λόγῳΤέχνης

Περιοδική έκδοση Ομίλου Λογοτεχνίας Πανεπιστημίου Κύπρου . Νοέμβριος 2019

λ ο γ ι σ μό
ε
.. .μ όνειρο.
ι μ ’
κ α
λόγῳΤέχνης Περιοδική έκδοση Ομίλου Λογοτεχνίας
Πανεπιστημίου Κύπρου . Νοέμβριος 2019

μ ε λ ο γισμό
Επίσημο περιοδικό του Ομίλου Λογοτεχνίας του
...
Πανεπιστημίου Κύπρου
ι μ ’ όνειρο.
Διανέμεται δωρεάν

Απαγορεύεται αυστηρώς η ανατύπωση ή

μετάδοση με οποιοδήποτε τρόπο της πνευματικής
ιδιοκτησίας από το παρόν έντυπο, χωρίς την
άδεια των εκδοτών. Τα ενύπογραφα άρθρα δεν
εκφράζουν κατ’ ανάγκη τις απόψεις του Ομίλου
Λογοτεχνίας.
Εκδότης:
Όμιλος Λογοτεχνίας Πανεπιστημίου Κύπρου
Επιμελητές:
Ελευθερία Κελεκίδου, Θεοφάνης Παναγή
Επίσημη σελίδα Ομίλου στο Facebook:
https://www.facebook.com/literatureucy/
(“Όμιλος Λογοτεχνίας Πανεπιστημίου Κύπρου”)
Πληροφορίες και αλληλογραφία:
literatureclubucy@gmail.com
Αρχισυνταξία: Θεοφάνης Παναγή, Ελευθερία
Κελεκίδου
Συντάκτες τεύχους (ανά σειρά): Sigid Gerger, Ευδοξία
Γκιάτα, Radina Raykova, Dr Thomas Ross Griffin,
Wiktor Siakas, Δημήτρης Καραμαλλάκης, Ελευθερία
Κελεκίδου, Μαριάννα Πέτρου, Θεοφάνης Παναγή,
Αναστασία Τούντα, Δήμητρα Χριστοδούλου,
Αναστασία Αλεξοπούλου και Ιραΐδα Εμινίδη
κα
- ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ -
Προλογικό Σημείωμα – Θεοφάνης Παναγή
Αφιερώματα:
Αυστριακή Λογοτεχνία. Stefan Zweig – Sigrid Gerger
Αλβανική Λογοτεχνία. Naim Frasheri – Ευδοξία Γκιάτα
Βουλγαρική Λογοτεχνία. Ivan Vazov - Radina Raykova
Καταριανή Λογοτεχνία – Dr Thomas Ross Griffin
Πολωνική Λογοτεχνία – Wiktor Siakas
Τουρκική Λογοτεχνία. Ναζίμ Χικμέτ: ένας ρομαντικός
ποιητής - Δημήτρης Καραμαλλάκης
Ρωσική Λογοτεχνία - Ιραΐδα Εμινίδη
Βιβλιοπαρουσιάσεις:
Το «Αγύριστο Κεφάλι» του Μίλτου Πασχαλίδη -
Ελευθερία Κελεκίδου
«Η χρησιμότητα του αχρήστου» του Nuccio Ordine –
Μαριάννα Πέτρου
Συνέντευξη:
Συνέντευξη με την Χρύσα Παπά, ηθοποιό από τη
θεατρική Λωξάνδρα του Σωτήρη Χατζάκη - Ελευθερία
Κελεκίδου

Ειδικές ευχαριστίες στα Πανεπιστήμια της Δημιουργική Γραφή

Βαρσοβίας, της Βιέννης και του Κατάρ που
ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα μας και έστειλαν
άρθρα για τις ξένες τους λογοτεχνίες.
Σχεδιασμός και Σελίδωση: Ευδόκιος Δημητρίου
Εκτύπωση: Piastr Copy Center
Ποιήματα για την ποίηση και για τους ποιητές
Ερωτηματολόγιο
Ένας χρόνος παρέα με τον Όμιλο Λογοτεχνίας –
Θεοφάνης Παναγή

Θα χαρούμε να ακούσουμε τις δικές σας προτάσεις

για δράσεις που θα θέλατε να προγραμματίσουμε!
Να υπενθυμίσουμε ότι οι εγγραφές των μελών
γίνονται ολόχρονα συμπληρώνοντας τη φόρμα
Google που βρίσκεται στη σελίδα μας στο Facebook
ή με e-mail στο literatureclubucy@gmail.com
Προλογικό Σημείωμα Του Θεοφάνη Παναγή, ΒΝΕΣ 4ο

...με λογισμό και μ’ όνειρο.

