8 Сврзници

Вежба 1

Довршете ги правилата:

А) Координациските (приредувачките) сврзници поврзуваат _________________

реченици.

Б) Субординациските (подредувачките) сврзници поврзуваат _________________

реченици.

Вежба 2

Наведете:

А) неколку примери на прости сврзници по состав:

______________________________________________________________________________

Б) неколку примери на сложени сврзници по состав:

______________________________________________________________________________

Вежба 3

Вметнете ги соодветните координациски сврзници и посочете го типот:

и/ а/ но/ ама/ туку/ меѓутоа/ или/ или-или/ ни-ни/ и-и/ час-час/ ниту-ниту

а) Горан читаше, ________ Гордана пишуваше.

б) Ништо друго не презедов, ___________ му испратив учтиво извинување.

в) Сакавме да одиме, ___________ тие ни рекоа дека не се дома.

г) Ја знам каква е: ________ ми рекла нешто лошо, _________ ќе ми рече.

д) Го видов на училиште, _________ повторно се чувствува добро.

ѓ) _________ согласи се со цената ________ откажи ја целата работа.

е) Го поканивме и него, _______ тој не дојде.

ж) По цел ден седеше _______ пушеше цигара по цигара.

з) ________ сака да дојде, ________ сака да не ја видат.

ѕ) Тој требаше да присуствува на состанокот, ___________ го задржаа предолго.

и) Ќе дојдеш _________ да дојдам јас?

ј) Јас сакав да го купам, _________ тој не сакаше.

к) _________ јаде ______ пие од жал.

л) Се пријави да учествува на симпозиумот,________ го подготвила својот реферат.

љ) __________ мисли вака _________ мисли онака.

Вежба 4

Вметнете ги соодветните субординациски сврзници и посочете го типот:

Дека/ што/ кога/ штом/ штотуку/ откако/ пред да/ дури/ додека/ зашто/ бидејќи/ затоа што/
така што/ ако/ да/ иако/ макар што/ за да/ како да

А) Ни соопшти _______ се повлекува од функцијата.

Б) Жал ни е ________ не дојде со нас.

В) _________ го видовме тоа, веднаш си заминавме.

Г) __________ пристигне, ќе ве известиме.

Д) Не заминавме на аеродром ________/ _________ нè информираа дека денеска нема да

летаат авионите.

Ѓ) ___________ откажеш, размисли добро.

Е) ____________ ти размислуваш што да сториш, времето истече.

Ж) Не сакаше да каже _______ ѝ беше потребен.

З) _____________ патувавме, размислувавме за неговата ненадејна несреќа.

Ѕ) Не отиде на работа ____________ беше болна.

И) ___________ научиш, ќе положиш.

Ј) ____________ дојдеше со нас, ќе го видеше и тоа чудо.

К) ___________ беше нерасположена, стана и ги пречека гостите.

Л) ___________ го постигнеш тоа, потребни се големи жртви.

Љ) Ме погледна ___________ сакаше да ми каже да не одам.

Вежба 5

Заокружете ги предлозите, а подвлечете ги сврзниците во долунаведениот текст.

Таа зима се погоди многу лоша. Дали дека војната беше лоша и зимата стана лоша. Знаеш,
едно зло на друго се калеми, се врзува. Се затвори небото, се меша со земјата. Не се гледа
ни поле, ни планина. И снегот не преврнува. Паѓаат снегулки, олакви како кадели. Се
пластат. И само се сложува снегот, се реди, се крева нагоре. Излегуваш надвор и не знаеш
кај беше земјата, кај отиде. А снегот само си паѓа, ги крши парошките од дрвјата. О,
господе, ќе ни ги урне, ќе ни ги потисне куќите. Некои што можат да се качуваат на
куќите и со дрвени лопати го ринат снегот од покривите. Го туркаат со лопатите што ни
служеа за веење на житото. Под капавиците, покрај стреите, го туркаат снегот.

Пиреј, Петре М. Андреевски