.
pp 5 -12
Pagdiriwang ng Wikang Filipino 5. 1999. p. 117
BALS PDF. Halina… Magplano ng Pamilya
131
Aralin 1. pp. 17, 18
MISOSA Filipino 4. Modyul 8. pp 1-5
Hiyas sa WIka 5. 1999. pp 82 -87
MISOSA Filipino 5. Pangyayari at Epekto Nito.
pp 4 – 14
Hiyas sa Pagbasa 5. 1999. p 194
Layunin
Nakagagawa ng isang kard ng pasasalamat sa taong nakatulong nang malaki sa
PY
kaniya.
Gagampanan ng mga mag-aaral
Card-maker
Manonood
Mga kamag-aral
O
Kalagayan
Ipakikita ng bawat mag-aaral ang kanilang pasasalamat sa natanggap na tulong mula
sa isang katuwang na opisyal o ahensiya sa pamayanan at nasasabi kung ano at
paano naibigay ang tulong na ito.
Bunga
C
Isang kard ng pasasalamat
D
Pamantayan Mayroon (2 puntos) Wala (0 puntos)
Nagpahayag nang
malinaw na mensahe
E
May pagkakaugnay-
ugnay ang mga
EP
pangungusap na ginamit
Wasto ang
pagkakagamit ng mga
pandiwa
Maayos at malinis ang
D
pagkakasulat ng mga
pangungusap
May kaugnayan ang
larawang inilagay sa
mga pangungusap na
isinulat
132
ARALIN
ARALIN
8 Biyaya
Biyaya ng
ng Kalikasan
Kalikasan Tungo
Tungo sa
sa Pag-unlad
Pag-unlad
Nailalarawan ang tagpuan,tauhan, at pangyayari sa kuwentong napakinggan
F-4PN-Ile-12.1
PY
Wikang Binibigkas
Nailalarawan ang tauhan batay sa ikinilos o ginawi sa sinabi at damdamin
F4PS-Ile-F-12.1
Gramatika
Nagagamit ang pandiwa ayon sa panahunan sa pagsasalaysay ng nasaksihang
pangyayari F4WG-lld-g-5
O
Pag-unawa sa Binasa
F4PT-Ile-1.4
C
Nasasagot ang mga tanong na bakit at paano sa isang alamat
F4PB-Ile-3.2.3
Nakasusulat ng talatang naglalarawan F4PU-Ile-g-2.1
D
Nababaybay nang wasto ang mga salitang natutuhan sa aralin at hiniram
kaugnay sa ibang asignatura F4PU-ILa-j-I
E
nakalarawang
Naibibigay ang nakalap na impormasyon sa pamamagitan ngnakalarawang
balangkas F4EP-Ile-g-8
EP
Paunang Pagtataya
Ipapikit ang mga mata ng mga mag-aaral.
Sabihin:
Iguhit sa iyong isipan ang larawan ng isang magandang lugar na iyong napasyalan.
D
Ano-ano ang nakita mo rito?
Ipamulat ang mga mata ng mga mag-aaral.

Ipagawa ang talaan na ito sa isang malinis na papel.
Pangngalan Pang-uri Pahambing Pasukdol
133

1 Layunin
Nasasagot ang mga tanong tungkol sa kuwentong napakinggan

Nakapagtatanong tungkol sa kuwentong napakinggan
Mahalagang Tanong
Itanong:
Paano nakatutulong ang ating kapaligiran sa pagpapaunlad ng kabuhayan ng
mamamayan?
Paano at kailan ginagamit ang pandiwa?
PY
Pagbabaybay
Unang pagsusulit
Paghawan ng Balakid PU
Pabuksan ang KM at ipagawa ang Tuklasin Mo
O
A, p. 69-70.
PT
Itanong:
Ano ang ibig sabihin ng maskulado?
Alin sa mga larawan ang palakol? Chainsaw?
C
Gulok?
Ipaguhit ang mga salita sa kanilang Pasaporte
ng Salita.
D
Pagganyak
Itanong:
May paborito ba kayong puno sa paaralan?
E
PS
Ano ang kalimitang ginagawa ninyo rito?
EP
kanilang karanasan na may kaugnayan sa puno

sa paaralan o maging sa sariling bakuran.
Itanong:
Ano ang nangyari sa puno sa kuwento?
D
Gawin Natin AL
Ipakita ang pabalat ng kuwento.
Pag-usapan ito.
Itanong:
Sino ang sumulat at gumuhit nito?
Bakit kaya “Puno para sa Lahat” ang pamagat nito?
Puno para sa Lahat Maaaring gumamit ng ibang
Grace D. Chong kuwento na may katulad na
Hiyas tema.
134
Itanong:
Bakit “Puno para sa Lahat” ang pamagat ng
kuwento? KM
Pasulatin ang bawat mag-aaral ng isang tanong Gabayan ang mga mag-aaral
tungkol sa napakinggang kuwento. sa paggawa ng tanong na
Matapos ang inilaang oras, tawagin ang lahat ng angkop sa kuwento. Kung
mag-aaral upang basahin ang kanilang isinulat kinakailangang i-preview ang
na tanong. isinulat, gawin ito.
Sabihin:
Sa hudyat ko, ang papel na pinagsulatan ng
inyong tanong ay ipapasa ninyo sa kaklase na
nasa iyong kanan.
Kapag natanggap mo ang ipinasang papel sa iyo,
PY
isulat ang iyong sagot sa tanong na nabasa.
Sa paghudyat ko muli, ipapasa mo na ang papel PB
sa kanan mo.
Gawin ito hanggang sa makabalik ang papel ng
tanong sa orihinal na gumawa nito.
O
Tawagin ang mga mag-aaral upang basahin ang
kanilang isinulat na tanong at ang mga sagot na
isinulat dito ng mga kaklase. Tukuyin kung alin
C
ang tama at alin ang mali sa mga nakasulat na
sagot.
Pagtatapos
Itanong:
D
Layunin
E
2 Nakasusunod sa nakalimbag na panuto

Nailalarawan ang tauhan, tagpuan, at pangyayari sa
EP
napakinggang kuwento
Nailalarawan ang mga tauhan batay sa ikinilos, sinabi o nadama

D
Pagbabaybay Ipagamit sa mga mag-aaral ang

Pagtuturo ng salita diksiyonaryo upang matukoy
ang kahulugan ng mga salitang
lilinangin sa linggong ito.
Gawin Ninyo
Itanong:
Bakit “Puno para sa Lahat” ang pamagat ng
kuwento? PB
Ipagawa ang sumusunod sa bawat pangkat.
Pangkat I – Gumawa ng character map ng mga
tauhan sa kuwento
135
Pangkat II – Iguhit ang pinangyarihan ng
kuwento
Pangkat III – Isadula ang mga pangyayari sa
kuwento
Pangkat IV – Gumawa ng poster tungkol sa
global warming
Matapos ang inilaang oras, itanong:

Sino-sino ang tauhan sa kuwento?
Ilarawan ang bawat isa. (Tawagin ang Pangkat I)
Saan naganap ang kuwento? (Tawagin ang
Pangkat II)
Ilarawan ang pinangyarihan ng kuwento.
PY
Gusto mo bang manirahan dito? Ipaliwanag ang
sagot.
Ano-ano ang pangyayari sa kuwento? (Tawagin
ang Pangkat III)
Ano-anong damdamin ang nadama sa bawat
O
pangyayari ng kuwento?
Paano ito ipinadama ng bawat tauhan?
Kung isa ka sa mga tauhan sa kuwento, ano ang
mararamdaman mo? Bakit?
Ano ang gagawin mo? Ipaliwanag ang sagot.
C
Ano ang magiging epekto ng pagpuputol ng mga
puno? (Tawagin ang Pangkat IV)
D
Ano ang global warming? Talakayin ang global warming,
Paano ito maiiwasan? dahilan at epekto nito.
Pagtatapos
E
Ipagawa ang Isulat Mo, KM p. 77.

EP
3 Layunin
Nagagamit nang wasto ang mga pang-uri sa paglalarawan ng

mga tao, bagay, hayop, lugar, at pangyayari

D

Pagbabaybay
PU
Muling pagsusulit
Balikan
Ipamigay ang istrip ng papel. Isulat sa istrip ng mga papel
Bigyan ng hudyat ang mga mag-aaral na ipaskil ang mga pangyayari sa
ang mga pangungusap sa pisara ayon sa wasto napakinggang kuwento.
nitong pagkasunod-sunod.
Ipasalaysay muli ang napakinggang kuwento sa PN
tulong ng pinagsunod-sunod na istrip ng mga
papel.
136
Gawin Natin
Sabihin:
Babasahin ko muli ang kuwento na pinamagatang
“Puno para sa Lahat.”
Isulat sa inyong papel ang mga pang-uring
mapapakinggan na ginamit sa kuwento at ang
bagay na inilalarawan nito.
Ibigay sa bawat pangkat ang aabangan nilang
paglalarawan sa kuwento.
Pangkat I – mga bagay WG
Pangkat II – mga tao
Pangkat III – mga hayop
PY
Pangkat IV – lugar
Matapos basahin ang kuwento, itanong:
Ano-ano ang pang-uri na ginamit sa kuwento?
Ano ang inilarawan nito?
Tawagin ang pangkat upang makapag-ulat ng
kanilang natapos na gawain.
O
Itanong:
Ano-ano ang salitang ginamit upang ilarawan ang
mga pangngalan na nasa kuwento?
Nakatulong ba ang mga ito upang maunawaan
C
mo ang napakinggang kuwento? Paano?
Ano ang pang-uri?
D
Gawin Ninyo
Pangkatin ang klase. PS
Sabihin:
E
Balikan ang mga likas na yamang nakikita sa

sariling pamayanan. Maghanda ng larawan ng mga
likas na yaman para magamit
EP
Tukuyin at ilarawan ang mga ito.

kung hindi makagawa ang mga
Matapos ang inilaang oras, tawagin ang mga mag-aaral o natatagalan sila sa
pangkat upang magbahagi ng kanilang sagot. gawain na ito.
Gawin Mo
Sabihin:
Ilarawan ang pangarap mong pamayanan sa KM
D
pamamagitan ng pagguhit at pagkukulay nito.

Paglalahat
Ipagawa ang Isaisip Mo, KM p. 77, unang linya.
Pagsasapuso
Isapuso Mo B, KM, p. 77.
137
Subukin Natin
Basahin ang talaarawan na ito. Isulat sa
talahanayan ang uri ng pang-uri na hinihiling Kunin at itala ang Index of
nito. Mastery nito.
Lantay Pahambing Pasukdol
Disyembre 16
Unang gabi ng Misa de Gallo.
Sariwa ang simoy ng hangin. Nakita ko sina Lolo
Jose at Lola Soledad.
Nagmano agad ako sa kanila.
Disyembre 18
PY
Pumunta kami sa bahay ni Tiya Aida sa Bulacan
Mas sariwa ang hangin doon.
Di gaanong malaki ang bahay.
Disyembre 21
Binisita namin ni Lola Soledad ang puntod ni Ate
Minda. Pinakamalungkot si Lola Soledad habang
O
nagdarasal kami. Di hamak na masakit pa rin
sa kaniya ang pagkawala ni Ate Minda.
Disyembre 23
Namista kami sa bayan ni Kuya Mark
C
Magkasinsaya ang pistang ito at ang pista ng
San Juan. Ubod ng dami ang mga tao.
Disyembre 25
D
Pasko na! Nagsimba kami. Pagkauwi sa bahay,
nagnoche-buena kami. Napakasaya ng aming
pamilya.
E
EP
4
Layunin
Nakasusulat ng talatang naglalarawan

D

Pagbabaybay
Ipabigay sa mga mag-aaral ang sariling
pakahulugan sa mga salitang nililinang.
Balikan
Sabihin:
Ilarawan ang isang bagay na makikita sa paligid
ng paaralan. Pahulaan ito sa klase.
Anong pang-uri ang ginamit?
138
Gawin Natin
Ipakita ang larawan ng isang puno.
Sabihin: Maaari din namang dalhin ang
Magbigay ng isang pang-uri na maglalarawan mga mag-aaral sa ilalim ng puno
sa punong ito. sa paaralan. Kung kaya, dito na
rin magklase.
Ipabasa ang mga pang-uring ibinigay ng mga
mag-aaral. Hayaang magbigay ang mga
Itanong: mag-aaral ng pang-uri hangga’t
Angkop ba ang lahat ng pang-uri na ibinigay kaya nila.
natin?
Alin ang puwede nang tanggalin?
May nais pa ba kayong idagdag?
PY
Papiliin ng isang pang-uri ang mga mag-aaral at
ipagamit ang mga ito sa pangungusap.
Ipabasa ang mga naibigay na pangungusap.
Itanong:
Alin sa mga pangungusap ang may
O
magkakatulad na ideya?
Paano natin pagsasama-samahin ang mga ito
upang maging talata?
C
Alin sa mga pangungusap ang hindi katulad na
ideya ng iba?
Ano ang gagawin natin dito?
Ano ang gagawin natin upang maging talata
ang naibigay na pangungusap?
D
Ilagay sa susunod na talata.
Ipabasa ang natapos na talata.
Magdagdag ng kaugnay na mga
Itanong: pangungusap.
E
May nais ka bang idagdag sa ating talata?

Tanggalin?
Ilang talata mayroon?
EP
Ano ang paksa ng unang talata? Pangalawa?

Paano isinulat ang talata?
Ano-ano ang isinasaalang-alang sa pagsulat ng
talata?
Ano ang angkop na pamagat ng talatang
natapos?
D
Paano ito dapat sulatin?

Gawin Ninyo
Bigyan ang bawat pangkat ng pag-uusapan.
Pangkat I – yamang lupa KM
Pangkat II- yamang tubig
Bigyan ang bawat pangkat ng oras upang
matalakay ang ibinigay na paksa.
Bigyan ng manila paper ang bawat pangkat.
At ang bawat kasapi nito ng isang pangkulay
upang gamiting pansulat.
139
Sabihin:
Sumulat ng isang pangungusap bilang panimula
ng talata ng pangkat. Ito ay susundan ng
pagsulat ng kasunod na pangungusap na
isusulat ng isang kapangkat. Tandaan, isang
beses lamang puwedeng magsulat ang isang
miyembro ng pangkat. Gawin ito hanggang
matapos ang talata ng pangkat.
Matapos ang inilaang oras, ipabasa sa bawat
pangkat ang natapos na talata.
Pabigyang puna ang natapos na sulatin.

5 Layunin
PY
O
Pagbabaybay PU
Pagsusulit na Pang-masteri
Balikan
Itanong:
C KM
Ano ang dapat tandaan sa pagsulat ng talata?
Gawin Mo
D
Sabihin:
Pumili ng isang panimulang pangungusap na Maghanda o magpadala ka ng
makikita sa Pagyamanin Natin Gawin Mo A, KM, dyaryo.
E
p. 76. WG
Sumulat ng isang talatang maglalarawan sa
bagay na nasa piniling panimulang pangungusap. KM
EP
Matapos ang inilaang oras, pagbigyang puna

ang natapos na talata sa kaklase.
Ipasulat muli ang binigyang punang sulatin.
Paglalahat
Itanong:
D
Ano ang dapat tandaan sa pagsulat ng talata?

Pagsasapuso
Ipagawa Isapuso Mo, p. 77.
Gawaing Pantahanan KM
Pumili ng isang puno na nakatawag ng iyong
pansin. Ilarawan ito sa pamamagitan ng pagsulat
ng isang talata tungkol dito.

140
6
Layunin

Nasasagot ang mga tanong na bakit at paano tungkol sa binasang teksto

Pagbabaybay
Unang pagsusulit
Balikan PB
Itanong:
PY
Ano ang nangyari sa puno sa ating kuwento?
Ipagawa sa mga mag-aaral ang gawain sa KM
Tuklasin Mo B, KM p. 71.
Ipagamit sa sariling pangungusap ang mga
O
bagong salita.
Pagganyak PS
Ipakuha ang ginawang paalala tungkol sa
kahalagahan ng puno.
C
Pag-usapan ang mga ibabahagi ng ilang mag-
aaral na tatawagin.
D
Itanong:
Gaano kahalaga ang kalikasan?
E
Gawin Natin PB
Ipabasa ang talata sa Basahin Mo, KM, p. 72-
73.
EP
Itanong:
Tungkol saan ang binasang talata?
Ano ang paksa ng unang talata? Pangalawa?
Pangatlo? Pang-apat?
Ano ang kayamanan ng Pilipinas?
D
Bakit mahalaga ang likas na yaman ng bansa?

Bakit nawawala na ang kayamanan ng bansa?
Paano ka nakatutulong sa pagkasira ng
kayamanan ng bansa?
Ano ang posibleng mangyayari kung
magpapatuloy ang mga gawaing ito?
Paano mo maililigtas ang kayamanan ng
bansa?
141
Gawin Ninyo Pasagutan lamang ang
PB
Basahin ang mga teksto na nasa Pagyamanin mga tanong matapos ang
Natin Gawin Ninyo B, KM, p. 75. bawat talata.
Sagutin ang mga tanong tungkol dito.
Gawin Mo
KM, p. 76.
Panapos na Gawain
Itanong:
Paano mo mahihikayat ang ibang mag-aaral na
pangalagaan ang likas na yaman ng bansa?

PY
7 Layunin
O
Pagbabaybay
C PT
Pagganyak PD
Itanong:
Ano ang gagawin mo kung makita mo ito? Maaaring gumamit ng ibang
D
babala.
E
EP
Pag-usapan ang sagot ng mga mag-aaral.

D
Gabayan ang mga mag-aaral kung mali ang sagot

upang maibigay nila ang tamang kahulugan nito.
Gawin Ninyo PB
Basahin ang talata sa Pagyamanin Natin Gawin Maghanda ng rubrics na
Ninyo A, KM, p. 74. Gawin ang mga nakasulat na gagamitin sa pangkatang
panuto. gawain. Sabihin muna sa mga
mag-aaral ang pamantayan sa
pag-iiskor.
Gabayan ang mga mag-aaral
habang ginagawa ang gawain.
142
Gawin Mo PB
Pumili ng isang gawain sa Art. Ipakuha ang KM sa Art.
Basahin ang mga hakbang sa paggawa nito. Kung wala pa ang KM, maaari
Isagawa ito at ipakita sa kaklase ang natapos na namang isulat sa ilang papel
gawain. ang mga napiling gawain sa Art
upang may magamit ang mga
mag-aaral.
Umikot sa klase at tingnan kung
nakasusunod ang mga mag-
aaral sa inihandang panuto,
Paglalahat Sabihin ang mahahalagang
Paano mo masusunod nang wasto ang mga detalye na sumagot sa mga
nakasulat na panuto? tanong na ano, sino, kailan,
saan, at paano.
PY
Bigkasin ito nang malinaw.
Huwag magdaragdag o
magbabawas ng detalye.
Pagsasapuso
Ano ang gagawin mo kung makakita ka ng
O
isang mag-aaral na hindi sinusunod ang isang
nakapaskil na panuto?

C
Layunin
8 Nagagamit ang pandiwa ayon sa panahunan sa
pagsasalaysay ng nasaksihang pangyayari
D

E
Pagbabaybay PU
Muling pagsusulit
EP
Balikan
Itanong:
Paano nasisira ang kayamanan ng Pilipinas?
Tumawag ng mag-aaral upang isakilos ang WG
kanilang sagot. Pahulaan ito sa klase.
Itanong:
D
Ano ang pandiwa?

Gawin Natin WG
Ipabasang muli ang “Kahalagahan ng
Kalikasan.”
Itanong: Itala ang sagot ng mga
Ano-ano ang pandiwang ginamit dito? mag-aaral. Gumawa ng
Anong panahunan ang pandiwang ito? isang imaginary column. Sa
Kailan ginawa ang pandiwa sa unang hanay? unang hanay, itala ang mga
Ang ikalawa? Ikatlo? pangkasalukuyang pandiwa, sa
ikalawa naman ay pangnagdaan
Ano ang idinaragdag sa salitang ugat upang
maipakita na ang kilos ay nagawa na? at sa ikatlo naman ay ang
panghinaharap.
143
Ginagawa pa lamang? Gagawin pa lamang?
Paano nasisira ang ating kalikasan?
Ano-ano ang dapat mong gawin upang
maprotektahan ang kalikasan?
Gawin Ninyo
Pangkatin ang klase. Pag-usapan ang mga
nasaksihang pangyayari sa kapaligiran na may WG
kinalaman sa pangangalaga o sa pagkasira ng
kalikasan.
Itala ang mga pandiwang nasaksihan at ibigay
ang tatlong panahunan nito.
gawain.
PY
Gawin Mo
Gumawa ng isang flyer tungkol sa
pangangalaga ng kalikasan. Bilugan ang mga
KM
pandiwang ginamit.
Paglalahat
O
Itanong:
Kailan ginagamit ang iba’t ibang panahunan ng
pandiwa?
Pagsasapuso
C Ipatatanim ito sa bakuran ng
Pagdalahin ang mga mag-aaral ng isang paaralan. Sabihan ang mga
punong pananim. mag-aaral na sila ang magiging
responsable sa pag-aalaga nito.
D
Subukin Natin
Sipiin sa isang malinis na papel. Bilugan ang
Kuhanin ang Index of Mastery.
E
mga pandiwa na nasa pangnagdaang aspeto,

salungguhitan ang pangkasalukuyan, at ikahon
ang panghinaharap na pandiwa.
EP
Noon malinis, mabango, at malinaw ang

tubig kaya marami ang namamasyal at naliligo
sa Ilog Pasig. Kaya nasira ang kagandahan
ng makasaysayang ilog, pinabayaan ito ng
mga tao. Marami ang nagtatapon ng basura
D
sa ilog kaya sa kaunting pag-ulan ay umaa-

paw ito. Namatay ang mga isda dahil marumi
na ang tubig sa ilog. Nangangamba ang mga
tao na tuluyan nang masira ang Ilog Pasig,
kaya kailangang kumilos na sila bago mahuli
ang lahat.
Hango sa MISOSA Filipino Module 14

Baitang VI
144
9 Naipakikita ang nakalap na impormasyon sa pamamagitan ng
Layunin
nakalarawang balangkas


Pagbabaybay
PT
Ipagawa sa mga mag-aaral ang mapipili nilang
PY
salita.
Gawin Natin
Dalhin ang mga mag-aaral sa bakuran ng
paaralan.
Ipatanim ang kanilang dalang punong pananim.
O
Palagyan ito ng tree guard, pangalan ng
puno, pangalan ng nagtanim at ang petsa ng
pagkakatanim.
Gawin Ninyo
C EP
Matapos ang inilaang oras sa pagtatanim,
pangkatin ang klase pagkabalik sa silid-aralan.
Gumawa ng mini-survey sa pangkat na
D
kinabibilangan upang mapunan ang talaan na
nasa Pagyamanin Natin Gawin Ninyo C, KM, p.
76.
E
Ipakita ang nakalap na impormasyon sa

pamamagitan ng isang bar graph.
EP
pangkat upang iulat ang natapos nilang gawain.

Magtanong tungkol sa mga ipinakitang graph.
Paglalahat
Panapos na Gawain
D
Magpagupit sa mga mag-aaral ng isang punong

papel.
Ipadikit ito sa inihandang kulay kayumangging
papel.
Sabihin sa mga mag-aaral na sa pagdidikit nila
ng puno sa papel ay tulad din ng paniniwala
nila sa kahalagahan ng mga puno sa ating
kapaligiran.
145
10 Layunin
Nasasagot ang panlingguhang pagtataya

Pagbabaybay
Pagsusulit na pang-masteri Tingnan ang itinalang iskor ng
mga mag-aaral sa pagbabaybay
upang makita kung may mga
salitang hindi pa na-master.
Maaaring ulitin ang mga ito sa
PY
susunod na linggo.
Gawaing Pantahanan
Hikayatin ang kapamilya na magtanim ng gulay
sa bakuran o sa mga lata.
O
Gumawa ng diary tungkol sa gawaing ito.
Pagtatapos
Ipabigkas:
Kalikasan-- Huwag Nating Pababayaan
C
Ang ating kapaligiran
ay ating pangalagaan,
D
biyaya ng Diyos, Ama natin
sa sangkatauhan.
Huwag nating sisirain:
E
handog ng Ama sa atin.

Ating lubusang mahalin,
Pakaingatan pa rin.
EP
http://www.talkqueen.com/tula-para-sa-ka-
likasan-q101281
MISOSA Filipino 5. Katangian ng mga Tauhan sa
D
Kuwento. pp 1-9
Filipino 3. Sagisag ng Lahi. 1999. pp 53-54
Sumulat ng talata tungkol sa mga paksang ibibigay. Bilugan ang mga ginamit na
pandiwang pangnagdaan. Salungguhitan ang mgapandiwang panghinaharap
- mga ginawa mo na nakatulong sa pagkasira ng kalikasan
- planong gawain upang maging tagapagtanggol ng kalikasan

146
ARALIN

ARALIN
9
9 Pagpapaunlad ng Pamayanan
Pagpapaunlad ng Pamayanan
Naibi Naibibigay ang sariling wakas ng napakinggang teksto
F-4PN-IIg-8.2
PY
Wikang Binibigkas
Naiuugnay ang sariling karanasan F4PS-Ilg-4
Naisasalaysay muli ang napakinggang teksto gamit ang mga pangungusap
F-4PS-II-i.6.2
Gramatika
Nagagamit ang pariralang pang-abay sa paglalarawan ng kilos F4WG-IId-g-5
O
Pag-unawa sa Binasa
Nabibigyang kahulugan ang salitang iisa ang baybay ngunit magkaiba ang
diin F4PT-Ilb-g-4
C
Nasasagot ang mga tanong sa binasang tekstong pang-impormasyon F4PB-
Ilc-g-3.1.2
Nakasusunod sa nakasulat na panuto F-4PB-IIf-h-2.1
D
Nakasusulat ng talatang naglalarawan F4PU-Ile-g-2
Naibibigay ang nakalap na impormasyon sa pamamagitan ng nakalarawang
E
balangkas F4EP-Ile-g-8
EP
Paunang Pagtataya
Hanapin ang mga pandiwa na nasa loob ng kahon.
Isulat ito sa kuwaderno at gamitin sa sariling pangungusap.
D
u m a n g k a t
m m t a m a e u
u l u m a g o m
u a m n i b a u
s a u i l a u b
a u l a m a n o
d a o g a n d i
a u n i i k a g
n a g a m i t a
147

1 Layunin
Naibibigay ang sariling wakas sa napakinggang teksto
Mahahalagang Tanong
Sabihin:
Ngayong linggong ito, sasagutin natin ang katanungang:
Ano ang maitutulong mo upang mapaunlad ang pamayanang kinabibilangan?
Ano ang pariralang pang-abay?
Ano ang dapat tandaan sa pagsusulat ng isang talata? panuto?
PY
Pagbabaybay Pu
Paunang pagsusulit Ipasipi ang wastong baybay
(Pumili ng 10 salitang natutuhan ng mga mag- ng mga salitang ito at iparekord
aaral sa ibang asignaturang Filipino ang gamit ang iskor ng mga mag-aaral sa
O
na wikang panturo.) kanilang spelling notebook.
Ipagawa ang gawain sa Tuklasin Mo A, KM p.
78.
C
Itanong:
Ano ang kahulugan ng kunot? Naglulupasay?
D
pangungusap.
Pagganyak PS
E
Magkuwentuhan Tayo!
Tumawag ng ilang mag-aaral upang ipabahagi
sa klase ang naumpisahan nilang hardin sa
EP
sariling bakuran.
Itanong:
Paano sinimulan ng hardinero sa kuwento ang
kaniyang hardin?
D
Gawin Natin AL
Ipakita ang pabalat ng kuwento.
Pag-usapan ito.
Itanong:
Ano kaya ang mangyayari sa kuwento?
Sabihin:
Ano-ano ang tanong na nais mong masagot Itala ang sagot ng mga mag-
habang binabasa natin angkuwento? aaral sa isang prediction chart.
Basahin nang malakas ang kuwento. Hayaang itala ito ng mga mag-
Hardinerong Tipaklong aaral sa kanilang kuwaderno.
Dr. Rose Torres-Yu
LG & M
148
Matapos basahin ang kuwento, itanong: Kung may mga salitang hindi
Ano-anong salita sa kuwento ang hindi mo nauunawaan ang mga mag-
naunawaan? aaral sa kuwento, gabayan sila
o turuan upang masabi nila ang
Pabalikan ang prediction chart na ginawa bago kahulugan ng mga tinukoy na
basahin ang kuwento. salita.
Talakayin ang mga isinagot dito ng mga
mag-aaral.
Pabalikan ang mga tanong na ginawa ng mga
mag-aaral bago basahin ang kuwento. PB
Tumawag ng mag-aaral upang basahin ang Kung may mga naulit na tanong,
kaniyang naitala at nakuhang sagot mula sa itanong sa mga mag-aaral ang
napakinggang kuwento. kanilang sariling sagot sa katulad
Gawin ito hanggang sa matapos maibahagi ng na tanong.
PY
mga mag-aaral ang kanilang tanong-sagot.
Itanong:
Saan naganap ang kuwento?
Sino-sino ang tauhan sa kuwento?
Ano ang mahahalagang pangyayari sa
O
kuwento?
Ano ang simula ng kuwento? Wakas?
Nagustuhan mo ba ang wakas ng kuwento?
C
Kung bibigyan mo ito ng sariling wakas, ano
ito? Pangatwiranan ang sagot.

D
Layunin
2 Napagsusunod-sunod ang mga pangyayari sa napakinggang
E
kuwento sa tulong ng mga pangungusap

EP
Pagbabaybay PT
Pagtuturo ng salita
1. Sabihin sa mga mag-aaral ang Gamitin muna ang unang limang
pangungusap gamit ang unang limang salita.
salita buhat sa talaan.
D
2. Sabihin ang kahulugan ng salitang

ginamit.
3. Hayaang magbigay ang mga mag-aaral
ng isang susing salita na maaaring
iugnay sa salitang nililinang.
4. Iugnay ang susing salita sa salitang
nililinang.
5. Itanong sa mga mag-aaral ang pagka-
kahulugan sa salitang nililinang.
149
Balikan
Sino ang hardinerong tipaklong? Gumawa ng isang character map
sa pamamagitan ng mga sagot na
ibibigay ng mga mag-aaral.
Gawin Natin
Tumawag ng mag-aaral na maghahagis ng Maghanda ng dice na PN
isang dice. nakadikit ang larawan ng
Tumawag ng mag-aaral na gagawa ng isang mga pangyayari sa
pangungusap tungkol sa ipinakitang larawan napakinggang kuwento.
ng dice. Itala ang mga ibinigay na
Ipabasa ang mga natapos na pangungusap. pangungusap ng mga mag-aaral.
Itanong:
Alin-alin sa pangungusap ang unang nangyari
PY
sa kuwentong napakinggan? Pangalawa?
Sumunod? Panghuli?
Gawin Ninyo PS
Hayaang isalaysay muli ng mga mag-aaral sa
O
bawat pangkat ang napakinggang kuwento Umikot upang matiyak kung
sa tulong ng mga pangungusap na naunang naisasagawa ito nang maayos ng
nabuo. mga mag-aaral sa bawat pangkat.
Gawin Mo
C
KM, p. 82
Paglalahat
D
Itanong:
Pagsasapuso
E
Itanong:
Paano mo pahahalagahan ang ginagawa ng
EP
ibang tao para sa iyong pag-unlad?
3
Layunin
Nagagamit ang pariralang pang-abay sa paglalarawan ng kilos

D

Pagbabaybay PU
Muling Pagsusulit
Pagganyak
Tumawag ng ilang mag-aaral upang magbahagi PS
ng kanilang karanasan tungkol sa hardin nila sa
kanilang bakuran.
150
Gawin Natin
Buklatin isa-isa ang mga pahina ng “Ang
Hardinerong Tipaklong.”
Itanong:
Ano ang ginawa ng tauhan sa pahina?
Ilarawan ang kaniyang kilos na isinagawa sa
ipinakitang pahina.
Ipabasa ang mga pares ng salita na nabuo
mula sa sagot ng mga mag-aaral. WG
Itanong:
Ano-ano ang salitang kilos sa kuwento?
Ano ang tawag dito?
Paano inilarawan ang bawat kilos?
Ano ang tawag dito?
PY
Tumawag ng mag-aaral upang ipagamit sa
sariling pangungusap ang pares ng salitang
mapipili.
Gawin Ninyo
O
Magpahanda ng isang piping palabas/
pantomina na sasagot sa tanong na:
Ano ang mga ginawa ni Hardinerong Tipaklong
upang makatulong sa pagpapaunlad ng
C
kabuhayan ng nakahuli sa kaniya?
- rap PN
- tula
D
PS
- awit
- comic strip
E

EP
Gawin Mo
Ipagawa ang nasa Pagyamanin Natin Gawin
Mo A, KM, p. 82.
Paglalahat
Itanong:
D
Ano ang pang-abay?

Pagsasapuso
Sabihin:
Gumawa ng poster tungkol sa kahalagahan
KM
ng pagtutulungan upang maging maunlad ang
lahat.
151
Subukin Natin
Isulat sa bawat patlang ang angkop na pang- Kunin ang Index of Mastery nito.
abay upang mabuo ang diwa ng pangungusap.
1
___ na binantayan ni Aling Lina ang kaniyang
sanggol na maysakit. Umiiyak nang 2___ang
sanggol dahil sa mataas na lagnat. Inawitan ni
Aling Lina nang 3___ ang anak upang makat-
ulog. 4 ___ niyang inilapag ang sanggol sa 5
____. Marahan niyang idinuyan ang mag-aaral
hanggang sa makatulog nang 6___ . 7_______
ay wala nang lagnat ang mag-aaral. Iginalaw
niya nang 8 _____ ang kaniyang kamay at
PY
paa. 9 _____ na nagdasal ng pasasalamat si
Aling Lina. Muling nagbalik ang kasayahan sa
kanilang 10 ___.
4
O
Layunin
Nasusuri ang damdamin ng mga tauhan sa napanood

C
Pagbabaybay
D
PU
Muling pagtuturo
Gawin ang mga hakbang na isinagawa sa Araw
E
2 gamit ang huling limang salita.

Pagganyak EP
Ipakompleto sa bawat isa.
EP
Ano ang Bakit ito ang

damdamin naramdaman
mo? mo?
Bago basahin
ang kuwento
D
Habang binaba-
sa ang kuwento
Pagkatapos
basahin ang
kuwento
ng kanilang sagot sa klase.
152
Gawin Natin
Gamit ang mga pangungusap ng mga PN
pangyayari sa napakinggang kuwento,
ipasalaysay muli ang kuwento.
Itanong:
Ano ang damdamin sa unang bahagi ng
kuwento? Gitnang bahagi? Panghuling bahagi?
Paano ito naipadama sa kuwento? Paalalahan ang mga mag-aaral
Kunin ang reaksiyon ng mga mag-aaral sa mga sa tamang paraan sa tamang
damdaming ipinadama ng tauhan sa kuwento. paraan ng pagbibigay ng
reaksiyon.
Gawin Ninyo
Pangkatin ang mga mag-aaral. Bigyan ang
bawat pangkat ng mga pahina ng aklat ng “Ang
PY
Hardinerong Tipaklong.”
Ipatapos sa mga mag-aaral ang talaan sa
Matapos ang inilaang oras, tumawag ng
pangkat na magbabahagi ng kanilang sagot.
O
Gawin Mo
Umisip ng isang palabas sa telebisyon o kaya PL
naman ay isang palabas na napanood sa
programa sa paaralan o sa pamayanan.
Gumawa ng isang puppet upang ipakita ang
C
damdamin mo tungkol sa naalalang palabas.
Matapos ang inilaang oras, tumawag ng mga
D
mag-aaral na magbabahagi ng kanilang sagot.
Paglalahat
Itanong:
E

Pagsasapuso
EP
Itanong:
Ano ang gagawin mo kung ang damdamin mo
ay hindi katulad ng sa kaibigan o kaklase mo?
5 Layunin
D

Pagbabaybay
Kung Natutuhan
Gawain A Maghanda ng manila paper,
Gumupit ng isang larawan. Sumulat ng talata pentel pen, pangkulay, at tape
tungkol dito. para sa pangkatang gawain.
153
Salungguhitan ang pandiwa na ginamit. Bilugan
ang pangngalan. Ikahon ang pang-abay at
Salungguhitan ng dalawang beses ang pang-
uri.
Gawain B
Basahin ang isang maikling kuwento na
makikita sa Kagamitan ng Mag-aaral.
Kompletuhin:
Pamagat ng Binasa: _______
Pahina : _______
Damdaming ipinadama sa kuwento: ______
Dahilan ng damdamin : ____________
PY
Gawain A
Ipakita ang ilang larawan na nagpapakita ng
kilos.
Ipatukoy ang mga kilos na ginawa. Sabihin
kung paano isinagawa ang bawat isa.
O
Gawain B
Ipakita ang ilang mga larawan ni Hardinerong
Tipaklong.
Gawaing Pantahanan
C Ipaalala sa mga mag-aaral ang
Itala ang mga kilos na isinagawa ng bawat tamang oras ng pagpunta sa
kasapi ng pamilya kaugnay ng paggawa ng silid-aklatan.
hardin sa sariling bakuran. Ilarawan ang bawat
D
kilos na naobserbahan at ang damdamin ng
bawat mag-anak.
E
6 Layunin
EP
Nasasagot ang mga tanong tungkol sa binasang teksto

D
Pagbabaybay PU
Paunang Pagsusulit
Paghawan ng Balakid
PT
Pagganyak
Itanong: PS
Ano ang gagawin mo kung may pangkatang
gawain kayo sa klase at may kasamaan ka ng
loob sa pangkat na napuntahan mo?
154
Itanong:
Paano nagtulungan ang Muslim at Kristiyano sa
gitna ng kaguluhan?
Gawin Natin
Ipabasa ang talata sa Basahin Mo, KM, p. 80.
Itanong:
Tungkol saan ang binasa? Ihanda ang larawan at ang tsart.
Bakit pinapurihan ang mga Muslim at Kristiyano
sa Cotabato? PB
Karapat-dapat bang papurihan ang kanilang
ginawa?
Ano ang pinatunayan ng pangyayaring ito?
Ano ang mangyayari kung ang lahat ay tutulad
PY
sa ginawang ito ng mga Muslim at Kristiyano?
Ano ang gagawin mo upang magkabati o
magka-ayos kayo ng taong nakasamaan mo ng
loob?
Panapos na Gawain
O
Sumulat ng isang sorry note para sa isang Isulat ang sagot nito sa KM
taong nakasamaan ng loob. C dialogue journal.
7 Layunin
Nagagamit nang wasto ang pariralang pang-abay sa

paglalarawan ng kilos
D

E
Pagbabaybay
PT
Pagtuturo ng salita
EP
Pahulaan sa mga mag-aaral ang kahulugan ng

mga salitang nililinang. Ipasulat ito sa kanilang
kuwaderno.
Balikan
WG
D
Ipasulat sa bawat pangkat ang mga pandiwa na

ginamit sa bawat pangungusap na ipakikita.
1. Mahusay sumayaw ang grupo nina Gawin itong paligsahan upang
maging masaya.
Jempot .
Isulat ang bawat pangungusap
2. Ang grupo nila ay nagtatanghal sa sa istrip ng papel.
entablado. Ipakita iisa-isa ang mga istrip ng
3. Nanalo sila sa patimpalak noong na- papel sa bawat pangkat.
karaaang linggo.
4. Lumipat sila ng tirahan sa San Pedro,
Laguna.
5. Tumatakbo nang matulin ang mga
sasakyan.
155
6. Maraming bagong kaibigan ang kanyang
nakilala.
7. Sumali sa paligsahan sa pagsayaw noong
nakaraang linggo ang grupo nila.
8. Maraming mahuhusay na pangkat ang
kanilang nakalaban.
9. Malugod na tinanggap ng bawat pangkat
ang kinalabasan ng patimpalak.
10. Nagpasalamat sila sa Panginoon sa
biyayang kanilang tinanggap.
Itanong:
Ano-ano ang pandiwang ginamit sa bawat
PY
pangungusap?
Paano kaya ito isinagawa?
Ano ang tawag sa mga salitang nagsasabi kung
paano isinasagawa ang kilos?
Gawin Natin
Ipabasa muli ang talatang nasa Basahin Mo,
O
KM, p. 80.
WG
Itanong:
Ano-ano ang pandiwang ginamit sa talata?
Paano kaya isinagawa ang bawat kilos?
C Itala ang mga ibinigay na
Ano ang tawag sa mga salitang ito? paglalarawan sa mga ikinilos sa
Ipabasa muli ang talata. talata.
Itanong:
D
Bakit pinapurihan ang mga Muslim at
Kristiyano?
Saan inihatid ang siyam na guro?
E
Ano ang tawag sa mga salitang nagsasabi ng

lugar kung saan ginanap ang kilos?
EP
Gawin Ninyo
Pasulatin ang bawat pangkat ng isang talata KM
na may lima hanggang anim na pangungusap
tungkol sa pagtutulungan ng magkakaibigan.
Pabilugan ang mga pandiwang ginamit at
D
ipasalungguhit ang mga pang-abay.

