ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი

სამართლის სკოლა
საფეხური ბაკალავრიატი
სილაბუსი

1. შესავალი სამართალმცოდნეობაში
სასწავლო კურსის
დასახელება
2.
სასწავლო კურსის ერთი სემესტრი
ხანგრძლივობა

3. 6
კრედიტების
რაოდენობა
4. 48 საკონტაქტო საათი
საათების განაწილება ლექცია - 27 სთ
სემინარი - 12

შუალედური შეფასება - 6 სთ
დასკვნითი გამოცდა - 3 სთ

დამოუკიდებელი სამუშაო - 102 სთ.

სტუდენტებთან ინდივიდუალური კონსულტაცია გაიმართება
ლექტორთან შეთანხმებით, მათ შორის პროგრამა არგუსის
საშუალებით.
5.
ლექტორი სახელი:  მელაძე გიორგი
აკადემიური სტატუსი:  ასოცირებული პროფესორი
ტელეფონის ნომერი:    574011705
ელექტრონული ფოსტა:  giorgi.meladze@iliauni.edu.ge
სახელი: ვარძელაშვილი კოტე
აკადემიური სტატუსი: პროფესორი

1
 ელექტრონული ფოსტა: kote.vardzelashvili@iliauni.edu.ge
სახელი:  თამთა მიქელაძე
აკადემიური სტატუსი:  ასოცირებული პროფესორი
ტელეფონის ნომერი:    599155977
ელექტრონული ფოსტა:  t.mikeladze@yahoo.com
სახელი:  მუმლაძე გიორგი
აკადემიური სტატუსი:  სამართლის მაგისტრი
ტელეფონის ნომერი:    591972852
ელექტრონული ფოსტა:  gmumladze13@gmail.com

სახელი:   კუპრავა ალიკა

აკადემიური სტატუსი: სამართლის მაგისტრი
ტელეფონის ნომერი:  514091919    
ელექტრონული ფოსტა:  alika.kuprava@gmail.com   
სახელი:   გიორგი პაპუაშვილი
აკადემიური სტატუსი: პროფესორი
ელექტრონული ფოსტა:   gpapuashvili@yahoo.com 

სახელი:   გიორგი ნონიაშვილი

აკადემიური სტატუსი: მკვლევარი
ელექტრონული ფოსტა:  g.noniashvili@gmail.com

სახელი:   გიორგი ჩიფჩიური

აკადემიური სტატუსი: მკვლევარი
ელექტრონული ფოსტა:  gchipchiuri@gmail.com

6. წინამდებარე სასწავლო კურსს დაშვების წინაპირობა არ

სასწავლო კურსზე აქვს.
დაშვების წინაპირობები
7. • შედარებით-სამართლებრივი, ისტორიულ-
სწავლა-სწავლების სამართლებრივი და სამართლებრივ-ლოგიკური
მეთოდი ანალიზის მეთოდები.

• ლექცია/სემინარი;

• დისკუსია/დებატები;

• ჯგუფური მუშაობა;

2
 • პრობლემაზე დაფუძნებული სწავლება (PBL);

• შემთხვევის ანალიზი (Case study);

• კაზუსის ამოხსნის მეთოდი;

• ანალიზის მეთოდი;

• ახსნა-განმარტებითი მეთოდი;

8. შესავალი სამართალმცოდნეობაში საგნის მიზანია

სასწავლო კურსის აუხსნას სტუდენტებს სამართლის არსი, მისი
მიზანი მნიშვნელობა, წარმოშობის საფუძვლები და
განვითარების ისტორიული ეტაპები, ასევე ძირითადი
სამართლებრივი ინსტიტუტები და სამართლის
მოქმედების გზები.
სტუდენტი კურსის მსვლელობისას მიიღებს თეორიულ
ცოდნას ზემოხსენებულ საკითხებთან დაკავშირებით და
შეძლებს მუდმივად განაახლოს საკუთრი ცოდნა.