Φίλες και φίλοι του Ομίλου Λογοτεχνίας,

Με ιδιαίτερη χαρά και συγκίνηση προλογίζουμε το πρώτο τεύχος του Ομίλου Λογοτεχνίας. Το
εκδίδουμε φέροντας κατά νου έναν από τους αγαπημένους μας σολωμικούς στίχους: “Με Λογισμό και
μ’όνειρο”. Στίχος, ο οποίος θα μπορούσαμε να πούμε το περιέχει τα δύο βασικά συστατικά στοιχεία τις
ανθρώπινης καθημερινότητας αλλά ταυτόχρονα και τα συστατικά στοιχεία της ίδιας της λογοτεχνίας:
τον λογισμό, τις σκέψεις και τα όνειρά μας.

Το τεύχος που κρατάτε στα χέρια σας είναι αφιερωμένο σε ξένες λογοτεχνίες, ίσως όχι τόσο
γνωστές στα κυπριακά δεδομένα. Ευχαριστούμε ιδιαίτερα τους Ομίλους Λογοτεχνίας των ξένων
πανεπιστημίων που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα μας για ένα κοινό τεύχος, το οποίο θα δώσει
την ευκαιρία στους αναγνώστες μας να γνωρίσουν τις λογοτεχνίες των χωρών τους. Φίλοι
του Ομίλου μας από τα πανεπιστήμια της Βιέννης, της Βαρσοβίας και του Κατάρ μας
έστειλαν μικρά αφιερώματα για τις ξένες τους λογοτεχνίες. Το τεύχος αυτό ενώνει επίσης
φοιτητές και αποφοίτους του Πανεπιστημίου Κύπρου από διάφορες σχολές και τμήματα
του Πανεπιστημίου μας, οι οποίοι έχουν μια ιδιαίτερη σχέση με τη χώρα και τη λογοτεχνία,
την οποία μας παρουσιάζουν. Συγκεκριμένα, στις επόμενες σελίδες υπάρχουν αφιερώματα
για την αλβανική, τη βουλγαρική, την τούρκικη και τη ρωσική λογοτεχνία. Χαιρόμαστε
ιδιαίτερα με το μήνυμα που λάβαμε από τον καθηγητή του Πανεπιστημίου του Κατάρ, Dr
Thomas Ross Griffin: “What I’m hoping is that our students will begin to see their national
literature as comparable to a multitude of others. Magazines such as yours will allow the per-
fect viewpoint for that”.

Επίσης, συμπεριλάβαμε δύο βιβλιοπαρουσιάσεις και μια συνέντευξη. Η πρώτη

βιβλιοπαρουσίαση αφορά το “Αγύριστο Κεφάλι” του Μίλτου Πασχαλίδη, τη ‘ζώσα μνήμη’
του ποιητή και στιχουργού Άλκη Αλκαίου εντός του τραγουδοποιού. Η δεύτερη παρουσιάζει το
μανιφέστο, όπως το χαρακτηρίζει ο ίδιος Nuccio Ordine, με τίτλο “Η χρησιμότητα του αχρήστου”.
Η συνέντευξη μας πάρθηκε από την ηθοποιό Χρύσα Παπά και αφορά τη θεατρική μεταφορά
της “Λωξάνδρας” της Μαρίας Ιορδανίδου που παίχτηκε με ιδιαίτερη επιτυχία φέτος. Τέλος, σας
θυμίζουμε διά λόγου και εικόνας όλες τις χαρούμενες στιγμές που περάσαμε μαζί στο πρώτο
εξάμηνο δράσης του Ομίλου μας.

Ευχόμαστε σε όλους καλή ανάγνωση,

Θεοφάνης Παναγή
Φοιτητής Βυζαντινής και Νεοελληνικής Φιλολογίας
Πρόεδρος Ομίλου Λογοτεχνίας

