Toegepaste Fysica

Elektriciteit
Electrodynamica

Electrodynamica Bewegingsleer van de elektrische stromen

Electro + dynamica

Electro = Heeft met elektriciteit te maken

Dynamica = Bewegingsleer, leer van de krachten die bewegingen doen ontstaan

1
1 Groepswerk: Proefopstelling uit les Toegepaste
Chemie

1.1 Proefopstelling met foto’s/plaatjes

In een les van het vak Toegepast Chemie over Reactiesnelheid en chemisch evenwicht werd door de heer
Bart De Paepe tijdens een demonstratie een proefopstelling gebruikt waarbij de geleidbaarheid van een
oplossing werd aangetoond door de elektrische stroomsterkte te meten.

Deze eenvoudige elektrische schakeling wordt hier met foto’s/plaatjes voorgesteld.

2
1.2 Tabel met symbolen voor elektrische componenten in schema’s

1.3 Schema met symbolen van proefopstelling

3
2 Basisbegrippen

2.1 Stroomkring

Eenvoudige stroomkring:

Wanneer stroomt er stroom door de elektrische draden?

Er stroomt maar elektrische stroom als men de kring sluit.

Een stroomkring moet gesloten zijn,

dan stroomt er elektriciteit.

Evenals een waterstroom slechts zal aanhouden, als

de leiding een gesloten kring vormt, waarin een
pomp is opgenomen, die het niveauverschil
onderhoudt, zo ook zal men in een elektrische
leiding slechts een voortdurende stroom van
ladingen kunnen hebben, indien in een gesloten
keten van geleiders een "pomp" voortdurend een
verschil in potentiële energie (of in ladingsdichtheid)
tussen twee punten in stand houdt.

2.1.1 Definitie

Een keten, waarin een elektrische stroom vloeit, wordt een gesloten stroomkring genoemd.

2.1.2 Voorwaarden

Opdat er elektrische stroom zou vloeien moet er voldaan zijn aan volgende 3 voorwaarden:

- tussen 2 punten moet een spanning bestaan

- de kring moet gesloten zijn en

- bestaan uit geleidende verbindingen

4
2.2 Spanning

We vergelijken een stroomkring weer met het rondpompen van water.

De pomp in een elektrische stroomkring noemt men een spanningsbron.

Men zegt dat ertussen de twee punten een spanning of potentiaalverschil staat.

Vraagje: Welke spanningsbronnen kennen jullie?

Antwoord: een batterij, een accu en een wandcontactdoos

2.2.1 Definitie

Een spanningsbron (of stroombron) is een toestel dat tussen twee contacten of polen een elektrische
spanning (of een elektrisch potentiaalverschil) opwekt en onderhoudt.

2.2.2 Grootheid, symbool en eenheid van elektrische spanning

Grootheid Symbool Eenheid

Elektrische spanning U V (de Volt)

5
2.2.3 Symbool voor spanningsbron in schema’s

Bij afspraak stelt het lange streepje de pool voor op hogere

potentiaal of de positieve pool; het korte streepje stelt de pool op
lagere potentiaal voor of de negatieve pool.

De negatieve pool bezit steeds een teveel aan elektronen en duwt deze in de leiding, de
positieve heeft steeds een tekort hieraan en onttrekt elektronen uit de leiding.

In de leidingen bewegen de elektronen zich steeds van de negatieve

pool naar de positieve pool !
Deze stroomzin noemen we de werkelijke stroomzin.

De negatieve pool bezit steeds een teveel aan elektronen en de

positieve pool een tekort aan elektronen, waardoor de elektronen
van de negatieve pool weggeduwd en door de positieve pool
aangezogen worden. In de leidingen bewegen de elektronen zich
steeds van de negatieve naar de positieve pool !

Echter, om historische redenen, duidt men bij afspraak de stroomzin

aan gaande van de positieve pool van de bron naar de negatieve.
Deze stroomzin noemen we de conventionele stroomzin.

2.2.4 Symbool voor spanningsmeter in schema’s

6
2.2.5 Foto en info over Volta

Graaf Alessandro Giuseppe Antonio Anastasio Volta

(Como, 18 februari 1745 – Camnago 5 maart 1827)

Italiaans natuurkundige

2.3 Stroomsterkte

We gaan de elektrische stroomkring weer vergelijken met het rondpompen van water.

De ladingshoeveelheid (of de hoeveelheid elektronen) die per seconde door het schoepenrad stroomt,
noemt men elektrische stroomsterkte. (vgl. met het debiet van een waterstroom)

2.3.1 Definities

Een verplaatsing van ladingen ( elektronen ) noemen we elektrische stroom.

De ladingshoeveelheid (of de hoeveelheid elektronen) die per seconde door de doorsnede van een
geleider stroomt, noemt men elektrische stroomsterkte.

7
2.3.2 Grootheid, symbool en eenheid van elektrische lading (herhaling reeds gekend)

Grootheid Symbool Eenheid

Elektrische lading Q of q C (de coulomb)

De eenheid van elektrische lading, de coulomb, is gedefinieerd op basis van de ampère: 1 coulomb is
de hoeveelheid lading die overeenkomt met een stroom van 1 ampère gedurende 1 seconde, ofwel 1
coulomb is gelijk aan 1 As (ampèreseconde).

2.3.3 Grootheid, symbool en eenheid van elektrische stroomsterkte

Grootheid Symbool Eenheid

Elektrische stroomsterkte I A (de ampère)

2.3.4 Symbool voor stroomsterktemeter in schema’s

2.3.5 Foto en info over Ampère

André-Marie Ampère

(Poleymieux-au-Mont-d’Or, 20 januari 1775-Marseille, 10 juni

1836)

Franse natuurkundige en wiskundige

8
Weerstand

We vergelijken de elektrisch stroomkring met het stromen van

water dat door een pomp door een buis wordt gepompt.

Het water ondervindt hinder bij de vernauwing. Dit noemen we

weerstand.

Analoog hieraan ondervindt ook de stroom hinder als hij door iets,
een geleider, moet stromen. Dit noemen we dan ook weerstand

2.3.6 Definities

De elektrische weerstand van een geleider is een maat voor de hinder , die
deze geleider aan de doorgang van de elektrische stroom biedt. Het omgekeerde van de elektrische
weerstand is de geleidbaarheid.

De verhouding van de spanning over de uiteinden van een geleider tot de stroomsterkte die erdoor vloeit
wordt elektrische weerstand van deze geleider genoemd.

2.3.7 Grootheid, symbool en eenheid van elektrische weerstand

Grootheid Symbool Eenheid

Weerstand R Ω (de ohm)

Een geleider heeft een weerstand van 1  als bij het aanleggen van een potentiaalverschil van 1 V
tussen de uiteinden van deze geleider, de stroomsterkte erin 1 A is.

9
2.3.8 Symbool voor weerstand in schema’s

2.3.9 Foto en info over Ohm

Georg Simon Ohm

(Erlangen, 16 maart 1789 – München, 6 juli 1854)

Duitse wiskundige en natuurkundige

10
3 Samenvatting

3.1 Tabel met grootheid, symbool en meeteenheid

eenheid

stroomsterkte

Vraagje: Welk symbool moet er ingevuld worden op de plaat van het vraagteken?

Antwoord: …………… Ω…………………….

3.2 Symbolen voor elektrische componenten

11