9. სამართალი და სახელმწიფო ხელისუფლება; სამართლის

ძირითადი თემები სისტემა, საჯარო და კერძო სამართლის გამიჯვნა;
სამართლის სკოლები და ძირითადი თეორიები;
სამართლიანობის თანამედროვე თეორიები; სამართლის
წყაროები; ქართული სამართლის ისტორიული წყაროები,
ძირითადი ძეგლების მოკლე დახასიათება; ადამიანის
უფლებების გავლენა სამართალზე; სამართლის წყაროები
(საერთაშორისო მნიშვნელობის აქტები), ადამინის
უფლებების დაცვის საერთაშორისო მექნიზმები;
სამართლის ნორმათა ინტერპრეტაცია; სამართლის
ნორმის ანალოგია, ხარვეზი; სამართალი და
საზოგადოების ჩართულობა მართლმსაჯულების
განხორციელების პროცესში, ინკვიზიციური და
შეჯიბრებითი პროცესი - ნაფიცი მსაჯულები; სამართალი
და რელიგია; სამართლის პროფესიები და პროფესიული
ეთიკა.

10. სტუდენტი:
სწავლის შედეგები და
აღწერს: სამართლის წარმოშობის მიზეზებს და
კომპეტენციები
თეორიებს, სამართლის ოჯახებს და მის თავისებურებებს,
ჩვეულების და სამართლის ურთიერთკავშირს. ნორმის

3
 შექმნის პროცესს, მისი ინტერპრეტაციის გზებს და მასში
ხარვეზის აღმოჩენის ხერხებს. აღწერს ქართული
სამართლის ისტორიულ წყაროებს. აცნობიერებს,
სამართლის ევოლუციის პროცესს და მისი განვითარების
თანამედროვე პერსპექტივებს.
პატივს სცემს სამართალს და სამართლებრივ წესრიგს,
იურისტის პროფესიას და პროფესიულ ეთიკას.
სხვადასხვა წყაროდან მოძიებული ინფორმაციის
საფუძველზე მუდმივად აახლებს საკუთარ ცოდნას.
11. სტუდენტების შეფასება ხორციელდება ასქულიანი
შეფასების წესი სისტემით.

(A) 91-100 ფრიადი

(B) 81-90 ძალიან კარგი
(C) 71-80 კარგი
(D) 61-70 დამაკმაყოფილებელი
(E) 51-60 საკმარისი
(FX) 41-50 ვერ ჩააბარა, რაც ნიშნავს, რომ
სტუდენტს ჩასაბარებლად მეტი მუშაობა
სჭირდება და ეძლევა დამოუკიდებელი
მუშაობით დამატებით გამოცდაზე ერთხელ
გასვლის უფლება;

(F) 0-40 ჩაიჭრა, რაც ნიშნავს, რომ სტუდენტის

მიერ ჩატარებული სამუშაო არ არის
საკმარისი და მას საგანი ახლიდან აქვს
შესასწავლი.

FX-ის მიღების შემთხვევაში დამატებითი გამოცდა

ინიშნება დასკვნითი გამოცდის შედეგების
გამოცხადებიდან არანაკლებ 5 დღეში.

შეფასების ფორმები - შეფასების ფორმებია შუალედური

შეფასება ( შუალედური გამოცდა 1 (ესსე და 2 ღია
კითხვა)) და შუალედური გამოცდა 2 (6 ღია კითხვიანი
ტესტი), აქტივობა)) და დასკვნითი შეფასება.

4
შუალედურ შეფასებაში - ესსე/2 ღია კითხვა, ექვს ღია
კითხვიანი ტესტი და აქტივობა, სტუდენტმა უნდა
მიიღოს მინიმუმ 21 ქულა, რომ დაშვებულ იქნას
დასკვნით გამოცდაზე. დასკვნით გამოცდაზე სტუდენტმა
უნდა მიიღოს მინიმუმ 10 ქულა.

შეფასების კომპონენტი - შეფასების კომპონენტი არის

წერითი გამოკითხვა შუალედური გამოცდისას
( (ესსე/2ღია კითხვა); ექვს ღია კითხვიანი ტესტი; ზეპირი
გამოკითხვა (აქტივობისას) და წერითი გამოკითხვა
დასკვნითი გამოცდისას (2 ხუთ ქულიანი ღია ტესტი და
ერთი 20 ქულიანი ესსე)

შეფასების მეთოდი - შუალედური შეფასებისას - 1) ესსე/2

ღია კითხვა თეორიული და პრაქტიკული ასპექტის
გაანალიზება; 2) ექვს ღია კითხვიანი ტესტი; 3)
აქტივობისას - სალექციო კურსის მიმდინარეობისას,
პერმანენტული ჩართულობა/სავარჯიშოების შესრულება;
4) დასკვნითი გამოცდისას თეორიული და პრაქტიკული
საკითხის გაანალიზება.