1
 Ξένες Λογοτεχνίες

Αυστριακή Λογοτεχνία Της Sigrid Gerger, Πανεπιστήμιο της Βιέννης

Stefan Zweig
(1881 – 1942)
Eloquent narratives, psychologically deeply intelligent constructions
and a somewhat impressionistic way of verbalism are only some of
the attributes assigned to Stefan Zweig’s oeuvre, making him one
of the most magnificent writers in Austrian literature.
Born in 1881 in Vienna into a wealthy Jewish family, he was easily
going through his scholastic career, published poems for the first
time at the age of 16 and began his studies of philosophy, German
philology and Romance studies after his graduation in 1900, receiv-
ing his doctoral degree only 4 years later.
Being a convicted pacifist, he was devastated to watch the ongoing civil commotions turning into World
War 1. He was pronounced unfit for military service, but could not stand to only watch the situation
passively. Zweig found his way of nonviolent contribution to the dramatic situation by starting to work
for the war archive and also served as translator.
Living in Switzerland during the period of WW1, he returned to Austria in 1919, married his first wife
Friderike Winternitz a year later and became actively engaged in the humanistic movement, campaigning
against the uprising National Socialism and Revanchism.
As being part of the Jewish community, the advent of power of Adolf Hitler’s party put tremendous
pressure on Stefan Zweig and his family. Presaging the upcoming doom of prevailing political situation,
Zweig immigrated to London 2 days after his house was ransacked by the Nazis in 1934. Soon, he was
put on the list of forbidden authors, his books were burnt and films and theater pieces with Zweig’s
content were discontinued.
The following years, he built up a new life in England, divorced from his first wife, with whom he
nevertheless remained in amicable friendship, and married his secretary and longstanding companion
Charlotte Altmann.
His path led him from London and Bath to New York, Argentina and Paraguay, until he finally reached
his beloved place Brazil, where he was well admitted into society as world famous writer.
Despite Stefan Zweig’s fortunate situation of having managed to escape the terrible conditions in Austria,
he still drowned more and more in depression about his loss of home and roots. Many of his texts oc-
curring in this period of time emphasize his deep grief of rootlessness.
Noch immer hat kein liebes Band
Mich angeschmiegt an stillen Sinn,
Noch wird mir Heimat jedes Land,
Dem ich gerad zu Gaste bin.
This paragraph of his poem “Fahrten” intimates Zweig’s struggle with his feeling of homelessness and
his fundamental desire to find a place of inner and outer peace.
Broken from politically unbearable circumstances and tired from the struggle to be forced to build up a
whole new life at his already old age, Stefan Zweig finally gave up the battle in 1942, as he decided to take
his own life together with his wife Charlotte. The couple was found poisoned, laying together lovingly
in their bed in Petropolis. What remains is an indescribable opus, full of colorful euphemisms, subtle
2 narrations and an emotional inside into society’s and politic’s history.
 Ξένες Λογοτεχνίες

Αλβανική Λογοτεχνία Της Ευδοξίας Γκιάτα, ΝΟΜ - ΜΤΠΧ

Ναΐμ Φράσερι (Naim Frasheri)

