HISTORIA A T N O V E N A ^ _ l-Lff

М Л И Л 1 . N'A V I R O E X J л . .­N

\TRA. SEA. DÉ GCADAIM

PIXAG A Y O S AT PIXAG H C S A Y SA
(ICAXG CAfiTILA XAXG ISAXG RELIGIO­
SO X G AGUSTINO.

Tinogalog mv g tymtg sw.erMmg de

v oto ¡1-
tong iiiài'ibig na Señora.

At ipinalimba<r nang­ naturangj Religioso.

5\

i
"imp. we
MANILA:
Ramirez y G i i M v M ei r .
t
1Ч70 I
 PIONAUA;
>Sa oras na pagcalagol nang hininga sa Cruz
nang aling Mananacop, ipinaglagubilin la-
yon g lahat sa caniyang minumulyang Iva na
añin layong anac. Muía nooj, guinagaua ni-
lón g maauaing Ina sa boong catauoltau ang
calungculan nang isang maalindog at mai-
roguing Ina. Ang manga templo ai simba -
liang nabangon sa iba,i, ibang lugar sa la-
liat nang panahon; ang di mabilang na li-
hrovg nag papaliayag nang manga biyayang
ipinag eacaloob niya sa calauohan, paraparang
manga prueba at catibayang ualang p9' -
a r ia

malio nang ganilong caiololianaii.

Nguni.t, ang callarían naiing España at
manga htpang sacop niya.i. tanging pinag
pápala al quinacalinga nitong Ina nang ana.
Ang simbaltan nang Virgen del Pilar sa Za-
ragoza ang simbahan nang Monserrale sa Co-
vadonga al iba pang manga templong daquila
al Catedral, pav.ang nag juipatoloo ni lo. Ang
 — 6 —
ating manga Hari at manga guerrero sa ca-
nilang conquista at pagbabacaÁ, napaiilalim
sa pag tatangol at pag talan gquilic at pag
calará nitong maauaing Virgen ay nangag ta-
iagnmpay ñaman at nanalo sa canilang inga
caauay dakil sa aboloy niya,t, saciólo. I)a-
hil dito sa masanghaya niyang aboloy ai
sacloclo na sompovg at na tuclasan ni Colon
ang bagong mundo si Pisarro ñaman at si
Cortes nangag si pag tagurnpay sa canilang
manga caamy at ipinailalim, sa capangya-
ri/tan nang manga Hari sa España at nang
Religióng Católica a/ng manga Ivpang yaon.
Gayón din ang nangyari sa conquista, nitong
capulnang 'Filipinas at sapag pasoc niya sa
vaairan ni Cristo. Ang marilag na Virgen
na di cauasa ang pag pápala sa hay ang cas tila,
gayón din sinasabugan nang masaganang ana
ang macapal niyang anac na manga, tagalog.
Ang marilag na Virgen Nuestra Señora de
Guadalupe siyang malibay na calunayan ni-
tong sinasabi co, para nang maquiquita niuyo
dito sa historia ó salilang sosonod.

UNANG CAPITULO.

Tongcol sa pag paquiía nang malial na Virgen

Nira. iS'ra. de Guadalupe sa isang tagalog
na si Juan Diego ang pañí/alan.

Casalucuyang lumalacad ang taong 1531

 — 7 —
arao n a icalabing- tatlo n a n g Diciembre, ara o
n a c a l i g a l i g a y a at caalio alio, arao n a c a -
lug-ud lug-od alalalianin sa booug- Méjico ó
n u e v a E s p a ñ a : arao n a i p a q u i q u i l a l a n a n g
R e i n a nang- m a n g a A n g e l e s at n a n g m a n g a
tauo doon sa m a n g a tag-alog-, n a b a g o n g
n a c a q u i l a l a n a n g P . Dios, c u n g a a n o a n g
c a n i y a n g p a g sinta sa canila at c u n g a a n o
ñ a m a n a n g b i y a y a n g i p a g cacaloob sa c a n i l a .
Arao n a p i n a g t i b a y n i y a n g caibig' i b i g n a
Ina a n g c a n i y a n g p a n g a c o n a c u s a n g n a -
naog* dito sa L u p a at macailang' n a p a q u i t a
sa i s a n g t a g a l o g n a m a y loob sa Dios, at
i p i n a h a y a g cíoon a n g t u n a y n i y a n g calooban.
Paquingan ninyo.t, ganito a n g pangyayari
n i t o n g h i m a l a n g p a g i r o g at c a g á l i n g a n ó
c a a u a a n n a n g I n a n a n g Dios sa m a n g a t a -
g a l o g at castila sa Méjico. S a g a n a n g i s a n g
l e g u a s a n g layo sa n a s a b i n g ciudad, cun'
-

lalacarin sa d a c o n g t i m u g a n noon, m a y isang"

burol ó m u n t i n g ' bondoc n a a n g p á n g a l a . i ,
Tepeyacac, b u n d o c n a t u y o at u a k m g p a n a n i m
p u n o n a n g tinic at d a u a g . Mahirap. n a di
-

cauasá a n g pag- s a l u n g a doon, c a y a n g a , t ,

p i n a g a u a h n a n g m a n g a calzada o p a n g g u -
í n i n h a u a a n g pag' p a r o o n , bondoc n a balita
sa d a l i i l a n g s i n a s a m b a doon ang' I n a n a n g
b u l a a n n i l a n g Dioses, n i y o n g liindi pa sila
n a g babalic loob, at lalo p a m a n d i n g b a n t o g -

dahil sa pag s a m b a n g a y o n n a g u i n a g ' a u a

-

doon sa' I n a n g m a r i l a g n a n g ' t o t o o n g Dios.

 — 8 —
Isang' t a g a l o g n a tubo sa Tolpetlac bag'ong'
n a g baíic loob, duc-ha at m a h i r a p , Jig-uui m a -
linis at m a g a n d a a n g asal, isang- arao nang-
sábado, i c a s i y a m n a n g Diciembre nang- taong-
1531 n a p a t o t o n g o at sisimba sa Méjico na
d a l a u a n g oras a n g l a y o , at m a q u i q u i n y i g '
toloy n a n g p a n g a n g a r a í n a n g D o c t r i n a Cris-
tiana ó santoug' dasalan na itinuturo n a n g
m a n g a P a d r e n g F r a n c i s c a n o , sa n a y o n ó
b a r r i o n a n g "Taltelolco p a g c a lapit m a n d i n
n a t o t o o n g maag'a sa d a b i l i g n a n g b u n d o c
n a n g Tepeyacac n a c a r i n g i g n a n g isang m a -
t i n i g , m a t a r a i s at c a a y a a y a n g m ú s i c a sa t a -
loctoe n o o n , n a s i y a . i . n a p a t i g u i l at n a t i l i -
h a n . at p a g t u n g b a y n a n g ' m a t a sa pag
tanao n a n g g a y o n g caguilaguilalas na b a g a y .
a n g c a n i y a i i g m a n g a m a t a . i , ¡oh c a b a n g a
b a n g a at c a t a c a taca! N a c a q u i t a n a n g isang'
m a p u t i n g a l a p a a p n a n a m a m a n a a g , naliliguid
n a n g i s a n g b a l a n g a o , at sa c a l a g u i t u a a . i .
i s a n g cariquit d i q u i t a n g S e ñ o r a , n a t i n a t a u a g
siya a t b i n a b a t i n a n g m a l u b a y at m a t a r a i s
n a voces sa t u n a y n i y a n g uica, n a di oma-
n o . i , siya rao a n g V i r g e n M a r i a n g I n a n a n g
Dios, n a a n g m i s a co a n i y a , a n g s i n a s a d y a
•rao at a n g p a n g a n g a r a í sa a q u i n g s i m b a b a n
ang iyong pinaroronan, saca i p i n a b a y a g
ang- c a n i y a n g calooban n a n g g a n i t o n g m a n g a
uica: paroon ca sa Obispo at s a b i b i n rno sa
c a n i y a n a i b i g c o n g i p a g pag'aua acó sa
l u g a r n a ito n a n g i s a n g s i m b a b a n , n a dito
 co i p a q u i q u i t a a n g p a g c a acó.i. I n a n g m a -
a u a i n sa c a n i y a at sa c a n i y a n g m a n g a ca-
rnación sa a q u i n g m a n g a devoto at sa l a b a t
n a h u n r i b i n g i n a n g a q u i n g saciólo: liayo,t.
saljiliiu rno l a m a n g at bibihisin quita bonso co.
1

Sinonod n a n g t a g a l o g a n g g a y o n g otos,
l i a r o a r a p sa S e ñ o r Obispo n a s a p a n a l i o n g
yaon ay a n g c a g a l a n g g a l a n g n a Señor
D. F r . J u a n de Z u m a r r a g a ; p i n a q u i n g a n siya
n i t o n g Prelado n a n g boong panguiguilalas,
n g u n i sa p a g c a , t , t a u o n g m a y cabaitan sa
g a u i t o n g m a l a l a q u i n g b a g a y liindi a g a d n a
n i u a l a sa c a n i y a , d a t a p o u a , t , p i n a p a g balic
siya sa i b a n g a r a o .
N a g sauli a n g t a g a l o g at d a l a a n g casa-
g u t a n sa c a i b i g i b i g n a V i r g e n n a c a n i y a n g
d i n a t n a n sa l u g a r d i n g y a o n . N a n g a y u p a p a
sa c a n i y a n g liarap at sa m a g a l a n g n a p a n g u -
n g u s a p sinabi a n g c a s a g u t a n n a n g Obispo.
P i n a p a g balic s i y a n g oli n a n g m a r i l a g n a
V i r g e n sa S r . Obispo, d a t a p o u a . t , a n g uica
n i t o n g t a g a l o g a y bueod n a siya paroroon
s a p a g g a n a p n a n g g a y o n g otos, at s a p a g
lobog n a n g arao ibabalic n i y a a n g s a g o t .
N a n g ' q u i n a b u c a s a n i c a s a m p u o n g arao nang'
Diciembre n a p a t u n g o si J u a n Dieg'o s a p a g
sisimba at p a q u i q u i n i g n a n g aral n a n g D o c -
trina Cristiana, p a g c a t a p u s a y n a p a t u n g o
sa p a g g a n a p n a n g ' bilin n a n g m a h a l n a
V i r g e n . At b a g a m á n a n g p a g i i n g a t n a n g
Obispo,i^ n a c a l i l i u a g sa c a n i y a n g lublia sa
1
 — 10 —
p a g pasoc sa palacio, p a g c a pasoc m a u d i , i ,
l u m u b o d sa b a r a p n i t o n g P r e l a d o , at n i u i c a
sa c a n i y a n a n g m a r i r i q u i t n a sabi n a c a s a b a y
-

a n g m a n g a l u b a n g t u m u t u l o sa d a q u i l a n g
c a t o u a a n . N a q u i t a co p o n g oli a n g m a a l i u d o g
na I n a n a n g Dios, at p a n i b a g o n g ipinag
otos n i y a sa a q u i n n a acó,i, p a r i t o , t , i p a h a y a g
co sa i n y o a n g c a n i y a n g calooban, n a s i y a , i ,
i p a g pag'aua n a n g i s a n g s i m b a l i a n sa l u g a r
n a y a o n . P i n a q u i n g a n n a n g S r . Obispo n a n g
-

totoong' p a l a m a n sa loob. t i n a n o n g siya n a n g

m a d l a n g b a g a y , at n a n g m a q u i t a n g m a h u s a y
a n g m a n g a sngot, n a p a g q u i l a l a n a liindi
p a n g a r a p , at dili catlia ang m a n g a sinalita
-

n i t o n g t a g a l o g ; g a y ó n ina,i, túnica n a n g
-

S r . Obispo sa tagalog', n a n g ' p a n i u a l a a n ,

a n i y a , a n g laliat moiig s i n a s a b i c a i l a n g a n g
-

l i u m i n g i ca sa marilag' n a Süñora n a n g i l a n g
t a n d a ó señal n a sucat p a g c a q u i l a l a n a n
n a t u n a y n g a n g a n g I n a n a n g Dios a n g
-

m a y otos sa iyo. S u m a g o t ang t a g a l o g sa

- -

Señor obispo na tag'lay a n g b o o n g p a n a n a l i g .

l i u m i n g i po cayo n a n g b a l a n g m a i b i g : n g u -
ni,t, n a n g m a p a g ' m a s d a n nitong Obispo n a
- -

b i n d i n a l i l i n l a n g si J u a n , c u n d i b a g c u s n a -
-

n g a n g a c o n g dadallún niya a n g balang ma-

h i n g i , p i n a y a o n n a siya, saca p i n a s u n d a n g
(ualang m a l a y sa d a l a u a n i y a n g
- -
alilang
p i n a g c a c a t i u a l a a n ) n a p a g m a s d a n cun si-
nong quinacausap nitong tagalog, capag du-
m a t i n g sa b u n d o c n a n g T e p e y a c a c . G i n a n a p
 —11 —
nang* m a n g a alila ang- g a y o n g utos; n g u n i
p a g d a t i n g nila sa t u l a y n i y o n g ilog' n a -
pag'calapit sa bondoc a y lumalalioc sa l a u a n g -

n a sa d a c o n g s i l a n g a n a n n a n g Méjico, n a
u a l a a n g t a g a l o g ' sa m a t a n a n g m a n g a ali-
lang' nag' mamasid sa c a n i y a at n a n g s i - -

y a s a t i n n i l a a n g nasabing- borol m u í a sa
taloctoc l i a n g a n sa labac at dahilig , n a di -

linisan n a n g canil ang' p a g p u p u m i l i t a n g

l a h a t n a b a n g i n , lodlod, b a t o h a n at s u c a l a n
at di n i l a m a q u i t a s a a n m a n s i n a p a n t a b a
n a n g , b u l a a u at s i n u n g a l i n g ang' t a g a l o g ' n a
- -

y a o n ; at sa g a n i t o n g a c a l a . i , nag" saoli sa
Obispo at uinica sa c a n i y a n g b o u a g p a n i u a -
l a a n y a o n g tagalog', at bag'cus p a r u s a h a n
cun m u l i p a n g m a g s i n u n g a l i n g .
Si J u a n D i e g o n g n a n g u n g u n a sa m a n g a
alila p a g d a t i n g sa toctoc n a n g b o n d o c n a
q u i t a doon a n g malial n a V i r g e n n a g h i -
l a n t a y sa c a n i a n g t a l a g a daliil sa c a s a g u -
t a n : sinabi n a n g t a g a l o g a n g s a g o t n a n g
Obispo n a n g m a g c a g a y o,i, n a g p a s a l a r n a t
a n g m a h a l n a S e ñ o r a sa c a s i p a g a n n i y a . t ,
p a g s u s u m a q u i t , saca p i n a g u i c a a n n a m a g
saoli b u c a s sa l u g a r d i n g y a o n at doon siya
b i b i g y a n n a n g m a l i u a n a g n a señal nang- pa-
n i u a l a a n siya n a n g Obispo. N a n g a c o n g g a -
g a n a p i t o n g tag'alog sa otos n a n g malial n a
-

Vírg'en; n g u n i , t , liindi n i y a nasunocl a n g p a g

babalic sa q u i n a b u c a s a n arao n a i c a l a b i n g
isa n a n g ' Diciembre daliil sa t i n a m a a n n a n g
 saquit a n g i s a n g tioug' p a r a niyaiig' a m a n a
J u a n B e r n a r d i n o ang- p a u g a l a n . at ang- na-
g u i n g s a q u i t a y l a g n a t s u c a b n a eung' ta-
u a g u i n s a c a t a g a l u g a n g - y a o . i . cocolixtli, sa da-
l i i l a n g ito,i, n a l i g a l i g sa arao n a y a o n sa-
p a g l a l a g a y sa c a n i y a n i y o n g m a n g a g a m o t
na caraniuang inuugali n a n g manga taga-
l o g n a p a u a r i n g liindi n a c a g a l i n g , b a g ' -
cus l u m u b h a a n g s a q u i t n a a n a q n i i c a m a -
t a y c a y a u i n i c a n i t o n g m a y s a q u i t cay J u a n
Diego na t u m a u a g n a n g i s a n g religioso sa
S a n t i a g o Taltelolco n a n g m a s a n g c a p a n siya
nang* m a n g a s a c r a m e n t o n a n g confesión at
santong lana ó extremaunción.
Sa arao na icalabigdalaua nang n a t u r a n g -

buan, bago m a g bucang liuayuay lumacad

na si Diego sa pag' t a u a g n a n g confesor; n g u n i
p a m u m u l a n a n g s i l a n g a u a n n a n g n a l a l a p i t sa
b u n d o c n a q u i n a q u i t a a n sa m a h a l n a V i r -
g e n somong'pong' sa c a n i y a n g loob n a sisi-
sihin siya nitong' maLal n a S e ñ o r a sa capa-
b a y a a n g di p a g b a b a l i c , at saca inacalang'
mapipig'uil a n g c a n i y a g lacad s a p a g dadala
n a n g s e ñ a l sa Obispo. Ay s a p a g c a , t . p i n a g
l i l i m i n i y a n a ang' c a n i y a n g lacad a y di m a n g -
y a y a r i n g i p a g l i a n t o n g l i a n t o n g ó ipag p a -
1

liuag liuag', n a p a t u n g o sa i b a n g l a u d a s na
1

l a l o n g m a b a b a at dacoug' s i l a n g a n n a n g b u n -
doc, sa acala n i y a i i g di siya m a q u i q u i t a doon
n a n g V i r g e n g innrilag': d a t a p o u a . t , n a m a l i
a n g c a n i y a n g ' acala; s a p a g c a . t , pag'ca l a m -
 — 13 —
pas doon sa l u g a r n a a n g b u c a l n a n g t u b i g
a y bomoboloboc n a t i n a t a u a g ' n i l a n g a l o m i -
nosa, p a g lig'uid sa d a h i l i g n a n g bondoc n a -
q u i t a n i y a n g n a n a n a o g ang- m a h a l n a V i r -
1

g e n sa taloctoc n a n g bondoc at s i y a . i ,
salobongin.
P a g c a q u i t a n a n g t a g a l o g sa m a h a l n a Se-
ñora n a l i u l a n g s i y a . t , n a h i n t a c u t a n , n g u n i . t ,
a n g m a a u a i n g Virgen n a g muc-hang maamo
at p i n a g u i c a a n siya: ¿Saan ca p a r o r o o n bonso
co? ¿ A l i n g d a a n iyang' tinutung'o mo? n a -
p a t i g u i l sí J u a n D i e g o , n a t i l i h a n at n a g d a -
tan g liiya; n g u n i n a b u h a y a n g caniyang
puso sa c a a m o a n g loob n a n g pag bati at p a g -