მხოლოდ ერთი გაცდენილი შუალედური წერის აღდგენაა

შესაძლებელი დასკვნით გამოცდამდე.

შეფასების მეთოდები და მათი ხვედრითი წილი

აღნიშნული კურსის ფარგლებში შემდეგია:

I წერა  - ესსე 20%, 2 ღია კითხვა 10% -  30%    (30 ქულა)

II წერა - ექვს ღია კითხვიანი ტესტი   - 30%    (30 ქულა)

აქტივობა - 10% ( 10 ქულა)

დასკვნითი გამოცდა    30%    (30 ქულა)    

გამოცდები

შუალედურისას, აქტივობისას და დასკვნით გამოცდაზე,

შემოწმდება სტუდენტების თეორიული და პრაქტიკული
ცოდნა, მათ შორის ლექციებზე და სემინარებზე

5
განხილული ლიტერატურა.

შეფასების კრიტერიუმები

1) ღია კითხვიანი ტესტი

ერთ ტესტი ფასდება 5 ქულით.

5 ქულა პასუხი სრულია. საკითხი ზუსტად და

ამომწურავად არის მოცემული. ტერმინოლოგია სრულად
გამართულია. ტექსტი გრამატიკულად გამართულია.
სტუდენტი ზედმიწევნით ფლობს შესავალი
სამართალმცოდნეობის კურსის პროგრამით განვლილ
მასალას,

4 ქულა პასუხი სრულია, თუმცა შეკვეცილი.

ტერმინოლოგიურად გამართულია. არსებითი შეცდომა
არ არის. სტუდენტი კარგად ფლობს შესავალი
სამართალმცოდნეობის კურსის პროგრამით ათვისებულ
ძირითად ლიტერატურას. სამართლებრივი მსჯელობა
კარგია, თუმცა დაშვებული მცირედი ხარვეზები

3 ქულა პასუხი არასრულია. ტერმინოლოგია

ნაკლოვანია. სტუდენტი ფლობს შესავალი
სამართალმცოდნეობის კურსის პროგრამით განვლილ
მასალას, მაგრამ აღინიშნება ნაკლოვანებები. არის
ფრაგმენტული სამართლებრივი მსჯელობა.
1-2 ქულა პასუხი ნაკლოვანია. ტერმინოლოგია
მეტწილად მცდარადაა გამოყენებული და ტექსტი
გრამატიკულად არსებითად გაუმართავია. პასუხი
მცდარია. შესწავლილია პროგრამით გათვალისწინებული
მასალის ფრაგმენტები. სამართლებრივი მსჯელობა
ძალზე მწირია.

0 ქულა პასუხი მცდარია. ტერმინოლოგია სრულად

არასწორადაა გამოყენებული. ტექსტი გაუმართავია.
სამართლებრივი მსჯელობა საერთოდ არ არის.
პროგრამით გათვალისწინებული მასალა გამოყენებული
საერთოდ არ არის.

6
2) ესსე

კურსის მიმდინარეობისას სტუდენტები დაწერენ ერთ 20

ქულიან ესსეს, რომლის მიზიანიცაა დასმული საკითხის
გამოკვლევა განვლილი მასალის საფუძველზე.
ესსეს შეფასება 
ქულათა აღწერა:

18-20 ქულა პასუხი სრულია. საკითხი ზუსტად და

ამომწურავად არის მოცემული. ტერმინოლოგიური
თვალსაზრისით სრულად გამართულია. სტუდენტი
ზედმიწევნით ფლობს განვლილ მასალას, ღრმად და
საფუძვლიანად აქვს ათვისებული ძირითადი და
დამატებითი ლიტერატურა, სრულყოფილად აწღერს
სამართლის წარმოშობის მიზეზებს და თეორიებს,
სამართლის ოჯახებს და მის თავისებურებებს, ჩვეულების
და სამართლის ურთიერთკავშირს. ნორმის შექმნის
პროცესს, მისი ინტერპრეტაციის გზებს და მასში
ხარვეზის აღმოჩენის ხერხებს. აღწერს ქართული
სამართლის ისტორიულ წყაროებს. აცნობიერებს,
სამართლის ევოლუციის პროცესს და მისი განვითარების
თნამედროვე პერსპექტივებს. ავლენს ცოდნის განახლების
შესაძლებლობას. სრულყოფილად აღწერს იურიტის
ეთიკის წესებს. დამატებითი წყაროების მითითებით
ავლენს ცოდნის განახლებას.
15-17 ქულა პასუხი სრულია, მაგრამ შეკვეცილი.
ტერმინოლოგიურად გამართულია. სტუდენტი კარგად
ფლობს პროგრამით ათვისებულ ძირითად მასალას.
სამართლებრივი მსჯელობა კარგია. კარაგად ავლენს
ცოდნას სამართლის წარმოშობის მიზეზებს და
თეორიებს, სამართლის ოჯახებს და მის თავისებურებებს,
ჩვეულების და სამართლის ურთიერთკავშირს. ნორმის
შექმნის პროცესს, მისი ინტერპრეტაციის გზებს და მასში
ხარვეზის აღმოჩენის ხერხებს. აღწერს ქართული
სამართლის ისტორიულ წყაროებს. აცნობიერებს,
სამართლის ევოლუციის პროცესს და მისი განვითარების
თნამედროვე პერსპექტივებს. მეტნაკლები სიზუსტით
აღწერს იურისტის ეთიკის წესებს. დამატებითი
წყაროების მცირე წარმოდგენით ავლენს ცოდნის
განახლების მცდელობას.

7
11-15 ქულა პასუხი არასრულია. ტერმინოლოგია
ნაკლოვანია. სტუდენტი ფლობს განვლილი პროგრამით
გათვალისწინებულ მასალას, მაგრამ აღინიშნება
ნაკლოვანებები. სამართლებრივი მსჯელობა არ არის
ზუსტი, ხარვეზებით აწღერს სამართლის წარმოშობის
მიზეზებს და თეორიებს, სამართლის ოჯახებს და მის
თავისებურებებს, ჩვეულების და სამართლის
ურთიერთკავშირს. ნორმის შექმნის პროცესს, მისი
ინტერპრეტაციის გზებს და მასში ხარვეზის აღმოჩენის
ხერხებს. აღწერს ქართული სამართლის ისტორიულ
წყაროებს. აცნობიერებს, სამართლის ევოლუციის
პროცესს და მისი განვითარების თნამედროვე
პერსპექტივებს.
6-9 ქულა პასუხი ნაკლოვანია. ტერმინოლოგიურად
არათანმიმდევრულია, ტექსტი გრამატიკულად
გაუმართავია, პასუხი ნაწილობრივ არის გაცემული
კითხვაზე და ძირითადად მცდარია. სმცირედი
სიზუსტით აწღერს სამართლის წარმოშობის მიზეზებს და
თეორიებს, სამართლის ოჯახებს და მის თავისებურებებს,
ჩვეულების და სამართლის ურთიერთკავშირს. ნორმის
შექმნის პროცესს, მისი ინტერპრეტაციის გზებს და მასში
ხარვეზის აღმოჩენის ხერხებს. აღწერს ქართული
სამართლის ისტორიულ წყაროებს. აცნობიერებს,
სამართლის ევოლუციის პროცესს და მისი განვითარების
თნამედროვე პერსპექტივებს.

1–2 ქულა პასუხი არასრული და ძირითადად მცდარია.

ტექსტი გაუმართავია, სამართლებრივი მსჯელობა
საერთოდ არ არის, პროგრამით გათვალისწინებული
მასალა გამოყენებული არ არის. ვერ აწღერს სამართლის
წარმოშობის მიზეზებს და თეორიებს, სამართლის
ოჯახებს და მის თავისებურებებს, ჩვეულების და
სამართლის ურთიერთკავშირს. ნორმის შექმნის პროცესს,
მისი ინტერპრეტაციის გზებს და მასში ხარვეზის
აღმოჩენის ხერხებს. აღწერს ქართული სამართლის
ისტორიულ წყაროებს. აცნობიერებს, სამართლის
ევოლუციის პროცესს და მისი განვითარების
თნამედროვე პერსპექტივებს.

8
0 ქულა პასუხი საკითხის შესაბამისი არ არის ან
საერთოდ არ არის მოცემული.