(1846 – 1900)
Ο Ν. Φράσερι είναι ένα από τα πιο σημαντικά
Ω τέκνα της πατρίδος μου, γενναίοι πρόσωπα της εποχής της Εθνικής Αλβανικής
πατριώται! Αναγέννησης. Ήταν το άτομο που ταυτόχρονα
Περίφημοι πολεμισταί και συνετοί συνάμα! ήταν ποιητής, σκεπτικιστής, ιδεολόγος,
Όπως και πάντα ήμεθα άπαντες ηνωμένοι, δάσκαλος του αλβανικού λαού στις πιο δύσκολες
πιστοί τη εθνικότητι και φίλοι της πατρίδος στιγμές του, ο οποίος παραμένει τέτοιος ακόμα
πρέπει και νυν και εσαεί να είμεθα τοιούτοι και σήμερα στη συνείδηση του λαού.
ήδη δε περισσότερο πρέπει να ενωθώμεν Γεννήθηκε στις 25 Μαΐου 1846 στο Φράσερι
προς τον σκοπόν ημών, χάριν ελευθερίας της Πρεμετής, όπου και έζησε ως τα 19 του
«Ο Αληθής Πόθος των Σκιπετάρων» (στ. 1-7) χρόνια. Την αρχική του μόρφωση την πήρε
στην περσική, αραβική και τουρκική γλώσσα
από τον χότζα της περιοχής και από τους
μπεκτασίδες (θρησκευτική ομάδα στην οποία άνηκε ο ίδιος και η οικογένειά του). Το 1865 μετακόμισαν στα
Ιωάννινα και συνέχισε τις σπουδές του μαζί με έναν αδερφό του στο Πρότυπο Γυμνάσιο της Ζωσιμαίας
Σχολής. Εκεί ο ποιητής ήρθε σε επαφή με την κλασσική κι ελληνική λογοτεχνία. Παρόλα αυτά, μαζί με
τα αδέρφια του, είχε πολύ έντονη ανησυχία για την πατρίδα τους, την Αλβανία και για την πορεία της.
Το δημιουργικό έργο του ποιητή άρχισε να γίνεται πιο γνωστό το 1886 όταν εκδόθηκε η πρώτη ποιητική
του συλλογή με πατριωτικά στοιχεία, με τίτλο «Βουκολικά και Γεωργικά», το οποίο υμνούσε τις
ομορφιές της πατρίδας του. Συνέχισε με την έκδοση του εθνικού ποιήματος, στην ελληνική γλώσσα,
«Ο Αληθής Πόθος των Σκιπετάρων» και στη συνέχεια προχώρησε με την έκδοση τεσσάρων βιβλίων
για τα σχολεία με διάφορες θεματικές όπως ποίηση/ λογοτεχνία, ιστορία,
βασικές ανθρωπιστικές και επιστημονικές γνώσεις. Το έργο του ήταν έντονα
πατριωτικό για την εδραίωση της αλβανικής γλώσσας στα σχολεία και την
ανάπτυξή της γενικά.
Η δημιουργία του μπορεί να συνοψιστεί σε τρία μοτίβα: το συλλογιστικό –
φιλοσοφικό, το ερωτικό και το πατριωτικό μοτίβο. Χαρακτηριστικό γνώρισμα
του ποιητή είναι ότι εφάρμοζε το μοτίβο του πανθεϊσμού, δηλαδή ότι έβλεπε
τον Θεό παντού στο σύμπαν και πως όλα ήταν έκφραση της απέραντης
αγάπης του Θεού. Μέσω αυτού, ταυτοποιεί τον Θεό με την ομορφιά (ηθικά)
και με την πατρίδα του (πατριωτικά). Στο έργο του δεν ασχολήθηκε μόνο με
πληθώρα θεμάτων αλλά έφερε και μια ποικιλία ποιητικών μορφών, ρίμας,
ρυθμού και στίχων.
Είναι ο ποιητής που ύμνησε την απέραντη ομορφιά της φύσης και συγκεκριμένα
του τόπου του. Ύμνησε τον ίδιο τον Θεό, ύμνησε την αγάπη και πάνω από όλα την πατρίδα και το
ισχυρό πνεύμα των συμπατριωτών του, με την φλόγα της ελπίδας για την αφύπνιση του λαού. Τα
βιώματα και οι κακοτυχίες στη ζωή του έπαιξαν μεγάλο ρόλο στο δημιουργικό του πνεύμα, και όντως
ο Ναΐμ έδωσε πολλά στην πολυαγαπημένη του πατρίδα. Δυστυχώς, όμως, η φυματίωση τον γονάτισε
και τον στέρησε νωρίς από τον λαό του και τον κόσμο της τέχνης, μόλις στα 54 του χρόνια.
Για τον λαό και τη Λογοτεχνία, θα είναι ο μοναδικός Ναΐμ Φράσερι, ο εθνικός ποιητής της Αλβανίας,
που την αγάπησε με όλη τη δύναμη της τόσο ταλαντούχας και δημιουργικής του ψυχής.
3
 Ξένες Λογοτεχνίες