sisi sa c a n i y a n i t o n g m a r i l a g n a S e ñ o r a ,
n a n g a y u p a p a at sumag'ot: liouag pong isu-
ml nang iyong dibdib aqiúng Niña, aquing
iniibig, at aquing Señora yaring ipag sasay-
say; at p a g c a t a p u s m a í t a n o n g sa m a h a l n a
V i r g e n , ¿Cung- m a l a c a s a n g c a t a u a n ? ¿Cun
n a g u i s i n g n a h i n u s a y ? at iba p a ; p i n a s i m u l a n
a n g p a g h i h i n a u a d sa p a g s a s a y s a y n a n g '
balisa, at n a n g y a r i n g s a c u n a sa c a n i y a n g tio
pati n a n g lacad n i y a at p a c a y : h u m i n g i n a n g
tauad at u m a m o n g m a g t i i s n a n g m u n t i , na
p a g c a t a p u s n i t o n g b i g l á n i y a n g lacad m a g
sasaoli q n i n a b u c a s a n s a p a g s u n o d n a n g ' c,a-
n i a n g otos. P i u a q u i n g a n g l a h a t n i t o n g Inang*
maalindog ang- m a n g a inatouid n a s i n a s a b i
n a n g t a g a l o g saca siya p i n a g u i c a a n : p a -
q u i n g a n m o , a n a c co, a n g sinasabi co sa
 — 14 —
iyo: houag' c a n g m a b a l i s a at houag' m a l i a -
pis m u n t i m a n , houag- mong- a l a l a h a n i n a n g
saquit ni a n o p a m a n g h i r a p at clalita. ¿Di
b a g a acó,i, n a r i t o n a i y o n g Ina? Di b a g a
n a s a ü a l h n ca n a n g aquing- c a n l o n g at p a g
t a t a n g q u i l i c ? ¿ M a g c a c a i l a n g a n capa n a n g ibang'
b a g a y ? H o u a g c a n g m a h a p i s , h o u a g cang-
m a n g a m b a sa s a q u i t n a n g i y o n g lio, at
h i n d i siya m a m a t a y sa saquit n a ito, at asa-
han mong magaling na ngayon.
P a g o n a u a i n a n g c a g a n d a h a n g loob n a n g
m a h a l n a V i r g e n sa g a n i t o n g m a n g a p a n g u -
n g u s a p n a h i n d i lamang- m a g camit alio ai
l i g a y a si J u a n Diego dahil sa di siya sinisi
nang- m a a u a i n g S e ñ o r a sa c a n i y a n g c a c u l a n g a n
c u n d i ñ a m a n l u b o s a n g pananalig- sa ipina-
h a y a g ' sa c a n i y a : d i n a quinaling-a a n g a n o -
m a n , h i n i n g i a n g señal n a dadalhin sa Obispo,
at ito n a m a n g c a a y a a y a n g R e i n a , i , p i n a p a n -
hic siya sa ibabao n a n g b u n d o c , at doon.
a n i y a sa l u g a r n a q u i n a q u i t a a n mo sa aquin
m a m u t i ca n a n g mang-a b u l a c l a c n a iyong'
m a q u i t a b a l u t i n sa i y o n g (tilma ó) capa saca
mo d a l h i n dito. S u m u n o d n a ualang- s u a y
i t o n g t a g a l o g b a g a m á n n a t a t a n t o n i y a n g sa
l u g a r n a y a o n g batuhan ay u a l a n g tumu-
t u b o c u n d i m a n g a tinic cahit sa p a n a h o n g
t a g b u l a c l a c . D u m a t i n g sa taloctoc, nacasom-
p o n g n a n g i s a n g j a r d i n g sari sari a n g m a n g a
b u l a c l a c , m a n g a s a r i u a , m a b a b a n g o at basa
n a n g h a m o g : n a n g i t i l n o o n n i l i g p i t at ibi-
nalot sa caniyong tilma ó balabal ang' lahat
-

n a nag' casiya doon: din ala sa h a r a p n a n g

c a a y a a y a n g ' V i r g e n - na n a g liiliintay sa c a -
n i y a sa p u n o nang' isang' calioy n a t i n a t a n a g
n a n g m a n g a t a g a l o g doong' Q u a n t z a h u a t l ,
n a cu a sa C'astila,i, árbol de telas de a r a ñ a
(calioy n a n g b a h a y a u g l a l a u à ) at n a m i i m u -
laclac l a m a n g n a n g m a p u t i n g cjiparis n a n g
a z u c e n a , n a sa t a p a t nang' bucal at di m a -
layo doon; y u m u e ó ang' tag'alog' sa h a r a p
nang m a r a n g a l na Señora: ipinaquita a n g
-

m a n g a bulaclac n a c a u i y a n g p i n u t i , dinam-
pot y a o n n a n g m a n g a b e n d i t a n g c a m a y n a n g
malial n a V i r g e n , b i n i g y a u n a n g v i r t u d ,
p i n a g l m s a y at pinag' ayos (sa a y a t l t i l m a ;
ó b a l a b a l n a n g tag'alog n a di m a i a l a n o , t .
m a g u i g u i n g relicario n a n g ' c a g a l a n g g-alang
n i y a n g ' l a r a u a n , saca n a g n i c a : ito ang
t a n d a ó señal n a d a d a l b i n mo sa Obispo,
n a n g acó,i, c a n i y a n g ipag' p a g a n a n a n g S i m -
b a h a n , at b o u a g ' mong- i p a q u i q u i t a canino-
m a n i t o n g iyong' dala b a n g a n di dumating-
sa c a u i y a n g h a r a p . P a g c a n i c a nito.i, ang'
t a g a l o g n a pospos n a n g t o n a dahil sa dalang'
señal ( s a p a g c a , t , napag" aacala, n a p a q u i -
q u i n g a n n g a y o n a n g c a n i y a n g sabi) l u m a -
cad n a m a t u l i n g p a t u n g o sa Méjico.
D u m a t i n g si J u a n Dieg'o sa palacio n a n g
Obispo t a g l a y n a lihim a n g c a n i y a n g m a n g a
b u l a c l a c , n a m a n i n e sa m a d l a n g alila n a
sabilin s a O b i s p o n g s i y a , i , m a q u i q u i p a g u s a p ,
 —16 —
d a t a p o u a , t , di siya q u i n a l i n g a , h a n g a n sa
di n a n g a i y a m o t sa caoolit n i y a , at saca n a -
m a s d a n g m a y n a b a b a l o t sa c a n i y a n g capa,
sa c a u a l a n g p i t a g a . i , p i n a n g a h a s a n g siyasa-
tin y a o n at b a g a m á n t u m a t a n g u i si J u a n
Diego (dabil sa p a g sunod sa bilin n a n g
I n a n g V i r g e n ] at n a a y a o ipaquita yaong* ca-
g u i l a g u i l a l a s n a m a n g a b u l a c l a c , di n a p a g
casanlan muntiman a n g m a n g a t a u o n g yaon;
b a g c u s d i n a a n sa d a b a s at p a g pilit a n g p a g
b u c l a t n i y o n g inalilibim nitong" t a g a l o g at
a a y a o i p a q u i t a ; at saca n a n g maquitang-
m a n g a bulaclac n a sariiui at b a s a n a n g h a -
m o g n a g s i p a n g u i l a l a s sa c a b a n g u h a n at
c a r i q u i t a n : m a c a i t l o n g olit n a i b i g c u m u b a
at m a g sidampot a y di m a n g y a r i ; s a p a g c a , t ,
t o u i n g d a r a m p o t i t o n g m a n g a alila ay n a n i -
n i q u i t a n g m a n g a b u l a c l a c n a a n a q u i na
p i p i n t a l a m a n g ó n a t a t a b i cay a at n a b u b o r d a
doon: i t o n g c a b i m a b i m a l a n g b a g a y ay siyang'
i q u i n a d a l i n'ang- p a g sasabi sa Obispo.
N a n g m a t a n t o n a n g S r . Obispo,i, a g a d p i -
napasoc a n g t a g a l o g : p i n a q u i n g a n a n g m a n g a
s a b i n g pabilin n a n g ' m a b a l n a V i r g e n : saca
b i n u c l a t n i t o n g t a g a l o g a n g c a n i y a n g tilma
ó b a l a b a l n a s i y a n g d a l a n g señal: sumabog'
at n a n g a l a t a n g m a n g a b u l a c l a c ; at n a q u i t a
n a m a n g n a p i p i n t a n g c a b i m a b i m a l a sa tilma,
1

capa, a y a t l ó balabal a n g c a s a n t o s a n t o s a n g
l a r a u a n ni M a r í a n a s i n a s a m b a n a t i n sa ca-
n i y a n g ; S i m b a h a n n a n g G u a d a l u p e ; pagca
 — 17 —
q u i t a n i t o , i , nanicloliod a n g Obispong- pospos
nang" p a n g u i g u i l a l a s p a t i ang- c a n i y a n g m a -
n g a alilá, s i n a m b a a n g l a r a u a n nang* b o o n g
devoción; p i n a g p u r i h a n a n ang- c a r i q u i t a n
at c a s a r i u a a n n a n g m a n g a b u l a c l a c sa ca-
s a l u c u y a n g t a g - g u i n a o , n g u n i lalo p a m a n d i n
ang cagandahan niyong napaquitang larauan
n a c a n i l a n g p i n a n o n o o d , n a di matutuliang*
ialis ang" m a t a .
Di c a h u l i ang- pang-uiguilalas n i J u a n
D i e g o , n a c a t o n g ó a n g olo at n a t i t i g u i l a n s a
p a g c a q u i t a n g n a l a l a r a u a n sa c a n i y a n g c a p a
y a o n g V í r g e n g n a g otos sa c a n i y a , b a g o , i ,
a n g c a n i y a n g a c a l a . i , bulaclac lamang- a n g
caniyang- dala. N a g t i n d i g a n g S r . Obispo,
q u i n a l a g n a n g b o o n g g a l a n g sa batoc nitong-
t a g a l o g a n g t a l i n g n a b o b o h o l n i y o n g capang-
( c a g a l a n g g a l a n g m u í a noon:) d i n a l a s a
c a n i y a n g oratorio ó capilla i n i l a g a y nang-
b o o n g g a l a n g n a c a h u s a y a n saca n a g p a -
salamat sa Dios sa g a y o n g t a n g i n g m i l a g r o ,
siya a n g n a g i n g a t at n n g a l a g a n i t o n g
daquilang c a y a m a n a n na maibibilang n a n g
América sa c a n i y a n g m a n g a c a r a n g a l a n .
P i n i g u i n g at i n a n y a y a h a n n a n g S r . Obispo
sa a r a o n a y a o n i t o n g t a g a l o g at s a q u i -
n a b u c a s a . i , n a p a t u n g o n g casama ito at iba
p a n g m a d - l a sa l u g a r n a i p i n a g ootos n a n g
m a h a l n a V i r g e n n a i g a u a siya nang-
Simbahaji. P a g d a t i n g doo.i, t i n a n d a a n iti-
nuro a n g l u g a r n a p a g b a b a n g u n a n nang-
 — 18 —
S i m b a l i a n at m a n g a l u g a r n a quina<|u¡-
t a a n at p i n a g salitaan n a n g I n a n g V i r g e n ,
saca n a p a a l a m n a s i y a , i , ooui n a n g m a q u i t a
a n g c a n i y a n g t i o n g si J u a n B e r n a r d i n o .
(na i n i u a n g t o t o o n g inalublia) p i n a h i n t u l u -
t a n n a n g Obispo at p i n a s a m a h a n sa i l a n g
alila n a p i n a g b i l i n a n g ipag* s a m a m o sa
c a n i y a n g b a r a p si J u a n B e r n a n d i n o , cun
datnang magaling na.
P a g d a t i n g sa b a y a n n a n g Tolpetlac at
p a g c a lapit sa b a b a y ni J u a n Bernardino.
s i n a l u b o n g ' nito a n g c a n i y a n g p a m a n q u i n
t i n a n o n g a n g d a b i l a n c u n b a q u i t m a y ca~
s a m a s i y a n g m a n g a m a l i a l , ang- g u i ñ a n a ni
Dieg'o,i, s i n a l i t a ang' laliat n a n a n g ' y a r i ; sa-
p a g sasalita,i, s i n a l a b a t n i J u a n B e r n a r d i n o
a t ang' u i c a . i , sa oras d i n g y a o n g sinabi
s a iyo n a n g malial na V i r g e n n a a c ó , i .
m a l a c a s n a , siya n g a n g p a g b i b i g a y niya
sa a q u i n n a n g ' c a l a c a s a n , a q u i n g naquita
ñ a m a n siyn at sinabi rin sa a q u i n n a i g a u a
s i y a n a n g S i m b a h a n sa Tepeyacac at a n g
-

c a n i y a n g l a r a u a . i , t a t a u a g ' u i n a n i v a n g . Santa
M a r í a de G u a d a l u p e .
I p i n a g s a m a n a n g m a n g a alila sa b a r a p
n a n g Obispo i t o n g d a l a u a n g t a g a l o g , at n a n g
m a p a g ' usisa cay J u a n B e r n a r d i n o a n g c a -
niyang pagcacasaquit a n g paraang iguiua-
l i n g at a n g m u c - b a , a n i y o , at l a g a y n a n g
m a r i l a g n a S e ñ o r a n g n a g p a g a l i n g sa ca-
n i y a at iba p a n g m a n g a t a n o n g , n a n g t o -
 — 19 —
toong m a p a g linao i t o n g b a g a y n a calia-
1 -

ngalianga; n a n g siya.i. maliuanagan n a n g

íotoo, p i n i g u i l i t o n g d a l a u a n g t a g a l o g sa ca-
n i y a n g palacio. C u m a l a t n a sa boong ciudad -

a n g balita i i i t o n g m i l a g r o c a y a . t , d u m a l ó
a n g laliat at s u m i s i g a o n a i l a g a y sa calia-
yagan a n g ' m a h a l na larauan n a n g canilang
m a s a m b a at m a i g a l a n g , n a b i g l i a n i a n g S e -
ñ o r O b i s p o n g ilipat sa S i m b a l i a n g C a t e d r a l
at i l i n a g a y m u ñ a sa a l t a r m a y o r n o o n l i a n -
g a n g g u i n a g a u a a n g e r m i t a sa l u g a r na
i t h m r o n a n g t a g a l o g . at p a g c a t a p u s , i n a l i -
p a t doon, h i n d i sa i c a l a b i n g l i m a n g arao para
u a n g sinasabi n a n g m a n g a a u t o r e s G u a d a -
i u p a u o s . c u n d í sa i c a d a l a u a n g taon at l a b i n g -
i i m a n g arao sa arao b a g a n g 26 n a n g D i -
;

ciembre n a n g t a o n g 1.533.
-

CAPITl'LONCí ICALAUA.

F u n d a c i ó n ó pag' b a b a n g o u n a n g C o n v e n t o
at S a n t u a r i o n a n g m a h a l n a V í r g e n g N u e s -
tra S e ñ o r a de G u a d a l u p e dito sa F i l i p i n a s .
N a n g t a o n g 1(501. m a n g a d a l a u a n g l e g u a s
a n g layo sa M e y n i l a sa d a c o n g b u l ó n a n g
rnaloang at m a s a y á n g ilog p a s i g sa d a p i t
cañan cun p a s u b á , n a r o r o o n a n g m a l a q u i n g
Convento at m a r i q u i t n a S i m b a h a n g t a g a n á s
na bato ' n a i p i n a g a n a n a n g m a n g a . P a d r e s
Agustinos sa capurilian at d a n g a l n a n g raa-
h a l n a V í r g e n g N u e s t r a S e ñ o r a de G r a c i a
de los m o n t e s . Ganito ang" u n a n g p i n t a c a s i
at P a t r o n a n i t o n g S a n t u a r i o , a n g cag-alang-
g a l a n g n a l a r a u a n doon i t i m ü a d a t ipinaris
sa i s a n g l a r a u a n g g a n i t o r i n g p a n g a l a n , n a
t o t o o n g i g u i n a g a l a n g " sa E x t r e m a d u r a p r o -
v i n c i a n a n g E s p a ñ a , at d i n a l a dito n a n g m a -
n g a P a d r e s A g u s t i n o s s a daco r o o n g p a n a h o n .
N a n g m a c a r a a n a n g tatlong- t a o n , b i n a g o
a n g p a n g a l a n g N u e s t r a S r a . de Gracia at
pina-litan n a n g N t r a . S r a . de G u a d a l u p e sa
c a h i l i n g a n at p a m a n l i i c nang" m a n g a c a s t i -
l a n g t u m a t a h a n sa M a y n i l a sa m a n g a p a n a -
hong' y a o n , n a n g m a g c a r o o n ñ a m a n dito sa
Filipinas n a n g i s a n g S i m b a h a n g nahahan-
d o g ( ó n a p a p a n a g a n o ) sa N u e s t r a S e ñ o r a de
G u a d a l u p e , g a y a b a g a n a n g sa n u e v a E s -
p a ñ a ó Méjico. (*) M a r a m i t m a c a p a l a n g m a -
n g a g r a c i a , t , b i y a y a n g i p i n a g caloob sa l a -
liat n a n g p a n a h o n nitong' m a s i n t a h i n g ' I n a
sa m a n g a t a g a Méjico at g a y ó n din ñ a m a n
sa t a g a r i t o sa F i l i p i n a s . A n g m a n g a t a g a l o g
dito, i, g a y a r i n n a n g ' mang'a t a g a l o g doon

(•) Ang lahat na castila at manga religiosong" na-

paririto sa Filipinas nang- panahong- yao,i, para parang-
nag dadaan sa nueva España ó Méjico. Cataon namang-
casalucuyang- nangyayari ang- macapal at daquilang-
manga milagro at biyaya nang malinl na Vírgeng- Nues-
tra Señora de Guadalupe doon sa Malauac na imperio
na palibhasa,i, tomimo atnag- naonno sa canilang puso
caya naisipan nilang magcaroon ñaman dito sa Filipi-
nas nang isang larauang caparis noon.
 — 21 —
p a r a p a r a n g nacasompong* sa c a n i y a n g p a l a -
g u i n a n g c a a l i u a , t , g u i n l i a u a sa c a n i l a n g m a -
n g a l i i r a p , dalita; p a r a nang* i p i n a h a h a y a g n i -
tong" d a l a u a n g C a p í t u l o n g sosonod.

Lagay anió at pananauit nang malial na

Virgeng Nuestra 6'efiora de Guadalupe nang si-
ya,i, paqxiita sa cañarían nang Méjico.