Gawin Mo Ang reader’s response KM
Ipagawa ang nasa Isulat Mo, KM, p. 83. journal ay isang kuwaderno
na ihahanda ng mga mag-aaral
upang dito isulat ang kanilang
mga tugon sa mga tekstong
kanilang napakinggan o nabasa.
Paglalahat Ang pariralang naglalarawan
Ano ang natutuhan mo sa aralin? kung paano ginawa ang kilos ay
mga pariralang pang-abay na
pamaraan.
156
Ang pariralang tumutukoy
kung saan ang pook o lunan na
pinangyarihan ng kilos o gawa
ay mga pariralang pang-abay na
panlunan.
Ang pariralang nagsasabi kung
kailan ginawa, ginagawa o
gagawin ang kilos o pangyayari
ay mga pariralang pang-abay na
pamanahon.
Pagsasapuso
Sabihin :
Iguhit kung paano ka makatutulong sa
pagpapaunlad ng pamilya mo.
PY
Subukin Natin
Lagyan ng pariralang pang-abay ang bawat
pangungusap.
1. Naglilinis ng mga bakuran ang mga tao Kuhahin ang Index of Mastery
bago magpiyesta.
O
nito.
2. Nagpatawag ng pagpupulong.
3. Handa na ang lahat.
4. Dumalo siya.
5. Dumating ang mga bisita.
C
6. Natuwa ang lahat.
7. Nanguna ang punong barangay.
D
8. Nagmisa si Fr. Suarez.
9. Tumutugtog ang banda ng musiko.
10. May palaro sa plasa.
E
8 Layunin
EP
Nagagamit nang wasto ang card catalog

D
Pagbabaybay PU
Muling pagsusulit
Pagganyak PS
Itanong:
Ano ang gagawin mo kung may nais kang
hiraming aklat sa silid-aklatan at hindi mo alam
kung saan ito makikita?
Gawin Natin
Pangkatin ang klase. Maghanda ng mga listahan
Bigyan ang bawat pangkat ng listahan ng mga ng mga paksa ayon sa Dewey
paksang hahanapin. Classification System.
157
Ipasulat ang numero kung saang kabinet ito sa
silid-aklatan makikita.
Bigyan ang bawat pangkat ng oras upang EP
maisagawa ito.
pangkat upang ibahagi ang kanilang sagot.
Itanong:
Ano-ano ang paksa na hinanap?
Saan ito makikita sa silid-aklatan?
Ano-ano ang mga kategorya na ginagamit sa
Dewey Classification System?
Ano ang kahalagahan ng pagkatuto ng DCS?
Paano ito makatutulong sa iyo sa pagpapaunlad
ng iyong kaalaman?
PY
Gawin Ninyo EP
Magpagupit ng ilang mga larawan sa lumang
diyaryo o magasin.
Isulat kung saang kategorya sa DCS ito makikita.
O
Pag-uulat ng bawat pangkat.
Gawin Mo
Magtala ng dalawang aklat na makikita sa silid-
aklatan. Isulat ang pamagat nito at sabihin kung
C
saang DCS ito kabilang.
Pagsasapuso
Ano ang dapat tandaan sa paggamit ng mga
D
aklat at ng iba pang babasahin sa silid-aklatan?

E
9
Layunin

EP

Pagbabaybay PT
Muling pagtuturo
D
Ipakumpirma sa mga mag-aaral ang kanilang

hula sa kahulugan ng mga salitang nililinang sa
pamamagitan ng paggamit ng diksiyonaryo.
Gawin Natin KM
Itanong:
Ano-ano ang dapat isaalang-alang sa pagsulat
ng isang talata?
Sa pagsulat ng pamagat?
Gawin Mo
KM
Sumulat ng isang talatang naglalarawan ng
mga paghahanda, pag-aayos ng hardin na
ipinagagawa sa sariling bakuran.
158
Matapos ang inilaang oras, pabigyang puna ang
natapos na sulatin.
Ipasulat muli ito na isinasaalang-alang ang mga
punang ibinigay ng mga kaklase.
10 Layunin
Nakasusunod sa mga panuto


Pagbabaybay
PY
Pagsagot sa Mahalagang Tanong PU
mahalagang tanong na ibinigay sa pagsisimula
ng aralin.
O
Itanong:
Ano ang sagot mo ngayon dito?
ng kanilang sagot.
C
Pagtatapos
Ipagawa ang Isaisip Mo, KM, p. 83
Gawaing Pantahanan
D
Alamin ang mga programa sa pamayanan na
naglalayong pagpapaunlad nito. Isulat ito sa KM
pisara at sabihin kung paano ka makikilahok
E
dito.
Programa ng Halimbawa kung
EP
Pamayanan paano makikilahok
D
PRODED Filipino. Pandiwa 7-B. pp 4 – 13

Pag-unlad sa Wika 3. 2000. pp 77-81
Filipino 3 Sagisag ng Lahi. 1999.
pp 34, 35, 40, 41.
PRODED Filipino. Basahin at Sundin 1-C.
pp 1-16
Gumupit o gumuhit ng isang larawan kung paano nakatutulong ang isang tao sa
pagpapaunlad ng pamayanan.
Sumulat ng tatlo hanggang anim na pangungusap tungkol dito.
Bilugan ang mga pariralang pang-abay na ginamit.
159
ARALIN
10
ARALIN
Hangad na Likas-Kayang Pag-unlad
10 Hangad na Likas-Kayang Pag-unlad
Naibibigay ang sanhi at bunga ng mga pangyayari sa napakinggang teksto
F4PN-Ii-18.1

Wikang Binibigkas
PY
Naisasalaysay muli ang napakinggang teksto gamit ang mga pangungusap
F4IIh-i-6.2
Gramatika
Nagagamit nang wasto ang pariralang pang-abay sa paglalarawan ng kilos
O
F4WG-IIh-j.6
Naibibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng pagbibigay kasalungat
na salita F4PT Iii- 1.5
C
Pag-unawa sa Binasa
Nasasabi ang sanhi at bunga sa mga pangyayari ng binasang teksto F4PB-IIdi-
D
6.1
Nakasusulat ng liham na nagbibigay ng hangarin sa isang gawain F4PU-IIh-i-2.3
E
EP
Paunang Pagtataya
Pangkatang Gawain
1. Pangkatin ang klase.
2. Ipakuha ang activity card sa pinuno ng pangkat.
3. Ipagawa ang gawain sa loob ng limang minuto.
D
4. Ipahanda sa bawat pangkat ang kanilang pag-uulat na tatagal sa loob ng

dalawang minuto.
5. Matapos ang itinakdang oras, tumawag ng pangkat na magpakita sa buong
klase nang natapos na gawain.
Gawain 1 – Lights, Camera, Action
Isadula ang mangyayari sa isang maganda at malinis na kapaligiran.
Gawain 2 – Basahin at Sundin
Bumuo ng islogan tungkol sa pangangalaga ng kalikasan at basahin sa klase.
Gawain 3 – Usapan Tayo
Punan ng tamang parirala ang usapan.
160
Isang araw napagkasunduan ng magkaibigang sina Roj at Nat na mamingwit sa
ilog.
Roj: Nat, punta tayo sa ilog at mamingwit.

Nat: Wow, gusto ko ‘yan!
Roj: Magpaalam na tayo sa ating magulang.
Nat: Oo, sige!
Nakarating ang magkaibigan sa ilog at inihanda ang kanilang pamingwit.

Roj: _______para hindi tayo madulas.
Nat: Ako ang maglalagay na ng pain sa bingwit para________ng isda.
Maraming isda silang nahuli kaya_____ ang magkaibigan.
PY
Gawain 4 – Buuin Natin
Buuin ang larawan at sabihin ang magagawa ng iyong munting kamay para makatu-
long sa pangangalaga ng kalikasan.
Maghanda ng isang larawan na nagpapakitang maruming ilog o dagat at gawin itong
O
jigsaw puzzle.
Layunin
C
Naibibigy ang kasalungat na kahulugan ng salita
Naibibigay ang sanhi at bunga ng mga pangyayari sa
napakinggan teksto
D
Naisalaysay muli ang napakinggang teksto
Mahahalagang Tanong
E
Itanong:
Ano ang likas-yamang pag-unlad?
Kailan ginagamit ang pang-abay?
EP
Ano ang ugnayan ng sanhi at bunga?

Ano ang dapat tandaan sa pagsulat ng isang liham?
Paghawan ng Balakid
D
Ipagawa ang Tuklasin Mo A, KM, p. 84. PT

pangungusap.
161
Pagganyak PN
Basahin nang malakas. Maaaring gumamit
ng ibang tula o kaya kanta para
Ang Ating Kapaligiran sa gawaing ito. Siguraduhin na
Ating tingnan ang ating kapaligiran, may katulad na tema nito ang
gagamitin.
iba’t ibang uri ng puno’t halaman.
Dito mga hayop ay naninirahan,
marami’y ‘di batid sa ’ting kaalaman.
Sisirin, tuklasin ang kailaliman,

makita’ng kagandahan ng karagatan.
Perlas, isda, at iba pang kayamanan,
PY
mga tao’y binigyan ng kabuhayan.
Simoy ng hangin, kay sarap maramdaman!

Ang lahat ng puno’y nagsisisayawan
Iba’t ibang ibong nagsisiliparan,
O
iyong masisilayan kung saan-saan.
Ngayon, tingnan mo ang iyong kasalanan

bakit ba kinuha ang ‘di kailangan?
C
Nang nagmakaawa, siya’y ‘di tinulungan,
damhin ang bagsik ni Inang Kalikasan.
D
Panahon na. Kumilos ka, kamag-aaralan!
Tuparin ang tungkuling dapat gampanan!
E
Kilos at salita, ating pag-isipan,

bago maglaho ang ating kayamanan.
EP
http://permanently-temporary.tumblr.com/
post/319590177/kamag-aral-para-sa-kalikasan
Itanong:
Ano ang pamagat ng tula?
Tungkol saan ang binasang tula?
D
Ano ang nangyari sa kalikasan?

Sino ang sinasabing may kasalanan nito?
Ano ang panawagan ng tula?
Itanong: Gumawa ng prediction card para
Ano ang panawagan nina Sibol at Gunaw? rito.
162
Gawin Natin
Ipakita at pag-usapan ang pabalat ng kuwento. AL
Si Sibol at Si Gunaw
E.B. Maranan
Bookmark
Itanong: Gabayan ang mga mag-aaral

Ano ang nais mong malaman sa ating na makagawa ng tanong. Isulat
kuwento? sa pisara ang mga tanong na
kanilang ibibigay.
Unang Pagbasa ng Kuwento
Basahin nang tuloy-tuloy ang kuwento.
Ikalawang Pagbasa
Sa pagkakataong ito, basahin muli ang
PY
kuwento.
Kailangang nabasa mo muna
Tumigil panaka-naka upang magtanong tungkol
ang kuwento bago dumating
sa binasa.
ang araw na ito upang
Pagkatapos Bumasa
makapaghanda ng mga tanong
Balikan ang mga tanong na ibinigay ng mga para sa gawaing ito.
O
mag-aaral bago basahin ang kuwento.
Pasagutan ang mga ito sa klase.
Magkaroon na rin ng talakayan sa sagot na
kanilang ibibigay.
Itanong:
C
Saan ang tagpuan ng kuwento?
Sino-sino ang tauhan?
D
Kanino mo ihahambing ang iyong sarili? Bakit?
Paano ipinakita ni Sibol ang kanyang
pagmamahal sa kaniyang kapatid?
E
Paano mo tutularan si Sibol?

Gawin Ninyo Umikot sa klase at gabayan
EP
Ipagawa ang Pagyamanin Natin Gawin Ninyo A, ang bawat pangkat sa gawaing
KM, p. 87. ito. Ipagawa muna ang para
sa napakinggang kuwento.
Matapos, basahin ang kuwento
sa KM, maaari na muli itong
ipagawa sa mga mag-aaral.
D
Gawin Mo
Ipasalaysay muli sa mga mag-aaral ang PS
bahaging kanilang naibigan sa kuwento gamit
ang sarili nilang pangungusap.
Ipagamit na gabay ang rubrics na nasa
Pagyamanin Natin Gawin Mo A, KM p. 90.
Panapos na Gawain
Itanong:
163
2 Nasasabi ang sanhi at bunga sa mga pangyayari
Layunin
Natutukoy ang mga salitang ginamit sa sanhi at bunga

Balikan PN
Itanong: Gumawa ng character
Sino si Bulaw? Gumaw? map para sa bawat tauhan.
Gawin Natin
PY
Bigyan ang bawat pangkat ng sapat na oras
PS
upang makapaghanda ng dula-dulaan tungkol sa
napakinggang kuwento. Bigyan ang pangkat ng
bahagi na isasadula.
O
Matapos ang inilaang oras, tawagin ang pangkat Bigyang halaga ang ginawa ng
upang ipakita ang kanilang inihandang bawat pangkat.
dula-dulaan.
Itanong:
Ano ang ipinakitang pangyayari?
C
Ano ang sanhi ng pangyayaring ito?
Ano ang bunga ng pangyayaring ito? PN
Ipahanap sa klase sa aklat ang mga pangyayaring
D
binigyang buhay ng bawat pangkat.
Ipabasa ito nang malakas.
Itanong:
E
Ano ang salitang ginamit upang ipakita ang sanhi

ng pangyayaring binasa? Bunga?
EP
Gawin Ninyo
KM, p. 88.
Gawin Mo
Sabihin:
D
Magbahagi ng isang karanasan na nagpakita

ng naging sanhi at bunga ng isang isinakilos na
hindi mo makalimutan.
Paglalahat
Itanong:
Ipagawa Isaisip Mo Bilang 2, KM, p. 91.
164
3 Layunin
Nagagamit nang wasto ang pariralang pang-abay sa paglalarawan

ng kilos
Nagagamit ang pariralang pang- abay sa sariling pangungusap

Balikan
WG
Itanong:
Ano ang pandiwa? Pang-abay?
Ipagamit ang mga ito sa pangungusap.
Gawin Natin
PY
PN
Balikan ang kuwentong napakinggan. Kung kinakailangan,
Itanong: basahin muli ang kuwentong
Ano-ano ang pangyayari sa kuwento? ito sa mga mag-aaral.
Ano-ano ang kilos na isinagawa sa kuwento? Isulat sa pisara ang pandiwa.
Paano ito isinagawa? Sa tapat nito isulat ang
O
Anong pag-ugnay ang gagamitin natin upang pang-abay na ibibigay ng mga
maging maayos ang pagbigkas ng parirala? mag-aaral.
Ipabasa ang mga nagawang pariralang WG
pang-abay.
C
Ipagamit ang mga ito sa sariling pangungusap.
Gawin Ninyo
D
KM, p. 88.
WG
Gawin Mo
Sabihin:
E
Gamitin ang mga pariralang pang-abay

na natukoy sa Gawin Ninyo sa sariling
pangungusap.
EP
Paglalahat
Itanong:
Ano ang pariralang pang-abay?
D
Bilugan ang mga pariralang pang-abay na nito.

ginamit sa bawat pangungusap. Isulat sa tsart.
1. Sobrang bagal ng jeep na aking
nasakyan.
2. Patakbo kong tinungo ang aking
silid-aralan upang umabot sa pagsusulit.
3. Tumingin sa relo ang aking guro at saka
napailing.
4. Pabulong na sinabi ng aking kamag-aral
na nahuli rin pala si Ma’am.
5. Tahimik akong umupo at sinimulang
sagutan ang aming pagsusulit.
165
4 Layunin
Natutukoy ang mga bahagi ng liham
Nagagamit nang wasto ang mga bantas sa pagsulat ng liham
Nakasusulat ng liham na pagbibigay ng hangarin sa isang gawain
gawain
Balikan KM
Itanong:
Ano-ano ang bahagi ng liham? Kung kinakailangan na
Ano ang inilalagay sa bawat bahaging magpakita ng isang liham, gawin
binanggit? ito.
PY
Gawin Natin
Pangkatin ang klase. Kung kinakailangan, basahin
Pasulatin ang bawat pangkat ng isang liham muli ang kuwentong ito sa mga
upang magsabi ng hangarin na makatulong mag-aaral.
para sa kapitan ng barangay sa sariling Isulat sa pisara ang pandiwa. Sa
O
pamayanan sa pangngalaga sa kalikasan. tapat nito isulat ang pang-abay
Matapos ang inilaang oras, tawagin ang na ibibigay ng mga mag-aaral.
pangkat upang basahin ang kanilang natapos
na liham.
C
Gawin Ninyo
Sabihin sa pangkat na makipagpalit ng papel sa Paalalahanan ang mga mag-
ibang pangkat. aaral nang wastong pagbibigay
D
Ipagamit ang pamantayan na nasa Pagyamanin ng puna.
Natin Gawin Ninyo D, KM, p. 89 upang
mabigyang-puna ang natapos na liham ng ibang
E
pangkat.
Gawin Mo
Ipasulat sa bawat mag-aaral ang kanilang
EP
nabigyang punang liham sa kanilang

kuwaderno.
Paglalahat
Itanong:
D
liham?
166
5 Layunin
Nakasusunod sa panuto

Kung Natutuhan
Gawain A
Basahin ang sumusunod. Punan ng wastong
salitang naglalarawan ng kilos ang patlang sa
loob ng pangungusap.
PY
1. Si Sibol ay_______na tumakbong palayo sa
kuta.
2. _______ niyang inihasik ang mga binhi sa
buong kabundukan.
3. Humiyaw nang_____ si Gunaw.
O
4. ______ ang sigaw ni Luningning mula sa
langit. C
Gawain B
Sumulat ng 5 pangungusap na may pariralang
pang-abay. Salungguhitan ang ginamit na
parirala.
D
Gawain A
Basahin ang sumusunod. Salungguhitan
E
nang isang beses ang tumutukoy sa sanhi ng

pangyayari at dalawang beses sa tumutukoy sa
bunga ng pangyayari.
EP
1. Dahil sa angking kabutihan, minahal ng

taong bayan si Sibol.
2. Ikinulong si Gunaw dahil sa ginawa niya
sa kalikasan.
3. Dahil sa pagmamahal ni Sibol sa
D
kalikasan, naibalik sa kagandahan at

kasiglahan ng Bundok Pangarap.
4. Umalis si Luningning dahil naghihirap at
naghihina siya sa lupa.
5. Dahil malakas si Gunaw, sinira niya ang
kabundukan.
Gawaing Pantahanan
Magpatulong sa magulang o sa kapatid sa
paglalarawan ng kapaligiran noon at ngayon.
167
Panapos na Gawain Ipasulat sa mga mag-aaral ang
Natutuhan ko sa araling ito na___________. kanilang sagot sa response
journal.
Ang response journal ay
pagtatala ng mga mag-aaral
ng kanilang natutuhan at hindi
natutuhan sa aralin, hindi
nauunawang salita, paghihinuha
sa aralin, reaksiyon sa
kanilang binasa at pagsagot sa
mahalagang tanong.
6 Layunin
PY
O
Balikan
Ipakuha ang liham na ginawa ng mga mag-aaral
nang nagdaang araw. KM
Tumawag ng ilan upang ipabasa ito.
C
Paghawan ng Balakid
D
PT
pangungusap.
Pagganyak
Itanong:
E
Nakaranas ka na ba ng baha?
Saan? Bakit nagkaroon ng pagbaha?
EP

ng kanilang sagot.
Ano ang naidulot ng pagbaha kay Elay?
Gawin Natin
D
Ipabasa ang teksto sa Basahin Mo, KM, p. 86-87.

Itanong: PB
Bakit nagising sa katotohanan ang bida sa
kuwento?
Magpagawa ng tanong sa mga mag-aaral
tungkol sa kuwentong kanilang binasa.
Tumawag ng mag-aaral na babasa ng kaniyang
ginawang tanong. Hayaan siyang tumawag ng
kaklase na sasagot nito.
Magkaroon ng talakayan buhat sa mga tanong
at sagot na ibinigay ng mga mag-aaral.
Pagsasapuso
Ipagawa ang Isulat Mo, KM, p. 91.
168
7 Layunin
Naisasalaysay muli ang nabasang kuwento sa sariling pangungusap

Balikan
Ipapikit ang mga mata ng mag-aaral.
Ipaisip sa kanila ang mga pangayayari sa
binasang kuwento.
Gawin Natin
Ipamulat ang mata ng mga mag-aaral. PB
PY
Patingnan kung tama ang naiguhit nila sa
kanilang isipan sa pamamagitan ng muling
pagpapabasa ng teksto sa Basahin Mo, KM, p.
86-87.
Matapos ang inilaang oras, ipakuha sa mga
mag-aaral ang kanilang kagamitan sa Art tulad
O
ng lapis, papel, ruler at pangkulay.
Sabihin:
Ilista ang mga mahahalagang pangyayari sa Dahan-dahan lamang ang
binasang kuwento.
C pagbibigay ng panuto upang
Ihanda ang isang mahabang papel sa makasunod ang mga mag-aaral.
pamamagitan ng pagdidikit ng dalawang papel. Umikot at tingnan kung ang
Tiklupin ang papel ayon sa dami ng naitalang lahat ay nakasusunod. Kung
D
mahahalagang pangyayari. mayroong hindi, ulitin ang
Iguhit sa loob ng bawat kahon na nagawa ang binanggit na panuto.
mga tinukoy na pangyayari.
E
Sumulat ng isang pangungusap tungkol dito.

Pagandahin ang bawat frame.
EP
Layunin
8 Nakasusunod sa panuto
D

Gawin Ninyo
Ipakita at pag-usapan ang natapos na cartoon
sa binasang kuwento.
Gawin Mo
Tumawag ng ilang mag-aaral upang isalaysay
muli ang nabasang kuwento gamit ang natapos
na cartoon.
169
Gawaing Pantahanan
Ipasulat sa dialogue journal ang mga natutuhan
na nang husto at hindi pa natutuhan nang husto
sa aralin sa linggong ito.
Pagtatapos
Ipakompleto ang pangungusap.
Ngayong linggo na ito, ako ay natuwa/nalungkot
dahil ______________.
Karadagang Babasahin
MISOSA Filipino 5. Pangyayari at Epekto Nito.
p 1-14
PRODED Filipino. Bakit nga Ba? 9-A. 1997. pp
1-12
PY
Hiyas sa Wika 5. 1999. pp 159-163
PRODED Filipino. Mga Pang-abay 17-C. 1997.
pp 5-15
O
Tukuyin kung ano ang sanhi at bunga ng sumusunod.
1. pagkaubos ng kagubatan
2. kaingin
3. pagdami ng tao
C
4. baha
5. squatter
Piliin ang mga salitang naglalarawan ng kilos sa loob ng pangungusap.
D
1. Mabilis na bumagsak ang lupa sa bundok dahil sa kawalan ng mga puno.
2. Unti-unting nauubos ang mga isda sa karagatan dahil sa muro-ami.
E
3. Hirap maghanap ng pugad ang mga ibon dahil sa kawalan ng mga puno.
4. Malungkot na lumipad ang mga ibon sa kalangitan sa kawalan ng kanilang
tirahan.
EP
5. Dahan-dahang sinilo ng mga mangangaso ang mga ligaw na hayop sa

kagubatan.
D
170
IKALAWANG MARKAHAN
TALAHANAYAN NG ESPESIPIKASYON
LAGUMANG PAGSUSULIT
Antas ng Pagtataya
Blg. ng Blg. Kaala Proseso Pag-unawa Perpormans/ Kinalalagyan
Araw ng man (25%) (30%) Produkto ng
na Aytem (15%) (30%) Aytem
Layunin
Itinuro
Naibibigay ang
kahulugan ng
salita sa 5 5 5 1-5
pamamagitan ng
kasingkahulugan
Napagsusunod-
PY
sunod ang mga
pangyayari sa 4 4 4 6-9
tekstong
napakinggan
Nakapagbibigay
ng hinuha sa
O
kalalabasan ng
1 1 1 10
mga pangyayari
sa napakinggang
teksto
Naibibigay ang
C
sariling wakas sa
5 5 5 11-15
akdang napaking-
gan
D
Nasasagot ang
mga tanong na 3 3 3 16-18
literal
E
Naipapahayag ang
sariling
4 5 5 19-23
opinyon o reaksiyon
EP
sa teksto
Nabibigyang
kahulugan ang
salitang iisa ang 2 2 2 24-25
baybay ngunit
magkaiba ang diin
D
Nagagamit nang
3 3 3 26-28
wasto ang pang-uri
Nagagamit ang
pandiwa ayon sa 2 2 2 29-30
panahunan
Naibibigay ang
kahulugan ang bar 4 5 5 31-35
graph/dayagram
Nakasusulat ng
15 15 15 36-50
liham na paanyaya
Kabuuan 48 50
7 13 15 15 50
171
IKALAWANG MARKAHAN
LAGUMANG PAGSUSULIT
Pangkalahatang Panuto: Isulat ang mga sagot sa sagutang papel.

Panuto: Makinig nang mabuti sa akdang babasahin ng guro .
Pagkatapos,sagutan ang mga tanong. Isulat ang letra ng tamang sagot.

Basahin nang dalawang ulit ang kuwento sa mga mag-aaral.
“Ang Langaw at Ang Kalabaw”
Panuto: Ibigay ang kasingkahulugan ng salitang may salungguhit sa
pangungusap.
PY
1. Babarilin ni Mang Juan ang mangangaso ng kalabaw.
A. magsasaka C. mangangahoy
B. mambabakal D. manghuhuli ng hayop
2. Kumaripas ng takbo si Kalabaw sa putok ng baril.
A. dumapa C. nagmarahan
O
B. nagmadali D. tumumba
3. Kabayanihan ang ginawa ni Langaw sa panahong nasa panganib si
Kalabaw.
A. kabaitan
C
C. karuwagan
B. kagitingan D. katapangan
4. Nilutas ni Kalabaw ang problema ni Langaw sa mabilis niyang kilos.
A. tinakasan C. tinulungan
D
B. tinama D. sinolusyonan
5. Nakaakma ang baril ng mangangaso kay Kalabaw.
E
A. nakadikit C. nakatapat
B. nakakasa D. nakatutok
EP
6. Alin ang unang pangyayari sa kuwento?

A. Naliligo si Kalabaw sa ilog.
B. Iniligtas ni Langaw si Kalabaw.
C. Tinulungan ni Kalabaw si Langaw.
D. Nabasa ang pakpak ni Langaw kaya hindi siya makalipad.
D
7. Alin ang HINDI kabilang sa kuwento?

A. Iniligtas ni Langaw si Kalabaw.
B. Tinulungan ni Kalabaw si Langaw.
C. Nabaril ng mangangaso si Kalabaw.
D. Masayang naliligo sa ilog si Kalabaw.
8. Alin ang huling pangyayari sa kuwento?
A. Nabasa ang pakpak ni Langaw.
B. Naligtas ni Langaw si Kalabaw.
C. Tinulungan ni Kalabaw si Langaw.
D. Masayang naliligo sa ilog si Kalabaw.
172
9. Alin ang tamang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari?
1- Iniligtas ni Langaw si Kalabaw.

2- Tinulungan ni Kalabaw si Langaw.
3- Masayang naliligo si Kalabaw sa ilog.
4- Nabasa ang pakpak ni Langaw kaya
hindi siya makalipad
A. 1 - 2 - 3 - 4 C. 3 - 4 - 2 -1
B. 3 - 1 - 2 - 4 D. 4 - 2 - 1- 3
Panuto: Magbigay ng hinuha sa isinasaad na pahayag.

10. “Pasensiya ka na. Hindi lamang ako makalipad sapagkat nabasa ang aking
pakpak,” nalulungkot na sagot ni Langaw. Ano ang maaaring mangyari?
PY
A. Babagsak si Langaw.
B. Mamamatay si Langaw.
C. Kakainin ni Kalabaw si Langaw.
D. Tutulungan ni Kalabaw si Langaw.
O
Panuto: Bumuo ng sariling wakas sa kuwentong napakinggan.
11-15. Kung ikaw ay bibigyan ng pagkakataon, ano ang iyong wakas sa
kuwento ? Bakit?
C
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
D
______________________________________________________________.
Pamantayan sa Pagmamarka
E
Krayterya Puntos
Angkop ang wakas sa mga tauhan at pangyayari sa
EP
3
kwento
Nagamit nang wasto ang bantas at baybay ng salita 2
Panuto: Basahin nang mabuti ang kuwento at sagutin ang mga tanong.
D
Halaw sa “Bakit Kulang ang Liwanag ng Buwan?”

Noong unang panahon, ang araw at buwan ay matalik na
magkaibigan. Magkasama sila sa lahat ng lakaran.
Sila naman ay minamahal ng mga tao sapagkat ang mga
mata nila ay nagbibigay ng liwanag sa mundo.
Ngunit naging palalo o yumabang ang buwan. Sabi niya sa
araw,
“Higit akong mahal ng tao.”
173
16. Sino ang mahal ng tao?
A. araw C. buwan
B. bituin D. araw at buwan
17. Sino ang yumabang?
A. araw C. buwan
B. bituin D. araw at buwan
18. Ano ang ibinibigay nina araw at buwan sa mga tao?
A. apoy C. liwanag
B. init D. pagmamahal
Panuto: Basahin at unawain ang teksto.
May babalang ipinalabas ang Kagawaran ng Kalusugan
PY
tungkol sa pagtaas ng insidente ng dengue. Sa tulong ng kampanya
at programa magkakaroon ng kamalayan ang mga tao sa kalinisan
ng kapaligiran. Kailangan ding kumain ng masustansiyang pagkain
at panatilihing malinis ang katawan upang maiwasan ang ganitong
karamdaman.
19-23. Sang-ayon ka ba na dapat panatilihing malinis ang paligid at ang

C
ating katawan upang makaiwas sa dengue? Bakit?
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
D
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
E
______________________________________________________________.
EP
Pamantayan sa Pagmamarka
Katangian Puntos
Naipaliwanag nang buong linaw ang kaisipan 3
Sapat ang patunay na inilahad 2
D
Panuto: Piliin ang wastong gamit ng salita na may iisang baybay ngunit
magkaiba ang diin.
24. Malinaw ang ____ niya sa hita. (A. baLAT B. BAlat )
25. Maaga ang ___ ng tubig sa dagat. (A. KAti B. kaTI)
Panuto: Piliin ang wastong pang-uri sa pangungusap.

26. Maraming ______ na hayop sa kagubatan.
A. maamo C. malungkot
B. mabait D. mapanganib
174
27. Kilala ang Boracay dahil sa kaniyang ______ na buhangin.
A. malambot C. kulay- gatas
B. malinaw D. maputi at pinong
28. Malulusog ang pangangatawan ng mga mag-aaral sapagkat kumakain sila
ng _______pagkain.
A. maraming C. madahong
B. maberdeng D. masustansiyang
Panuto: Piliin ang wastong salitang naglalarawan ng kilos ang pangungusap.

29. Maagang dumating ang panauhin kaya _____ bumati ang mga mag-aaral.
A. maayos C. malugod
B. maingay D. masayang
30. Maraming kalamidad ang nangyayari sapagkat _____ na nakakalbo ang
PY
mga kagubatan at kabundukan.
A. mabagal C. mahina
B. mabilis D. dahan- dahan
Panuto: Ibigay ang kahulugan ng pie graph.
O
C
E D
EP
31-35. Isulat na patalata ang kahulugan ng tala ng impormasyong inihahatid

ng graph.
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
D
_______________________________________________________________
______________________________________________________________.
Pamantayan Puntos
A. Malinaw na nabigyang kahulugan
2
ang graph.
B. Ugnay- ugnay ang detalye ng
2
impormasyon.
C. Wasto ang mekaniks sa pagsulat. 1
175
Pagsulat (15 puntos)
Layunin
Makasulat ng liham-paanyaya
Gagampanan ng mga mag-aaral
May kaarawan ang mga mag-aaral na susulat ng liham-paanyaya
Kalagayan
Magbabasa ng liham-paanyaya ang mga panauhin hinggil sa kaarawan
Bunga
Pagsulat ng liham-paanyaya
Pamantayan
Rubrics Puntos
A. Maayos at lohikal ang daloy at malinaw ang
7
PY
layunin sa pagsulat.
B. Nagagamit nang wasto ang kaalaman sa:
1. Wastong gamit ng bantas 5
2. Wastong baybay
3. Wastong gramatika at mekaniks
O
C. Nakasunod sa tiyak na pormat at malinis ang
3
pagkakasulat.
Sipi para sa Guro
C
Akda para sa Pakikinig (Blg. 1- 15) :
Panuto: Babasahin ng guro nang dalawang ulit ang kuwento. Pagkatapos, sagutan
ang mga tanong.
D
Ang Langaw at ang Kalabaw
E
Isang araw habang si Kalabaw ay masayang-masayang naliligo sa

ilog, napuna niya ang isang langaw sa kaniyang tabi. “Langaw, anong
ginagawa mo rito?” pagalit ang tanong ni Kalabaw. “Pasensiya ka na.
EP
Hindi lamang ako makalipad sapagkat nabasa ang aking pakpak,”

malungkot na sagot ni Langaw. “Ganoon ba? Hintayin mo ako at
lulutasin ko ang iyong problema,” sabi ni Kalabaw kay Langaw.
Ilang minutong nagdaan at bumalik si Kalabaw na may dala-dalang
mga dahon. Inilagay ni Kalabaw ang isang dahon sa kaniyang bibig at
D
dahan-dahan niyang ipinahid sa pakpak ni Langaw.

Patuloy na ginawa ito ni Kalabaw upang matuyo ang pakpak ni
Langaw. “Kalabaw maraming salamat sa iyong pagtulong. Marahil kung
wala ka ay namatay na ako,” masayang wika ng Langaw.
Hayun, may kalabaw na kumakain ng damo. Barilin mo na at
baka makawala pa,” ang sabi ng mangangaso sa kaniyang kausap.
Nakaakma na ang baril nito nang dumating si Langaw. Lumipad siya
nang paikot-ikot sa tainga ng mangangaso hanggang sa bigla na
lamang napaputok nito ang baril.
Nang marinig ni Kalabaw ang putok, kumaripas ito nang takbo.
Makalipas ang isang linggo, muling nagkita ang dalawa at naikuwento
ni Langaw kay Kalabaw ang kaniyang ginawang pagbabayad ng utang
na loob.
176
SUSI NG PAGWAWASTO
1. D
2. B
3. B
4. D
5. C
6. A
7. C
8. B
9. C
10. D
11-15. RUBRICS
16. D
PY
17. C
18. C
19-23. RUBRICS
24. B
25. A
O
26. D
27. D
28. D
29. D
30. B
C
31-35. RUBRICS
36-50. RUBRICS
E D
EP
D
177
Patnubay ng Guro
Unang Edisyon 2015
PY

O

C
D

E

EP

D

Villanueva

Philippines 1600
Telefax : (02) 634-1054 o 634-1072
ii
PAUNANG SALITA
PY
O
C
D
E

EP

D

babasahin.
iii
ng bagong kaalaman.
teksto.
PY
O
aralin.
D
E

EP

ang mga mag-aaral.
Mga Gawain para sa
D

kakayahan.
iv
linggo.
PY
O
D
natapos basahin.
E

EP
D
na pagtatasa.

MGA MAY-AKDA
TALAAN NG NILALAMAN
Yunit III – Bayang Sinilangan, Handang Paglingkuran
Aralin 11 – Kapuwa ko Pilipino,

Kaagapay ko sa Pag-asenso..........................................................178
• Pagsunod sa Panuto (Tekstong Prosedyural)
• Gamit ng Pang-abay at Pandiwa sa Pangungusap
Aralin 12 – Ganda at Yaman ng Pilipinas.............................................................192

• Pagkakaiba ng Pang-abay sa Pang-uri
PY
Aralin 13 – Pamana ng Lahi, Ipagmalaki..............................................................203
• Pagpapahayag ng Opinyon at Katotohanan sa Isang Pahayag
• Pagsulat ng Balita
O
Aralin 14 – Produktong Atin, Dapat Tangkilikin...................................................221
• Wastong Gamit ng Pangatnig
C
• Dapat Tandaan sa Pagbibigay ng Pamagat sa Talatang Binasa
Aralin 15 – Taas-Noo, Pilipino Ako!......................................................................235

D
• Paggamit ng Card Catalogue
• Kaugnayan ng Simuno at Panaguri
E
Ikatlong Markahang Pagsusulit................................................................................247
EP
D
vii
Pasig City
PY
O
C
FILIPINO
ED (Baitang 4)
EP
D
Disyembre 2013
PY
O
C
Buo at Ganap na
ED
Filipino na May
Kapaki-pakinabang
na Literasi
EP
D
daigdig.
PY
O
C
ED
EP
D
Baitang 1-6
ng mensahe.
PY
Baitang 7-10
O
C
K–3 4–6 7 – 10 11 – 12
ED
EP
literasi.
D
K
PY
kanilang kultura.
O
C
4
ED
5
6
pag-unlad ng bansa.
EP
7
8
D
9
10
BAITANG 4
PY
UNANG MARKAHAN
O
Pagsasalita Pagbasa
Pakikinig
C
Wika)
PANGNILALAMAN
PAMANTAYANG
ED
PAGGANAP
PAMANTA
YAN SA

EP
impormasyon
D
talata

tindahan sa mga
Pagsasalita Pagbasa
Pakikinig
Wika)
tao,lugar,bagay at
pangyayari sa
paligid
PY
2
pangyayari sa
O
paligid
C
3
mga tao, hayop,
lugar, bagay at
ED
pangyayari sa
paligid
4
EP
paligid
D
5
bagay at
pangyayari sa
paligid
Pagsasalita Pagbasa
Pakikinig
Wika)
sa sariling paksa
karanasan
PY
7
O
(SMS) karanasan
C
8
ED
karanasan nabasa
EP
karanasan
D
karanasan
IKALAWANG MARKAHAN
Pagsasalita Pagbasa
Pakikinig
Wika)
PANGNILALAMAN
PAMANTAYANG
PY
uri ng panitikan
O
PAMANTA YAN
SA PAGGANAP

C
kuwento
ED
talata
EP
D
pamayanan
ibang tao
katulong sa
pamayanan
Pagsasalita Pagbasa
Pakikinig
Wika)
PY
ibang tao
katulong sa
pamayanan
O
C
ng pasasalamat)
ED
5
damdamin
EP
damdamin kaugnay ng
D
ibang asignatura
impormasyon
(procedure)
Pagsasalita Pagbasa
Pakikinig
Wika)
8
PY
pangungusap
9
O
C
ED
kilos kaugnay ng
ibang asignatura
EP
D
IKATLONG MARKAHAN
Pagsasalita Pagbasa
Wika)
PANGNILALAMAN
PAMANTAYANG
PY
uri ng panitikan
O
PAMANTA YAN
SA PAGGANAP
C
ng tula at kuwento

ED
talata

EP
direksyon
D

napakinggan
Pagsasalita Pagbasa
Wika)
3.2 12.12 7.1
3
PY
opinyon
O
C
pagpapahayag
pang-abay at
ED
pang-uri
5
EP
halimbawa
D

sitwasyon
pagtatanong ng
direskyon
7
teksto talastasan
Pagsasalita Pagbasa
Wika)
PY
8
pagwawakas
ayon sa sariling
saloobin o
paniniwala
O
9
C
ED
loob ng isang
talata
EP
D
IKAAPAT NA MARKAHAN
Pagsasalita Pagbasa
Wika)
PANGNILALAMAN
PAMANTAYANG
PY
uri ng panitikan
O
PAMANTA YAN
SA PAGGANAP

C
kuwento
ED
TATAS
talata
EP
direksyon
D

sitwasyon
(pagsasabi ng
panga
ngailangan)
Pagsasalita Pagbasa
Wika)
PY
puna
O
4
sitwayson pormal na
C
mungkahi o salita
suhestyon
ED
Internet) salita
EP
isang nabasang
isyu
D

isyu
Pagsasalita Pagbasa
Wika)
PY
balangkas
O
mensahe halimbawa
C
10
F4PT-I Vj-9.1
ED
Nagagamit ang
mga bagong salita
sa pagsulat ng
mga talata
EP
D
CODE BOOK LEGEND
PY
First Entry F4
O
Komposisyon KM

C
Component/ Topic
-
Roman Numeral
ED
Lowercase Letter/s
Week f-h
EP
Nakasusulat ng
teskto sa anyong
D
ARALIN
ARALIN

11
11 Kapwa ko
Kapuwa
Kaagapay ko
koPilipino,
sa
Pilipino,
Pag-asenso
Kaagapay ko sa Pag-asenso
Nasusunod ang napakinggang panuto o hakbang ng isang gawain
F4PN-IIIa-e-1.1
PY
Nasasagot ang mga tanong na bakit at paano batay sa tekstong napakinggan
F4PN-IIIb-h-3.2
Wikang Binibigkas
Nakapagbibigay ng panuto gamit ang pangalawang direksiyon F4PS-IIIa-8.6
Nailalarawan ang tauhan batay sa ikinilos o iginawi F4PS-IIIb-2.1
O
Gramatika
Nagagamit ang pang-abay sa paglalarawan ng kilos F4WG-IIIa-c-6
C
Naibibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng sitwasyong
pinaggagamitan F4PT-IIIa-1.8
Naibibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng katuturan
F4PT-IIIb-i-1.7
D
Pag-unawa sa Binasa
Nasasagot ang mga tanong na bakit at paano – tekstong pang-impormasyon
(procedure) F4PB-IIIa-3.2.1
E
Nakasusulat ng simpleng panuto F4PU-IIIa-2.4
Nakasusulat ng sariling talambuhay F4PU-IIIb-2.5
EP
Paunang Pagtataya
Bigyan ng oras ang bawat mag-aaral na makapaghanda ng isang maikling piping-
palabas/papantomina tungkol sa nais niyang maging trabaho upang umasenso ang
D
buhay.
Tawagin ang mga mag-aaral upang ipakita ang kanilang piping-palabas/ papantomina.
Tumawag ng ibang mag-aaral upang ilarawan ang nakitang kilos.
178
Layunin
1
Nasasagot ang mga tanong na bakit at paano batay sa
napakinggang teksto
Nasusunod ang napakinggang panuto ng isang gawain
Mahahalagang Tanong
Sabihin:
Ngayong linggo, sasagutin natin ang mga tanong na:
Paano ka makatutulong sa pag-unlad ng kapuwa mo?
Paano ginagamit ang pang-abay?
Ano-ano ang dapat tandaan sa pagsulat ng isang talambuhay?
PY
Yugto ng Pagtuturo Munting Paalala sa Iyo
Pagbabaybay
PU
Unang pagsusulit
Maghanda ng sampung salitang hiram na
natutuhan sa ibang asignatura.
O
Itanong: Ipasulat ang mga salitang ito
C
Ano ang ibig sabihin ng salat? Hapag-kainan? sa Pasaporte ng mga Salita.
Puhunan? Dinumog?
pangungusap.
D
Pagganyak
Itanong: PS
Bakit ka pumapasok sa paaralan?
E
Ano ang ginagawa ninyo tuwing bakasyon?

