Professional Documents
Culture Documents
Xięga Henocha Hebrajska (Przekład Z Hebrajskiego) PDF
Xięga Henocha Hebrajska (Przekład Z Hebrajskiego) PDF
HEBRAJSKA
ANGELOLOGIA ŻYDOWSKA
1
KSIĘGA HENOCHA
HEBRAJSKA
PRZEKŁAD ZE STAROHEBRAJSKIEGO
wprowadzenie i komentarz
Mariusz Izydor Prokopowicz PhD
2
Księga Henocha Hebrajska, nazywana też Księgą Pałaców jest
najwybitniejszym tekstem angelologicznym starożytnej tradycji
żydowskiej. Wprowadza nas ona w złożony, aktywny świat Synów
Wysokości, którego atmosfera pozwala nam – przynajmniej od strony
ludzkiej – dotknąć intensywności żydowskiej modlitwy i jej rdzenia –
Keduszy. Ponad sto imion aniołów i natur anielskich, z którymi
spotykamy się, odsłania tajemnicę niebiańskich hierarchii, wśród
których człowieczeństwo zmierza do zajęcia najwybitniejszej pozycji,
najbliższej samemu Bogu, pozycji siódmego Pałacu i niebiańskiego
Tronu osiągniętych na drogach mistycznych, niekiedy, a może przede
wszystkim – w konflikcie z aniołami.
Księga Henocha jest więc prezentacją miary człowieczeństwa,
ukształtowanej w procesie transformacji - miary, którą uosabia
HENOCH-METATRON.
3
Spis Treści
Wprowadzenie
Wokół tytułu 5
Czas powstania, pochodzenie i język 6
Źródła mistyki MERKAWY 7
Kim jest METATRON? Problem najstarszego materiału księgi 11
Angelologia 13
Mesjasze i Bóg oddalony 15
Podstawa przekładu. Pisane żródła tradycji mistycznej
i jej opracowania (wybór)
TEKST 20
Przypisy do tekstu 78
4
Wokół tytułu
5
nimi: potop, zburzenie Świątyni, odejście Chwały Boga. Etapy dramatu dziejów zakończy sąd
i ostatecna interwencja samego Boga.
Podobieństawa Księgi Henocha Hebrajskiej do litaratury Hejchalot i do literatury
apokaliptycznej nie mogą jednak zasłonić zauważalnych różnic:
1. Nasza Ksiega nie posiada tak harakterystycznych dla Hejchalot hymnów, których
recytacja była pomocą w czasie niebiańskiej podróży mistyka.
2. Materiał eschatologiczny Księgi jest stosunkowo ubogi na tle innych wątków i – co
najważniejsze – prawdopodobnie wtórnie dołączony.
Wielokrotnie wyczuwamy w tekście atmosferę Keduszy (rozdz. 38-40); jej znakami są
częste dopowiedzenia uwznioślające myśli, przygotowujące liturgię, czyli uobecnienie
jakiegoś wydarzenia.
Wszyscy badacze naszej Ksiegi dostrzegali jej przynależność do literatury mistycznej i
ezoterycznej zwanej ‘Rydwanem’, MERKAWA albo ‘Dziełem Rydwanu’ MAASE
MERKAWA, której istotną częścią jest właśnie literatura ‘Pałaców’, Hejchalot. W dalszej
części wprowadzenia przedstawię źródła i specyfikę tej tradycji mistycznej Izraela. Księga
Henocha Hebrajska niewatpliwie zbiera elementy tradycji Merkawy, które w ostatecznej
redakcji (?) zostały włożone w formę apokaliptyki.
Odeberg za najstarszy materiał Ksiegi uznał rozdz. 9:2-13:2, które datował na pierwszy
wiek, zaś pozostały materiał na wiek trzeci. Scholem zaproponował wiek VI-VII z
wyłaczeniem rozdz. 48D (okres gaonów, VII-XI w.)2. Milik przytoczył pięć argumentów za
datowaniem dzieła na wiek IX-X, a fragmentów nawet na wiek XII-XIII3. Alexander
rozprawił się z częścią ‘słabych’, częścią ,błędnych’ argumentów Milika, sam proponując V-
VI wiek, ze wskazaniem na rozdz. 3-15 jako część najstarszą, która fragmentami może sięgać
czasów Machabeuszów4.
W poszukwaniu miejsc pojawienia się Ksiegi Henocha Hebrajskiej badacze wędrowali po
zabytkach Afryki, Palestyny, Babilonii. Mopsik i Aleksander podtrzymują hipotezę Babilonii
jako miejsca ostatecznej redakcji. To właśnie tam odnaleziono grupę naczyń, na których
powtarza się imię anioła METATRON jako Wielkiego Księcia albo Wielkiego Księcia Tronu
Boga5.
Językiem Księgi jest hebrajski bliski misznaickiemu; pojawia się kilka wyrażeń łacińskich
i greckich (‘familia’ 12:5, ‘glossokomon 27:2). Ślady częstych dopowiedzi i rytmizacji
wskazują na (częściowo) liturgiczne zastosowanie.
2
G. Scholem, Major Trends in Jewish Mysticism. NY. 1941, s. 41-79.
3
J.T. Milik, Enoch in Cabbalistic Literature, w: The Books of Enoch: Aramaic Fragments of Qumran Cave 4.
Oxford 1976, s. 123-35.
4
P. Alexander, 3 Enoch, 227-8.
5
Napisy zebrał np. Milik, dz.cyt., 128-133.
6
Źródła mistyki MERKAWY
Wspomniałem już, że istotną częścią literatury Rydwanu, Merkawy, jest literatura Pałaców,
Hejchalot, która rozwijała się w judaizmie rabinicznym przynajmniej od IV wieku,
szczególnie intensywnie w wiekach następnych. Aleksander wskazał na trzy jej cechy dla
okresu pojawienia się Talmudu: 1) obecność idei mistycznego wstępowania do niebios, 2)
hymny MERKAWY, 3) spekulacje typu SZIUR KOMA (wyjaśnienie poniżej). Każda z tych
trzech cech wyrastała z mistycznej praktyki, którą poświadczają talmudyczne żródła.
W VI-VII wieku istniały w Babilonii kręgi grup mistyków, zwykle skupione wokół
uznanego autorytetu. Przed wyruszeniem w mistyczną podróż adepci byli odpowiednio
przygotowywani, czyli wtajemniczni. Wstępowanie do niebios, wniebowstąpienie,
poprzedzała wiedza na temat budowy kosmosu, czyli wiedza o Dziele Stworzenia, MAASE
BERESZIT, dzięki której mistyk dowiadywał się na przykład ile jest niebios, w jaki sposób
świat został stworzony w literach alfabetu hebrajskiego ( literaturę MAASE BERESZIT znamy
już z III-IV wieku). Recytowanie hymnów MERKAWY miało charakter medytacyjny z
odpowiednimi ruchami ciała, wsuwaniem głowy pomiędzy kolana i było poprzedzone nieraz
długotrwałymi postami i oczyszczeniami wodą.
Spekulacje SZIUR QOMA, Miara Ciała, zapoczątkowane prawdopodobnie około II wieku,
w okresie działalności tannaitów6, uważa się powszechnie za najstarsze warstwy literatury
Hejchalot-Merkawy. Czytamy w niej o nadzwyczajnych, niewyobrażalnych wymiarach
poszczególnych części ciała Boga. Co zrodziło tak zaskakujące spekulacje? Czy jest to
reakcja na wczesną teologię Kościoła, czy mamy tu raczej do czynienia z kosmologiczną i
mistyczną refleksją, w której rozwijana jest teologia Boga-Mierniczego całego kosmosu i
którą pierwotnie inspirowały wiersze Pieśni nad Pieśniami (5: 1-16)? Wyraźnych śladów
SZIUR-QOMA możemy doszukiwać się przede wszystkim w rozdz. 9-13 naszej Księgi, z
tym że – spekulacje nie dotyczą Boga, lecz tylko METATRONU, który
dzięki ,,rozciągnięciu” staje się mierniczym wszystkich ziemskich i niebiańskich miar.
Jeżeli zgodzimy się na odróżnienie literatury MERKAWY od tematów MERKAWY ,
wówczas te ostatnie odnajdziemy jako istotne wątki w prorockich pismach Zachariasza (VI
wiek p..n.e.) i we wczesnej literaturze apokaliptycznej: Księdze Daniela, części Henocha
Etiopskiego, Księdze Jubileuszów, liturgicznej literaturze Qumran (Pieśń Ofiary Szabatowej,
czyli tzw. Liturgia Anielska 4Q 400-407, fragmenty greckie i aramejskie 1 Henocha), w
póżniejszej apokaliptyce, której najbardziej znanym przykładem jest Apokalipsa Jana, dzieło
niejednorodne, zbudowane na żydowskim materiale i wtórnie wykorzystane przez
chrześcijan7. Odpowiedzią na zburzenie Świątyni w 70 roku było zorganizowanie nowego
Sanchedrynu wokół Jochanana ben Zakkaja, którego tradycja rabinacka uznała za pierwszego
w łańcuchu mistycznej tradycji MERKAWY.
Tematykę MERKAWY w literaturze prorockiej i następnie apokaliptycznej wywoła
dramatyczne wydarzenie – zburzenie Świątyni8. Przede wszystkim środowiska kapłańskie
zdawały sobie sprawę, że to co się stało pociągało za sobą jeszcze inne, bardziej katastrofalne
6
Tannaici działają w latach 70-220, czyli od czasu zburzenia Świątyni, do okresu ostatecznej kodyfikacji
Miszny przez Judę ha Nasi.
7
F. Rousseau, L’ Apocalypse et le Milieu Prophetique du NT. Paris 1971.
8
Zburzenie pierwszej Świątyni w r. 586 p.n.e., drugiej Świątyni w roku 70 n.e.
7
wydarzenie – odejście Chwały Boga. Dotykamy tu najbardziej newralgicznego miejsca całej
tradycji mistycznej Izraela i zarazem jego tradycji kultycznej. Doświadczenie Chwały Boga
jest fundamentalnym i konstytutywnym doświadczeniem religijnym tradycji i literatury
Dzieła Rydwanu i stanowi zasadę tożsamości kapłańskiej Izraela, dziedzictwa Aarona i
pokolenia Lewiego. Dlaczego dziedzictwa Aarona? (o nim rozdz. 1:3; 2:3; 45:4: 48:7 naszej
Księgi). Dlatego, że wszystkie inne pokolenia otrzymały, zgodnie z obietnicą samego Boga,
konkretną cząstkę Ziemi Obiecanej, natomiast Lewitom jako dziedzictwo został
przyznany ,,sam tylko Bóg” (Lb 18:20), czyli Jego Chwała, bardzo konkretnie uobecniony9.
Tymczasem Chwała odszedł. Jego odejście opisał prorok i kapłan Ezechiel (Ez 10: 18-22; 11:
22-23). Rozumiemy, iż kapłani przeżywali bezsens własnego istnienia, a zarazem próbowali
zrozumieć i określić nową tożsamość Ludu i nową sytuację; znaczenie uzyskiwała teologia
uprawiana w diasporach, bez związku ze Świątynią jerozolimską. Rozpoczyna się czas
poszukiwania ‘utraconej Chwały’, odnalezienie Miejsca, gdzie Chwała istnieje, oddalony,
gdzieś w górze, w niebiosach. Gdzie w niebiosach? Takie pytania rozbudują kosmologię,
otoczą Chwałę (zasłaniającymi Jego i zazdrosnymi) aniołami, rozmnożą ich ilość i funkcje;
pojawi się świadomość innej, mistycznej drogi do Miejsca. Wcześniej, w czasach Ezechiela,
kapłani będą pytać o własną tożsamość, opracują charakterystyczne dla ich tradycji
genealogie, których istnienie staje się potwierdzeniem sensu ich istnienia – pojawi się
kapłańska redakcja genealogii ludzkości (Rdz 5: 1-32) będąca dalszym ciagiem genealogii
Nieba i Ziemi (Rdz. 1: 1-2.1).
Doświadczenie Chwały Boga i, dziwnie jemu bliskie, tragiczne wydarzenia, które
dosięgały Izraela, nie rozpoczęło się dopiero w czasach Ezechiela. W opinii niektórych
przekazów późniejszej tradycji rabinicznej, największa manifestacja Chwały, opisywanej jako
Rydwan, MERKAWA, dokonała sie na Synaju. Nadzwyczajnym doświadczeniom Chwały w
Morzach Sitowia i na Synaju towarzyszy, z innej strony, odstępstwo Ludu – kult złotego
cielaka będący, być może, próbą oderwania Chwały Boga od Niego samego. Do tej złożonej
problematyki nawiążę w komentarzach do sekcji angelologicznej naszej Księgi.
Doświadzcenie Chwały musiało sprawiać Izraelowi poważne problemy, choć było zarazem
źródłem jego dumy. Chwała objawia się jako rzeczwistość złożona, jak gdyby widzialna
manifestacja Jedynego Boga, który nie jest widzialny. Jest On (Chwała) samym Bogiem, choć
zarazem wydaje się, że Nim nie jest.
Biblijne dzieje doświadczenia Chwały w historii Izraela można przedstawić w takim oto
zarysie:
Chwała w postaci słupów ognia i obłoku, który wyprowadza
Lud z Egiptu (Księga Wyjścia 13: 21-22)
9
Hebr. Kawod = Chwała jest rodz. męskiego.
8
Chwała wypełnia Przybytek (Księga Wyjścia 40: 34).
10
J. Flawiusz, Dawne Dzieje Izraela, 13: 67. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że historyk żydowski podał
błędną informację (12: 238-9), iż Menelaos, który drogą intryg politycznych usunął prawowitego sadokickiego
kapłana Jazona, był jego bratankiem i synem Oniasza III. Możliwe, że nawet nie należał do potomstwa Lewiego,
lecz Beniamina (2 Machab. 2: 4; 3: 4 – wersja LXX).Wydaje się, że problem ten jest o wiele bardziej
skomplikowany i dotyczy napięcia między Lewitami i Beniaminitami na terenie Świątyni, a w związku z tym
pytania – kim naprawdę byli Sadokici i jaki jest ich związek z Beniaminem. Moim zdaniem charakter relacji
między tymi pokoleniami jest kluczem do wyjaśnienia specyfiki źródeł biblijnych redakcji, historycznych i
egzegetycznych, w tym eksponującego Chwałę źródła P, którego proweniencję widzę w przekazie tradycji
Beniaminitów przepracowanej przez Lewitów.
9
świadomie nawiazując do słów proroka Izajasza, jak dowiadujemy się z listu Oniasza do króla
Ptolemeusza i Kleopatry: Powstanie w Egipcie ołtarz poświęcony Panu Bogu.11 Nie można
nie doceniać znaczenia tego wydarzenia, które musiało wywołać liczne spekulacje o
charakterze eschatologicznym i które inspirowały proroctwa Izajasza. Nie można wykluczyć,
że teologia rozwijana wokół światyni w Leontopolis była jednym z zalążków formowania na
terenie Egiptu samodzielnej, później trudnej do kanonizowania literatury12. W samej
Palestynie działa w tamtych czasach liczna grupa ‘chasydów’ (Pierwsza Ksiega Machabejska
2: 42; 7: 13), istnieją esseńczycy i wspolnota w Qumran, pierwsi chrześcijanie. Wszyscy oni
kształtują różne formy liturgii i przyczyniaja się do robudowywania świadomości istnienia
Chwały poza Światynią, co zarazem sprzyjało rozwojowi myśli apokaliptycznej i
mesjanistycznej. Chrześcijanie będą odwoływać się do wypowiedzi Jezusa:
Syn Człowieczy przyjdzie w Chwale Ojca swego
razem z aniołami swymi (Ewangelia Mateusza 15:27).
11
J. Flawiusz, Dawne Dzieje, 13: 68. Wymienione w Iz 19: 18 miasto Heres było utożsamiane z Heliopolis.
12
Świątynię zamknął w 73 r. Wespazjan. W tekstach Euzebiusza z Cezarei zachował się przekaz o pewnej
opowieści biblijnej autorstwa ARTAPANOSA ( żył w II w. p.n.e.), który przekazuje tradycję o Mojżeszu-
Hermesie: ‘kapłani uznali go (Mojżesza) za godnego czci równej boskiej i nazwali Hermesem, to ostatnie
dlatego, że wyjaśnił im hieroglify’ – cyt. A.Świderkówna, Bogowie zeszli z Olimpu, Warszaa 1991, s. 294.
10
Kim jest Metatron? Problem najstarszego materiału Księgi
13
META THRONOS zaproponował po raz pierwszy J.H. MAIUS w 1698 r. Odeberg przedstawia całą kolekcj ę
propozycji ustalenia pochodzenia imienia ‘Metatron’: 1) hbr. NTR – STRZEC, CHRONIĆ, 2) łac. METATOR –
PRZYWÓDCA, TEN CO WSKAZUJE DROGĘ. Interpretacja częsta wśród kabalistów średniowiecza, 3) pers.
MITRA – MEDIATOR, 4) gr. METATYRANNOS – NASTĘPNY PO WŁADCY (Bogu), 5) SZADDAJ-METATRON
(ten sam walor liczby 314), 6) MATATRUN, MITATRUN w teologii druzów, 7) gr. METRON – MIARA.
Propozycja Jellinka (BHM), która będzie inspirowała moją dalej przedstawioną propozycję interpretacji.
14
Na związki z islamem zwraca uwagę Milik, który początki utożsamienia Henocha z Metatronem wywodzi z
kręgów ezoteryków islamu.
11
której METATRON jest utożsamiony z Hermesem (teksty z Nippur)15, a następnie ezoteryka
islamu, na przykład sabejczyków, gdzie występuje połączenia Hermesa z Henochem.16
W podsumowaniu Alexander podkreśli zespolenie w naszej Księdze trzech odrębnych
postaci: Henocha – Jahoela/Mniejszego JHWH – Michała/Metatrona.