A n e m n a d a n g c a l at i s a n g t u m u r o ang'
sucat n a n g taas n i t o n g m a l i a l n a l a r a u a n ,
s a c d a l nang" itim a n g bulioc n a b a h a g u i sa
t a p a t n a n g n o o n g m a l i u a n a g at m a a y o s : ma-
b i n t o g a n g p i s n g i at m a h i n h i n : m u n t i a n g
q u i l a y : t i n g i n sa m a b a b a ang' m a n g a m a t a
matangos a n g ilong, munti a n g bibig ca-
y u m a n g u i ang- c u l a y n a b i l i g sa m a p u t i , ma-
t i m t i m a n a n g quilos at c a a y a a y a , m a g ca-
doop a n g c a m a y sa t a p a t n a n g dibdib n a
a n g m a n g a d u l o , i , p u n t a sa i t a a s , m a y c i n -
t a s n a m o r a d o sa b a y a u a n g n a n a g h i h i -
ualay sa ibaba n a n g camay a n g d a l a u a n g
dulo m u í a sa p i n a g b u h u l a n : u a l a n g n a -
q u i q u i t a c u n d i a n g dulo nang- p a a n g c a ñ a n
n a m a p u s i a o ang" s a p i n at maliuanag" a n g
p a g c a b u g h a o ; ang" t ú n i c a n g nasosoot m u í a
sa l i i g h a n g a n g p a a a y color de r o s a s n a
lubhang- m a l i n a o at m u r a d o n g ' sunog" a n g
m a n g a .sombra at m a y m a n g a labor n a g u i n t o ;
a n g pinaca botones i s a n g m u n t i n g g u i n t o ;
 2"2
t a l i n g l i a b a ang b i l o g sa g'uitna,i, m a y i t i m ,
-

n a q u i n a q u i q u i t a a n n a n g ' isang' C r u z .
Mabilog' ang t a b a s n a n g ' m a n g a m a n g a s
-

n a n g t ú n i c a n a c a a u á n g at liindi capit sa
b a l a t , c a y a , t , nasisilip a n g sapin ó totop n a
d a m i t n a abohing' m a i t i m a n g c u l a y nasisi-
lip ó n a s i s i l a g din ñ a m a n a n g i s a n g t ú n i -
c a n g p u t i sa loob n a m a y m a q u i t i d n a p u n -
t a s lia lumilitao sa camoo: a n g m a n t o ó t a -
iocbong' a y color bug'liao n a m a l i n a o , n a -
c o c o b o n g sa olo d a t a p o u a . t . bu cas a n g boong -

muc-lia at c a u n t i n a n g liig', n a l a l a y l a y n a
-

m a a y o s bang-an sa p a a sa i b a . t . i b a n g l u -
g a r a y n a g c a c a r o o n n a n g ticlop cotón ó p l i e -
g u e s , nalilicom a n g iba sa ibabao n a n g ca-
l i u a n g ' c a m a y sa p a g itan b a g a n a n g c a t a u a n
at n a n g c a m a y n a y a o n ; sa b o o n g p a l i g u i d
m a y totop n a cintas n a g u i n t o n g m a y ca-
l a p a r a n . n a s a s a b u g a n a n g l a b a t ira l u -
militao n i t o n g m a n t o n a n g apat n a p u o . t .
a n i m na b i t o i n g g'uinto n a paparejo ang' p a g
itan ó a g u a t a n g ulo n a n g m a r i l a g n a S e -
ñ o r a , i . n a q u i q u i l i u g n a n g m u u t i sa d a p i t
cañan, may p u t o n g na coronang bari na
n a p a p a t o n g ' sa ibabao n a n g ' m a n t o n a ang'
m a n g a tulis a y g'uinto sa p a a , i . m a y capi-
rasong b u a n na a n g m a n g a dulo,i, papunta
sa itaas at sag'uitna nito natataYo ang' ma-
lial n a l a r a u a n , a n g c a n i y a n g p a l i g u i d n a l i -
libot n a n g m a r a r n i n g s i n a g n a g u i n t o b u s -
tong sandaan a n g bilang na totoong papa-
 — 23 —
rejo a n g s u c a t caya n g a . t . t i g l i l i m a n g p u o
sa m a g c a b i l a n g t a g u i l i r a n . at l a b i n g d a -
l a u a ñ a m a n a n g n a c a l i l i g u i d sa ulo. Ang-
b o o n g l a r a u a . i , n a c a t a y o sa ibabao n a n g i s a n g
á n g e l n a n a g sisilbing t u n g t u n g a n nitong
malu.il n a S e ñ o r a , u a q u i q u i t a a n g c a t a u a n ni-
tong' m a r i l a g n a á n g e l m u í a sa bayauang"
b a n g a n g ulo, d a t a p o u a . t , a n g d a c o n g p a a . i ,
uatatacpan n a n g alapaap pula a n g c a n i y a n g
d a m i t m a y b o t o n e s n a g u i n t o at n a q u i q u i t a
sa daco n i y a n g l i i g maíapit sa muc-lia a n g
isang t ú n i c a n g puti, damit n i y a n g pangloob
n a c a c a d c a d a n g m a n g a pacpac n a i b a , t , i b a n g
culay; b u c á a n g m a n g a camay na a n g ca-
n i y a n g c a n a , i , n a c a c a p i t sa l a y l a y a n n a n g
m a n t o at a n g c a l i n a . i , n a c a c a p i t ñ a m a n s a
túnica, na lumalaylay a n g m a g cabilang ta-
g u i l i r a n sa ibabao n a n g ' b u a n : a n g muc-lia.
n a n g á n g e l a n a q u i isang' b a t a n g m a g a n d a :
n i a s a y a a n g quilos n a a n a q u i i q u i n a t o t o u a
n i v a a n g p a g dadala sa c a g a l a n g g a l a n g at
sanl'ong' l a r a u a n .

Manga milagrong gv/htava m Méjico nang

malí al na Yirgm lYvesIra iSeñora de tív.a-
iialnjic.

Sa di m a b i l a n g n a m i l a g r o n g g n i n a u a n g
N u e s t r a S e ñ o r a de G u a d a l u p e sa Méjico a n g
l a l o n g ^ a g u i l a g u i l a l a s ny i t o n g m a n g a s u -
sunod.=
 — 24 —

U N ANG MILAGRO.

N a t u h o g . a n g l i i g n a n g i s a n g t a g a l o g at
n a h a p a y siya t u l o y daliil sa t a m a n a n g i s a n g
t u n o d ó palasó n a b i n i g c a s sa b u s o g , d i n a l a
s i y a n g s u m i s i g a o a t i n i l a g a y n a a u a q u i pa-
t a y sa h a r a p n a n g casantosantosang* l a r a u a n
n a n g m a h a l n a V i r g e n de G u a d a l u p e n a g
si p a n a l a n g ' i n sa c a n i y a n a n g b u h á y n a p a -
nanampalataya, na mangyaring pagalingin
itong m a y saquit, caracaraca,i, d i n i n g i g ñ a -
m a n nitong maauain at calinislinisang S e -
ñora a n g canilang' d a i n g n a h i n u g o t a n g
t u n o d , at u a l a n g n a t i r a n g s u g a t c a u n t i m a n .

ICALAUANG MILAGRO.

N a n g t a o n g 1544 c u m a l a t a n g i s a n g m a -
r a ñ a s at m a l u b h a n g epidemia sa c a t a g a l u -
g a n n a a n g p a n g a l a n doon sa c a n i l a n g nica
nang" s a q u i t n a ito,i, cocolixtli n a sa loob
n a n g i i l a n g arao n a g c a m a t a y a n g m a n g a
s a n g l a c s a ó l a b i n g d a l a u a n g libo c a t a u o sa
m a n g a b a y a n g c a p i l i n g nang- Méjico. A n g
m a n g a r e l i g i o s o n g F r a n c i s c a n o sa l a q u i n a n g
a u a s a c a m p o n n i l a , t , ovejas n a n g a g p a c a n a
n a n g i s a n g m a r i q u i t n a procesión n a n g ma-
n g a b a t a n g b a b a y e , t , l a l a q u i n a t i g - a n i m at
t i g - p i p i t o n g t a o n l a m a n g a n g edad saca ini-
 — 25 —
lacad ang' canilang- procesión n a doon n a g
m u í a sa C o n v e n t o n a n g ' Tlatelulco h a n g a n g
s a S i m b a h a n nang- N u e s t r a S e ñ o r a de G u a d a -
l u p e at doo,i, n a g ' estación sila at nag- r o -
gativa opang masapá itong saquit n a luma-
lacad a y d i n i n g i g ñ a m a n n a n g m a a u a i n g Vir-
g e n a n g canilang- p a n a l a n g i n n a m u l á qui-
nabucasa,i, namasdan a n g caniyang pagca-
l a r á ; sa p a g c a , t , m a y s a n d a a n g ' p a t a y a n g
c a r a n i u a n g i n i l i l i b i n g sa arao a r a o a y m u í a
sa n a s a b i n g q u i n a b u c a s a , i , isa ó d a l a u a n a
l a m a n g : l i a n g a n sa l u m i p a s n a l u b o s a n g
nasabing pagcacasaquit.

ICATLONG MILAGRO.

N a l i s sa Méjico a t n a p a t u n g o sa b a y a n
n a n g ' T u l l a n t z i n c o si D . A n t o n i o Carbajal Ca-
ballero s a n a t u r a n g c a h a r i a n c a s a m a a n g isang-
a n a c n a c a s i n g apellido n i y a . N a g u i t l a , t , d u -
m a g u s a n g c a b a y o n i t o n g a n a c n a b u l o g sa
siya at n a s a b i t sa estribo a n g i s a n g p a a ca-
y a n g a , t , q u i n a l a d c a d siya h a n g a n sa cala-
b a t i n g l e g u a s sa m a n g a s u c a l a n , s a l u n g a b i n
at b a t o h a n ; s i n u s u n d a n s i y a n a n g m a n g a ca-
s a m a at i n a a c a l a n g s i y a . i , p a t a y n a at p i -
r a p i r a s o a n g c a t a u a n , m a n a , i , i n a b u t a n at
nasompong n a a n g paa,i, nasasabit pa, a n g
c a b a y o , i , n a c a t o n g ó sa l u p a b a l u c t o t ang-
dalauang" p a a sa u n a b a n g tila n a c a l o h o d . sa-
 — 26 —
yací sa l u p a ang b i b i g n a a n a q u i h u m a h a l i c
-

doon. p a y a p a at n a l a n g q u i b o , ang a n a c ni
- -

Ü. A n t o n i o , b u h a y , m a g a l i n g , u a l a m u n t i
-

m a n g sug at ó s a q u i t . t i n a s t a s n a n g m a n g a
- - -

c a s a m a a n g c a n i y a n g p a a sa estribo saca,
t i n a n o n g c u n a n o n g daliilan n i t o n g nang"
y a r i n g c a g u i l a g u i l a l á s n a a n a q u i m i l a g r o , su-
magot n a n g ganito: palibbasa,i, n a g daan
acó p a r a n a n g i n y o n g n a q u i t a sa s i m b a l i a n
-

n a n g N u e s t r a S e ñ o r a de G u a d a l u p e n a d o -
roon • sa d i n a r a a n a n , d u m a l a o acó at n a g d a - -

sal sa m i l a g r o s a n g l a r a u a n , at p a g l a b a s
co ang p i n a g s a s a l i t a a , i . ang m a n g a m i l a -
- -

g r o n g g u i n a u a n i t o n g m a h a l n a S e ñ o r a sa
m a n g a t u m a t a u a g sa c a n i y a ; at s a p a g c a , t ,
-

n a l i m b a g sa a q u i n g a l a a l a a n g g a n i t o n g sa--

litaan: n i y o n g m a n g y a r i a n g sacuna ó desgra-

cia at c a l a d c a r i n acó n a n g c a b a y o n a a l a a l a co
a n g p a g t a u a g sa N u e s t r a S e ñ o r a de Gua-
-

d a l u p e at n a p a q u i t a ñ a m a n siya, h i n a u a c a u
sa freno a n g cabayo saca p i n a t i g u i l : i t o n g
h a y o p sa c a n i y a n g c a l a g a y a n a n a q u i lomo-
-

Jiod at liomalic sa l u p a a t c a n i y a n g l i i n a g -
can a n g y a p a c n i y o n g c a g a l a n g g a l a n g na
m a n g a talampacan; nalubos a n g p a g asang
n a l a n g d a a n s i y a n g m a b u h a y c u n d i sa m i -
l a g r o n i t o n g malial n a S e ñ o r a .
A u g l i c e n c i a d o n g Don J u a n V á z q u e z de
A c u ñ a n a m a l a u o n g n a g Vicario sa S a n -
t u a r i o n a n g N u e s t r a S e ñ o r a de G u a d a l u p e
-

sa oras n a n g c a n i y a n g p a g l a p i t sa Altar
 — 27 —
dahil sa p a g m i m i s a . nag' cataong- burailiip
ang- i s a n g m a l a c a s n a h a n g i n , n a c a r a n i u a n g
mang-yari sa m a n g a l u g a r n a y a o n , a n o p a . t ,
n am ata y ang m a n g a c a n d i l a sa altar at n a n g
1

n m a l i s ang monacilio sapag' c u b a n a n g ' ü a o

1

natirang- nag- h i h i n t a y ang- Vicario: m a n a y

i t i n a a s ni}*a ang' m a t a sa l a r a u a n n a n g ' m a -
lial n a Virg-en dahil sa c a n i y a n g ' devoción
ny nacacjuita (cag'uilaguilalas n a bag"ay) n a
dalauang- sinag- n a n g arao nacalilibot sa la-
r a u a n s u m a p i t h a n g a n sa m a n g a candila at
sinindilian y a o n g c a g u i l a g u i l a l a s sa h a r a p
n a n g i b a n g tauong* n a e a q u i q u i t a p a l i b h a s a . i .
s u m i s i m b a doon. D u m a t i n g ' a n g monacilio.i.
pagcaquitang n a g niningas na ang manga
c a n d i l a cabit dipa n a t a t a n t o a n g n a n g y a r i
p a g d a c a . i . i n a c a l a n g m i l a g r o y a o n d a h i l sa
c a h i r a p a n n a n g p a g x u h a n a n g ilao sa c a l a -
casan n a n g h a n g i n n a b a h a g y a n a siya na-
c a p a g d a l a doon at sacabila n a m a . i , u a l a n g
i b a n g s u c a t m a c a p a g d a l a n a n g ilao h a n g a n
siya,i, dumating.
I n a l i g t a s n a n g N u e s t r a S e ñ o r a de G u a d a -
lupe a n g c a h a r i a n n a n g Méjico s a i s a n g
-

c a q u i l a q u i l a b o t n a g u n a o ó p a g laqui n a n g '
t u b i g n a n g t a o n g 1629.
A n g Illmo. S r . D. F r a n c i s c o Mauro y Zu-
ñ i g a Arzobispo sa Méjico n a n g p a n a h o n g
yaon n a n g m a q u i t a n i y a n g l u b b a n g m a l a q u i
at m a l a c a s a n g pag' sulong' n a n g ' t u b i g n a
ang m a r a m i n g l a n s a n g a n sa c i u d a d a y
 — 28 —
p i n a m a m a n g c a a n n a n g m a n g a bote at i b a n g
b a g a y b a g a y na sasaquian; na a n g m a r a -
m i n g b a g a y a y l u m u l u b o g n a at m a c a p a l
n a t a u o a n g n a p a p a n g a n y a y a sa m a n g a
t u m a t a b a n doon; n a t u m a t a g a l at s u m u s u -
l o n g p a arao a r a o a n g p a g l a q u i ; n a g'aano
mang" pag' pipilit n a n g m a n g a t a u o . i , di
m a s a p a ang- p a n g a m b a ; n a u a l a n g i b a n g daau.
c u n d i d u m a y i n g sa P . Dios n a n a g p a p a r u s a
nito s a p a m a m a g - i t a n nang- I n a n g V i r g e n
u p a n g i h a n t o n g ang- g a n i t o n g h a m p a s na
b u m u b u g s o sa Méjico; at y a y a m a n g a n g la-
r a u a n n i y a n g m i l a g r o s a sa G u a d a l u p e , m u í a
n a n g paquita,i, siyang l a g u i n g bahaghari
at b a l a n g a o n a n g p a g t i l a at p a g " a u a s n a n g
m a n g a l a u a doon: nang- p a g osapan n a n g
S e ñ o r Arzobispo at n a n g V i r e y i n g M a r q u e s
de C e r r a l v o , a u d i e n c i a n a n g Ciudad at m a n g a
C a n ó n i g o sa C a t e d r a l p i n a g c a i s a h a n g cunin
sa caniyang- s i m b a b a n at d a l h i n sa Méjico.
Y a o n n a s i l a n g s u m a c a y sa m a n g a b a n g c a
bote at lansang- m a r i r i q u i t a n g gayar, al
s a g a n a s a g a o d , a n g d a l a u a n g p r i n c e p e (sa-
m a c a t u i d ang S e ñ o r Arzobispo at Virrey
-

m a n g a Oidores at C a n ó n i g o s at iba p a n g
di mabilang- n a c a s a m a n g m a n g a Mejicano
p a r a parangr m a y p a n a n g l a o at candila a n g
tinongo nila,i, a n g Santuario n a n g V í r g e n g
m a r i l a g sa c a n i l a n g p a m a m a n g c a (palibbasa,i,
d i n a m a n g y a r i n g - m a c a l a c a d ) q u i n u h a sa
Altar itong mabal na larauan n a n g mahiguil
 — 29 —
n a n g s a n d a a , t , u a l o n g t a o n at i l a n g arao
pa h u m i g u i t c u m u l a n g m u í a n a n g i l a g a , i ,
doon; i s i n a c a y sa p a l u a nang* Arzobispo ca-
sama a n g maraming' matataas na t a u o n g
n a g casiya doon (na p a r a p a r a n g g u m a o d )
h a n g a n sa Méjico, pospos n a n g ' ilao at l i u a -
n a g ang- m a n g a s a s a q u i a n m a y n a g t u t u g -
t u g a n s a r i s a r i n g m ú s i c a , at n a g ' a a u i t a n ña-
m a n nang- b a g a y b a g a y n a h i m n o at salmos a n g
coro n a n g Catedral, pospos n a n g c a h u s a y a n
a n g c a n i l a n g pag' a a u i t b a g a m a , t , c u l a n g '
sa c a s a y a h a n p a l i b h a s a , i , n a g s i s i s i n g l a h a t ,
n g u n i , t , l u b o s a n g p a n a n a l i g sa c a s a m a n i -
l a n g l a r a u a n g m a r i l a g , n a siyang' i n a a s a -
b a n g m a c a p a g lalag-ay n a n g r e m e d i o . N a n g
b i n d i n a m a l a y o sa s i m b a h a n g P a r r o q u i a l n i
S a n t a C a t a l i n a mai'tir, s i u a l u b o n g n i t o n g '
p a u t a s a t m a l o u a l h a t i n g V i r g e n g , g a n a p sa
c a g a n d a h a n . sacdal sa cari q u i t a n ang' p a n a -
n a m i t n a a n a q u i pacacasal s i y a n g oli a t a n g
caniyang madrina.i, itong Ina nang malinis -

na p a g s i n t a p a r a n a n g u n a s i y a n g p a c a s a l
cay J e s u c r i s t o n g P a n g i n o o n n a t i n Dios n a
totoo at t a u o n g totoo; s i n a m a h a , t , i n a g a p a -
y a n a n sa b a n g c a itong' m a h a l n a S e ñ o r a n a
i p i n a g s a m a at ipinag' p a t u l o y s a c a n i y a n g
t a h a n a n ó S i m b a h a n : doon s i n a m b a , ipinag"
d i u a n g at i p i n a g d a n g a l n a n g c a n i y a n g ma-
n g a feligrés ó c a m p o n n a n g b o o n g p a g g a -
l a n g at p a g s o y o n a n g h a y a n a t m a c a p a l n a
Sacerdote sa Ciudad n a y a o n . Saca ipinag-
 — 30 —
p a t u l o y h a n g a n sa palacio Arzobispal at doon
n a l a g a c sa gabing- y a o n . S i n a l i t a co ang-
laliat n a c a b a g a y a n g ito sa p a g c a , t , m a b a -
b a n g u i t ó m a c a c a t u g o n sa liistoria.
B u h a t sa palacio n a n g Arzobispo,!, inali-
p a t q u i n a b u c a s a n sa S i m b a h a n g -
Catedral;
doo,i, n a n a t i l i , n a h i n d i p a r i n n a i i g a a n g
t u b i g at n a g p a t u l o y n a apat n a t a o n a n g
n a s a b i n g g u u a o sa d a q u i l a n g caliapisan n a n g
b o o n g Méjico; sa g u i t n a n a n g g a n i t o n g ca-
t a c u t a , i , p i n a g liliini n a n g m a n g a p u s o n g
Cristiano n a dipa l u m u l u b a g a n g g a l i t nang-
Dios y a m a n g dipa n a u r o n g a n g t u b i g b a g o , i ,
n a doroona a n g b a l a n g a o at arcoiris n a da-
tiliang pumapayapa n a n g galit n a n g c a n i y a n g
p a g c a j u s t i c i a . P i n a g c a i s a b a n n a n g laliat n a
religioso at m a c a p a l n a S a c e r d o t e lalo pa m a n -
din a n g malilinis n a A'"írg-eng t u m a t a l i a n sa
m a n g a m o n a s t e r i o í'na b a g a m a , t , siyang- na-
l a n g g a s i n o n g casalana,.i, s i y a n g l a l o n g nag-
d a r a m d a m n a n g g a n i t o n g dalias at b a n g i s
n a n g D i v i n a justicia) p i n a g caisalian a n a q u i n
1 -