Βουλγαρική Λογοτεχνία Της Radina Raykova, ΑΓΓ 2ο έτος

Ivan Vazov: Ο αιώνιος εθνικός ποιητής της Βουλγαρίας

(1846 – 1900)
Ο Ιβάν Βάζοφ είναι ποιητής, μυθιστοριογράφος, διηγηματογράφος και
θεατρικός συγγραφέας της Βουλγαρίας. Συχνά τον ονομάζουν «πατριάρχη
της Βουλγάρικης Λογοτεχνίας». Σπουδάσε στο Καλόφερ και στο Πλόβντιβ,
έμαθε πολλές ξένες γλώσσες - μια εκ των οποίων και τα ελληνικά. Έζησε για
ένα σύντομο χρονικό διάστημα στη Ρουμανία, όπου η συνάντηση με άλλους
νέους κατεύθυνε το νεαρό ποιητή σε πατριωτικά-πολιτικά θέματα, στα οποία
παρέμεινε πιστός καθ ‘όλη τη διάρκεια της ζωής του.
Ο Βάζοφ βιώνει τις πιο δύσκολες εποχές της χώρας του – βίωνει την
Αναγέννηση, την Απελευθέρωση και τα δύσκολα χρόνια μετά τη απελευθέρωση
της Βουλγαρίας. Βιώνει πέντε πολέμους - τον πόλεμο για απελευθέρωση,
τον πόλεμο για τη ενωμένη Βουλγαρία, τους δυο Βαλκανικούς Πολέμους
και τον A’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Σε ένα από τα
πιο γνωστά του μυθιστορήματα, το «Κάτω
από το ζυγό», περιγράφει λεπτομερώς την
καταπίεση από τον Οθωμανικό ζυγό, την Στο μοναστήρι της Ρίλας
προετοιμασία και την εκδήλωση μιας από τις
πιο αιματηρές εξεγέρσεις των Βουλγάρων. O Τώρα, νιώθω στο σπίτι μου.
ποιητής δύσκολα ξεπερνάει την αποτυχία της Βουνά τριγύρω και κορυφές ορθώνονται
αγαπημένης πατρίδας μετά τον Α΄ Παγκόσμιο ψηλά,
Πόλεμο. άγρια δάση θροΐζουν νερά κρυστάλλινα,
Μέσα από τα ποιήματα και τα μυθιστορήματα αφρισμένα, βουίζουν:
του, δίνει κουράγιο στον λαό και επαινεί τους εδώ, παντού κοχλάζει η ζωή. Τρυφερή μάνα
γενναίους στρατιώτες της Βουλγαρίας για γλυκά με νανουρίζει, η φύση με τραγούδια,
την ανδρεία και το θάρρος τους. Ο εθνικός κρατώντας με, με αγάπη, πάνω στην
ποιητής της Βουλγαρίας πεθαίνει στη Σόφια καρδιά της.
στις 22 Σεπτεμβρίου 1921, αφήνοντας πίσω του
μεγάλο αριθμό έργων, στα οποία εκφράζει Τώρα, νιώθω στο σπίτι μου· μες στην
την αγάπη του για την πατρίδα. Παρά την καρδιά ‘μαι
κριτική που πάντα υπάρχει, ο Ιβάν Βάζοφ της Ρίλας τα δεινά, τα βάσανα,
μένει ο αγαπημένος Βούλγαρος ποιητής όλων η αγωνία του κόσμου, είναι μακριά:
των εποχών. γι’ αυτό ύψωσε ένα τείχος τεράστιο η Ρίλα·
αθώος σχεδόν, αγαθός, νιώθω,
και γεύομαι γλυκιάν ειρήνη,
με τραγούδια και προσευχές,
σαν ύστερα από μακρύ αγώνα.

Μετάφραση: Άρης Δικταίος

4
 Ξένες Λογοτεχνίες

Καταριανή Λογοτεχνία Dr Thomas Ross Griffin, Qatar University, Assistant Professor

Η λογοτεχνία στο Κατάρ

Literature has existed in Qatar as long as there has been life on the peninsula, but as with many other coun-
tries in the GCC, it was not until the oil boom of the Seventies that it began to catch up with the literary
endeavors of more established literary powerhouses of the Arab world such as Egypt and the nations of the
Levant. Prior to this point in the late-twentieth century, oral forms of poetry dominated literature in Qatar.
Often performed in the tribal majilis, these poets were highly regarded in Qatari society, and their themes and
chosen imagery reflected the concerns of the day as the sea, family, and religion came noticeably to the fore.
This unprecedented influx of wealth in the late twentieth-century enabled the emirate to begin implementing
a modern infrastructure that in addition to improving the nation’s education system, also saw the emergence
of a Doha-based publishing industry for the first time. As the nation enjoyed the benefits of this sudden
injection of oil wealth, the short story writer came to rival the poet. A nascent publishing industry saw the
emergence into Qatari society of magazines that provided aspiring authors the medium in which they could
share their writing with a wider audience. Enabled by the establishment of the National Council for Culture,
Arts, and Heritage in the early Nineties, the short story would become one of the most favoured methods of
literary expression in the emirate alongside poetry in the 21st century. While the vast majority of such works
were written in Arabic, Qatar’s increasing turn to the West over the past twenty-five years has seen the pub-
lication of several short story collections in English by both male and female Qatari authors. These include
Oranges in the Sun by Deborah Akers and Abukader Bagader, the four volume Qatar Narratives series, and
Selected Qatari Short Stories by Hasan Rashid and Abakr al-Nur.
Yet despite the popularity of poetry and the short story, both the novel and works of drama have struggled
to find a similar footing. While the number of novels produced in Qatar has increased in recent years, their
publication solely in Arabic has made them largely inaccessible to a Western audience. Efforts to ameliorate
this circumstance began in earnest in 2010 with the founding of Hamad Bin Khalifa University Press, the first
publishing house in Qatar committed to the dissemination of Qatari literature. Its first translation into En-
glish was The Corsair, a work of historical fiction by one of the emirate’s most celebrated authors, Abdulaziz
Al-Mahmoud, and by far the most well-known Qatari novel. Al-Mahmoud would write a second novel, The
Holy Sail, three years later but despite his successes, the flow of novels published in the state is still a trickle
compared to the outpouring of short stories and poetry.
In a relatively short period, literature in Qatar has emerged from the tribal majilis to incorporate several genres,
both written and spoken, capable of reflecting both the diversity and concerns of modern Qatar. Although
there are still several growing pains to address, there are many reasons to be optimistic about the future growth
of Qatari literature.