Część 9 Księgi Henocha Hebrajskiej rozpoczynają słowa: ‘Po tym jak otrzymałem te
wszystkie miary (MIDDOT) doskonałości...’. Następuje opis powiększenia METATRONU
według miar (SZIUR) długości i szerokości świata, ponad miarę wszystkich synów wysokości
(BNEJ MEROMIM). Opis odpowiada atmosferze mistyki SZIUR QOMA, a aniołowie,
synowie wysokości są tymi, którzy posiadają miary, są miarami, są mierniczymi.
Natura METARONU wynika z istotnej jego funkcji, którą jest bycie miarą (gr. METRON),
czy też bycie mierniczym (łac. METATOR). Idąc za propozycją Jellinka17 , zwracam uwagę
na ‘metron’ jako prawdopodobną etymologię ‘metatronu’.
Ostatni z aniołów, o którym mówi Apokalipsa Jana (21: 9), najbardziej intrygujący, jeden
z siedmiu ostatniej chwili czasów ostatecznych jest mierniczym, który dzierży złotą trzcinę
jako miarę (METRON), którą mierzy niebiańską Jerozolimę (21: 15). Mur miasta ma 144
łokcie, która to liczba powstaje w związku z liczbą opieczętowanych (7: 4). Stąd wynika
dalszy wiersz (21: 17b), którego lekcja jest nieco dziwna:
Anioł Nowej Jerozolimy jest tym, który mierzy miarę wybranych ludzi, zupełnie jak,
dopowiedzmy, Henoch, który został wybrany.
Idea anioła, który jest miarą ludzi (wybranych), czy też Ludu wybranego, zapoczątkuje w
mistyce Merkawy tradycję Metatrona, w którą to tradycję zostanie wprowadzony obraz
Henocha. Jeżeli najstarsze źródła angelizacji Mierniczego pojawiają się w okresie upadku
dugiej Światyni, to sama idea Mierniczego sięga przynajmniej czasu proroków Ezechiela i
Zachariasza, czyli VI wieku p.n.e. Zachariasz, prorok i kapłan widzi Młodzieńca (NAAR),
15
Szczególnie drugi z cyt, przez Milika fragmentów z Nippur, który tak rekonstruuje i przekłada: ‘Blessed are
you, Jahweh, on account of the name, thou whose name is YOFI’EL, and YECHI EL they call thee, whose names
are SANGI’EL, YAHWEH, YAVE(?) YH /.../ and HERMES METATRON YAH’. – Milik, s. 128.
16
Alexander 1977, s. 166.
17
Zob przypis 13.
12
który ze sznurem mierniczym (MIDDA) mierzy Jerozolimę (Księga Zachariasza 2: 5-9).
Takim samym tytułem ,,Młodzieniec” zostanie nazwany METATRON, a zarazem – jak
wyjaśnia nasza Kięga – został tak nazwany ‘ponieważ to ja jestem Henochem, synem Jereda’
(4: 1.2). Obraz postaci Mierniczego-Młodzieńca w wizji Zachariasza mógł w rzeczywistości
być kształtowany widzeniem proroka Ezechiela. Ten ostatni widzi Męża (ISZ) z prętem
mierniczym (MIDDA), którym mierzy wymiary przyszłej Świątyni (Księga Ezechiela 40:3).
Trudno sprecyzować bliżej kim jest Mierniczy z widzenia Ezechiela, w każdym razie zna on
tajemnice samego JHWH i towarzyszy prorokowi podczas wizji MERKAWY (Księga
Ezechiela 43: 6). Młodzieńca i Męża hebrajskich tekstów prorockich chciałoby się nazwać
‘Middatorami’ (Mierniczymi), którymi w istocie są i która to cecha konstytuuje naturę
METATRONA-Henocha-Anioła.
Angelologia
A. ANGELOLOGIA A KOSMOLOGIA
Rozbudowanym angelologiom Księgi Henocha Hebrajskiej nie odpowiada rozwinięta
kosmologia. W III-IV wieku istniały dzieła ściśle kosmologiczne, w których zawarte są
rozważania o siedmiu niebiosach, ich nazwach, zawartości, powiązaniach z odpowiadającymi
im siedmioma ziemiami. Ilość niebios i różnych kręgów bywa rozbudowywana do wielkości
prawie astronomicznych.
System kosmologiczny Księgi nie jest jednorodny – dominuje obraz siedmiu niebios
(rozdz. 17), choć spotykamy i 955 (rozdz. 48). Najwyższe niebo ARAWOT mieści w sobie to,
co najcenniejsze. Ilość siedmiu niebios nie zawsze jest wymieniana konsekwentnie. Rozdziały
22B i 22C opowiadają o powietrznych mostach, lecz tym, co najbardziej interesuje ich autora
są wymiary mostów.18
Uwikłane w kosmologię systemy angelologiczne nie są jednorodne. Da się wyodrębnić
trzy większe układy (17; 18; 19:22 i 25: 1 – 28:6) i kilka mniejszych, aczkolwiek wyrażna jest
tendencja redaktora, aby uzyskać spójność. Na podstawie rozdz. 14-17-18-19-25-28
uzyskujemy obraz następujących kolejno części kosmosu oraz hierarchii anielskich:
13
3. siedem niebios: Szamaim – Raqia – Szechaqim – Zewul – Maon – Machon – Arawot
(aniołowie z rozdz. 17),
4. siedem pałaców w siódmym niebie
(aniołowie z rozdz. 18-19-25-2),
5. Tron. Wokół tronu będą pojawiać się różne grupy aniołów.
(aniołowie z rozdz. 31-33-34-35).
Przed Wielkim Trybunałem, w którego centrum znajduje się Tron Świętego stają ludzie i
aniołowie. Zawartość rozdziałów 30-35 nie jest jednorodna i wskazuje na obecność
przynajmniej trzech różnych materiałów, których punktem wyjścia mógł być midrasz wokół
Ksiegi Daniela 7: 9-10.
Angelologia w tej sekcji stanowi kryterium podziału partii tekstu:
- 72 książąt królestw i książę świata (rozdz. 30)
- Święty jest otoczony trzema aniołami: sprawiedliwości, wiernej miłości i prawdy
(rozdz.31).
- Święty jest otoczony trzema aniołami: miłosierdzia, pokoju, zniszczenia oraz Serafinem
Chwały, Ofannim, Chajjot, Cherubem, Pisarzem i 496000 miriad Oddziałów aniołów
(rozdz, 33-35).
C. ANGELOLOGIA – KEDUSZA
Rozdział (35: 5) wprowadza nas w niezwykłą liturgię Keduszy, której dynamizm wywołuje
‘trzęsienie nieba’ i rozżarzenie wszystkich niebiańskich, ognistych Synów Wysokości.
Kedusza już w pierwszych wiekach, w czasach tannaitów (nauczycieli, I-III wiek) stała się
jednym z centralnych momentów liturgicznej aktywności Synagogi, będąc trzecim
błogosławieństwem amidah (‘ stania’) tzn. cyklu modlitewnych błogosławieństw, które
recytuje się na stojąco. Sercem Keduszy jest włączenie się w modlitwę aniołów, którą zapisał
prorok Izajasz: Święty, Święty, Świety, Pan Bóg Zastępów, Cała Ziemia Wypełniona Jest Jego
Chwałą (Księga Izajasza 6: 3), z którą złączono błogosławieństwo z księgi proroka Ezechiela:
Błogosławiona Chwała JHWH w Miejscu Jego Przebywania (Księga Ezechiela 3: 13b) oraz
Alleluja z Pasalmu (146: 10): JHWH Bóg Syjonu Będzie Królował w Każdym Pokoleniu –
Alleluja.
Angelologia w opisie Keduszy sprawia wrażenie skompilowanej z trzech różnych
materiałów:
- (rozdz. 39): podczas Keduszy zstępują z Tronu i uaktywniaja sie: Aniołowie Zastępów,
Posługujący Płomieni, Ofannim Mocy, Chruby Szechiny, Święte Chajjot, Serafiny, Erellim,
Tafsarim, Gedudim Ognia, Barudim Ognia Pożerającego, Kohorty Pochodni, Zbrojne Hufce i
Książęta Świętości.
- (rozdz. 40): podczas Keduszy uaktywniają się różni Aniołowie Posługujący. Dochodzi do
momentu dramatycznego: osądzenia aniołów i stwarzania nowych w miejsce obecnych.
14
- (rozdz. 22B): gdy Król Chwały zakrywa Oblicze podczas Keduszy, wokół Tronu Chwały
stoi 660000 miriad aniołów, stoją Książęta, Posługujący, słychać muzykę Chajjot, Ofannim,
Cherubów.
19
Mopsik, s. 327.
15
Podstawa przekładu. Pisane żródła tradycji mistycznej i jej
opacowania (wybór)
Wydanie Odeberga, odwołujące się do licznych rękopisów Księgi Henocha Hebrajskiej nie
mogło uwzględnić (nie znanengo uczonemu) rękopisu Watykan 228, który w opinii Alexandra
i Mopsika należy do grupy najlepszych. W tej sytuacji przekład opieram na wydaniu rękopisu
watykańskiego, a wersje innych rękopisów uwzględniam wyłącznie tam, gdzie pojawia się
znacząca ilościowo zmiana lub gdy problematyka, którą wywołuje tekst stanowi dla autora
przekładu ‘problem’.
Podział tekstu na akapity i kolumny idzie za ustaleniami Odeberga, ponieważ to on jest
powszechnie cytowany w literaturze. Jest on odmienny od opracowanej przez Schäfera
Synopsy.
Sigla rękopisów i wczesnych druków Ksiegi Henocha Hebarjskiej cytowane w przekładzie:
16
Przekłady
polski: Mariusz Prokopowicz, Księga Henocha hebrajska, w: Apokryfy Starego Testamentu,
pr. zbior. pod red. R. Rubinkiewicza. Vocatio. Warszawa 1999 (bez wprowadzenia autora
przekładu, przypisów, komentarzy i indeksów). Obecne wydanie jest poprawione i
uzupełnione.
angielski: Philip Alexander, 3 (Hebrew Apokalypse of) Enoch, w: The Old Testament
Pseudoepigrapha, Apocalyptic Literature and Testaments, t. 1, Londyn 1983, s. 223-315
(poprzezony wprowadz., opatrzony komentarzem).
francuski: Charles Mopsik, Le livre Hébreu d’Hénoch ou Livre des Palais. Verdier 1989
(collect. ‘Les Dix Paroles’), s. 420 (poprzedzony wprowadz., opatrzony komentarzem).
17
Seder Rabba de Bereszit/Berajta di Maase Bereszit, wyd. N. Séd, w: Revue des Etudes Juives
123 (1964), s. 259-305; 124 (1965), s. 22-123.
Sefer Jecirah, wyd. I, Gruenwald, A Preliminary Critical Edition of ,Sefer Yesira’, w: Israel
Oriental Studies 1(1971), s. 132-177. Przekłady polskie: Księga Jecirah. Klucz Kabały.
Przekł. M. Prokopowicz, Pico, Warszawa 1994 (wersja dłuższa); Sefer Jercira czyli Księga
Stworzenia. Przekł. W. Brojer, J. Doktór, B. Kos. Tikkun, Warszawa 1995 (wersja krótsza,
wydanie dwujęzyczne).
Sefer ha-Likkutim, wyd. L. Grünhut. Jerozolima 1967.
Sefer ha-Razim, wyd. M. Margaliot. Jerozolima 1966.
18
T E K S T
19
Rabbi Iszmael wchodzi do siódmego pałacu1
20
11 Wszystkich Władców. Godzinę później, Święty, niech będzie błogosławiony,
otworzył mi bramy Szechiny, bramy pokoju, bramy mądrości, bramy mocy,
bramy potęgi, bramy wymowy, bramy pieśni, bramy Keduszy12, bramy melodii.
12 I oświecił moje oczy i serce moje mową psalmów, modlitwy, radosnych
okrzyków, wdzięczności, melodii, wychwalania, potężnych pieśni pochwalnych.
I gdy otworzyłem usta i modliłem się pieśnią przed Tronem Chwały, święte
Chajjot13 spod Tronu Króla Chwały i sponad Tronu odpowiedziały po mnie
mówiąc:
Święty, Święty, Święty
oraz
Błogosławiony Chwała JHWH w miejscu Jego przebywania14
21
Mam siedemdziesiąt imion odpowiednio do siedemdziesięciu
języków, które istnieją w świecie15 i one wszystkie wspieraja się na
imieniu Król Królów Królów, lecz mój Król nazywa mnie
‘Młodzieńcem16.
[wtedy] Święty, niech będzie błogosławiony, wziął mnie spomiędzy nich, abym
był świadectwem19 przeciwko nim ze względu na moje imię na wysokościach,
świadectwem dla każdego, kto przychodzi na świat, aby nie mówiono, że Bóg
4 miłosierny jest okrutny. Czymże zgrzeszyli wszyscy ci ludzie, ich żony, ich
synowie i ich córki, ich konie, ich muły, ich bydło, ich dobytek i wszystkie ptaki
istniejące na ziemi, że wytracił ich Święty, niech będzie błogosławiony, razem z
nimi, w wodach potopu? Czemu wszyscy mają mówić ‘chociaż to pokolenie
potopu zgrzeszyło, w czym zgrzeszyli bydło, zwierzeta i ptaki, iż mają być
5 zniszczeni z nimi?’ Dlatego Święty, niech będzie błogosławiony, sprawił że
zostałem wywyższony za ich życia przed ich oczyma w Jego imieniu, na
wysokościach, abym był świadectwem przeciwko nim dla świata
który przyjdzie. I przeznaczył mnie20 na Księcia i władcę między aniołami
Posługującymi.
22
6 Wtedy przybyło trzech aniołów Posługujących: UZA, AZA i AZAEL21 i
oskarżali mnie22 w moim imieniu na wysokościach i mówili przed Świętym,
niech będzie błogosławiony:
Czyż nie powiedzieli słusznie Riszonim23 w Twojej obecności: ‘Nie
stwarzaj człowieka ponownie’?
Święty, niech będzie błogosławiony, odpowiedział im mówiąc:
‘Uczyniłem i zachowam,
podtrzymam i uratuję’
Księga Izajasza 46: 4
7 Skoro tylko ujrzeli mnie, powiedzieli do Niego:
Panie świata, co dobrego jest w jego wstąpieniu na najwyższe wysokości?
Czyż nie jest on z synów synów tych co zostali wytraceni w wodach
potopu’24. Cóż to za dobro dla niebios?
8 Ponownie odpowiedział Święty, niech będzie błogoslawiony, i rzekł im:
A co dobrego jest w was, iż wchodzicie mi w słowo. Pragnę go bardziej
niż was wszystkich, aby był księciem i władcą nad wami w moim imieniu
na wysokościach.
9 [Gdy to usłyszeli] natychmiast wszyscy powstali i wyszli, aby mnie spotkać i
ukłonili się przede mną, i powiedzieli:
Błogosławiony jesteś i błogosławieni twoi rodzice,
gdyż upodobał sobie w tobie Ten, który cię stworzył.
10 A ponieważ jestem mały i jestem młodzieńcem między nimi co do dni, miesięcy
i lat – dlatego nazwali mnie ‘Młodzieńcem’.
23
5 i nawet aniołowie nie będą mieli nad nim władzy. Gdy Święty, niech będzie
błogosławiony, wychodził i wchodził z ogrodu do Edenu i z Edenu do ogrodu, i
z ogrodu do nieba Raqia26, i z nieba do ogrodu Eden, to wszyscy ci, co
przyglądali się jasności obrazu jego Szechiny nie doznawali [mimo patrzenia]
6 szkody – aż przyszli na świat synowie pokolenia Enosza, którzy stali się głową
wszelkiej istniejącej w świecie idolatrii.
7 A co takiego uczynili synowie tego pokolenia? Chodzili z krańca ziemi na
jej kraniec i każdy gromadził na najwyższych górach i szczytach srebro i złoto, i
cenne kamienie, i perły. I czynił je idolami w czterech kierunkach świata według
8 miary tysiąca parasangów27. I ściągnęli w dół Słońce i Księżyc, gwiazdy i
planety, i ustawili je między idolami po ich prawej i po lewej stronie, aby im
służyły na sposób służenia Świętemu, niech będzie błogosławiony, jak napisano:
‘I wszystkie zastępy niebios
stały przed Nim z prawej i z lewej’
Pierwsza Księga Królewska 22: 19
9 Jaka moc istniała w nich, iż zdołali ściągnąć je w dół? To UZA, AZA i
AZAEL nauczyli ich magii, tak że mogli ściągnąć je i zrobić z nich użytek,
10 inaczej nie byliby w stanie sprawić ich zejścia w dół28. W tym właśnie czasie
aniołowie Posługujący zawiązali spisek, aby oskarżyć [ludzi] przed Świętym,
niech będzie błogosławiony, i mówili przed Nim:
Panie świata, dlaczego jesteś po stronie syna człowieczego?
jak powiedziano:
‘Kim jest człowiek (enosz), że o nim pamiętasz?’
Księga Psalmów 8: 5
Nie powiedziano tutaj ‘Kim jest’ adam’ (człowiek), lecz ‘Kim jest ‘enosz’
(człowiek), gdyż to on – Enosz jest głową czcicieli bałwanów.
11 Z jakiego powodu opuściłeś najwyższe niebiosa, miejsce Chwały Twojego
Imienia i Tron wysoki i wyniosły na wysokościach Arawot i przybyłeś, i
zamieszkałeś z synami ludzi (adam), którzy służą idolom i z Ciebie robią
12 idola?A teraz jesteś na ziemi i idole są na ziemi29. Co masz za sprawę
pomiędzy mieszkańcami ziemi, czcicielami bałwanów!?
13 [Gdy to usłyszał] Święty, niech będzie błogosławiony, natychmiast
podniósł swą Szechinę z ziemi spomiędzy nich (synów ludzi). W tym momencie
przybyli aniołowie Posługujący i Gedudim Zastępów i Chajjalim Arawot30,
tysiąc obozów i miriady zastępów, i wzięli trąby, i chwycili w ręce rogi
(szofary), i otoczyli Szechinę psalmami i pieśniami. I wstąpił na wysokość
nieba, jak powiedziano:
24
‘Bóg wstąpił w dźwięku trąb
JHWH w dźwięku szofaru’
Księga Psalmów 47: 6
Przeznaczenie METATRONU
25
ognistego światła. I ustanowił mnie, abym służył Tronowi Chwały w każdy
dzień.