3) სტუდენტის აქტივობა
შეფასდება იმის მიხედვით, თუ თითოეულ სემინარში
რამდენად სიღრმისეულად არის ჩართული და
დაინტერესებული საკითხის შესწავლით:
10 ქულა - სტუდენტი ჩართულია სემიანარების უმეტესი
ნაწილის მიმდინარეობაში. სვამს კრიტიკულ კითხვებს,
კრიტიკულად აფასებს და სიღრმისეულად აანალიზებს
შესავალი სამართალმცოდნეობის საკითხებს.
8-9 ქულა - სტუდენტი ჩართულია სემინარების
მიმდინარეობაში. სვამს კითხვებს და დეტალურად
ინტერესდება შესავალი სამართამცოდნეობის
საკითხებით.
5-7 ქულა - სტუდენტი ჩართულია სემინარების ნაწილში,
იმ სემინარებზე რომელსაც ესწრება სვამს რამდენიმე
კრიტიკულ კითხვას. არ ინტერესდება შესავალი
სამართალმცოდნეობის საკითხებით დეტალურად.
3-4 ქულა - სტუდენტი ჩართულია სემინარების მცირე
ნაწილში, არ ინტერესდება შესავალი
სამართლმცოდნეობაში არსებული საკითხებით, თუმცა,
ზოგადი ხასიათის კითხვებს სვამს.
1-2 ქულა - სტუდენტი თითქმის არ ესწრება სემინარებს
და თითქმის არ ინტერესდება სემინარის
მიმდინარეობით.

3) დასკვნითი გამოცდა
ტარდება მე-16 კვირას და მოიცავს მთელ განვლილ
მასალას. სწავლების პროცესში შეძენილი ცოდნის
გამოსავლენად და სტუდენტის შესაფასებლად
დასკვნითი გამოცდა ტარდება წერითი ფორმით.
დასკვნითი გამოცდის საკითხები შედგენილია
წინამდებარე სილაბუსში ჩამოთვლილი თემების
გათვალისწინებით. დასკვნითი გამოცდა  შედგება 2 ხუთ
ქულიანი ღია კითხვის და ერთი 20 ქულიანი ესსეს
თემისგან. გამოცდა მთლიანობაში შეფასდება 30 ქულით.

დასკვნით გამოცდაზე სტუდენტის შეფასება მოხდება

ქულათა აღწერის ზემოთ მოცემული სქემის მიხედვით.

9
12. 1) არჩილ ჯორჯაძე, სამშობლო და
ლიტერატურა და სხვა მამულიშვილობა
რესურსები 2) ივ. ჯავახიშვილი, თხზულებანი თორმეტ
ტომად, ტომი 6
3) საჯარო სამართალი, კერძო სამართალი და
სასამართლო პრაქტიკა - გიორგი გოგიაშვილი
4) დავიდი - თანამედროვეობის ძირითადი
სამართლებრივი სისტემები
5) ისიდორე დოლიძე, ქართული სამართლის
ძეგლები, ტომი 1
6) ტონი ონორე, მოკლე შესავალი
სამართალმცოდნეობაში, მთარგმნელი და
სამეცნიერო რედაქტორი - გიორგი მელაძე,
ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი 2018.
7) საქართველოს საკონსტიტუციო სამართალი,
ავტორთა ჯგუფი, რედ: დ. გეგენავა
8) ადამიანის ღირსება და მისი მნიშვნელობა -
კოტე კუბლაშვილი, ჟურნალი თავისუფლება, 1
(25), 2004, შესულია კრებულში
„თავისუფლებისთვის“ – 214 გვ.
9) ადამიანის უფლებები, თავისუფლების
ინსტიტუტი, 2005
10) ადამიანის უფლებათა სფეროში ძირითადის
საერთაშორისო სამართლებრივი აქტების
კრებული, სახალხო დამცველის ბიბლიოთეკა,
თბილისი 2008, ნაწილი 1, ნაწილი 2.
11) გ. გოგიაშვილი, როგორ ავითარებენ
მოსამართლეები სამართალს
ინტერპრეტაცია, ანალოგია და ხარვეზი
სამართალში 
ფილიპ ლიჩი - როგორ მივმართოთ ადამიანის
უფლებათა ევროპულ სასამართლოს. მესამე
გამოცემა. თბილისი 2013 წ.
12) რაინჰოლდ ციპელიუსი, იურიდიული
მეთოდების მოძღვრება
13) შტეფან ტრექსელი, ადამიანის უფლებები
სისხლის სამართლის პროცესში, 2009
14) ჟურნალი მართლმსაჯულება და კანონი N 4 (23)