Suggested Reading:
Akers, Deborah S., Abubaker A. Bagader, eds.. Oranges in the Sun: Short Stories from the Arabian Gulf. London: Lynne
Reiner. 2008. Print.
Al-Khateeb, Haitham M. Qatar: Political, Economic, and Social Issues. New York: Nova, 2019. Print.
Al-Mahmoud, Abdulaziz. The Corsair. Doha: Hamad Bin Khalifa UP, 2017. Print.
Henderson, Carol, and Mohanalakshmi Rajakumar, eds.. Qatari Voices: A Celebration of New Voices. Qatar Narratives Series,
Vol. 1. Doha: Bloomsbury Qatar Foundation Publishing, 2012. Print.
Laduke, Aaron. “Traditions and Developments in Qatari Literature.” AlKhateeb.
Paine, Patty, Jeff Lodge, Samia Touah. Gathering the Tide: An Anthology of Arabian Gulf Poetry. Reading: Ithaca Press, 2011.
Print. 5
 Ξένες Λογοτεχνίες

Πολωνική Λογοτεχνία Του Wiktor Siakas, Πανεπιστήμιο Βαρσοβίας

Οι Νομπελίστες
της Πολωνικής Λογοτεχνίας
Σε αυτό το μικρό άρθρο θα γνωρίσουμε τους διεθνώς αναγνωρισμένους εκπροσώπους της πολωνικής
λογοτεχνίας, τους νομπελίστες της. Ο πρώτος είναι ο πεζογράφος και ταξιδιώτης Χένρικ Σιενκιέβιτς [Henryk
Sienkiewicz] (1846 - 1916), συγγραφέας των έργων Δια Πυρός και Σιδήρου (Ogniem i mieczem), Ο Κατακλυσμός
(Potop) και Παν Μιχαήλ Βολοντυγιόφσκι (Pan Wolodyjowski), τα οποία είναι γνωστά ως Η Τριλογία. Η
Τριλογία είναι τοποθετημένη στην Πολωνία του 17ου αιώνα, στην εποχή μεγάλων πολέμων. Τα έργα είναι
μυθιστορήματα περιπέτειας, όμως πέρα από το διασκεδαστικό τους χαρακτήρα, για τους Πολωνούς της
εποχής είχαν και άλλη αξία –Η Τριλογία θύμιζε στους Πολωνούς τα χρόνια δόξας και δύναμης της πατρίδας
τους και περιέγραφε τις παραδόσεις, τον εθνικό χαρακτήρα και το ήθος των Πολωνών. Άλλο γνωστό έργο του
Σιενκιέβιτς είναι το Quo Vadis τοποθετημένο στην αρχαία Ρώμη, στην εποχή της καταδίωξης των χριστιανών.
Τα περισσότερα έργα του συγγραφέα ήταν “best sellers” όχι μόνο στην Πολωνία. Μερικά μεταφράστηκαν σε 40
γλώσσες ενώ άλλα και γυρίστηκαν σε ταινίες σε διάφορες χώρες. Το 1905, ο Σιενκιέβιτς βραβεύτηκε με βραβείο
Νόμπελ Λογοτεχνίας.
Ο επόμενος βραβευμένος (1924), ήταν ο Βλαντυσλάβ Ρέυμοντ [Wladyslaw Reymont] (1867 – 1925). Ο
πεζογράφος αυτός έγινε γνωστός από τα έργα Οι χωριάτες (Chlopi) και Γη της επαγγελίας (Ziemia Obiecana)
που περιγράφουν τις δυσκολίες της ζωής στην Πολωνία του ύστερου 19ου αιώνα – το πρώτο τη φτώχεια και
την οπισθοδρομικότητα του πολωνικού χωριού και το δεύτερο τη ζωή σε μια νέα βιομηχανική πόλη, στα
χρόνια της εξέλιξης του πρώιμου καπιταλισμού. Τα έργα του Ρέυμοντ θυμίζουν το ρεαλιστικό ρεύμα στην
ευρωπαϊκή λογοτεχνία της εποχής.
Ο τρίτος Πολωνός βραβευμένος με Νόμπελ λογοτεχνίας (το 1980) ήταν ο Τσέσλαφ Μίλος [Czeslaw
Milosz] (1911 – 2004) – ποιητής, μεταφραστής, διπλωμάτης και διδάκτωρ. Ο ίδιος δεν όριζε κατηγορηματικά
την εθνικότητά του, λέγοντας ότι είναι και Πολωνός και Λιθουανός. Μιλούσε λιθουανικά, όμως τα έργα του
γράφτηκαν στα πολωνικά. Το 1951 αποχώρησε απ’ την Πολωνία για πολιτικούς λόγους (μετά από εξάχρονη
θητεία ως διπλωμάτης στη Γαλλία και στις ΗΠΑ) και γύρισε στην χώρα μόνο μετά από τη μεταπολίτευση
στην Ανατολική Ευρώπη στις αρχές της δεκαετίας του ‘90. Συνοπτικά μπορώ να πω, πως έγραφε (σε διάφορα
στάδια της ζωής του) ποιήματα για φιλοσοφικά, θρησκευτικά και ηθικά θέματα.
Η τελευταία έως τώρα κάτοχος του βραβείου Νόμπελ λογοτεχνίας απ’ την Πολωνία ήταν η ποιήτρια
Βισλάβα Συμπόρσκα [Wislawa Szymborska] (1923 – 2012). Το έργο της Συμπόρσκα παρόλο που έχει απλή
γλώσσα και επικεντρώνεται σε θέματα της καθημερινής ζωής, αγγίζει και υπαρξιακά προβλήματα. Το βρίσκω
δύσκολο να συνοψίσω το έργο και αυτής της ποιήτριας, για αυτό θα
παραθέτω την αιτιολόγηση της βράβευσης της Συμπόρσκα από την
κομισιόν των βραβείων Νόμπελ: “for poetry that with ironic precision
allows the historical and biological context to come to light in
fragments of human reality.”