n a n g ganitong m a n g a tauong may manga

-

loob sa Dios n a p a g t u l u n g t u l u n g a n n i -
l a n g p a y a p a i n a n g poot n i y a , t , g a l i t sa ca-
bacsican n a n g m a n g a panalang-in, p a g a a y n n o
cilicio at p a g h a h a m p a s u p a n g ding m a l i a - -

b a g at i o r o n g a n g dalias n a n g caniyang
p a g c a j u s t i c i a . I s a n g g a b i n g a n i sa c o n v e n t o
n a n g San José del C a r m e n n a t i n a t a l i a n a n
n a n g m a n g a señoras descalzas sa n a t u r a n g
 — 31 —
Ciudad, isang' r e l i g i o s a n g saedal sa cabaua-
l a n n a t o t o o n g q u i n a c a s i l i a n n a n g P . Dios
sa p a n a n a l a n g i n ( n a s a m a n g a t a n d a at. se-
ñ a l e s , a n a q u i a n g c a g a l a n g - g a l a n g na m a -
dre Inés de la Cruz isa sa m a b a b a n g o n g
a z u c e n a sa p a r a i s o n g occidental, n a doon
m a q u i q u i t a at m a p a n g u i g u i l a l a s a n , cun i b i g
siyasatin a n g c a n i y a n g m a n g a c a b a n a l a n ) sa
p a n a n a l a n g i n n i y a cay J e s u c r i s t o n g c a n i y a n g
esposo n a a n g b a y a n g Méjico a n g ipina-
m a m a n b i c , c a s a b a y a n g p a g t a n g í s at p a g
lagboy n a n g mahabaguin n i y a n g p u s o al
b u m a b a b a n a n g l u b a a n g d a l a u a n g mata
na g a n i t o a n g u i n i u i c a , c a b a l í n t u l a d nang*
p a n a l a n g i n g g u i n a g a u a sa p a n a b o n n a n g pe-
nitencia n a n g S a n t a I g l e s i a n g l ú a n a t i n .
< P a n g i n o o n a t esposo c o n g m a a u a i n liouag-
m i o n g g a u i n sa a m i n a n g n a r a r a p a t sa m a -
« n g a c a s a l a n a u g a m i n g n a g a u a . ni a n g u a -
<'babagay sa m a n g a catacsilan n a m i n : P a -
«nginoon co l i m u t i n mo at b o u a g a l a l a b a -
<'uin a n g c a t a m p a l a s a n a n n a m i n . I g a u a d inong:
«maclali a n g i y o n g a u a , s a p a g c a , t , totoong-
<>nag' dalita n a cami at n a g b i r a p sa gninao
«na i t o at l a n i p n a a m i n g b i n a b a t a . S a -
:

«clololian mo cami P a n g i n o o n n a m i n . Dios

«at m a n o n o b o s n a m i n , t i m a u a i n mo cami sa
«ganitong capigbatian alang-alang pacunda-
«ngan sa i y o n g S a n t o n g p a i i g a l a n ; at p a -
« c n n d a n g a n ñ a m a n sa c a p a c u m b a b a a n at <:a-
« g a l a n g a n n a n g p a g s a m b a n a m i n at p a g
 — 32 —
«bang'uit n o o n ; p a t a u a r i n D I O ang' a m i n g m a -
« n g a c a s a l a n a n g i q u i n a g ' u i s i n g at i q u i n a p u -
«cao n a n g poot mo at g a l i t . »
G a y o n a n g p a n a n a l a n g i n nitong* „esposa n i
C r i s t o n g t a g l a y a n g h a p i s at daquilang* h a -
bag, mana,i, caguinsaguinsa agad na paquita
sa c a n i y a n g h a r a p i t o n g a t i n g P a n g i n o o n g
m u c - h a n g n a g a g a l i t at p a r a n g h o c o m n a m a -
b a n g i s ang* c a n i y a n g i p i n a q u i t a , sa c a n i y a n g
d a c o n g c a n a , i , n a doroon a n g c a l i n i s l i n i s a n g
Virgeng* I n a at sa d a c o n g c a l m a ang* m a r i -
l a g n a e s p o s a n g si S a n t a C a t a l i n a V i r g e n
a t m á r t i r ito,i, n a m a m a n l i i c sa Inang* V i r g e n ,
n a mang'yaring* a m o i n a n g napopoot niyang*
a n a c u p a n ding* l u m u b a g a n g g*alit, nang* iti-
g u i l n a ang* p a g p a p a r u s a at b a n g a n a n a n g
h a m p a s n a t o t o o n g n a g p a p a s a q u i t sa Mé-
jico. Sa naquitang* ito, n a b a g a m a , t , c a q u i -
laquilabot dahil sa c a b a n g i s a n n i J e s u c r i s t o n g
;nay poot, d a t a p o u a . t , c a a y a - a y a n a m a n d a -
hil sa c a h a b a g a n g i p i n a q u i q u i t a n a n g m a r i l a g
n a V i r g e n at m á r t i r S a n t a C a t a l i n a , at sa
c a p a y a p a a n n a m a n , at c a r a n g a l a n n a n g I n a n g
V i r g e n , n a t i t i l i h a n at u a l a n g quibò, a n g ca-
g a l a n g g a l a n g n a religiosa, s i y a n g p a g c a ri-
n g i g n g p a m a m a n h i c at d a i n g n a n g m a a u a i n g
I n a at p a t r o n a n a t i n , sa c a l a g a y a n g n a n g a -
n g a y u p a p a sa h a r a p n a n g c a n i y a n g a n a c ,
n a a n g i n i a a m o , i , c a h a b a g a n din ang* Ciu-
dad n a yaong- m a y devoción sa c a n i y a , ca-
y a n g a t , 1 , m a r a m i ang' s i m b a h a n , doon n a
 — 33 —
oocol sa c a n i y a m a r a m i a n g a l t a r , m a r a r n i
a n g l a r a u a n n i y a , at di c a u a s a a n g pag-
g a l a n g sa c a n i y a d o o n : c a y a n g a n a m a u
k i n i r a n g n i y a pag-caraca a n g l u g a r n a y a o n
na p i n a g lagacan n a n g c a n i y a n g larauang-
m i l a g r o s a , n a n g ' m a i q u i n t a l s a p u s o nang-
t a g a r o o n a n g p a g dedevocion sa c a n i y a ¡Ito
rin aniya a n g hinihiling n a n g m a i b i g u i n
m o n g esposang- V i r g e n at M á r t i r S a n t a C a -
t a l i n a at ito r i n ñ a m a n ang- h i n i h i n g i co
n a acó,i, t u n a y m o n g I n a , abog-ada n a n g
s a n g t i n a c p a n , at P a t r o n a nitong- Méjico! Di-
t o ^ , n a q u i t a nang- r e l i g i o s a n g alipin nang;
Dios n a h i n a r a p siya nang- m a n a n a c o p at
p i n a n g u s a p a n n a n g g a n i t o . « N a r a r a p a t sa Ciu-
«dad n a ito at sa m a n g a t u m a t a h a n dito
« a n g t a p u s i n at lipulin, n a s i y a n g i p i n a c a n a
«co sa t r i b u n a l n a n g aquing- p a g c a j u s t i c i a
«na lilipulin co sa g-unao n a ito p a r a n a n g
« g u i n a u a . co sa m u n d o n a g u i n u n a o co
« n a n g dilubio. N g u n i a n g m a n g a daing-
«nang- m u t i a cong- I n a , i , siyang- n a c a p i g u i l
« h a n g a n n g a y o n n a n g a q u i n g dalias c a y a
«di co n a ipatuloy n a u t a s i n g p a m i n s a n i t o n g
«Ciudad: at saca n g a y o , i , n a p i p i l i t a n acong-
«iurong- nang- p a t u l o y a n g a q u i n g p a r u s a
«at pag- u t u s a n a n g mang-a t u b i g n a c u -
«mati at h o u a g ipatuloy ang- g u n a o . S a b i -
«hin mo ito sa i y o n g confesor, nang- p a -
« t u n a y a n n i y a sa Arzobispo: at n a n g m a t a n t o
« n a n g m a n g a t a g a Méjico n a p a c u n d a n g a n
3
 — 34 —
« s a aquing" I n a [caya di co t i n a p u s i t o n g
«Ciudad: n a sa c a n i y a q u i l a l a n i n ang- biya-
« y a n g ito: at p a c u n d a n g a n sa c a n i y a n a -
« m a n l u m a y o n a sila sa p a g c a c a s a l a , y a -
« m a n g dahil sa c a n i y a , i . b i n a u i co a n g pa-
« r u s a . » M u í a sa arao n a y a o n , Clausi sunt
fontes abyssi et proMbitce sunt pluma Cali
reversceque sunt aqum de Ierra, et cmperunt
minui: n a g p a m u l a a n g pag t a b a n n a n g
-

m a n g a agos n a inilalaqui n a n g m a n g a t u -
b i g : t u m i g u i l ñ a m a n a n g m a l a l a q u i at ua-
l a n g t a l i a n g u l a n n a n g l a n i p : u n m u r o n g ang-
m a n g a t u b i g sa m a n g a l a n s a n g a n n a n g Ciu-
,dad, n a g bauas a n g m a l a q u i n g dagat n a n g
Tescuco: N a g sauli a n g caliuanagan n a n g
Lang'it, at n a p a u i a n g p a n g a n i b sa Méjico.
Ipinag saysay a n g g a n i t o n g visiong na-
q u i t a n a n g c a g a l a n g g a l a n g n a esposa ni
Cristo sa c a n i y a n g confesor at confesor ñ a -
m a n n a n g b o o n g convento n a c a s a l u c u y a n g
a n g S r . D. Alonso de C u e v a s y Abalos. Ito
n a i n a . i , sa p a g c a quilala, n a n g m a l a q u i n g
c a b a n a l a n ^ n o o n at sa m a l a q u i n g c a r u n u n g a n
caloob sa c a n i y a n a n g P a n g i n o o n Dios i n a r i n g
totoo i t o n g visión at i p i n a b a y a g sa Illmo.
Arzobispo: at a n g n a n g y a r i n g b i g l a n g p a g
linao n a n g panalion ( m a l i u a n a g n a prueba
n a n g t u n a y n a revelación ó p a b a y a g ) s i y a n g
n a g patotoo sa n a n g y a r i n g visión n a ipiua-
qurta n a n g a t i n g m a n o n o b o s dito sa ca-
u i y a n g alipin. S a p a g c a , t , b u b a t n o o n , dipa
m a n n a t a t a l a s t a s ang- b i y a y a nang- Lang-it a y
n a h a y a g n a ang- pag- cati nang- tubig- n a
a r a o arao a y rnalaqui ang- inaoorong- at
omooui sa l a u a nang- Tescuco hang-an sa
Naig-a ang- m a n g a l a n s a n g a n n a n g Méjico at
naoli sa d a t i h a n g l u g a r a n g m a n g a b a n c a ,
bote at iba p a n g s a s a q u i a n . At b a g a m á n
y a o n g m a n g a t a u o n g di m a p a n i u a l a i n sa ma-
n g a m i l a g r o at b a g a y n a c a h i m a l i i m a l a c a -
n i l a n g i n a h i h i n g u i l i t o n g b i g l a n g p a g cati
n a n g t u b i g sa i s a n g m a l a c a s n a lindol n a g
c a t a o n g n a n g y a r i sa p a n a h o n g y a o n : n a a n g
m i n a m a t o u i d n i l a , i , a n g calacasan nang- o g o y
n a n g ilalim nang- d a g a t a y n a g u i n g d a h i -
lang nabucsan ang datihang manga g u a n g
sa ilalim n o o n at doon dao omoui a n g m a -
nga nabauas na tubig. Nguni ang cabag-
sican n a n g p a n g u n g u s a p at c a b a n a l a n ña-
man n a n g isang bantog na lalaquing para
n a n g Illmo. S r . D . Alonso de C u e v a s y
Avalos, n a g p a p a t u n a y sa atin sa b o o n g
n a c a c a y a n a n n a n g i s a n g tauo n a a n g di p a g c a -
u t a s n a n g Méjico sa n a n g y a r i n g g u n a o n a
yaon ay m i s t u l a n g milagro n a n g mahal n a
V í r g e n g N u e s t r a S e ñ o r a de G u a d a l u p e : at
a n g p a g c a l a u o n g apat n a taon bago na
toloy ang- b i y a y a ualang- i b a n g d a h i l a n c u n d i
ang- m a c a p a l n a c a s a l a n a n n a c a g u i n s a g u i n -
sa,i, di p i n a g sisihan hang-ang- sa arao n a
yaon caya inibig nitong marilag n a Señora
na macasabay n a n g caniyang biyaya a n g
 - —36 —
c a n i l a n g p a g sisisi at curi m a g c a g a y o n n a g
c a c a d a l a u a n g p a t o n g ang- p a q u i n a b a n g sa ca-
n i y a n g m i l a g r o . A t i n g p a s a l a m a t a n a n g ma-
l o u a l h a t i niyang" a n a c n a m a g cacaloob sa
atin n a n g m a c a p a l n a b i y a y a d a h i l sa ca-
n i y a n g m i n u m u t y a n g I n a at pag-saquitan
n a t i n a n g pag" lilingcod sa c a n i y a n a c u n
m a g x a g a y o à , m a b i b i g y a n g d a n g a l n a t i n ang"
m a r i l a g n a I n a at m a p a p a s a l a m a t a n toloy
ang- u a l a n g b a n g a n g A n a c : Cui sit ìctus,
honor, et gloria insacula sceculorum. Amen.

Manga milagrong guinana nang malial na Vir-

gen Nuestra Señora de Guadalupe dito sa capu-
luang Filipinas.

M a c a p a l at m a r a m i n g di c a u a s a a n g m g a
milagrong guinaua nitong marilag na lara-
u a n d a t a p o u a , t , dico s a s a y s a y i n g l a h a t c u n d i
m a n g a ilan l a m a n g n a p a u a n g sinasalita s a
libro n a n g n a s a b i n g C o n v e n t o m u l a sa t a o n g
1617, sa p a g c a , t , di n a i n g a t a n a n g m a n g a
guinauang milagro nitong cagalang galang
n a l a r a u a n sa m a n g a t a o n g n a n g u n g u n a doon.
Isang- s a n g o l n a s a s a n g t a o n g edad Nicolas
a n g p a n g a l a n a n a c n i T o m á s M a n y a l i at n i
M a r i a T a c u a n c a p o u a t a g a l o g ; sa c a l u b - h a a n
n a n g saquit, n a n g h i n d i n a inaacalang- m a -
b u h a y inihandog' n a n g caniyang- m a g u l a n g
sa m i l a g r o s a n g l a r a u a n n a n g V i r g e n de G u a -
 — 37 —
rlalupe, saca p i n a l i i r a n n a n g ' l a n g i s sa c a -
n i y a n g ' l á m p a r a a y g u m a l i n g ' p a g d a c a at s u -
m u s o sa c a n i y a n g ' i n a , b a g o , i , a p a t n a arao
nan-g a a y a o s u m u s o ; a n g b a g a y n a ito,i, p i -
n a l i u a n a g at p i n a t u n a y a n nang- m a n g a sacsi
sa arao n a icatlo n a n g J u n i o n a n g t a o n g 1617
d a h i l sa p a g c a c a t a o n g p u m a s o c s a S i m b a h a n g
yaon a n g c a n i y a n g m a n g a m a g u l a n g sa p a g
p a p a s a l a m a t sa m a h a l n a S e ñ o r a .
Nalumpong dalauang taong singcad na hindi
n a c a q u i q u i l o s sa b a n i g si D o ñ a María Sardo
a n a c n a n g Contador n a si D. J u a n Sardo
d a l a g a n g l a l a b i n a n i m n a t a o n ; d i n a l a sa
h a r a p nang' m a h a l n a l a r a u a n at nang* m a -
c a p a n a l a n g i n sa c a n i y a n a n g b o o n g devoción
sa boong siam n a a r a o n a p a m i s a p i n a h i -
-