Sino ang nakaranas na magtinda tuwing
Sabado o Linggo o tuwing bakasyon?
EP

magbahagi ng kanilang karanasan.
Itanong:
Bakit ninyo ito ginagawa?
D
PS
Ano ang ginawa ng mag-anak upang makaraos
sa suliraning kanilang nararanasan?
Gawin Natin
Ipakita ang pabalat ng aklat. AL
Pag-usapan ang larawan na makikita rito.
Pag-usapan ang iba pang impormasyon na
makikita sa pabalat.
Isa-isahing buklatin ang pahina ng aklat.
Itanong: Isulat sa prediction chart ang
Bakit “Laki sa Hirap” ang pamagat ng sagot ng mga mag-aaral.
PN
kuwento?
179
Basahin nang malakas ang kuwento. Maaaring gumamit ng ibang
Laki sa Hirap kuwento na may katulad na tema.
Luis Gatmaitan
LG & M
Matapos ang pagbasa ng kuwento, balikan

ang mga hula na ibinigay bago ang pakikinig
ng kuwento.
Itanong:
Tama ba ang hula na ibinigay ninyo?
Ano ang ginawa ng mag-anak upang
makaraos sa suliraning kanilang nararanasan?
PY
Ipagawa ang sumusunod na gawain.
Pangkat I – Gumawa ng name tag ng mga Umikot at gabayan ang bawat
tauhan sa kuwentong napakinggan pangkat sa paggawa ng gawaing
Pangkat II – Ilista ang mga suliranin ng bida sa nakatakda.
kuwento
O
Pangkat III – Isadula ang ginawa ng bida sa
kuwento
Pangkat IV – Iguhit ang nangyari sa bida ng
kuwento
Pagtatapos
C
Itanong: Ipasulat ang sagotng mga mag-
Ano ang naging damdamin mo matapos aaral sa kanilang Reader’s
mapakinggan ang kuwento? Response Journal.
D

2
E
Layunin
Nailalarawan ang mga tauhan batay sa ikinilos o iginawi
EP
Nakapagbibigay ng panuto gamit ang pangalawang direksiyon


Pagbabaybay
D
Pagtuturo ng mga salita PU

Gamitin ang format upang matukoy ang
kahulugan ng mga salitang lilinangin sa
linggong ito.
Gamitin ang format na ito:
180
Ipagawa ito sa lahat ng mga
Salita salita.
____________ Larawan
Kasingkahulugan
______________
Kasalungat
______________
Sa aking salita ________________
Pangungusap __________________
Matapos ang inilaang oras, tumawag ng mag-

aaral upang magbahagi ng kanilang natapos na
gawain.
PY
Balikan Maghanda ng mga card na PN
Ipamigay ang mga card na inihanda. may nakasulat na mga
Ibigay ang unang pangyayari sa napakinggang salitang magsasabi ng mga
kuwento. pangyayari sa napakinggang
Sabihin sa mga mag-aaral na sundan ang kuwento.
O
pagkukuwento. Gamiting clue ang mga
ipinamigay na card ng parirala.
Gawin Natin
Itanong:
C PN
Bakit “Laki sa Hirap” ang pamagat ng kuwento?

Sino-sino ang tauhan? (Tawagin ang Pangkat I)
Ano-ano ang ikinilos ng bawat tauhan?
D
Ano ang ipinahihiwatig na katangian niya?
May kakilala ka bang tulad ng isa sa kanila?
Paano sila naging magkatulad?
E
Sino ang gusto mo sa kanila? Sino ang ayaw Isulat ang sagot ng mga mag-
mo? Pangatwiranan ang sagot. aaral sa Mapa ng Tauhan
Ano-ano ang suliranin na binanggit sa
EP
kuwento? (Tawagin ang Pangkat II) Tauhan Ikinilos Katangian

Naranasan na ba ito ng inyong pamilya?
Ano ang naramdaman mo bilang kasapi ng
pamilya?
Paano ito nabigyang solusyon ng bida sa
D
kuwento? (Tawagin ang Pangkat III)

Ganito rin ba ang ginawa sa inyong pamilya?
Kung ikaw ang bida sa kuwento, gagawin mo
rin ba ang ginawa niya?
Ano kaya ang nangyari sa ating bida? (Tawagin
ang Pangkat IV)
Ano ang pangarap mo sa buhay?
Paano mo ito maaabot?
Ano-ano ang pangunahing direksiyon?
Pangalawang direksiyon?
181
Magkaroon ng pagsasanay para makita kung Paharapin ang mga mag-aaral sa
talagang nauunawaan ng mga mag-aaral ang iba’t ibang direksiyon.
iba’t ibang direksiyon.
Ano-ano ang itininda ng ating bida?
Kung gagawaan natin ng mapa, saan kaya
niya dapat ilagay ang kaniyang mga paninda at
paano natin ito iaayos?
Kumuha ng kapareha at gawin ito.
Matapos ang inilaang oras, tumawag ng

magkapareha at ipakita sa klase ang natapos
na gawain.
Gawin Ninyo
PY
Ipagawa ang Pagyamanin Natin Gawin Ninyo A, PN
KM p. 105.
Tawagin ang bawat pangkat upang ibahagi ang
Gawin Mo
O
Ipakita sa buong klase ang natapos na mapa
ng bawat pangkat.
ng mga panutong gamit ang mga pangalawang
direksiyon. Ipagamit sa mag-aaral ang mga
C
mapa na nakapaskil sa pisara.
Pagsasapuso
D
Itanong:
Paano mo pahahalagahan ang ginagawa ng
iyong magulang para sa iyo?
E
3
EP
Layunin
Nagagamit ang pang-abay sa paglalarawan ng kilos

D
Pagbabaybay PU
Muling pagsusulit
Balikan
PS
Tumawag ng ilang mag-aaral upang magpakita
ng kilos na karaniwang nakikita sa tindahan,
palengke, o supermarket.
Tumawag ng ibang mag-aaral na maglalarawan
ng mga kilos na nakita.
Itanong:
Ano ang ginamit na salita sa paglalarawan ng
kilos?
182
Gawin Natin
WG
Itanong:
Ano-ano ang pangyayari sa kuwentong
napakinggan?
Hayaang magbigay ng pangungusap ang mga Isulat ang mga pangungusap sa
mag-aaral. pisara.
Itanong:
Ano-ano ang kilos na isinagawa sa bawat
pangungusap?
Paano ito isinagawa?
Ano ang tawag sa mga salitang naglalarawan ng
kilos?
Tumawag ng ilang mag-aaral upang magpakita
ng kilos.
PY
Tumawag ng mag-aaral na maglalarawan ng
nakitang kilos.
Itanong:
Ano ang pang-abay na ginamit?
Ano ang inilalarawan nito?
Gawin Ninyo Siguraduhin ang
O
Pangkatin ang klase. kaligtasan ng mga
Ipagawa ang Pagyamanin Natin Gawin Ninyo B, WG
mag-aaral sa lugar na
KM, p. 105. kanilang pupuntahan.
Gawin Mo
C Siguraduhin din na may mga tao
Ipagawa ang Pagyamanin Natin Gawin Mo C, sa lugar na ito.
KM, p. 111.
Paglalahat
D
E
Scenario ng Pasko (may nagtitinda ng puto * Maaaring palitan ang scenario

bumbong, may nagmimisa sa simbahan, mag- na angkop sa kultura at
anakan at iba’t ibang tao na naglalakad, mga komunidad na kinabibilangan ng
EP
taong nagtitinda ng lobo at laruan) mga mag-aaral.

Pasulatin ang mga mag-aaral ng isang talatang
may lima hanggang sampung pangungusap
tungkol sa larawan gamit ang pang-abay na
naglalarawan ng kilos.

D
4 Nakasusulat ng isang talambuhay

Layunin

Pagbabaybay PU
Ipagpatuloy ang ginawa sa ikalawang araw ng
linggong ito.
Hikayatin ang mga mag-aaral na magbabahagi
ng kanilang sariling pangungusap kaugnay ng
mga nililinang na salita.
183
Balikan PS
Itanong:
Sino ang ating bida sa kuwento?
Ilarawan siya.
Gawin Natin Isulat sa timeline na ganito
KM
Ipakita ang isang timeline. ang sagot na ibibigay ng
Itanong: mga mag-aaral.
Alin sa mga ito ang una? Pangalawa?
Pangatlo? Pang-apat? Katapusan?
Tumawag ng ilang mag-aaral upang isalaysay
ang buhay ng bida sa kuwento sa tulong ng
timeline.
PY
Hayaang magbigay ang mga mag-aaral ng
pangungusap tungkol sa bawat kahon.
Sabihin:
Ngayon, isusulat natin ang talambuhay ng
bida sa kuwento.
O
Gawin Ninyo
Ipagawa ang Pagyamanin Natin Gawin Ninyo C, Matapos ang inilaang oras, KM
KM p. 106. tumawag ng ilan upang
Gawin Mo
C
magbahagi ng sagot.
Ipagawa ang Pagyamanin Natin Gawin Mo D,
KM p. 111.
Paglalahat
D
Ipagawa ang Isaisip Mo A, KM, p. 112.
mag-aaral upang magbahagi ng kanilang
E
sagot.

EP
Layunin

D
Pagbabaybay PU
Kung Natutuhan
PS
Gawain A Umikot upang magabayan
Mag-isip ng limang panutong ipagagawa sa ang mga mag-aaral.
kapareha. Siguraduhing gamitin ang mga
pangalawang direksiyon.
Bigyan ng sapat na oras ang mag-aaral upang
makapaghanda.
Matapos ang inilaang oras, bigyan ng hudyat
upang makapaghanap ang bawat isa ng
kaperaha.
184
Gawain B
Balikan ang mga nasaksihang kilos sa
naunang gawain.
Gumawa ng tatlong pangungusap na
maglalarawan ng mga nasaksihang kilos ng
kaklase.
Bilugan ang mga pang-abay na ginamit.
Gawain A
Bago simulan ang gawain na ito, maglagay ng
ilang mga bagay sa bawat direksiyon ng silid-
aralan.
Sabihin sa mga mag-aaral :
Saan makikita ang ______ (sabihin ang
PY
ngalan ng bagay)?
Itama ang sagot ng mag-aaral kung mali.
Gawain B
magpakita ng kilos.
O
Tumawag ng ibang mag-aaral na
maglalarawan nito gamit ang pang-abay.
Itanong:
Ano ang pang-abay?
C
Gawaing Pantahanan
Gumawa ng diary ng mga gawaing
pinagtutulungan ng buong mag-anak sa loob
D
ng isang linggo.
Salungguhitan ang mga pang-abay na ginamit.
Pagtatapos
E
Pagawin ang bawat pangkat ng isang

matibay na bahay gamit ang mga makikita sa
kapaligiran.
EP
Matapos ang inilaang oras, subuking hipan

ang bawat bahay na nagawa ng pangkat. Ang
pangkat na hindi natumba ang bahay ang
mabibigyan ng puntos sa gawaing ito.
Itanong:
D
Paano tayo magiging matibay sa lahat ng

pagsubok?
185
6 Nasasagot ang mga tanong tungkol sa binasang teksto
Layunin
Naibibigay ang kahulugan ng mga salita sa pamamagitan ng katuturan

Pagbabaybay PU
Unang pagsusulit
Paghawan ng Balakid
Pangkatin ang klase. Ipabasa ang Tuklasin Mo Maghanda ng maaaring tikman
B, KM, p. 101 upang makagawa ng concept na inumin ng mga mag-aaral.
PY
map na nasa pahina 102.
Ipabasa ang natapos na concept map ng bawat
pangkat.
Pagganyak EP
Ipakita ang isang lemon o kalamansi.
Ipatala sa mga mag-aaral ang kaalaman
O
nila tungkol sa bagay na ipinakita gamit ang
kanilang anim na senses.
Pasundan ang format.
Paningin Pang-amoy Pandama Pandinig
C Panlasa
Ipabasa ang ginawa ng mga mag-aaral.

D
Paano gumawa ng kalamansi juice?
E
Gawin Natin PB
Ipabasa ang Basahin Mo, KM, p. 103-104.
Itanong:
EP
Ano ang mga sangkap na ginamit sa paggawa

ng juice?
Ano-ano ang hakbang sa paggawa nito?
Ano-ano ang bahagi ng isang resipi?
Ano ang dapat tandaan sa pagbibigay ng mga
D
hakbang ng isang gawain?

Makagagawa ka rin ba ng calamansi juice gamit
ang resipi na binasa? Paano?
Anong uri ng pandiwa ang ginagamit dito?
Ano-ano ang bahagi ng isang resipi?
Bakit mahalaga ang bawat isa?
Gawin Ninyo PB
Ipagawa ang Pagyamanin Natin Gawin Ninyo D,
KM, p. 107-108.
pangkat upang ibahagi ang kanilang sagot.
186
Gawin Mo
Ipagawa ang Pagyamanin Natin Gawin Mo B, KM,
p. 110- 111.
Paglalahat
Itanong:
7 Layunin
PY
Pagbabaybay PU
Ipakuha sa mga mag-aaral ang diksiyonaryo.
upang matukoy ang kahulugan ng mga salitang
lilinangin sa linggong ito. Gamitin ang format na
O
ito:
Salita Kahulugan Pangungusap
C
Balikan
D
WG
Itanong:
Ano ang ginagamit upang ilarawan ang kilos na
E
ginawa?
ng halimbawa nito gamit sa pangungusap.
EP
Gawin Natin PB
Itanong:
Ano-ano ang hakbang sa paggawa ng juice? Ihanda ang strip ng mga papel
na nakasulat ang mga hakbang
Ipabasa ang mga hakbang na nakasulat sa sa paggawa ng juice. Matapos,
strip ng papel. maibigay ng mga mag-aaral ang
D
Itanong: mga hakbang, ipaskil ang strip ng

Ano ang salitang kilos na ginamit sa unang mga papel sa pisara.
hakbang? Pangalawa? Pangatlo? Pang- Tandaan: Huwag ipapaskil bago
apat?Panlima? Pang-anim? makapagbigay ang mga
Anong salita ang puwede nating idagdag sa mag-aaral.
unang hakbang upang mailarawan kung paano
ito dapat gawin? Sa ikalawa? Pangatlo? Pang- Isulat ang mga sasabihin ng mga
apat? Panlima? Pang-anim? mag-aaral sa ilalim ng strip ng
Ipabasa sa mga mag-aaral ang panibagong papel na angkop sa hakbang na
mga hakbang sa paggawa ng calamansi juice. binibigyang larawan
187
Itanong:
Ano ang tawag sa mga salitang idinagdag sa
pangungusap?
Ano ang nagawa nito sa ating mga hakbang?
Gawin Ninyo PS
Maghanda ng isang fashion show. Ipakita
kung paano ang bawat kasapi ng pangkat ay
makatutulong sa pag-asenso ng kapuwa.
Matapos ang inilaang oras, tawagin ang
Pagkatapos ng pagtatanghal ng bawat
pangkat, tumawag ng ilang mag-aaral na
maglalarawan ng mga kilos na nakita sa
PY
pagtatanghal.
Gawin Mo
KM, p. 111.
Paglalahat
O
Itanong:
Pagsasapuso
Ipagawa ang Isapuso Mo, KM, p. 112.
C
Sumulat ng limang hakbang kung paano nito.
isagawa ang paboritong inumin. Salungguhitan
D
ang mga pang-abay na ginamit.

8
E
Layunin
Nakasusulat ng simpleng panuto
EP

Pagbabaybay PU
Muling pagsusulit
Balikan
D
PS
Itanong:
Sa kuwentong “Laki sa Hirap,” ano-ano ang
ginawa ng magkakapatid upang makatulong sa
kanilang mga magulang?
Puwede rin kaya silang magtimpla ng
calamansi juice?
Gawin Natin PS
Itanong:
Tungkol saan ang binasang pamamaraan?
Ano-ano ang bahagi ng resipi?
Ano ang nakasulat sa pamagat? Layunin?
188
Sangkap? Mga Hakbang?
Malinaw ba sa inyo ang nabasang
pamamaraan? Bakit?
Magagawa mo ba ang mga hakbang na Magpadala sa mga mag-aaral
nabasa? ng kagamitan para sa paggawa
ng kalamansi juice bago ang
pagsasagawa nito. Bigyan ng
Matapos na makagawa ang mga mag-aaral ng ilang minuto ang mga mag-aaral
calamansi juice, itanong: upang makagawa ng sarili nilang
Nakasunod ka ba nang maayos? Bakit? juice.
Ano ang dapat taglayin ng isang panuto upang Umikot at tingnan kung
maging malinaw ito at makasunod agad ang nakasusunod ang mga mag-aaral
makababasa nito? sa binasang panuto.
Gawin Ninyo
PY
Ipagawa ang Pagyamanin Natin Gawin Ninyo
F, KM, p. 109.
9 Layunin
O
Nakasusulat ng simpleng panuto
Yugto ng Pagtuturo
Pagbabaybay PU
Muling pagtuturo ng salita
Balikan
D
PS
Itanong:
panuto?
E
Gawin Natin
Balikan ang resipi na ginawa ng bawat pangkat.
EP
Ipasuri ito at palagyan ng marka gamit ang

rubrics. Isulat sa tsart ang rubrics.
Napakahusay Mahusay Mahusay-husay Nangangailangan ng
pagpapa-buti
4 3 2 1
D
Sukat ng mga Tama lahat ang Tama ang sukat ng Ilan lang ang nagamit Hindi nasunod ang
sangka sukat ng sangkap sangkap na ginamit na tamang sukat ng tamang sukat
na ginami sangkap
Pagsulat Malinaw at Malinaw at medyo Hindi gaanong mali- Hindi maayos ang
detalyado ang direk- detalyado ang direksi- naw ang direksiyon/ direksiyon/hakbangin
siyon /hakbangin yon/hakbangin hakbangin
Pagpili ng salita Tama, angkop at Tama at angkop ang Medyo maayos at Hindi maayos at
maayos ang mga mga salitang ginamit malinaw ang mga malinaw ang mga
salitang ginamit salitang ginamit salitang ginamit
Mekaniks Gumamit ng Gumamit ng wastong Gumamit ng ilang Walang ginamit na
tamang bantas, bantas at malaking bantas at malaking bantas
wika at paggamit ng letra letra
malaking letra
189
Gawin Ninyo KM
Ipasulat muli ang natapos na resipi ng pangkat.
Ipaayos ito ayon sa nakuha nilang marka sa
ginawang pagsusuri.
Gawin Mo
Paglalahat Ihanda ang isang malaking
Itanong: malinis na papel bago ang
Ano-ano ang dapat tandaan sa pagbibigay ng gawaing ito.
panuto? Sulatan ito ng:
Hayaang magsulat ang bawat mag-aaral ng Sa pagbibigay ng panuto…
isang tuntunin sa anyong pangungusap sa
pagbibigay ng panuto.
PY
Pagsasapuso
Itanong:
Paano mo maipakikita ang pagiging magalang
sa pagbibigay ng panuto?

10
O
Layunin
00
C
0
Pagbabaybay
D
E
Gawaing Pantahanan
Ipagawa ang 100 Araw ng Pagtulong sa Kapuwa.
Sa bawat araw, isulat sa iyong diary ang kabutihang
EP
nagawa sa kapuwa.
Pagtatapos
Ipabigkas:
Pangako at mga Batas ng Scout
Sa ngalan ng aking dangal ay gagawin ko ang
D
aking buong makakaya upang tumupad sa aking

tungkulin sa Diyos at sa aking bayan, ang
Republika ng Pilipinas at sumunod sa mga batas
ng Scout. Tumulong sa ibang tao sa lahat
ng pagkakataon, pamalagiing malakas ang
aking katawan, gising ang isipan at marangal
ang asal.
190
Ang Scout ay:
Mapagkakatiwalaan
Matapat
Matulungin
Mapagkaibigan
Magalang
Mabait
Masunurin
Masaya
Matipid
Matapang
Malinis at
Maka-Diyos
PY
BALS 18. Pagplano ng Pagkain. Mp3
BALS 22. Sa Compost walang Gastos. Mp3
Hiyas sa Wika 5 , 1999, pp. 159 – 163.
O
Basahin ang talata at isulat sa sagutang papel ang mga pang-abay.
C
Paligsahan sa Pagluluto ng Chami
Tuwing Araw ng Lucena, may paligsahan sa pagluluto ng Chami. Marami ang
dumarayo buhat sa malalayong lugar upang saksihan ang paligsahang ito.
Umpisa pa lamang ng pagluluto ay nakapanood na ang lahat. Pagkatapos na
D
maluto ang Chami tinitikman ito ng mga hurado. Halos lahat ay nakakakain ng
mga nilutong Chami.
E
EP
D
191
ARALIN
12 Ganda at Yaman ng Pilipinas
Nasasagot ang mga tanong na bakit at paano sa tekstong napakinggan
Naisasalaysay ang mahahalagang pangyayari sa napakinggang teksto
Wikang Binibigkas
PY
Nagagamit angangmagagalang
magagalang na pananalita sa iba’t
na pananalita saibang
iba’tsitwasyon sa
ibang sitwasyon sa
pagpapahayag
pagpapahayag ng
ng sariling
sariling opinyon
opinyon
Nagagamit
Nagagamit ang
angmagagalang
magagalangnanapananalita sa sa
pananalita iba’t ibang
iba’t sitwasyon
ibang tuladtulad
sitwasyon ng ng
pagpapahayag ng hindi pagsang-ayon
pagpapahayag ng hindi pagsang-ayon
Gramatika
O
Nagagamit ang pang-abay at pang-uri sa paglalarawan
Natutukoy ang kaibahan ng pang-abay at pang-uri
Nagbibigay ang kahulugan
Naibibigay ang kahulugan ng ng salita
salita sa
C
sa pamamagitan
pamamagitan ng ng katuturan
katuturan
Nagbibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan
Naibibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng pagbibigay ng
ng pagbibigay ng
halimbawa
Pag-unawa sa Binasa
D
Nahuhulaan
Nahuhulaan angangmaaaring
maaaring kalabasan
kalabasan ng mga pangyayari
ng mga batay batay
pangyayari sa dating
sa dating
kaalaman
kaalaman oo karanasan
karanasan
E
Nakakukuha ng tala buhat sa binasang teksto
Nakakukuha ng impormasyon sa pamamagitan ng pahapyaw na pagbasa
EP
Panonood
Naipakikita ang pag-unawa sa pinanood sa pamamagitan ng pagsasakilos nito
Nasusulat nang may wastong baybay ang mga salitang natutuhan sa aralin
Nakasusulat ng sariling kuwento
D
Paunang Pagtataya
Maghanda ng mga flashcard na may nakasulat na mga pariralang pang-abay at
pariralang pang-uri.
Pangkatin ang klase at palinyahin ang bawat pangkat.
Ipakita ang flashcard sa mga mag-aaral na nasa unahan ng pila. Mag-uunahan sila
sa pagtukoy kung pang-abay o pang-uri ang nasa kard. Ang unang makapagsabi ng
tamang sagot ang mabibigyang puntos.
Ang pangkat na may pinakamataas na puntos ang panalo sa laro.
Gawin ito hanggang sa matapos ang lahat ng inihandang kard.
192

Layunin
1 Nasasagot ang mga tanong tungkol sa napakinggang teksto
Naibibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng katuturan
Naibibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng pagbibigay
ng halimbawa
Mahahalagang Tanong
Sabihin:
Ano ang yaman ng Pilipinas na nakapagpapaganda nito?
Paano mo maipahahayag ang hindi pagsang-ayon sa opinyon ng iba?
Ano ang pagkakaiba ng pang-abay at pang-uri?
PY
Pagbabaybay PU
Unang pagsusulit
Maghanda ng sampung salitang hiram na
natutuhan sa ibang asignatura.
O
Paghawan ng Balakid Ipasulat ang mga salitang ito sa
Ipagawa ang Tuklasin Mo A, KM, p. 113. Pasaporte ng mga Salita.
Itanong: PU
C
Ano ang ibig sabihin ng napakaamo? Darak?
Mamahaling bato? Nagkabitak-bitak? Sakim?
pangungusap.
D
Pagganyak PS
Itanong:
Ano ang maituturing mong sariling yaman?
E

magbahagi ng kanilang sagot.
Itanong:
EP
Paano mo ito pangalagaan?

Ano ang yaman nina Maria Sinukuan na hindi
niya ipinagdamot?
Gawin Natin
D
AL
Itanong: Gabayan ang mga mag-aaral na
Ano-ano ang nais mong malaman sa kuwento? makagawa ng mga tanong.
193
Ipabasa ang mga tanong na ibinigay ng bawat Isulat sa pisara ang mga tanong
isa. na ibibigay ng mga mag-aaral.
Sabihin na ito ang kanilang gabay sa pakikinig
ng kuwentong iyong babasahin.
Maaaring gumamit ng ibang
Basahin nang malakas ang kuwento. kuwento na may katulad na tema.
Mariang Sinukuan
Eugene Evasco PN
LG & M
Matapos ang pagbasa ng kuwento, balikan ang

mga tanong na ibinigay bago ang pakikinig ng
kuwento.
Ipabasa ang bawat tanong at ipabigay sa mga
PY
mag-aaral ang kanilang sagot.

Pangkat I – Gumawa ng isang collage na
magpapakita ng kapaligiran ni Mariang
O
Sinukuan
Pangkat II – Isadula ang ginawa ng mga tao
kay Maria at sa kanilang lugar
Pangkat III – Iguhit ang nangyari sa kabayanan
C
matapos ang mahabang panahon
Pangkat IV – Gumawa ng maskara na
nagpapakita ng dalawang mukha ni Maria sa
D
kuwento
Pagtatapos KM
Itanong: Ipasulat ang sagot ng mga
E
Dapat bang tularan ng mga tao sa paligid si mag-aaral sa kanilang Reader’s

Maria? Response Journal.
EP

2 Natutukoy ang mahahalagang pangyayari sa napakinggang teksto
Layunin
Nagagamit ang magagalang na pananalita sa iba’t ibang

sitwasyon tulad ng pagpapahayag ng sariling opinyon at hindi
D
pag sang-ayon sa opinyon ng iba

Pagbabaybay PU
Balikan
PN
Itanong:
Ano ang natatandaan mo sa napakinggang
kuwento?
194
Gawin Natin
PN
Itanong:
Ano ang pamagat ng kuwentong napakinggan?
Sino si Mariang Sinukuan?
Ilarawan siya. Gabayan ang mga mag-aaral na
Saan siya nakatira? (Tawagin ang Pangkat I) makagawa ng character map ni
Ilarawan ang mga makikita rito. Mariang Sinukuan.
Nais mo bang tumira rito? Bakit? Bakit hindi?
Bakit mayaman sina Mariang Sinukuan? Gabayan ang mga mag-aaral
Paano nito nabibiyayaan ang mga tao sa na makapagbigay ng kanilang
kabayanan? sariling opinyon at kung paano
Ano ang ipinagbawal ni Maria? nila ipahahayag ang hindi
Ano ang nangyari sa lugar nina Maria? pagsang-ayon sa sagot ng
(Tawagin ang Pangkat III) kaklase.
PY
Bakit nagkaroon ng tagtuyot sa kanilang lugar?
Ano ang ginawa ng mga tao?
(Tawagin ang Pangkat II)
Tama ba ang ginawa ng mga tao? Ipaliwanag
ang sagot.
O
Bakit kaya nagbago ang ugali ng mga tao?
Paano nito nabago ang pakikitungo ni Maria?
Ang kanilang buhay?
Tama ba ang ginawa ni Maria? Bigyang
katwiran ang sagot.
C Gabayan ang mga mag-aaral
na makapagbigay ng kanilang
Ano-ano ang damdamin ni Maria sa kuwentong
sariling opinyon at kung paano
napakinggan? (Tawagin ang Pangkat IV)
nila ipahahayag ang hindi
Ano-ano ang mahahalagang pangyayari sa
D
kuwento? pagsang-ayon sa sagot ng
kaklase.
Alin sa mga ito ang pinakagusto mo?
Pinakaayaw? Bigyang-katwiran ang sagot.
E
Ano ang dapat tandaan sa pagbibigay ng

reaksiyon o opinyon sa isang napakinggan o
nasaksihang pangyayari?
EP
Gawin Mo
KM, p. 118.
3
D
Layunin

Nagagamit ang pang-abay at pang-uri sa paglalarawan

Pagbabaybay PU
Muling pagsusulit
Balikan
WG
Itanong:
Ano ang pang-uri? Pang-abay?
Ipagamit ang ibibigay na sagot sa sariling
pangungusap.
195
Gawin Natin WG
Bigyan ng larawan ng bawat pahina ng kuwento
ang bawat pangkat.
Ipatukoy ang mga pangngalan at kilos na
ipinakikita ng larawan. Ilarawan ang bawat isa Umikot at gabayan ang bawat
upang makabuo ng pariarala. pangkat sa kanilang gawain.
Ihanda ang tsart ng pag-uulat.
Pariralang Pang-uri Pariralang Pang-abay

pangkat upang mag-ulat ng natapos nilang
gawain.
PY
Itanong:
Ano-ano ang pang-uri na ginamit?
Ano ang inilarawan ng mga ito?
Ano-ano ang pang-abay na ginamit?
Ano ang inilarawan ng mga ito?
O
Kailan ginagamit ang pariralang pang-abay?
Pariralang pang-uri?
Gawin Ninyo Siguraduhin ang
C kaligtasan ng mga WG
Bigyan ang bawat pangkat ng larawan ng mag-aaral sa lugar na kanilang

magagandang tanawin ng bansa at mga pupuntahan. Siguraduhin din
kaugalian ng mga Pilipino. na may mga tao sa lugar na ito.
D
Ipalarawan ang mga bagay at tao na makikita rito.
Pabilugan ang pang-uri at pasalungguhitan ang
pang-abay.
E
Gawin Mo
KM, p. 118.
EP
Paglalahat
Ipagawa Isaisip Mo, KM, p. 120.
Pagsasapuso
Itanong:
Ano ang dapat tandaan sa paglalarawan ng
D
kapuwa?
Subukin Natin Kunin ang Index of Mastery nito
Tukuyin kung pang-abay o pang-uri ang salitang
naglalarawan sa bawat pangungusap.
1. Ang mga mag-aaral ay tahimik.
2. Ang mga mag-aaral ay tahimik na
naghihintay sa kanilang mga magulang.
3. Ang anak ni Rafael ay magalang.
4. Magalang sumagot ang mag-aaral na
napagtanungan ko kanina.
5. Si Ruby ay masipag mag-aral.
6. Masipag na mag-aaral si Susan.
196
4
Layunin
Naipakikita ang pag-unawa sa pinanood sa pamamagitan ng
pagsasakilos nito

Pagbabaybay PU
Muling pagsusulit
Balikan PN
Itanong:
Ano-ano ang pangyayari sa kuwento ni
PY
Mariang Sinukuan?
Gawin Natin PS
Bigyan ang bawat pangkat ng bahagi ng Tukuyin ang mga pangyayaring
kuwento ni Mariang Sinukuan. pabibigyang buhay sa bawat
Papaghandain ang mga bawat pangkat ng pangkat ng klase.
O
isang pagsasabuhay ng mga pangyayaring
nakatalaga sa kani-kaniyang pangkat. Umikot at gabayan ang bawat
Matapos ang inilaang oras, tawagin ang pangkat upang maisagawa nang
bawat pangkat upang magpakita ng kanilang
C tama ang gawain.
inihanda.
Pabigyang halaga ang ginawa ng bawat
pangkat sa pamamagitan ng pagbibigay ng
D
marka ng mga kaklase.
Pabigyang katwiran ang ibinigay na marka.
Pag-usapan ang mga napanood na
E
pangyayari.
Gawin Ninyo PS
EP

Hayaang maghanda ang bawat pangkat
ng isang maikling dula-dulaan tungkol sa
nasaksihang pangyayari sa loob ng silid-
aralan.
D
bawat pangkat upang ipakita ang natapos na

gawain.
Pag-usapan ang ipinakita ng bawat pangkat.
Gawin Mo
Sabihin:
Umisip ng isang kilos na nakita mong ginawa
ng isa sa mga nasa paaralan. Gayahin ito sa
harapan at pahulaan kung sino ang ginagaya.
Pag-usapan ang ipinakita ng bawat mag-
aaral.
197
Layunin

Kung Natutuhan KM
Sumulat ng isang talata tungkol sa
kagandahang makikita sa iyong sariling
pamayanan.
Salungguhitan ang mga pang-uri na ginamit.
Bilugan ang mga pang-abay.
PY
Maghanda ng flashcard na may nakasulat na
pariralang pang-abay at pariralang pang-uri.
Ipakita ang bawat kard sa mag-aaral. Ipatukoy
kung pang-uri o pang-abay ang ginamit dito.
O
Gawaing Pantahanan
Itala ang magagandang lugar at bagay na
maituturing na yaman ng sariling pamayanan.
Pagtatapos
C
Isulat ang pangalan sa isang malinis na papel.
Umisip ng pang-uri na nagsisimula sa bawat
D
letra ng pangalan at maglalarawan sa sarili.

6
E
Layunin
Nahuhulaan ang maaaring kalabasan ng mga pangyayari batay sa
EP
dating kaalaman o karanasan

Pagbabaybay PU
D
Unang pagsusulit
Paghawan ng Balakid PS
Ipakita ang mapa ng Pilipinas.
Ipaturo rito ang Cebu.
Itanong:
Ano-ano ang alam mo tungkol sa lugar na ito?
Ipagawa ang Tuklasin Mo B, KM, p. 114. Pasagutan
lamang ang hanay para sa dating kaalaman.
ng kanilang sagot.
Pag-usapan ang mga ibinahagi.
198
Pagganyak PS
Itanong:
Anong lugar sa inyo ang dinarayo ng mga tao?
Bakit ito dinarayo?
Bakit dinarayo ang Taoist Temple?
Gawin Natin
PB
Ipabasa ang Basahin Mo, KM, p. 114.
Itanong:
Tungkol saan ang binasang teksto?
Paano inilarawan ang Cebu?
Bakit inihalintulad ito sa Beverly Hills?
Ano-ano ang ginagawa sa Taoist Temple?
PY
Bakit nagpupunta ang mga tao rito?
Ano sa palagay mo ang mangyayari sa mga
taong nagpunta rito?
Ano-ano ang bagong kaalaman na natutuhan
mo buhat sa teksto?
O
Ipabasa sa mga mag-aaral ang sagot nila sa
hanay na bagong kaalaman.
Gawin Ninyo PS
Ipagawa sa bawat pangkat ang sumusunod
C
na gawain upang mahikayat ang ibang tao na
mamasyal sa Cebu.
D
Pangkat I – patalastas
Pangkat II – rap
Pangkat III –awit
E
Pangkat IV - islogan
pangkat upang ipakita ang kanilang proyekto.
EP
KM
Bigyang halaga ang ginawa ng bawat pangkat.
Gawin Mo Magpakita muna ng isang flyer.
Pagawain ang mga mag-aaral ng flyer Pag-usapan kung ano-ano ang
tungkol sa kagandahan ng pamayanang dapat makita rito.
kinabibilangan.
D
Panapos na Gawain
Itanong:
Paano mo maipagmamalaki ang kagandahan
ng sariling pamayanan?
199

7 Layunin
Nasasagot ang mga tanong tungkol sa napakinggang teksto

ng halimbawa

Pagbabaybay
PU
Pagtuturo ng salita
Ipakuha sa mga mag-aaral ang diksiyonaryo.
Ipakompleto sa mga mag-aaral ang hinihingi ng
PY
talahanayan na ito.
Salita Kasingkahulugan Kasalungat
O
Balikan PS
Ipakuha ang flyer na ginawa nang nagdaang
araw.
Tumawag ng ilang mag-aaral upang ipakita ang
ginawa sa klase.
C
Pag-usapan ang mga nakitang flyer.
Gawin Natin PB
D
Sabihin sa mga mag-aaral:
Habang muling binabasa ang talata natin,
subukang itala sa iyong kuwaderno ang
E
mahahalagang impormasyon na makukuha rito.

Ipabasang muli ang Basahin Mo, KM, p. 114.
Matapos ang nakalaang oras, tumawag ng ilang
EP
mag-aaral upang ibahagi ang kanilang natapos

na gawain.
Itanong:
Ano-anong simbolo ang ginamit mo upang
makapagtala ng mga impormasyon mula sa
D
binasa?
Ano ang ibig sabihin nito?
Anong daglat na salita ang isinulat mo?
Paano isinagawa ang mapa ng konsepto?
Paano mo magagamit ang balangkas sa Talakayin kung paano gawin ang
pagkuha ng mga tala sa binasa? isang balangkas.
Gawin Ninyo EP
Ipabasa ang mga talata na nasa Gawin Ninyo A,
KM, p. 115-117. Ipatala sa bawat pangkat ang
mahahalagang impormasyon mula rito.
200
Ipaulat sa bawat pangkat ang natapos
na gawain. Bigyan ang bawat pangkat
ng gagamiting paraan sa pagtatala ng
impormasyon.
Pangkat I – mapa ng konsepto
Pangkat II – balangkas
Pangkat III – simbolo at dinaglat na salita
Gawin Mo
Pumili ng isang teksto mula sa KM.
Basahin ito at itala ang mahahalagang
impormasyon mula rito.
Paglalahat
Itanong:
Ano ang mga paraan ng pagtatala ng
PY
impormasyon mula sa binasa?
Pagsasapuso
Itanong:
Tama bang mangopya ng tala ng iba?
O

8 C Layunin

D
Pagbabaybay PU
Muling pagsusulit
Balikan PN
E
Itanong:
Ano-ano ang natatandaan mo tungkol sa
kuwento ni Mariang Sinukuan?
EP
Gawin Natin KM
Itanong:
isang kuwento?
D
Pagawin ang bawat pangkat ng mga tanong

na dapat nilang sagutin sa paggawa ng isang
kuwento.
bawat pangkat upang magbahagi ng kanilang
natapos na gawain.
Pag-usapan ang mga ibinigay na tanong.
Itanong:
Ano-ano ang elemento ng isang kuwento?
Ano ang dapat tandaan sa pagsulat ng
banghay ng isang kuwento?
Gawin Mo KM
201
9 Layunin

Pagbabaybay
Muling pagtuturo ng mga salita PU
Ipagamit sa mag-aaral sa sariling pangungusap

ang mga salitang nililinang sa linggong ito.
Gawin Natin KM
Gamitin ang mga tanong na mababasa sa
PY
Pagyamanin Natin Gawin Mo, KM, p. 119
upang maisaayos ang talatang isinulat.
Kumuha ng kapareha ang bawat mag-
aaral upang ipasuri ang kanilang natapos na
kuwento.
O
Itanong:
isang kuwento?
Gawin Mo
Ipasulat muli ang talatang binigyang puna
C KM
gamit ang tseklist.

D
10 Layunin
E
0
EP
Pagbabaybay
Pagtatapos
D
Gumawa ng poster tungkol sa Ganda at

Yaman ng Pilipinas.
Gawaing Pantahanan
Gumupit ng mga larawan na nagpapahalaga
ng ganda at yaman ng Pilipinas. Gumawa ng
collage mula rito. Lagyan ng caption.
Gumamit ng pahayagan, gunting, marker, paste o glue. Hanapin sa balita na nasa
pahayagan ang pang-uri at pang-abay. Gupitin at idikit sa ibang papel.
202

ARALIN
ARALIN
Pamana ng Lahi,
13
13
Pamana ng Lahi,
Ipagmalaki
Ipagmalaki
Nasusunod ang napakinggang panuto o hakbang ng isang gawain F4PN-IIIa-e-
1.1
PY
Nasasagot ang mga literal na tanong tungkol sa napakinggang tula F4PN-IIf-3.1
Wikang Binibigkas
Nakapagbibigay ng mga hakbang sa isang gawain F4PS-IIIe-8.8
(pagtatanong ng direksiyon)
O
Gramatika
Nagagamit ang pang-abay at pang-uri sa paglalarawan F4WG-IIId-d-e-9
Nagagamit nang wasto ang pang-angkop sa pakikipagtalastasan F4WG-IIIf-g-
10 Pag-unlad ng Talasalitaan
C
Naibibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng pagbibigay ng
halimbawa F4PT-IIIf-4.2
Nabibigyang kahulugan ang salitang hiram F4PT-IIIf-4.2
D
Pag-unawa sa Binasa
Natutukoy ang mga sumusuportang detalye sa mahalagang kaisipan sa
nabasang teksto F4PB-IIIe-h-11.2
E
Nasusuri kung opinyon o katotohanan ang isang pahayag F4PB-IIIf-19

Nakakukuha ng impormasyon sa pamamagitan ng pahapyaw na pagbasa
EP
F4EP-IIId-e-11
Nakakukuha ng tala buhat sa binasang teksto F4EPc-f-19
Nakasusulat ng talatang nagbabalita F4PU-IIIe-2.1
Nakasusulat ng liham-paanyaya F4PU-IIIf-2.3
D
203
Paunang Pagtataya
Basahin ang liham at ibigay ang datos na hinihingi ng talaan sa ibaba.