Henryk Sienkiewicz
6 Wladyslaw Reymont
 Ξένες Λογοτεχνίες

Τουρκική Λογοτεχνία Του Δημήτρη Καραμαλλάκη, Απόφοιτου ΤΜΣ

Ναζίμ Χικμέτ : ένας ρομαντικός ποιητής

(1881 – 1942)
Ο Ναζίμ Χικμέτ, ο “ρομαντικός κομμουνιστής” ή ο “ρομαντικός επαναστάτης” όπως συχνά τον
αποκαλούσαν, είναι κατά τη γνώμη μου ο σημαντικότερος ποιητής της Τουρκίας. Επηρεαζόμενος από
τις ιδέες του μαρξισμού, ξεκινά έντονη κομμουνιστική δραστηριότητα εντός της Τουρκίας. Εξαιτίας
αυτού, ο Χικμέτ ήταν κυνηγημένος από τις κυβερνητικές δυνάμεις. Συνελήφθη αρκετές φορές για τα
κομμουνιστικά του φρονήματα με αποκορύφωμα την 28χρονη ποινή φυλάκισης του το 1938.
Ο Χικμέτ έγραψε στην φυλακή το μεγαλύτερο του έργο με τίτλο “Memleketimden Insan Manzalari”
(1941-1945). Το 1949 μια διεθνής επιτροπή απαρτιζόμενη από σημαντικούς καλλιτέχνες δημιουργήθηκε
στο Παρίσι και ζητούσε την αποφυλάκισή του. Το 1950, ο Χικμέτ προτάθηκε για το Παγκόσμιο
Βραβείο Ειρήνης και αμέσως μετά ξεκίνησε δεκαοκτάωρη απεργία πείνας.
Μετά την αποφυλάκισή του, έγιναν δύο απόπειρες δολοφονίας εναντίον του και προσπάθησαν να
τον στρατολογήσουν και να τον στείλουν στον πόλεμο της Κορέας. Ο Χικμέτ φεύγει για τη Μόσχα
και το 1959 η τουρκική κυβέρνηση του απέσυρε την τουρκική υπηκοότητα, η οποία του δόθηκε πίσω
μόλις το 2009. Ο Ναζίμ Χικμέτ ταξίδεψε σχεδόν σε όλο τον κόσμο το υπόλοιπο της ζωής του. Πέθανε
από καρδιακή προσβολή στη Μόσχα το 1963. Μετά το θάνατό του άρχισε η κυκλοφορία και η
μετάδοση του έργου του. Τα βιβλία του μεταφράστηκαν σε πάρα πολλές γλώσσες και η ποίηση του
μελοποιήθηκε. Τα ποιήματα του Χικμέτ μεταφράστηκαν στα ελληνικά από τον Γιάννη Ρίτσο και
μελοποιήθηκαν από τον Μάνο Λοΐζο.
Ο Χικμέτ εισήγαγε τον ελεύθερο στοίχο στην Τουρκία επηρεασμένος κυρίως από τον Ρώσο σοβιετικό
ποιητή Μαγιακόφκσι και επηρέασε όλους τους Τούρκους ποιητές τη δεκαετία του ’30. Δεν μπορεί
κανείς να μιλήσει για την ποίηση του Ναζίμ Χικμέτ εκτός του πλαισίου της ιδεολογίας του ποιητή.
Δεν μπορεί, καθώς οι ιδέες του ποιητή ήταν το είναι του, ο τρόπος που αντιλαμβανόταν τον κόσμο
και αυτό ήταν αδιαχώριστο από το έργο