r a n n a n g l a n g i s sa l á m p a r a a y g u m a l i n g
a g a d at n o u i sa c a n i y a n g b a h a y , p a r a n g
e i n a s a y s a y n a n g m a n g a sacsing' n a g patotoo
sa arao n a i c a l a u a n a n g E n e r o , n a i t o n g
m a n g a n a g patotoo,i, dili i b a , t , a n g m a n g a
P a d r e s , Prior F r . Alonso R u i z , F r . Alonso
Colon. F r . S e b a s t i a n H u r t a d o at i s a n g e s -
cribano.
Isang- b a b a y e n g t a g a l o g n a a n g p á n g a l a , i ,
A n a T a n c a p i n a s a u a n i A g u s t í n Palón m a c a l a -
u a n g d i n a a n a n n g m a l u b h a n saquit n g bala-
c á n g n a di macaquilos m u n t i m a n a t d i r i n
m a g camit g u i n h a u a sa m a c a p a l n a g a m o t
na g u i n a m i t sa c a n i y a , m a n a , i , n a p a d a l a
sa h a r a p n a n g m i l a g r o s a n g l a r a u a n ay g u -
 — 38 —
maling* c a r a c a r a c a a y o n sa pag' c a q u i t a at p a -
t u n a y n a n g naturang' Padre Prior at ni F r .
L u i s Gutiérrez n g t a o n g 1618. D a l a u a n g t a ó n g ' '
singcad n a napospos nang' carumaldumal
n a s u g a t n a h i n d i m a c a u n a t m u n t i m a n si
F r a n c i s c o S i g a n , t a u o n g C à p a n g p a n g a n sa
h a y a n n a n g Bacolor, h i n d i m a c a u n a t a n a q u i n
dahil sa p a m a m a g a n a n g m a n g a litid n a n g '
m a n g a c o n g dadalao at mag' n o n o v e n a s sa S i m -
baha,t, Santuario nang' V í r g e n g Nuestra Se-
ñ o r a s a Guadalupe- a g a d siyan'g g u m a l i n g ' at
g'uinanap ñ a m a n a n g pangaco na naquiquita
n a n g ' m a n g a s a c s i n g t a p a t n a n a n g a g ' pa-
tunay nitong milagro.
Si P e d r o Maliosi a n a c n i D. A g u s t í n Ta-
g u i n at n i Doña A g u s t i n a T i o u a y m a n g a t a -
g a l o g n a m a g u i n o o , nag' hatáng- d a l a u a n g '
h o u a n n a n g i s a n g saquit n a di m a t a n t o c u n
ano at sa n a h u h u l i n g siam n a arao a y di
t u m i t i q u i m nang- p a g c a i n , i d i n a l a n g i n n a n g ca-
n i y a n g m g a m a g u l a n g - ' c a y S a n Nicolas de To-
lentino, opang m a m a g u i t a n a n g mahal na
Santo sa m a r i l a g n a V i r g e n N u e s t r a S e ñ o r a
de G u a d a l u p e , n a n g b i g u i a n nang- lacas a n g
c a n i l a n g a n a c , n a g p a m u l a n g a pag'daca n a n g
p a g g a l i n g at p a g cain, at di n a l a o , t , n a
h u s t o a n g lacas n a n g ' c a t a u a n .
Si D. Alonso T a n o d - b a y a n tag-alog n a l u m p o
n a m a n g ' s a n t a o n , n a h i n d i n a c a q u i q u i b o at
h i n d i r i n tablati ó m a p a g a l i n g n a n g a n o m a n g
g a m o t ; n a pacíala sa S i m b a h a n n i t o n g Nues-
 — 39 —
t r a S e ñ o r a de G u a d a l u p e upang* s i y a , i , g u -
maling-, a y l u m a c a s ngang- a g a d ; sa c a n i y a n g
pag-quilala n a n g g a n i t o n g c a u t a n g a n sa Vír-
g e n g d a q u i l a , i , d a l a u a n g p u o , t , l i m a n g arao
n a h i n d i omoui, sa pag- p a p a s a l a m a t sa N t r a .
S e ñ o r a at n a n g m o u i sa c a n i y a n g b a h a y
ay nag" lacad nang' t u n a y n i y a n g ' p a a . '
Si J u a n del B a r r o portug'ues n a t u b o sa
Caldas m a l a p i t sa u a u a nang- Lisboa malauong-
p a n a h o n g nag* casaquít sa M a y n i l a n a di ma-
p a g a l i n g n a n g anomang- g a m o t i n a c a l a n i -
y a n g g-agaling cun mag' b a g o n a n g ' l u g a r
c a y a n a p a t u n g o sn d o o n g a n nang* Cavite a t
ang* n a s a , i , s a s a c a y sa alin m a n g daong' n a
t a t a u i d sa Méjico; n g u n i nang- lumub-liang'
totoo doon n a a n g n a s a p i t a y n a l u m p o t u l o y ,
n a n u m b a l i c sa M a y n i l a ; at nang- m a q u i t a n g -
di m a c a g a l i n g ' ang' a n o m a n g ' g-amot n a c a i s i p
d u m a l a n g i n sa milag-rosang- l a r a u a n n a n g '
N u e s t r a S e ñ o r a de Gíuadalupe, at i p i n a n g a -
c o n g isasabit sa c a n i y a n g capilla a n g m g a
tungcod na ipinagaua, mana,i, n a n g hauacan
a n g m a n g a t u n g c o d n a y a o n , sa p a g t i q u i m
cun s i y a , i , m á c a l a l a c a d , n a r a m d a m a n a g a d
na g u m a g a l i n g ' a n g c a n i y a n g ' s a q u i t , at sa
loob nang- a p a t n a arao n a p a t u n g o sa pag'
g a n a p n a n g ' c a n i y a n g ' p a n g a c o at sa p a g p a -
p a t u n a y nitong- m i l a g r o sa h a r a p n a n g P a -
dre Prior F r . Alonso Coronel sa a r a o n a .9
nang- Setiembre nang- taong- 1619.
Si J u a n S a l i n g a t u b o sa l u n g o s provincia
 — 40 -
n a n g ' C a p a n g p a n g a n , m a y i s a n g a n a c n a baba-
y e n g binobolotong- n a c a n i l a n g sinootan n g sa-
pot sa p a g c a , t , a n g a c a l a , i , p a t a y n a n g g u m a -
g a y a c sa p a g l i l i b i n g nacaisip si J u a n at a n g ca-
n i y a n g a s a u a n a d a d a l h i n sa m a h a l n a V í r g e n g
N t r a . S r a . de G u a d a l u p e ang- pilac n a talagang-
g u g u l i n sa p a g l i l i b i n g ; sa g a n i t o n g n a s a , i ,
t o t o o n g n a g ñ i n g a s ang" p u s o n i l a , t , loob
c a y a n g a , t , d i n i n g i g ' nang- P a n g i n o o n Dios at
n a n g m a y i s a n g oras u m i y a c a n g b a t a n g m a y
s a q u i t n a di n a l a u o , i , g u m a l i n g n a lubos;
p i n a l i u a n a g at p i n a g t i b a y a n g m i l a g r o n g
ito sa arao n a 20 n a n g S e t i e m b r e n a n g
1619 sa h a r a p n a n g P a d r e F r . A n t o n i o Ulloa.
N a n g ' t o t o o n g m a l u b h a n a sa m a d l a n g ba-
g a y b a g a y n a saquit a n g s a r g e n t o m a y o r
1). Nicolás González, h u m a n d o g at n a n a g a n o
sa N u e s t r a S e ñ o r a de G u a d a l u p e at n a p a d a l a
ñ a m a n sa c a n i y a n g S a n t u a r i o n a n g m a i p a -
t i ú o y a n g siam n a arao n a p a n a n a l a n g i n ,
n a g l u b h a n g ' di a n o l a m a n g sa p r i m e r o n g g a b i
c a y a n g a j t , inacalang* di n a siya m a c a t a -
t a u i d ; n g u n i n a n g m a g ñ i n g a s a n g puso
n i y a , t , devoción n a c a r a m d a m a g a d n a n g m a -
l a q u i n g caquinhauahan caya nga,t, nang'
q u i n a b u c a s a , i , n a c a l a c a d siyang' m a g isa sa
p a g s i m b a doon, at n a g t a m o n a n g b o o n g
calacasán p a r a n a n g p i n a t u n a y a n at p i n a -
s a c s i h a n sa 2 8 n a n g A g o s t o n a n g ' t a o n g 1637
sa h a r a p n a n g P a d r e P r i o r F r . Gerónimo de
Paredes.
 — 41 —
S a arao d i n g ito b u a n at t a o n pinasacsi-
lian at p i n a g t i b a y n a si Capitán F r a n c i s c o
C a r r i ñ o , i , t a t l o n g arao n a d i n a n a n n a n g l u b -
h a n g m a a n t a c n a s a q u í t n a di m a c a s o m p o n g
g u i n b a u a sa remedio a t b a g c u s n a g l u l u b h a
na bindi macahinga, n a n g tauagui,t, dala-
nginin itong marilag na larauan, lumabas
sa c a n i y a n g p a g ibi ang- i s a n g g a i t l o g ca-
laqui ay g u m a l i n g agad.
A n g C a p i t a n g D. M a n u e l Estacio V e n e g a s
at a n g a s a u a n i y a n g si Doña M a r í a P e r o n a ,
m a y isa s i l a n g a n a c n a b i n d i i n a a c a l a n g
m a b u b u b a y ; i p i n a g p a c u b a • nang- d a m i t dito
sa N u e s t r a S e ñ o r a de G u a d a l u p e n a i p i n a -
t o n g sa c a n i y a n g olo p a g dating- a y n a c a -
r a m d a m n a n g c a g u i n l i a u a h a n p a g d a c a ang-
sang'ol, at n a g p a m u l á n a n g p a g suso b a n -
g a n sa l u m a c a s n a p a t u l o y p a r a n a n g p i -
n a t u n a y a n sa b a r a p n a n g n a t u r a n g P a d r e
Prior sa 18 n a n g Abril n a n g 1637.
S i I g n a c i o Pérez n a tubo sa b a y a n nang-
Tondo ang- edad a y l a b i n g l i m a n g t a o n m a -
l a u o n g , p a n a h o n (na u a l - a n n a n g c a r a m d a -
' m a n ) ó di n a c a a l a m t a u o at n a m a t a y a n g
cabiyac nang- c a t a u a n n a bindi nacaquilos at
a n g cabiac a y l u b l i a g m a s a q u i t n a a n g ca-
liuang- c a m a y lamang- ang- n a i q u i q u i b o , na
di m a c a s o m p o n g n a n g c a g a m u t a n at g u m a -
g a y a c n a sa p a g c a m a t a y , nacaisip m a n g a c o
nang- p a g dalao n a siam n a arao sa S i m -
balian n a n g N u e s t r a S e ñ o r a de G u a d a l u p e
 — 42 —
a y n a c a t a m ó nang* pag- a a m p o n nitong' ma-
h a l n a S e ñ o r a sa pag ca,t, nag p a s i m u l á ang"
- 1

caniyang" pag" g a l i n g sa q u i n a b u c a s a n a y o n
sa p a h a y a g nang" c a n i y a n g a m a n g si Don
Policarpo Isip sa arao n a .1.° nang" A b r i l
n a n g -1640.
Sa icalauang- arao nang- Abril n a n g 1645
n a h u l o g sa ilog a n g i s a n g b a b a y e n g alila
n i D o ñ a L u i s a de G u z m a n n a ang" l a l i m
n a n g caniyang quinahulogan ay may dala-
uang" dipa saca di siya m a a l a m l u m a n g o y ,
g a y ó n m a , i , p a l i b h a s a . i , t u m a u a g sa n i a h a l
n a V i r g e n N u e s t r a S e ñ o r a de G u a d a l u p e ,
h i n d i siya n a l u n o d at i p i n a h a y a g n a sa ila-
lim n a n g t u b i g n a r a m d a m a n n i y a n g s i y a , i ,
i n a a n g a t at a n g isa p a , i , nang" m a h a n g o
n a siya a y n a q u i t a n g t u y o a n g daniit sa
c a t a u a n : a n g m i l a g r o n g ito,i, itinitic c a s a m a
n a n g iba sa lrarap n a n g P r i o r F r . J u a n dé
T o r r e s . At a n g p a g de devoción dito sa c a -
galang" galang- at m i l a g r o s a n g l a r a u a n l a -
l o n g t u m i m o sa puso n i y o n g m a n g a t a g a -
log" n a m a l i m i t at m a d a l a s l i u m i h i n g i n a n g
c a n i y a n g saciólo.
M a r a m i p a , t , raadla ang- m a n g a milagrong"
g u i n a u a n i t o n g Inang- m a a u a i n sa m a n g a
t a g a l o g , n g u n i nalipol a n g historia n o o n sa
p a g c a , t , i s i n u l a t sa papel (inchic ó) de c h i n a
n a t o t o o n g m a h i n a at m a r o p o c . S a y a n g at n a -
u a l a itong" m a h a l a g a n g ( y a m a n ó) tesoro
n a siyang- t o t o o n g nag' papaliayag" n a mali-
 _ 43 —
uanag* nang' d a q u i l a n g devoción dito sa ca-
galang galang na larauan n a n g m a n g a taga-
l o g at castila sa daco r o o n g p a n a h o n .

PARAAN NANG PAG NONOVENA.

Sa a r a o n a icapat n a n g ' D i c i e m b r e pasisi-

m u l - a n itong- N o v e n a ( b a g a m a , t , m a a a r i n g
g a u i n sa a n o m a n g . p a n a h o n ) d a p a t cang
m a q u i n a b a n g c r i s t i a n o n g n a n a s a sa arao n a n g
p a g litao ó p a g p a q u i t a nitong' V í r g e n g ma-
r i l a g : at d a l a u a p a m a n d i n g arao n a ma-
q u i q u i n a b a n g ca sa h a t o l n a n g i y o n g con-
fesor, s a c a p u r i h a n a n g u n a u n a n a n g p a g
c a c a t a u a n t a u o n a n g ' Dios A n a c , sa calinis-
linisang' p a g lilihi cay G u i n o o n g S a n t a Ma-
ría ang' i c a l a u a , at a n g icatlo.i, sa m a l o u a l -
h a t i niyang* -pag a q u i a t sa L a n g i t .
M a q u i n i g ca n a n g m i s a at mag* dasal n g
Rosario (¡Di lalong' magaling* cun g a u i n ino
i t o n g s a n t a o n g ' h u s t o c a s a m a a n g i y o n g fa-
milia) at m a g u i n g t a n d a ito n a n g p a g c a ali-
pin ca n i M a r í a sa p a g c a , t , l a l o n g m a l a q u i
ang p a q u i n a b a n g n a n g p a g darasal n a n g
capisanan; c u n g'auin mo ito,i, p a n g a c o co
sa iyo n a susulong' ca sa c a b a n a l a n at m a g
cacamit c a a l i u a n sa l a h a t n a n g c a s a l a t a n .
P a t a u a r j n mo a n g iyong' m a n g a c a a u a y ,
h o u a g ang' di mo sila cacausapin a l a n g - a l a n g
 — 44 —
sa P . Dios ca p a g dica n a g p a t a u a d di ca
m a g cacamit c a p a t a u a r a n sa i y o n g m a n g a
c a s a l a n a n : p a c a t a n d a a n m o , t , i n i a a r a l ito sa
a t i n n a n g p a n a n a m p a l a t a y a , a l a l a h a n i n mo
a n g santong dasalan.
D u m a l a o ca sa S i m b a h a n sa m a n g a m a y
s a q u i t at n a b i b i l a n g o , aliuin m o sila, liica-
y a t i n m o n g m a g devoción sa m a h a l n a Vir-
g e n : at c u n m a u g y a y a r i n g m a h a n g o mo sa
c a s a l a n a n a n g sino m a n sa i y o n g p a n a n a -
l a n g i n , p a g l u i m o s , p a n g a n g a r a l at casipa-
g a n , a n g ganitong- g a u a , i , c a l u l u g u r a n g to-
too n a n g c a s a n t o s a n t o s a n g Vírg-en: p a t u n g c u -
l a n mo ñ a m a n ang* m a n g a caloloua sa p u r -
g a t o r i o , m a g p a c a b a b a n g loob ca, mag p a - 1

calinis n a n g asal, u a l a n g imic at m a s o n o -

1

r i n lalo n a sa i y o n g cenfesor: limitan mo

a n g p a n g u n g u m p i s a l at p a q u i q u i n a b a n g : ya-
capin m o n g l u b o s a n g g a u a n g " c a b a n a l a n ,
supilin a n g m a s a s a m a n g pita nang- i y o n g ca-
t a u a n m a n g a b u d h i at c a p a l a l o a n . S i n t a b i n
í n o n g m i s t u l a ang- P . Dios at a n g c a i b i g ibig-
n i y a n g Ina m a g sumaquit c a n g g u m a u a arao
a r a o nang- a n o m a n g t a n d a ó señal n a n g p a g
i b i g sa canila n a ibucod m o , t , i t a n g i a n g
i y o n g g a g a u i n , n a n g s u m u l o n g ca arao arao
sa p a g s i n t a sa canila; at sila ñ a m a n ang-
m a g a a l a g a , t , m a g c a c a l i n g a sa iyo upang-
i b i g u i n m o sila b a n g a n sa oras n a n g cama-
t a y a n . P u r i b i n a n g P . Dios. S i y a n a u á .
Amen Jesús.
 — 45 —
ManicìoJwcl sa harap nang isang larauan
nang aiing Señora mag anlanda saca clasa-
lin itong casunod na.

PAG SISISI.

A b a G u i n o o n g M a r í a c a s a n t o s a n t o s a n g Vir-
g e n sa G u a d a l u p e , c a i b i g - i b i g n a I n a nang"
m a n g a m a c a s a l a n a n , nag- sisisi aco m a b a l
n a S e ñ o r a , sa p a g cacasala co sa i y o n g A n a c
at a q u i n g Dios sa p a g c a , t , s i y a , i , Dios cong'
t u n a y at A n a c j n o n a m a n , at sa p a g c a , t , ini-
i b i g co siyang" lalo sa l a h a t , at sa pag*ca,t,
c a s a l a n a n sa iyo n a m a n ( n a d a p a t c o n g ibi-
g u i n c a i c a l a u a n a n g P . Dios) n a n a n a l i g aco,
I n a n g m a a u a i n , n a d a h i l sa p a m a m a g - i t a n
m o , i , c a c a m t a n co a n g c a p a t a u a r a n n a n g
aquing- m a n g a c a s a l a n a n , at a n g m a h a l n a
g r a c i a , n a n g di n a aco m a g cásala, at ipi-
n a n g a u g a c o co, m a r i l a g n a S e ñ o r a , a n g pag-
b a b a g o n a n g b u h a y at asal at p a g g a n a p
h a n g a n sa c a m a t a y a n nang- g a n i t o n g tica
c a y a h o u a g mo acong- itacuil; d a l a n g i n i n rao
si J e s u s n a mag- dalang- a u a sa a q u i n . Nag-
cásala aco aquing- S e ñ o r a i p a g camit mo aco
n a n g m i s e r i c o r d i a sa i y o u g A n a c n a si J e -
sus. S i y a n a u à .
 — 46 —

PANALANGIN.

Sa laliat nang arao nang Novena.

Dios n a ..úalang' h a n g a n , A m a n a n g d a - 1

q u i l a n g a u a at n a n g b o o n g c a a l i u a n , n a pi-
n a m a m a h a l a a n . mo , n a n g sacdal n a c a r u n u -
n g a n a n g lali'at n a n g b a g a y at p i n a n g a n g a -
s i u a a n n a n g cag.üilaguilalas n a c a l u b a y a n
at caliusayan: pinupuri. quita,t, pinasasala-
m a t a n daliil s a di m a b i l a n g n a ' b i y a y a n g ipi-
nag' caloob mo sa m a n g a A m e r i c a n o s (at Fi-
lipinos) n a ipinasoc mo sila s a b a c u r a n n a n g
S t a . I g l e s i a at n a p a q u i l a l a ca sa canila sa i s a n g
4

p a r a a n g caibigibig para b a g a nitong sinugo

s a canila a n g l a l o n g m i n u m u t - y a s a . ' l a h a t
m o n g A n a c at sa laíiat n a b a b a y e s a Sion
si M a r í a S a n t í s i m a b a g a n g P a n g i n o o n n á m i n ,
n a n g "sa c a a m o a n g loob n i y a at c a l u b a y á n g
a s a l p a l a m b u t i n at p a s u c u i n ang- m a t i t i g a s
l l a m i h g p u s o , at ipatnu'got ó ibatid sa liua-
nag" n a n g g r a c i a at sa c a s u n u r a n n a n g i y o n g
S a n t a n g l e y . Di m a t a r o c at di m a l i r i p Dios co,
a n g m a n g a calihiman n a n g iyong pamama-
liala ¿s'ino b a g a a n g pinag' p a l i a y a g a n mo
noon? P u r i h i n c a n g m a g p a s a u a l a n g lian-
g a n n a i y o n g g u i n a m i t a n g g a n i t o n g calu-
b a y n a p a r a a n sa p a g p a p a s u c o sa i s a n g na-
c i o n g m a b a n g i s n a n g u n a , d a t a p o u a , t , ma-
sonorin n g a y o n sa i y o n g S a n t o n g l e y . P u -
 — 47 ^
r i h i n c a n g mag' pacailan m a a at p u r i h i n d a -
hil sa iyo ang- m a n g a M o n a r c a sa E s p a ñ a
na siyaug casang'capang guinamit n a n g iyong
p r o v i d e n c i a . t , p a m a m a l i a l a sa c a g u i n h a u a h a n
n a n g tag-alog. S a m b a h i n g p a r a t i n a n g a m i n g
c a p a c u m b a b a a u at i g a l a n g n a n g a m i n g p a n a -
n a m p a l a t a y a a n g m a n g a p a c a n a n a n g iyong-
calac-lian at a n g c a i b i g i b i g n a p a r a a n n g
iyong- p r o v i d e n c i a , t , p a n g a n g a s i u a . P a g u i n -
liaualiin mo, P a n g i n o o n n a m i n , a n g aming-
H a r i , p a s u l u n g i n m o , t , p a g p a l a i n a n g cani-
lang- c a p a n g y a r i h a n n a totoong- n a c a g a l i n g
sa aming- m a n g a calolona at nacapag- bi-
g a y d a n g a l sa S a n t a I g l e s i a n g I n a n a m i n .
Si v a n a u á .

MAG D A D A S AL DITO N A N G ISANG SU-

MASAJUPALATAYA.