246 Brgy. Labas
Sta. Cruz, Laguna
Marso 10, 2014
Mahal kong Vincent,
Inaanyayahan kitang dumalo sa aking pagtatapos sa Marso 30, araw
ng Biyernes, ika-3:00 ng hapon. Magkakaroon ng munting salo-salo sa aming
tahanan.
Matagal na tayong hindi nagkikita. Magiging mas masaya ang
okasyon kung darating ka.
PY
Ang iyong kaibigan,
Susan
Ano Sino Saan Kailan Bakit
Layunin
1
C
Nasusunod ang napakinggang panuto o hakbang ng isang gawain
Nasasagot ang mga literal na tanong tungkol sa napakinggang teksto

D
Mahahalagang Tanong
Sabihin:
E

Ano ang pamana ng lahi? Paano mo ito maipagmamalaki?
EP
Pareho ba ang gamit ng pang-uri at pang-abay?

Kailan nagiging opinyon ang isang pahayag?
Ano ang kahalagahan ng mga sumusuportang kaisipan sa pagsulat ng isang talata?

Pagbabaybay
D
PU
Unang Pagsusulit
Maghanda ng sampung salita mula sa ibang
asignatura.
Ipasuri ang mga larawan na makikita sa
Tuklasin Mo, KM p. 121. Mula sa sagot ng mga mag-
Itanong: aaral, gumawa ng concept map
Ano ang nauunawaan mo sa salitang para sa salitang bayanihan.
bayanihan? Idagdag ang salitang ito sa
Paano mo ito maisasagawa sa tahanan? pasaporteng ginagawa.
Paaralan? Pamayanang kinabibilangan?
204
Pagganyak PS
Itanong: Kung may karamdaman
Nakaranas ka na bang magkasakit? na hindi masyadong nauunawaan
Hayaang magbahagi ang mga mag-aaral ng ng mga mag-aaral magbigay ng
kanilang sariling karanasan. kaunting kaalaman tungkol dito.
Ano ang naging sakit ni Isabella?
Gawin Natin
AL
Pag-usapan ito.
Itanong:
PY
Sino ang tagaguhit?
Itanong:
Pag-aralan ang mga larawang nakita ninyo, ano Ipatala ang mga tanong na
ang gusto ninyong malaman sa kuwento? ginawa ng mga mag-aaral sa
O
kanilang kuwaderno. Sabihin
sa kanila na hahanapin nila
ang sagot sa kanilang tanong
habang nakikinig sa kuwentong
C babasahin. Paalalahanan din
ang mga mag-aaral na kung
Tumawag ng ilang mag-aaral upang magbasa marinig nila ang sagot sa tanong
ng kanilang nasulat na tanong. nila, kailangan nilang isulat ito
D
nang tahimik sa katapat ang
Itanong: tanong na kanilang isinulat.
Ano kaya ang handog kay Isabella?
E

Handog kay Isabella
Kuwento ni Luis Gatmaitan
EP
LG & M
Itanong: PN
Ano ang handog kay Isabella?
Ito ba ang inaasahan ninyong matatanggap ni
Isabella?
D
Ano ang naging sakit ni Isabella?

Nagkasakit ka na bang katulad ng sakit niya? Kung may mga tanong na
magkakatulad, itanong sa mga
Balikan at ipabasa nang tahimik ang mga mag-aaral kung magkatulad ba
tanong na ginawa ng mga mag-aaral bago sila ng mga sagot, kung hindi,
mapakinggan ang kuwento. itanong ang pinag-iba ng mga
Tumawag ng mga mag-aaral upang mabasa ito.
ang kanilang tanong at sagot mula sa
napakinggang kuwento,
205
Itanong: Kung mayroong hindi nasagot sa
Nasagot ba ang lahat ng mga ginawa mong mga ginawang tanong ng mga
tanong? mag-aaral, ipabasa ito at hingin
ang tulong ng ibang upang
Sino ang mga tauhan sa kuwento? masagot ang tanong.
Ipakilala ang bawat isa.
Ilarawan ang tagpuan ng kuwento.
Ano ang damdaming iyong naramdaman
matapos mong mapakinggan ang kuwento?
Bakit?
Ano ang dahilan at walang pasok sa
eskuwelahan?
Ano ang sakit ni Isabella?
Bakit hindi nakapasok si Isabella?
PY
Ano ang ipinakiusap ni Aryn sa kaniyang Tatay?
Bakit nagpatawag ng pulong ang kapitan ng
barangay?
Ano ang naganap na bayanihan sa lugar nina
Isabella?
Ano ang naging epekto nito?
O
Kung doon ka rin nakatira, ano ang gagawin
mo?
Tama ba ang kanilang ginawa? Ipaliwanag ang
sagot.
C
Ano ang ginawa ni Isabella matapos niyang
gumaling?
Anong mga katangian ang ipinakita ni Isabella?
D
Paano mo maipakikita ang pasasalamat sa mga
taong nakatulong sa iyo?
Paano pa ito maipakikita?
E
EP
D
206
Gawin Ninyo PN
Sundin ang ibibibigay na panuto.
- Gumuhit ng isang bilog.
- Hatiin ito sa apat na bahagi. Umikot sa klase. Bigyan din ng
- Itiman ang isang kapat nito. sapat na oras ang mga mag-
aaral upang maisagawa ang
- Gumawa ng isang bilog. Hatiin naman ito sa
binanggit na panuto lalong-lalo
tatlo. na ang mahihinang mag-aaral.
- Kulayan ng asul ang dalawang-katlo.
- Gumuhit ng isang parisukat. Hatiin ito sa
dalawa.
- Ang unang bahagi ay sulatan ng letrang A
sa loob. Ang ikalawang bahagi naman ay
PY
sulatan ng letrang B sa loob at itiman.
- Gumuhit ng isang tatsulok. Kulayan ang
kabuuan nito. Isulat sa ilalim ang salitang
“isang buo.”
- Gumawa ng isang parihaba. Hatiin ito sa
O
lima. Itiman ang dalawang-kalima nito.
Gawin Mo Bago magsimula, siguraduhin na
Ipahanda ang kagamitan ng mga mag-aaral sa
Art.
C mayoon ang mga mag-aaral ng
sumusuod na mga gamit:
Sabihin sa mga mag-aaral na may ibibigay oslo paper o anumang papel
kang panuto. Matapos ang pag-ulit ng sinabing art paper
panuto, kailangan nilang isagawa ito nang
D
pandikit
tahimik. gunting
Sabihin: lumang kard ng pasasalamat
E
Kuhanin ang papel na gagamitin sa paggawa ng (kung mayroon).

kard.
Tiklupin ito sa dalawang parte.
EP
Tukuyin kung alin sa mga mukha ng iyong papel

ang magiging unahan.
Iguhit ang nais mong disenyo sa unahan ng
iyong kard.
Kulayan ito at pagandahin.
D
Sulatan ng isang maikling mensahe ng

pasasalamat sa ikalawang mukha ng iyong
kard.

207
2 Layunin
Nakapagbibigay ng mga hakbang sa isang gawain

Pagbabaybay PU
Ipakuha sa mga mag-aaral ang kanilang
diksiyonaryo upang matukoy ang kahulugan ng
salitang lilinangin sa linggong ito.
PY
Balikan PN
Itanong:
Ano-ano ang ginawa ng kabarangay upang
matulungan ni Isabella?
Kung isa ka sa mga kabarangay ni Isabella,
sasama kaba sa ginawa nila?
O
Gawin Ninyo Bago magsimula ang klase,
Pangkatin ang klase. ihanda ang iba’t ibang learning
Papuntahin ang bawat pangkat sa itinakdang center na pupuntahan ng bawat
learning center.
C pangkat.
Hayaang pag-usapan ng pangkat ang kanilang - Tambakan ng mga lumang
gagawin upang maging maayos ang center na bote, lata at mga diyaryo
napuntahan nila. Matapos gawin ang kanilang - Isang lugar na maraming
D
napag-usapan, papaghandain ang bawat pangkat plorera na may mga naka
ng pag-uulat kung ano ang napag-usapan.
lagay na halaman o bulaklak
E
upang mag-ulat. - Maraming ipunan ng tubig

Talakayin ang mga inulat na hakbang.
EP
Pagsasapuso
Itanong: ps
Paano mo maipakikita ang pakikipagtulungan sa
ibang tao?

D
3 Layunin
Nagagamit ang pang-uri at pang-abay sa paglalarawan


Pagbabaybay PU
Muling pagsusulit
208
Balikan PU
Ipaguhit sa bawat pangkat ang isang
pangyayaring naibigan nila mula sa Itala sa pisara ang sagot ng mga
napakinggang kuwento. mag-aaral.
pangkat upang ipakita ang natapos na gawain at
hayaan silang magbigay ng ilang pangungusap
tungkol dito.
Gawin Natin WG
Ipatala sa isang pangkat ang mga pangngalan
na napakinggan nila sa kuwento. Sa isa namang
pangkat ay ang mga pandiwa.
PY
Sabihin:
Ngayon, babasahin kong muli ang kuwento na
napakinggan ninyo noong isang araw upang
maisagawa ninyo ang mga panuto na ibinigay ko.
Matapos ang pagbasa nang malakas, bigyan
O
ng sapat na oras ang mga pangkat upang
maiwasto ang kanilang listahan.
Tawagin ang bawat pangkat upang iulat ang
kanilang natapos na listahan.
Ipalarawan ang mga salita na nasa listahan
C
batay sa napakinggang kuwento.
Pag-uulat ng bawat pangkat.
Itanong:
D
Ano ang tawag sa mga salitang naglalarawan ng
pangngalan? Pandiwa?
Ano-ano ang pangngalan na napakinggang
E
ninyo sa kuwento?
Paano ito inilarawan?
EP

Ano-ano ang pandiwang ginamit sa kuwento?
Paano ito inilarawan?
Puwede bang pagpalitin ang gamit ng pang-uri
at pang-abay? Bakit?
D
Sabihin:
Pumili ng isang pares ng salita mula sa listahan
na ginawa ng alinmang pangkat. Gamitin ito sa
sariling pangungusap.
ng kanilang pangungusap.
209
Gawin Ninyo WG
Bigyan ng takdang oras upang makapaghanda
ang mga mag-aaral ng isang kilos at props na Maghanda ng dalawang lagayan
gagamitin sa pagpapakita ng kilos na naisip. ng pangalan ng mag-aaral. Ang
Kumuha ng isang pangalan mula sa Arte Ko, isang lagayan ay sulatan ng Arte
upang ipakita ang kaniyang inihanda. Ko, ang isa naman ay Ilarawan
Kumuha naman ng isang pangalan mula sa Mo.
Ilarawan Mo upang ilarawan ang pangngalan at
ang pandiwa na nakita sa nagsagawa ng Arte Ko.
Gawin ito hanggang ang lahat ng mag-aaral ay
matawag .
Gawin Mo
Sabihin:
Alalahanin ang isang nasaksihang pangyayari Matapos ang pagbabahagi,
PY
sa inyong pamayanan. Ikuwento ito sa klase sa itanong ang mga pang-uri at
pamamagitan ng paglalarawan gamit ang pang- pang-abay na napakinggan.
uri at pang-abay.
Paglalahat
Itanong:
O
Kailan ginagamit ang pang-uri? Pang-abay?
Basahin ang usapan. Gumawa ng talaan ng mga nito.
pang-uri at pang-abay na ginamit dito.
C
Jose : Mataas ang punong iyon. Dahan-dahan
ka.
Roy : Naku, sanay si Deng umakyat.
D
Jose : Kanina lang umaga umulan.
Deng: Hayaan ninyo hahawak akong mabuti.
E
Roy : Sige, hihintayin ka naming doon sa may

sapa.
Deng: Pumito ka kapag uuwi na tayo. Dali-dali
EP
akong bababa.
4 Layunin
Nakasusulat ng isang talatang nagbabalita
D

Pagbabaybay PU
Pag-usapan ang mga pakahulugan ng bawat
mag-aaral sa mga salitang nililinang.
Pagganyak PN
Itanong: Isulat ang sagot ng mga
Ano-ano ang nangyari sa barangay nina Isabella? mag-aaral sa pisara.
Nangyayari ba ito sa inyong sariling lugar?
210
Gawin Natin PS
Itanong:
Ano-ano ang nasaksihan mong pangyayari sa
inyong lugar? Umikot sa klase at pakinggan
Kumuha ng kapareha at pag-usapan ito. ang usapan ng mga mag-aaral.
Basahin ang balita na makikita sa p. 124-25. Tandaan, hindi ka puwedeng
Ibigay ang hinihingi ng planner na makikita sa magbigay ng iyong reaksiyon.
p. 126
KM
Ipabasa ang mga tanong na nasa planner.
Pag-usapan ang sagot ng mga mag-aaral sa
bawat tanong.
Ipaliwanag:
PY
Ang bahagi ng balita na … …ay tinatawag na
… Isulat ito sa tsart.
nakatawag ng iyong pansin? Headline
Buod ng iyong binasa
Pangalan ng sumulat Byline
O
Karaniwang isinusulat o
spesyalidad nya
Lugar kung saan nagmula ang placeline
kuwento
panimula
Clead/pamatnubay
Nagbibigay ng pinakamahalagang
impormasyon
D
Sumasagot sa tanong na ano,
saan, sino, kailan, paano at bakit
Sumusuportang detalye sa body
E
mahahalagang paksa
Makatotohanang pangungusap katotohanan
Sinabi o ginawa ng isang tauhan quotation/tuwirang
EP
sa balita sabi
Gawin Ninyo EP
Bigyan ang bawat pangkat ng isang kopya ng Umikot sa klase at gabayan ang
balita na ginupit mula sa lumang diyaryo. bawat pangkat sa gawaing ito.
D
Ipabigay muli ang hinihingi ng talaan.

pangkat upang iulat ang kanilang natapos na
gawain.
Gawin Mo
Magpagupit ng isang larawan na nagpapakita
ng isang pangyayari. Ipadikit sa kuwaderno at
pasagutan ang Rough Notes sa Pagyamanin
Natin Gawin Natin B, KM, p. 127.
Paglalahat KM
Itanong:
Ano ang mga bahagi ng isang balita?
211

5 Layunin
Nakasusulat ng isang talatang nagbabalita

Pagbabaybay PU
Gawain Mo PS
Itanong:
Anong pangyayari sa inyong lugar ang nasaksihan
mo at nais mong ibahagi sa buong klase? Bigyan ng sapat na oras
PY
Tumawag ng ilan na handang magbahagi ng ang mga mag-aaral upang
kanilang sagot. makaisip at maisaayos ang
Sabihin: mga impormasyon na kanilang
Ngayon, isusulat natin ang mga nasaksihan maaalala.
ninyo. KM
O
Ipagamit ang planner na makikita sa Gawin Mo
C, KM, p. 128
Matapos sagutan ang dalawang gabay.
Sabihin:
Ngayon, gamitin ang mga isinulat na impormasyon
C Bigyan ang mga mag-aaral
sa papel upang makasulat ng isang balita. ng oras upang makasulat ng
Matapos ang inilaang oras para sa pagsulat, kanilang balita.
D
ipasuri ang natapos na sulatin sa tulong ng
tseklist na makikita sa makikita sa p. 129. * Ang araling ito ay hindi
Ipasulat muli ang natapos na sulatin matapos matatapos ng 1-2 hanggang
E
ang pagsusuring ginawa. Ipasaalang-alang ang araw.

mga sagot sa tseklist.
Ipagawa ito hanggang sa maging maayos ang
EP
sulatin.
Subukin Natin KM
Sumulat ng liham na nagbabalita tungkol sa
kapistahang ginanap sa inyong lugar gamit ang
pang-angkop. Bilugan ang pang-angkop na
D
ginamit.
212
Layunin
6 Natutukoy ang pansuportang detalye o mahalagang kaisipan sa
nabasang teksto
Nasusuri kung opinyon o katotohanan ang isang pahayag

Pagbabaybay PU
Unang pagsusulit
asignatura.
Paghawan ng Balakid
PY
PU
Ipagawa ang Tuklasin Mo B, KM p. 122.
Ipagawa ang una at ikalawang hanay.
ng kanilang sagot.
Pagganyak PU
O
Magpakita ng isang kawayan sa mga mag-aaral. Maghanda ng kawayan,
Itanong: maaaring tunay o kaya ay
Ano-ano ang maaaring gawin sa isang kawayan? larawan.
C PS
Bakit may Bakood Festival?
Gawin Natin
PB
Basahin ang teksto na makikita sa Basahin Mo,
D
KM, p. 122 – 124.
Itanong:
Ano ang pinag-uusapan sa binasang teksto?
E
Ilang talata mayroon ang teksto?

Ipabasa ang unang talata.
EP
Itanong:
Ano ang paksa nito?
Ano-ano ang pangungusap na sumusuporta sa
paksang ito?
Itanong:
D
Ano ang pamana ng lahi ang ipinakilala ng PS

teksto?
Tama ba na ipagpatuloy ito? Bigyang katwiran
ang sagot.
Ano-ano ang pagdiriwang sa inyong lugar ang
dapat pang ipagpatuloy? Bakit?
Ano-ano ang hindi na dapat ipagpatuloy? Bakit?
Magbigay ng isang pangungusap tungkol sa
Bakood Festival.
May batayan ba ang sinabi mo?
Saan ito nanggaling?
213
1. Ang pagdiriwang ng Bakood Festival ay
maaaring sinimulan na noong panahon pa
ng ating mga ninuno.
2. Ang Bakood Festival ay ginaganap tuwing

Setyembre.
3. Sa aking palagay, ang Bakood ay nagmula

sa salitang bakod.
4. Maraming lamang-dagat sa Cavite.
5. Isang tradisyon ang Bakood Festival.
PY
Itanong:
Paano natin ipapangkat ang mga pangungusap
na binasa?
Alin sa mga ito ang nagsasabi ng katotohanan
tungkol sa Bacoor?
O
Alin ang nagsasabi ng sariling palagay?
Ano ang pagkakaiba ng katotohanan at ng
opinyon?
Gawin Ninyo
C
PS
Pag-usapan ang mga pamana ng lahi na alam
ng lahat.
D
Kuhanin ang reaksiyon o opinyon ng bawat
kasapi tungkol sa pagdiriwang nito. Matapos
ang pag-uusap, papiliin ang pangkat ng isang
E
pamana ng lahi na sa tingin nila ay dapat pang

ipagpatuloy. Bigyan ito ng Gawad Pamana ng
EP
Lahi Award.
Gawin Mo
Ipabasa ang teskto na nasa, KM, p. 124-125
KM, p. 127
Paglalahat
D
Sabihin:
Sa isang papel, isulat ang isang pamana
(natutuhan mo) na nais mong ibahagi sa iba. Maghanda ng isang kahon.
Ilagay ito sa loob ng kahon. Balutan ang kahon
at ibigay sa nais mong pagbigyan nito.
214
Layunin
7 Nagagamit ang magagalang na salita sa iba’t ibang sitwasyon
(pagtatanong ng direksiyon)

Pagbabaybay PU
Pagtuturo ng Salita
Ipagawa ang Dictionary Dig sa bawat salitang Balikan kung paano ito gawin sa
lilinangin sa linggong ito. unang markahan.
Pagganyak PS
Itanong:
PY
Nakaranas ka na bang mawala o maligaw sa
isang lugar?
Paano mo nakita ang iyong mga kasama?
Paano mo nakita ang iyong hinahanap mong
lugar?
O
Gawin Natin PS
Magkaroon ng pagsasanay tungkol sa mga Ihanda ang pinalaking
pangunahin at pangalawang direksiyon. mapa ng Cavite. Maaari din
Ipakita ang mapa ng Cavite.
C namang gumamit ng mapa ng
sariling lalawigan o pamayanan.
E D
Gabayan ang mga mag-aaral sa

pagtatanong at sa pagbibigay ng
EP
kanilang sagot. Siguraduhin na

ang bawat sagot ay gagamit ng
mga pangunahin at pangalawang
direksiyon.
D
Papaghandain ang bawat mag-aaral ng isang

tanong tungkol sa direksiyon ng isang lugar.
Tumawag ng isang mag-aaral upang magbigay
ng kaniyang tanong na inihanda. Tumawag din
ng isa na magbibigay ng sagot sa ibinigay na
tanong.
Gawin ito hanggang sa ang lahat ng mag-aaral ay
makapagtanong ng tungkol sa mapang ipinakita.
215
Itanong:
Paano mo nalaman ang direksiyon papunta sa
isang lugar?
Paano mo ito itinanong?
Ano ang dapat tandaan sa pagtatanong ng
direksiyon ng isang lugar? Sa pagbibigay ng
direksiyon?
Paano mo maipakikita ang paggalang sa
pagtatanong ng direksiyon? Pagbibigay ng
direksiyon?
Ano ang dapat mong gawain matapos maibigay
ang tinatanong mong direksiyon?
Ano ang gagawin mo kung hindi mo alam ang
tinatanong sa iyong direksiyon?
PY
Paano mo sasabihin sa nagtatanong na hindi
mo ito alam?
Gawin Ninyo PS
Sabihin: Iayos ang silid-aralan.
Mamasyal tayo sa isang lugar. Ang bawat isa ay Lagyan ng isang malaking mapa
O
bubunot ng papel sa ating malaking kahon kung ang sahig. Lagyan din ng iba’t
saan kayo pupunta. ibang simbolo ang mga lugar sa
Kapag nabasa na ito, maaari ka nang pumasok silid.
sa higanteng mapa. May mga taong handang
tumulong sa iyo sa loob ng mapa upang
C Mag-assign ng ilang mag-aaral
na mapagtatanungan ng mga
marating mo ang sinasabi sa iyong kard. mag-aaral na iikot sa higanteng
Itanong sa kanila kung paano ka makararating mapa.
D
dito. Maghanda rin ng mga istrip ng
Gawin Mo papel na nakasulat kung saan
Sagutin: pupunta ang mga mag-aaral.
E
Saan mo nais magpunta? Maghanda ng istrip ng papel na

Isulat ang tanong na itatanong mo upang sapat sa lahat ng mag-aaral.
marating ito. Umikot sa klase habang
EP
isinasagawa ang gawaing ito

upang magabayan ang mga
mag-aaral na maghahanap at
magtuturo ng mga lugar.
Paglalahat
D
Itanong:
Ano-ano ang dapat tandaan sa pagtatanong ng
direksyon?
Pagsasapuso
Sabihin:
Itanong sa sarili:
Naging magalang ba ako kanina sa pagtatanong
ng direksyon?
Kung hindi, ano ngayon ang plano mo?
216
Layunin
8 Nagagamit nang wasto ang pang-uri sa pakikipagtalastasan
Yugto ng Pagkatuto Munting Paalala Sa Iyo

Pagbabaybay PU
Muling pagsusulit
Pagganyak PS
Itanong:
Paano ipinagdiriwang ang pista sa lugar na
napuntahan mo?
PY
Gawin Natin
Sabihin: WG
Paghambingin ang pagdiriwang ng pista noon

at ngayon. Isulat sa pisara ang sagot na
Tumawag ng ilang mag-aaral upang ilarawan ibibigay.
O
ang nasaksihan nilang pista.
Ipabasa ang mga pangungusap na natapos.
Itanong:
Ano-anong pang-uri ang ginamit?
Ano ang inilalarawan nito?
C
Ano ang idinagdag dito upang maipakita ang
paghahambing na ginawa?
D
Ano-ano ang pinaghambing sa bawat
pangungusap?
Balikan ang binasang teksto tungkol sa
E
Bakood Festival.
Magbigay ng pangungusap na maglalarawan
tungkol sa pistang ito at sa mga makikita rito.
EP
Anong pang-uri ang ginamit mo?

Gawin Natin Maaari rin namang WG
Pangkatin ang klase. maghanda ka na rin
Bigyan ang bawat pangkat ng larawan ng mga ng maikling babasahin WG
pagdiriwang sa magkaibang lugar sa Pilipinas. tungkol sa larawang
D
Bigyan ng sapat na oras ang mga mag-aaral inihanda.

upang makapagsaliksik tungkol dito.
Magpasulat ng mga pangungusap na
maghahambing sa dalawang pagdiriwang.
Bilugan ang mga pang-uring ginamit.
pangkat upang makapagbahagi ng kanilang
natapos na gawain.
Gawin Mo
Ilarawan ang pagdiriwang ng pista sa lugar na
iyong napakinggang sa natapos na pag-uulat
at sa sariling pagdiriwang ng kapistahan sa
sariling lugar.
217
Paglalahat
Itanong:
Paano ginagamit ang pahambing na pang-uri?
Subukin Natin Kunin ang Index of Mastery nito.
Sumulat ng limang pangungusap tungkol sa
isang pagdiriwang sa inyong lugar na hindi mo
malimutan. Ilarawan ito at salungguhitan ang
mga pang-uring ginamit.

9 Layunin
Nakasusulat ng liham paanyaya

PY
Pagbabaybay PU
Pag-usapan ang kahulugan ng mga salitang
O
nililinang.
Itanong:
Saan mo maiuugnay ang salitang ito?
Pagganyak
C PS
Itanong:
Saan sa mga napuntahan natin sa ating aralin
ngayong linggong ito ang nais mong pumunta?
D
Bakit gusto mo rito?
Ano ang gagawin mo kung nais mong
E
anyayahan ang isang kaibigan na samahan ka

sa lugar na ito?
Gawin Natin
EP
KM
Itanong:
Kung gagawa ng isang liham na paanyaya para
sa isang lugar na nais mong mapuntahan ng
iyong kaibigan, ano-ano ang bagay na dapat
ilagay rito?
D

Ano ang inilalagay sa bawat bahaging sinabi? Itala ang isasagot ng mga
Ano ang ilalagay natin sa liham na ipadadala sa mag-aaral.
kaibigan?
Ipabasa ang mga ibinigay ng mga mag-aaral.
Itanong:
Ano-ano ang dapat tandaan sa pagsulat ng Isulat ang sagot ng mga mag-
isang liham? aaral sa pisara.
Ipabasa ang mga dapat tandaan sa pagsulat ng
isang liham.
Sabihin na ito ang magiging pamantayan ng
klase sa pagbibigay-puna sa isusulat na liham.
218
Gawin Ninyo KM
Pasulatin ang bawat pangkat ng liham- Umikot sa klase upang gabayan
paanyaya para sa isang kaibigan upang ang mga mag-aaral sa gagawain.
mamasyal sa isang lugar sa Pilipinas. Sabihin
ang mga dahilan kung bakit kailangan nila
itong pasyalan. Bilugan ang mga pang-uring Ipasulat muli ang binigyang-
ginamit. punang liham.
Matapos ang inilaang oras, ipabasa sa pangkat
ang natapos na liham at pabigyang puna ayon
sa mga pinag-usapang pamantayan bago
magsimula ng pagsulat.
Gawin Mo
Sumulat ng isang maikling liham na nag-
PY
aanyaya sa isang kaibigan na pasyalan ang
sariling lugar.
Paglalahat
Itanong:
Ano ang dapat tandaan sa pagsulat ng liham?
O
Gumawa ng sariling tseklist para rito.

10
C Layunin
Nasusunod ang mga nakalimbag na panuto

D
Pagbabaybay
E
Pagsusulit na pang-masteri PU

EP
Gawaing Pantahanan
Gumawa ng scrap book ng mga balitang lokal na KM
nakatawag ng iyong pansin.
Pagtatapos PS
Tapusin ang linggong ito sa pamamagitan ng
D
isang tula.
Bayanihan
Likas sa Pilipino ang pagtutulungan,
Sama-samang tumutulong para sa bayan.
Mayaman man o mahirap, nandiyan ang
bayanihan,
Kapit-bisig natin itong pinaglalaban.
Sa panahon ng sakuna, doon natin makikita,

Ang pagkakaisa ng ating kapwa,
Pagtulong sa mga naapektuhan,
Isang halimbawa ng bayanihan.
219
Marami pang paraan ng pagtutulungan,
Tulad ng pagtulong sa mahihirap na bayan.
Sa pagsusunod sa batas at pag-alaga ng
kapaligiran,
Nagkakaisa tayo para sa ating kinabukasan.

Ikaw at ako ay puwedeng maging bayani,
at ito ay mag-uumpisa sa ating sarili.
Isaisip natin kung ano ang makakabuti
para sa lahat at hindi lang sa pansarili.
http://raphaelchua.wordpress.com/2012/09/06/mga-
tula-para-sa-filipino-2/
PY
Filipino 3 Sagisag ng Lahi, 1999. pp 57-66
BALS Nang Matuto ka at Magising
BALS 005 Nakuha Mo. mp3
MISOSA Filipino 4 Modyul 7 pp 1- 7
PRODED Filipino Katotohanan ba o Opinyon
O
Lamang
MISOSA Filipino 4 Modyul 17 pp 5 – 7
Pag-unlad sa Wika 3, 1989, 1991, 1994, 1996
pp 193 -196.
C
Bigyan ng oras ang bawat pangkat na
makapaghanda ng isang dula-dulaan kung
D
paano na dapat ipagdiwang ang kapistahan sa
panahon ngayon.
Ipalarawan sa mga nanood ang ipinakitang
E
dula-dulaan ng bawat pangkat.

EP
D
220
ARALIN
14 Produktong Atin,
Dapat Tangkilikin
Nakapagbibigay ng angkop na pamagat sa tekstong napakinggan F4PN-IIIg-17
Nasasagot ang bakit at paano ng tekstong napakinggan F4PN-IIIb-h-3.2
PY
Wikang Binibigkas
Naiuugnay ang sariling karanasan sa napakinggang teksto F4PS-IIIg-4
Naisasalaysay muli ang napakinggang teksto gamit ang sariling salita F4PS-III-
j-6.5
Gramatika
Nagagamit nang wasto ang pang-angkop sa pakikipagtalastasan F4WG-IIIf-g-
O
10
Nagagamit nang wasto at angkop ang pangatnig F4WG-IIIh-11
Pag-unawa sa Binasa
C
Nabibigyan ng angkop na pamagat ang talatang binasa F4PB-IIIg-8
Natutukoy ang mga pansuportang detalye sa mahalagang kaisipan sa
nabasang teksto F4PB-IIIe-h-11.2
D
Naiguguhit ang paksa ng binasang tula F4PU-IIIg-h-3
Panonood
Naipakikita ang pag-unawa sa panonood sa pamamagitan ng pagbibigay ng
E
ibang wakas ayon sa sariling saloobin o paniniwala F4PD-IIIh-7.2

EP
Paunang Pagtataya
Basahin.
Ipinagmamalaki ng Binan, Laguna ang kanilang pangunahing produktong
puto. Dinarayo ito ng mga tao sapagkat napakalinamnam ng lasa. Talagang babalikan
mo ito dahil bukod sa masarap na ay mura pa. Mainam itong panregalo kung may
handaan tulad ng pistahan, Pasko at Bagong Taon. Maraming negosyante ang
D
umunlad sa hanapbuhay na ito.

Sagutin.
1. Ano ang tawag natin sa mga salitang may guhit?
2. Saan ito ginagamit?
3. Gumawa ng dalawang pangungusap na ginagamitan ng pangatnig.
Pamantayan sa Pagganap
3 tamang sagot - Pinakamahusay
2 tamang sagot - Mahusay
1 tamang sagot - Hindi mahusay
221
Layunin
1 Nakapagbibigay ng angkop na pamagat sa tekstong napakinggan
Nasasagot ang bakit at paano ng tekstong napakinggan
Mahahalagang Tanong
Itanong:
Paano mo maipakikita ang pagtangkilik sa produktong sariling atin?
Kailan ginagamit ang pangatnig?
Ano ang dapat tandaan sa pagbibigay ng pamagat sa talatang nabasa?
PY
Pagbabaybay PU
Unang pagsusulit
Maghanda ng sampung salita mula sa
Pasaporte ng mga Salita.
O
Pasagutan Tuklasin Mo A, KM, p. 131.
Tumawag ng ilang mag-aaral upang ibahagi
ang kanilang sagot.
Itanong:
C
Ano ang kahulugan ng diploma? Karangalan?
Nakapagpalubag?
D
pangungusap.
Pagganyak PS
E
Itanong:
Ano ang gagawin mo kung kailangan mo ng
isang puting sapatos ngunit wala o hindi sapat
EP
ang inyong pera upang makabili nito?

ng kanilang sagot.
Ano ang nangyari sa puting sapatos?
D
Magpagawa ng prediction chart sa kuwaderno.

Tumawag ng ilan upang ibahagi ito.
Gawin Natin PS
Ipakita ang pabalat ng kuwentong babasahin sa
mga mag-aaral. Ipagawa ito sa isang malinis na
Pag-usapan ito. papel. Ipapasa ito sa mga mag-
Ipakita ang bawat pahina ng aklat. aaral matapos magamit upang
Huwag tatalakayin ang makikita sa bawat makita mo ang mga nasa isip ng
pahina. mag-aaral habang nakikinig sila
Sabihin: sa kuwentong iyong binabasa.
Alamin natin kung tama ang naging hula ninyo
sa kuwentong babasahin.
222
Basahin nang malakas ang kuwento. PN
Ang Puting Sapatos
Grace D. Chong
Pabalikan ang prediction chart na ginawa.
Tumawag nang magbabahagi ng kanilang sagot
sa naturang tsart.
Pag-usapan ang kuwento batay sa mga tanong
at sagot na ibinigay mula sa kanilang natapos na
prediction chart.
Itanong:
Bakit kailangan ng ating bida ang puting sapatos?
Paano siya nagkaroon nito?
Bakit siya namimigay ng puting sapatos?
PY
Paano nakatulong ang karanasan ni Eva sa
kaniyang buhay?
Tutularan mo ba si Eva noong bata pa siya?
Nang tumanda na siya? Bigyang katwiran ang
sagot.
O
Pagsasapuso
Itanong:
Ano ang natutuhan mo kay Eva?

C
2 Layunin
Naiuugnay ang sariling karanasan sa napakinggang teksto

D
E
Pagbabaybay PU
Pagtuturo ng mga salita Maaaring ipagawa ito nang
Ipakompleto ang hinihingi. isahan o pangkatan.
EP
salita kahulugan
larawan kasingkahulugan
D
Tumawag ng mag-aaral na magbabahagi ng

sagot.
Balikan PN
Itanong:
Ano ang nangyari sa puting sapatos?
Pangkatin ang klase at hayaang isadula ang
mga pangyayari sa kuwento.
upang maipakita ang inihandang dula.
Bigyang halaga ang ginawa ng bawat isa.
223
Gawin Ninyo
PS
Pag-usapan sa pangkat ang bahagi ng kuwentong
napakinggan na nakatawag ng kanilang pansin
at maaaring iugnay sa kanilang karanasan.
Gawin Mo
Itanong:
Kung ikaw si Eva, ano ang mararamdaman mo?
Ano ang gagawin mo?
Ipaguhit ang sagot sa malinis na papel.
Pagsasapuso
PY
Iguhit ang nais na hitsura ng gusto mong sapatos.
upang maipakita ang natapos na gawain.
3
O
Layunin
Nagagamit nang wasto ang pang-angkop sa pakikipagtalastasan

C
Pagbabaybay
D
PU
Muling pagsusulit
Balikan PS
E
Basahin muli ang kuwento ng “Puting Sapatos.” Hayaang ilahad ng mga

mag-aaral ang kanilang
reaksiyon sa bawat pangyayari
EP
ng kuwento.
Kailangan mong imodelo muna
ito. Halimbawa, sa unang pahina,
maaari mong sabihin na:
Bakit nga ba namimigay si Aling
Eva ng sapatos?
D
Gawin Natin WG
Ipabasa sa mga mag-aaral ang ilang
pangungusap mula sa kuwento.
1. Namimigay si Aling Eva ng sapatos
sa mga bata sa kanilang baryo.
2. Puting sapatos ang gagamitin nina
Eva sa nalalapit na pagtatapos.
3. Nanghiram ng puting damit ang
nanay ni Eva.
4. Walang sapat na pera ang kaniyang Balikan muli ang simuno at
pamilya upang makabili ng sapatos. panaguri.
224
Itanong:
Ano ang pinag-uusapan sa unang
pangungusap? Pangalawa? Pangatlo?
Ano ang tawag natin dito?
Aling salita o parirala ang naglalarawan ng
pinag-uusapan sa pangungusap?
Ano ang tawag natin dito? Ang mga salita ay ginagamitan
Pansinin ang mga pariralang may salungguhit. ng mga pang-ugnay upang
Ipabasa ang mga ito. maging madulas ang pagbigkas.
Itanong: Ang mga pang-ugnay na ito
Ano ang napansin ninyo sa mga salita? ay tinatawag na pang-angkop.
Madulas ba ang pagkakabigkas ninyo ng mga Ginagamit ang pang-angkop
ito? Bakit kaya? bilang pang-ugnay ng salita sa
Takpan ang pantig na nagpapadulas sa bawat kapuwa salita. May tatlong pang-
PY
parirala. angkop ang ginagamit sa pag-
Ipabasa muli ito. uugnay ng mga salita:
Itanong:
Ano ang pagkakaiba sa una at ikalawa ninyong -na, ng, g
pagbigkas ng mga pariralang may guhit? na may naaayong gamit batay
O
Alin ang mas madali sa inyo? sa pagkasulat at sa salita na
kung saan ito’y kinakailangan na
Ano ang nakapagpadulas sa bawat parirala?
idugtong.
Ipabasa muli ang mga parirala. Ang pang-angkop ay mga
Itanong:
C katagang nagpapadulas sa
Alin ang inilalarawan? Naglalarawan? pagsasalita. Ikinakabit ito
Ano ang ginamit na pang-ugnay? o inilalagay sa pagitan ng
Kailan ginamit ang na? ng? -g? dalawang salitang ang isa’y
D
naglalarawan at ang isa pa ay
inilalarawan.
Ito ay katagang ipinag-uugnay
E
sa pang-uri at sa salitang
tinuturingan nito.
PANG-ANGKOP
EP
-ay may katagang nag-

uugnay sa panuri at salitang
tinuturingan. Ang sinusundang
salita ay nagtatapos sa patinig at
malapatinig.
a) ng
D
ginagamit kapag ang

sinusundang salita ay nagtatapos
sa patinig
b) g
ginagamit kung ang sinusundang
salita ay nagtatapos sa n
c) na
ginagamit kapag ang
sinusundang salita ay nagtatapos
sa katinig maliban sa n
225
Gawin Natin
WG
Papiliin ang bawat pangkat ng isang lugar. Maghanda ng set ng
Tukuyin ang produktong ipinagmamalaki larawan na sasapat sa lahat
nito. Sumulat ng isang talata na may limang ng gagawaing pangkat sa klase.
pangungusap tungkol sa napiling lugar Ang isang set ay may tatlong
at produkto nito. Salungguhitan ang mga larawan.
pariralang may pang-angkop. Bilugan ang
simuno at ikahon ang panaguri.
pangkat upang basahin ang kanilang natapos
na talata.
Gawin Mo
Ipagawa ang Pagyamanin Natin Gawin Mo A ,
PY
KM, p. 135.
Paglalahat .
Itanong:
Ano at kailan ginagamit ang pang-angkop?
Subukin Natin
O
Gamitin ang lima sa mga ito sa sariling
pangungusap. Salungguhitan ang pariralang Kunin ang Index of Mastery.
may pang-angkop. Bilugan ang pang-angkop
na ginamit.
C
1. kaugalian – Filipino
2. katangian – lilinangin
3. malinis – hangin
D
4. dakila – bayani
5. luntian – dahon
E
4
Layunin
EP
Nakasusulat ng liham-paanyaya

D
Pagbabaybay PU
Pagtuturo muli ng salita
Itanong sa mga mag-aaral ang kahulugan ng Ipasulat ang mga pangungusap
mga salitang nililinang sa aralin. sa Pasaporte ng mga Salita.
Balikan KM
Itanong: Maaaring ipakita ang isang
Ano-ano ang bahagi ng liham? liham na naisulat mula sa mga
naunang aralin.
226
Gawin Natin
KM
Ipabasa ang liham-paanyaya na nasa KM, p.
134.
Itanong:
Ano-ano ang nilalaman ng bawat bahagi ng
liham?
Paano isinulat ang bawat bahagi?
Paano isinulat ang katawan nito?
liham?
Gawin Ninyo
KM
Magpagawa ng isang liham para sa isang Umikot sa klase upang
PY
opisyal ng pamahalaan. Anyayahan siya magabayan ang mga mag-aaral
bilang panauhing pandangal sa isang exhibit sa kanilang gagawing pagsulat.
na magaganap na katatampukan ng mga
ginawang sapatos na idinesenyo ng bawat
kasapi ng pangkat.
Gawin Mo Bigyang puna ang natapos na
O
Ipagawa ang Isulat Mo, KM, p. 137. liham ng mga mag-aaral. Ibalik
C ito sa kanila upang maisulat muli.
E D
EP
D
227
5 Layunin

Pagbabaybay
Kung Natutuhan
Gawain A
Gamitin ang pares ng salita at tamang pang-
angkop upang makabuo ng isang pangungusap.
PY
1. mababango – bulaklak
2. likas – yaman
3. makapangyarihan – Diyos
4. tao – matulungin
5. ugali - dayuhan
Gawain B
O
Isulat muli ang natapos at binigyang puna na
liham paanyaya.
Gawain A
C
Bilugan ang pang-angkop sa bawat
pangungusap.
1. Malaking pinsala ang idinulot ng
D
bagyo.
2. Maraming bahay ang nawalan ng
bubong.
E
3. Natumba ang bakod na kawayan sa

lakas ng hangin.
4. Bumaha dahil sa ulang malakas.
EP
5. Natangay ng baha ang mga bagong

tanim na halaman.
Gawain B
Ipakompleto.
______________
D
______________
Mahal kong _______,

Lubos kitang inaanyayahan sa
_________ ____________ upang
___________________.
______________,
Gawaing Pantahanan
Pagawain ang mga mag-aaral ng mapang pang-
ekonomiya ng Pilipinas.
Pagtatapos
Magpaawit sa mga mag-aaral ang kantang may
kinalaman sa kapaligiran.
228

6 Nasasagotangang
Nasasagot mga mga
tanongtanong sa teksto
sa binasang binasang
Layunin
tekstong pang-
pang-impormasyon
impormasyon
Nabibigyan ng angkop na pamagat ang talatang binasa
Nabibigyan ng angkop na pamagat ang talatang binasa

Pagbabaybay PU
Unang pagsusulit
Paghawan ng Balakid
Ipagawa ang Tuklasin Mo B, KM p. 132. PU
PY
ng kanilang natapos na tsart.
Pagganyak PS
Hayaang magbahagi ang mga mag-aaral ng Kung makapagdadala ng tunay
kanilang karanasan kaugnay ng pagkain ng na kalamay, mas mainam upang
kalamay. may maipatikim sa mga mag-
O
aaral.
Paano ginagawa ang kalamay?
Gawin Natin
C
Ipabasa ang teksto sa Basahin Mo A, KM p.
132-133.
Ano-ano ang natutuhan mo sa tekstong binasa?
D
Magkaroon ng talakayan batay sa sagot ng mga PB
mag-aaral.
Itanong:
E

Ano-ano ang nilalaman ng bawat talata?
EP
Ano ang napansin mo sa mga pangungusap na

nasa bawat talata?
Ano kaya ang magandang pamagat ng ating
teksto?
Bigyang katuwiran ang ibinigay na pamagat.
Papiliin ang klase ng pinakaangkop na pamagat
D
buhat sa ibinigay ng mga kaklase.