26
Blask w Blasku
Piękno w Pięknie
Okazałość w Okazałości
I zostałem otoczony Chwałą i uwielbiony wszystkimi miarami dóbr i rzeczy
godnych pochwały, bardziej niż Synowie Wysokości.
27
mu posłuszni, ponieważ Książę Mądrości i Książę Rozumienia są jego
sługami, i oni go nauczą mądrości o sprawach, które są na górze i o
sprawach, które są na dole, mądrości świata który jest i świata który
6 nadejdzie. Ustanowiłem go także nad wszystkimi zasobami pałacu Arawot
i wszelkimi skarbami życia, które posiadam na wysokościach niebios.
Wtajemniczenie METATRONU
28
Moc korony METATRONU – formowanie świata w literach
29
GABRIEL Książę Ognia (esz)
BARADIEL Książę Gradu (barad)
RUCHIEL opiekuje się wiatrem (ruach)
BARAQIEL opiekuje się błyskawicami (baraqim)
ZAAMIEL opiekuje się nawałnicą (zaam)
ZIQIEL opiekuje się kometami (ziqim)
ZIIEL opiekuje się wstrząsami (zewaot)
ZAAFIEL opiekuje się huraganem (zaaf)
RAAMIEL opiekuje się grzmotami (raam)
RAASZIEL opiekuje się trzęsieniami ziemi (raaszim)
SZALGIEL opiekuje się śniegami (szelagim)
MATARIEL opiekuje się deszczem (matar)
SZAMASZIEL opiekuje się dniem (jom)
LILIAEL opiekuje się nocą (laila)
GALGALIEL opiekuje się orbitą (galgal) Słońca
OFANIEL opiekuje się orbitą (ofan) Księżyca
KOCHAWIEL opiekuje się gwiazdami (kochawim)
RACHATIEL45 opiekuje się planetami (mazalot)
5 Oni wszyscy, gdy widzą mnie padają na twarz. I nie mogą wpatrywać się we
mnie z powodu majestatu, blasku, piękna, jasności. świetlistości i
promieniowania Korony Chwały, która jest na mojej głowie.
30
2 z mojej prawej strony - rozszczepiające płomienie ognia.
z mojej lewej strony - ogniste pochodnie
dookoła wykluł się - huragan i burza
przede mną i za mną - głos piorunów z trzęsieniem ziemi.
O hierarchii Książąt
31
2 SIDRIEL54. I każdy z nich jest Księciem Zastępów Nieba i każdemu z nich
towarzyszy 496000 miriad aniołów Czuwających.
3 MICHAŁ Wielki Książę jest wyznaczony nad siódmym najwyższym
niebem, które jest w Arawot.
GABRIEL Książę Zastępów jest wyznaczony nad szóstym niebem, które
jest w Machon.
SZATQIEL Książę Zastępów jest wyznaczony nad piątym niebem, które
jest w Maon.
SZACHAQIEL Książę Zastępów jest wyznaczony nad czartym niebem,
które jest w Zewul.
BARADIEL Książę Zastępów jest wyznaczony nad trzecim niebem, które
jest w Szechaqim.
BARAQIEL Książę Zastępów jest wyznaczony nad drugim niebem, które
jest na wysokości Raqia.
SIDRIEL Książę Zastępów jest wyznaczony nad pierwszym niebem,
które jest w Wilon w Szamaim55.
Poniżej nich jest GALGALIEL Książę, wyznaczony nad orbitą Słońca, a
z nim - 96 aniołów wielkich i chwalebnych, którzy sprawiają, że orbita Słońca
biegnie w Raqia 365000 parasangów każdego dnia.
5 Poniżej nich jest OFANIEL Książę, wyznaczony nad orbitą Księżyca, a z
nim – 88 aniołów, którzy sprawiają, że orbita Księżyca biegnie 354000
parasangów każdej nocy, zawsze gdy Księżyc stoi na wschodzie w punkcie
zwrotnym. A kiedy jest na wschodzie w punkcie zwrotnym? Odpowiedź – 16
dnia każdego miesiąca.
6 Poniżej nich jest RAHATIEL Książę, wyznaczony nad planetami, a z nim
72 aniołów wielkich i chwalebnych. A dlaczego nazywany jest imieniem
‘Rahatiel’? Ponieważ to on wprawia w ruch planety na orbitach i ich drogach
339000 parasangów każdej nocy ze wschodu na zachód i z zachodu na wschód;
gdyż Święty, niech będzie błogosławiony, uczynił jeden namiot dla wszystkich:
dla Słońca i dla Księżyca, i planet, i gwiazd, tak by wędrowały nocą z zachodu
na wschód.
7 Poniżej nich jest KOCHAWIEL Książę, wyznaczony nad wszystkimi
gwiazdami, a z nim – 365000 miriad aniołów Posługujących, wielkich i
chwalebnych, którzy sprawiają bieg gwiazd z miasta do miasta, z państwa do
państwa w Raqia niebios.
8 Powyżej jest 72 Książąt Królestw na wysokościach odpowiednio do 70
języków istniejących w świecie. A każdy z nich jest ukoronowany koroną
32
królewską, odziany w królewską szatę, okryty królewską suknią. I wszyscy oni
jadą na koniach królewskich trzymając w rękach królewskie berło. I gdy każdy z
nich wędruje w niebie (Raqia), to biegną przy nim słudzy królewscy w wielkiej
chwale i poważaniu, zupełnie jak [gdy jedzie król] na drogach ziemskiego
podróżowania – w rydwanie z jeźdźcami, wielką armią i w chwale, i w
majestacie, wsławiony, z pieśniami i aplauzem.
Hierarchii aniołów ciąg dalszy: cześć, którą hierarchie oddają względem siebie
33
Strażnicy Drzwi Pałacu czwartego, gdy widzą Strażników Drzwi Pałacu
piątego - zdejmują koronę chwały z głowy i padają na twarz.
Strażnicy Drzwi Pałacu piątego, gdy widzą Strażników Drzwi Pałacu
szóstego - zdejmują koronę chwały z głowy i padają na twarz.
Strażnicy Drzwi Pałacu szóstego, gdy widzą Strażników Drzwi Pałacu
siódmego - zdejmują koronę chwały z głowy i padają na twarz.
4 Strażnicy Drzwi Pałacu siódmego, gdy widzą czterech wielkich Książąt
chwalebnych, którzy są wyznaczeni nad czterema obozami - zdejmują koronę
chwały z głowy i padają na twarz.
5 Czterej Wielcy Książęta, gdy widzą TAGACA56 Księcia wielkiego i
wsławionego w pieśniach i modlitwach na czele wszystkich Synów Wysokości
- zdejmują koronę chwały z głowy i padają na twarz.
6 TAGAC Książę wielki i wsławiony, gdy widzi ATATIELA57, Księcia
wielkiego, Księcia trzech Zbrojnych Hufców na wysokościach nieba Arawot,
wyższym firmamencie - zdejmuje koronę chwały z głowy i pada na twarz.
7 ATATIEL Książę wielki, gdy widzi HAMONA58 Księcia wielkiego,
znakomitego i chwalebnego, godnego pożądania i wywołującego trwogę tak, że
wprawia w drżenie wszystkich Synów Wysokości w chwili, gdy przychodzi
czas mówienia Keduszy, jak powiedziano:
34
15 ARAFIEL JHWH Książę, gdy widzi ASZROILIA JHWH67 Księcia HJH
- zdejmuje koronę chwały z głowy i pada na twarz.
16 ASZROILI JHWH Książę na czele wszystkich oddziałów Synów
Wysokości, gdy widzi GALICURA JHWH68 Księcia, który odsłania tajemnice
HJH - zdejmuje koronę chwały z głowy i pada na twarz.
17 GALICUR JHWH Książę, gdy widzi ZAKZACHIELA JHWH69, który
jest ustanowiony, aby zapisywać zasługi (zikajon) Izraela na Tronie Chwały
HJH - zdejmuje koronę chwały z głowy i pada na twarz.
18 ZAKZACHIEL JHWH Książę, gdy widzi Księcia ANAFIELA JHWH70,
który strzeże wejścia pałacu nieba Arawot HJH - zdejmuje koronę chwały z
głowy i pada na twarz. Dlaczego nazwany jest imieniem ‘ANAFIEL’? Ponieważ
gałęzie (anaf) jego majestatu – ozdoba jego korony, jego jasność i jego blask
okrywają całą wspaniałość nieba Arawot firmamentu na wysokościach,
podobnie jak Stwórca (Jocer) wszystkiego, o którym napisano:
‘Jego majestat okrywa niebo,
a Jego Chwała wypełnia ziemię’
Księga Habakuka 3: 3
Podobnie Książę ANAFIEL: jego wspaniałość i majestat okrywają
wszelkie wspaniałości Arawot na wysokościach.
19 ANAFIEL JHWH, gdy widzi SOTER ASZIELA JHWH71 Księcia
wielkiego, straszliwego, chwalebnego - zdejmuje koronę chwały z głowy i pada
na twarz. A dlaczego nazwany jest imieniem ‘SOTER ASZIEL’? Ponieważ
postawiony został u czterech źródeł rzeki Dinur (Ognia)72 naprzeciw Tronu
Chwały i każdy Książę, który chce wyjść albo przybyć przed oblicze Szechiny –
nie wychodzi i nie przechodzi inaczej jak tylko za jego zgodą, gdyż pieczęcie
czterech ramion rzeki Dinur zostały powierzone jego rękom. [Jest tak nazywany
dlatego, że] jego wysokość wynosi 70000 miriad parasangów i on ukrywa (soter)
ogień rzeki Dinur i wchodzi, i wychodzi przed Szechiną, aby objaśniać rejestr
uczynków każdego, kto przyszedł na świat, jak napisano:
Trybunał zasiadł i otwarto księgi
Księga Daniela 7: 10
20 SOTER ASZIEL JHWH Książę, gdy widzi SZOKED CHOZI JHWH73
Księcia wielkiego, potężnego, straszliwego, chwalebnego HJH, zdejmuje koronę
chwały z głowy i pada na twarz. A dlaczego nazwany jest imieniem ‘SZOQED
CHOZI’? Ponieważ waży (szoqel) wszystie zasługi na szalach wagi przed
Świętym, niech będzie błogosławiony.
21 SZOQED HOZI JHWH Książę, gdy widzi ZE PANURAIA JHWH74
Księcia wielkiego, potężnego, straszliwego, chwalebnego, znakomitego,
35
czczonego w każdym domostwie (familia) z wysoka - zdejmuje koronę chwały z
głowy i pada na twarz. Dlaczego nazwany jest imieniem ‘ZE PENURAI’?
Ponieważ jest on tak gniewny nad rzeką Dinur (Ognia), że przygasza ją tam,
gdzie ona jest.
22 ZE PENURAI JHWH Książę, gdy widzi AZGOBHAIA JHWH75 Księcia
wielkiego, potężnego, straszliwego, chwalebnego, wspaniałego, znakomitego,
wyniesionego, pożądanego, wywołującego przerażenie wśród Książąt wielkich,
którzy znają tajemnicę Tronu Chwały - zdejmuje koronę chwały z głowy i pada
na twarz. Dlaczego nazwany jest imieniem ‘AZGOBHAI Książę’? Ponieważ
opasuje odzieniem życia i owinie w przyszłości płaszczem życia
sprawiedliwych świata i pobożnych świata, aby żyli w nim życiem wiecznym.
23 AZGOBHAI JHWH Książę, gdy widzi dwóch wielkich Książąt,
chwalebnych i majestatycznych, którzy są ponad nim, zdejmuje koronę chwały z
glowy i pada na twarz. A oto imiona dwóch Książąt: SOFERIEL JHWH76, który
powoduje śmierć, Książę wielki, chwalebny, wspaniały, czysty, czcigodny
wiekiem oraz – SZOFERIEL JHWH77, który daje życie, Książę wielki,
24 chwalebny, wspaniały, czysty, czcigodny wiekiem, potężny. A dlaczego nazywa
się [pierwszego] imieniem ‘SOFERIEL JHWH Który Sprawia Śmierć’?
Ponieważ jest on ustanowiony nad księgami umarłych. Każdy w godzinie swojej
śmierci wpisany jest do księgi umarłych. A dlaczego [drugiego] nazywa się
imieniem ‘SZOFERIEL JHWH Który Sprawia Życie’? Ponieważ jest on
ustanowiony nad Księgami Żyjących zgodnie z wolą Miejsca. Może chcesz
zapytać:
Ponieważ Święty, niech będzie błogosławiony, siedzi na Tronie,
więc także oni siedzą na tronie i piszą?
Pismo mówi:
‘Wszystkie Zastępy niebios stoją przed Nim’
Pierwsza Księga Królewska 22: 19
Nie napisano ‘Zastępy niebios’, lecz ‘wszystkie Zastępy niebios stoją przed
Nim’. Uczy nas to, że nawet Książęta wielcy, których imiona nie sa podobne do
żadnych innych imion, wypełniają wolę Szechiny nie inaczej jak – stojąc. Jeżeli
stoją, to jak piszą?
25 Jeden stoi na sferze burzy i drugi stoi na sferze burzy.
Jeden ubrany jest w suknię królewską, drugi ubrany jest w suknię
królewską.
Jeden jest owinięty we wspaniały płaszcz, drugi jest owinięty we
wspaniały płaszcz.
36
Jeden jest ozdobiony koroną królewską, drugi jest ozdobiony koroną
królewską.
Ciało (guf) jednego jest pełne oczu, ciało drugiego jest pełne oczu.
Wygląd jednego jest jak wygląd błyskawicy, wygląd drugiego jest jak
wygląd błyskawicy.
Oczy jednego są jak oczy słońca gdy świeci pełną mocą, oczy drugiego są
jak oczy słońca gdy świeci pełną mocą.
Blask jednego jest jak blask Tronu Chwały, blask drugiego jest jak blask
Tronu Chwały.
Wysokość jednego jest jak siedem niebios, wysokość drugiego jest jak
siedem niebios.
Skrzydła jednego są jak dni roku, skrzydła drugiego są jak dni roku.
Skrzydła jednego są jak szerokość nieba, skrzydła drugiego są jak
szerokość nieba.
Usta jednego są jak brama wschodnia, usta drugiego są jak brama
wschodnia.
Język jednego jest wysoki jak fale morskie, język dugiego jest wysoki jak
fale morskie.
Z ust jednego wychodzi ogień, z ust drugiego wychodzi ogień.
Z ust jednego wychodzą błyskawice, z ust drugiego wychodzą
błyskawice.
Z potu jednego zapala się ogień, z potu drugiego zapala się ogień.
Język jednego jest gorejącą pochodnią, język drugiego jest gorejącą
pochodnią.
Na głowie jednego jest kamień szafiru, na głowie drugiego jest kamień
szafiru.
Na ramionach jednego jest koło (galgal) szybkiego Cheruba, na
ramionach drugiego jest koło szybkiego Cheruba.
W ręku jednego jest zwój rozżarzonego węgla, w ręku drugiego jest zwój
rozżarzonego węgla.
W ręku jednego jest pióro ogniste, w ręku drugiego jest pióro ogniste.
Miara zwoju wynosi 3000 miriad parasangów. Miara pióra wynosi 3000
parasangów. Miara każdej litery, którą oni piszą, wynosi 365 parasangów.
37
Powyżej tych dwóch Książąt wielkich, istnieje Książę jeden, wyróżniony i
chwalebny, znakomity i godny, czcigodny i uwielbiany, waleczny i potężny,
wielki i wspaniały, mocny i okazały, cudowny i wyniesiony, czysty i ukochany,
pan, dumny, wyniosły, pełen lat, śmiały – podobnego jemu nie ma wśród
Książąt.
2 Jego imię REKAWIEL JHWH, Książę wielki i przerażający. Stoi przy
Rydwanie. Dlaczego nazywany jest imieniem ‘Rekawiel’? Ponieważ jest on
3 ustanowiony nad Galgallim Rydwanu, którzy zostali poddani jego władzy. A ilu
jest Galgallim? Ośmiu po dwóch w każdym kierunku. A otaczają ich cztery
krążące Ruchot: Ruach Burzy, Ruach Huraganu, Ruach Wichury, Ruach
4 Nawałnicy. Spod nich wyłaniają się i wypływają cztery rzeki ognia, każda rzeka
z jednej ze stron. Pomiędzy nimi, tworząc koło, stoją cztery Ananim80. A oto oni:
Anan Ognia, Anan Płomienia, Anan Rozżarzonych Węgli, Anan Siarki. Ananim
5 stoją umieszczeni naprzeciw swoich Galgallim, a stopy Chajjot stoją na
Galgallim. Pomiędzy jednym a drugim Galgal [słychać] ryk trzęsienia ziemi i
6 między jednym i drugim Galgal rozbrzmiewa grzmot. Gdy nadchodzi czas
recytowania Pieśni (Keduszy) – Galgallim dygocą, Ananim drżą, wszyscy
Wodzowie dygocą, wszyscy Jeźdźcy dostają dreszczy, wszyscy dzielni
Dowódcy skaczą na tyły, wszystkie Zbrojne Hufce są wstrząśnięte, wszyscy
Gedudim są przerażeni, wszyscy Zwierzchnicy niepokoją się, wszyscy Książęta
i Chajjalim są oszołomieni, wszyscy Posługujący słabną, wszyscy Aniołowie i
7 Degalim81 tracą siły. Głos rozbrzmiewa od Galgal do Galgal, od Cheruba do
Cheruba, od Chaji do Chaji82, od Ofana do Ofana149, od Serafina do Serafina:
‘Wysławiajcie Tego, który cwałuje w Arawot
JH Jego imię
Radujcie się przed Nim’
Księga Psalmów 68: 5
38
uderza Chajjot biczami ognia i wywyższa je, gdy one wykrzykują psalmy i
modlitwy, i skłania aby mówiły natychmiast za nim:
Święty, Święty, Święty...
Błogosławiony Chwała JHWH w miejscu Jego
przebywania.