PanaJangin sa casanlosaníosang Virgen na

mag halago sa arao arao.

A b a G u i n o o n g María casantosantosang- Vir-

g e n sa G u a d a l u p e , A n a c n a n g Dios A m a ,
I n a n a n g Dios A n a c , E s p o s a n a n g Dios E s -
píritu S a n t o : aba c a i b i g . i b i g n a S e ñ o r a n a
dah.il sa i y o , i , n a q u i l a l a at i g u i n a g a l a n g sa
m u n d o a n g c a t a a s t a a s a n g misterio n a n g S a n -
tísima T r i n i d a d : daliil din saiyo i p i n a g di-
riuang» at s i n a s a m b a sa s a n t i n a c p a n ang- m a -
 — 48 —
h a l a g a n g misterio n a n g S a n t a C r u z : a b a
c a t a m i s t a m i s a n g M a r í a , n a dahil sa i y o , i ,
n a g sasaya a n g sanglangitan, nalulugod
a n g m a n g a A n g e l e s at A r c á n g e l e s ; n a dahil
s a iyo,i, l u m a l a y o a n g demonio: n a dahil
s a i y o , i , tinatauag" at p u m a p a s o c a n g m a n g a
t a u o sa c a h a r i a n n a n g l a n g i t : aba calinis-
l i n i s a n g V i r g e n n a dahil sa iyo ang- boong"
c a t a u o h a n nabubulag-an n a n g u n a sa pag s a m b a 1

s a m a n g a ídolo,t, anito, s u m a p i t sa p a g c a -
quilala nang' catotohanan, t u m a n g a p n a n g
nacaguiguinhauang' tubig n a n g Santo Bau-
tismo s u m u l o n g at d u m a m i ang* c a p i s a n a n
n a n g m a c a p a l n a b i n y a g a n n a n a g pag'aua
n a n g di m a b i l a n g n a S i m b a h a n sa P . Dios
dito sa s a n g c a l u p a a n t a n d a n a n g canilang'
p a n a n a m p a l a t a y a . A b a caibig" i b i g n a I n a ,
n a inibig' mo a n g p a q u i t a ca sa aming" A m e -
r i c a , n a n g b a b a g o p a n g n a g balic loob sa
g a n i t o n g p a n a n a m p a l a t a y a , n a n g m a i c a l a t at
l u m a g a n a p i t o n g S a n t a fé sa g"ayong m a l a u a c
n a m a n g a c a h a r i a n at n a n g m a p a t u n a y a n g
m i s t u l a n a a n g ganitong" c o n q u i s t a , i , t a n g i n g
p a c a n a n a n g P . Dios n a ipinasarili a n g ca-
r a n g a l a n n a n g p a g g"anap nito sa c a s i p a g a n
at p a g m a m a s a q u i t sa p u r i n a n g Dios n a n g
b a y a n g castila. P i n a s a s a l a m a t a n q u i t a n a n g
boong" g a l a n g ó d a q u i l a n g S e ñ o r a sa g a n i -
tong" di s a p a l a n g b i y a y a at sa iba p a n g la-
h a t n a cabagayang" n a n g y a r i sa c a h i m a h i m a l a
m o n g p a g litao at p a g p a q u i t a n a b i n d i
 • — 49 —
n a n g ' y a r i sa ibang- nación at c a h a r i a n . P i n a -
s a s a l a m a t a n q u i t a , malial n a S e ñ o r a sa t a -
n g i n g p a g s u s u m a q u i t mo n a n g p a g c a c a -
l i n g a m u l a n o o n sa c a h a r i a n g ito sa l a h a t
n i y a n g c a h i r a p a n at c a r a l i t a a n , n g u n i lalo
p a m a n d i n g p i n a s a s a l a m a t a n q u i t a sa p a g
m a m a s a q u i t mo nang- p a n g a n g - a l a g a n a houag*
marumhan ang pananampalataya n a n g manga
t a g a rito, at di mo i p a l u n t u l o t s u m a p i t dito
cailan m a n a n g m a c a m a n d a g n a h i n i n g a n a n g
eregía; y a y a m a n g gayon a n g p a g mamasa-
quit mo sa a m i n , h i n i h i l i n g n a m i n sa i y o ,
n a i y o n g p a p a g n i n g a s i n sa a m i n g m a n g a
caloloua a n g d a q u i l a n g ilao n i t o n g p a n a -
nampalataya, n a n g macapag bigay puri cami
sa S a n t a I g l e s i a d a b i l sa c a t i b a y a n nang"
a m i n g S a n t a fé, at m a c a p a g b i g a y p u r i na-.
m a n sa m a r a n g a l n a C a h a r i a n g E s p a ñ a n a
s i y a n g nag- t u r o sa a m i n n a n g cag-alang-
g a l a n g n a misterio n a n g R e l i g i o n : m a b u h a y ,
m a g t i b a y , at h o u a g m a p a u i cailan m a n
a n g aming- p a n a n a m p a l a t a y a 6 m a r i l a g n a
S e ñ o r a de G u a d a l u p e , m a m a l a g u i h a n g a n sa
oras n a n g c a m a t a y a n nang- m a c a m t a n n a m i n
a n g m a t a t a m i s n i y a n g b u n g a s a caloualha-
tiang ualang h a n g a n . Siya naua.
Sa a r a o n a ito a n g pag- l i l i n g c o d a t p a n o -
n o y o n g g a g a u i n dito sa m a h a l n a S e ñ o r a , i ,
a n g p a g u u l i t ulit n a n g g a u a n g p a n a n a m -
p a l a t a y a , a t i p a q u i t a sa m a n g a g a u a n g ca-
b a n a l a n a n g c a t u n a y a n g n a m a m a h a y s a ating-
4
 — 50 —
dibdib at caloloua. Mag" dasal n a n g a p a t n a
A b a G u i n o o n g M a r i a a l a n g alang- sa macaa-
pat niyang- pag" p a q u i t a , g a u i n a n g c a h i n g i a n ,
at saca dasalin i t o n g c a s u n o d n a m a n g a

PAG NAN AIS.

P u r i b i n c a . t , i p a g d a n g a l n a n g m a n g a An-
g e l e s at iba p a n g n a m a m a y a n sa L a n g i t ¡olí
c a i b i g i b i g n a I n a at S e ñ o r a de G u a d a l u p e !
sa p a g c a , t , a n g i y o n g c a b u n y i a n , m a n g a ca-
ban a l a n , c a r a n g a l a n at c a t a a s a . i , i t i n a n g b a l
ca,t, i t i n a m p o c lalo sa l a h a t n a b a b a y e sa
Sion, nang- mag-uing- l o u a l b a t i ca n a n g Jeru-
salem c a l u g ' u r a n n a n g I s r a e l at c a p u r i b a n
n a n g a m i n g b a y a n . P u r i b i n ea,t, i p a g d i u a n g
n a n g t a u o n g ' c a l a b a t a n at n a n g ' iba p a n g
q u i n a p a l sa s a n g c a l u p a a n , sa pag ca,t, icao
-

a n g m a b a l a g a n g margarita ó diamante nang

s a n g t i n a c p a n : icao a n g ilao n a u a l a n g pag
cucnlimlim n a n g c a b a n a l a n : coronang- puton^'
n a n g p a g c a V i r g e n , cetro,t, d i a d e m a n a n g
R e l i g i o n Católica, p i n u p u r i at pinasasalamatau
n a n g l a b a t n a A m e r i c a n o s (at n a m i n g m a n g a
Filipinos) sa p a g c a , t , icao a n g l a n g i t , carti-
r u c a n , p u r i , d a n g a l , at castillong di masabi-
cay n a n g S a n t a I g l e s i a .
 ICALAUANG A RAO.
PANALANGIN.

Caibig i b i g n a I n a at m a r i l a g n a S e ñ o r a
-

sa G u a d a l u p e n a dahil sa i y o , i , n a m a n a a g '
sa a b a n g A m e r i c a n o s a n g t u n a y n a l i u a -
n a g n a n g b u g t o n g n a A n a c n a n g Dios, ba-
go,i, itoug m a n g a Americanos datihang nama- -

m a h a y sa c a d i l i m a n at liliim n a n g c a m a t a y a n ,
b i n u c s a n mo sa cauila a n g p i n t o n g c a b a n a l a n
at a n g p a g asa sa c a y a m a n a n g u a l a n g h a n -
g a n . D u n i u d u l o g acó sa i y o n g c a a u a a n , lu-
bos a n g p a p a n a l i g n a di co m a q u i q u i t a a n g
c a b a n g i s a n at dalias sa c a i b i g i b i g m o n g h a -
r a p a n sa p a g c a , t , p i n a g b i y a y a a n ca n a n g '
Dios n a n g m a s a g a n a n g a n a , g r a c i a c a a m o -
a n g loob at misericordia; i p i n a g a a m o - a m o
co s a iyo n a acó,i, i y o n g p a p a g c a m t i n s a
n a g c a l o o b sa iyo n i y a n g m a n g a cataasan m o n g
u a l a n g caliulilip n a n g c a p a t a u a r a n nang
aquing m a n g a casalanan, p a g sisising tapat
at c a b a n a l a n g p a n a n a l i g n a m a g patapang-
n a n g a q u i n g loob dahil sa i y o n g p a g aam-
pon: ulit-ulitin mo sa a q u i n g caloloua, m a -
hal n a S e ñ o r a y a o n g m a n g a c u t u b at g a t i c
n a n g conciencia, nang* olit-olitin co ñ a m a n
a n g pa_g sisi n a n g a q u i n g m a n g a c a s a l a n a n g ,
at h o u a g m o n g i p a h i n t u l o t m a a u a i n g S e ñ o r a
 — 52 —
n a m a r a y a a n acó n a n g m a n g a g a u a n g p a i m b a -
bao n g cristiano at m a n a l i g sa i s a n g d e v o c i o n g
p a c o n u a r i l a m a n g salát sa g a u a n g m a g a l i n g
a t m a l a y o sa c u s a n g p a g p a p a l i i r a p sa sarili.
n a a n g a a s a h a n co b a g a , i , ang pag- cocop-
-

cop mo l a m a n g n a di co t o t o l o n g a n n a n g sa-
r i l i n g pag" s u s u m a q u i t ang' m a h a l n a g ra-
- -

c i a . P a a l a l a h a n a n mo acó m a h a l n a Señora
a t p a g c a looban m o acó n a n g p a n a n a l i g na
-

t a t a m o l i i n co a n g b u h a y n a u a l a n g l i a n g a u
sa t u l o n g n a n g i y o n g a u a at p a g a b u l o y co
ñ a m a n : g a y ó n din l i i n i b i n g i c o n g p a g c a -
l o o b a n mo acó n a n g t a n g i n g b i y a y a n a t a l a s -
t a s m o n g lalong i c a r a r a n g a l n a n g P a n g i n o o n
- -

Dios S i y a n a u á .

Ang panonoyong gagauin ngayo.i, ang mo-

U,t, molingpananalig atpag tilicang aahüoy
sa manga tv.gtug at 2)ag pucao nang gracia,
at sa Imli nitong oraciong nalapos oolitin I
ang pag nanais.

ICATLONG ARAO.
Caibig i b i g n a I n a sa G u a d a l u p e n a iyoug'
-

i n a b u l u y a n n a n g l u b o s at pospos n a p a g ma-
m a s a q u í t a n g m a n g a p a c a n a n a n g maycapal
s a p a g t a u a g sa c a n i y a n g b a c u r a n sa mga
- -

A m e r i c a n o s , n a n a p a q u i t a ca sa canila nang
 — 53 —
muc-liang" caibig' ibig" a t q u i n a u s a p mo sila
sa bibig* n i J u a n Dieg-o s a i s a n g paraang*
l u b h a n g nacalalamoyot at n a c a g a g a n y a c n g
loob, n a p i n a n g a c o a n m o sila n a n g i y o n g '
saciólo,t, p a g cocopcop mag' p a c a i l a n m a n l a -
b a n sa l a h a t nang- h i r a p , d a l i t a , t , p i g h a t i ,
para n a n g naranasari nilang' parati. ¡ O b l n a n g
c a i b i g i b i g ! ¿ S i n o n g di m a g uiuica n a a n g
p a g litao m o , t , pag" dalao sa c a h a r i a n y a o , i ,
i s a n g t u n a y n a misión at p a n g a n g a r a l p a r a
n a n g g u i n a u a n a n g m a n g a Apóstoles, a n o p a , t ,
sa t u l o n g n i J e s u c r i s t o n g A n a c m o , t , P a n g i -
noon n a m i n n a g u i n g c a t u n g c u l a n m o (g'aya
rin n a n g m a n g a Apóstoles) a n g p a n g i n g i s d a
n a n g n i a c a p a l n a t a u o n g n a g u g u m o n sa I d o -
latria? Gaya b a g a (*) anacpui g u i n a u a m o , d a -
uuilang' S e ñ o r a a n g h a m a c n a capa n a n g m a -
palad n a si J u a n D i e g o n a i s a n g l a m b a t n a
(•ahuhulian, ó d a a n g i c a b a b a n g o n at icaaqiiiat
sa L a n g i t nang- libo at l a c s a n g t a g a l o g n a
t a l a g a n g m a n g a l m l i u l o g ' sa infierno s a n a . Ca-
guilaguilalas na lambat na quinalimbagan
n a n g iyong- c a g a n d a h a n g l u b o s n a n g c a t a -
m i s a , t , n a c a h i h i c a y a t , n a ang' l a l o n g m a t i -
t i g a s at m a n g a suail n a p u s o , i , n a g silam-
bot, at c u s a n g s u m u c o doon at p a u a n g n a a c a y
sa P . Dios n a n g c a i b i g ibig" m o n g c a r u n u n g a n
at p a y a p a n g c a b a i t a n . I n a n g m a p a g cocopcop

(*) Irwfunieulis Adam traham eos: in vinculis charita-

tis os. II. f. 4.
¿ s i n o n g m a c a p a g d i r i u a n g ' n a tapat, n a n g g a -
n i t o n g paraang' t a u t o n g caguilaguilalas? Pu-
riliin c a n g m a g p a c a i l a n m a n at sintahing-
m a g pasaualang- b a n g a n . G a u i n mo ng-ani
m a i r o g u i n g S e ñ o r a n a matoto acó n a n g m a n g a
p a r a a n n a n g ' pag' s i n t a , sa Dios n a i t i n u -
t u r o mo sa a q u i n ; i t o n g p a g s i n t a . t , p a g -
i b i g a y Hari n a n g l a b a t n a c a b a n a l a n n a -
t o t o o n g n a h a h a y a g sa g u i n a u a m o n g pag"
dalao ó p a g paquita at l a h a t n a c a b a g a y a n
u o o n . Matuto n a n a a c o n g m a g a l a g a n g - m a -
s a q u i t sa aquing' calolona at sa l a b a t n a
a q u i n g ' n a s a s a c u p a n nang" boong' c a b a i t a n g
i t i n u t u r o mo sa a q u i n . S i y a n a n a .

Ang panunv.yong. gagauin n¡jayo,i, ang pag

Mong sa pag caccmit langii nang iba, na
pag sauay sa canil a sa pagcacasala, pag M-
bigay nang mahiting liatol at pag papasonod
nang magandang lialhnbav.a, saca oolitin ang
manga pag ñauáis.

ICAPAT m\ AlliVO.
I n a n g c a i b i g i b i g sa G u a d a l u p e , n a p a g
litao m o n g m i l a g r o s a at sa l a r a u a n g i n i l a -
g a c mo sa a m i n , sadiya m o n g i p i n a q u i -
lala ang" iyong' p a g t u t u r o n a n g iyong' ca-
b a b a a n g loob, sa p a g c a . t , n a p a q u i t a ca sa
 — i>t> —
luimac n a p a n a n a m i t n a n g m a b a b a n g nación
-

n a p i n a p u r i h a n mong' dinalao. sa m a a m o n g
c a b i n b i n a n at s a n t ó n g c a p a c u m b a b a a u n a p a g
p a p a h a y a g mo n a n g iyong" m a n g a p a c a n a
sa i s a n g t a g a r o o n g , h a m a c n a t a ñ o , b a g a m a , t ,
i n a b u n y e sa iyong" pag' m a m a b a l at sa c a n i -
y a n g m a n g a cabarialan: Caayaayang' Ina,
na sa c a a m o a n g loob n a i p i n a q u i q u i t a n a n g
iyong* m u c - h a , i . n a c a b i h i c a y a t ca sa c a p a -
c u m b a b a a n . i p a g camit mo acó sa P . Dios
n a n g c a b a n a l a n g ito, n a s i y a n g cimientong
- -

q u i n a b a b a t a y a n n a n g iba: b u h a y i n m o . t , pa-
s u l u n g i n sa aquin a n g pag'quilala n a n g m a n g a -

camalian, at a n g p a g aalaala n a n g a q u i n g
t n a n g a c a s a l a n a n , opan d i n g c u n d í co m a l i m u -
1an ang' d a t i h a n c o n g pag'ca p a l a m a r a . g aaiio -

m a n g c a l a q u i y a r i n g capalaloan, m a c u t y a
nco.t. m a g d a l a n g l u y a at m a t u t u n g ; u m a l i -
pusta sa sarili, b o u a g m o n g ' . i p a h i n t u l o t , I n a n g
m a s i n t a h i n n a m a s a c u p a n acó n a n g c a p a l a -
loan viciong" c a r u m a l d u i n a l sa m a t a n a n g
P. Dios at saiyo ñ a m a n . M a a l a a l a c o n g pa-
rati, n a cung" g a a n o n g p a g t a t a n y a g sa iyo
n a n g P . Dios g a y ó n ñ a m a n a n g i y o n g pag"
pnpacababa at di mo c a l u l u g u v a n a n g iyong"
m a n g a p a n a n a l a n g i n c u n di m a s a m a h a n n a n g
nagas n a c a p a c u m b a b a a u . S i y a n a n a .

Ang pamimiyo ngayon, ang pag sasanay

sa pag gana nang cabanalang rio. at siyang
gamilin sa paquiriuisalamiiha sa capoua taño.
 — 56 —

ICALIAIANG ARA O.
I n a n g c a i b i g i b i g sa G u a d a l u p e , n a ang-
voces m o n g p a r a n g p u n a y pag-ca r i n g i n g
dito sa a m i n g l u p a b u m a n t o n g - ag-ad ang- p a g
b a b a c a n a n g m a n g a t a g a l o g , g a y ó n din ang-
c a s u c l a m s u c l a m n a sacrificio sa m a n g a an ito
a n g m a b a b a n g i s n a c a u g a l i a n , at a n g iba
pang- c a r u m a l d u m a l n a n a c a l u l u n o s sa ca-
tauoban: Pinasasalamatan quita, m a a u a i n g
S e ñ o r a , n a n g b o o n g c a p a c u m b a b a a n dito sa
c a a y a a y a n g - b i y a y a n a q u i n i q u i l a l a co,t, i p i -
n a b a b a y a g , n a icao a n g n a g dala sa c a -
h a r i a n g ito n i y o n g capayapaang- i n i l a g a c sa
c a n i y a n g m a n g a Dicípulos n i J e s u c r i t o n g A n a c
m o , n a ang- c a p a y a p a a n ito,i, n a g b i b i g a y
sa m a n g a caloloua n a n g c a h i n h i n a n c a a y u -
s a n , at p a g cacaisa n a n g p a g s a m b a sa
D i o s : a n g cabusaj^an, at p a g c a c a s u n d o nang-
capisanan, para bagang- aniño ó calarauan
n i y o n g q u i n a c a m t a n sa l a n g i t , I p a g caloob
na n g a mairoguing Señora na maingatan
n a m i n i t o n g m a h a l a g a n g tesoro n a n g c a p a -
y a p a a n b i n d i l a m a n g sa l a b a s ó sa c a p o u a
t a u o c u n d í sa loob ñ a m a n at sa catauang-
sarili, n a m a s u p i l b a g a a n g a m i n g m a n g a
b u d b i p a r a n g c a a u a y n a n g c a p a y a p a a n at
c a t a h i m i c a n n a n g caloloua. S i y a ñ a u a .