10
 2009, ჯარედ კიმბოლი - „ქართული
სასამართლო სისტემა უკეთესობისკენ იცვლება“
15) ნაფიც მსაჯულთა სასამართლო (წარმოშობისა
და განვითარების მოკლე ისტორია),
საქართველოს უზენაესი სასამართლო - 2010
წელი.
16) რელიგიის თავისუფლება, თავისუფლების
ინსტიტუტი, 2005
17) სეკულარიზაცია: კონცეპტი და კონტექსტები,
2009
18) ჯეიმს მოლიტერნო; ჯორჯ ჩ. ჰარისი
ადვოკატთა პროფესიული ეთიკის საკითხები,
2015
19) კანონის უზენაესობა - სახელმძღვანელო
პოლიტიკოსებისთვის,- ადამიანის უფლებებისა
და ჰუმანიტარული სამართლის რაულ
ვალენბერგის ინსტიტუტი და სამართლის
ინტერნაციონალიზაციის ჰააგის ინსტიტუტი
2012
http://rwi.lu.se/app/uploads/2015/07/ruleoflaw-
georgian.pdf
20) ამერიკელი ნაფიცი მსაჯული“ ვერდიქტი, ნილ
ვიდმარი, ვალერი პ. ჰანსი; სამეცნიერო
რედაქტორი გიორგი მელაძე; ილიას
სახელმწიფო უნივერსიტეტი, თბილის 2019წ.
21) ჯონ როულიზი, „პოლიტიკური
ლიბერალიზმი“
22) ლექტორის მიერ მომზადებული მასალები
23) ნორმატიული მასალა

13. კვირა 1   (ლექცია 3-სთ.)

თემატიკა კვირების სამართალი და სახელმწიფო ხელისუფლება
მიხედვით -როგორ წარმოიშვა სამართალი?
-სამართლის არსი, სამართლის ძირითადი ფუნქციები,
სამართლის ნორმები, სოციალური ნორმები (ჩეულება,
მორალი).
- სამართლის განვითარება საქართველოს მაგალითზე
- სამართლის ტერმინები ქართულ ენაში
ძირითადი  ლიტერატურა:

11
1.  არჩილ ჯორჯაძე, სამშობლო და მამულიშვილობა, 7-
30, 
2.  ივ. ჯავახიშვილი, თხზულებანი თორმეტ ტომად, ტომი
6, გვ. 24-36.
4. ტონი ონორე, მოკლე შესავალი
სამართალმცოდნეობაში, მთარგმნელი და სამეცნიერო
რედაქტორი - გიორგი მელაძე, ილიას სახელმწიფო
უნივერსიტეტი 2018, გვ. 9-19.
5) კანონის უზენაესობა - სახელმძღვანელო
პოლიტიკოსებისთვის,- ადამიანის უფლებებისა და
ჰუმანიტარული სამართლის რაულ ვალენბერგის
ინსტიტუტი და სამართლის ინტერნაციონალიზაციის
ჰააგის ინსტიტუტი 2012
http://rwi.lu.se/app/uploads/2015/07/ruleoflaw-georgian.pdf გვ
5-14.

კვირა 2: (ლექცია 2-სთ. სემინარი 1- სთ)

სამართლის სისტემა, საჯარო და კერძო სამართლის
გამიჯვნა -
- სამართლის ტერმინები ქართულ ენაში
ძირითდი ლიტერატურა:
1. ლექტორის მიერ მომზადებული მასალა
2. რენე დავიდი - თანამედროვეობის ძირითადი
სამართლებრივი სისტემები - 63-92გვ.
3. ტონი ონორე, მოკლე შესავალი
სამართალმცოდნეობაში, მთარგმნელი და სამეცნიერო
რედაქტორი - გიორგი მელაძე, ილიას სახელმწიფო
უნივერსიტეტი 2018, გვ. 20-25; 59-95
4. საჯარო სამართალი, კერძო სამართალი და
სასამართლო პრაქტიკა - გიორგი გოგიაშვილი

კვირა 3: (ლექცია-2სთ. სემინარი - 1 სთ)

სამართლის სკოლები და ძირითადი თეორიები
რომანულ-გერმანული და საერთო სამართლის ოჯახები -
სამართლის ნორმა, ნორმის სტრუქტურა რომანულ
გერმანულ ოჯახში -
- ნორმის არსი, კანონის პრინციპები, პირველადი და
მეორადი ნორმები
ძირითდი ლიტერატურა:

12
1.  რენე დავიდი, თანამედროვეობის ძირითადი
სამართლებრივი სისტემები, გვ. 92-126
2.   რენე დავიდი, თანამედროვეობის ძირითადი
სამართლებრივი სისტემები, გვ. 22-35, 35-48, 154-170,  181-
196
3. ტონი ონორე, მოკლე შესავალი
სამართალმცოდნეობაში, მთარგმნელი და სამეცნიერო
რედაქტორი - გიორგი მელაძე, ილიას სახელმწიფო
უნივერსიტეტი 2018, გვ. 27-35; 97-107.
4. ლექტორის მიერ მომზადებული მასლა.
კვირა 4: ( ლექცია 2-სთ. სემინარი 1-სთ)
სამართლიანობის თანამედროვე თეორიები -
ძირითდი ლიტერატურა:
ჯონ როლზი, პოლიტიკური ლიბერალიზმი, 75-109 გვ.
კვირა 5: (ლექცია 2-სთ. სემინარი 1- სთ)
სამართლის წყაროები -
- სამართლის წყაროების იერარქია, ნორმატიული და
საკანონმდბელო აქტები 
- ძირითადი კანონის შინაარსი
ძირითადი ლიტერატურა:
1.  საქართველოს კონსტიტუცია; 
2.  კანონი ნორმატიული აქტების შესახებ, მუხლები 1-14;
3. საქართველოს საკონსტიტუციო სამართალი, ავტორთა
ჯგუფი, რედ: დ. გეგენავა, 2014, 31-40გვ.
კვირა 6: (ლექცია 2-სთ. სემინარი 1- სთ)
ქართული სამართლის ისტორიული წყაროები,
ძირითადი ძეგლების მოკლე დახასიათება -
- სამართლის ძეგლების შექმნის მოკლე ისტორია
ძირითდი ლიტერატურა:
1.  ივ. ჯავახიშვილი, თხზულებანი თორმეტ ტომად, ტომი
6, გვ. 36 – 126
2. ისიდორე დოლიძე, ქართული სამართლის ძეგლები,
ტომი 1, 1963, 23-93გვ.

კვირა 7: შუალდეური გამოცდა - 3 სთ.

კვირა 8:    (ლექცია 2-სთ. სემინარი 1- სთ)

ადამიანის უფლებების გავლენა სამართალზე
- ადამიანის უფლებები, როგორც სამართლის წყარო
ძირითადი ლიტერატურა:

13
1. ადამიანის ღირსება და მისი მნიშვნელობა - კოტე
კუბლაშვილი, ჟურნალი თავისუფლება, 1 (25), 2004,
შესულია კრებულში „თავისუფლებისთვის“ – 214 გვ.
2. ადამიანის უფლებები, თავისუფლების ინსტიტუტი, გვ.
3 – 30, 2005
3. ტონი ონორე, მოკლე შესავალი
სამართალმცოდნეობაში, მთარგმნელი და სამეცნიერო
რედაქტორი - გიორგი მელაძე, ილიას სახელმწიფო
უნივერსიტეტი 2018, გვ. 46-47

კვირა 9: (ლექცია 2-სთ. სემინარი 1- სთ)

სამართლის წყაროები (საერთაშორისო მნიშვნელობის
აქტები), ადამინის უფლებების დაცვის საერთაშორისო
მექნიზმები -
ძირითადი ლიტერატურა:
1)  ადამიანის უფლებათა საყოველთაო დეკლარაცია, 
2)  სამოქალაქო და პოლიტიკურ უფლებათა
საერთაშორისო პაქტი, 
3)  სოციალურ-კულტურულ და ეკონომიკურ უფლებათა
საერთაშორისო პაქტი, 
4)  ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენცია, 
5)  ადამიანის უფლებათა სფეროში ძირითადის
საერთაშორისო სამართლებრივი აქტების კრებული,
სახალხო დამცველის ბიბლიოთეკა, თბილისი 2008,
ნაწილი 1, ნაწილი 2.