40
2 Ma 16 twarzy po cztery z kazdej strony i 100 skrzydeł z każdej strony. Posiada
3 8766 oczu odpowiednio do liczby godzin roku88, 2191 z każdej strony. W każdej
parze oczu, która jest na ich obliczu świeci blask, z każdego oka płonie
pochodnia tak, że żadne stworzenie nie może się w nie wpatrywać, gdyż inaczej
4 zostałoby natychmiast pochłonięte. Wysokość jego ciała wynosi 2500 lat
podróży. Żadne oko nie może go widzieć i żadne usta nie mogą wypowiedzieć
jego potęgi, z wyjątkiem Króla królów królów, Świętego, niech będzie
5 błogosławiony. A dlaczego nazwany jest imieniem ‘OFANIEL’? Ponieważ to
on jest wyznaczony nad Ofannim. Ofannim zostały powierzone jego władzy i on
jest ustanowiony, aby służyć Ofannim. Stoi przed nimi każdego dnia, czuwa na
nimi i upiększa je, wywyższa i porządkuje ich bieg, poleruje ich siedzibę,
odświeża ich mieszkania, wygładza ich nierówności, oczyszcza ich miejsca. Jest
przed nimi o każdej porze, w dzień i w nocy, aby wzrastały w pięknie i w
6 majestacie, i aby uczynić je prędkimi w wychwalaniu ich Stwórcy. Wszystkie
Ofannim są pełne oczu i pełne skrzydeł: oczom odpowiadają skrzydła, a
skrzydłom oczy. W ich spojrzeniu jaśnieje promieniowanie blasku jak blask
gwiazdy porannej. Na ich odzieniu z prawej strony każdego z nich umieszczone
są 72 kamienie szafiru. Na ich odzieniu z lewej strony każdego z nich
7 umieszczone są 72 kamienie szafiru. W koronę każdego z nich wprawiono
cztery szmaragdy: promieniowanie każdego rozciąga się w cztery kierunki
Arawot jak orbity Słońca, której promieniowanie wędruje w cztery strony świata.
A dlaczego nazwane są imieniem ‘szmaragdy’(bareqet) ? Ponieważ ich
promieniowanie niebiańskie podobne jest do błyskawicy (baraq). Otaczają je:
namioty promieniowania, namioty blasku, namioty światłości, szafir i szmaragd.
Dlatego z wyglądu podobne są i do oczu, i do oblicza.
41
5 siedem niebios. Światło jego powiek jest jak światło siedmiokrotne. Kamień
szafiru na jego głowie jest [wielki] jak cały świat i jak moc promieniowania
6 nieba aż do przejrzystości. Ciało jego pełne jest oczu jak niebo gwiazd, tak, że
nie ma ich końca i nie ma dla nich liczby, a każde oko jest jak oko gwiazdy
porannej. Niektóre z nich są jak małe światła, inne jak duże światła. Od kostek
do kolan są podobne do gwiazd olśniewających; od kolan do biodra – do
gwiazdy porannej; od bioder do pasa – do światła księżyca; od pasa do szyi – do
7 światła słońca ; od szyi do czubka głowy – do niegasnącego światła. Korona na
jego głowie promieniuje jak Tron Chwały. Wielkość korony to 502 lata podróży.
Nie ma nigdzie na świecie takiego promieniowania, takiego blasku, takiego
świecenia i takiej jasności, której by nie było w tej koronie. SERAFIEL JHWH89
ma na imię ten Książę, a imię korony na jego głowie brzmi ‘Książę Pokoju’.
8 Dlaczego nazwany jest imieniem ‘SERAFIEL JHWH’? Ponieważ imię
jego ustanowione jest nad Serafinami i Serafiny ognia powierzono jego władzy.
To on stoi nad nimi dzień i noc, i naucza je pieśni, psalmów, mów pochwalnych,
modlitwy, wzniosłych uniesień, tak aby mogli chwalić ich Króla wszelkimi
rodzajami modlitw i uświęcenia (Keduszy).
9 A ilu jest Serafinów? Czterech, odpowiednio do czterech stron świata. A
ile mają skrzydeł? Sześć, odpowiednio do sześciu dni dzieła stworzenia. A ile
10 mają twarzy? Szesnaście, każde (cztery) skierowane w inną stronę. Wymiary
Serafinów i wyskość każdego z nich odpowiadają [wielkości] siedmiu niebios,
11 a wymiary każdego oblicza są takie jak oblicza wschodzącego słońca. Każde
świeci jak promieniowanie Tronu Chwały, tak że nawet święte Chajjot i
znakomite Ofannim nie mogą wpatrywać się w nie, gdyż gdyby ktokolwiek
wpatrywał się w nie, to jego oczy stałyby się ślepe, z powodu ich potężnego
promieniowania.
12 A dlaczego nazwane są imieniem ‘Serafinów’? Ponieważ one palą (soraf)
księgi wykazów90 SZATANA91. Każdego dnia SZATAN zasiada w
towarzystwie SAMAELA Księcia Rzymu i DUBIELA Ksiecia Persji92 i
zapisują winy Izraela w księgach wykazów i dają je Serafinom, aby zanieśli je
przed Świętego, niech będzie błogosławiony, aby zetrzeć Izraela z powierzchni
ziemi. Lecz Serafiny znają tajemnicę Świętego, niech będzie błogosławiony, iż
nie chce On upadku narodu Izraela. Co więc Serafiny robią? Każdego dnia borą
je [księgi wykazów] z rąk SZATANA i palą w gorejącym ogniu, który jest
naprzeciw Tronu wysokiego i wyniosłego, aby nie dotarły przed Świętego, niech
będzie błogosławiony, gdy Ten siedzi na Tronie sądu i sądzi świat cały w
prawdzie.
42
Hierarchii aniołów ciąg dalszy: DADWERIEL JHWH nad zbiorami ksiąg
43
‘Postanowieniem Czuwających - wyrocznia
Ostateczne roztrzygnięcie - Świętych’
Księga Daniela 4: 14
5 Dwóch jest Czuwajacych i dwóch Świętych. W jaki sposób stoją przed
Świętym, niech będzie błogosławiony? Naucza się, że jeden Czuwający stoi z
6 jednej strony, a Święty z drugiej strony. Wzlatują i opadają: pysznych uniżają do
7 ziemi, pokornych wywyższaja na wysokości. Każdego dnia, gdy Święty, niech
będzie błogosławiony, zasiada na Tronie Sądu i osądza świat cały i księgi
żyjących, a księgi umarłych są otwarte przed Nim, to wszyscy Synowie
Wysokości stają przed Nim w strachu, trwodze, bojaźni i drżeniu. Gdy Święty,
niech będzie błogosławiony, zasiada aby sądzić na Tronie Sądu – odzienie Jego
białe jest jak śnieg, włosy Jego głowy są jak czysty len, a płaszcz jak światło
oślepiające. I wszędzie okrywa go sprawiedliwość jak pancerz z kolczugi.
8 Czuwający i Święci stoją przed Nim jak urzędnicy przed sądem, podnoszą
i roztrząsaja każde słowo, które zostało skierowane, jako sprawa, na sąd, przed
Świętego, niech będzie błogosławiony, jak napisano:
‘Postanowieniem Czuwających – wyrocznia
Ostateczne roztrzygnięcie – Świętych’
Kaięga Daniela 4: 14
9 Jedni wydają wyrok i osąd, inni wydaja wyrok w Wielkim Trybunale,
który jest w Arawot, inni dopytują się przed Potęgą, inni roztrzygają sprawę na
wysokościach, jeszcze inni rostrzygają i zstępują i wydają wyrok na ziemi,
poniżej, zależnie od sprawy, jak napisano:
‘Oto Czuwający i Święty zstępuje z nieba
Woła głośno i tak mówi:
Wyrąbcie drzewo i obetnijcie gałęzie
Otrząśnijcie liście i odrzućcie owoce
Niech zwierzęta uciekają spod niego, a ptaki z gałęzi’
Księga Daniela 4: 11
10 Dlaczego nazwani są imionami ‘Czuwający’ i ,Święci’? Ponieważ
uświęcają ciało i ducha biczem ognia trzeciego dnia sądu, jak powiedziano:
‘Po dwóch dniach ożywi nas
Trzeciego dnia postawi nas
I będziemy żyli przed Nim’
Księga Ozeasza 6: 2
44
O imionach Czuwających i Świętych
O tym co dzieje się, gdy człowiek grzeszny przybywa przed Tron Trybunału
45
a każdy Anioł Zniszczenia wirował w prawą stronę98, stosownie do spraw, jak
powiedziano:
‘Tron został ustanowiony na miłości
I zasiadł na nim w prawdzie’
Księga Izajasza 16: 5
46
5 miary i nie da się obliczyć. A każda z nich krąży, jak gdyby po sklepieniu, w
czterech kierunkach nieba Arawot i wpada, i wypełnia Maon, z Maon – do
Zewul, z Zewul – do Szechaqim, a z Szechaqim – do Raqia, z Raqia – do
Szamaim, z Szamaim – na tłum szyderców, którzy znajdują się w Gehennie, jak
powiedziano:
‘Oto huragan JHWH
Rozpętał się
Zawirował nad głowami szyderców’
Księga Jeremiasza 23: 19
50
‘ Przed Nim – ogień idzie
Pali wrogów dookoła ’
Księga Psalmów 97: 3
4 Następnie Święty, niech będzie błogosławiony, otwiera usta, wypowiada
pewne słowo i stwarza innych [Posługujących], w miejsce tamtych, podobnych
do nich, nowych. Każdy z nich staje w pieśni przed Tronem Chwały i mówi
Święty, jak powiedziano:
‘Dla każdego poranka nowe są
O jak wielka jest Twoja stałość’
Treny 3: 23
51
gdzie pali się ogień między kamieniami gradu,
gdzie błyskają błyskawice między górami śniegu,
gdzie huczą grzmoty na najwyższych wysokościach,
gdzie płomień płonie między palącym się ogniem,
gdzie słyszy się głosy w grzmotach i trzęsieniu ziemi.
2 Poszedłem z nim i wziął mnie za rękę i wzniósł mnie na swych skrzydłach
i pokazał mi wszystko. Widziałem wody zawieszone na wysokościach nieba
Arawot w imieniu JHWH JESTEM KTÓRY JESTEM; ich owoce zstępowały
opadami deszczu i nawaniały oblicze ziemi, jak powiedziano:
‘Z owoców dzieł Twoich nasyczasz ziemię’
Księga Psalmów 104: 13
3 Widziałem ogień i śnieg, i kamienie gradu zmieszane jedno z drugim, a
nie zostały zniszczone, dzięki Imieniu ESZ OCHELA (Ogień Pożerający), jak
powiedziano:
‘JHWH twój Bóg jest ogniem pożerającym’
Księga Powtórzonego Prawa 4: 24
4 Widziałem błyskawice, które pozostawały błyskawicami w pośrodku gór
śniegu, a nie zostały zniszczone dzięki Imieniu JH JHWH CUR OLAMIM (Bóg
Odwieczna Skała), jak powiedziano:
‘Gdyż JH JHWH jest skałą odwieczną’
Księga Izajasza 26: 4
5 Widziałem grzmoty i głosy ryczące w pośrodku płomieni ognia, a nie
zostały zniszczone dzięki Imieniu EL SZADDAI RABBA (Wielki
Wszechmocny Bóg) jak powiedziano:
‘ Jestem Bogiem Wszechmocnym’
Księga Rodzaju 17: 1
6 Widziałem płomień gorejący i płonące pochodnie w pośrodku ognia
rozpalonego, a nie został on wyniszczony dzięki Imieniu JAD AL KES JH
(Ręka naTronie Boga), jak powiedziano:
‘gdyż mówił: Ponieważ ręka jest na tronie JH’
Księga Wyjścia 17: 16
7 Widziałem rzeki ognia w pośrodku rzek wód i rzeki wód w pośrodku rzek
ognia, a nie zostały wyniszczone dzięki Imieniu OSE SZALOM
(Wprowadzający Pokój), jak powiedziano:
‘Wprowadza na wysokościach pokój’
Księga Hioba 25: 2
Wprowadza bowiem pokój między ogniem i wodą, między gradem i ogniem,
między wiatrem i obłokiem, między trzęsieniem ziemi i kometami
52
Widzenie Iszmaela: dusze sprawiedliwych
53
7 Ujrzałem dusze ojców świata: Abrahama, Izaaka, Jakuba i Reszty
sprawiedliwych, którzy powstali ze swych grobów i zostali wyniesieni do nieba.
I modlili się przed Świętym, niech będzie błogosławiony, i mówili w modlitwie
przed Świętym, niech będzie błogosławiony:
Panie Świata. Jakże długo będziesz siedział na Tronie, jak ktoś, kto
zasiadł w dzień swego smutku?! [Trzymasz] Twą prawą rękę za sobą i nie
wybawiasz synów Twoich, i nie objawiasz Królestwa Twego w świecie.
Czyż nie żal Ci twych własnych synów, którzy stali się niewolnikami
między narodami świata, Twej prawej ręki, która jest za Tobą, dzięki
której rozciągnąłeś niebiosa i niebiosa niebios?! Czyż Ci nie żal?
8 Wtedy Święty, niech będzie błogosławiony, odpowiedział każdemu z nich,
samemu tylko Abrahamowi, samemu tylko Izaakowi, samemu tylko Jakubowi.
Powiedział:
Z powodu tych nieprawych, którzy zgrzeszyli przede mną, w taki i taki
sposób czynili nieprawość, w taki i taki sposób grzeszyli, w taki i taki
sposób byli niewierni wobec Mnie, jak mogę wybawiać mą wielką
prawicą w ruinach pogaństwa?
9 Wtedy usłyszałem jak METATRON zawołał do mnie i powiedział:
Sługo mój109, weź księgi i czytaj o ich złych czynach. Natychmiast wziąłem
księgi i czytałem o ich czynach, a znajdowało sie tam 36 wykroczeń, jedno
gorsze od drugiego. Co więcej, okazało się, że oni wykroczyli wobec wszystkich
liter, które istnieją w Torze, jak powiedziano:
‘I cały Izrael wykroczył wobec Twojej Tory’
Księga Daniela 9: 11
Nie mówi się tu AL TORATEKA, ale AT TORATEKA, gdyż wykroczyli od A
– do T110 w 36 wykroczeniach wobec każdej litery.
10 [Gdy to usłyszeli] natychmiast zaczęli płakać: Abraham ze swej strony,
Izaak ze swej strony i Jakub ze swej strony. Następnie Święty, niech będzie
błogosławiony, powiedział im:
Abrahamie, mój ukochany, Izaaku, mój wybrany, Jakubie, mój
pierworodny. Jakże mogę wybawić ich spośród narodów świata?
Wtedy Michał, Książę Izraela, zawołał głośno i zapłakał wielkim głosem i
powiedział:
‘Dlaczego JHWH stoisz oddalony?’
Księga Psalmów 10: 1
54
Widzenie Iszmaela: pokolenia ludzi
55
3 I widziałem:
Adama i jego pokolenie, ich dzieła i ich myśli,
Noego i jego pokolenie, pokolenie potopu, ich dzieła i ich myśli,
Sema i jego pokolenie, ich dzieła i ich myśli,
Nimroda i jego pokolenie, i pokolenie rozdziału, ich dzieła i ich myśli,
Abrahama i jego pokolenie, ich dzieła i ich myśli,
Izaaka i jego pokolenie, ich dzieła i ich myśli,
Izmaela i jego pokolenie, ich dzieła i ich myśli,
Jakuba i jego pokolenie, ich dzieła i ich myśli,
Józefa i jego pokolenie, ich dzieła i ich myśli,
każde plemię i jego pokolenie, ich dzieła i ich czyny,
Amrama i jego pokolenie, ich dzieła i ich czyny,
Mojżesza i jego pokolenie, ich dzieła i ich czyny,
4 Aarona i Miriam, ich dzieła i ich czyny,
Książęta i Starszych, ich dzieła i ich czyny,
Jozuego i jego pokolenie, ich dzieła i ich czyny,
Sędziów i ich pokolenie, ich dzieła i ich czyny,
Helego i jego pokolenie, ich dzieła i ich czyny,
Pinchasa i jego pokolenie, ich dzieła i ich czyny,
Elkanana i jego pokolenie, ich dzieła i ich czyny,
Samuela i jego pokolenie, ich dzieła i ich czyny,
Dawida i jego pokolenie, ich dzieła i ich czyny,
Salomona i jego pokolenie, ich dzieła i ich czyny,
Królów Judy i ich pokolenie, ich dzieła i ich czyny,
Królów Izraela i ich pokolenie, ich dzieła i ich czyny,
Królów narodów świata i ich pokolenie, ich dzieła i ich czyny,
Władców Izraela i ich pokolenie, ich dzieła i ich czyny,
Władców narodów świata, ich dzieła i ich czyny,
Głowy rodów Izraela, ich dzieła i ich czyny,
Głowy rodów narodów świata, ich dzieła i ich czyny,
Herosów Izraela i ich pokolenie, ich dzieła i ich czyny,
Herosów narodów świata i ich pokolenie, ich dzieła i ich czyny,
Bogatych Izraela i ich pokolenie, ich dzieła i ich czyny,
Bogatych narodów świata i ich pokolenia, ich dzieła i ich czyny,
Mędrców Izraela i ich pokolenie, ich dzieła i ich czyny,
Mędrców narodów świata i ich pokolenie, ich dzieła i ich czyny,
Książąt Izraela i ich pokolenie, ich dzieła i ich czyny,
56
Książąt narodów świata i ich pokolenie, ich dzieła i ich czyny,
Głowy akademii Izraela i ich pokolenie, ich dzieła i ich czyny,
Głowy akademii narodów świata, ich dzieła i ich czyny,
Znakomitych mężów Izraela i ich pokolenie, ich dzieła i ich czyny,
[Znakomitych] mężów narodów świata, ich dzieła i ich czyny,
Sędziów Izraela i ich pokolenie, ich dzieła i ich czyny,
Sędziów narodów świata, ich dzieła i ich czyny,
Nauczycieli dzieci w Izraelu i ich pokolenie, ich dzieła i ich czyny,
Nauczycieli dzieci w narodach świata i ich pokolenie, ich dzieła i ich
czyny,
Mówców Izraela i ich pokolenie, ich dzieła i ich czyny,
Mówców narodów świata i ich pokolenie, ich dzieła i ich czyny,
Wszystkich proroków Izraela i ich pokolenie, ich czyny i ich myśli,
Wszystkich proroków narodów świata i ich pokolenie, ich czyny i ich
myśli,
5 Wszystkie bitwy i wojny, które narody świata prowadziły z Izraelem w
dniach ich panowania.