Itanong:
Ano ang kahalagahan ng isang pamagat?
pamagat?
Magpakita ng ilang larawan. Tumawag ng ilang
mag-aaral upang magbigay ng angkop na
pamagat sa mga ito.
229
Gawin Ninyo KM
Magpahanap ng ilang larawan mula sa lumang Matapos ang inilaang oras,
diyaryo. ipabahagi sa bawat pangkat o
Ipadikit ito sa isang malinis na papel. mag-aaral ang kanilang natapos
Palagyan ng pamagat ang bawat larawan. na gawain.
Gawin Mo
Magpagupit ng isang talata mula sa lumang
diyaryo o magasin. Ipadikit sa kuwaderno.
Palagyan ito ng pamagat.

7 Layunin
PY
Natutukoy ang mga pansuportang detalye sa mahalagang kaisipan
sa nabasang teksto

Pagbabaybay
O
PU
Pag-usapan ang sariling pakahulugan ng mga
mag-aaral sa mga salitang nililinang.
Balikan
C PB
Itanong:
Ano ang kalamay?
D
Gawin Natin
PB
Ipabasang muli ang teksto tungkol sa kalamay.
Itanong:
E

Ipabasa muli ang unang talata.
Ano ang paksa nito?
EP
Lahat ba ng pangungusap sa talata ay

sumusuporta sa paksang ito?
Ano ang mga pangungusap na sumusuporta sa
paksang ito?
Gawin ito hanggang sa matapos ang lahat ng
D
talata sa teksto.
Gawin Ninyo PB
KM, p. 134.
Tawagin ang bawat pangkat upang
makapagbahagi ng kanilang sagot.
Gawin Mo
Ipagagawa ang Pagyamanin Natin Gawin Mo B,
KM, p. 136- 137.
(Ipasasagot lamang ang mga tanong bilang 5)
mag-aaral upang magbahagi ng sagot.
230

8 Nagagamit nang wasto at angkop ang pangatnig

Layunin

Pagbabaybay PU
Muling pagsusulit
Pagganyak
Hayaang maglaro ang pangkat ng tug-of-war.
Bigyan ng pagpapahalaga ang nanalong
PY
pangkat.
Itanong:
Bakit kayo nanalo? Natalo?
Ano ang ginamit ninyo upang hindi kayo
magkahiwa-hiwalay?
O
Tama ba ang ginawa ninyo? Bigyang katwiran
ang sagot.
Gawin Natin
Ipabasa:
C
- Masarap ang kalamay sapagkat gawa ito sa
gata ng niyog.
- Ang kalamay ay isang kakanin na gawa sa
D
pinakunat na harinang kasaba, kalabasa,
malagkit, asukal, at niyog. WG
- Inilalagay ang kalamay sa isang marangyang

E
sisidlan upang mas maging mabili ang mga

ito.
EP
Itanong:
Bakit masarap ang kalamay?
Ano ang magiging bunga ng paglalagay ng
kalamay sa isang marangyang sisidlan?
Sa anong sangkap gawa ang kalamay?
D
Ipabasa ang mga pangungusap na nakasulat sa

pisara.
Itanong:
Ano ang dalawang pangungusap sa mga
binasang sagot?
Alin sa dalawang ito ang makapag-iisa? Hindi
makapag-iisa?
Paano ito pinagdugtong?
Anong mga salita ang ginamit?
231
Ipabasa:
1. Ano ang ginagamit mong panulat, lapis o
ballpen?
2. Kuwaderno at papel ang dalhin mo bukas.
3. Maganda ngunit suplada ang kaibigan mo.
4. Matanda pati mag-aaral ay dumalo sa
programa.
5. Naririto ang binili kong payong, alin ang gusto
mo, pula o berde?
Itanong:
Ano ang ginamit na salita sa mga pangungusap
upang pag-ugnayin ang mga salita?
PY
Ipabasa:
1. Makinig ka muna bago ka magreklamo.
2. Nagsisikap ang ama ng tahanan upang
umunlad ang buhay nila.
3. Papasa ka sa pagsusulit kung ikaw ay mag-
O
aaral.
4. Nagtatrabaho sa ibang bansa ang kaniyang
ama sapagkat kulang ang kita niya para sa
pamilya.
C
5. Masipag siyang mag-aaral kaya siya mahal
ng guro.
Itanong:
D
Anong salita ang ginamit upang mapag-ugnay
ang mga lipon ng mga salita?
E

Gawin Ninyo
EP

Ipagawa Pagyamanin Natin Gawin Ninyo C, KM,
p. 135.
Gawin Mo
Pasulatin ang mga mag-aaral ng limang
D
pangungusap. Pabilugan ang ginamit na

pangatnig.
Paglalahat
Itanong:
Ano at paano ginagamit ang mga pangatnig?
Pagsasapuso
Itanong:
Paano mo pahahalagahan ang mga produkto ng
ating bansa?
232
Subukin Natin
Gumamit ng angkop na pangatnig upang mapag-
isa ang mga pangungusap. Isulat na muli ang Kuhanin ang Index of Mastery
pangungusap sa sagutang papel. nito.
1. Nahuli ang dating ni Perla. Nakagalitan siya
ng kaniyang ina.
2. Matutuloy ang parada. Kailangan ay magan-
da ang panahon.
3. Umuwi si Beth nang maaga. Masakit ang
kaniyang ulo.
4. Matagal kaming hindi nagkita ng aking kai-
bigan. Nagpalitan kami ng balita sa liham.
5. Maasikaso sa aming pag-aaral ang aking ina.
PY
Mahal na mahal namin siya.
9 Layunin
Naipakikita ang pag-unawa sa pinanood sa pamamagitan ng
O
pagdurugtong ng ibang pagwawakas ayon sa sariling saloobin o
paniniwala C
Yugtong ng Pagkatuto Munting Paalala sa Iyo
Pagbabaybay PU
Pagtuturong muli ng mga salita
Balik-aral
D
PS
Ipakuha ang ginagawang mapang pang-
ekonomiya ng bansa.
E
ng kanilang natapos na mapa.

Gawin Natin
EP

Papaghandain ang bawat pangkat ng isang
patalastas tungkol sa isang produktong dapat
ipagmalaki ng bansa at ng sariling pamayanan.
pangkat upang ipakita ang kanilang inihandang
D
patalastas.
Pag-usapan ang mga nakita sa ginawang
patalastas.
Itanong:
Ano ang gagawin mo matapos mapanood ang
naturang patalastas?
Pabigyang katwiran ang sagot.
Gawin Mo KM
Sabihin:
Pumili ng isang patalastas na napanood mula sa
iba’t ibang pangkat. Sumulat sa iyong dialogue
journal kung ano ang nais mong maging wakas
nito.
233

Layunin

Pagbabaybay PU
Gawaing Pantahanan
Ipagpatuloy ang paggawa ng mapang
pang-ekonomiya.
PY
Pagtatapos
Gumawa ng isang poster tungkol sa Produktong
Atin, Dapat Tangkilikin
Hiyas sa Wika 5, 1999. pp 164-169
O
MISOSA Filipino 4, Modyul 10, pp. 1- 6
Hiyas sa Wika 5, 1999. pp 131; 174- 179
C
I. Panuto: Piliin sa sumusunod na pangatnig ang naaangkop sa patlang ng
pangungusap.
nang kung upang at ni
D
dahil samantalang kapag kaya habang
Si Erjan Raven 1 _______ Jharel ay napiling kinatawan ng klase sa palig-

E
sahan sa pagkanta. 2_____ hindi man lang sila nakakitaan ng pagkatakot

3
_____ tuwang-tuwa ang lahat ng kanilang kaklase. Ensayo sila nang
ensayo 4_______ hindi manalo.
EP
Isang araw, nilagnat si Jharel 5_____ naulanan siya. Mabuti na lang at

pinatingnan agad siya ng nanay sa manggagamot 6_____ hindi tuluyang
lumala ang sakit niya.
_____ pumasok siya sa paaralan, laking tuwa ng kaniyang mga kaklase

7
D
8
_____ siya ay naglalakad. Pinaalalahanan siya ng guro na 9_____ umuulan
sumilong muna siya.
II. Salungguhitan ang mga pangatnig na ginamit sa pangungusap.

10. Siya ang unang umamin, samakatuwid isa siya sa may kasalanan.
11. Gutom pa rin ang lalaki kahit marami na siyang kinaing kanin.
12. Papasukin mo ang bisita sakaling dumating na.
13. Si Julia o si Rona ang lalahok sa patimpalak.
14. Masipag si Jharel subalit sumpungin.

234
ARALIN

15
15 Taas-Noo, Pilipino Ako!
Taas-Noo, Pilipino Ako!
Naibibigay ang sanhi at bunga ng mga pangyayari sa napakinggang ulat
PY
F4PN-IIIi-18.2
Napagsusunod-sunod ang mga pangyayari sa tekstong napakinggan F4PN-
IIIj-8.4
Wikang Binibigkas
Naisasalaysay muli ang napakinggang teksto gamit ang sariling salita F4PS-
IIIh-j-6.6
O
Gramatika
Nakagagamit nang wasto at angkop na simuno at panaguri sa pangungusap
F4WG-IIIi-j-8
C
Naibibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng katuturan F4PT-IIIb-i-
1.7
Pag-unawa sa Binasa
D
Nasasabi ang sanhi at bunga ng mga pangyayari F4PB-IIIi-6.1
Napagsusunod-sunod ang mga pangyayari sa kuwento sa pamamagitan ng
dugtungan F4PB-IIIj-5.5
E
Nagagamit nang wasto ang card catalogue F4EP-IIIi-j-9
EP
Nakasusulat ng talatang nagsasalaysay F4PU-IIIi-2.1

Nakasusulat ng talatang naglalarawan F4PU-IIIj-2.1
Paunang Pagtataya
D
Ipabasa sa mga mag-aaral ang maikling kuwento. Ipasipi ang limang pangungusap
mula rito. Bilugan ang simuno at salungguhitan ang panaguri sa limang pangungusap
na sisipiin sa isang malinis na papel.
Dahil sa Masamang Barkada
Dating mabait at masunuring mag-aaral si Obet. Ngunit napasama siya sa

masamang barkada. Unti-unting nagbago ang ugali niya. Naging barumbado at ma-
gagalitin siya.
Natutuhan ni Obet ang masasamang bisyo. Natuto siyang magsigarilyo,
maglasing at magsugal. Natutuhan rin niyang humithit ng marijuana at gumamit ng
shabu.
235
Nakiusap ang ina ni Obet.
“Anak, kung mahal mo ako at ang bayan hindi ka magpapabaya sa mag-
aaral.” Ngunit parang walang narinig si Obet.
Isang araw, nabigla ang kaniyang ina sa isang masamang balita. Nakakulong
si Obet dahil sa pagnanakaw. Ninakawan niya ang isang tindahan upang masunod
ang masasamang bisyo. Ngunit nahuli siya ng pulis habang nagnanakaw. Iyon ang
kinahinatnan niya sa pagsama sa masamang barkada.

1 Naibibigay ang sanhi at bunga ng mga pangyayari sa
Layunin
Naibibigay ang sanhi at bunga ng mga pangyayari sa napakinggang ulat

napakinggang ulat
Naibibigay
Naibibigayang
angkahulugan
kahuluganng ng
salita sa pamamagitan
salita ng katuturan
sa pamamagitan ng katuturan
PY
Mahalagang Tanong
Itanong:
Paano mo maipagmamalaki ang pagiging Pilipino?
Paano ginagamit ang card catalogue?
O
Ano ang pagkakaugnay ng simuno at panaguri?

Pagbabaybay
C PU
Unang pagsusulit
D
Itanong: Itama ang maling akala ng
Ano ang ibig sabihin ng domestic helper? mga mag-aaral sa salitang
domestic helper at ang pag-
E
Ipagamit ang mga salita sa sariling pangungusap.

uugnay ng salitang ito sa mga
Pilipino.
EP
Pagganyak PS
Itanong:
Kung makapupulot ka ng isang sobreng maraming
pera, ano ang gagawin mo rito?
kanilang sagot. Pabigyang katuwiran ang sagot na
D
ibinigay.
Ano ang ginawa ni Mildred sa napulot na pera?
Gawin Natin
Sabihin: PN
Kilalanin natin ang isang bagong bayani ng bayan
at alamin natin kung bakit siya dapat ipagmalaki.
236
Talagang Maipagmamalaki ang Bagong Bayani
- Pat A. Sto. Tomas
Si Mildred ay inang may dalawang anak.
Iniwan niya ang mga ito sa kaniyang asawang
tricycle driver sa kanilang bayan sa Bambang,
Nueva Viscaya, upang mamasukan bilang isang
domestic helper sa Hongkong.
Sa umpisa, maayos naman ang kalagayan ni
Mildred subalit ang lahat ay nagbago noong 2007
nang siya ay pinagsamantalahan ng kaniyang
amo.
PY
Katulad ng isang disenteng Pilipina, si Mildred
ay nagreklamo sa mga awtoridad sa Hongkong
sa ginawa sa kaniya at umalis bilang katulong sa
kaniyang amo. Ang masaklap sa regulasyon pala
ng pamahalaan ng Hongkong, pinagbabawalang
O
ma-empleyo ang complainant kapag ang kaso
nito ay naka-pending pa sa korte tulad ng kaso ni
Mildred.
C
Kaya sa isang iglap biglang naglaho ang
magandang kinabukasang pangarap ni Mildred
sa kaniyang mga anak. Nahinto sa pag-aaral
ang kaniyang mga anak, at siya mismo ay hindi
D
malaman kung papaano susuportahan ang sarili
sa Hongkong.
Kaya napilitan si Mildred na mamuhay katulad
E
ng scavengers na ating nakikita rito sa atin

na naghahalungkat sa mga basurahan upang
makahanap ng mga bagay na maaaring ipagbili
EP
upang kumita. Sa kaso ni Mildred, ito ay mga lata ng

softdrinks, mga cardboards at iba pa na maaaring
mabenta, at kahit papaano’y nakapagbibigay sa
kaniya ng HK$38 o Php228 sa isang araw kung
siya ay palarin na makakuha ng marami-rami nito
D
sa mga basurahan.
Ganito ang naging buhay ni Mildred sa
Hongkong sa loob ng mahigit sa isang taon
hanggang sa ngayon. Subalit posibleng magbago
na ito kahit papaano matapos mangyari ang isang
dakilang desisyon na kaniyang ginawa noong April
na talaga namang kahanga-hanga at maipag-
mamalaki nating mga Pilipino.
237
Noong April 24, habang si Mildred at ang
kaniyang kasama ay naghahalungkat ng basura
sa kanto ng Pottinger Street at Des Voeux Road
sa Yueng Long area doon sa Hongkong, siya ay
nakadampot ng isang envelope na ng kaniyang
buksan ay tumambulad sa kaniyang paningin ang
maraming dolyar at mga tseke.
Ayon sa report, ang pera ay may kabuuang
cash na $176,000 na binubuo ng tig-iisang libong
dolyar at mga tseke sa US dollars at Hongkong
dollars. Ang kabuuang halaga na nakapaloob sa
envelope kung pagsasamahin ang cash at tseke
ay umaabot sa HK$350.545 o nasa P2.1 million sa
peso.
PY
Ang una niyang naisip ay tawagan ito at
alamin kung ito ang tunay na nagmamay-ari ng
naturang pera upang kaagad niya itong maisauli.
Subalit dahil sa lagpas na sa office hours ng
siya ay nakatawag nag-iwan na lamang siya
ng mensahe sa recorder tungkol sa perang
O
napulot niya at nais niya itong isauli sa tunay na
nagmamay-ari.
Kinabukasan, nakipagkita sa kaniya ang isang
opisyal ng kompanya kasama ang empleyado
C
na may dala ng nawalang pera na dapat pala
ay idedeposito niya sa banko. Sobra ang
pasasalamat ng mga ito sa ginawa ni Mildred at
D
bilang pagtanaw ng utang na loob, binigyan nila si
Mildred ng isang lata ng butter cookies.
Sa isang panayam, sinabi ni Mildred na
E
nahirapan daw siyang matulog sa pag-iisip

sapagkat napakalaki ng halagang kaniyang
napulot at sobra o higit na ito sa kakailanganin
EP
niya upang makauwi na rito sa Pilipinas.

Subalit naisip din daw niya na baka ang taong
nakawala ng pera ay isang ordinaryong empleyado
lang na may pamilyang umaasa rin sa kaniya at
maaaring mawalan ng trabaho dahil sa pagkawala
niya ng pera. Hindi raw makaya ng kaniyang
D
konsensiya na itago ang pera sapagkat habang

buhay ito ay magpapahirap sa kaniyang kaisipan.
Kaya minabuti niyang ibalik ang pera sa tunay na
may-ari.
Kinikilala ng Provincial Government ng Nueva
Viscaya ang ginawa ni Mildred sa pamamagitan ng
pagpasa ng isang resolusyon na nagbigay puri sa
kaniya “for her display of exemplary honesty”.
238
Bilang pasasalamat ang provincial government
ng Nueva Viscaya ay naglaan ng Php50,000 bilang
initial assistance sa pamilya ni Mildred.
http://www.abs-cbnnews.com/views-and-
analysis/07/11/09/talagang-maipagmamalaki-ang-
bagong-bayani
Itanong: PN
Kaninong kuwento ang napakinggan?
Sino si Mildred?
Ano ang mga nangyari kay Mildred habang nasa Gamitin ang character map
ibang bansa? na ito.
Bakit sinabing naglaho lahat ng kaniyang Pangalan:
pangarap? Pamilya:
Ano ang ginawa niya upang mabuhay araw-araw Tirahan:
PY
sa kabila ng kawalan ng hanapbuhay? Pangarap:
Ano ang pinatunayan ni Mildred? Trabaho
Tama ba ang kaniyang ginawa?
Kung ikaw si Mildred, gagawin mo rin ba ito?
Bigyang katwiran ang sagot.
Anong mga kaugalian ang ipinakita ni Mildred
O
- Bago mangibang bansa
- Mga unang buwan sa ibang bansa
- Matapos ang isang trahedya sa kaniyang
buhay
- Sa pagkawala ng kaniyang hanapbuhay
C
Ano ang naging gantimpala niya sa pagiging
matapat?
Ano ang masasabi mo sa natanggap niyang
D
gantimpala?
Tama lang ba sabihin pa rin ni Mildred na “Taas
Noo, Pilipino Ako?” Ipaliwanag ang sagot.
E
Gawin Ninyo PN
EP
Kompletuhin ang tsart na makikita sa Pagyamanin

Natin Gawin Ninyo A, KM, p. 141.
Paglalahat
Itanong:
D
2 Natutukoy ang sanhi at bunga ng mga pangyayari sa

Layunin
napakinggang teksto
Napagsusunod-sunod ang mga pangyayari sa napakinggang
teksto
Pagbabaybay PU
Pagtuturo ng salita
Ipatukoy sa mga mag-aaral ang kasingkahulugan
at kasalungat ng salitang nililinang.
239
Gawin Natin
Kompletuhin ang tsart na makikita sa Pagyamanin
Natin Gawin Ninyo A, KM, p 141.
upang ibahagi ang kanilang sagot.
Itanong:
Alin sa mga pangyayaring inyong nabanggit
ang unang nangyari? Pangalawa? Sumunod?
Panghuli?
Gawin Mo
KM, p. 143.
PY
3 Layunin
Nakagagamit nang wasto at angkop ang simuno at panaguri ng
pangungusap
O
Pagbabaybay PU
Muling pagsusulit
C
Balikan PB
Ipakuha ang liham na sinulat ng bawat isa para
kay Mildred.
D
Tumawag ng ilang mag-aaral upang basahin ito.
Pag-usapan ang nilalaman ng liham na binasa.
Gawin Natin
E
Ipabasa ang ilang pangungusap mula sa

tekstong napakinggan. WG
EP
1. Si Mildred ay isang domestic helper mula sa

Nueva Ecija.
2. Pumunta siya sa Hongkong upang mamasu-
kan bilang kasambahay.
3. Nakapulot si Mildred ng isang sobre na may
D
malaking halaga ng pera.

Gumawa ng imaginary na
Itanong: talahanayan. Sa unang hanay,
Sino ang pinag-uusapan sa unang isulat ang pinag-uusapan
pangungusap? Pangalawa? Pangatlo? sa bawat pangungusap at
Ano ang sinabi tungkol sa pinag-uusapan dito? sa ikalawa naman ay ang
Ipabasa ang mga salita sa unang hanay. tumutukoy sa bawat pinag-
Itanong: uusapan.
Anong bahagi ito ng pangungusap?
Ipabasa ang mga salita sa ikalawang hanay.
Anong bahagi ito ng pangungusap?
240
Gawin Ninyo
KM, p. 141.
Gawin Mo
Pabalikan ang sulat na ginawa para kay Mildred.
Salungguhitan ang simuno.
Ikahon ang panaguri.
Paglalahat
Itanong:
Ano ang ugnayan ng simuno at panag-uri?
Ipagawa ang Isaisip Mo A, KM, p.144.
Pagsasapuso
PY
Ipagawa ang Isapuso Mo A, KM, p. 144.
Subukin Natin
Sumulat ng limang pangungusap tungkol sa mga Kunin ang Index of Mastery.
natutuhan mula sa kuwento ni Mildred.
Bilugan ang simuno.
O
Ikahon ang panaguri.
C
4 Layunin
Nakasusulat ng talatang nagsasalaysay

D

E
Pagbabaybay PU
EP
Balikan
PS
ng kanilang gagawin upang maging matatag
tulad ni Mildred.
Gawin Natin PN
D
Itanong:
Ano-ano ang pangyayari sa buhay ni Mildred?
Ipakuha muli ang filmstrip na ginawa ng bawat
pangkat.
Talakayin ang pangyayari sa bawat slide.
Itanong:
Kompleto ba ang mga pangyayaring natukoy?
May kailangan bang idagdag? Ibawas?
241
Gawin Ninyo
Magpasulat ng isang talatang nagsasalaysay
tungkol sa kapalaran ni Mildred sa Hongkong.
Matapos ang inilaang oras, ipabasa sa bawat
pangkat ang natapos na talata.
Pabigyang puna ang natapos na sulatin.
Gawin Mo
Sumulat ng isang talatang nagsasalaysay kung
ano-ano ang plano mo upang masabi mo ring
“Taas Noo, Pilipino Ako.”
5 Layunin
PY

O
Kung Natutuhan
Gawain A
Sumulat ng limang pangungusap tungkol sa
pagiging Pilipino. Salungguhitan ang mga
panaguri at bilugan naman ang simuno na
C
ginamit sa bawat pangungusap.
Gawain B
Isulat muli ang talata na sinulat ng nagdaang
D
araw. Bigyang-pansin ang mga puna na
ibinigay ng guro.
E
Gawain A
Maghanda ng ilang pangungusap.
Ipabasa ito sa mga mag-aaral.
EP
Talakayin muli ang simuno at panaguri.

Ipatukoy ang mga ito sa bawat pangungusap
na ipinabasa.
Gawain B
Papiliin ang mga mag-aaral ng isang bagay na
nasa loob ng silid-aralan.
D
Ipalarawan ito sa pamamagitan ng pagsulat ng

tatlong pangungusap.
Gawaing Pantahanan
Itala ang iyong mga katangian at pag-uugali na
namana mo sa iyong mga magulang. I-highlight
ang mga nagpapakita ng pagiging tunay mong
Pilipino.
Pagtatapos
Ipaawit “Ako’y Isang Pinoy” o anumang awit na
may katulad na tema.
242
6 Layunin
Nagagamit nang wasto ang card catalogue

Balikan
Itanong:
Ano-ano ang makikita sa silid-aklatan? EP
Paano gumamit ng silid na ito?
Pagganyak
Dalhin ang mga mag-aaral sa silid-aklatan.
Itanong:
PY
EP
Ano ang gagawin mo kung may kailangan kang
aklat para sa iyong takdang-aralin?
Gawin Natin
Ipakilala sa mga mag-aaral ang card catalogue.
Ipabasa ang talata sa Basahin Mo B, KM,
O
p. 139-140.
Itanong: Ipakilala rin sa mga mag-aaral
Ilang uri ang card catalogue? ang OPAC o Online Public Access
Ano ang pagkakaiba-iba ng bawat isa? System. Ito ay isang virtual na
Pagkakatulad?
C card catalog system. Dito mo
Ano ang mga makikita sa bawat kard? makikita ang mga aklat na nasa
Paano ito makatutulong sa iyong pananaliksik? isang silid-aklatan.
Paano ito makatutulong sa paghahanap mo ng
D
aklat?
Ano ang gagamitin mo kung ang may-akda ang
alam mo? Paksa? Pamagat ng aklat?
E
Gawin Ninyo EP
KM, p. 142.
EP
Paglalahat Gabayan ang mga mag-aaral

Pasagutan ang Isaisip Mo B, KM, p. 144. na makabuo ng konsepto sa
paggamit ng card catalogue.
7
D
Layunin
Nauunawaan ang mga hakbang sa paggawa ng isang book report

Balik-aral
Ipagawa ang Karagdagang Gawain, KM, p. 145.
Matapos ang inilaang oras, tumawag ng ilang Ipaalala sa mga mag-aaral na
mag-aaral upang ipakita ang kanilang mapa. ang isusulat lamang nila ay mga
Pumili ng isang kuwentong kanilang isusulat at kuwento sa Filipino.
ipakuwento ito sa tinawag na mag-aaral.
243
Gawin Natin
Ipaliwanag sa mga mag-aaral ang kanilang
gagawin book report.
1. Pumili ng isang chapter book na nakasu-
Kung walang makitang chapter
lat sa Filipino.
book na nakasulat sa Filipino,
2. Basahin ito at gawin ang mga organizer maaaring isang small book na
na makikita sa KM, p. 146. may mahaba-habang kuwento.
3. Sa katapusan ng buwan, iaayos ang mga Maaari kang makipag-ugnayan
organizer na ginawa upang magkaroon ng sa Library Hub para sa mga
isang portfolio. kakailanganing aklat kung kulang
sa silid-aklatan.
4. Ihanda ang portfolio para ipasa.
5. Humanda para sa gagawing book talk.
PY
Ipaliwanag sa mga mag-aaral ang mga
organizer na gagamitin sa book report.

8 Layunin
O
Nakapipili ng aklat na babasahin
Yugto ng Pagkatuto
Balikan Muling gamitin ang larawang
Itanong: ginamit sa naunang araw.
Ano ang gagawin mo kung may nais kang hiramin
D
sa silid-aklatan?
Saan mo puwedeng makita ang ngalan ng mga
aklat na makikita sa silid-aklatan? Paano ito
E
gamitin?
Gawin Mo Umikot sa klase upang
EP
Bigyan ng oras ang mga mag-aaral na makahanap magabayan ang mga mag-
ng aklat na kanilang gagamitin sa book report na aaral kung nakasusunod
gagawin. ba sila o nakagagamit ba
Matapos ang inilaang oras, pagawain sila ng isang sila nang wasto ng card
kard ng pamagat. catalogue.
D
Basahing mabuti ang mga pangungusap.

Bilugan ang simuno at salungguhitan ang panag-
uri.
1. Si Dr. Jose Rizal ay isa sa ating bayani.
2. Ipinaglaban niya ang kalayaan natin laban
sa mga Kastila.
3. Magigiting at matatapang ang lahing Pilipi-

no.
4. Ang pamilyang Pilipino ay nagtutulungan.
5. Ipagmalaki natin na tayo ay mga Pilipino.
244
IKATLONG MARKAHAN
LAGUMANG PAGSUSULIT
Mga Layunin Bilang Bilang ng Kaala- Proseso/ Pag-un- Produk- Kinala-

ng Araw Aytem man Kakaya- awa to/ lagyan
(15%) han (30%) Pagga- ng bilang
(25%) nap
(30%)
KAALAMAN
Napagsusu-
nod–sunod
ang mga
PY
pangyayari
sa tekstong 2 2 2 1-2
napakinggan
Pag-unawa sa Binasa
Nakakukuha
O
ng impor-
masyon sa 3 3 3 3-5
binasang
teksto
Nasasagot
ang mga literal
C
na tanong 2 2 2 6-7
Nakapag-
D
bibigay ng
angkop na 1 1 1 8
pamagat
E
PROSESO
Naibibigay
EP
ang kahulugan
ng salita
sa pama-
magitan ng 3 3 3 9-11
katuturan
Gramatika
D
Nagagamit
ang pang-
abay at 5 5 5 12-16
pang-uri sa
paglalarawan
Nasasabi ang 17-18
sanhi at bunga
ng pangyayari 2 2 2
Nasusuri ang
opinyon o ka-
totohanan ang 2 2 2 19-20
isang pahayag
245
PANG-UNAWA
Pag-unawa sa Binasa
Nasasagot
ang tanong na 5 5 5 21-25
bakit at paano
Nakagaga-
wa ng isang 5 5 5 26-30
timeline
Nahuhulaan
ang maaaring
kalabasan ng
mga pangya-
yari sa teksto
sa tulong ng
PY
ating karana- 5 5 5 31-35
san
PRODUKTO
Pagsulat
Nakasusulat
ng simpleng
O
panuto 15 15 15 36-50
Kabuuan 48 50 8 12 15 15 1-50
Bahagdan 15% 25% 30% 30% 100%
C
E D
EP
D
246
IKATLONG MARKAHANG PAGSUSULIT
Pangkalahatang Panuto: Isulat ang letra ng pinakatamang sagot sa inyong sagutang
papel.
I. Pag-unawa sa Napakinggan: Pakinggan at unawaing mabuti ang tekstong
babasahin ng guro. Sagutin ang tanong na nauukol sa tekstong napakinggan.
1. Anong posisyon sa gobyerno ang kauna-unahang ginampanan ni Manuel
L. Quezon?
A. piskal ng bayan C. pangulo ng senado
B. gobernador D. pangulo ng Malasariling
Pamahalaan
2. Anong pinakahuling parangal ang iginawad kay Quezon?

A. Pinangalan ang Lungsod Quezon
PY
B. Pinangalan ang Quezon Boulevard
C. Pinangalan ang Quezon Bridge
D. Pagpapangalan ng lalawigang Tayabas
II. Pagkuha ng Impormasyon: Basahin ang teksto at sagutin ang tanong.
O Ang Rizal Park

C
Ang Rizal Park o Luneta ay isang magandang pasyalan sa Pilipinas. Ito
ay nasa Lungsod ng Maynila. Dito matatagpuan ang bantayog ni Dr. Jose Rizal,
ang ating pambansang bayani. Kung nasa tabing-dagat ka makikita ang
D
maganda at makulay na paglubog ng sikat ng araw.
Maraming tao ang namamasyal dito upang magpiknik at makalanghap

E
ng sariwang hangin. Maraming halaman at malalagong punongkahoy ang

nakatanim sa buong parke na nakapagpapaganda sa paligid nito..
EP
3. Sino ang ating pambansang bayani?

A. Andres Bonifacio C. Apolinario Mabini
B. Jose Rizal D. Manuel Quezon
4. Saan matatagpuan ang Rizal Park?
D
A. Lungsod Quezon C. Lungsod ng Lucena

B. Lungsod ng Maynila D. Lungsod ng Pasay
5. Ano ang magandang tanawin ang makikita sa Rizal Park?
A. bantayog ni Jose Rizal
B. taong namamasyal
C. pamilyang nagpipiknik
D. maganda at makulay na paglubog ng araw
247
III. Basahin at unawain ang tula. Sagutin ang mga tanong. (Literal na tanong)
Munting bata man ako kung tawagin

Nakatutulong din sa mga gawain
Buong kasiyahang ito’y gagawin
Upang ang lahat maging maligaya rin.
Pakisuyo ni Nanay at saka ni Tatay
Gayundin ni Kuya at Ate namin
Sinusunod ko ang kanilang mga hiling
Kaya ako’y munting batang kagiliw-giliw
Modesta R. Jaurigue
PY
6. Sino ang paksa sa tula?
A. ate C. kuya
B. bata D. nanay
O
7. Ano ang nangingibabaw na t ng bata?
A. makulit C. masunurin
B. masigla D. masuyo
IV. Piliin ang tamang sagot.
C
8. Ano ang angkop na pamagat ng tula?
A. Kagiliw-giliw na bata C. Masipag na bata
B. Mabait na bata D. Ulirang bata
D
V. Ibigay ang kahulugan ng salitang may guhit sa pangungusap. (Talasalitaan)
9. Magandang pasyalan ang Luneta sapagkat dito matatagpuan at makikita
E
ang bantayog ni Dr. Jose Rizal.

A. makikita C. mapapasyalan
B. mararating D. mapupuntahan
EP
10. Kaakit-akit na pasyalan ang Rizal Park sapagkat makikita ang

Magagandang tanawin at makulay ang paglubog ng araw.
A. malinis C. mahalina
B. maganda D. maningning
D
11. Malalanghap ang sariwang hangin at maamoy ang mababangong bulaklak

sa parke.
A. maaamoy C. madadampian
B. masisinghot D. mararamdaman
VI. Piliin sa mga pangungusap ang wastong pang-uri at pang-abay na ginamit sa
paglalarawan.
12. Maraming namamasyal na ______ na mag-aaral na kasama ang buong
pamilya sa parke.
A. makulit C. masaya
B. maliit D. maliksi
248
13. Makikita ang _____ na bantayog ni Dr. Jose Rizal sa Luneta.
A.
mataas C. matayog
B.
maganda D. matatag
14. Maraming _____ bulaklak sa paligid ng parke.
A. mababango C. makukulay
B. magaganda D. mababaho
15. Lumulubog nang _____ ang araw na mamamasdan ng mga namamasyal
sa tabing dagat ng Luneta.
A. mabagal C. dahan – dahan
B. mabilis D. unti- unti
16. Nagtatakbuhan nang _____ang mga mag-aaral sa Rizal Park.
A. mabagal C. maliksi
PY
B. mabilis D. matulin
Ibigay ang sanhi at bunga ng pangungusap.

17-18. Nagbibigay ang teknolohiya ng kaalaman sa mag-aaral kundi pati na
rin ng kaligayahan.
O
Sanhi:_________________________________________________
Bunga:_____________________________________________
C
VIII. Basahin at unawain ang usapan.
Sitwasyon: Nag-uusap ang magkaibigan tungkol sa buwan.
D
Bata 1 : Maganda ang buwan.
Bata 2 : Marahil, maraming astronaut ang nakarating na sa
buwan.
E
Bata 1 : Oo, maraming astronaut na ang nakarating sa buwan.

Bata 1 : Makapupunta rin kaya ako sa buwan?
Bata 2 : Siguro.
EP
19-20. Ibigay kung ano ang opinyon o katotohanan sa pahayag.

Opinyon:_____________________________________________________
Katotohanan:__________________________________________________
D
IX. Basahin ang talata at sagutin ang mga tanong.
Tinatawag na climate change o global warming ang pag-init ng klima ng

mundo. Sa kasalukuyan, isa sa pinakamalubhang suliranin na kinakaharap
hindi lamang ng ating bansa kundi ng buong mundo at ng katauhan. Sa ngayon,
isang banta ang climate change.
Dahil sa pagtaas ng tubig-dagat, maraming mamamayan sa mga lugar sa
relihiyon ng Pasipiko ang mawawalan na ng tirahan. Dagdag pa rito, maraming
ecosystem ang napipinsala sanhi ng pagka-extinct ng maraming hayop tulad
ng mga isda, amphibians, at reptiles.
249
21-25. Sa iyong palagay, bakit nagkakaroon ng global warming? Patunayan
ang iyong sagot. Sumulat ng dalawa hanggang tatlong pangungusap.
Pagmamarka sa Pagtataya
Pamantayan Puntos
Malinaw na naipaliwanag ang kaisipan 3
Magkaka-ugnay-ugnay ang kaisipan 1
Wasto ang mekaniks sa pagsulat 1
26-30. Bumuo ng timeline tungkol sa mahahalagang pangyayari sa iyong

buhay at ipaliwanag.
Rubrics:
Rubrics:
PY
5 - Buong-linaw na naipaliwanag ang nabuong timeline
4 - Malinaw ang paliwang sa nabuong timeline
3 - Malinaw-linaw ang paliwanag sa nabuong timeline
2 - Hindi malinaw ang paliwanag sa nabuong timeline
1 - Naibigay lang ang timeline
Panuto: Basahin at sagutin ang katanungan.
O
Ang Aming Pamamasyal
C
“Yipee!” masaya kong nasambit nang makarating kami sa parke.
Ito ang unang pagkakataon na namasyal na kasama ko sina Nanay at
D
Tatay. Agad kong niyaya si Tatay na sumakay sa higanteng ferris wheel.
E
31-35. Ano ang maaaring sumunod na mangyari ?

Iugnay ito sa iyong sariling karanasan.
EP
Pagsulat (15 pts.)

Layunin
Makasulat ng isang panuto para sa pagsasaing
Gagampanan ng mag-aaral
Maggagawa ng panuto sa gawain
D
Kalagayan
Magkakaroon ng paligsahan sa Edukasyong Pantahanan at Pangkabuhayan
Bunga
Nakasulat ng panuto para sa pagsasaing
Rubrics
Pamantayan Puntos
Malinaw ang pagkakabuo ng panuto 10
Gumamit ng mga simpleng salita sa pag-
3
bibigay ng panuto
Wastong mekaniks sa pagsulat 2
250
SUSI SA PAGWAWASTO
1. A
2. A
3. B
4. B
5. D
6. B
7. D
8. D
9. D
10. D
11. D
12. A
PY
13. C
14. A
15. C
16. B
17.
18.
O
19.
20.
22-25
26-30
C
E D
EP
D
251
Patnubay ng Guro
Unang Edisyon 2015
PY

O

C
D

E

EP

D

Villanueva

Philippines 1600
Telefax : (02) 634-1054 o 634-1072
ii
PAUNANG SALITA
PY
O
C
D
E

EP

D

babasahin.
iii
ng bagong kaalaman.
teksto.
PY
O
aralin.
D
E

EP

ang mga mag-aaral.
Mga Gawain para sa
D

kakayahan.
iv
linggo.
PY
O
D
natapos basahin.
E

EP
D
na pagtatasa.