კვირა 10: (ლექცია 2-სთ. სემინარი 1- სთ)

სამართლის ნორმათა ინტერპრეტაცია -
- სასამართლო, როგორც ნორმის ინტერპრეტაციის
ინსტიტუტი
- მოსამართლეთა როლი კანონის განმარტებაში
- სასამართლო პრაქტიკის როლი ქართული სამართლის
სისტემაში
- ნორმის ინტერპრეტაციის მეთოდები
ძირითადი ლიტერატურა:
1)  გ. გოგიაშვილი, როგორ ავითარებენ მოსამართლეები
სამართალს
ინტერპრეტაცია, ანალოგია და ხარვეზი სამართალში 
2)  ფილიპ ლიჩი - როგორ მივმართოთ ადამიანის
უფლებათა ევროპულ სასამართლოს. მესამე გამოცემა.

14
თბილისი 2013 წ. 188-210 გვ.
3) ტონი ონორე, მოკლე შესავალი
სამართალმცოდნეობაში, მთარგმნელი და სამეცნიერო
რედაქტორი - გიორგი მელაძე, ილიას სახელმწიფო
უნივერსიტეტი 2018, გვ. 108-117

კვირა 11: (ლექცია 2-სთ. სემინარი 1- სთ)

სამართლის ნორმის ანალოგია, ხარვეზი -
- რას ნიშნავს კანონის და სამართლის ანალოგია
- ხარვეზის პრობლემა კანონმდებლობაში
ძირითადი ლიტერატურა:
1.  რაინჰოლდ ციპელიუსი, იურიდიული მეთოდების
მოძღვრება, გვ. 52 – 99

კვირა 12:  (ლექცია 2-სთ. სემინარი 1- სთ)

სამართალი და საზოგადოების ჩართულობა
მართლმსაჯულების განხორციელების პროცესში,
ინკვიზიციური და შეჯიბრებითი პროცესი - ნაფიცი
მსაჯულები-
ძირითადი ლიტერატურა: 
1)  რენე დავიდი, თანამედროვეობის ძირითადი
სამართლებრივი სისტემები, გვ. 131- 146;  
2)  კოტე კუბლაშვილი - „სისტემა, რომელიც შევქმენით
სწრაფი და ეფექტიანი მართლმსაჯულების წინაპირობაა“ 
5-14 გვ; 
3)  შტეფან ტრექსელი, ადამიანის უფლებები სისხლის
სამართლის პროცესში, გვ. 110 - 129
4)  ჟურნალი მართლმსაჯულება და კანონი N 4 (23) 2009,
ჯარედ კიმბოლი - „ქართული სასამართლო სისტემა
უკეთესობისკენ იცვლება“ 6-19 გვ.
5)  ნაფიც მსაჯულთა სასამართლო (წარმოშობისა და
განვითარების მოკლე ისტორია), საქართველოს უზენაესი
სასამართლო - 2010 წელი.
6)“ამერიკელი ნაფიცი მსაჯული“ ვერდიქტი, ნილ
ვიდმარი, ვალერი პ. ჰანსი; სამეცნიერო რედაქტორი
გიორგი მელაძე; ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი,
თბილის 2019წ, 15-97 გვ.

კვირა 13: (ლექცია 2-სთ. სემინარი 1- სთ)

სამართალი და რელიგია

15
ძირითადი ლიტერატურა:
1. რელიგიის თავისუფლება, თავისუფლების
ინსტიტუტი, 2005, 36-87გვ.
2. სერგო რატიანი, სეკულარიზაცია როგორც ახალი
დროის დაუმთავრებელი პროექტი, სეკულარიზაცია:
კონცეპტი და კონტექსტები, 2009, 154-183გვ.

კვირა 14: შუალედური გამოცდა - 3 სთ

კვირა 15: (ლექცია 2-სთ. სემინარი 1- სთ)

სამართლის პროფესიები და პროფესიული ეთიკა
ძირითადი ლიტერატურა:
1.  ჯეიმს მოლიტერნო; ჯორჯ ჩ. ჰარისი ადვოკატთა
პროფესიული ეთიკის საკითხები, თავი 1
2.  საქართველოს გენერალური პროკურორის ბრძანება №5
საქართველოს პროკურატურის მუშაკთა ეთიკის
კოდექსის დამტკიცების შესახებ
3.  კომენტარები    საქართველოს სამოსამართლო ეთიკის
კოდექსზე, თავი 3
4.  ადვოკატთა პროფესიული ეთიკის კოდექსი
5. ლექტორის მიერ მომზადებული მასალა

კვირა 16   დასკვნითი გამოცდა - 3 სთ

16