I widziałem mesjasza syna Józefa i jego pokolenie i ich dzieła, które
czynili z narodami świata.
I widziałem mesjasza syna Dawida i jego pokolenie, i wszystkie bitwy, i
wojny, i dzieła, i czyny, których oni dokonywali z Izraelem, tak dobre jak i złe.
I widziałem wszystkie bitwy i wojny, które prowadzi Gog i Magog z
Izraelem w czasach mesjasza i wszystko to, co Święty, niech będzie
błogosławiony, uczyni im w czasach, które nadejdą.
57
I wtedy powiedziałem:
JHWH! – jakże Twe dzieła wielkie są!
58
rozżarzonym węglem ognia w pośrodku rzeki Dinur, a ich dusza i duch stały się
Szechiną.
2 Za każdym razem, gdy aniołowie Posługujący mówią pieśni w
nieodpowiednim czasie, w sposób niegodny i niewłaściwy – płoną i są pożerani
na swych miejscach ogniem ich Pana i płomieniem ich Stwórcy. A wiatr
huraganu wieje na nich i spędza do rzeki Dinur i czyni tam górami rozżarzonego
węgla, a ich duch i ich dusza powracają do swego Stwórcy i wszystkie stają za
swym Panem.
3 Poszedłem z nim. On wziął mnie za rękę i pokazał mi wszystko: dusze
Aniołów, duchy Posługujących, które stoją za Szechiną na skrzydłach huraganu,
4 otoczone murami ognia. W tym momencie METATRON otworzył mi bramę
murów ognia, gdzie stał w pośrodku nich, za Szechiną. Natychmiast podniosłem
oczy i widziałem ich: każdy miał wygląd aniołów, skrzydła jak ptaka ognistego,
dzieło ognia gorejącego. Wówczas otworzyłem usta w modlitwie Miejsca i
powiedziałem:
‘Wielkie są dzieła JHWH’
Ksiega Psalmów 92: 5
59
‘Prawicy Mojżesza dało moc przewodzenia
Jego Ramię Chwalebne’
Księga Izajasza 63: 12
4 Wtedy zapłakała Prawa Ręka Miejsca i wypłynęło pięć rzek łez z jego
pięciu palców i padły w pośrodku Wielkiego Morza sprawiając, że cały świat
zadrżał, zgodnie z tym co powiedziano:
‘Ziemia rozkruszy się i rozpadnie w kawałki
Podzieli się i rozdzieli na części
Zachwieje i zatrzęsie
Poruszy się i zatoczy jak pijany
Zadrży jak wątła chata’
Księga Izajasza 24: 19
[a powiedziano to] pięć razy, odpowiednio do pięciu palców Jego Wielkiej
Prawicy.
5 Gdy Święty, niech będzie błogosławiony, ujrzy że nie ma sprawiedliwego
w pokoleniu i że nie ma pobożnego na ziemi, i że nie ma sprawiedliwości u
synów ludzi, i że nie ma człowieka takiego jak Mojżesz, i że nie ma orędownika
takiego jak Samuel, aby upraszał miłosierdzie przed Miejscem, dla zbawienia i
dla odkupienia, i dla Jego Królestwa, aby objawiło się w całym świecie, i dla
6 Jego Prawej Ręki, aby powróciła przed Niego, dla czynienia Nią wielkich spraw
Izraelowi – wtedy Święty, niech będzie błogosławiony, przypomni swoją
sprawiedliwość, swoje zasługi i swoje miłosierdzie, i pobożność i – przez
wzgląd na siebie samego – uwolni swe Wielkie Ramię, a Jego sprawiedliwość
podtrzyma je, zgodnie z tym co powiedziano:
‘Ujrzał, iż nie było człowieka’
Kisęga Izajasza 59: 16a
takiego jak Mojżesz, który wielokrotnie prosił o miłosierdzie dla Izraela na
pustyni i [dzięki temu] anulował wyrok przeciw Izraelowi:
‘I zdumiał się, że nie było orędownika’
Księga Izajasza 59: 16b
takiego jak Samuel, który wstawiał się u Świętego, niech będzie błogosławiony,
i wołał do Niego, a Święty, niech będzie błogosławiony, odpowiadał mu i
spełniał Jego pragnienia, nawet jeśli były [przez Boga] niezamierzone, zgodnie z
tym jak powiedziano:
‘Czy to nie dziś są żniwa pszenicy?
Zawołam do JHWH, a ześle grzmoty i deszcz’
Pierwsza Księga Samuela 12: 17
7 Co więcej, On wszędzie pojawia się obok Mojżesza, jak powiedziano:
60
‘Mojżesz i Aaron wśród kapłanów Jego
Samuel wśród wzywających Jego imię’
Księga Psalmów 99: 6
I jeszcze:
‘Jeśli staną przede mną, Mojżesz i Aaron’
Księga Jeremiasza 15: 1
‘Wybawi mnie ramię moje’
Księga Izajasza 63: 5
8 Wtedy Święty, niech będzie błogosławiony, powiedział:
Jakże długo będę wyczekiwał na syna człowieczego, abym,
przez jego sprawiedliwość, mógł dokonać zbawienia mym
Ramieniem?Ze względu na moje zasługi i mą sprawiedliwość
uwolnię moje Ramię, i uwolnię Nim moje potomstwo spośród
narodów świata, jak powiedziano:
‘Przez wzgląd na Mnie
na Mnie samego
tak postępuję’
Księga Izajasza 48: 11
Wtedy Święty, niech będzie błogosławiony, objawi światu swe Wielkie
Ramię i pokaże Je wszystkim narodom na całej długości i szerokości świata, od
jednego jego krańca do drugiego.Wygląd Jego promieniowania będzie jak
promieniowanie światła słońca, pełną mocą, w miesiącu Tamuz. Wtedy od razu
Izrael zostanie wykupiony przez Niego spośród narodów świata i objawi się im
mesjasz, który zaprowadzi ich do Jerozolimy w wielkiej radości.
I nie tylko to wydarzy się, [lecz będzie też tak], iż Królestwo Mesjasza będzie
jadać w czterech stronach ziemi i nie będzie narodów świata jedzących z nimi252,
jak powiedziano:
‘Obnażył JHWH swe Ramię Święte
na oczach wszystkich narodów.
I ujrzą wszystkie krańce ziemi wybawienie
które zgotował nam nasz Bóg’.
Księga Izajasza 52: 10
I powiedziano:
‘Sam JHWH jest jego przewodnikiem
Nie ma z nim obcego boga’.
Księga Powtórzonego Prawa 32: 12
61
A P E N D Y K S111
Wniebowstąpienie Mojżesza
63
piękna światłości, godnego porządania blasku, iluminacji Chwały objawienia
Tego, który jest błogosławiony.
7 Jakże wielu jest Posługujących, którzy spełniają Jego wolę, jakże wielu
Aniołów! I jak wielu Książąt w Arawot z jego upodobania, czczonych pomiędzy
władcami wysokości, godnych czci, ozdobionych pieśnią, wspomnianych z
miłością, którzy są oszołomieni blaskiem Szechiny! Z powodu piękna światła
promieniowania ich Króla, gaśnie blask ich oczu, a siła słabnie.
8 Rozświetlone rzeki radości, strumienie wesołości, rzeki rozradowania,
strumienie radosnych okrzyków, rzeki miłości, strumienie przyjaźni – one
[wszystkie] łączą się i wychodzą przed Tron Chwały i – zbierając siły – płyną
przez bramy ścieżek nieba Arawot z dźwiękiem okrzyków i muzyki ich Chajjot,
i dźwiekiem radosnych tamburynów ich Ofannim, i dźwiękiem melodyjnych
cymbałków jego Cherubów. W potrząsaniu rozbrzmiewa i rozchodzi się
Święty, Święty,Święty
Pełna jest ziemia Chwały Twojej
Księga Izajasza 6: 3
O odległościach w niebie
64
‘Łuk mój położyłem na obłoku’
Księga Rodzaju 9: 13
Nie napisano tu ‘położę na obłoku’, ale ‘położyłem na obłoku’, na obłokach
które otaczają Tron Chwały. Gdy Jego obłoki przechodzą, Aniołowie Gradu
5 [zamieniają się] w żarzące węgle117 i zstępuje ogień głosu od świętych Chajjot i
z powodu oddechu tego głosu one biegną w inne miejsce i boją się, ażeby nie
kazano im iść sobie. I powracają, aby nie zaszkodzono im z innej strony, dlatego:
‘one odbiegały i powracały’
Księga Ezechiela 1: 14
6 Łuki tęczy są piękniejsze i jaśniejsze od światła słońca w okresie miesiąca
Tamuz i są one jaśniejsze od płonącego ognia, i są wielkie i piękne.
7 Powyżej łuków tęczy znajdują się koła Ofannim, tysiące tysięcy i miriady
myriad, wysoko, odpowiednio do miary Serafinów i Gedudim.
66
15 Wieje wiatr burzowy, jak powiedziano:
‘Wiatr burzowy wykonuje Jego polecenia’
Księga Psalmów 148: 8
16 A Szatan stoi między tymi wiatrami, gdyż wiatr burzowy jest właśnie
wiatrem Szatana. Wszystkie te wiatry wieją tylko spod skrzydeł Cherubów, jak
powiedziano:
‘Wstąpił na Cheruba, wzbił się
i unosił na skrzydłach wiatru’
Księga Psalmów 18: 11
17 Dokąd wieją te wiatry i gdzie zatrzymują się? Naucza się, że wychodzą
spod skrzydeł Cherubów i padają na orbitę Słońca, jak powiedziano:
‘Wiatr udaje się na południe
następnie zakręca na północ.
Wciąż krąży będąc w ruchu
i krąży powracając’
Księga Kocheleta 1: 6
A z orbity Słońca zakręca i spada na rzeki i morza, góry i doliny, jak
powiedziano:
‘Oto on formuje góry i stwarza wiatry’
Księga Amosa 4: 13
18 Z gór i dolin zakręca i pada na morza i rzeki. Zakręca z mórz i rzek i pada na
miejsce zamieszkane. Z miejsc zamieszkanych zakręca i pada na miasta małe i
duże. Z miast małych i dużych zakręca i pada na ogród. Z ogrodu zakręca i pada
na Eden, jak powiedziano:
‘Spacerował w ogrodzie, w dziennym
wietrze’
Księga Rodzaju 3: 8
W pośrodku ogrodu Eden [wiatry] mieszają się i wieją z jednej strony na drugą;
są przenikane zapachami ogrodu, aromatami Edenu tak, iż rozchodzą się
nasycone czystymi zapachami i przenoszą zapach wonności z ogrodu i przypraw
Edenu – przed sprawiedliwych, pobożnych, dziedziców ogrodu Eden i drzewa
życia, w czasie który przyjdzie, jak powiedziano:
‘Powstań wietrze północy
nadleć, wietrze z południa,
wiej poprzez ogród mój,
niech popłyną jego wonności!
Niech wejdzie miły mój do swego ogrodu
i spożywa jego najlepsze owoce’
Pieśń nad Pieśniami 4: 16
67
Ile Rydwanów posiada Bóg?
68
‘pod Jego stopami jaby jakieś dzieło
przeźroczystości szafiru
o czystości ciała niebieskiego’
Ksiega Wyjścia 24: 10
11 Posiada Rydwany Orłów, jak powiedziano:
‘nosiłem was na skrzydłach orłów’
Księga Wyjścia 19: 4
Nie są one orłami, lecz lecą jak orły.
12 Posiada Rydwany radosnego dźwięku, jak powiedziano:
‘Bóg wstępuje wśród radosnych okrzyków’
Księga Psalmów 47: 6
13 Posiada Rydwany Arawot, jak powiedziano:
‘Wychwalajcie Tego, co cwałuje na
Arawot’
Księga Psalmów 68: 5
14 Posiada Rydwany chmur, jak powiedziano:
‘Chmury uczynił swoimi rydwanami’
Ksiega Psalmów 104: 3
15 Posiada Rydwany Chajjot, jak powiedziano:
‘Chajjot odbiegały i powracały’
Ksiega Ezechiela 1: 14
Odbiegały za zgodą i powracały za zgodą, gdyż Szechina jest ponad ich
głowami.
16 Posiada Rydwany Galgallim, jak powiedziano:
‘powiedział: wejdź między Galgallim’
Księga Ezechiela 10: 2
17 Posiada Rydwany szybkiego Cheruba, jak powiedziano:
‘jedzie na szybkim Cherubie’
Księga Izajasza 19: 1
A gdy On jedzie na szybkim Cherubie, to w czasie między postawieniem jednej
nogi na piętę i postawieniem drugiej nogi, widzi natychmiast 18000 światów118;
rozróżnia i dostrzega wszystko w nich wszystkich, i wszystko w nich zna, jak
powiedziano:
‘osiemnaście tysięcy było dokoła niego’
Księga Ezechiela 48: 35
Skąd wiemy, że On widzi każdego z nich każdego dnia? Ponieważ powiedziano:
‘Z niebios nachyla się nad synem
człowieczym, by widzieć, czy istnieje
rozumny, który by szukał Boga’
Ksiega Psalmów 14: 2
69
18 Posiada Rydwany Ofannim, jak powiedziano:
‘Ofannim były pełne oczu dokoła’
Księga Ezechiela 10: 12
19 Posiada Rydwany świętego Tronu, jak powiedziano:
‘Bóg zasiada na swym świętym Tronie’
Księga Psalmów 47: 9
20 Posiada Rydwany Tronu JH, jak powiedziano:
‘Gdyż ręka na Tronie JH’
Księga Wyjścia 17: 16
21 Posiada Rydwany Tronu Sądu, jak powiedziano:
‘Zapłonie JHWH Zastępów na sądzie’
Księga Izajasza 5: 16
22 Posiada Rydwany Tronu Chwały, jak napisano:
‘Tron Chwały, ustalony na wysokościach
od początku – miejsce świętości naszej’
Ksiega Jeremiasza 17: 12
23 Posiada Rydwany Tronu wysokiego i wyniosłego, jak powiedziano:
‘Widziałem JHWH siedzącego na Tronie
wysokim i wyniosłym’
Księga Izajasza 6: 1
70
(14) HISIRIDON JHWH zastępów Święty Święty Święty
(15) LEDORIRON JHWH zastępów Święty Święty Święty
(16) TATBIRON JHWH zastępów Święty Święty Święty
(17) SATRIRON JHWH zastępów Święty Święty Święty
(18) ADIRIRON JHWH zastępów Święty Święty Święty
(19) DEKIRIRON JHWH zastępów Święty Święty Święty
(20) LEDIRIRON JHWH zastępów Święty Święty Święty
(21) SZERIRIRON JHWH zastępów Święty Święty Święty
(22) TEBIRIRON JHWH zastępów Święty Święty Święty
(23) TAPTAPIREN JHWH zastępów Święty Święty Święty
(24) APAPIRON JHWH zastępów Święty Święty Święty
(25) SZAPSZAPIRON JHWH zastępów Święty Święty Święty
(26) CAPCAPIRON JHWH zastępów Święty Święty Święty
(27) GAPGAPIRON JHWH zastępów Święty Święty Święty
(28) RAPRAPIRON JHWH zastępów Święty Święty Święty
(29) DAPDAPIRON JHWH zastępów Święty Święty Święty
(30) QAPQAPURON JHWH zastępów Święty Święty Święty
(31) HAPHAPIRON JHWH zastępów Święty Święty Święty
(32) WAPWAPIRON JHWH zastępów Święty Święty Święty
(33) PAPPAPIRON JHWH zastępów Święty Święty Święty
(34) ZAPZAPIRON JHWH zastępów Święty Święty Święty
(35) TAPTAPIRON JHWH zastępów Święty Święty Święty
(36) APAPIRON JHWH zastępów Święty Święty Święty
(37) MAPMAPIRON JHWH zastępów Święty Święty Święty
(38) SAPSAPIRON JHWH zastępów Święty Święty Święty
(39) NAPNAPIRON JHWH zastępów Święty Święty Święty
(40) LAPLAPIRON JHWH zastępów Święty Święty Święty
(41) WAPWARIRON JHWH zastępów Święty Święty Święty
(42) KAPKAPIRON JHWH zastępów Święty Święty Święty
(43)CHAPCHAPIRON JHWH zastępów Święty Święty Święty
(44) TABTABIB który jest JH wielki JHWH
(45) ABABIB który jest JH wielki JHWH
(46) QABQABIB który jest JH wielki JHWH
(47) SABSABIB który jest JH wielki JHWH
(48) BABBABIB który jest JH wielki JHWH
(49) CABCABIB który jest JH wielki JHWH
(50) GABGABIB który jest JH wielki JHWH
71
(51) RABRABIB który jest JH wielki JHWH
(52) CHARABRABIB który jest JH wielki JHWH
(53) PABPABIB który jest JH wielki JHWH
(54) HABHABIB który jest JH wielki JHWH
(55) ABABIB który jest JH wielki JHWH
(56) ZABZABIB który jest JH wielki JHWH
(57) SABSABIB który jest JH wielki JHWH
(58) CHASCHASIB który jest JH wielki JHWH
(59) TABTABIB który jest JH wielki JHWH
(60) WASISIB który jest JH wielki JHWH
(61) PABPABIB który jest JH wielki JHWH
(62) BASBASIB który jest JH wielki JHWH
(63) PAPNABIB który jest JH wielki JHWH
(64) LABLABIB który jest JH wielki JHWH
(65) MABMABIB który jest JH wielki JHWH
(66) NUPKABIB który jest JH wielki JHWH
(67) MAMMAMBIB który jest JH wielki JHWH
(68) NUPNUBIB który jest JH wielki JHWH
(69) PASPABIB który jest JH wielki JHWH
(70) CACCIB który jest JH wielki JHWH
Takie są Imiona Świętego, niech będzie błogosławiony, które wyłaniają się
ozdobione licznymi koronami ognia , licznymi koronami haszmal, licznymi
koronami błyskawic, licznymi koronami piorunów – sprzed Tronu Chwały. Z
nimi są tysiące obozów Szechiny i miriady myriad zastępów Potęgi, które je
prowadzą jak króla, z drżeniem, strachem, przerażeniem, trwogą, z
dostojeństwem, świetnością, bojaźnią, przestrachem, z wielkością, chwałą,
godnością , mocą i z wielką radością, i melodią, ze słupami ognia i słupami
płomieni, z blaskiem światłości i ukazaniem się haszmal. Przypisują im chwałę i
moc, i wołają przed nimi:
Święty, Święty, Święty
jak powiedziano:
‘a jeden wołał do drugiego
Święty, Święty, Święty’
Księga Izajasza 6: 3
Przeprowadzają je poprzez każde niebo na wysokościach, jak synów
królewskich, szlachetnych i godnych czci i gdy przyprowadzają na miejsce
Tronu Chwały, wszystkie Chajjot, które były w Rydwanie, otwierają swe usta na
cześć Chwalebnego Imienia Świętego, niech będzie błogosławiony
72
i mówią:
Niech będzie błogosławione Imię Jego sławnego Królestwa,
na wieki.