Ang pammwyong gagauin ngayod, ang

 — 57 —
pag Jdngi sa P. Bios nang capayapaan at
cataMmican, nang ating caliarian at pag su-
cong nararapat sa Jiari natin católico al iba
pang punong layan.

I C A N M NA ARAO.
C a i b i g i b i g n a I n a sa G u a d a l u p e , p i n u p u r i
q u i t a , t , p i n a s a s a l a m a t a n at labis a c o n g n a n -
g u i g ' u i l a l a s sa e a g a n d a b a n m o n g ' loob sa
m a n g a Americanos na pinatunayan mo n a n g
i y o n g pag- litao at m i l a g r o s a n g p a g paquita,
toloy p i n a g b i y a y a a n m o sua n a n g t a n d a
n a n g ' i y o n g p a g i b i g a n g l a r a u a n mo b a -
g a n g m a h a l a g a . O masintabin Señora, si-
nong- di n a c a m a m a s i d n a g a y a r i n n a n g
Dios A m a n g sa uag'as n i y a n g p a g sinta sa
t a u o i p i n a g b i y a y a sa c a n i l a ang b u g t o n g
-

niyang Anac, na siyang sinag n a n g liua-

n a g n i y a n g u a l a n g b a n g a n at l a r a u a n n a n g
c a n i y a n g c a g a l i n g a n g a y o n din icao n a i p i -
nag- caloob mo sa m a n g a t a g a l o g a n g iyong-
l a r a u a n , t a n d a n g m a l i u a u a g n a n g p a g sinta
m o n g I n a at b i y a y a n g u a l a n g p a g rnama-
lio. S a l a r a u a n g y a o . i , c a s a m a n g i b i n i g a y
mo a n g i y o n g puso (*) n a p a r a n g i s a u g
l a g d a ó d i b u b o nang- i y o n g m a n g a c a b a u a -
lan, n a i p i n a a a l a a l a m o sa a m i n a n g m a -

(*) Cor suun dabit in similitudinem Pioturse etc. 2S

h i n b i n mong­ c a p a y a p a a n . at caamoang' lía­
la n g p a g b a b a g o , o p a n d i n g sa p a g c a q u i t a
n o o n a t sa m a t a i m t i m n a p a g m u m u l a y m u l a y
m a g bag­o a n g asal n a n g m a n g a A me r i c a n o s
at m a n a m i t sila n a n g b a g o n g ' p a n a n a m i t
n a n g gracia gaya n a n g pinag lalangan n a n g
Г. Dios sa c a u n a u n a h a n n a t i n g m a g n l a n g
at n u n o n g si A d á n . P i n a s a s a l a m a t a n n a m i n
sa iyo m a r i l a g n a Se ñ o r a itong­ u a l a n g ca­
singhalaga m o n g biyaya n a n g boong p a g
q u i l a l a n a n g a m i n g caloloua at h i n i h i n g i n a ­
m i n sa iyo n a a n g p a g c a q u i t a sa iyong'
l a r a u a , i , m a c a p a g ñ i n g a s sa a m i n g puso sa
g a n i y a n g m a n g a cabanalan, n a n g maipaqui­
lala n a m i n a n g m a l a l i m n a p a g c a q u i n t a l
sa a m i n g m a n g a puso n i t o n g c a a y a a y a m o n g '
biyaya. Siya ñaua.

Ang pag lilingcod at pammv go ngago.i, ang

pag saciólo sa manga dv x-ha at pag papa-
quitang loob sa manga саашу.

ICAPITONG AÍ1AO.
I n a n g c a i b i g i b i g sa G u a d a l u p e , d a q u i l a at
c a h i n i a h i n i a l a n g ' t a n d a , n a pag­ litao mo sa
l a n g i t p i n a n g u i l a l a s a n ca n a n g m a n g a m a ­
l o u a l h a t i , dahil sa d i n a d a m i t m o n g a r a o , t i ­
li u t u n g t u n g a n mo a n g b u a n , at m a n g a bi­
l o i n g ang' n a p u p u t o n g n a c o r o n a sa i y o n g
 — 59 —
olo, m i n a t a p a t m o n g p a q u i t a sa A m é r i c a sa
g a n i t o n g m a r i l a g n a p a n a n a m i t . nang- m a i -
p a q u i l a l a mo sa a m i n a n g m a n g a ilao n a n g
g r a c i a at i n a s a g a n a n g b i y a y a n g - i s a s a b o g m o
doon. ¿ A l i n g dila a l i n g p u s o n g m a n g a Ame-
r i c a n o a n g m a i p a g p u p u r i sa iyo cailan m a n ,
at m a i p a g l a l a t h a l a n a a n g calac-han nito at iba
p a n g di m a b i l a n g n a b i y a y a n a i p i n a g caca-
loob mo arao arao? icao m a s a n g h a y a n g ' S e ñ o r a
humandog- c a n g l u b o s sa l a b a t , b i n u c s a n
mo sa c a n d a ang- candung-an n a n g i y o n g a n a
u p a n g t a m o h i n n a m i n a n g c a l o u a l h a t i a n . Sa ca-
posposan n a n g i y o n g misericordia t u m a n g a p
a n g b i b a g n a n g p a g e a t i m a u a sa c a s a l a n a n .
a n g m a y saqnit n a n g cagalingan, caaliuan
a n g n a b a b a p i s c a p a t a u a r a n a n g n a g sisisi
at g r a c i a a n g m a n g a b a n a l : i t o g t o g mo sa
a m i n g puso S e ñ o r a n g - m a i b i g u i n a n g l a l o n g
buhay na caramdaman n a n g p a g quilala.t.
p a s a s a l a m a t , sa p a g c a , t , sa a m i n g sarili di
cami m a c a c a c a y a n g b a m a c c u m i l a l a , t , mag;
p a s a l a m a t sa i y o n g m a n g a b i y a y a . D a g d a -
g a n mo sa a m i n g caloloua a n g p a g m a m a -
bal sa iyo n a m a n g y a r i b a g a n g m a r a m d a m a n
nami,t, maranasan na lalong n a g titibay.
lalong maalindog lalong masintabin ang
a m i n g devoción sa arao a r a o . S i y a ñ a u a .

Ang panimiiyo 11 gayo,i, paningasin ang nasa

nang l/ilong himiaqui ang devoción sa Inang
Virgen.
 — 60 —

1CAUALONG AR AO.
Inang- c a i b i g i b i g sa G u a d a l u p e , n a p i n a g
i n g a t a n mong' l u b l i a n g c a g u i l a g u i l a l a s sa
m a l i a b a n g p a n a l i o n a n g d a m i t ó cayo at p i n t a
n a n g i y o n g l a r a u a n b a g a m a , t , m a r a m i at
m a c a p a l ang- m a n g a daliilan s u c a t n a i q u i -
n a d u r o g n o o n , n a s a b a g a y n a ito,i, u a g a s
mong- p i n a t u t u n a y a n s a a m i n ang- c a t i y a g a n
n a n g i y o n g p a g d a r a n g a l at p a g p á p a l a sa
a m i n : p a p a g u i n d a p a t i n mo S e ñ o r a n g m a a l i n -
d o g , n a s a p a g q u i l a l a n a m i n nang- g a n i -
t o n g m i l a g r o n g di m o g u i n a u a sa i b a n g na-
ción at c a l i a r i a n . sintaliin ca naming- m a -
t i a g a at p a g l i n g c u r a n g u a l a n g s a u a . I b i g
n g a n a m i n g t u n a y n a m a s a l i n l i a n g a n g sa
c a h u l i l i u l i l i a n g p a n a l i o n a n g m a n g a t a n d a at
pahayag n a n g aming pasasalamat, n a n g ma-
b u n y e n g - p a r a t i a t c u m a l a t sa mag- cacalia-
lihaliling tauo a n g tanda n a n g a m i n g p a g sinta
at p a s a s a l a m a t . P a g c a loobau mo cami Seño-
r a n g masintaliin n a n g b i y a y a n g pananatili
at p a g c a m a t a y sa g r a c i a n a n g Dios, n a doon
n a n a n a n g a n a n g c a p a l a r a n n a n g liinirang-
n i y a . H o u a g m o n g ipaliintulot n a a n g t a u o n g
n a g capalad s u m a i n b a , t , m a n o o d sa milag-ro-
sang l a r a u a n g g u i n a u a n a n g iyong camay
a y di m a g c a m i t n g l a l o n g c a l a q u i l a q u i h a n g bi-
y a y a n a p a n o n o o d sa Dios at m a n o o d ñ a m a n
 — 61 —
sa m u c - h a m o n g c a a y a - a y a , o r i g i n a l n a p i -
n a n g a l i n g a n n a n g l a r a u a n g ito. S i y a n a u á .

Aiiff suyong gagauin ngayo,i, ang pag da-

lao nang boong sinta al magalang na devo-
ción ó panonoocl sa niahal na larav.an nitong
Señorang ma pag ampón.

ICASÍAM NA ARAO.
I n a n g c a i b i g i b i g sa G u a d a l u p e , n a dabil sa
di m a s a y o d m o n g p a g b i b i g a y loob, b i n i r a n g '
m o , t , q u i n a s i h a n a n g l u g a r n a ito nang- i y o n g
S a n t u a r i o n a n g doon m a t a n i y a g ' at m a r a n g a l
a n g b u n y e mong- pan g a l á n , at n a n g m u í a
doo,i, m a i t i t i g sa a m i n g c a i l a n g a n a n g m a a -
u a i n m o n g m a n g a m a t a , at n a n g m a t i c m a n
n a m i n a n g m a t a m i s n a b u n g a nang- mapag--
candili m o n g puso n a c u s a n g i t i n a t a l i n b a g a at
i p i n a b a b a y a g n a n g l a r a u a n m o n g sadiyang-
i n i l a g a c sa am i n . Ob casantosantosang- I n a
g a a n o n g pananalig' ang quinacamtan namin
sa g a n i t o n g ala-ala; di n g a n a g a a l a n g a n
a n g a m i n g loob at i n a - a s a b a n n a m i n n a a n g
m a l a q u i m o n g pag- s i n t a , i , s i y a n g m a c a t a t a -
quip sa m a c a p a l n a m i n g c a s a l a n a n a t a n g
c a s a g a n a a n n a n g iyong* g r a c i a , i , n a c a p a g bi-
b i g a y sa a m i n n a n g m a r a m i n g c a r a p a t a n n a
i b i g , n a m i n g - c a m t a n sa P . Dios! c a l a r a b i n
mo n g a c a m i dito sa a m i n g P a n g i n o o n y a -
 — 62 —
y a m ang icao ang pintacasi n a m i n : ipag ta-
- 1 -

gobilin m o caini. ¡Oh l u b h a n g p i n a g pala

sa l a h a t n a h a b a y e ! Alang' a l a n g sa g r a -
ciang" s u m a s a g a n a sa i y o , at sa m a n g a ca-
r a n g a l a n mo,t, carapatan, alang alang sa
p a g c a I n a ca nang" misericordia, p a p a g u i n -
d a p a t i n mo n a yaong" p a n g i n o o n n a m i n g n a g
c a t a u a n t a u o sa calinislinisan m o n g t i y a n at
n a b a h a g u i n a n n a n g c a r a l i t a a n at c a h i n a a n na-
m i n , sa p a i n a m a g u i t a n m o , i , papag" c a m t i n
caini n a n g ealoualhatian niyang" u a l a n g h a n -
g a n . Siya nana.

Aug suyo ngayo,i, ang pag buliay nang

¡uagagandang nasa, ai rnag dasal nang isang
ala pó patungcol sa isang calolouang Imini-
kiugi noon.
 — 63 —

DALIT.
N a n g m a a l i o earning t a n a n
-

n a n a o g ca Virg\eng n i a h a l
-

Lalo n a m i n g c a p a l a r a n
sa l a n g i t ca d a l a n g i n a n .
Sa b a l a b a l i n i l a g a c
l a r a u a n m o n g sacdal d i l a g
n a n g m a g u i n g bitoui.t, l i u a n a g
nitong America m o n g liag.
Icao a n g p i n a n a l i g a n
at l o u a l b a t i n i t o n g b a y a n
Lalo n a m i n g c a p a l a r a n etc.
S i n a g n a n g arao at d i l a g
n a g u i n g trono m o n g narapat
at a l a n g a n a n g i b a n g b i y a s
sa linis m o n g u a l a n g c a t u l a d .
Sa. b a n a a g mo n a u a . i , m a t u n a o
dibdib n a m i n g m a t i t i b a y
Lalo n a m i n g c a p a l a r a n etc.
A n g damit mo,i. n a n g m a g n i n g n i n g
n a b a a n g m a n g a bitoiri
-

firmamentong minagaling
sa talocbong mo,i, sumaquil.
Bitoin c a , t , cailan m a n
mula n a n g caligayahan
L a l o n a m i n g c a p a l a r a n etc.
-

Y a o n g b u a n g maliuanag*
 — 64 —
humanclog" sa iyong" y a p a c
i n a r i n g l u b o s n a palad
ang' t u n t u n g a n mong- a l a g a d .
D a g d a g a n m o . t . h o u a g m a g cubing"
g u i n b a u a nang' catagalug'an
Lalo n a m i n g c a p a l a r a n etc.
Sa u a l a n g b a l a g a n g d a m i t
larauan mo,i, iguinubit
n a g p a c a b a b a cat; n a n g manliic
sa dan g a l e a r n i n g bulisic.
Dapat naming" p a s a l a m a t a n
labis m o n g s i n t a sa c a n a l
Lalo n a m i n g c a p a l a r a n etc.
A n g m a r i l a g n a Corona
sa olo m o , i , n a q u i q u i t a
p a g c a , t , t u n a y ca n g a n g R e y n a
nang boong m u n d o n g lahat na.
A g u i l a cang" n a p a i l a n l a n g
sa t r o n o nang" c a l a n g i t a n
Lalo n a m i n g c a p a l a r a n etc.
Isang" m a y p a c p a c n a serafin
naguing tungtungan mong humain
inaring carangala,t, galing
p a n g a y u p a p a a n ca,t, sambabin.
Ito,i, cahalimbauaan
loob n a m i . i , nang" m a p u c a o
Lalo n a m i n g c a p a l a r a n e t c .
Nang" m a b a g a y s a a m i n g , l a h a t
a n g s a iyo,i, I n a n g tauag"
loobin m o n g a m i n g m a g a n a p
a n g pag" s i n t a sa iyong- u a g a s .
 Sa Dios h i n g i n mo ñ a m a n
pag- s i n t a n g A n a c cami b i g y á h
Lalo n a m i n g c a p a l a r a n •
sa L a n g i t ca d a l a n g i n a n .

Devoción sa mahál na Virgen na mangyayaring

gauin sa arao na icalabing dala na-nang
¡aJiat nang Ivan.

PASIMULA.

Sa h a r a p n a n g isailg l a r a u a n n a n g V í r -
geng- N u e s t r a S e ñ o r a de G u a d a l u p e a n g tanda'
nang" S a n t a C r u z etc. saca dasalin a n g pa-
u a l a n g i n sa S a n t í s i m a T r i n i d a d n a iiíay p a -
n a n a m p a l a t a y a . m a y p a s a l a m a t at n l a y pag*
sisisi.

PANALANGIN. •

C a t a a s t a a s a n g Dios lía m a c a p a n g y a y a r í sa
lahat at P a n g i n o o n sa l a n g i t a t sa l u p a . A m a
Anac at E s p í r i t u S a n t o , n a s i n a s a m p a l a t a y a -
nan co, p i n a n a n a l i g a l i at iniibig n a n g boong*
puso, acó P a n g i n o o n co n a c a h a m a c - h a m a -
can sa l a h a t m o n g q u i n a p a l , n a n g a n g a y u -
papa n g a y o n sa b a r a p a n at c a r u r u c a n nang*
iyong" p a g c a Dios át d a q u i l a m o n g calac-ban
sa booiig* c a g a l a n g a n n a n g caloloüa,t, c a t a -
n a n at e a p a c u m b a b a a n g n a r a r a p a t sa iyo Pa-
ng-inoong ualang- c a p a n t a y , s i n a s a m b a quita,
q u i n i q u i í a l a co at i p i n a h a h a y a g . n a icao la-
m a n g ang- P a n g i n o o n g c u m a p a l at n a g a a l a g a
sa l a h a t n a n g b a g a y ; a l i n s n n o d dito,i, p i -
n u p u r i quita, i b i n u b u u y e at p i n a s a s a l a m a t a n g
di o a u a s a ' sa l a h a t m o n g b i y a y a , t . p a g p á -
p a l a n a t i n a n g a p n a m i n g l a h a t m o n g qui-
n a p a l sa m a c a p a n g y a r i h a n m o n g c a m a y at
u a l a n g h a n g a n g a n a , n a h i n a n g o rao cami
s a u a l a at i n i l a g a y sa i s a n g c a l a g a y a n g
m a r a r a p a t m a g t a m o n a n g i y o n g g r a c i a at
c a l o u a l h a t i a n . Bucod p a m a n d i n g i p i n a g p a -
p a s a l a m a t co sa iyo, P a n g i n o o n co, a n g t a -
n g i n g b i y a y a n g i p i n a g caloob mo sa b o o n g
catauoban, sa p a g lalang mo cay Guinoong
S a n t a M a r í a n g i p i n a g libi sa g r a c i a at sa
j u s t i c i a . o r i g i n a l sa ca m u í a m u l a a n n a n g
p a g u i g n i n g t a u o niyang- u a l a n g cadungis
dungis cava ñaman calinislinisan, casanto
s a n t o s a n , c a p a n t a s p a n t a s a n , caibig-ibig-, ca-
g a n d a g a n d a h a n at sacdal sa c a p a n g y a r i b a n
s a l a h a t m o n g q u i n a p a l ; palibhasa,f, pinili
a t h i n i r a n g h a n g a n sa m u í a m u í a at i t i n a -
lag-a sa p a g u i g n i n g A n a c m o , In a at E s p o s a .
A t g a y ó n d i n g i n u n l i t co a n g s u s o n s u s o u g
p a s a l a m a t sa t a n g i n g b i y a y a at bucod n a
p a g p á p a l a n a dito sa h u l i n g p a n a b o . i , mi-
n a r a p a t nang- iyong- ealac-han n a p a g c a l o o b a n
e a r n i n g l a h a t n a t u m a t a b a n dito sa b a g o i l g
c a h a r i a n , n a p i n a d a l h a n mo cami m u í a sa
 — 67 —
l a n g i t n a n g ' aming- s a c d a l a u , tang-ülan a t
c a a l i u a n , i s a b a g a n g - t u n a y n a s a l i n o sipi
ni G u i n o o n g S a n t a M a r i a sa c a g a l a i i g g a l a n g
n i y a n g l a r a u a n s a G u a d a l u p e n a lubhang-
caguilaguilalas a n g pagca pinta sa cahusa-
yan b a g a at cariquitan n a n g p a g c a y a r i n g
n a q u i q u i t a n a n g m a t a , nañg pati s a m a n g a
l a r a u a n ni M a r i a , i , b o u a g m a q u i t a a n nang-
inunting capintasan; a n g pananamit niya,i,
a u a q u i b u b a y na Ian g i t (nang- m a c a p u c a o
n a n g a m i n g p a n a n a l i g ) nag' n i u i n g - n i n g dobn
ang l a h a t n a bitoin n a p a r a parang- s u m a -
sambang- m a g a l a n g s a c a n i h i n g R e y n a a t
Señora; a t i t o n g c a g u i l a g u i l a l a s tía r e t r a t o , i ,
hindi n a n a n a n g a n at di t u m u t u n t o n s a g u -
bit a t r e g l a s n a n g arte p a l i b b a s a , i , u a l a u g
r e g l a u a l a n g sucat at g u h i t sa c a t a u o h a n
a n g d a q u i l a n i y a n g calac-han at sacdal n a n g
cagandahan; sa pagca,t, sariling g a u a n a n g
i y o n g m a u g a Camay, regalong- h a n d o g nang-
ualang sucat n a capangyarihan m o . Puribin ca,
P a n g i n o o n co, Dios c o n g lisa s á p a g c a Dios
tatlo s a p a g c a p e r s o n a s , n a n g m a n g a A n g e l e s
at S a n t o sa l a n g i t y a m a n g earning- m a n g a
tauo s a l u p a , i , di macapag- b i g a y s a i y o n a n g
g a n a p n a p a s a s a l a m a t a t p a g p u p u r i dito s a
langi m o n g b i y a y a , a t p a p a g u i n g d a p a t i n
mo Pangin'oon co, s a c a p a n g y a r i h a n n a n g
iyong g r a c i a a t s a c a b a g s i c a n n a n g i y o n g
misericordia, n a h o u a g n a m i n g m a c a l i m u t a n
lioong c á m i , i , n a b u b u h n y i t o n g d a q u i l a mong-
pag- p á p a l a , at h o u a g c a m i n g m a h i u a l a y
cailan m a n sa c a n l u n g a , t , lilim n i M a r í a
S a n t í s i m a sa G u a d a l u p e , c a p u u t a n n a m i n at
c a s u c l a m a n a n g l a h a t n a g a u a n g - i p a g caca-
sala sa i y o , at di c a t o t o u a a n n i y a n g a m i n g
-Señora: a t sa c a t u n a y a n g ito,i, nag- sisisi
acó n á n g b o o n g puso sa clilang p a g cacasala
co sa iyo sa p a g c a , t , icao l a m a n g a n g Dios
c o n g , sacdal n a n g c a g a l i n g a n co a t c a r a p a t
d a p a t c o n g i b i g u i n g lalo sa l a h a t n a n g b a -
g a y ; nag' sisisi a c o n g l u b o s n a n g p a g c a c a -
s a l a sa iyo; n a g titica acoiig m a t i b a y n a m a -
t i b a y n a m a g b a b a g o nang- asal s a h a h a r a p i n
a t l a l a y - a n co n a m a , t , p a n g i n g i l a g a n a n g
l a h a t n a p a n g a n i b n a i p a g cacasala sa iyo,
i p a g cócompisal c o n g l a h a t a n g á q u i n g m g a
c a s a l a n a n at c u s a a c o n g m a g pepeniteíicia
sa lahat n a yaon; g a y ó n a n g inahasahan
c o n g g a n a p i n sa t u l o n g n a n g i y o n g m a h a l
;