MGA MAY-AKDA
TALAAN NG NILALAMAN
Yunit IV – Galing ng Pilipino, Hinahangaan ng Buong Mundo
Aralin 16 – Natatanging Pilipino, Kilala ng Mundo..............................................252

• Kahalagahan ng Panuto
• Uri ng mga Pangungusap at Gamit ng mga Ito
• Mga Kilalang Pilipino sa Buong Mundo
Aralin 17 – Kabayanihan sa Panahon ng Kalamidad..........................................267

• Mga Dapat Tandaan kung Kailan Magiging
PY
Katotohanan o Opinyon ang Isang Pahayag
Aralin 18 – Pangangalaga saTungkulin at

Karapatan ng Mamamayan............................................................280
• Pangangalaga ng Pamahalaan sa mga Karapatan at Tungkulin
O
Aralin 19 – Imbensiyon ng Kabataan, Pahalagahan............................................294
• Pagmamalaki sa Imbensiyong Ginawa ng Kabataang Pilipino
C
Aralin 20 – Pagkakaisa sa Pagkakaiba.................................................................305
• Pagsulat ng Iskrip para sa Teleradyo
D
Ikaapat na Markahang Pagsusulit............................................................................316

E
EP
D
viii
Pasig City
PY
O
C
FILIPINO
ED (Baitang 4)
EP
D
Disyembre 2013
PY
O
C
Buo at Ganap na
ED
Filipino na May
Kapaki-pakinabang
na Literasi
EP
D
daigdig.
PY
O
C
ED
EP
D
Baitang 1-6
ng mensahe.
PY
Baitang 7-10
O
C
K–3 4–6 7 – 10 11 – 12
ED
EP
literasi.
D
K
PY
kanilang kultura.
O
C
4
ED
5
6
pag-unlad ng bansa.
EP
7
8
D
9
10
BAITANG 4
PY
UNANG MARKAHAN
O
Pagsasalita Pagbasa
Pakikinig
C
Wika)
PANGNILALAMAN
PAMANTAYANG
ED
PAGGANAP
PAMANTA
YAN SA

EP
impormasyon
D
talata

tindahan sa mga
Pagsasalita Pagbasa
Pakikinig
Wika)
tao,lugar,bagay at
pangyayari sa
paligid
PY
2
pangyayari sa
O
paligid
C
3
mga tao, hayop,
lugar, bagay at
ED
pangyayari sa
paligid
4
EP
paligid
D
5
bagay at
pangyayari sa
paligid
Pagsasalita Pagbasa
Pakikinig
Wika)
sa sariling paksa
karanasan
PY
7
O
(SMS) karanasan
C
8
ED
karanasan nabasa
EP
karanasan
D
karanasan
IKALAWANG MARKAHAN
Pagsasalita Pagbasa
Pakikinig
Wika)
PANGNILALAMAN
PAMANTAYANG
PY
uri ng panitikan
O
PAMANTA YAN
SA PAGGANAP

C
kuwento
ED
talata
EP
D
pamayanan
ibang tao
katulong sa
pamayanan
Pagsasalita Pagbasa
Pakikinig
Wika)
PY
ibang tao
katulong sa
pamayanan
O
C
ng pasasalamat)
ED
5
damdamin
EP
damdamin kaugnay ng
D
ibang asignatura
impormasyon
(procedure)
Pagsasalita Pagbasa
Pakikinig
Wika)
8
PY
pangungusap
9
O
C
ED
kilos kaugnay ng
ibang asignatura
EP
D
IKATLONG MARKAHAN
Pagsasalita Pagbasa
Wika)
PANGNILALAMAN
PAMANTAYANG
PY
uri ng panitikan
O
PAMANTA YAN
SA PAGGANAP
C
ng tula at kuwento

ED
talata

EP
direksyon
D

napakinggan
Pagsasalita Pagbasa
Wika)
3.2 12.12 7.1
3
PY
opinyon
O
C
pagpapahayag
pang-abay at
ED
pang-uri
5
EP
halimbawa
D

sitwasyon
pagtatanong ng
direskyon
7
teksto talastasan
Pagsasalita Pagbasa
Wika)
PY
8
pagwawakas
ayon sa sariling
saloobin o
paniniwala
O
9
C
ED
loob ng isang
talata
EP
D
IKAAPAT NA MARKAHAN
Pagsasalita Pagbasa
Wika)
PANGNILALAMAN
PAMANTAYANG
PY
uri ng panitikan
O
PAMANTA YAN
SA PAGGANAP

C
kuwento
ED
TATAS
talata
EP
direksyon
D

sitwasyon
(pagsasabi ng
panga
ngailangan)
Pagsasalita Pagbasa
Wika)
PY
puna
O
4
sitwayson pormal na
C
mungkahi o salita
suhestyon
ED
Internet) salita
EP
isang nabasang
isyu
D

isyu
Pagsasalita Pagbasa
Wika)
PY
balangkas
O
mensahe halimbawa
C
10
F4PT-I Vj-9.1
ED
Nagagamit ang
mga bagong salita
sa pagsulat ng
mga talata
EP
D
CODE BOOK LEGEND
PY
First Entry F4
O
Komposisyon KM

C
Component/ Topic
-
Roman Numeral
ED
Lowercase Letter/s
Week f-h
EP
Nakasusulat ng
teskto sa anyong
D
ARALIN
16 Natatanging Pilipino,
Kinikilala ng Mundo
Nakasusunod sa napakinggang panuto o mga hakbang ng isang gawain
F4PN-IVa-1.1
PY
Wikang Binibigkas
Nakapagbibigay ng panuto na may tatlo hanggang apat na hakbang gamit ang
pangunahin at pangalawang direksiyon F4PS-Iva-8.7
Gramatika
Nagagamit ang iba’t ibang uri ng pangungusap sa pagsasalaysay ng sariling
O
karanasan F4WG-Iva-13.1
Naibibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng pag-uugnay sa sariling
karanasan F4PT-Iva-1.12
Pag-unawa sa Binasa
C
Napagsusunod-sunod ang mga pangyayari sa kuwento F4PB-Iva-5
D
Naipakikita ang nakalap na impormasyon sa pamamagitan ng nakalarawang
balangkas o dayagram F4EP-Iva-d-8
E
Nakasusulat ng talatang naglalarawan F4PU-IVab-2.1

EP
Paunang Pagtataya
Pag-aralan ang larawan. Ilarawan ito gamit ang iba’t ibang uri ng pangungusap.
D
252
Layunin
1 Nasasagot ang mga tanong tungkol sa napakinggang kuwento
Naibibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng pag-uugnay
sa sariling karanasan
Mahahalagang Tanong
Sabihin:
Bakit mahalaga ang mga panuto?
Ano-anong uri ng pangungusap? Kailan ginagamit ang bawat isa?
Paano ka makikilala sa mundo?
Pagbabaybay PU
PY
Paunang pagsusulit
Maghanda ng sampung salitang hiram na natu-
tuhan sa ibang asignatura.
O
Itanong: Ipasulat ang mga salitang ito sa
Ano ang ibig sabihin ng nakahihiligan? Putahe? Pasaporte ng mga Salita.
Ipagamit ang mga bagong salita sa sariling pa-
ngungusap.
C
Pagganyak PS
Itanong:
D
Nakaranas ka na bang magluto?
Ano ang pagkaing nailuto mo na?
Paano mo ito iniluto?
E

ng kanilang karanasan.
EP
Ano ang sikretong rekado ng putahe sa ating
kuwento?
Gawin Natin AL
D

Isa-isahing buklatin ang pahina ng aklat. Ipasulat sa mga mag-aaral ang
Itanong: kanilang hula sa isang malinis na
Ano kaya ang sikretong rekado sa ating papel. Ipapaskil ang mga ito sa
kuwento? isang bahagi ng pisara.

Ang Sikretong Rekado
Grace D. Chong
PN
OMF
253
mga hula na ibinigay bago ang pakikinig ng ku-
wento.
Itanong:
Ano ang sikretong rekado ng ating kuwento?
Pangkat I – Isadula ang mga pangyayari sa
kuwento
Pangkat II – Iguhit ang nangyari kay Mang Ador
Pangkat III – Iguhit ang niluto ni Teo
Pangkat IV – Isulat ang sikretong rekado sa
PY
isang papel
Matapos ang inilaang oras, itanong:
Sino-sino ang tauhan?
Ano-ano ang nangyari sa kuwento? (Pangkat I)
O
Bakit masaya si Teo?
Bakit siya pinayagang magluto? (Pangkat II)
Paano naghanda si Teo sa ipinagagawa sa
kaniya ni Mang Ador?
C
Ano ang kaniyang iluluto? (Pangkat III)
Ano-ano ang sangkap nito?
Naluto ba ito ni Teo? Bakit?
D
Saan galing ang mga pagkain sa bahay nina
Mang Ador?
E

Ano ang sinabing sikreto sa kaniya ni Mang
Ador? (Pangkat IV)
EP
Saan ito galing?

Tunay nga kayang ito ang dahilan ng pagiging
masarap naluto ni Mang Ador?
Pagtatapos KM
Itanong:
D
Ano ang naging damdamin mo matapos mapa- Ipasulat ang sagot ng mga mag-
kinggan ang kuwento? aaral sa kanilang Reader’s
Response Journal.
254
2 Layunin
Nakasusunod sa napakinggang panuto o mga hakbang ng isang gawain
Nakapagbibigay ng panuto na may tatlo hanggang apat na hakbang

Pagbabaybay PU
Ipakumpleto.
Salita Kahulugan Kasingkahulugan
PY
Balikan Ihanda ang Story Cube. PN
Tumawag ng mag-aaral upang ihagis ang Story
Cube.
O
Basahin ang sinasabi ng mukha na nakaharap
sa kaniya.
Gawin ito hanggang sa matapos ang kuwen-
tong napakinggan.
C
E D
Gawain ito sa isang cardboard.

EP
Gupitin at idikit upang makagawa

ng isang cube.
Gawin Natin
Sabihin:
Pakinggan ang mga panutong aking bibigkasin.
D
Isulat ang sagot sa isang malinis na papel. Sabihin nang dalawang beses
1. Isulat ang pangalan ng mga taong ang mga panuto. Bigyan ang mga
nabanggit sa kuwento. mag-aaral ng hudyat kung kailan
2. Iguhit kung saan nakatago ang sikretong nila isasagawa ang sinabi mong
rekado ni Mang Ador. panuto. Umikot upang makita
3. Iguhit at kulayan ang hitsura ng sombre- kung nakasusunod ang bawat isa.
rong pangarap naisuot ni Teo. Kung kinakailangan, ulitin ang pa-
4. Iguhit ang mukha ni Teo nang dumating nutong ibinigay.
si Apong Cion.
5. Itala ang mga pagkain na dala ng mga
kakilala ni Mang Ador.
255
Nakasunod ka ba sa mga panutong ibinigay?
Basahin muli ang bawat panuto.
Ipataas ang papel ng mga mag-aaral upang
makita kung nakasunod sila.
Itanong:
Ano ang mga ginawa mo at nakasunod ka sa
mga panutong ibinigay?
upang sila naman ang mag-isip ng panuto na
ibibigay nila sa kanilang kamag-aral.
Pabilugin ang mga mag-aaral.
Sabihin na kung sino ang may hawak ng bola
sa pagtigil ng musika ay siyang magbibigay ng
PY
panuto. Ang may hawak naman ng panyo ang
siyang magsasagawa ng ibinigay na panuto.
Gawin ito hanggang sa nakapagbigay na ang
lahat halos ng mga mag-aaral ng panuto.
Itanong:
O
Madali mo bang nasundan ang ibinigay na
panuto ng iyong kamag-aral?
Bakit? Bakit hindi?
Ano ang dapat tandaan sa pagbibigay ng panuto
C
Gawin Ninyo
Umisip ng panuto na may tatlo hanggang apat
na hakbang na ipagagawa sa ibang pangkat.
D
PN
Matapos ang inilaang oras, tawagin na ang
pangkat upang sabihin at ipagawa ang kanilang
E
inihandang panuto.
EP
3 Layunin
Nagagamit ang iba’t ibang uri ng pangungusap
D

Pagbabaybay PU
Muling pagsusulit
Balikan PN
Ipakita ang bawat pahina ng aklat na binasa.
Ipakuwento sa mga mag-aaral ang pangyayari
sa ipinakitang pahina.
256
Gawin Natin WG
Ipabasa ang mga pangungusap mula sa
kuwento.
“Teo, narinig mo ba ako?”

“Isang malaking sombrero! Dapat ang chef,
may sombrero!”
“Manood ka na lang muna, anak, at maghugas
ng plato.”
“Teo, hiwain mo…”
Basahin nang malakas ang mga pangungusap

nang may wastong intonasyon, bilis, at diin.
PY
Itanong:
Ano ang ipinahihiwatig ng unang
pangungusap?
Ikalawang pangungusap? Ikatlong
pangungusap?
O
Paano isinulat ang unang pangungusap?
Ikalawa? Ikatlo?
Ano ang ginamit na bantas sa bawat
pangungusap?
C
Paano ito binigkas?
Anong uri ito ng pangungusap?
Gawin Ninyo
D
WG
E
A, KM, p. 158.
Tawagin ang bawat pangkat upang magbahagi
ng kanilang natapos na gawain.
EP
Gawin Mo
KM, p. 160.
Paglalahat PS
Ano ang iba’t ibang uri ng pangungusap?
D
Tumawag ng ilang mag-aaral

Gumawa ng maikling rap tungkol dito.
upang magbahagi ng kanilang
inihandang rap.
Pagsasapuso
Itanong:
Paano mo maipagmamalaki ang kagalingan ng
mga Pilipino?
257
Subukin Natin
Gamitin ang larawan sa pagsulat ng iba’t ibang
uri ng pangungusap.
Kuhanin ang Index of Mastery

nito.
PY
4 Nakasusulat ng isang talatang naglalarawan
Layunin
Yugto ng Pagtuturo
O Munting Paalala sa Iyo

Pagbabaybay
C PU
Muling pagsusulit
Balikan
Itanong:
D
Sino ang pinakagusto mong tauhan sa kuwento? PN
Gayahin ang mga ginawa niya sa kuwento at
pahulaan ito sa kaklase.
E

mag-aaral upang magpahula.
EP
Gawin Natin PN
Itanong:
Sino-sino ang tauhan sa kuwento? Gumawa ng imaginary chart na
Ano ang kaniyang ginawa sa kuwento? katulad nito.
Ano ang kaniyang sinabi? Damdaming Mga Sinabi Ikinilos Damdaming
D
ipinakita? Tauhan Ipinakita
Ano ang masasabi mo sa bawat tauhan sa Huwag lalagyan ng label ang

kuwento batay sa natapos na tsart? bawat kolum.
Hayaang magbigay ang mga mag-aaral ng KM
kanilang pangungusap.
Isulat ang mga pangungusap sa
Ipabasa ang talatang natapos.
Itanong: anyong talata.
Tama ba ang pagkakasulat ng talata?
May pagkakaugnay ba ang mga pangungusap? Kuhanan ng mungkahi ang mga
Paano ito magiging mas maayos? mag-aaral at isulat ito sa pisara.
258
Gawin Ninyo KM
Ipagawa ang Pagyamanin Natin Gawin Ninyo A
Bilang 1, KM, p. 158. Bigyang puna ang natapos na
Gawin Mo
sulatin. Ibalik ito sa mga mag-
Pasulatin ang mga mag-aaral ng isang talata na
aaral upang maisaayos muli.
may tatlo hanggang limang pangungusap upang
ilarawan ang isang tauhan sa napakinggang
kuwento.
Paglalahat
isang talata?
Pagsasapuso
Itanong:
PY
Paano mo maipagmamalaki ang iyong sarili
talento?
5
O
Layunin
C
Pagbabaybay
D
Kung Natutuhan
Sumulat ng iba’t ibang uri ng pangungusap
E
tungkol sa mga nakikita sa loob ng silid-aralan.

EP
Magpakita sa mga mag-aaral ng iba’t ibang uri

ng pangungusap. Ipatukoy sa mga mag-aaral
kung anong uri ito. Magpabigay sa kanila ng
sariling pangungusap sa tinukoy na uri.
Gawaing Pantahanan
D
Gumawa ng album ng mga Pilipinong nakilala

sa mundo.
Pagtatapos
Ipaawit “ Ako ay Pilipino.”
259
6
Layunin
Naibibigay ang kahulugan ng mga salita sa pamamagitan ng sariling
karanasan
Pagbabaybay PU
Paunang pagsusulit
Pangkatin ang klase. Ipabasa ang Tuklasin Mo B,
KM, p. 155.
ang kanilang natapos na gawain.
PY
Itanong:
Ano ang ibig sabihin ng chef? White House?
Pagganyak
Itanong: PS
O
Ano-ano ang nais mong matutuhang lutuin?
Bakit nais mo itong matutuhan?
Pangganyak na Tanong Isulat sa pisara ang sagot
C
Bakit nakilala sa mundo ang chef sa kuwento? ng mga mag-aaral.
PS
Gawin Natin PB
Ipabasa ang Basahin Mo, KM, p155.
D
Itanong:
Sino ang kinilala ni Pres. Obama?
Bakit niya kinilala ang Pilipinong ito?
E
Ilarawan ang Executive Chef ng White House.

Tama bang kilalanin ang kaniyang galing sa
pagluluto?
EP
Sino-sino ang kakilala mong tagaluto?

Ano ang paborito mong luto niya?
Paano mo maipagmamalaki ang kanilang luto?
Gawin Ninyo PB
D
Ipagawa ang Pagyamanin Natin Gawin Ninyo B, Tumawag ng pangkat o mag-aaral

KM, p. 158-159. upang magbahagi ng kanilang
Gawin Mo sagot.
KM, p. 160.
Paglalahat
Itanong:
Pagsasapuso
Itanong:
Paano mo ipagmamalaki ang mga natatanging
Pilipino?
260
7 Layunin
Napagsusunod-sunod ang mga pangyayari sa binasang kuwento

Pagbabaybay PU
Pagtuturo ng salita
Balikan PN
Ano-ano ang pangyayari sa kuwentong
napakinggan? Isulat sa pisara ang sagot ng mga
mag-aaral. Ipabasa ito.
PY
Ipaayos ito ayon sa wastong
pagkakasunod-sunod.
Gawin Natin
Pangkatin ang klase. PN
Pag-usapan ang mga pangyayari sa binasang
Kung may pangkat na nagkaroon
O
balita.
Maghanda ng isang maikling pagsasadula nito. ng pagkakamali sa pagkasunod-
Matapos ang inilaang oras, tawagin ang sunod ng mga pangyayari, itanong
bawat pangkat upang maipakita ang kanilang sa klase kung paano nila maaayos
inihandang pagsasadula.
C ang kanilang pagtatanghal.
Itanong:
Tama ba ang pagkasunod-sunod ng mga
pangyayaring ipinakita ng bawat pangkat?
D
Gawin Ninyo
Bigyan ang bawat pangkat ng istrip na papel.
E
PB
Ipasulat dito ang mga parirala na magpapakita
ng tamang pagkasunod-sunod ng mga
pangyayari sa isang kuwentong napiling
EP
basahin ng pangkat. Isulat sa pisara ang sagot

Ipapaskil ito sa isang malinis na papel. ng mga mag-aaral.
Tawagin ang pangkat upang magbahagi ng
kanilang sagot.
Gawin Mo
Ipaalala sa mga mag-aaral ang isang kuwentong
D
kanilang nabasa.
Pagawain sila ng isang comic strip tungkol dito.
Paglalahat
Itanong:
261
8 Nagagamit ang iba’t ibang uri ng pangungusap
Layunin

Pagbabaybay PU
Muling pagsusulit
Balikan WG
Magpakita ng iba’t ibang larawan.
Hayaang magbigay ng iba’t ibang uri ng Isulat sa pisara ang sagot ng mga
PY
pangungusap ang mga mag-aaral na angkop mag-aaral. Ipabasa ito.
sa ipinakitang larawan.
Ipaayos ito ayon sa wastong
pagkakasunod-sunod.
Gawin Natin WG
O
Ipabasa muli ang teksto sa KM, p. 155.
Itanong: Kung may pangkat na nagkaroon
Ano-ano ang natutuhan mo sa binasa?
ng pagkakamali sa pagkasunod-
Ano-ano ang naging damdamin mo sa binasa?
C sunod ng mga pangyayari,
Anong uri ito ng pangungusap? itanong sa klase kung paano
Ano-ano ang tanong na nasa isip mo pa nila maaayos ang kanilang
D
matapos mabasa ang teksto? pagtatanghal
Gawin Ninyo WG
E

Ikuwento sa pamamagitan ng iba’t ibang uri ng
pangungusap ang karanasan ng pangkat sa Isulat sa pisara ang sagot
EP
natapos na gawain.
Matapos ang inilaang oras, tawagin ang pangkat ng mga mag-aaral.
upang basahin ang natapos nilang gawain.
Gawin Mo
Sumulat ng iba’t ibang uri ng pangungusap
tungkol sa pagmamalaki mo sa pagiging
D
magaling ng mga Pilipino.

Paglalahat
Itanong:
Kailan ginagamit ang iba’t ibang uri ng
pangungusap?
262
Subukin Natin
Panuto: Piliin ang letra ng wastong
pangungusap sa sumusunod na tanong.
1. Aling pangungusap ang angkop na
gamitin kung may ipakukuha kang
gamit sa iyong kaklase?
a. Kuhanin mo nga iyong aklat ko sa
mesa.
b. Hanapin mong madali ang aklat ko!
c. Asan na ang ipinakukuha kong
aklat sa iyo?
d. Pakikuha mo nga ang aking aklat
na nasa mesa.
2. Anong pangungusap ang iyong
sasabihin sa isang bago mong kamag-
PY
aral?
a. Hoy, sino ka?
b. Ano ang iyong pangalan?
c. Saan ka galing?
d. Bakit ka lumipat ng paaralan?
3. Nakakuha ka ng mataas na marka sa
O
pagsusulit, paano mo ito ibabalita sa
iyong magulang?
a. Yahoo! Nanay, ako ang
pinakamataas sa pagsusulit!
b. Nay, mataas ang aking nakuha sa
C
pagsusulit.
c. Nanay! Nanay! Mataas ang aking
marka sa pagsusulit.
D
d. Mataas ang aking nakuhang marka
sa pagsusulit!
4. Nasalubong mo ang iyong guro sa loob
ng paaralan, ano ang iyong sasabihin?
E
a. Hello, Ma’am!
b. Magandang umaga po!
c. Ako na po ang magdadala ng
EP
inyong gamit
d. Saan po kayo pupunta?
5. Alin ang wastong pangungusap kung
may nagtanung saiyo kung sino ang
Pambansang Bayani natin?
a. Pambansang bayani natin si
D
Dr. Jose Rizal?

b. Pambansang bayani natin si
Dr. Jose Rizal!
c. Pambansang bayani natin si
Dr. Jose Rizal.
d. Pambansang bayani natin, si
Dr. Jose Rizal.
Pagsasapuso
Ipagawa ang Isapuso Mo, KM, p161.
263
9
Layunin
Naipakikita ang nakalap na impormasyon sa pamamagitan ng
nakalarawang balangkas o diyagram

Pagbabaybay
PU
Ipagpatuloy ang gawain sa ikalawang araw ng
linggong ito.
Balikan
PY
PB
ang natapos na picture book sa binasang
teksto.
Ipakuwento ang binasa sa pamamagitan ng
ginawang picture book.
O
Gawin Natin PB
Itanong:
Sino-sino ang natatanging Pilipino noon at
ngayon?
Bakit sila kinilala?
C Isulat sa pisara ang sagot ng mga
Pangkatin ang klase. mag-aaral.
Ipabasa ang Basahin Mo B, KM, p. 156 – 157 at
pasagutan ang balangkas na nasa Pagyamanin Sa halip na isusulat ang tungkol
D
Natin Gawin Ninyo B, KM, p. 159. kay Marcela, isusulat ng mga
Matapos ang inilaang oras, tawagin ang pangkat mag-aaral ang natutuhan nila sa
upang ibahagi ang natapos na organizer.
E
binasang teksto.
Itanong:
Sino-sino ang natatanging Pilipino noon?
Ngayon?
EP
Sino sa kanila ang nais mong tularan? Bakit?

Paano mo siya tutularan?
Gawin Mo PB
B, KM, p. 158 – 159.
D
Paglalahat
Itanong:
Ipagawa ang Isaisip Mo, KM, p. 161.
Pagsasapuso
Ipagawa ang Isulat Mo B, KM, p 161.
264
Layunin
0
Pagbabaybay PU
Gawaing Pantahanan PS
Magsagawa ng panayam/ interbiyu upang
malaman mo at makagawa ng listahan ng mga
taong dapat ipagmalaki ng inyong pamayanan.
PY
Pagtatapos
Ipabigkas sa mga mag-aaral.
PILIPINO: Piling Lipi Tayo

Wans Cuyco
O
Isang pagkakataon ang sa ami’y bumangon,
Sa matinding pagkalungkot isang dapit-hapon;
Noong isang kababayan ang siyang humamon,
C
Maling pagkilala sa bayan ang kaniyang tugon.
Lingid sa aming kaalaman ang iyong kadakilaan,

Kadalasa’y hinahamak, tinatanggi’t kinahihiya;
D
Waring tinatago ang maganda mong katauhan,
Na dapat hinahangaan ng buong sanlibutan.
E
Wala nang hihigit pa kung kanino man ikumpara,

Mga tao, tanawin, at nakagisnang paniniwala;
Siyensiya, sining at kalakal tayo’y nangunguna,
EP
Maging sa palaro tinatalo ang banyaga.
Malayong lupain man ang aming marating,

Itulak man ng pagkakataong iiwan ka namin;
Walang ibang sumpa kundi ika’y muling
D
makapiling, Taas-noong ipapamahagi ang

taglay mong galing.
Paulit-ulit mang iluwal sa mundong ito,

Hihilingin kay Bathala isilang muli’t muli sa’yo;
Dakila ka Pinoy walang kapantay ang pangalan
mo,
Piling lipi ka ikararangal sa buong mundo!
https://www.facebook.com/notes/filipino-pride/isang-tula-para-
sa-pinoy/240269903383
265
Pangkatang Gawain
Bumuo ng mga tanong na gamit ang iba’t ibang uri ng pangungusap upang makakuha
ng impormasyon sa taong napiling kapanayamin/mainterbiyu.
RUBRICS
Puntos Pamantayan
Nakabuo ng mga maraming tanong na gamit ang mga uri ng
5
pangungusap at nakapagpanayam / nakapag-interbiyu
Nakabuo ng ilang tanong na gamit ang mga uri ng pangungusap
4
at nakapagpanayam / nakapag-interbiyu
PY
Ilang tanong ang nabuo gamit ang mga uri ng pangungusap at
3
at nakapagpanayam / nakapag-interbiyu
O
C
E D
EP
D
266
ARALIN
ARALIN
17
17 Kabayanihan
Kabayanihan
sasaPanahon
Panahon ng Kalamidad
ng Kalamidad
Naisasakilos ang napakinggang awit
napakinggan awit
PY
Nasasagot ang bakit at paano F4PN-IVdf-3-2
Wikang Binibigkas
- sa pagsasabi ng puna F4PS-IVc-12.6
- sa pagbibigay ng mungkahi F4PS-IVd-12.17
Gramatika
O
Nagagamit ang mga uri ng pangungusap sa pakikinig ng debate tungkol sa
isang isyu F4WG-IVc-g-13.3
Nagagamit ang uri ng pangungusap sa pag-interbiyu F4WG-IVd-e-1.10
Pag-unlad ng talasalitaan
C
Nabibigyang- kahulugan ang matalinghagang salita
ng salita F4PT-Vd-e-13.4
D
Pag-unawa sa binasa
Nasasagot ang mga tanong na bakit at paano sa tekstong pang-impormasyon –
discussion F4P8-IVb-c-3.2.1
discussion
E
Nasusuri kung ang pahayag ay opinyon o katotohanan F4PB-IVd-19

EP
Nakagagamit ng pangkalahatang sanggunian ayon sa pangangailangan

F4EP-IVc-6
Naipapakita ang nakalap na impormasyon sa pamamagitan ng nakalarawang
balangkas o diyagram
dayagram F4EP-Iva-d-8
Nakasusulat ng talatang nagsasalaysay F4PU-IVc-2.1
D
Nakasusulat ng editoryal F4PU-IV-d-f-2.6
267
Paunang Pagtataya
A. Basahin ang talata.
Sa ikabubuti ng tao, ang pamahalaan ay itinatag. Bawat mamamayan
ay dapat sumunod sa batas ng bansa. Uunlad ang bansang Pilipinas kapag
nagkaisa ang bawat mamamayan nito. Sino-sino ang dapat magpahalaga
sa kalayaan ng bansang ito. Oo, maraming bayani ang nag-alay ng kanilang
buhay upang maging maunlad at malaya tayong mga Pilipino. Kilalanin sila at
ipagmalaki! Kayo, kabilang ka ba sa tunay na Pilipino?
- Hango sa MISOSA Filipino
B. Sipiin ang hinihinging pangungusap ayon sa tsart. Gawin ito sa isang malinis na
papel.
Pasalaysay Patanong Pautos Padamdam
PY
Layunin
1 Naisasakilos ang isang napakinggang awit
Nasasagot ang bakit at paano
O
Naibibigay ang kahulugan ng mga salita sa pamamagitan ng pormal
na depinisyon
Mahahalagang Tanong
Sabihin:
C
Ano-ano ang dapat nating gawin upang maging bayani sa panahon ng kalamidad?
Kailan katotohanan ang isang pahayag?Kailan ito nagiging opinyon?
D
Pagbabaybay PU
Paunang pagsusulit
E
Maghanda ng sampung salitang hiram na natu-

tuhan sa ibang asignatura.
EP
Itanong: Ipasulat at ipaguhit ang mga sali-
Ano ang ibig sabihin ng baha? Hupa? Tinangay? tang ito sa Pasaporte ng mga Sal-
Ipagamit ang mga bagong salita sa sariling ita.
pangungusap.
D
Pagganyak PS
Ipaawit: “Ang Ulan ay Pumapatak.”
Pagawaan ito ng kilos sa mga mag-aaral.
Itanong: Sundin ang protocol sa pagtuturo
Ano ang mangyayari kung patuloy na uulan sa ng awit.
isang lugar?
kanilang karanasan.
268
PY
O
PS
Bakit maraming bahay ang bida ng ating
kuwento? C
Gawin Natin
Ipakita ang pabalat ng aklat. AL
D
Itanong:
Ano-ano ang gusto mong malaman sa kuwento?
E
Gabayan ang mga mag-aaral na

Ipabasa ang mga tanong na ibinigay ng bawat makagawa ng mga tanong.
isa. Ipasulat ang mga tanong na
EP
Sabihin na ito ang kanilang magiging gabay sa

pakikinig ng kuwentong iyong babasahin. kanilang gagawin sa kanilang
Reader’s Response Journal.
Ang Batang may Maraming -Maraming Bahay
Genaro R. Gojo Cruz
LG & M Maaaring gumamit ng ibang
D
kuwento na may katulad na tema

mga tanong na ibinigay bago ang pakikinig ng
kuwento. PN
Ipabasa ang bawat tanong at ipabigay sa mga
mag-aaral ang kanilang sagot.
Itanong:
Bakit maraming bahay sina Koko?
Bakit naiinggit sa kaniya ang mga kaibigan?
Paano nagbago si Koko?
Pagtatapos Ipasulat ang sagot ng mga mag-
Itanong: aaral sa kanilang Reader’s
Katulad ka ba ni Koko? Bakit at paano? Response Journal.
269
2 Layunin
Nasasagot ang mga tanong tungkol sa napakinggang kuwento

Pagbabaybay PU
Ipakuha ang diksiyonaryo. Ipatukoy ang ka-
hulugan ng bawat salita na lilinangin sa ling-
gong ito.
Balikan
PY
PN
Itanong:
Bakit maraming bahay sina Koko?
Gawin Natin
Ipagawa ang Gulong ng Kuwento. Ihanda ang Gulong ng Kuwento
bago ang aralin na ito.
O
Gumupit ng dalawang
magkasinlaking bilog.
Hatiin sa tatlong bahagi ang unang
C bilog.
Gupitin ang isang bahagi nito.
Isulat sa dalawang bahagi ang tulad
D
ng nasa unang bilog sa kaliwa.
Hatiin sa anim na bahagi ang
ikalawang bilog. Wala kang
E
gugupitin dito.
Isulat sa bawat bahagi ang mga
tanong tungkol sa kuwento.
EP
Gayahin ang ikalawang bilog sa

kaliwa.
Ipatong ang unang bilog sa ikala-
wang bilog. Pagkabitin ang mga
ito sa pamamagitan ng one-head
D
fastener.
Siguraduhin na maluwag ang
pagkakakabit ng mga bilog upang
makaikot nang maayos ang unang
bilog.
Tumawag ng mag-aaral upang sagutin ang

mga tanong na nasa unang bilog.
270
Tumawag muli ng mag-aaral upang paikutin
ang unang bilog. Kailangan niyang sagutin ang
nakalabas na tanong sa butas kapag tumigil
ang pag-ikot ng gulong.
tanong na inihanda.

Pag-usapan ang katangian ni Koko.
ng kanilang puna para kay Koko.
Itanong:
Kung nakikinig ngayon si Koko, matutuwa kaya PS
PY
siya sa mga sinasabi mo? Bakit? Bakit hindi?
Ano ang mga dapat mong tandaan upang hindi
makasakit ng kalooban ng ibang tao kapag
nagsasabi ka ng puna sa kanila?
O
Gawin Mo PS
Pakuhanin ang bawat isa ng kapareha.
Bigyan ang bawat pares ng pagkakataon na Ipasulat ang sagot ng mga
makapagbigay ng puna sa bawat isa.
C
mag-aaral sa kanilang
Tumawag ng ilang pares upang ibahagi ang
kanilang damdamin habang nagbibigayan ng Reader’s Response Journal.
puna sa isa’t isa.
D
3
E
Layunin
EP
Nagagamit ang mga uri ng pangungusap sa isang debate

Pagbabaybay PU
Muling pagsusulit
D
Balikan PN
Itanong:
Ano ang nangyari kina Koko?
Gawin Natin
PS
Itanong:
Ano ang ginagawa ninyo kapag may paparating Paalalahanan ang mga mag-
na bagyo?
aaral na hindi makasasakit ng
Tama ba ito?
Kuhanin ang iba’t ibang opinyon ng mga mag- damdamin ng kanilang kaklase.
aaral tungkol dito.
271
Itanong:
sariling opinyon tungkol sa isang isyu?
Paano mo sasabihin sa iyong kaklase na hindi
ka sang-ayon sa kaniyang sinabi? Paalalahanan ang mga mag-
aaral na hindi makasasakit ng
Matapos ang inilaang oras, tawagin ang bawat damdamin ng kanilang kaklase.
pangkat upang mag-ulat ng natapos nilang
gawain.
Itanong:
Ano-anong uri ng pangungusap ang ginamit?
Gawin Ninyo
Pabunutin ang bawat pangkat kung sino ang
panig ng oo at kung sino sa hindi. Gabayan ang mga mag-aaral sa
PY
Pag-usapan ang kanilang panig sa tanong na: pagpili ng kanilang papanigan.
Dapat bang lumikas agad sa evacuation center Magbigay sa mga mag-aaral ng
kung may babala ng bagyo? karagdagang impormasyon tung-
Dapat bang iwanan ang bahay at mga ari-arian?
Matapos ang inilaang oras, magkaroon ng kol sa isyung ibibigay.
debate.
O
Gamitin ang rubrics na ito sa pagbibigay halaga
sa kanilang ginawa. Ipaliwanag muna ito sa
mga mag-aaral.
C
Rubrics sa Pagdedebate
Krayterya 1 2 3
D
Pananaw Nailahad nang Nailahad nang Hindi nailahad
buong linaw at buong linaw at nang malinaw at
organisado ang organisado ang organisado ang
E
lahat o halos lahat karamihan sa pananaw

ng pananaw mga pananaw
EP
Paggamit ng mga Maraming May ilang Walang

impormasyon at suportadong suportadong suportadong
halimbawa impormasyon at impormasyon at impormasyon at
halimbawa ang halimbawa ang halimbawa ang
argumento argumento argumento
D
Kalakasan ng Malakas at Malakas at Hindi malakas at

argumento kapani-paniwala kapani-paniwala kapani-paniwala
ang lahat o ang karamihan sa ang argumento
halos lahat ng argumento
argumento
Tinig ng Buong linaw na Naririnig nang Hindi naririnig
magkatunggali naririnig ang tinig sapat ang tinig ng ang tinig ng
ng magkatunggali magkatunggali magkatunggali
Kahandaan Lubos ang May kahandaan Walang
kahandaan kahandaan
272
Paglalahat
Itanong:
Ano-ano ang dapat tandaan sa pakikipag-
debate?
Pagsasapuso
Itanong:
Ano ang gagawin mo kung may hindi ka sang-
ayon sa isang napakinggang pahayag?
Paano mo ito sasabihin?
4 Nakasusulat ng editoryal
Layunin
PY
Pagbabaybay PU
O
Balikan PN
Itanong:
Bakit nakaligtas sina Koko sa isang sakuna?
C
Gawin Natin
PB
Ipabasa ang editoryal na nasa Basahin Mo A,
KM, p. 163-164. Tukuyin ang mga pangyayaring
D
Itanong: pabibigyang buhay sa bawat
Tungkol saan ang binasang editoryal? pangkat ng klase. Umikot at
Ano-ano ang forecast ng PAG-ASA? gabayan ang bawat pangkat upa-
E
Ano ang opinyon ng editor sa gawain na ito ng

naturang ahensiya? ng maisagawa nang tama ang
Ano ang naging ulat ng World Bank tungkol sa gawain.
EP
bansa?
Ano ang opinyon dito ng editor?
Ano-anong pangungusap sa binasang editoryal
ang katotohanan? Opinyon?
Saan nagmula ang mga impormasyon na
inilahad ng editor?
D
Paano mo nasabi?
Ano ang nilalaman ng isang editoryal?
Ano ang kabuuang opinyon ng editor sa
kahandaan ng Pilipinas sa kalamidad?
Ipabasang muli ang editoryal. KM

Itanong:
Paano ito isinulat?
Paano sinabi ng editor ang kaniyang opinyon?
Ano-anong uri ng pangungusap ang kaniyang
ginamit?
273
Gawin Ninyo PS
Pag-usapan sa pangkat ang kanilang sariling
opinyon tungkol sa kahandaan ng Pilipinas sa
kalamidad.
Sagutin: Handa nga ba ang bansa sa
kalamidad?
Pag-usapan sa pangkat ang opinyon ng editor
sa isyung ito at kung sang-ayon sila o hindi.
Pagbigyang katwiran ang kanilang sagot.
5 Layunin
PY

Pagbabaybay
O
Kung Natutuhan
Gumawa ng dalawang pangungusap
na nagsasaad ng opinyon at dalawang
C
pangungusap na nagpapahayag ng
katotohanang tumatalakay sa kahandaan ng
mga Pilipino sa kalamidad.
D
Pangkatin ang mga mag-aaral. Basahin at
unawain ang editoryal sa KM sa pp. 170-171.
E
Isulat sa kuwaderno ang kasagutan.

Unang Pangkat
Itala ang mga pangungusap na nagpapahayag
EP
ng opinyon.
Ikalawang Pangkat
Itala ang mga pangungusap na nagpapahayag
ng katotohanan.
Gawaing Pantahanan
Ipagawa ang nasa Pagyamanin Natin Gawin
D
Mo A, KM, p. 172.
Pagtatapos
Itanong:
Paano mo maipakikita ang pagiging handa sa
kalamidad?
Gumawa ng tseklist ng mga dapat mong
isagawa bilang paghahanda sa darating na
bagyo.
274
6
Layunin
Nasasagot ang mga tanong na bakit at paano tungkol
sa tekstong pang-impormasyon

Pagbabaybay PU
Paunang pagsusulit
Pagganyak
PS
Itanong:
Gaano kayo kahanda sa isang kalamidad?
PY
Paghawan ng Balakid
Ipagawa ang Tuklasin Mo B, KM, p. 163
Gawin Natin PB
Ipabasa ang Basahin Mo B, KM, p. 165-168.
Itanong:
O
Ano-ano ang dapat tandaan kapag nakarinig
na ng babala sa paparating na bagyo?
Kapag may bagyo?
Pagkatapos ng bagyo?
Ano-ano ang dapat nakalagay sa isang
C
emergency kit?
Ano-anong pagkain ang dapat ihanda?
D
Ano pa ang dapat ihanda?
Bakit kailangang maging handa sa kalamidad?
Paano ka magiging handa sa kalamidad?
E
Gawin Ninyo PB
Pasagutan ang Pagyamanin Natin Gawin Ninyo
EP
A, KM, p. 169-170.
Gawin Mo
Gumawa ng isang poster tungkol sa pagiging
handa sa kalamidad.
Paglalahat
Itanong:
D

Pagsasapuso
Itanong:
Paano ka magiging bayani sa gitna ng
kalamidad?
275
7 Layunin
Nasusuri kung ang pahayag ay opinyon o katotohanan

Pagbabaybay PU
Pagtuturo ng salita
Pagganyak PS
Itanong:
Handa ba ang inyong pamayanan sa
kalamidad?
PY
Paano mo nasabi?
Gawin Natin PS
Ipabasang muli ang Basahin Mo A, KM, p. 163-
164.
Itanong:
Ano-anong pangungusap sa binasang
O
editoryal ang katotohanan? Opinyon?
Paano mo nasabi? Itama kung may maling
Ano ang pagkakaiba ng katotohanan sa
kasagutan.
opinyon?
C
pangungusap na nagsasabi ng katotohanan?
Opinyon?
D
sariling pangungusap na katotohanan at
editoryal.
Gawin Ninyo
E
PB
KM, p. 170-171.
EP
Gawin Mo
Magpagupit ng isang editoryal sa lumang
diyaryo. Pabilugan ang mga pangungusap
na katotohanan. Salungguhitan ang mga
pangungusap na opinyon.
D
Paglalahat
Ipagawa Isaisip Mo, KM, p. 17.
Pagsasapuso
276
8 Nakasusulat ng editoryal
Layunin

Pagbabaybay PU
Muling pagsusulit
Balikan PS
Itanong:
Paano magiging handa sa kalamidad?
Gawin Natin
PY
EP
Ipakuha ang ginawang tsart ng Disaster at
Bantang Panganib sa Aming Lugar.
Itanong:
Ano ang mga impormasyon na nakuha mo
mula sa ginawang talaan?
Sino ang nakatulong mo sa paggawa nito?
O
Masasabi mo bang handa na ang inyong
pamayanan sa kalamidad? Bigyang katwiran
ang sagot na ibibigay ng mga mag-aaral.
C
Ipabasa muli ang editoryal sa KM, p. 170-171.
Itanong:
Paano isinusulat ang isang editoryal? KM
Paano ipinapahayag ang isang opinyon?
D
editoryal?
Gawin Mo
E
Ipagawa ang tsart na makikita sa KM, p. 172. EP

EP
9
Layunin
Nakasusulat ng editoryal
D

Pagbabaybay PU
Gawin Natin PS
Tumawag ng ilang mag-aaral na magbaba-
hagi ng kanilang sagot sa naunang gawain.
Pag-usapan ang sagot na ibinigay ng mga
mag-aaral.
277
Gawin Mo
Ipagawa sa mga mag-aaral ang gawain na
nasa Isulat Mo, KM Bigyang puna ang natapos na
Ipasuri ang natapos na sulatin gamit ang tseklist sulatin. Ibalik ito sa mga mag-
na nasa KM, p. 173. aaral upang maisulat nila nang
Matapos ang inilaang oras, makipagpalit ng maayos.
papel upang ang makapagbigay ng sariling
puna ang isang kaklase.
10 Layunin
PY
Pagbabaybay
Gawaing Pantahanan
Gumawa ng disaster plan para sa sariling
O
pamilya.
Pagtatapos http://www.bloglovin.com/view-
er?post=913090727&group=0&-
Kahit
ni: Ariana Trinidad
C frame_type=a&blog=6832515&-
frame=1&click=0&user=0
Binagyo ang Pilipinas
kahit wala namang bagyo!
D
Umikot ang mga tubig
kahit hindi naman trumpo!
Lumutang ang mga bahay
E
kahit hindi naman barko!