Wyniesienie Metatronu
121
1 48C ALEF: Święty, niech będzie błogosławiony, powiedział:
Uczyniłem go potężnym, wziąłem go, wejrzałem na niego –
METATRONA, mojego sługę, który jest jedynym spośród wszystkich
Synów Wysokości.
ALEF: Uczyniłem go potężnym w pokoleniu pierwszego człowieka. Gdy
zobaczyłem, że ludzie pokolenia potopu ulegają degradacji i nie
ma już nikogo [sprawiedliwego], zabrałem Szechinę spomiędzy
nich i sprawiłem wstąpienie jej na wysokości w dźwięku szofaru i
radosnych okrzyków, jak powiedziano:
Wstępuje Bóg w radosnych okrzykach
JHWH w dźwiekach szofaru
Księga Psalmów 47: 6
2 LAMED: I wziąłem Henocha, syna Jereda, spomiędzy nich i wyniosłem
go w dźwiękach szofaru i radosnych okrzyków - dla mojego
Imienia z wysoka, aby był dla Mnie jako świadectwo dla świata
wraz z Chajjot, które są w Rydwanie – dla świata, który
nadejdzie.
3 PE: Wejrzałem na niego ponad wszelkimi dobrami i skarbami, które
posiadam w każdym niebie i powierzyłem jego władzy moje klucze
4 do każego z nich. Jest Księciem nad Książętami. Uczyniłem go
sługą Tronu mojej Chwały pałaców Arawot - aby otwierał mi ich
drzwi. [Uczyniłem go sługą]Tronu Chwały - aby wywyższał i
ustawiał święte Chajjot, przywiązując do ich głów korony. [Jest
Księciem] wspaniałych Ofannim - aby koronował je mocą i chwałą;
niezwykłych Cherubów - aby odziewał je w ozdoby; blasku Ziqim122,
- aby rozbłyskiwały świetlistością; blasku Serafinów płomienia –
aby przykrywał je dumą; Haszmallim światła – aby opasywał je
swiatłem w każdy poranek. [Czyni to wszystko] aby przygotować
sobie miejsce, aby zasiadał na tronie w chwale i majestacie.
5 Umocniłem go mymi tajemnicami, które są ponad nimi i
tajemnicami, które są poniżej nich. Powiększyłem więc jego wzrost,
ponad wszelki wzrost - do 70000 parasangów. Uczyniłem wielkim
tron jego przez wzgląd na Majestat Tronu Mojego; wielką jego
6 chwałę przez wzgląd na Majestat Mojej Chwały. Zamieniłem jego
ciało w pochodnie ognia, wszystkie członki ciała jego w węgle
ognia. Uczyniłem wygląd jego oczu jak wygląd błyskawic, światło
73
źrenic jego jak światło nigdy nie przygasające. Sprawiłem, że
jasność jego oblicza jest jak promieniowanie słońca, a blask oczu
7 jego, jak promieniowanie tronu chwały. Uczyniłem okrycie jego
pełnym majestatu i blasku. Okryłem go pięknym płaszczem, mocą,
diademem – koroną królewską, pięćset razy po pięćset parasangów.
I obdarowałem go z Moich Ozdób, z Mojego Majestatu, z
promieniowania Mojej Chwały.
Nazwałem go Moim Imieniem JHJHWH Mały Książę
Oblicza Znawca Tajemnic. Każdą tajemnicę objawiłem mu w
miłości i każde misterium dałem mu poznać bezpośrednio.
8 Umieściłem jego tron u drzwi mego pałacu, na zewnątrz, aby
siedział i sprawował sąd nad całą moją rodziną, która jest na
wysokościach. I nakazałem stanąć każdemu Księciu przed nim, aby
otrzymywał przez niego władzę i autorytet, i aby spełniał moją wolę.
9 Dałem mu z Moich Imion siedemdziesiąt Imion i nazwałem go
nimi, aby zwiekszyć jego chwałę. W ręce jego oddałem
siedemdziesieciu Książąt, aby powierzał im nakazy we wszystkich
językach, aby upokarzał jednym słowem pysznych – aż do ziemi i
aby wywyższał słowem swych ust pokornych – na wysokości, aby
uderzał królów – odpowiednio do ich słów, ujarzmiał władców i
despotów – odpowiednio do ich mowy, aby wypędzł królów z ich
królestwa, ustanawiał władców nad ich zwierzchnictwem, jak
powiedziano:
‘On to zmienia okresy i czasy,
usuwa królów i ustanawia królów’
Księga Daniela 2: 21
aby dawał mądrość wszystkim mędrcom ziemi, rozumienie i
poznanie tym, co potrafią rozróżniać prawdziwą wiedzę, jak
powiedziano:
‘Mądrość daje mądrym
a wiedzę tym, co potrafią zrozumieć’
Ksiega Daniela 2: 21
Aby objawiał im tajemnicę mych słów i aby pouczył ich co do
decyzji mego sądu, jak powiedziano:
10 ‘Słowo, które wychodzi z ust moich
nie wraca do mnie puste,
lecz wypełnia, co zamierzyłem’
Ksiega Izajasza 55: 11
Nie powiedziano ‘wypełnię’, lecz ‘wypełnia’, co uczy, iż przy każdym słowie i
każdym wyrażeniu, które wychodzi z ust Świętego, niech będzie blogosławiony,
stoi METATRON i sam doprowadza do jego wypełnienia, wykonując decyzje
Świetego, niech będzie błogoslawiony.
11 ‘Osiąga to, dla czego zostało posłane’
Księga Izajasza 55: 11
74
Nie powiedziano ‘osiągam’, lecz ‘osiąga’, co uczy, że każda decyzja, która
wychodzi z ust Świętego, niech będzie błogosławiony, przeciwko człowiekowi,
nie zostanie mu posłana, aby go ukarać, jeśli ten człowiek nawraca się, lecz
będzie posłana, aby ukarać innego, niegodziwego człowieka, jak powiedziano:
‘Kogóż będzie nauczał wiedzy?!
Kogo nauczy rozumieć Tradycję?!
Nieledwie odstawione od mleka?
Odłączone od piersi?’
Ksiega Izajasza 28: 9
75
(100) RACHRACHIEL (101) NAAMIEL (102) SEGANSAGIEL Książę
Mądrości.
2 Dlaczego nazwany jest imieniem SEGANSAGIEL? Ponieważ wszystkie
3 skarby mądrości przekazano w jego ręce i one wszystkie zostały otwarte przed
Mojżeszem na Synaju [tak długo], aż nauczył się przez 40 dni:
Tory w siedemdziesięciu różnych obliczach w siedemdziesięciu językach;
Proroków w siedemdziesięciu różnych obliczach w siedemdziesięciu
językach;
Pism w siedemdziesięciu różnych obliczach w siedemdziesięciu językach;
Halachy125 w siedemdziesięciu różnych obliczach w siedemdziesięciu
językach;
Haggady126 w siedemdziesięciu różnych obliczach w siedemdziesięciu
językach;
Tradycji w siedemdziesięciu różnych obliczach w siedemdziesięciu
językach;
Tosefty127 w siedemdziesięciu różnych obliczach w siedemdziesięciu
językach.
4 Gdy one wszystkie zostały wykończone po czterdziestu dniach, w
pewnym momencie zapomniał je wszystkie, aż Święty, niech będzie
błogosławiony, wezwał JEFIFIĘ Księcia Tory128, który dał ją Mojżeszowi w
prezencie, jak powiedziano:
‘Zapamiętajcie Torę Mojżesza mojego
Sługi, któremu na Horebie wyznaczyłem
Prawa i zwyczaje dla całego Izraela’
Księga Malachiasza 3: 22
‘Tora Mojżesza’ to są Tora, Prorocy i Pisma. ‘Prawa’ to są halacha i Tradycja.
‘Zwyczaje’ to są hagada i tosefta. Wszystkie one zostały dane Mojżeszowi na
Synaju.
5 Oto 92 Imiona z wnętrza niewypowiedzianego Imienia, które są w
Rydwanie, wyryte na Tronie Chwały. Święty, niech będzie błogosławiony,
wziął je ze swego niewypowiadanego Imienia i położył na imieniu
METATRONU. 70 imion ma On, którymi aniołowie Posługujący w Imieniu
Z Wysoka – wołają Go, Króla Królów Nad Królami, Świętego, niech będzie
blogosławiony. I dwadzieścia dwie pieczęcie są na pierścieniu Jego palca,
którymi zostały zapieczętowane wszystkie porządki nieba Arawot i w których są
zapieczętowane nadania Książąt królestw wysokości dotyczące rządzenia,
panowania, władztwa i wielkości, nadania Anioła Śmierci i wszystkich narodów
i języków.
6 Anioł METATRON Książę Oblicza, Książę Tory, Książę mądrości,
Książę rozumienia, Książę królestw, Książę władców, Książę chwały, Książę
pałaców, Książę Książąt, wyniesiony i wyniosły, wielki i otoczony chwałą,
który jest w niebie i na ziemi, powiedział:
76
7 JHWH Bóg Izraela jest mi świadkiem, że gdy objawiłem tajemnice
Mojżeszowi, rozgniewali sie na mnie wszyscy Chajjalim na wysokościach
każego nieba i powiedzieli mi:
8 Dlaczego objawiasz tę tajemnicę synowi człowieczemu, zrodzonemu
z kobiety, przeklętemu, nieczystemu, krwawemu, z nieczystymi
wypływami i smrodem – tajemnicę stworzenia nieba i ziemi, morza i
lądu, gór i szczytów, rzek i żródeł, gehenny i ognia, i gradu, i
ogrodu Eden, i drzewa życia? Przez nią zostali stworzeni Adam i
Ewa, zwierzęta polne, ptaki nieba i ryby morza, i Behemot i
Lewiatan, pełzajace i owady, pełzające stworzenia wodne i gady
pustynne, i Tora, i mądrość, i wiedza, i zdolności twórcze, i
rozumienie tego co jest w górze, i bojaźń nieba. Dlaczego
odsłoniłeś to ciału i krwi?
I odpowiedziałem im:
Ponieważ zgodę dało mi Miejsce. Co wiecej, otrzymałem zgodę z
Tronu wysokiego i wyniosłego, skąd wszystkie nie dajace się
wyrazić imiona wychodzą sprzed niego jak błyski ognia i blask
Ziqim i Haszmallim płomienia.
9 Ich umysły nie uspokoiłyby się, gdyby Święty, niech będzie błogosławiony, nie
upomniał ich, a upominając, nie oddalił od Swego Oblicza, mówiąc:
To Ja chciałem, to Ja życzyłem sobie, to Ja nakazałem, to Ja
powierzyłem je (tajemnice)METATRONOWI, memu słudze, tylko
jemu, gdyż on jest wyjątkowy wśród wszystkich Synów Wysokości.
10 METATRON wyprowadził je z zasobów domu mego i powierzył
Mojżeszowi, a Mojżesz Jozuemu, a Jozue starszym, a starsi
prorokom, a prorocy mężom Wielkiego Zgromadzenia, a mężowie
Wielkiego Zgromadzenia Ezdraszowi-pisarzowi, Ezdrasz-pisarz
Hillelowi Starszemu, Hillel Starszy rabbiemu Abbahu,rabbi Abbahu
rabiemu Zeira, rabbi Zeira mężom zaufania, ludziom wiary, aby
oświecali za ich pomocą i leczyli przez nie wszystkie choroby, które
spadają na świat, jak powiedziano:
‘Jeżeli rzeczywiście będziesz słuchał
głosu JHWH twego Boga
i będziesz czynił, co jest słuszne w Jego
Oczach
i jeśli będziesz słuchał Jego przykazań,
i zachowywał wszystkie Jego ustawy –
wówczas nie złożę na ciebie chorób,
które złożyłem na Egipcjan,
gdyż Ja Jestem JHWH twój Lekarz’
Księga Wyjścia 15: 26
Koniec
Na Chwałę Bogu
77
PRZYPISY DO TEKSTU
1
Tytuły rozdziałów pochodzą od autora przekładu.
2
Z jednym wyjątkiem, wszystkie przekłady tekstów Biblii są autorstwa tłumacza.
3
Iszmael ben Elisza (zm. Przed 132 r.) był sławnym uczonym z rodu kapłańskiego. W
midraszach jest częstym rozmówcą METATRONU. Anioł Gabriel miał zwiastować jego matce
narodziny niezwykłego syna. Był świadkiem zburzenia drugiej Świątyni. Jego imię autoryzuje
liczne traktaty i fragmenty mistycznej literatury.
4
‘w Rydwanie’, czyli w ‘Merkawie’. Rps E przyjmuje inną lekcję ‘kontemplować widzenie
Rydwanu’, za czym idą Alexander i Mopsik.
5
QACPIEL = ‘ZAMKNIĘTY PRZEZ BOGA’ . Imię spotykane np. w Sefer Raziel gdzie odpowiada
różnym planetom. W Maaseh Tora jest uważany za złego anioła, który uśmierca
młodzieńców. Inną formą tego imienia może być KACEFEL = ANIOŁ GNIEWU BOGA (?)
związany z szóstym pałacem w Hejchalot Rabbati (Schwab). W Sefer ha Razim strzeże słońca
podczas nocy (Mopsik).
Znaczenia wielu imion anielskich możemy tylko domniemywać, o ile sam tekst nam ich nie
objaśnia (na swój sposób). Dla ustalenia znaczeń imion aniołów będę posługiwał się
ustaleniami Schwaba, Olyana, Mopsika oraz własnymi na podstawie temury oraz biblijnych
intepretacji. Dla lokalizacji imion w literaturze Hejchalot pomocna jest przede wszystkim
‘Synopsa’ Schäfera. Datowanie literatury Hejchalot jest całkowicie niepewne i zawsze
wymaga świadomości różnicy między czasem redakcji, a źródłami przekazu. Literatura
Hejchalot uzyskuje wyraźną postać w wiekach VII-XI.
6
Rabbi Iszmael dotarł do siódmego pałacu w siódmym niebie, choć tekst nie mówi tu
explicite o siódmym niebie – o poszczególnych niebiosach zob. przyp. 55
7
Taką interpretację Sar ha-Panim (Księcia Oblicza) proponuje Mopsik. Aleksander przyjmuje
możliwą wersję – ‘Książę Obecności’. Biorąc pod uwagę starożytne konotacje ‘oblicza’ –
odsłonięcie oblicza jest uobecnieniem się.
8
Tytuł Boga z Iz 57: 15.
9
Szechiny, czyli widzialnej Chwały Boga.
10
Kawod – hebr. Chwała jest rodzaju męskiego.
11
Ofannim = Koła, o nich mówi w widzeniu prorok Ezechiel (Ez1: 15-21, 10: 2 ). Konstytuują
Chwałę JHWH. Jest kwestią sporną, czy Ezechiel przez Ofannim rozumie klasę aniołów, czy
tylko koła służące Cherubom. Do najstarszych znanych tekstów, które z pewnością
utożsamiają Ofannim z aniołami należy 1 Henoch 61: 10, 71: 7.
12
Na temat znaczenia Keduszy – Wprowadzenie.
13
Chajjot – liczba mnoga od chajjah (zwierzę, stworzenie, istota żywa). W widzeniu Ezechiela
przedstawione są jako istoty, które należą do Chwały Boga (Ez 1: 5.13.14.15.19-22), gdzie
wyglądają jak człowiek, lecz każdy ma 4 oblicza, cztery skrzydła i stopy cielaka.Na podst. Ex
10: 15 często utożsamiane z Cherubami. Apokalipsa Abrahama wprost utożsamia Chajjot z
Cherubami. W wielu rabinicznych tekstach Chajjot stanowia osobny porządek aniołów. –
Olyan, 33-34.
78
14
Jest to część Keduszy (zob. Wprowadzenie) oraz Iz 6: 3, Ez 3: 12b.
15
Por. 17: 8, 18: 2, 48C: 9. W 48D sam Bóg ma 70 imion.
16
hebr. NAAR = MŁODZIENIEC, SŁUGA.
17
MESZARETIM = POSŁUGUJĄCY (szeret=służyć). Nazwanie tej licznej i bardzo istotnej w
naszej Księdze grupy aniołów ‘Służącymi’ oddala sens ich podstawowej funkcji, którą jest
udział w liturgii niebiańskiej.
18
CEWAIM = ŻOŁNIERZE, oznaczają określoną grupę aniołów.
19
hbr. ED = ŚWIADECTWO, KSIĄŻĘ, PRAWODAWCA. Warto zauważyć, że EDUT=TORA,
PRAWO, OBJAWIENIE dane na Synaju. W Księdze Jubileuszów Henoch jest świadectwem
przeciw całej (grzesznej) ludzkości (IV. 19 i 24). W Henochu Etiopskim jest tylko znakiem
przeciw upadłym aniołom. Czy postać Henocha w niektórych ezoterycznych kręgach
(kapłańskich) uosabiała ideę Pierwszej Tory? Czy to jest najgłębiej skrywany element tradycji
henotycznej?