n a g r a c i a a t sa p a m a m a g u i t a n at saciólo ni
María. S a n t í s i m a s a G u a d a l u p e , n a sa cani-
y a n g m a n g a c a m a y muía ng-ayo,i,- .iniliaha-
y i u co yaring- caloloua,t, - b u h a y , ang- l a h a t
cong p a g aari, n a n g pangasiuaang parang
c a n i y a u g sarili, at i p a t n ú g o t sa p a g lilingcod
s a iyo a t sa b a g a y n a i y o n g c a l u l u g o r a n saca
ipag* camit acó n a n g c a p a t a u a r a n sa a q u i n g
m a n g a c a s a l a n a n , at n a n g b i y a y a n g p a n a -
natili s a p a g sisilbi sa iyo h a n g a n sa cata-
;

pusan niyaring buhay. Siya nauá.

 — 69 —
Mag daclasal ¿lito nang isang ama namin,
labing dalauang Aba Guinoong Alaria at isang
Gloria Patri sa catapusan saca dadasalin itong
casunod iia=

PANALANGIN.

C a s a n t o s a n t o s a u at c a l i n i s l i u i s a u g V i r g e n
María I n a nang* Dios a t E e y n a n a n g m a n g a -

Angeles, ligaya n a n g calangitan caaliuan

n a n g n a n g a lialiapis a t siya l a m a n g pi
n a n a l i g a n u a m i n g m a n g a liamac m o n g ali
pin devoto, b i n a b a t i ca n a m i n at i n i l i a h a n -
d o g n a m i n sa iyo i t o n g m a n g a p a u a l a n g i n g
p a g g a l a n g sa t a n g i n g misterio n a p a g li-
lihi sa iyo s a g r a c i a a t p a g q u i l a l a , t , p a g
aala-ala n a n g t a n g i n g b i y a y a a t bucod n a
p a g pápala n a p i n a p a g u i n g dapat mo caming
pinarituban muía sa íangit at cusa c a n g lu-
n i a g a c dito s a l u p a d i y a n s a c a g a l a n g g a -
l a n g m o n g l a r a u a n sa G u a d a l u p e , n a siya
mong. calagaya.t, aniyo n a n g lumitao ca.t,
p a q u i t a n g sa catayo a t dorado a n g iyong p a - -

n a n a m i t g a y a rin n a n g n a q u i t a n a n g Psal-
m i s t a u g H a r i : doon s a c a l o u a l h a t i a n sa ca-
ñan n a n g m a y , c a p a l , n a n g n i á i p a q u i l a l a n g na-
l i a h a n d a ca sa p a g saciólo sa a m i n ; n a l i l i -
bot n a n g m a r i q u i t a t s a g l i t s a g l i t n a s í n a g
n a n g arao n a c a g a y a c a n m o , n a a n g m a n g a
tulis a t dulo noo.i, p a u a n g m a t i t i b a y n a ca-
l a s a g ; n'a i p a g t a t a n g o l sa a m i n catulacl n i -
 — 70 —
y o n g m a t i b a y a t labis ang p a g c a g a y á c n a
-

torre ni David, c a u a n g i s n i y o n g Ciudad S a n -

t a n g sacdalan -nang- m a n g a duc-ha at a b a n g
macasalanan. Cahambing niyong cahangaha-
ngang- a l a p a a p . n a n a n g u n g u n a sa d a q u i l a n g ,
aral n a n g j u s t i c i a , n a n g m a g u i n g c a n l o n g
n a n g c a t a u o h a n at m a c a b a u a s n a n g ñ i n g a s
n a n g D i v i n a justicia sa p a g c a . t . sa i y o n g p a -
m a m a g u i t a n n a p a r a n g i s a n g m a l i n i s at m a -
linao n a salamin l i u i l i n g a p n a n g Dios ea-
rning m a n g a t a u o n a n g c a n i y a n g misericor-
dia. A n g d a l i i l a n g n a n g g a n i t o n g a n a (ó di-
v i n a E s t e r at c a t a a s t a a s a n n a m i n pintacasi)
dili i b a . t , a n g c a a y a - a y a m o n g c a g a n d a l i a n
na lubhang quinaluluguran n a n g may gaua
sa l a h a t , H a r i n a n g l a h a t n a q u i n a p a l l a l o n g
m a b u n y e n g A s n e r o , c a g a l i n g g-alingang Dios
n a m i n at P a n g i n o o n dahil sa c a g u i l a g u i l a l a s
m o n g c a s a n t u s a n at t a n g i n g - c a l i n i s a n . Maalin-
d o g na S e ñ o r a , n a n g a l u l u g o d cami sa g a y o n g
d a q u i l a m o n g g-racia at sa p a g quilala n a m i n
n a n g sacdal m o n g p a g s i n t a ipinag- a a m o amo
n a m i n nang- boong- c a p a c u m b a b a a n n a h o u a g
m o n g p i g u i l i n (dahil sa a m i n g m a n g a c a s a -
lanan a n g p a g sasabog n a n g iyong liuanag
n a t u m a t a n g l a o sa aming- c a b u l a g a n at a n g
c a y a m a n y a m a n a n g tesoro n a n g m a n g a ca-
b a n a l a n m a n g a b i y a y a . c a s a n t o s a n at c a r a -
p a t a n g i n i l a g a c n a n g m a y capat sa caliuis-
l i n i s a n g s a g r a r i o n a n g i y o n g puso n a n g m a i -
saclolo sa a m i n g c a r a l i t a a n i p a g camit mo
cami sa Ama n a n g c a l i u a n a g a n at Dies n a n g '
e a a u a a n , n a n g l i g a y a n a n g isang- i n a b u t i n g
conciencia: at m a l i n i s n a puso n a u a l a n g du-
n g i s n a n g c a s a l a n a n , n a n g s i y a , i , m a p a g sil-
b i h a n n a m i n , s i n t a h i n at s a m b a b i n sa b u b a y
n a ito; at i l i g t a s cami b o o n g n a b u b u b a y ,
sa p a m a g u i t a n mo at sa a n a n i y a n g u a l a u g
h a n g a n sa c a m a t a y a n b i g l a sa g u t o m , salot,
l i n d o g , s u n o g . lintic m a n g a b a g n i o , u s a p i n ,
sa di p a g c a c a s u n d o at m a s a s a m a n g calooban.
at sa labat n a b a g a y n a m a c a s a s a m a sa ca-
loloua.t, c a t a u a n ; p a g c a l o o b a n cami n a n g
m a b o t i n g p a n a h o n s a t a o n g ito, casann> a n g
i n a b u t i n g p a g a a n i sa l u p a at m a d l a n g pa-
q u i n a b a n g sa d a g a t ; i n g a t a n sa c a p a y a p a a n ,
nt p a g u i n h a u a h i n a n g S a n t a Iglesia; m a g
caisang loob at m a g casosondo a n g m a n g a
b a r i n g c r i s t i a n o , n a n g m a g t a g u m p a y sila
sa m a n g a di b i n y a g a n at e r e g e s , b i g n i n i i
n a n g lacas n a n g c a t a u a n , c a u a s t o a n , p a n a -
nalo at c a p a l a r a n a n g H a r i n a m i n g Católico
at p a n g i n o o n n a n g s a n g E s p a ñ a , at a n g la-
hat n a m i n g c a p o n a t a u o at p i n a g c a c a u t a -
ngan n a n g loob, b i g u i a n n a n g c a g a l i n g a n
nang" caloloua lacas n a n g ' c a t a u a n , p a g c a
tumpac at m a b u t i n g c a p a l a r a n sa l a h a t n i -
lang g u i n a g a u a , n a n g m a g c a s a m a s a m a ea-
rning l a h a t sa n a g a s n a p a g i b i g at m a g
ñingas sa p a g s i n t a sa Dios p a g s i l b i h a n n a -
min s i y a , i b i g u i n , s a m b a b i n at i g a l a n g sa
buhay n a ' ito at m a r a p a t earning m a a q u i a t
 — 72 —
sa caíaasan n a n g l a n g i t at i y o n g m a c a s a m a
sa pag" piipuri sa c a n i y a n g m a g pasa u a l a n g
h a n g a n . Siya ñaua.

Magdadasal dito nang taüong Ala pó sa

malial na Virgen saca ilialiayin sa caniya para
sa oras nang caniatayanpati vi'long casunodna—

l'AXAl. \ \ f i I N .

Calinislinisan at cariqnit d i q u i t a n g V i r g e n
María, I n a n a n g a n a , l i g a y a n a n g m a n g a
m a l o u a l h a t i p a t n u g o t n a n g m a n g a b a n a l at
Abogadang tangi n a n g manga macasalanan:
a c o n g lalo sa c a n i l a n g l a h a t n a g p a g c a sala
r i n n a n g a n g a y u p a p a sa i y o n g m a n g a p a a ,
m a a u a i n g S e ñ o r a b i n a b a n q u i t a at s i n a s a m b a
palibliasa,i, A n a c n a n g Dios A m a at p a n g a -
n a y sa m a n g a q u i n a p a l ; at dito sa c á g a l á n g
g a l a n g n a l a r a u a n sa G u a d a l u p e i p i n a g d i -
r i u a n g co n a n g b o o n g c a t o n a a n ' n i r i n g ca-
loloua a n g u n a n g sandali n a p a g u i g u i n g tauci
1110, at c a l i n i s l i n i s a n g p a g lililii sa iyo sa
g r a c i a at ang- m a n g a b a g o n g p a g t a t a g u m -
¡my n a q u i n a m t a n mo sa m a b a n g i s n a d r a -
g ó n s a Infierno dahil sa m i l a g r o s a m o n g p a g
litao at p a g p a q u i t a n a p i n a u i mo sa m a n g a
puso a n g c a h a l a y b a l a y n a vicio n a n g I d o - ,
latría, na quina g u g u m u n a n n a n g cabariang
N u e v a E s p a ñ a , pinasibol mo sa c a n i l a n g puso
a n g p a n a n a m p a l a t a y a cay J e s u c r i s t o , n a n g
 — 73 —
m a b a h a g u i n a n sila n a n g c a n i y a n g g r a c i a
at c a l o u a l h a t i a n . B u t i h i n g S e ñ o r a , n a k ü u g o d
a c o n g di c a u a s a sa gayong- p a n a n a l o m o at
p i n a s a s a l a m a t a n q u i t a sa d a q u i l a n g p a g sin-
t a , t , pag- i b i g mo sa a m i n ; at m a p a c u m b a -
b a n g i n i a a l a y co sa iyo i t o n g c a p u s n a p a g
suyo n a t a t l o n g a b a p o n g i n i h a h a b i l i n co m u í a
n g a y o n nang* p a q u i n a b a n g a n co sa c a p a n -
lao p a n g l a o n a c a m a t a y a n , c a y a aquing
i n i l a l a g a c sa c a l i n i s l i n i s a n g s a g r a r i o n a n g
iyong- puso at sa dalauang* b a l i n t a t a o n a n g
lubhang- m a h i n b i n m o n g m a n g a m a t a n a
i u i n a u a n g i s n a n g Divino Esposo c u n m i n s a , i ,
sa m a n g a l a p a t i , cun m i n s a , i , sa n a g t i t i n i n g
na t u b i g Hesebon na calarauan nang' bapis,
d a l a m h a t i at p a g t a n g í s ; sa p a g p a p a q u i l a l a n g '
n a g titining- sa iyo at n a m a m a b a y a n g m i -
sericordia at c a a u a a n sa m a n g a d u c - b a at
a b a n g m a c a s a l a n a n n a p a r a n g m a n g a cala-
s a g n a n a g s i s i l b i n g c a g a y a c a n mo nacali-
liguid at nacalilibot sa iyo sa p a g b a n a p n a n g
remedio sa lilhn n a n g i y o n g p a g copcop: sa
macapal n a y a o , i , isa acó, calinislinisang'
lira n a n g misericordia, at a n g l a b a t n a na-
quiquisama sa a q u i n n a n g p a g n a n a s a n a n g
m a g u i n g c a g a y a c a n mo dito sa c a g a l a n g
g a l a n g n a l a r a u a n sa G u a d a l u p e . L a n g i t n a
di m a b i l a n g a n g m a n g a m a t a ( u a u a u a n g i s
, dito sa m a r i q u i t n a p a g c a c a s a g l i t s a g l i t n a n g
manga b i t o i n g l i n a t a g l a y mo) g a y ó n a n g
calag'avan m o . Señora, cava nabaliambing
5
 — 74 —
ca doon sa q u e r u b i n e s n a n a q u i t a n i S. J u a n
Evang-elistang" m a y m a n g a m a t a sa m u c - b a ,
-

at m a y r o o n din sa licod, sa pag p a p a q u i l a -

-

l a n g , pati roon sa m a c a s a l a n a n g dahil sa -

c a b i g a t a n n a n g c a n i l a n g s a l a , i , m a r a p a t ita-
cuil m a g p a e a i l a n m a n , q u i n a c a l i n g a mo rin
at l i n i l i n g a p n a n g i y o n g a u a sa p a g c a , t , u a l a
c a n g licod doon p a m a n sa t a u o n g s a l a r i n g
l u b b a n g n a l i l i g a o n a p a r a co. Sa i y o n g h a b a g
s u m a s a l i l o n g acó, S e ñ o r a , at sa lilim n a n g -

iyong p a g a a m p o n h i n a h a n a p co a n g cag a-
- -

m u t a n , n a n a n a l i g aco,t, u m a a s a n a doon sa
casindac s i n d a c n a oras n a n g c a m a t a y a n c a -
-

t a p u s a n o o n g h a c b a n g sa b u b a y n a ito at
p a m u l a ñ a m a n sa cabilang- b u b a y n a sasa-
p i t i n co,i, t a t a n g l a u a n m o acó s a oras n a
y a o n n a n g ilao n a n g i y o n g g r a c i a ; b a r a p i n
-

mo acó doon, a m p o n i n mo a t sacloloban

p a r a n g a n i n g I n a ca n a n g e a a u a a n at i p a g
-

c a m i t mo acó sa c a s a n t o s a u t o s a n g m o n g a n a c
n g m a b i b i s a n g g r a c i a n a n g m a c a p a g sisi aco.t,
-

m a c a p a g p e n i t e n c i a n g t a p a t sa a q u i n g m g a ca-
-

s a l a n a n at m a c a m t a n co ang c a p a t a u a r a n noon
-

sa i s a n g m a b u t i n g p a n g u n g u m p i s a l u p a n g m a -
nao a c o n g p a y a p a sa b u b a y n a ito at m a -
a q u i a t sa c a l o u a l h a t i a n , n a n g m a p a n o o d co
doon a n g c a a y a - a y a n g o r i g i n a l n a s i n a l i -
n a n n i t o n g m a b a l n a l a r a u a n n a sinasamba
co n a n g b o o n g p u s o , t , loob at i g u i n a g a l a n g
co dito sa l u p a ; at sa panonood sa iyo ó
sa b a r a p mo at sa c a s a m a h a n mo.i, m a g puri
 — 75 —
sa Dios n a m a c a p a n g y a y a r i sa l a h a t n a c u ­
niapal sa iyo, at g u i n a u a c a n g calinislinisan
c a s a n t o s a n t o s a n at sacdal sa c a a u a a n . S i y a
n a u á . A me n Je s ú s .

P u r i h i , t , p a s a l a m a t a n m a g p a c a i l a n m a n at
m a g pasa u a l a n g h a n g a n a n g S a n t í s i m a T r i ­
n i d a d , a n g miste rio п а п y p a g c a c a t a u a n t a u o
n a n g Divino Ve rbo, ang­ S a n t í s i m o S a c r a m e n t o
sa A l t a r , at a n g Re y n a n a n g m a n g a A n g e ­
les si María S a n t í s i m a n g P a n g i n o o n n a t i n ,
n a i p i n a g lilii sa g r a c i a h a n g a n sa m u l á m u l á
n a n g p a g u i g u i u g tauo niya.

LAUS DEO.

Virginiqnc Mains sine labe originali conceptee.

PAG P U P ü R I SA DIOS.

At sa I n a n g V í r g e n g i p i n a g l i h i n g di nag
mana n a n g salang original.