Natumba ang mga puno
kahit hindi naman lumpo!
EP
Lumikas din ang marami

kahit hindi naman baha!
Humingi pa ng abuloy
kahit hindi naman luksa!
Sinisi pa ang gobyerno
kahit hindi naman gumawa!
D
Bayani ay naglitawan
kahit hindi naman Rizal!
Dagsa ang nagsitulong
kahit hindi naman kawal!
At naging madasalin
kahit hindi naman banal!
Nagwika ng panalangin
kahit hindi naman dasal
278
Basahin ang balita at bumuo ng isang editoryal.
Kuwento ng kabayanihan: Guro na nagligtas ng mga kababayan,

nasawi sa hagupit ni 'Yolanda'
Sa panahon ng kalamidad, lumulutang ang mga kuwento ng kabayanihan.

Mga taong handang isugal ang buhay para sa kapakanan ng iba. Sa Concepcion,
Iloilo, isang 52-anyos na guro ang nasawi matapos mabagsakan ng puno habang
tinutulungan makalikas ang kaniyang mga kababayan.
Pero nanindigan umano ang gurong si Rogelio na magampanan ang kaniyang

tungkulin bilang rescue volunteer nang sandaling iyon.
PY
"Nagkulang sila sa preparasyon at sa gamit. Wala silang helmet, wala ring
botang pang-rescue," kuwento ni Gng Estrella. "Sabi niya gagawin daw niya ang
kaniyang obligasyon at iyon ang pagtulong sa mga tao."
O
Sa kasagsagan ng pananalasa ni Yolanda, ilang kababayan ang pinuntahan
at pinasakay ni Rogelio sa trak para lumikas. Pero dahil sa lakas ng hangin
at ulan, isang puno ang bumagsak sa trak at napuruhan ang guro na naging
dahilan ng kaniyang pagkamatay.
C
Ngayon wala na si Rogelio, inaalala ngayon ng pamilya ang kinabukasan ng
apat na anak na kaniyang naiwan lalo pa'y siya lang ang inaasahan ng pamilya.
D
Umaasa ang pamilya na sana'y matutulungan sila ng pamahalaan. -- FRJ,
GMA News
E
Lagyan ng tsek ang pamantayan sa pagsulat ng editoryal.
RUBRICS
EP
Tseklist
Pamantayan
Oo Hindi
Nagkaroon ng kawili-wiling panimula,
maikli lamang upang akitin ang
D
mambabasa
Nabuo ang katawan sa pamamagitan
ng paglalahad ng mga katibayan
nang maayos at malinaw
Nailahad lamang ang katwiran
Nahayaang ang mambabasa ang
gumawa ng sariling pagpapasiya
Wasto ang ginamit na panauhang
panghalip
Puntos
279
ARALIN
18 Pangangalaga sa Tungkulin
at Karapatan ng Mamamayan
Nasasagot ang bakit at paano F4PN-IVd-f-3.2
Wikang Binibigkas
PY
Nagagamit ang magagalang na pananalita sa iba’t ibang sitwasyon (pag-oorder
gamit ang internet) F4PS-IVe.12.18
Gramatika
Nagagamit ang mga uri ng pangungusap sa pakikipagtalastasan F4WG-
IVb-e-13.2
O
Naibibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng pormal na depinisyon ng
salita F4WG-IVb-e-13.2
Pag-unawa sa Binasa
C
Naibibigay ang bagong natuklasang kaalaman mula sa binasang teksto F4PB-
IV-e-15
Nakakukuha ng tala mulasa binasang teksto F4EP-IV-b-e-10
D
Nakasusulat ng talatang nagbibigay- ulat tungkol sa isang pangyayaring
nasaksihan F4PU-IVe-2.1
E
Panonood
Naiuugnay ang sariling karanasan sa pinanood F4PD-Ib-e- 8
EP
Paunang Pagtataya
Anong uri ng pangungusap ayon sa gamit ang sumusunod?
Isulat ang PS kung pasalaysay, PT kung patanong, PU kung pautos o pakiusap at PD
kung padamdam.
1. Tumulong ka sa paglilinis ng pamayanan.
D
2. Paano ka makatutulong sa isang mag-aaral na inaapi?

3. Naku! Napakaraming tao ang sumama sarally.
4. Nagkaisa ang lahat sa pagtatanim sa kagubatan.
5. Pumili kayo ng magaling na pinuno ng bayan.
280
Layunin
1 Nasasagot ang tanong mula sa napakinggang teksto
Naibibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng pormal na
depinisyon ng salita
Mahahalagang Tanong
Sabihin:
Paano pinangangalagaan ng pamahalaan ang ating mga karapatan at tungkulin?
Paano mo ipakikita ang paggalang sa pakikipagtalastasan lalo na kung naka-online
ka?
PY
Pagbabaybay PU
Unang pagsusulit
O
Itanong:
Ano ang ibig sabihin ng superhero? Chloro-
flourocarbons? Ozone layer? Segregate? Recycle?
Patingnan ang kahulugan ng mga salita sa
C
diksiyonaryo.
pangungusap.
D
Pagganyak PS
Magpakita ng mga larawan ng superhero. Maghanda ng mga larawan ng
E
Itanong: superhero o kaya naman ay

Sino sa kanila ang pinakagusto mo? Bakit? ipatukoy ang mga ito sa mga
EP
mag-aaral o kaya naman ay

ipagaya ang paborito nilang
superhero.
Ano ang ginawa ng superhero sa ating kuwento?
D
Gawin Natin AL
Pag-usapan ito.
Itanong:
Ipatala ang mga tanong na
ginawa ng mga mag-aaral sa
kanilang kuwaderno. Sabihin sa
Sino ang tagaguhit?
kanila na hahanapin nila ang
Itanong:
Batay sa mga larawang nakita ninyo, ano ang
gusto ninyong malaman sa kuwento?
281
Tumawag ng ilang mag-aaral upang magbasa sagot sa kanilang tanong habang
ng kanilang nasulat na tanong. nakikinig ng kuwentong iyong
Itanong: babasahin. Paalalahanan din ang
Sino si Basura Kid? mga mag-aaral na kung marinig
nila ang sagot sa tanong nila,
Basahin nang malakas ang kuwentong kailangan nilang isulat ito nang
Basura Kid tahimik sa tapat ng tanong na
Elvin G. Luciano kanilang isinulat.
Itanong: PN
Sino si Basura Kid?
Kung may mga tanong na mag-
Bakit ito ang tawag sa kaniya?
kakatulad, itanong sa mga mag-
aaral kung magkatulad ba sila ng
PY
Balikan at ipabasa nang tahimik ang mga
mga sagot, kung hindi, itanong
tanong na ginawa ng mga mag-aaral bago
kung ano ang kanilang sagot.
mapakinggan ang kuwento.
Tumawag ng mga mag-aaral upang mabasa
Kung mayroong hindi, ipabasa
ang kanilang tanong at sagot mula sa
ito at hingin ang tulong ng ibang
O
napakinggang kuwento,
mag-aaral upang masagot ang
Itanong: naturang tanong.
Nasagot ba ang lahat ng mga ginawa mong
tanong?
C
Gawain Ninyo PN
D
Pag-usapan ang mga pangyayari sa kuwentong
napakinggan.
Papiliin ang bawat pangkat na bibigyang buhay.
E

pangkat upang ipakita sa klase ang inihandang
pagtatanghal.
EP

Gawin Mo
Ipaguhit sa isang malinis na papel ang bahagi
ng kuwentong naibigan.
Ipapaskil ito sa gallery sa loob ng silid-aralan.
D
Paglalahat
Itanong:
Anong rating ang ibibigay mo sa kuwento?
282
2 Layunin
Naibibigay ang bagong natuklasang kaalaman mula sa binasang

teksto

Pagbabaybay PU
Itanong sa mga mag-aaral ang pagkakaunawa
nila sa bawat salitang lilinangin sa linggong ito.
Pagtalakayan ang mga sagot na kanilang ibin-
PY
igay.
Itanong ang nabagong pagpapakahulugan ng
mga mag-aaral sa mga salitang lilinangin.
Balikan PN
Sino si Basura Kid?
O
Ano ang ginawa niya sa kuwentog
napakinggan?
Gawin Mo
C PN
KM, p. 180-181.
D
mag-aaral upang magbahagi ng kanilang
natapos na gawain.
Ipabasa ang mga isinulat sa pisara. Gumawa ng isang talahanayan sa
E
Itanong: pisara.
Ano-ano ang dati mong kaalaman tungkol sa Isulat sa isang hanay ang mga
pagsasaayos ng mga basura? Responsable dating kaalaman at sa isa naman
EP
sa pagkakaroon ng maruming kapaligiran? ay ang mga bagong kaalamang

Tungkulin mo sa kapaligiran? ibinahagi ng mga mag-aaral.
Saan mo ito natutuhan?
Nabago ba ang mga kaalaman mong ito?
Ano-ano ang natutuhan mo sa kuwentong
D
napakinggan?
Ano ang plano mo ngayon, matapos matutuhan
ang ilang mga bagay buhat sa napakinggang
kuwento?
Pagsasapuso
Itanong:
Ano ang gagawin mo upang mapangalagaan
ang iyong kapaligiran?
283
3 Layunin
Nagagamit ang iba’t ibang uri ng pangungusap sa pagpapakilala ng
produkto
Nagagamit ang magagalang na pananalita sa pag-oorder nang online

Pagbabaybay PU
Muling pagsusulit
Balikan WG
Itanong:
Ano-ano ang iba’t ibang uri ng pangungusap?
PY
kanilang halimbawa. Itala sa pisara ang sagot ng mga
Itanong: mag-aaral.
Paano isinusulat ang pangungusap na
pasalaysay? Patanong? Padamdam? Pautos/
O
Pakiusap?
Paano ito binibigkas?
Gawin Natin
Itanong:
C
Ano ang dapat nating gawin upang makatulong
sa paglilinis ng ating kapaligiran?
D
Anong karapatan mo ang naibibigay kung
aayusin natin ang ating mga basura?
Paano mo mahihikayat ang ibang mag-aaral na Isulat sa pisara ang sagot ng mga
E
pangalagaan ang ating kapaligiran? mag-aaral.
Ipabasa ang isinulat na mga pangungusap sa

EP
pisara.
Itanong:
Anong uri ng pangungusap ang bawat isa?
Paano ito isinulat?
D
Gawin Ninyo PS
Hayaang maglibot ang pangkat upang
maghanap ng mga bagay sa paligid na
maaaring i-recyle. Gabayan ang mga mag-aaral sa
Bigyan ng sapat na oras ang bawat pangkat na paglilibot sa paaralan. Huwag
maisagawa ang kanilang produkto. pababayaan na sila lamang ang
Papaghandain ang pangkat ng iba’t ibang uri umalis.
ng pangungusap upang ipakilala ang kanilang
produkto.
Ipakikita nila ang kanilang produkto sa isang
teleradyo.
284
pangkat upang ipakita ang kanilang produkto.
Itanong:
Ano-anong uri ng pangungusap ang ginamit sa
pagpapakilala ng kanilang produkto?
Gawin Mo
Pagawain ang mga mag-aaral ng iba’t ibang
uri ng pangungusap tungkol sa nagustuhang
produkto na ipinakitang pangkat. Magkunwaring
oorder nang on-line.
mag-aaral upang basahin ang kanilang mga
PY
pangungusap.
Itanong:
Ano-ano ang dapat tandaan kung mag-oorder
nang on-line?
Paglalahat
O
Itanong:
Kailan ginagamit ang pangungusap na
pasalaysay? Patanong? Padamdam? Pautos/
Pakiusap?
C
Subukin Natin
Bumuo ng tigdalawang pangungusap sa
sumusunod na sitwasyon.
D
A.Namasyal ka at may nakitang magandang
hardin.
E
1.
2.
B. May gustong kang bilhing produkto sa isang
EP
parke.
1. Kunin ang Index of Mastery nito.
2.
C. May nakita kang batang hinahabol ng aso.
1.
D
2.
D. May isang turistang nagtanong tungkol sa
tanyag na lugar sa inyong lugar.
1.
2.
285
Layunin
4 Nakasusulat ng isang talatang nagsasalaysay ng isang
pangyayaring nasaksihan

Pagbabaybay PU
Itanong muli ang pagpapakahulugan ng mga
mag-aaral sa bawat salitang nililinang.
Pagganyak
PY
PN
Itanong:
Isulat ang sagot ng mga mag-
Bakit tumambak ang basura sa lugar nina
aaral sa pisara.
Boyet?
Nangyayari ba ito sa inyong sariling lugar?
Gawin Natin
O
PS
Itanong:
Ano-ano ang nasaksihan mo sa mga mag-
aaral habang kumakain sa kantina? Palaruan?
Kalsada?
C
Magtalaga ng kapareha at pag-usapan ang Maaaring dalahin munasa mga
sagot sa mga tanong na ibinigay. lugar na binanggit ang mga mag-
D
Matapos ang pag-uusap ng magkakaparehas, aaral. Maaari ring namang ipaga-
tumawag ng ilan upang magbahagi ng kanilang wa ito bilang takdang- aralin bago
ideya sa buong klase. ang araw na ito.
E
Itanong:
EP
isang talatang nagbabalita?

Ano ang dapat tandaan sa paggamit ng
KM
malalaking letra? Mga bantas? Pagbabaybay?
Gawin Mo KM
D
Paglalahat
Ipagawa ang Isaisip Mo, KM, p. 181.
286
5 Layunin

Pagbabaybay PU
Kung Natutuhan
Gumawa ng usapan sa telepono sa pagitan ng
dalawang mag-aral. Isulat sa kuwaderno.
PY
Pag-usapan ang mga natutuhan sa aralin.
Basahin ang usapan. Ibigay ang gamit ng
bawat pangungusap.
Lyn : Magandang umaga. Si Lyn po ito,
O
puwede po bang makausap si Dorie?
Dorie : Hello, si Dorie ito. Bakit ka napatawag?
Lyn : Nais ko lamang itanong ang gawaing Hindi sa lahat ng pagkakataon
bahay na ibinigay si Bb. Ramos.
C makikita at magagamit ang iba’t
Dorie : A! Yun ba. Sandali lang kukunin ko ang ibang uri ng pangungusap.
aking kuwaderno.
Dorie : Hello Lyn, nandiyan ka pa ba?
D
Lyn : Oo, ano na nga ba yung gawaing bahay
na yun?
E
Dorie : Pinagagawa tayo ng sanaysay kung

paano natin mapapangalagaan ang
ating mga tungkulin at karapatan bilang
EP
mamamayan.
Lyn : Salamat, magkita na lang tayo bukas.
Dorie : Okay! Paalam.
Gawaing Pantahanan
D
Mag-isip kasama ang sariling pamilya ng isang

proyekto na may kinalaman sa pag-rerecycle.
Pagtatapos
Ipagawa ang Isapuso Mo, KM, p.182.
287
6 Nasasagot ang mga tanong tungkol sa binasang teksto
Layunin
Naibibigay ang bagong kaalamang natuklasan buhat sa

binasang teksto

Pagbabaybay PU
Paunang Pagsusulit
asignatura.
PY
magbahagi ng kanilang sagot.
Itanong:
Ano ang ibig sabihin ng krisis?
O
Pangangasiwa?
Pagganyak PS
Itanong:
Ano ang ginagawa ninyo sa mga basura sa
C
inyong bahay?
D
Ano-ano ang ginawa ng mga tauhan ng kuwento
sa kanilang basura?
Gawin Natin
E
PB
Ipabasa ang teksto sa Basahin Mo, KM, p. 176-177.
Itanong:
EP
Ano-ano ang bago mong kaalaman na

natutuhan sa tesktong binasa?
Ano ang hakbang na isinagawa ng pamahalaan
para sa pangangasiwa ng basura?
Ano ang nilalaman ng batas na ito?
D
May ganito rin bang programa sa inyong

pamayanan?
Ano ang 3Rs?
Paano ito magagawa ng isang mag-aaral na
tulad mo?
Bakit may yaman sa basura?
Ano-ano ang isinasaalang-alang sa
pagpapatupad ng programa hinggil sa basura?
Paano mo maisasagawa ang tungkulin mo sa
iyong kapaligiran?
288
Gawin Ninyo PB
Ipagawa Pagyamanin Natin Gawin Ninyo A,
KM , p. 178-179.
upang maibahagi ang kanilang natapos na
gawain.
Gawin Mo
KM, p. 180-181.
Paglalahat PS
PY
Ipakita sa pamamagitan ng isang rap ang
natutuhan sa aralin na ito.
Tumawag ng mag-aaral upang magbahagi ng
natapos na rap.
7
O Layunin
C
Nagagamit ang iba’t ibang uri ng pangungusap sa pakikipagtalastasan

D
Pagbabaybay PU
Pagtuturo ng salita
E
Ipagawa.
Salita
EP
Pormal na Kahulugan
Sariling
Pagpapakahulugan
Gamit sa Pangungusap
Pagganyak
D
PS
Ipakita at pag-usapan ang kahulugan ng
simbolong ito:
289
Gawin Natin PS
Sabihin:
Magkakaroon tayo ng isang recycling fair. Maaari rin namang magpadala sa
Maghahanda ang bawat mag-aaral ng isang mga mag-aaral ng kagamitan na
produktong ipakikita sa naturang fair. gagamitin nila sa pagre-recycle
Humanap sa gamit mo sa bag o sa loob ng na gagawain.
silid-aralan na maaaring mai-recycle.
Paalalahanan ang mga mag-
Bigyan ng oras ang mga mag-aaral upang aaral sa mga pag-iingat na dapat
maisagawa ang naturang gawain. gawain sa pagre-recycle.
Umikot upang gabayan ang mga
Matapos ang inilaang oras, tumawag ng ilang mag-aaral sa kanilang gawain.
mag-aaral upang ipakilala ang kanilang produkto
PY
WG
gamit ang iba’t ibang uri ng pangungusap.
Gawin Ninyo PS
Ipaayos ang mga produktong ginawa para sa
O
isang recycling fair.
Matapos ang inilaang oras, isagawa na ang
recycling fair.
Gawin Mo
C
Obserbahan ang mga mag-aaral
Paikutin ang mga mag-aaral sa fair.
kung paano nila ipakikilala ang
Hayaang magtanong o magbigay ng reaksiyon
kani-kanilang produkto.
sa mga nakita nila.
D
Matapos ang inilaang oras, pabalikin ang mga
mag-aaral sa sariling upuan, ipasulat ang mga
pangungusap na naisip nila habang nanonood
E
ng mga produkto na nasa fair.

Ipabasa ang mga nasulat na pangungusap.
EP
Paglalahat
Itanong:
Ano-ano ang uri ng pangungusap?
Pagsasapuso
D
Sabihin:
Iguhit ang sarili at ang iyong gagawin upang
wastong mapangasiwaan ang mga basura sa
kapaligiran bilang iyong pananagutan.
290
8 Layunin
Nakakukuha ng tala buhat sa binasang teksto

Pagbabaybay PU
Pagganyak PS
Itanong:
Ano-ano ang nakita mo sa ginawang recycling
PY
fair?
Alin sa mga ito ang gagayahin mo?
Gawin Natin
PB
Muling ipabasa ang teksto sa Basahin Mo,
O
KM, p. 176- 177.
Itanong:
Ano ang pamagat ng binasang teksto?
Ano ang sinasabi nito sa iyo?
Ano ang nakatulong sa iyo upang maunawaan
C
ang tekstong binasa?
D
Ano ang pangunahing diwa ng unang talata?
Pangalawa? Pangatlo? Pang-apat?
Sa kabuuan, ano ang mensahe nito?
E
Gawin Natin PB
EP
Pumili ng isang babasahin sa Kagamitan ng

Mag-aaral sa Araling Panlipunan. Itala ang
mga impormasyon na mababasa rito.
pangkat upang ibahagi ang naitalang Maaari rin namang maghanda ng
D
impormasyon. ilang babasahin.

Gawin Mo
Pumili ng isang teksto mula sa Kagamitan
ng Mag-aaral. Itala sa kuwaderno ang mga
impormasyon na makukuha rito.
Ipagamit ang organizer sa Gawin Mo B, KM,
EP
p. 181.
Paglalahat
Itanong:
291
9 Layunin
Naiuugnay ang sariling karanasan sa napanood

Pagbabaybay PU
Pagganyak PS
Itanong:
Ano ang nagiging reaksiyon kapag nakakikita
PY
ka ng tambak ng basura?
Gawin Natin PD
Ipanood ang isang video na may kinalaman sa
kalikasan.
Itanong:
O
Ano-ano ang nakita mo sa pinanood na video? Maaaring gamitin:
Nakikita mo ba ang mga ito sa iyong sariling https://www.youtube.com/
watch?v=nxlj9e1AVro
kapaligiran?
Ano-ano ang suliranin ng sariling pamayanan
C https://www.youtube.com/
watch?v=oLQo1DnWRms
na may kinalaman sa kapaligiran? https://www.youtube.com/
Alin sa mga napanood ang nakatawag ng watch?v=QDtAJs4Wgrs
D
iyong pansin? Ipaliwanag ang sagot.
Alin sa mga nakitang gawain ang ginagawa
mo?
E
Alin ang mga gawain na kaya mong gawin?

Ano ang natutuhan mo sa napanood na video?
EP
Gawin Ninyo PS
Pag-usapan ang magagawa ng bawat
isa upang makatulong sa pamahalaan sa
pangangalaga sa karapatan at tungkulin ng
D
kaniyang mamamayan na may kinalaman Umikot sa klase upang gabayan

sa kapaligiran. Ipakita ang napag-usapan sa ang mga mag-aaral sa gagawain.
pamamagitan ng isang mural.
Gawin Mo
Sumulat ng sariling reaksiyon tungkol sa
napanood. Gawin ito sa Reader’s Response
KM
Journal.
Paglalahat
Itanong:
292
10 Layunin
Nasusunod ang mga nakalimbag na panuto

Pagbabaybay
Gawaing Pantahanan
Alamin ang programa ng sariling barangay
PY
para sa pangangasiwa ng mga basura.
Pagtatapos
Itanong:
Anong pagpapahalaga ang natutuhan mo sa
linggong nagdaan?
O
Hiyas sa Wika 5 1999, pp. 15-20
Pag-unlad sa Wika 3, 2000, p. 179
C
Panuto: Basahin ang lahat ng mga tanong bago sagutan ang bawat bilang.
Mahalaga ang pagsunod sa panuto sa bawat gawain.
D
1. Isulat ang iyong pangalan sa itaas at kaliwang bahaging iyong papel.
2. Maglagay ng bilang na isa hanggang sampu sa iyong papel pababa.
E
3. Gumuhit ng bituin sa gitna ng papel at isulat ang pangalan ng taong iyong

hinahangaan.
EP
4. Sa bilang na apat isulat ang iyong kaarawan.

5. Sino ang iyong guro sa paboritong guro?
6. Gumuhit ng parisukat sa ibaba ng bituin sa gitna ng iyong papel.
7. Ang bilang na sasagutan sa gawaing ito ay ang bilang 1, 2 , 9,at 10.
8. Saan ka nakatira?
D
9. Ano ang iyong naramdaman kapag bumabaha? Ipaliwanag.

10. Bakit mahalaga ang pagtatapon ng basura sa tamang lugar?
293
ARALIN
19 Pangangalaga at Paggalang
sa Sarili at sa mga Tao sa Paligid
Naibibigay ang sariling wakas ng napakinggang kuwento F4PN-IVg-9
PY
Napagsusunod-sunod ang mga pangyayari sa tekstong napakinggang balangkas
F4PN-IVh-8.5
Wikang Binibigkas
Naipahahayag ang sariling opinyon o reaksiyon sa isang napakinggang isyu
F4PS-IVf-g-1
Gramatika (Kayarian ng Wika)
O
Nagagamit ang uri ng pangungusap sa pakikipag-debate tungkol sa isang isyu
F4WG-IVc-g-13.3
Nabibigyang kahulugan ang matalinghagang salita
C
F4PT-IVc-h-4.4
Pag-unawa sa Binasa
Nasasabi ang sanhi at bunga ng mga pangyayari F4PB-IVg-i-6.1
D
Nakasusunod sa nakasulat na panuto F4-IVh-2.1
Nakasusulat ng liham na nagbibigay ng hinaing o reklamo F4PU-IVg-2.3
E
Panonood
Nakapaghahambing ng iba’t ibang patalastas na napanood F4PD-IV-g-i-9
EP
Paunang Pagtataya
Tukuyin ang uri ng pangungusap sa bawat bilang.
1. Naranasan mo na bang sumakay ng eroplano?
2. Naku! Nakakahilo pala kapag papalipad na ang eroplano.
D
3. Maasikaso ang mga stewardess ng eroplano.

4. “Ikabit mong mabuti ang sinturong pangkaligtasan.”
5. Ano ang gagawin mo kung sakaling maiwan ka ng eroplano?
6. Wow! Ang gandang tingnan ng mga ulap.”
7. Nagbibigay ng pagkain sa loob ng eroplano.
8. Maaari kang humingi ng maiinom sa stewardess.
9. Makinig kang mabuti sa mga sasabihin ng mga kawani ng eroplano.
10. Sundin mo lahat ang mga babalang panghimpapawid.
Hango sa MISOSA Module Filipino5
294
Layunin
1
Naibibigay ang sariling wakas ng napakinggang kuwento
Mahahalagang Tanong
Itanong:
Paano mo maipagmamalaki ang kabataang Pilipino na may bagong imbensiyon?
Kailan sinasabing matalinghaga ang isang salita?
PY
Pagbabaybay
Paunang pagsusulit PU
Maghanda ng sampung salita mula sa
Pasaporte ng mga Salita.
Paghawan ng Balakid
O
Ipagawa ang gawain sa Tuklasin Mo A, KM,
p. 183. PU
Ipagamit ang salitang nilinang dito sa

sariling pangungusap.
C
Pagganyak
PS
D
kanilang karanasan na may kaugnayan sa
paggamit ng basket.
E
PS
Ano ang ginagawa ni Buboy sa kaniyang
basket?
EP
Gawin Natin
Sabihin ang pamagat ng kuwento.
PN
Si Buboy at ang Kaniyang Basket
Itanong:
Ano kaya ang nangyari kay Buboy sa
D
kuwento?
Basahin nang malakas ang kuwentong
inihanda. Isulat ang hula ng mga mag-aaral
Si Buboy at ang Basket sa pisara.
May sikreto si Buboy at ang basket ng
kaniyang nanay.
Sa umaga, ginagamit ito ng Nanay
sa pamamalengke. Araw-araw umaalis si
Nanay nang walang laman ang basket.
Pagbalik niya, puno na ito ng prutas, gulay,
at kung ano-anong pinamili.
295
Ngunit sa hapon, habang nagpapahinga ang
nanay ni Buboy, nagbabago ang gamit ng
basket.
Minsan, nagiging helmet ito ng isang
sundalong sumusugod sa giyera. Minsan
naman, isa itong maliit na bangkang
sumasalubong sa malalaking alon. At
minsan, nagiging isang palpak na taguan.
Balikan ang tanong na ibinigay bago

basahin ang kuwento.
Ipabasa muli ang hula ng mga mag-aaral.
Itanong:
PY
Tama ba ang hula ninyo?
Sino si Buboy?
Ano ang kaniyang sikreto?
Ano-ano ang gamit ng basket ni Nanay?
Ano ang masasabi mo sa batang si Buboy?
O
Masasabi mo bang isa siyang imbentor?
Bakit?
Bakit kaya sinabing palpak na taguan ang
basket paminsan-minsan?
C
Ano kaya ang sumunod na nangyari kay
Buboy?
D
Pagsasapuso
Itanong:
Katulad ka rin ba ni Buboy?
E

EP
2 Napagsusunod-sunod ang mga pangyayari sa tekstong

Layunin
napakinggan gamit ang balangkas

Naibibigay ang sariling wakas ng napakinggang kuwento
D

Pagbabaybay PU
Ipagawa ito sa mga salitang lilinangin sa ling-
gong ito.
Salita Pormal na Sarili kong
Kahulugan Pagpapakahulugan
296
Balikan PN
Itanong:
Ano ang sikreto ni Buboy?
Gawin Natin
PN
Iguhit ang mga kakaibang imbensiyon ni
Buboy sa basket ng kaniyang Nanay ayon
sa pagkasunod-sunod nito sa napakinggang
kuwento.
Ihanda ang pagsasalaysay muli ng
napakinggang kuwento sa tulong ng mga
larawang iginuhit.
Gawin Mo
PY
Basahin ang isang kuwento sa mga mag-
aaral. Ipagawa ang organizer na makikita sa
Pagyamanin Natin Gawin Mo A, KM, p. 187.
Pagsasapuso
3
O
Naipahahayag ang sariling opinyon o reaksiyon
Layunin
sa isang napakinggang isyu
C
Nagagamit ang uri ng pangungusap sa pakikipag-debate
tungkol sa isang isyu
D
Pagbabaybay PU
Muling pagsusulit
E
Pagganyak PU
Itanong:
EP
Ano ang pumapasok sa isip kapag naririnig ang Pagawain ang mga mag-aaral ng
salitang teknolohiya? concept map tungkol dito
Tumawag ng ilan upang ipakita ang natapos na
mapa.
Itanong:
Ano ang ibig sabihin ng teknolohiya?
D
Gawin Natin PS
Ipaskil sa pisara ang tanong na ito:
Mga bagong imbensiyon, nakatutulong o naka-
sasama ba?
kanilang sagot.
Itanong:
opinyon tungkol sa isang isyu?
Paano mo ipakikita ang paggalang sa opinyon
ng ibang kamag-aral na taliwas sa sariling
opinyon?
297
Gawin Ninyo PS
Ipagawa ang Pagyamanin Natin Gawin Ninyo Ipaalala muli sa mga mag-aaral
A, KM, p. 185. ang mga dapat tandaan sa pag-
Matapos ang inilaang oras, isagawa na ang bibigay ng kanilang reaksiyon sa
pagde-debate sa klase. isyung pinag-uusapan at kung
ano ang mga dapat gawain sa
pagsalungat sa sinasabi ng ibang
pangkat.
Layunin
4 Naipahahayag ang sariling opinyon o reaksiyon sa isang
PY
napakinggang isyu

Pagbabaybay PU
O
Ipasulat ang mga pangungusap
Itanong sa mga mag-aaral ang kahulugan ng
sa Pasaporte ng mga Salita
mga salitang nililinang sa aralin.
C
Balikan PS
Itanong:
Ano-ano ang natutuhan sa debateng ginawa ng
D
nagdaang araw?
Gawin Natin
Ipaskil muli ang tanong na ibinigay nang nag-
E
Maghanda ng tatlong kard na sa-

daang araw. sapat sa lahat ng mga mag-aaral.
Bigyan ang mga mag-aaral ng tatlong kard. Ang isang kard ay may nakasulat
EP
Sabihin: na reaksiyon. Ang isa naman ay

Pag-isipan ang sagot sa ating tanong. tanong at isang blankong kard.
Kung may nais kang sabihin na reaksiyon o
tanong, itaas ang kamay. Sabihin ang tanong
o reaksiyon sa isyu. Kung tanong ang sinabi,
D
ibigay sa guro ang kard na may sulat na tanong

at reaksiyon kung reaksiyon naman ang ibin-
igay. Kung wala ka nang hawak na kard, ibig
sabihin, wala ka ng pagkakataon na makapag-
bigay ng tanong o reaksiyon.
Kung talagang hindi maiiwasan, at may tanong Gabayan ang mga mag-aaral
o reaksiyon, itaas ang kamay, ibigay sa guro upang makapagbigay ng tamang
ang blankong kard at sabihin ang naisin mo. reaksiyon o tanong.
Pagtalakayan na ang sagot ng mga mag-aaral
sa tanong na ibinigay.
298
Gawin Mo
Bigyan ng marka ang ginawang paglahok sa Umikot upang magabayan ang
talakayan. mga mag-aaral sa kanilang
Ipagawa ang Pagyamanin Natin Gawin Mo B, gagawing pagsulat.
KM, p. 187.
5 Layunin
PY
Kung Natutuhan
Sumulat ng tatlong pangungusap na nagpapa-
hayag ng opinyon at tatlong pangungusap na
nagsasaad ng katotohanan.
O
Isulat ang O kung opinyon at K kung
katotohanan.
C
1. Nakabangong muli ang lahat ng naging bik-
tima ng bagyong Yolanda.
2. Nasukat ang katatagan ng mga Pilipino
D
nang dumating ang bagyong Yolanda.
3. Pinakamalakas ang bagyong Yolanda sa
lahat ng bagyong dumaan sa ating bansa.
E
4. Malawak ang naging epekto ng bagyong

Yolanda.
EP
5. Hindi pinatawad ng bagyong Yolanda

maging mayaman man o mahirap at bata
man o matanda sa kaniyang pananalanta.
Gawaing Pantahanan
Sabihin:
D
Gumawa ng talaan ng mga bagong imbensiyon

at ang imbentor nito. Isulat din kung ano ang
gamit ng bawat imbensiyon na isinulat.
Pagtatapos
Kung magiging imbentor ka, ano ang nais mong
gawain? Bakit nais mo itong gawain?
299
6 Layunin
Nasasabi ang sanhi at bunga ng mga pangyayari

Pagbabaybay PU
Paunang pagsusulit
Tumawag ng ilang mag-aaral upang magbaha-
PY
gi ng kanilang sagot.
Pagganyak PS
Itanong:
Ano-ano ang imbensiyon ng mga Pilipino na
natutuhan mo sa mga nagdaang aralin?
O
Ano kaya ang kanilang inspirasyon sa kanilang
imbensiyon? C
Ano ang kinalaman ng kidlat sa imbensiyon ng
Pilipinong Imbentor na nagwagi sa paligsahan?
Gawin Natin PB
D
Ipabasa ang teksto sa Basahin Mo, KM, p. 184
- 185.
Itanong: Isulat ang sagot ng mga mag-
E
Sino ang kinilalang mag-aaral na imbentor? aaral sa paraang katulad nito.

Ilarawan ang mag-aaral na imbentor.
EP
Ano ang kaniyang naimbento?

Bakit ito Isulat Ano ang
Bakit niya ito naimbento?
naimbento? dito ang mangya-
Ano ang konseptong kaniyang pinagbatayan
naimbento. yari kung
ng kaniyang imbensiyon? gagamitin
Ano ang mangyayari kung gagamitin ang ang bagong
bagong imbensiyon na ito?
D
imbensiyon
Ipabasa ang sagot sa bawat hanay. na ito?
Itanong:
Ano ang ipinahihiwatig ng unang hanay?
Ikatlong hanay?
Alin sa mga ito ang nagsasabi ng sanhi?
Bunga?
Pagsasapuso
Itanong:
Paano mo pahahalagahan ang mga imbensiyon
ng Pilipino?
300
7 Layunin
Nasasabi ang bunga at pangyayari ng nabasang teksto

Pagbabaybay PU
Balikan PB
Itanong:
Ano ang naimbento ni Faundo?
PY
Ipaguhit ito sa mga mag-aaral.
Gawin Natin PB
Itanong:
Ano ang sanhi ng pagkakaimbento ng
thermoelectric generator?
O
Ano ang ibubunga kung gagamitin ito ng
marami?
Ano ang pagkakaiba ng sanhi? Bunga?
Ano ang kaugnayan ng dalawang ito?
C
Gawin Ninyo
Pasagutan ang Pagyamanin Natin Gawin
D
Ninyo B, KM, p. 186.
Gawin Mo
Ipagagawa ang Pagyamanin Natin Gawin Mo
E
C, KM, p. 188.
EP
8 Nakasusunod sa nakasulat na panuto

Layunin

D
Pagbabaybay PU
Muling pagsusulit
Idikta ang sampung salitang nililinang sa
linggong ito.
Pagganyak PN
Maghanda ng isang tugtog na mabilis.
Sabihin sa klase na habang tinugtog ang
inihandang musika, may isang mag-aaral na
magsisilbing “it.” Gagayahin ng ibang mag-
aaral ang lahat ng kaniyang gagawin. Ang
hindi makasusunod ang magiging “it.”
301
Gawin Natin PB
Ipagawa ang isang pagsasanay na ginagawa
sa asignaturang PE.
Itanong:
Nakasunod ba ang lahat?
Bakit ka nakasunod?
Bakit hindi ka nakasunod?
Ano ang dapat tandaan upang makasunod
nang wasto sa mga nakasulat na panuto?
Gawin Ninyo PB
Ihanda ang isang bola na may
Ipasa ang isang bolang binalutan ng mga
PY
mga nakabalot na papel. Isulat sa
papel na may nakasulat na panuto.
bawat papel ang mga panutong
Sa paghinto ng musika, ang sinumang
nais ipagawa sa mga mag-aaral.
may hawak ng bola ang magsasagawa ng
Maghanda rin ng musikang gag-
panutong nakasulat sa papel na tatanggalin
amitin sa gawain.
niya sa bolang hawak.
O
inihandang panuto. C
Gawin Mo
Ipabasa at ipagawa:
Gumawa ng name tag para sa imbensiyong
iyong gagawain.
D
Paglalahat
Itanong:
E
Pagsasapuso
Ipagawa Isapuso Mo A, KM p.188.
EP
9 Layunin
Nakapaghahambing ng iba’t ibang patalastas na napanood
D

Pagbabaybay PU
Pagtuturong muli ng mga salita
Ipagamit ang mga bagong salita sa sariling pa-
ngungusap matapos matalakay ang kahulugan
ng bawat isa.
302
Balik-aral PB
Itanong:
Ano ang kahalagahan ng pagsunod sa mga
nakasulat na panuto?
Gawin Natin PD
Papaghandain ang bawat pangkat ng isang pa-
talastas tungkol sa isang imbensiyon na nais
gawain ng isang kapangkat. Ipagpalagay na
nagawa na niya ito.
pangkat upang ipakita ang kanilang inihandang
patalastas.
PY
Pag-usapan ang mga nakita sa ginawang
patalastas.
Itanong:
Ano ang masasabi mo sa unang patalastas?
Ikalawa?
O
nakitang patalastas. C
Gawin Mo PD
Umisip ng dalawang patalastas na naiibigan
mo. Paghambingin ang mga ito sa pamamag-
itan ng isang Venn diagram.
D
10 Layunin
E
EP

Pagbabaybay
D
Gawaing Pantahanan
Umpisahan ang maayos na pangangasiwa sa
sariling tahanan. Makaraan ang isang linggo,
sumulat ng isang talatang nagbabalita tungkol
dito.
Pagtatapos
Gumawa ng isang poster tungkol sa wastong
pangangasiwa ng basura.
303
MISOSA Filipino 5, Pangyayari at Epekto Nito,
pp. 1-4
Sining sa Pagbasa 4, 1998, pp. 106 – 108
PRODED Filipino. Bakit nga Ba? 9-A, 1997, pp.
1- 12
Filipino 4, Sagisag ng Lahi, 2000. pp 76 – 77;
146-149
Hiyas sa Wika 5, 1999, pp. 15 – 20.
Panlingguhang Gawain
Pangkatang Gawain
Bumuo ng isang simpleng bagay na mula sa mga patapong gamit at ibigay ang
PY
pamamaraan kung paano ito gagawin.
RUBRICS
Puntos Pamantayan
O
Napakalinaw nang panuto at nakabuo ng isang bagay na mula
5
sa patapong gamit
May isa hanggang dalawang panutong malabo at nakabuo ng
4
C
isang bagay na mula sa patapong gamit
May tatlong panutong malabo at hindi natapos ang isang
3
bagay na mula sa patapong gamit
E D
EP
D
304
ARALIN
20 Pagkakaisa sa Pagkakaiba
Nasasagot ang mga literal na tanong tungkol sa napakinggang kuwento
F4PN-IVi-j-3.1
PY
Wikang Binibigkas
Naibabahagi ang obserbasyon sa kapaligiran F4PS-IVh-j-14
Gramatika
Nagagamit ang uri ng pangungusap sa pagsasabi ng mensahe F4WG-IVh-j-13.6
O
Naibibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng pagbibigay ng halimbawa
F4PT-IVi-1.11
Naibibigay ang kahulugan ng salita sa pamamagitan ng paglalarawan F4PT-
IVj-1.13
Pag-unawa sa Binasa
C
Nasasabi ang sanhi at bunga ng mga pangyayari F4PB-IVg-i-6.1
Nakapagbibigay ng buod o lagom F4PB-IVf-j-16
D
Nagagamit nang wasto ang mga bahagi ng pahayagan F4EP-IVg-j-7.1
E
Nakasusulat ng iskrip para sa teleradyo F4PU-IVi-2.7.2

EP
Paunang Pagtataya
Sumulat ng limang pangungusap tungkol sa mga naobserbahan mo sa pagpasok
sa paaralan. Tukuyin ang simuno at panaguri ng bawat isa at ang uri ng sinulat na
pangungusap.
D
305
Layunin
1 Nasasagot ang mga literal na tanong tungkol sa napakinggang
kuwento
ng halimbawa
Mahalagang Tanong
Itanong:
Ano ang kahulugan ng pagkakaisa sa pagkakaiba? Paano nakatutulong ang
pagkakaiba-iba sa pagbuo ng pagkakaisa?
Paano isinusulat ang iskrip para sa teleradyo?
PY
Pagbabaybay PU
Unang pagsusulit
Paghawan ng Balakid
PU
O
sagot.
Ipagamit ang salita sa sariling pangungusap.
Pagganyak
Itanong:
C PS
Ano ang naiisip mo kapag nakakikita ng mag-

aaral na iba ang hitsura o kasuotan sa iyo?
D
Ano ang naging reaksiyon ng mga mag-aaral
sa paaralan sa kanilang bagong kamag-aral?
E
Gawin Natin AL
Ipakita ang pabalat ng aklat na babasahin.
EP
Pag-usapan ang larawan sa pabalat.