20
zigwani, które Mopsik poponuje oddać przez zaślubiłmnie, co byłoby najwcześniejszym
źródłem tradycji niebiańskich zaślubin . – Mopsik, 184-6.
21
W innych rps. pisownia AZA, AZIEL, UZIEL. Etymologia tych imion może być związana z
ptactwem – orłami wodnymi(?). UZA w literaturze rabinicznej występuje jako upadły anioł,
jeden z tych, którzy zgrzeszyli z córkami ludzkimi (Rdz. 6: 4). Najbardziej znaczącym wśród
nich jest AZAEL ,asa = (Bóg) UCZYNIŁ; azz = (Bóg) JEST MOCNY znany też jako AZAZEL, AZZEL.
W Henochu etiopskim (wersja grecka/etiopska) AZALZEL/ASAEL (6: 7), AZAEL/AZAZEL (8: 1),
pozostaje sprawa dyskusyjną, czy są to ci sami aniołowie. Pierwotna historia AZAELA
powstała wokół Rdz. 6: 1-4 i mogła mieć związek z tradycją mitu o Prometeuszu (VanderKam,
124-8), aczkolwiek pomysł takiego powiązania jest problematyczny. Również w naszej
Księdze AZAEL uczy ludzi tajemnic nieznanych im (5: 9). Bez wątpienia imię AZAZELA
zaczerpnięto z Biblii – Kpł 16: 8.
22
hbr. SATAN=OSKARŻAĆ
23
hbr. RISZONIM=PIERWSI. W tradycji talmudycznej (Sanchedrin 38b) Riszonim są tymi
aniołami, którzy na początku dzieła stwarzania człowieka (skutecznie) sprzeciwiali się jego
powstaniu. Człowiek zaistniał w efekcie dialogu między Bogiem i aniołami, a na powtanie
człowieka wyraziła zgodę dopiero trzecia grupa aniołów. – Alexander 1987, 45-54. Istnieje
więc jakiś konflikt między człowiekiem i aniołami (Schaffer 1975).
24
Mowa o ‘pierwszym’ potopie, przed potopem czasów Noego.
25
hbr. ADAM = CZŁOWIEK, stąd w późniejszej literaturze pojawi się idea Pierwszego Adama.
Dalej w wierszu 6 będzie mowa o Enoszu, hbr. ENOSZ = CZŁOWIEK. Wzajemne analogie
wykorzystuje autor tej części Ksiegi.
26
hbr. RAQIA=NIEBO (drugie), w którym przebywa Słońce, Księżyc, planety. Zob. przyp. 55.
27
Parasang – miara pochodzenia perskiego, ok. 5250 m.
28
Interesująca uwaga Mopsika: ludzie pokolenia Enosza nie praktykowali kultu gwiazd, lecz
przymusili gwiazdy do czczenia idoli, które sami wyprodukowali z tego, co najcenniejsze na
ziemi (Mopsik, s. 196).
79
29
Aniołowie agumentują, że gdy Bóg pozostanie na ziemi, między idolami – będzie czczony
tak jak one.
30
GEDUDIM = LEGIONY. W Biblii oznaczają: ludzi (1 Sam 30: 8), armię Izraela (1 Kron 7: 4),
legiony aniołów (Hiob 19: 12, 25: 3). HAJJALIM = ARMIE,WOJSKA/MOCE. W Biblii kontekst
jest zwykle militarny (Wj 14: 28, Pwt 3: 18) bądź oznacza przedmurze miasta (Iz 26: 1). Nasza
Księga jest prawdopodobnie pierwszym tekstem, gdzie Hajjalim oznaczają aniołów.
31
Zob. przypis 70. Istnienie aniołów z Imieniem JHWH świadczy o ich szczególnej randze.
32
GALGALLIM = KOŁA, PIASTY KÓŁ. W Ez 10: 13 są utożsamiane z Ofannim. W wielu
późniejszych tekstach (trudno ustalić kiedy) będą oznaczać określoną grupę aniołów.
33
Por. Ps 29: 7 ‘Głos JHWH rozszczepia płomienie’.
34
por. Ps 104: 3 kanfei ruach = skrzydła wiatru. Hebr. ruach = wiatr/duch.
35
SZINANIM – nazwa urobiona z Ps 68: 18 (Mopsik), gdzie szinan to raz występujące w Biblii
wyrażenie, którego nazwa nie została do dnia dzisiejszego wyjaśniona definitywnie. Czytamy
w psalmie: Rechew Elohim ribbotaim alfej szinan
Rydwanów Boga dwadzieścia tysięcy,
tysiące Szinan
W kontekście naszego tekstu (groźnych aniołów) wyrażenie szinanim szel esz (szinanim ognia)
proponuję przełożyć jako SYCZĄCE JĘZYKI OGNIA zakładając, że tekst oparł się homofonicznie
na biblijnym rdzeniu szanan (wyostrzać) często metaforycznie odniesionym do języka (np. Ps
64: 4). W tradycji rabinicznej była tendencja do oddzielenia Szinanim jako grupy aniołów,
czego najstarszym świadectwem jest prawdopodobnie nasz tekst. – Olyan, 50-51.
36
CHASZMALLIM = ELEKTRON(?), stop złota ze srebrem wielkiej jasności. Nazwa została
wzięta z Ez 1: 4.27; 8: 2 i zrobiła wielką karierę w tradycji mistycznej. W tekstach z Qumran
(4Q405 20.2.21.22:10) nie wydaje się posiadać charakteru jakiejś hipostazy: Duchy Świętego
świętych dokoła postaci strumieni ognia, na podobieństwo haszmal (mój przekład, pomijam
spory w literaturze wokół przekładów tego fragm.). W wielu późniejszych tekstach Merkawy,
Chaszmallim nabierają cech wyodębnionej grupy aniołów, co podtrzyma Raszi i tradycja
średniowieczna. – Olyan, 47-9. W Talmudzie (Chagiga 13b) CHASZMAL uważa sie z
abrewiację chajjot esz memalot = Chajjot mówiącego ognia.
37
Podobnie jak niżej, wyliczenia znajdujemy w Alfabecie Rabbiego Akiwy (BHM III, s.16),
które zostały przypisane Mojżeszowi. – Mopsik, 207.
38
hbr. romemuti = nabrałem rozmiarów. Wcześniej (8: 2) aniołowie nazwani są ‘synami
wysokości’ (bnej meromim). METATRON staje się więc jak Synowie Wysokości – aniołowie. W
pismach z Qumran i późniejszej literaturze żydowskiej istnieje wiele świadectw upatrywania
w angelizacji – przyszłego , naturalnego stanu sprawiedliwych i świętych. Podobnie gdy mówi
się o idei wielkich rozmaiarów aniołów, idei znanej elkazaitom (I,II w.). – Stroumsa, 209,
Mopsik, 209-10.
39
Jest to zapewne ośmiu Książąt związanych bezpośrednio z tajemnicą Izraela (18: 17-25).
Aniołów tych poprzedza GALICUR-pisarz, który odsłania tajemnice JHWH. Potwierdzałoby się
przypuszczenie, iż angelologia rozdz. 18 jest niezależna od opisanej w rozdz. 19 i następnych.
80
40
JHWH KATAN = MAŁY JHWH = MAŁY BÓG. Nic dziwnego,że tytuł ten wzbudził dyskusję
(Mopsik 226-230, Gruenwald 236), która zazwyczj siegała do źródeł gnostyckich i
hermetycznych. Tytuł ten wraz z kontekstem rozdziału (koronowanie METATRONU) wyraźnie
wyrasta z Ps 8, który miał szczególne znaczenie dla naszego autora/ów (zob. 5: 10 – Ps 8: 5),
gdyż uzasadnia argumenty aniołów przeciw Enoszowi, zarazem potwierdza zasadność
rozróżnienia pokoleń Adama i Enosza, a pośrednio – idealizację Adama. Wiersz 6 z Ps. 8 ma
lekcję: watachasserehu meat meElohim
I uczyniłeś go nieledwie Bogiem
Jeśli zwrócimy uwage na kontekst Wj 23: 21 (Imię Moje jest w jego wnętrzu), to wyrażenie
‘Mały JHWH’ trzeba traktować analogicznie do ‘anioł JHWH’. Jeżeli znów tytuł ten
rozważymy w relacji METATRON-aniołowie, to nasuwa się analogia z Wj 7: 1 – Spójrz!
Ustanowiłem ciebie bogiem dla faraona. W kontekście naszej księgi – METATRON został tak
wyniesiony, że stał się bogiem dla aniołów. Anioł z Wj 23: 21 ma w tradycji apokaliptycznej
(Apokalipsa Abrahama 10: 8) imię JAHOEL, którym w naszej księdze będzie nazwany
METATRON (48D: 1). Niebiańska misja METATRONA przypomina ziemską misję Mojżesza,
drogę prorocką zastepuje droga eschatologiczna.
41
EL/ELIM = BÓG/BOGOWIE,HEROSY. BNEJ ELIM = SYNOWIE BOGÓW = ANIOŁOWIE. Któż
spośród bogów (elim) jest jak Ty, JHWH (Wj 15: 11).
42
ERELLIM – w Biblii wyłącznie w Iz 33: 7, hen Erellam caaku chuca (oto Erellam wołają z
zewnątrz). Są wzmiankowani jako aniołowie w wielu rabinicznych tekstach. – Olyan, 52-53.
43
TAFSARIM = DOWÓDCY, hbr. tifsar-pisarz, dowódca, urzędnik. W Biblii tylko w Jer 51: 27 i
Nah 3: 17. Słowo pochodzenia akadyjskiego tupszarru, sumeryjskiego DUB.SAR- BOGOWIE,
LUDZIE. W Jer 41:27 kontekstem są sprawy militarne i tylko to czyni analogie z naszymi
Tafsarim, choć pojawiają się i w innych tekstach.- Olyan, s. 53-4.
44
Uprzywilejowana pozycja Samaela ‘największego spośród Książąt’ wynika z tego, iż
reprezentuje Księcia Rzymu (26: 12) i zarazem jako ‘Książę oskarżycieli’ , który oskarża Izraela,
ma tę samą funkcję co Szatan. W naszej Księdze, w odróżnieniu od wielu innych tekstów, nie
jest uosobieniem zła. – Mopsik, 237.
SAMAEL = TRUCIZNA (?) BOGA, hbr. sam-przyprawy, lekarstwo, trucizna. Być może jednak
etymologię możemy oprzeć na hbr. samal zapożyczonym (Gesenius) z maszal – BYĆ TAKIM
JAK (Bóg), która to abstrakcyjna forma jest żródłem dla hbr. SEMEL = OBRAZ,
PODOBIEŃSTWO, FIGURA.
45
RAHATIEL/RAHTIEL/RAHITIEL – imię wyprowadzone z wyrażenia ‘rahitenu’, które w Biblii
pojawia sie tylko raz, w Pieśni nad Pieśniami, gdzie, według tradycji, mówi się o Świątyni:
Qorot battenu arazim
Rahitenu berotim
Belkami domu naszego są cedry
rahitenu cyprysami
W rozdz. 17: 6 naszej Księgi dowiadujemy się, że imię RAHATIEL powiązane jest z funkcją
wprawiania planet w ruch na orbitach, a co jest wynikiem przyjęcia popularnej etymologii rht
81
– biec. Dlatego (przypuszcza Olyan) popularna etymologia nie ma związku ze źródłem
biblijnym, które oznaczało jakąś część domu. – Olyan 111-114.
46
Alexander, za Odebergiem, podejrzewa, iż rozdział ten został wtórnie dodany do 3-15,
gdyż widać w nim osłabienie władzy METATRONA (biczowanie, zejście z Tronu).
47
Sąd jest wykonywany przez Niebiańską Radę (por. 1Krl 22: 19, Ps. 82: 1), w radzie sądu
mogą uczestniczyć prorocy (por. Jer 23: 18.22). Niewątpliwie udział w Radzie Boga jest
istotnym motywem aktywności prorockiej, następnie – apokaliptycznej (mistycznej), na
drogach do niebiańskiej Tory. Idea niebiańskiej Tory (44: 9), jako Prawa Boga, realizowanego
w różnych świętych pismach, przeniknie różne tradycje religijne. W naszej Księdze aktywność
Niebiańskiej Rady jest ciągła i nie ogranicza sie do czasów ostatecznych. W pismach z
Qumran mocą niebiańską, która jak Bóg sądzi aniołów, jest MELCHIZEDEK (Kobielski, Mopsik).
48
hbr. makom, miejsce – zastępuje imię Boga.
49
Imię Acher znaczy ‘Inny’. Tradycja rabiniczna najczęściej utożsamiała Achera z wybitnym
uczonym pierwszej połowy II wieku – Eliszą ben Awujah. Przypisuje mu się grzech apostazji,
której źródło wyjaśnia poniżej nasz tekst: uznanie, że ‘istnieją dwie władze w niebie’: Bóg i
METATRON. Podobną sytuację, która odzwierciedla niebezpieczeństwa mistycznej podróży,
znamy na przykład z Apokalipsy Jana, gdzie Jan mówi o sobie ‘upadłem na twarz aby
adorować przed stopami anioła’ . Anioł-Mierniczy upomniał Jana: ‘Nie czyń tego! Tak adoruj
Boga!’ (Ap 22: 8).
50
MICHAL = MI KA EL = KTÓŻ (jest) JAK BÓG. W naszej Księdze nie zajmuje tak znaczącej
pozycji jak ta, którą przypisują mu Księga Henocha Etiopska i Słowiańska. Inna ocena zależy
od tego, czy zgodzimy się z opinią Alexandra, iż ‘Michał’ jest egzoterycznym imieniem
METATRONU.
51
GAWRIEL = MOC BOGA/MĄŻ BOŻY.
52
SZATQIEL = BÓG/ANIOŁ MILCZENIA/USPOKOJENIA (?).
53
SZACHAQIEL = OBŁOK BOGA/ANIOŁA.
54
SIDRIEL = PORZĄDEK BOGA/ANIOŁ PORZĄDKU.
55
Szamaim – niebo, przede wszystkim pierwsze niebo, które nazywa się też Wilon-Zasłona.
Wszystkie wymienione w naszej Księdze nazwy niebios odnajdziemy w Biblii, co nie oznacza,
iż zachowują takie same znaczenie:
Raqia – firmament (Rdz 1.6)
Szechaqim – obłoki (Hiob 37: 18)
Zewul – siedziba Boga (Hab 3: 11)
Maon – mieszkanie Boga (Ps 68: 6)
Machon – miejsce Boga (Wj 15: 17)
Arawot – suche stepy (Hiob 24: 5), Morze Martwe/Pustyni (Pwt 4: 49),
stepy Jerycha (Joz 5: 10), skąd urobiono niebiańskie stepy.
Nasz tekst podkreśla, że Wilon jest w Szamaim. W niektórych tekstach Merakawy pierwsze
niebo nazwane jest ‘Szamaim’, natomiast Wilon jest tylko zasłoną, która poprzedza pierwsze
niebo. Układ i ilość niebios opisane w różnych tekstach Merkawy nie jest stały, zwykle
różnice występują w układach między drugim i szóstym niebem. Tę samą kolejność co nasza
82
Księga zachowuje fragment z Talmudu Babilońskiego (Chagiga 12b), który Séd datuje na II
wiek:
1 niebo (Wilon) – zasłona
2 niebo (Raqia) – Słońce, Księżyc, planety i gwiazdy stałe
3 niebo (Szechaqim) – młyny, które przygotowują mannę
4 niebo (Zewul) – Jerozolima, Świątynia, ołtarz, Michał przedkładający ofiary
5 niebo (Maon) – aniołowie czuwający nocą
6 niebo (Machon) – skarby śniegu, gradu, spichlerze kropel rosy i deszczu,
komnaty burzy
7 niebo (Arawot) – sprawiedliwość, prawo, jałmużna, skarby ( życia, pokoju,
błogosławieństwa), dusze sprawiedliwych, dusze i duchy którzy mają być
stworzeni, rosa zmartwychwstania, Ofannim, Serafiny, Chajjot, Czuwający,
Tron Chwały.
56
TAGAC – nie widać nawet przybliżonego sensu dla tego imienia. Być może jest to imię
oparte na zamianie liter, w którymś (z kilku) systemów temury.
57
ATATIEL = PIÓRO BOGA (?). Imię może być związane z formą ATAT JAH = ZAKRYTY PRZEZ
BOGA. – Schwab.
58
HAMON = POTĘŻNY DŹWIĘK BOGA (?). – Schwab.
59
TETRASIEL (gr. tetra, cztery) – aluzja (?) do czterech liter JHWH. Od TETRASIELA wzrasta
ranga następnych w hierarchii aniołów, którzy będą obdarzeni Imieniem JHWH. – Mopsik,
257.
60
ATRUGGIEL (gr. leiturgia) = ORATOR.
61
NAARURIEL = SŁUGA BOGA. – Schwab.
62
Ten anioł i pięciu innych posiadają dodatkowe imię HJH (hbr. hjh = istnienie), które jest
formą JHWH.
63
SASNIGIEL - w Sefer Raziel wymieniony jest anioł o imieniu SASSONIEL. – Schwab. Mopsik
przypuszcza, że mamy tu do czynienia z formą imienia METATRONU – SEGANSAGIEL (48D).
W każdym razie, permutacja pierwszych trzech liter tego niezrozumiałego imienia daje (w
trzecim systemie permutacji opisanym przez Schwaba) imię MMSZ = SUBSTANCJA, MOC.
64
EZRIEL = BÓG MI POMÓGŁ, poprawione z: ZAZRIEL. – Schwab.
65
GEWURATIEL = MOC BOGA. – Schwab.
66
ARAFIEL = PORZĄDEK BOGA albo KARK BOGA. – Schwab.
67
ASZROILI = forma imienia Boga (?) JESTEM KTÓRY JESTEM/Ehjeh Aszer Ehjeh. – Schwab.