Itanong:
Sino ang may-akda?
Sino ang tagaguhit?
Buklatin ang bawat pahina ng aklat.
Huwag mong tatalakayin ang
Itanong:
D
bawat larawan na ipakikita.

Tungkol kaya saan ang kuwento?
Isulat sa pisara ang sagot ng mga
mag-aaral.
Si Faisal at si Farida
Rhandee Garlitos
LG & M
Matapos ang pagbasa nang malakas, balikan

ang sagot ng mga mag-aaral sa tanong na
ibinigay.
306
Ipabasa ang hula ng mga mag-aaral at ipatu-
koy kung alin sa mga ito ang totoo o hindi.
Itanong:
Sino si Faisal? Farida? Ilarawan sila.
Bakit kakaiba sila sa ibang bata?
Ano ang kanilang naging unang karanasan sa
kanilang bagong kapaligiran?
Paano nagbago ang pakikitungo sa kanila?
Bakit nagbago ang pakikitungo sa kanila?
Gawin Ninyo PN
Kumpletuhin ang tsart na makikita sa
PY
Pagyamanin Natin Gawin Ninyo A KM, p. 192.
Pagtatapos
Itanong:
2
O Layunin
C
Nasasagot ang mga tanong tungkol sa napakinggang kuwento
Napagsusunod-sunod ang mga pangyayari sa napakinggang teksto
Naibabahagi ang obserbasyon sa paligid
D
Pagbabaybay PU
Pagtuturo ng salita
E
Ipakuha ang diksiyonaryo.

Ipahanap ang kahulugan ng mga salitang
EP
lilinangin.
Pag-usapan ang kahulugan ng bawat salita.
Gawin Natin PN
Itanong:
Ano ang pamagat ng kuwentong napakinggan
D
ng nagdaang araw? (Tawagin ang Pangkat I)

Sino-sino ang tauhan sa kuwentong ito? (Pang-
kat II) Kung may mali sa pagkasunod-
Ano ang masasabi mo sa bawat tauhan? sunod ng mga pangyayari,
Dapat ba siyang tularan o hindi? Ipaliwanag gabayan ang mga mag-aaral
ang sagot. na maisaayos ang mga ito nang
Ano-ano ang pangyayari sa kuwento? (Pang- tama.
kat III)
Tama ba ang pagkasunod-sunod ng mga pang-
yayari sa ulat na napakinggan?
Alin sa mga ito ang pinakagusto mo? Bakit?
Alin sa mga ito ang pinakaayaw mo? Bakit?
307
Ano ang suliranin sa kuwento?
Paano ito nabigyang kalutasan?
May mga Muslim ba sa inyong lugar?
Ano-ano ang nakikita mong ginagawa nila?
Katulad din ba nina Faisal at Farida sila
manamit?
Paano mo ipakikita ang paggalang sa kanila?
Gawin Ninyo
Pasagutan sa bawat pangkat ang mga tanong
tungkol sa napakinggang kuwento na nakasu-
lat sa isang papel.
Gawin Mo
PY
Sumulat ng dalawang tanong tungkol sa napa-
kinggang kuwento.
Humanap ng kamag-aral upang sagutin ang
inihandang mga tanong.
Gawin ito hanggang sa halos lahat ay nakasagot
O
sa inihandang tanong ng bawat mag-aaral.
Pagtatapos
Itanong:
Ano ang sasabihin mo sa isang bagong kaklase
C
na nais mong maging kaibigan?
D
3 Layunin
E
Nagagamit ang uri ng pangungusap sa pagbibigay ng mensahe

EP
Pagbabaybay PU
Muling pagsusulit
Balikan PN
Ano ang nangyari kina Faisal at Farida?
D
Gawin Natin
WG
Itanong:
Ano ang mensahe ng kuwento?

Isulat ng guro sa pisara ang sagot
ng mga mag-aaral
Itanong:
Anong uri ng pangungusap ang bawat isa?
Paano ito isinulat?
Paano nagkakaiba-iba ang mga pangungusap?
Paano ito nagkaiba-iba?
308
Gawin Ninyo WG
B, KM, p. 193.
Gawin Mo
Ipagawa ang Pagyamanin Natin Gawin Mo,
KM, p. 195.
Paglalahat
Pasagutan ang Isaisip Mo, KM, p. 195.
Pagsasapuso
PY
sagot.
Subukin Natin
Panuto: Gamitin ang salita sa pagbuo ng apat
na iba’t ibang uri ng pangungusap.
1. Faisal
Kunin ang Index of Mastery.
O
2. kalaro at kaibigan
3. namumukod-tangi
4. taimtim
5. lansangan
C
Layunin
4
D
Natutukoy ang mga elemento ng pagsulat ng iskrip para sa radyo
E

EP
Pagbabaybay PU
Pagganyak PN
Magpakinig ng isang balita mula sa radyo.
Talakayin ang napakinggang balita. Maaaring live na balita ang
D
iparinig o kaya ay naka-taped

Gawin Natin PB
Itanong:
Ano-ano ang nilalaman ng iskrip na binasa?
Paano ito isinulat? Isulat ng guro sa pisara ang sagot
Ano-ano ang nababasa rito? ng mga mag-aaral
Ano-ano ang bahagi ng isang iskrip para sa
radyo?
Ano ang mga dapat tandaan kung isasaradyo
ang iskrip na ito?
309
Gawin Ninyo PB
Papaghandain ang bawat pangkat ng isang
munting palabas upang ipakilala ang mga
elemento ng pagsulat ng iskrip sa radyo.
Matapos ang inilaang oras,tawagin ang bawat
pangkat upang ibahagi ang kanilang inihanda.
Gawin Mo
Ipakita sa isang mapa ang dapat tandaan sa
paggawa ng iskrip para sa radyo.
Paglalahat
PY
5 Layunin
O

Kung Natutuhan
C
Ihanda at ibigay ang activity sheet na naglala-
man ng panutong dapat sundin sa makatoto-
D
hanang pagsasagawa ng Earthquake Drill
1. Maging alisto at kalmado.
2. Habang lumilindol, magtago sa ilalim
E
ng mesa at protektahan ang ulo sa

pamamagitan ng paglalagay ng takip.
3. Matapos ang pagyanig ng lupa, lumabas
EP
sa pinagtataguan at kalmadong lumakad

habang nakapatong ang kamay sa ulo
bilang pananggalang.
4. Pumunta sa ligtas na lugar (evacuation
area)
D
5. Pagkarating sa nasabing lugar, maupo at

pabilangin ang lider.

Bigyan ng manila paper at pentel pen ang
bawat pangkat.
Pasulatin ng limang payak o simpleng panuto.
Ipagawa ito sa loob ng limang minuto.
Ipasatao ang natapos na gawain.
310
Gawaing Pantahanan
Gumawa ng poster upang ipakita ang pagka-
kaunawa sa pagkakaisa sa pagkakaiba. Gawin
ito sa isang malinis na papel.
Pagtatapos
Ipakuha sa mga mag-aaral ang dalang yarn
na may iba’t ibang kulay. Pagawain ang bawat
mag-aaral ng isang bracelet mula rito.
Matapos ang gawain, bigyang diin ang
pagiging maganda ng isang bagay sa kabila ng
pagkakaiba-iba.
PY
6 Layunin
Nakasusulat ng iskrip para sa radyo
O
Pagganyak PS
Itanong:
Sino ang paborito mong tagapagbalita sa
C
radyo?
Bakit mo siya gusto?
Magpakinig ng isang balita mula sa radyo.
D
Talakayin ang napakinggang balita.
Gawin Natin KM
E
Bigyan ang bawat pangkat ng pitong bagay na

walang kaugnayan sa isa’t isa. Ipagamit ang
mga bagay na ito upang makagawa ng isang
EP
bagay na kapaki-pakinabang.
pangkat upang ipakita at ipaliwanag ang
Bigyang diin na ganito rin ang iskrip sa radyo.
D
Bawat isa sa mga makikita natin sa iskrip ay

may tungkuling ginagawa upang mapaganda
ang isang radio show.
Itanong:
Ano ang makikita sa iskrip para sa radyo?
Ano-ano ang nakalagay sa bawat bahagi?
Bakit ito inilalagay sa iskrip?
Ipabasa ang rubrics na nasa p. 193 – 194.
Pag-usapan ang rubrics na ito at kung ano ang
dapat gawin ng bawat pangkat upang
311
makakuha ng maayos na marka.
Pag-isipin ang mga mag-aaral ng isang pang-
yayari/pagdiriwang sa paaralan.
Gumawa ng iskrip para ibalita ito sa radyo.
Matapos ang sama-samang pagsulat, itanong:
Naibigay ba natin ang lahat ng impormasyon?
Tama ba ang lahat ng ito?
7 Layunin
Nakasusulat ng iskrip para sa radyo
PY
Balikan KM
Ano ang radio script?
O
Gawain Ninyo KM
Talakayin muli ang rubrics na ginamit nang nag-
daang araw.
Umikot sa klase. Gabayan ang
Pasulatin ang bawat pangkat ng radio script
C
bawat pangkat.
tungkol sa isang pangyayari sa kanilang
pamayanan.
D
8 Layunin
E
Naisasagawa ang isang radio show gamit ang natapos na radio

script
EP

Balikan PS
Itanong:
Ano-ano ang naramdaman mo habang sinusu-
D
lat ang script?

Bakit ito ang naramdaman mo?
Ano ang naramdaman mo habang naghahanda
para sa radio show?
Bakit ito ang naramdaman mo?
Gawin Natin PS
Tawagin ang bawat pangkat upang maipakita
ang inihandang radio show.
Pabigyan sila ng marka sa ibang mag-aaral
gamit ang rubrics na nasa Pagyamanin Natin
Gawin Natin D, KM, p. 194-195.
312
Pagtatapos
Magpaawit ng isang awiting may temang pag-
kakaisa.
PY
O
C
E D
EP
D
313
KAAPAT NA MARKAHAN
LAGUMANG PAGSUSULIT
Bilang Bilang Antas ng Pagtatasa
Kinalalagyan
Mga Layunin ng ng Proseso/ Produkto/
Kaalaman Pang-unawa ng Bilang
Araw Aytem kakayahan Pagganap
KAALAMAN (15%) 8 puntos
Naibibigay ang paksa
1 1 1 1
ng napakinggang teksto
Napagsusunod-sunod
ang mga pangyayari sa
3 3 3 2, 3, 4
tekstong napakinggan –
balangkas
PY
Nakagagamit ng
pangkalahatang
1 1 1 5
sanggunian ayon sa
pangangailangan
Nagagamit nang wasto
ang mga bahagi ng 3 3 3 6, 7 , 8
pahayagan
O
PROSESO (25%) 12 puntos
Nabibigyang kahulugan
ang tambalang salita
1 1
C 1 9
Nabibigyang kahulugan
ang matalinhagang 1 1 1 10
salita
D
Naibibigay ang
kahulugan ng salita
sa pamamagitan ng 1 1 1 11
pag-uugnay sa sariling
karanasan
E
Wikang Binibigkas
Nagagamit ang
EP
magagalang na
pananalita sa iba’t
1 1 1 12
ibang sitwasyon
(pagsasabi ng
pangangailangan)
Nagagamit ang
magagalang na
pananalita sa iba’t
D
1 1 1 13
ibang sitwasyon
(pagbibigay ng
mungkahi o suhestiyon)
Nakapagbibigay
ng panuto na may
tatlo hanggang apat
na hakbang gamit 1 1 1 14
ang pangunahin
at pangalawang
direksiyon
314
Nasasagot ang bakit at
1 1 1 15
paano
Pag-unawa sa Binasa
Nasasagot ang mga
tanong na bakit at
paano sa tekstong 1 1 1 16
pang-impormasyon –
discussion
Nasusuri kung ang
pahayag ay opinyon o 1 1 1 17
katotohanan
Naibibigay ang
kahulugan ng salita
sa pamamagitan 1 1 1 18
PY
ng pagbibigay ng
halimbawa
Naibibigay ang
kahulugan ng salita
sa pamamagitan 1 1 1 19
ng pagbibigay ng
paglalarawan
O
Naibabahagi ang
obserbasyon sa
1 1 1 20
kapaligiran (mga tao sa
paligid)
PAG-UNAWA (30%) 15 puntos
C
Pag-unawa sa Binasa
Nasasagot ang mga
D
tanong na bakit at
paano sa tekstong 3 3 3 21, 22, 23
pang-impormasyon –
E
explanation
Naibibigay ang bagong
natuklasang kaalaman
3 3 3 24, 25, 26
EP
mula sa binasang
kuwento
Nakapagbibigay ng buod
3 3 3 27, 28, 29
o lagom
Nakakukuha ng tala
D
3 3 3 30, 31, 32
buhat sa binasang teksto
Gramatika
Nagagamit ang uri ng
pangungusap sa pag- 3 3 3 33, 34, 35
interbyu (pakikipanayam)
PRODUKTO/PAGSASAGAWA (30%) 15 puntos
36 - 50
PAALAALA: Gamitin ang Pamantayan sa Paggawa bilang gabay sa pagbibigay ng puntos
Nakasusulat ng iskrip
13 15 15 36 - 50
para sa teleradyo
KABUUAN 48 50 8 12 15 15
315
IKAAPAT NA MARKAHAN
Lagumang Pagsusulit
Una at ikalawang pagbasa ng guro sa kuwento na pinamagatang

“Tunay nga bang bayani si Ama?”.
Panuto: Isulat ang letra ng pinakatamang sagot sa sagutang papel.
Naririto ang ilan sa mga pangyayari sa kuwento na pinamagatang “Tunay nga bang
Bayani si Ama?”
a. Naaalala ko pa noong gabing magpaalam si Ama.
b. Nakalakihan ko na ang pagtutulungan ng mga tao sa may dalampasigan,
maiahon lamang ang bangka sa pampang.
PY
c. Nadatnan ko si Ina na masayang nakikipagkuwentuhan sa mga bisita.
d. Ang pagsungit ng panahon ay nagdulot ng takot hindi lamang sa akin kundi
sa aking Ina.
1. Ano ang paksa sa kuwento, “Tunay nga bang Bayani si Ama?”
O
A. Pagtulong sa Kapuwa C. Pasasalamat sa mga Tumulong
B. Epekto ng Bagyong Glenda D. Kabayanihang Ipinamalas ni Ama
2. Alin ang unang pangyayari sa kuwento?
3. Alin ang huling pangyayari sa kuwento?
C
4. Alin ang nagpapakita ng pagkasunod-sunod na pangyayari sa kuwento?
A. a-b-c-d C. b-a-c-d
B. b-a-d-c D. d-c-b-a
D
5. Nais ni Ina na malaman ang tiyak na lugar na pinangingisdaan ni Ama sa
tulong ng mga taga-Marina. Anong uri ng sanggunian ang maaari nilang
gamitin?
E
A. almanac C. diksiyonaryo
B. atlas D. pahayagan
6. Upang mapabilis ang paghahanap kay Ama, hiningi rin ni Ina ang tulong ng
EP
mga mamamahayag. Saang bahagi ilalakip ang panawagan ni Ina?

A. Anunsiyo klasipikado C. Pangmukhang Balita
B. Balitang Panlalawigan D. Pangulong Tudling
7. Bilang pagkilala sa kabayanihang ipinamalas ni Ama naging laman siya ng
pahayagan. Saang bahagi ng pahayagan ito mababasa?
D
A. Anunsiyo klasipikado C. Pangmukhang Balita

B. Balitang Panlalawigan D. Pangulong Tudling
8. Sa pagbabagong naganap sa pamumuhay ng pamilya ng may-aksa, saang
bahagi ng pahayagan ito mababasa?
A. Isports C. Lifestyle
B. Libangan D. Orbitwaryo
9. “Isa! Dalawa! Tatlo! Tulak! Ahhhhhh!,” kaalinsabay ang pagsagot ng mga
anak-dagat na bumabatak paurong, “Hilaaaaaa!” hanggang madala sa
pampang ang bangka ni Ama. Ang kasingkahulugan ng salitang may guhit
ay ________.
A. kargador C. mangangalakal
B. magbubukid D. mangingisda
316
10. Binayo nang sumisipol na malakas na hangin ang mga puno, kabahayan
maging ang dagat na nagdulot ng takot hindi lamang sa akin kundi sa aking
Ina. Alin sa sumusunod na kahulugan ang nagsasaad ng pagkakasunod-
sunod nang kaantasan ng kahulugan simula pinakamalapit hanggang sa
malayo?
A. humuhuni, pumipito, tumutunog, tumatawag
B. pumipito, humuhuni, tumutunog, tumatawag
C. pumipito, humuhuni, tumutunog, tumatawag
D. tumatawag, pumipito, humuhuni, tumutunog
11. Nang dumating ang bagyong Glenda, binayo nang malakas na hangin ang
mga kabahayan, puno, maging baybaying dagat. Ang kasingkahulugan ng
salitang may guhit ay __________.
A. hinampas C. binugbog
PY
B. sinampal D. tinangay
12. Humingi ng tulong si Ina sa mga Marina upang hanapin sina Ama.
Sa pakikipag-usap ni Ina sa mga taga-Marina, alin sa palagay mo ang
pangungusap na ginamit niya?
A. Nais kong ipagbigay alam ang pagkawala ng asawa kong pumalaot
bago dumating ang bagyo.
O
B. Karapatan kong hingin ang tulong ninyo upang hanapin ang asawa
kong pumalaot bago dumating ang bagyo.
C. Nais kong malaman kung kailan ninyo ako bibigyan ng impormasyon
C
tungkol sa asawa kong pumalaot bago dumating ang bagyo.
D. Nais ko sanang humingi ng tulong sa inyo upang mahanap ang mag-
ama kong nawawala matapos pumalaot bago dumating ang bagyo.
D
Naatasan ang pangkat nina Sofia na gumawa ng album ng mga Pilipinong
naging tanyag maging sa ibang bansa. Nais ni Sofia na higit pang mapaganda
ang kanilang gawain kung kaya’t hiningan niya ng opinyon ang bawat kasapi.
E
13. Kung ikaw si Sofia, alin sa sumusunod na pangungusap ang iyong

gagamitin upang mahikayat silang magbigay ng mungkahi?
EP
A. Mas mainam kung ikaw ang gagawa ng gawain.

B. Paano ba natin higit na mapagaganda ang ating gawain.
C. Ano ang puwede mong gawin upang higit na mapaganda ang ating
gawain?
D
D. Maaari ba kayong magbigay ng mga mungkahi upang higit na

mapaganda ang gawain?
Nais ni Jose na pumunta sa bahay nina Paulo. Lumapit siya sa pulis,
at itinanong kung saan matatagpuan ang eksaktong lugar ng kaniyang
kaibigan. “Jose, ang simbahan ay nasa Hilagang Kanluran ng palengke,
ang paaralan ay nasa Timog Silangan samantalang ang bahay ng kaibigan
mo ay nasa bandang Silangang Kanluran. Kung nais mong makarating
nang maaga sa bahay ng kaibigan mo, mas mainam dito ka dumaan
sa Silangan papuntang Kanluran sapagkat nandito ka na sa Silangan,”
paliwanag ng pulis. “Marami pong salamat,” wika ni Jose.
317
14. Kung ikaw si Jose, paano ka makararating sa bahay ng iyong kaibigan?
Gamitin mong gabay sa pagsulat ng panuto na may tatlong hakbang gamit
ang pangunahin at pangalawang direksiyon ang katugunan ng pulis.
15. Bakit kinakailangang sundin ang panuto mong ginawa? Upang _________
A. maiwasan ang pagkaligaw
B. maipakita sa pulis na mahusay akong sumunod sa panuto
C. mabawasan ang pagod at oras sa pagpunta sa bahay nina Paolo
D. mapatunayan ko sa aking kaibigan na magaling akong gumuhit ng
mapa
Buhayani Festival, Matagumpay na Naisagawa

ni Dolorosa S. de Castro
Naging matagumpay ang kauna-unahang Buhayani: Buhay ng Bayani,
PY
Buhay na Bayani Festival ng Lungsod ng Calamba na sinimulan noong
ika-12 ng Hunyo 2014 at nagtapos noong ika-19 ng naturang buwan. Ito
ay pinangunahan ng mayor, Kagalang-galang Justin Marc SB.Chipeco.
Sa pagdiriwang na ito, nakiisa hindi lamang mga Calambeño kundi buong
bansa at maging taga-ibang bansa. Sa pahatid-mensahe ng punong
O
lungsod, binigyang diin niya; “Nais ko ang bawat taong humahanga sa ating
kababayang si Dr. Jose P. Rizal. Magpunta kayo sa Calamba at makiisa
upang bigyang pugay siya sa kaniyang ika-153 kaarawan. Dito siya nabuhay,
C
dito siya bininyagan sa kabilang simbahan, dito siya lumaki kaya Hunyo 19
ang napili naming petsa. Nais naming makahubog ng makabagong bayani
na umaangkop sa makabagong panahon at ipagdiwang ang kabayanihan na
nagmumula sa bawat isang Pilipino, hindi lamang Calambeños.”
D
16. Sa iyong palagay, bakit sinabi ng mayor ang mga katagang; “Nais kong ang
bawat isang humahanga sa ating kababayang Dr. Jose P. Rizal magpunta
E
kayo sa Calamba at makiisa upang bigyang pugay siya sa kaniyang ika-53

kaarawan”?
A. upang patuloy na umunlad ang kalakalan sa Calamba
EP
B. upang dumami ang mga turistang pumupunta sa Calamba

C. upang maipakita sa buong mundo na nagkakaisa ng mga Calambeño
D. upang mapaunlad pa nang husto ang turismo at ekonomiya ng Calamba
17. “Nais naming makahubog ng makabagong bayani na umaangkop sa
D
makabagong panahon at ipagdiwang ang kabayanihan na nagmumula sa

bawat isang Pilipino, hindi lamang Calambeños.”
Ang pahayag bang ito ay isang halimbawa ng opinyon o katotohanan?
Bakit?
A. Opinyon, sapagkat ang nagsalita ay naglalahad ng sariling saloobin.
B. Katotohanan, sapagkat ito ay naglalahad ng kaganapan ng kaniyang
saloobin
C. Opinyon, sapagkat batay sa aking pagkaunawa, ang lahat ng bayani sa
panahon ngayon ay patay na.
D. Katotohanan, sapagkat ito’y isang makabagong paraan upang
magbigay pugay sa mga piling Calambeño.
318
18. Maituturing na bayani ang isang tao kung siya ay nakagawa nang mabuti
sa kapuwa at bayan. Magbigay ng halimbawang angkop sa salitang may
guhit?
A. Ang mga taong nagpapahiram ng pera.
B. Ang mga artistang gumaganap sa pelikula.
C. Ang mga guro, pulis, doktor, at iba pang manggagawa.
D. Si Dr. Jose Rizal na nagbuwis ng buhay para sa bayan.
19. “Nais kong ang bawat taong humahanga kay, Dr. Jose P. Rizal ay magpunta
sa Calamba. ”Ilarawan ang kahulugan ng salitang may guhit.
a. Pagkilala sa kabayanihang ipinamalas ni Dr. Jose Rizal

b. Pagtulad sa ipinamalas na kabayanihan ni Dr. Jose Rizal
c. Paggunita sa kabayanihan ni Dr. Jose Rizal
PY
d. Paghirang kay Jose Rizal bilang bayani
A. a at c C. b at c
B. a at b D. c at d
20. Sa iyong palagay, may maituturing ka bang bayani na ka-edad mo?
A. Wala pa dahil kulang pa ang aming kapasidad na makagawa ng mga
O
bagay na ginawa ng mga naturingang bayani.
B. Wala pa dahil hindi pa sapat at aming kakayanan na suportahan ang
pangangailangan ang aming pamayanan.
C
C. Mayroon na dahil kahit bata man kami hindi lamang sa paghingi ng
baon ang kaya namin, kaya naming tumulong sa mga gawaing-bahay.
D. Mayroon na dahil bata man kami sa simpleng pamamaraan ay nakapag-
D
aambag din kami sa pag-unlad ng pamayanan gaya ng pagtatapon ng
basura sa tamang lagayan at pagtatanim ng halaman.
Panuto: Isulat ang kaisipang hinihingi ng bawat katanungan sa inyong
E
sagutang papel. Gawing gabay ang pamantayan na nakasulat

matapos ang bilang 32-35.
EP
21-23. Dapat bang ipagpatuloy ang pagdiriwang ng Buhayani Festival?

Ipaliwanag gamit ang dalawang pangungusap.
____________________________________________________________
____________________________________________________________
____________________________________________________________
D
____________________________________________________________
319
Muling Ibalik ang Kahapon
Matapos ang halos limang taong hindi pagkikita.

“Yehey! Nandito na sila! Maligayang pagbabalik!” wika ni Pat sabay halik sa mga
bagong dating.
“Wow! Ang ganda mo Ate Marj,” wika ni Pat. “Naks! Sarap namang pakinggan
ng bati mo,” sagot ni Marj.
Masayang sumakay ang buong pamilya sa inarkilang sasakyan ni Tatay.
Walang patid na kuwentuhan at tawanan ang maririnig.
Naaalala ko pa ang mga katagang sinabi ni Kuya Joey na tila kailan lamang.
“Minsan lamang sa loob ng maraming taon tayong nagkikita, gawin natin itong
makabuluhan. Muli nating pagyamanin ang ating mga karanasang di malilimutan.”
PY
24-26. Ano ang kaisipang ipinahihiwatig ng kuwento? Ipaliwanag ito.
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
O
___________________________________________________________________
27-29 Ibuod sa pamamagitan ng tatlong pangungusap ang kuwentong “Muling Ibalik
ang Kahapon.” _______________________________________________________
C
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
D
Pinoy Wagi sa Paligsahan sa Matematika sa Singapore
E
Matapos ang pagkapanalo sa nakaraang paligsahan sa Matematika

na ginanap sa South Korea, China, at Hongkong, ngayong 2014
2014
(IMC) na ginanap sa Singapore,
International Mathematics Contest (IMC)
EP
nakapag-uwi ng 155 medalya ang koponan ng Pilipinas.

Mathematics Trainers
Ayon kay Simon Chua, pangulo ng Mathematics Trainers Guild
Guild-
(MTG), may kabuuang 22 ginto, 44 pilak at 89 tansong
Philippines (MTG),
medalya ang napanalunan ng koponan na naging daan upang makuha nila
ang ikalawang puwesto.
D
Magtala ng dalawang mahahalagang impormasiyon na nabasa sa teksto. Paano ito

nakatulong sa pagbuo ng tekstong impormatib? Ipaliwanag.
Basahin at unawain ang panayam.
320
Panayam sa isang mambubukid tungkol sa epekto ng coco-kulisap.
Ana : Magandang araw. Maaari ko ba kayong interbyuhin tungkol sa coco-

kulisap na nakasira sa mga pananim na niyog?
Luis : Oo bakit hindi! Sa pamamagitan nito maipapaabot namin ang aming
saloobin.
Ana : Base sa inyong naranasan, malaki ba ang naging epekto ng coco-kulisap
sa pamumuhay ninyo?
Luis : Napakalaki! Wala na halos kaming naaaning niyog dahil sa kulisap. Halos
lahat ng mga puno ng niyog ko ay patay na.
Ana : May ginawa na ho ba kayong paraan upang mapuksa ang coco-kulisap?
Luis : Nakipag-ugnayan ako kasama ang aking mga kababaryo sa Kagawaran
ng Pagsasaka. Nagsagawa sila ng seminar upang turuan ang mga kagaya
PY
namin na mapuksa ang coco-kulisap.
Ana :Nakatulong
Natulong ba ang seminar na isinagawa upang mapuksa ang pesteng coco
kulisap?
Luis : Ah, oo. Salamat sa mga taong nagbigay ng kaalaman.
Ana : Maraming salamat sa oras at kaisipang ibinahagi ninyo.
O
33-35. Matapos mong mabasa ang interbiyu, itala ang mga uri ng pangungusap
na ginamit sa panayam. Nakatulong ba ito upang makakalap ng kinakailangang
impormasyon? Bakit?
C
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
D
Pamantayan sa Pagbuo ng Paliwanag

E
Mga Pamantayan
EP
• Malinaw ba ang aking paliwanag? Mauunawaan ba ito ng kahit sino? (5 puntos)

• Ang nabuo ko bang pangungusap ay nagsasaad ng buong diwa? (5 puntos)
• Naisulat ko ba ang unang salita ng pangungusap gamit ang malaking letra?
(5 puntos)
D
• Ang unang letra ba ng pangalan ng tao, lungsod, bayan, at iba pang lugar ay
naisulat ko gamit ang malaking letra? (5 puntos)
• Nagamit ko ba ang tamang bantas sa pagsulat ng pangungusap? (5 puntos)
• Tama ba ang baybay ng bawat salitang ginamit? (5 puntos)
321
Gawain sa Pagganap
Layunin
Nakasusulat ng iskrip para sa teleradyo
Naisasatao ang ginawang iskrip
Gagampanan ng bawat pangkat na mag-aaral
Babasahin ng bawat lider ng pangkat ang kuwento na pinamagatang “Bahagi
nga ba Ako ng Mundo?” sa loob ng labing limang minuto, iisip at bubuo ng
iskrip para sa teleradyo ang bawat pangkat. May karagdagang limang minuto
upang ihanda ang kinakailangang gamit para sa pagsasatao at dalawampung
minuto para sa pagtatanghal ng bawat pangkat.
Kalagayan
Ang mga mag-aaral sa bawat pangkat ay makikinig sa kuwentong babasahin.
Gagawa ng isang iskrip para sa teleradyo at isasatao ang natapos na iskrip.
PY
Bunga
Pagsasatao ng ginawang iskrip.
Pamantayan sa Pagtataya
O
Panuto: Lagyan ng tsek ( ) ang angkop na talahanayan. Gamitin ang iskala sa
pagtatasa ng natapos na gawain ng mga mag-aaral.
3 – Lubhang kasiya-siya
2 – Kasiya-siya
1 – Hindi kasiya-siya
C
Mga Pamantayan 3 2 1
D
Payak subalit nakapupukaw ng atensiyon ang panimulang
kaisipan.
Nagamit ang mapanuring kaisipan sa pagpapahayag ng
E
mensahe.
Nailakip ang mahahalagang detalye upang higit na maging
EP
kawili-wili ang wakas ng kuwento.

Malinaw at may pagkakaugnay-ugnay ang kaisipang
inilahad sa bawat pangungusap.
Nagamit ang wastong mekaniks sapagsasatao gaya
ng taginting ng boses, hikayat sa madla o manonood,
D
nakikinig, at wastong pagbigkas ng salita.
322
Bahagi nga ba Ako ng Mundo?
Dolorosa S. de Castro
“Naku! Pagkaganda-gandang bata naman ng anak mo, Cely,” wika ni Cita.

“Salamat ate! Tunay na biyaya si Zaira ng Maykapal,” sagot ni Cely.
Sa paglipas ng panahon, napansin ni Cely na hindi nagsasalita ang kaniyang
anak at kahit tinatawag niya, animo’y wala siyang naririnig. Pinatingnan ni Cely
sa espesyalista si Zaira at napag-alaman niya na pipi at bingi ang kaniyang anak.
Noong una, hindi matanggap ng mag-asawa ang kalagayan ng anak dahil sa
kanilang pagmamahal, napagpasyahan nila na suportahan at unawain si Zaira.
Likas na matalino at masipag si Zaira, kaya naman hindi naging sagabal
ang kaniyang kapansanan upang siya ang manguna sa kanilang klase. Dumaan
ang maraming taon at naging ganap nang dalaga si Zaira.Isang araw, nabasa niya
ang anunsiyo tungkol sa patimpalak sa Ms. World. Marami ang nagtawa, tumutol
PY
at nagmaliit sa kaniya. Ngunit sa halip na mawalan ng pag-asa, ginamit niya itong
inspirasyon sa paglaban.
“Ang kinatawan ng ating bansa sa Ms. World na gaganapin sa Kuala Lumpur,
Malaysia ay si……….. Zaira Natividad.” Tumayo at nagpugay sa kagalingang
ipinakita ni Zaira ang lahat ng manonood maging Pilipino man o banyaga.
O
C
E D
EP
D
323
Paalaala sa Guro: Basahin ang kuwento nang dalawang beses upang lubos na
maunawaan ng mga mag-aaral.
Tunay nga bang Bayani si Ama?
Dolorosa S. de Castro
“Isa! Dalawa! Tatlo! Tulak! Ahhhhhh!” kaalinsabay ang pagsagot ng mga anak-
dagat na bumabatak paurong, “Hilaaaaaa!” hanggang madala sa pampang ang
bangka ni Ama. Ito ang sitwasyon na bumubulaga sa akin tuwing umaga na halos
kinalakihan ko na. Ang kaugaliang ito ng aking mga kababayan ang nagsilbing
inspirasyon upang magsikap sa pag-aaral.
Isang trahedya sa aming buhay ang hindi ko malilimutan na nagdulot ng
katuwaan hindi lamang sa aming pamilya kundi sa aming kabarangay na naganap
matapos ang bagyong Glenda. Naaalala ko pa noong gabing magpaalam ang ama,
kuya, at Tiyo Buddy upang pumunta sa laot. Tahimik ang dagat at banayad ang
PY
alon. Subalit habang lumalalim ang gabi, sumusungit ang panahon, binayo nang
sumisipol na malakas na hangin ang mga puno, kabahayan, maging ang dagat na
nagdulot ng takot hindi lamang sa akin kundi sa aking ina. Kinaumagahan, kahit
malakas pa ang hampas ng hangin gayundin ang alon ng dagat sa dalampasigan,
lakas-loob na pumunta si Ina upang tingnan kung dumating na sina Ama subalit
O
wala ni anino nila. Dumaan ang maghapon subalit wala pa rin sina Ama. Humingi
ng tulong si Ina sa mga Marina upang hanapin sina Ama subalit lumipas na ang
ilang araw wala pa rin kaming natatanggap na balita.
C
Hanggang isang araw, pag-uwi ko buhat sa paaralan, nadatnan ko si Ina
na masayang nakikipagkuwentuhan sa mga bisitang ngayon ko lang nakita.
Ipinakilala niya ako at isinalaysay sa amin ang kabayanihang ipinamalas nina
Ama. Nasagip lamang sila nina Ama noong panahon ng bagyong Glenda.
Matapos ang mahaba at masayang kuwentuhan nagpaalam sila at pahabol na
D
sabing “Ang buhay ay tila bangka, kailangan ang katig na matibay upang patuloy
na makaagapay sa buhay.”
E
EP
D
324
SUSI SA PAGWAWASTO
1. D
2. B
3. C
4. B
5. B
6. A
7. C
8. C
9. D
10. A
11. A
12. D
PY
13. D
14. Depende sa sagot ng mga mag-aaral
15. C
16. D
17. B
O
18. C
19. B
20. D
21-35. Depende sa sagot ng mga mag-aaral
C
E D
EP
D
325

Filipino 150705233748 Lva1 App6892 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Filipino 150705233748 Lva1 App6892 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Yaman ng Lahi Wika at Pagbasa para sa Ikaapat na Baitang

Tanging mga institusyon at kompanyang nakipagkontrata sa FILCOLS at yaong nakasaad

Maaaring tumawag sa FILCOLS sa telepono blg. (02) 439-2204 o mag-email sa filcols@

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Punong Tagapangasiwa: Angelika D. Jabines

Tagaguhit: Aristotle S. Daquioag at Jason O. Villena

Tagatala: Ireen Subebe

Nilalaman din nito ang pang-markahang pagsusulit na alinsunod sa K to 12

Inaasahang makatutulong ang patnubay na ito sa iyo upang maging mahusay

Yunit I – Masayang Tahanan, Ating Pahalagahan

Aralin 1 – Pangangalaga at Paggalang sa Sarili at

Aralin 2 – Sama-samang Pamilya....................................................................24

Aralin 3 – Halaga ng Paggalang sa Loob ng Tahanan...................................44

Aralin 4 – Paaralan Bilang Pangalawang Tahanan........................................61

Aralin 5 – Mabuting Pagkakaibigan.................................................................79

Unang Markahang Pagsusulit...................................................................................90

K to 12 Curriculum: Tunguhin, Inaasahang Bunga/Resulta, Pamantayang Pangnilalaman, Pamantayan sa Pagganap

Deskripsyon ng Batayang Konseptuwal na Balangkas sa Pagtuturo ng Filipino K-12

Mga Pamantayan sa Filipino K-12

A. Pamantayan sa Programa (Core Learning Area Standard):

B. Pangunahing Pamantayan ng Bawat Yugto (Key Stage Standards):

Pamantayan sa Bawat Baitang (Grade Level Standards):

Baitang Pamantayan sa Bawat Baitang

wastong tono at intonasyon pagkakasunod-sunod at nakagagawa ng nakagagawa ng pasalaysay pinanood pagkukuwento,

F4PN-Ia-15 F4PS- Ia.12.8 F4WG-Ia-e-2 F4PB-Ia-d-3.1 F4EP-Ia-6.1.1 F4PD-Ia-b-1 F4PL-0a-j-1

F4PN-Ib-i-16 F4PS-Id-i-1 F4WG-If-j-3 F4PT-Ii-1.5 F4PB-Ii-24 F4PL-0a-j-2

kuwento o usapan impormasyon dito tulad ng card naglalarawan pamamagitan ng

F4PN-IIj-1.1 F4PS-IIj-8.5 F4WG-IIh-j-6 F4PT-IIj-1.8 F4PB-IIj-3.1 F4EP-IIh-j-9 F4PU-IIa-j-1 F4PD-II-e-j-6 F4PL-0a-j-7

F4TA-0a-j-1 F4TA-0a-j-2 F4TA-0a-j-3 F4TA-0a-j-4

F4PN-IIIa-e-1.1 F4PS-IIIa-8.6 F4WG-IIIa-c-6 F4PT-IIIa-1.8 F4PB-IIIa-3.2.1 F4PU-IIIa-2.4 F4PL-0a-j-1

F4PN-IIIb-h- F4PS-IIIb-2.1 F4WG-IIIa-c-6 F4PT-IIIb-i-1.7 F4PB-IIIb-18 F4EP-IIIb-8 F4PU-IIIb-2.5 F4PL-0a-j-3

F4PN-IIIi-18.2 F4WG-IIIi-j-8 F4PT-IIIb-i-1.7 F4PB-IIIi-6.1 F4EP-IIIi-j-9 F4PU-IIIi-2.1 F4PL-0a-j-2

napakinggan ng impormasyon binasa o patalatastas pamamagitan ng pagsali

F4TA-0a-j -1 F4TA-0a-j-2 F4TA-0a-j-3 F4TA-0a-j4

F4PN-IVg-9 F4PS-IVf-g-1 F4WG-IVc-g- F4PB-IVg-i-6.1 F4EP-IVg-j-7.1 F4PU-IVg-2.3 F4PDIVg-i-9 F4PL-0a-j-6

CODE BOOK LEGEND

LEGEND SAMPLE DOMAIN/ COMPONENT CODE

Learning Area and Estratehiya sa Pag-aaral EP

Domain/Content/ Pagpapahalaga sa Wika at Panitikan PL

- Palabigkasan at Pagkilala sa Salita PP

Ilagay ang sagot ng mga mag-aaral sa graphic

Kung ikaw si Mia, gugustuhin mo rin bang

Yugto ng Pagkatuto Munting Paalala sa Iyo

Bigyang halaga ang gagawing

Nagagamit nang wasto ang pangngalan sa pagtukoy ng mga tao, lugar

Yugto ng Pagkatuto Munting Paalala sa Iyo

Tumawag ng ilang mag-aaral upang magbahagi

Mia sombrero baboy tindahan isang araw

4 Nakabubuo ng kuwento gamit ang balangkas

Naisasalaysay ang kuwento gamit ang

Yugto ng Pagkatuto Munting Paalala sa Iyo

Isulat ang sagot ng mga mag-

Yugto ng Pagkatuto Munting Paalala sa Iyo

Ang Linggong Makabuluhan

Natutuhan ko na mahalagang pag-aralan

Nasasagot ang tanong sa kuwentong binasa

Yugto ng Pagkatuto Munting Paalala sa Iyo

Tumawag ng mag-aaral na sasagot nito. Ang

Ipabasa sa mga mag-aaral ang natapos na

Katulad ka ba ni Jose? Bakit? Bakit hindi?

Nagagamit ang magagalang na pananalita sa iba’t ibang sitwasyon

Yugto ng Pagkatuto Munting Paalala sa Iyo

laging tandaan ang paggamit ng magagalang