68
GALICUR = SKAŁA (Bóg) OBJAWIŁ MI. Imię częste w amuletach, które miały być pomocne
podczas studiów nad Torą – Schwab. W Pirqej Rabbi Eliezer (ok. VII w.) jest aniołem, który
odsłania wszystkie tajemnice Tory (zob. przypis 69).
69
ZAKZACHIEL = BÓG OBJAŚNIŁ (?). Zaczynając od imienia ZAKZACHIEL, dalszych osiem
imion będzie objaśnianych – ośmiu Książąt powyżej METATRONU. Czy to znaczy, że
METATRON ma szczególny związek z aniołem GALICUREM?
83
70
ANAFIEL = GAŁĄŹ BOGA. Wśród kabalistów Gerony przyjmie pozycję pierwszej Sefiry. Jego
szczególna pozycja w wielu tekstach MERKAWY wynika z tego, iż pełni funkcję oddźwiernego
drzwi siódmego pałacu, co więcej – ma udział w dziele stworzenia. – Mopsik, 257-8.
71
SOTER ASZIEL = NISZCZYCIEL OGNIEM BOŻYM (?). O ile imię ANAFIEL (i poprzednie
imiona?) wprowadzaja w dzieło stworzenia, to imię SOTER ASZIEL wprowadza w świat
Trybunału niebiańskiego, czyli losów ludzi po śmierci, sprawy oczyszczenia, dobra i zła. –
Mopsik, 259.
72
Por. Dn 7: 10. O tej rzece będzie mowa najszerzej w następnej części Księgi, która traktuje
o Trybunale. Rzeka w Edenie ma również 4 ramiona.
73
SZOQED HOZI = ROZSĄDZAJĄCY WIDZENIEM BOGA (?), Mopsik (259) proponuje:
OSĄDZAJĄCY I BADAJĄCY.
74
ZE PANURAI = OBLICZE OSKARŻYCIELA (?).
75
AZGOBHAI = ZAKREŚLAJĄCY CZAS ŻYCIA {?}
76
SOFERIEL = PISARZ BOGA (zob. przypis 77).
77
SZOFERIEL = RÓG (SZOFAR) BOGA. SOFERIEL i SZOFERIEL są złączeni atrybutami dawcy
życia i dawcy śmierci. Séd przekazał Mopsikowi ustną opinię, iż obydwa imiona są grą słów,
której źródłem jest jeden anioł o imieniu SURIEL, czyli jeden z siedmiu Archaniołów znanych z
tekstów koptyjskich, który później zostanie nazwany imieniem URIEL. – Mopsik, 242-44.
78
Uważa się (Odeberg, Alexander), że rozdz. 19 – 22 i 25: 1 – 28: 6 reprezentują odmienną
tradycję wobec rozdz. 18. Być może ich angelologia ma związek z rozdz. 7.
79
REKAWIEL = RYDWAN BOGA. – Mopsik, 267.
80
ANANIM = OBŁOKI.
81
DEGALIM = CHORĄGWIE.
82
CHAJAH/CHAJJOT = ISTOTA ŻYWA/ISTOTY ŻYWE.
83
OFAN/OFANNIM = KOŁO/KOŁA.
84
CHAJALIEL = ŻOŁNIERZ BOGA albo ŻYCIE BOGA. – Mopsik 268.
85
W tradycji rabinicznej istnieje 613 przykazań: 248 nakazów pozytywnych i 365 zakazów.
86
Następne rozdziały: 22B, 22C, 23 i 24 będą włączone do Apendyksu.
87
KERUWIEL = BÓG JEST BLISKO (?).
88
365x24+6godz. = 8766.
89
SEERAFIEL = PŁOMIEŃ BOGA.
90
pinkesot, gr.pina, tabliczki, które służyły do pisania.
91
SZATAN = OSKARŻYCIEL, PRZECIWNIK.
92
DUBIEL = NIEDŹWIEDŹ BOGA.
93
DADWERIEL (DAWRIEL = MOWA BOGA). – Schwab. W Księdze Henocha Słowiańskiej
występuje anioł WREWIEL, którego imię może być formą imienia URIEL. – Mopsik, 285.
94
W naszej Księdze pisarzami są; SERAFIEL (26: 1), SOFERIEL-SZOFERIEL (18: 24),
ZAKZACHIEL (18: 17).
95
CZUWAJĄCY = IRIN. W Księdze Henocha Etiopskiej dominuje obraz CZUWAJĄCYCH, którzy
zgrzeszyli wciągając ludzi w złe czyny.- Mopsik, 288.
96
ŚWIĘCI = KADISZIN.
84
97
W literaturze rabinicznej ,Książę Świata’ jest często utożsamiony z MICHAŁEM
ARCHANIOŁEM, a ten – z METATRONEM. Bierze udział w dziele stworzenia 6 dni. W
literaturze chrześcijańskiej nabiera charakteru demonicznego. – Mopsik, 294-5.
98
‘w prawą stronę’ być może dlatego, że po prawej stronie znajdują się Aniołowie
Miłosierdzia (33: 1).
99
Od tego rozdz. aż do końca istnieje krótsza formuła wprowadzenia.
100
mchmqy sml - tekst niejasny.
101
Wyjaśnienie nazw poszczególnych niebios – przyp. 55.
102
szemot hameforaszot, czyli różne formy imienia JHWH (szem meforasz).
103
zob. BARADIEL (14: 4).
104
Istotna część błogosławieństwa Keduszy.
105
SŁUŻĄCY CHWAŁY = MISZMESZNEJ KAWOD.
106
Rozpoczyna się ostatnia część Księgi, którą moglibyśmy nazwać ‘Widzenie Iszmaela’
(wcześniej tylko słuchał). Ten rozdział i następne ma wyraźne powiązania (midraszowe?) z
rozdz. 38 Księgi Hioba. Iszmael w pewnym sensie wypełnia wiedzę Hioba.
107
ZAAFIEL = GNIEW BOGA.
108
SAMKIEL = BÓG PODTRZYMAŁ.
109
Taki przekład, odmiennymi wariantami, potwierdzają A,B,E. Alexander, nie widząc
uzasadnienia nazywania Iszmaela ‘sługą METATRONU’, proponuje rekonstrukcję, za którą
idzie Mopsik –‘ METATRON, sługa JHWH zawołał mnie’.
110
Czyli od pierwszej do ostatniej litery alfabetu hebrajskiego.
111
Apendyks obejmuje rozdziały, które: 1) treścią odbiegają od 1 – 48A i nie potwierdza ich
ani rps A, ani większość rękopisów – 15B, 22B, 22C; 2) zostały wtórnie ułożone, bądź później
dołączone, gdyż przerywają uporządkowany przez (któregoś z redaktorów) układ angelologii
– 23 i 24; 3) zostały wtórnie dołączone będąc częściami innych dzieł – 48BCD.
112
15B znajduje się tylko w rps. C oraz fragmencik u Eleazara. Przekład opieram na C.
Rozdział ten mógł mieć duże znaczenie dla kształtowania późniejszej tradycji mistycznej i
zarazem potwierdzał ten nurt tradycji, który w wydarzeniach na Synaju upatrywał zalążek
pojawienia się szeroko rozumianej Kabały.
112
Kto stoi – METATRON, czy Mojżesz? Tekst nosi ślady przynajmniej dwóch redakcji, skoro
METATRON występuje dalej w trzeciej osobie.
114
1 – 47A mówi o ‘aniołach’, nie ‘bogach’. Terminologia może świadczyć o starszych
źródłach 15B.
115
AKATRIEL = BOSKA KORONA. JEHOD = JEDYNY, aluzja do JHWH albo błąd kopisty.
116
szewua, przysięga – zapewne aluzja do święta Szawot, pamiątki dnia otrzymania Tory na
Synaju.
117
‘gdy jego obłoki przechodzą przez aniołów gradu i żarzące się węgle’ - tekst niejasny,
interpretuję za propozycją Odeberga, która jest bliska kontekstowi 35: 6.
118
Idea 18000 światów powstała prawdopodobnie w opaciu o cyt. w tekście fragment Ez 48:
35. Spotykamy ją w różnych tekstach MERKAWY. Alexander przytacza opinię z Genesis Rabba,
85
że 18000 światów Bóg stworzył i zniszczył przed powstaniem naszego świata. Inne źródła –
przeciwnie, mówią o ich współistnieniu. – Alexander 1987, 24i.
119
Fragmenty 48BCD zostały wzięte z Alfabetu Rabbiego Akiwy (Crac.,s.350) i wtórnie
dołączone do 3 Henocha (wersji A i B). Przekładam w oparciu o Wert. oraz zachowany
fragment z A.
120
Wymienionych 70 imion spotykamy tylko u Wert. Powstały w oparciu o któryś z
systemów kombinacji alfabetycznych. Starożytność znała co najmniej trzy różne systemy
kombinatoryki imion: NOTARIKON (zamiana jednego słowa na wiele lub odwrotnie),
GEMATRIA (pod słowa podłożone wartości liczbowe), TEMURA (substytucja albo permutacja
liter alfabetu). Być może wymienione tu Imiona są nazwami aniołów, którzy tworzą różne
członki ciała Boga (Idel, s. 13).
121
Przekład w oparciu o A, litery Lamed i Pe dołączone z Werth.
122
ziqim, komety – por. ZIKIEL (14.4).
123
Przekład oparty na A. We rękopisach wymieniana różna liczba imion.
124
(Ostrożną) próbę przekładu znaczeń przynajmniej części imion zaproponował Mopsik
(363-367). Skorzystam też z propzycji Alexandra oraz własnych.
(1)(2) BÓG YAHO albo JHWH+ELOHIM (3)(4) PIĘKNO BOGA (5) GNIEW BOGA (6) MISTRZ
WYZWOLICIEL (7) MAJESTAT BOGA (8) może PENUEL = OBLICZE BOGA (9) może ATRIEL =
KORONA BOGA (10) TARTAR BOGA (11) DOBRO BOGA (12) może akrostych słów omer we
asa = POWIEDZIAŁ I UCZYNIŁ (13) Tetragrammaton (14) ? (15) może forma z Ehjeh Aszer
Ehjeh/Jestem Który Jestem, Wj 3: 14 (16) SŁUGA (17) DAR BOGA (18) ŹRENICA BOGA (19)
WARGI BOGA (20) USTA BOGA (21) OBROŃCA (22) MIARA LUDZI – zob. Wprowadzenie (23) ?
(24) WYCHWALAJĄCY (25) ? (26) gr. skepas – ZASŁONA (27) ? (28) ? (29) ? (30) wariant 22 (31)
DUCH ORĘDOWNICZY (32) ZAKRYTY PRZEZ YAH (33) YAH WYLECZYŁ (34) SZLIFIERZ YAH (35)
USTA YAH (36) ? (37) może mi bara = KTÓRY STWORZYŁ (38) ? (39) ? (40) ? (41) ? (42) ? (43) ?
(44) ? (45) może TAMUN = UKRYTY (46) ? (47) ? (48) może COFE JAH = YAH WIDZI (49)
PROMIENIOWANIE YAH (50) MŁODA ROŚLINA YAH (51) OFIARA YAH albo ISKRZENIE YAH (52)
WYZWOLONY PRZEZ YAH albo SCHRONIENIE YAH (53) UCZCZONY PRZEZ YAH (54)
CHRONIONY PRZEZ YAH (55) DZIECKO YAH (56) DOSKONAŁOŚĆ YAH (57) BLASK YAH (58)
OBUDZONY PRZEZ YAH albo YAH CZUWA (59) WYNIESIONY PRZEZ YAH (60) YAH
PROMIENIEJE (61) ZRĘCZNOŚĆ YAH (62) ? (63) EUNUCH YAH (64) TAJEMNICA YAH (65) ? (66)
SPRAWNOŚĆ YAH (67) STARZEC YAH (68) STARZEC TŁUMACZĄCY YAH albo NADZIEJA YAH
(69) ? (70) ZWIĄZANY Z YAH (71) ? (72) PIĘKNO YAH (73) POŁYSK YAH (74) OŻYWICIEL YAH
(75) WIDZENIE YAH (76) ? (77) CZYSTOŚĆ YAH (78) DALEKOWZROCZNOŚĆ YAH (79) może
SURIAH = ŁODYGA YAH (80) OTWARCIE YAH albo ZEH PNE IRAH = OTO OBLICZE BOJAŹNI (81)
POBUDZONY PRZEZ YAH (82) OBJAWICIEL TAJEMNIC (83) KRÓL YAH albo MALMA AL YAH =
YAH JEST POWYŻEJ (84) SZTYLET YAH (85) GŁĘBIA YAH (86) CIEŃ YAH (87) HAŁAS YAH (88) ?
(89) ? (90) ? (91) ODDZIELONY OD YAH (92) SĘDZIA YAH (93) WPROWADZAJĄCY CISZĘ YAH
(94) KORZEŃ YAH (95) HEROS YAH (96) LWIĄTKO YAH (97) WIELKA CHWAŁA albo ZIWO
RAWO = WIELKI BLASK (98) ? (99) MAŁY JHWH (100) DELIKATNOŚĆ BOGA (101) WDZIĘK
BOGA (102) DOWÓDCA BOGA.
86
125
halacha, tzn. ‘droga’ – nauczanie o charakterze normatywnym i legislacyjnym.
126
haggada, tzn. ‘opowiadanie’ – nauczanie o charakterze swobodnym, często legendarnym i
homiletycznym.
127
tosefta, tzn. ‘uzupełnienie’ – tradycja i zbiór pism z ok. III w., które zostały wyjęte poza
zbiory kodyfikujące Misznę, czasami traktowane jako dodatek do Miszny . Stanowią
samodzielną, równoległą do Miszny i Talmudu tradycję.
128
JEFIFIA = PIĘKNE USTA BOGA. Niewatpliwie źródłem imienia tego Księcia jest jedyny raz
występujące w Torze wyrażenie ‘jefe-fijja’:
Egla jefe-fijja Micraim
Egipt - jałówki piękne usta (?)
‘
87
Indeks imion własnych aniołów (wersalikami)
i nazw natur aniołów (z dużej litery)
W nawiasach przynależność do natur anielskich
Tłustym drukiem miejsca objaśnień znaczeń imion
ACHER 16: 2
Aniołowie 5: 4, 10: 4, 17: 4 (96 aniołów z GALGALIELEM), 17: 5 (88 aniołów z OFANIELEM),
17: 6 (72 aniołów z RAHATIELEM), 18: 1, 19: 6, 47: 1-3 (ich dusze), 22B: 1
88
Aniołowie 5: 4, 10: 4, 17: 4 (96 aniołów z GALGALIELEM), 17: 5 (88 aniołów z OFANIELEM),
17: 6 (72 aniołów z RAHATIELEM), 18: 1, 19: 6, 47: 1-3 (ich dusze), 22B: 1
AZA (Posługujący) 4: 6, 5: 9
AZAEL (Posługujący) 4: 6, 5: 10
Barudim 39: 2
bogowie 15: B
Chajjot (l.mn) Chaja (l.p.) 1: 12, 6: 1, 19: 4.7.13, 26: 11, 29: 2, 33: 3.4, 34: 1, 39: 2, 41: 1,
(Apendyks) - 22B: 8, 22C: 2, 22C: 5, 24: 15, 48B: 2, 48C: 2.3, Przypis 82.
89
Cheruby 1: 8, 5: 1, 6: 1, 6: 3, 19: 7, 22: 11-16, 39: 2, (Apendyks) - 15B: 2, 22B: 8, 22C: 2, 23,
24: 1, 48C: 4
Czuwający (dwóch Książąt) 17: 2, 28: 1-10, (Apendyks) - 29: 1.2, 22C: 4
Degalim 19: 6
Dowódcy 19:6
Galgallim (l.mn.) Galgal ( l.p) 6: 1, 19: 2-7, 41: 2, 24: 16, Przypisy 32
90
Jeźdźcy 19: 6
KACAFEL Przypis 5
Książęta 4: 1, 10: 3 (ośmiu Książąt JHWH), 10: 4, 17: 8, 29: 2 (72 Książąt Królestw), 18: 5
(Czterej Wielcy), 19:6, 40: 2, (Apendyks) - 22B: 7, 48C: 3.8.9, 48D: 5
Książęta królestw 14: 1, 14: 2, 16: 1, 16: 2, 17: 8, 18: 2.3, 29: 2
Książęta Rydwanu 1: 7
LILIAEL 14: 4
MATARIEL 14: 4
91
NAARURIEL JHWH (Książę) 18: 10.11, Przypis 61.
Obrońcy 15B: 2
Ofannim (l.mn.) Ofan (l.p.) 1: 8, 2: 1, 6: 3, 25: 5-7, 26: 11, 33: 3, 39: 2, (Apendyks) - 48A: 1,
22B: 8, 22C: 2.7, 48C: 4, Przypis 83.
Orły Rydwanu 2: 1
QACPIEL 1: 3
Posłańcy (aniołowie) 4: 1
38: 1-3, 39: 1.2, 40: 1, 40: 2, 40: 3, 41: 1, 47: 1-3 (ich dusze), (Apendyks) - 22B:
2.4.6.8, 48D: 5
Przywódcy 4: 1
QACPIEL 1: 3, Przypisy 5
Riszonim 4: 6, Przypisy 23
92
SAMAEL (Książę) 14: 2, 26: 12, Przypisy 44
Serafiny 1: 7, 1: 8, 6: 1, 6: 3, 26: 8-12, 27: 1, 29: 2, 39: 2, 41: 1, (Apendyks) - 48A: 1, 22C: 7,
48C: 4
Synowie Wysokości = aniołowie 10: 3, 12: 1, 18: 5, 18: 7, 18: 16, 20: 1, 28: 1, 28: 7, 48C: 1
93
Tafsarim (Książęta) 14: 1, 39: 2, Przypisy 43
UZA (Posługujący) 4: 6, 5: 9
Wodzowie 19: 6
Zastępy 6: 3
Zbrojne Chufce 4: 1, 18: 6 (trzy), 19: 6, 22: 1, 35: 2, 39: 2, 15B: 2-5
Zwierzchnicy 19: 6
94