του. Στην ποίηση του Χικμέτ μπορούμε να Όπως ο Κερέμ
βρούμε χαρακτηριστικά όπως τον ουμανισμό,
το διεθνισμό, την επαναστατικότητα, την Είναι βαρύς ο αγέρας σαν μολύβι
μεγάλη αισιοδοξία και την έντονη αναφορά Φωνάζω, φωνάζω, φωνάζω
στην εργατική και αγροτική τάξη. Άλλωστε, Ελάτε γρήγορα σας φωνάζω
από αυτές εμπνεόταν για την ποίηση του. Ο Να λειώσουμε το μολύβι
ίδιος ο ποιητής δήλωσε ότι είναι ποιητής του Κάποιος μου λέει
προλεταριάτου. Φωτιά θα πάρεις απ” την ίδια σου φωνή
Ο Ναζίμ Χικμέτ είναι ένας από τους Θα γίνεις στάχτη
μεγαλύτερους ποιητές της Τουρκίας αλλά και Στάχτη σαν τον Κερέμ
του κόσμου. Η ποίηση του είναι διαχρονική Που κάηκε απ” τον έρωτά του
και είναι φάρος για όλους τους Και εγώ του λέω
ανθρώπους που ζουν την καταπίεση Ας καώ, ας γίνω στάχτη σαν τον Κερέμ
και την αδικία στο πετσί τους. Αν δεν καώ εγώ
Στρατευμένος ποιητής, μεγάλος Αν δεν καείς εσύ
επαναστάτης και πιστός στα Αν δεν καούμε εμείς
ιδεολογικά του πιστεύω μέχρι το Πώς θα γενούν τα σκοτάδια λάμψη.
τέλος. 7
 Ξένες Λογοτεχνίες

Ρωσική Λογοτεχνία Της Ιραΐδας Εμινίδη - ΒΝΕΣ 4ο

Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν

Ο Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν γεννήθηκε στη Μόσχα 6 Ιουνίου 1799, τιμάται ως ο εθνικός ποιητής της
Ρωσίας και θεωρείται ο δημιουργός της νεότερης ρωσικής λογοτεχνίας. Ο Νικολάι Γκόγκολ έγραψε για τον
Πούσκιν: «Ο Πούσκιν ήταν για όλους τους ποιητές σαν μια ποιητική φλόγα που έπεσε απ’ τα ουράνια και από
την οποία σαν κεράκια άναψαν άλλοι αυτοφυείς ποιητές. Γύρω του διαμορφώθηκε ολόκληρος αστερισμός».
Mε τους γονείς του μιλούσαν γαλλικά, συνήθεια των ευγενών της εποχής, ενώ τα ρωσικά τα έμαθε από τη
γιαγιά του και την τροφό του μέσω της οποίας έμαθε και τη λαϊκή ρωσική ποίηση. Η πρόσφατη Γαλλική
Επανάσταση εμπνέει το νεαρό Πούσκιν, ο οποίος προσηλώνεται στα φιλελεύθερα ιδεώδη και τον ουμανισμό.
Την ίδια εποχή, έγραψε μια από τις καλύτερες μπαλάντες του, Το τραγούδι του σοφού Ολέγκ, βασισμένο σε
ρωσικό μύθο. Η μπαλάντα ακολουθούσε το καλλιτεχνικό ρεύμα του ρομαντισμού και είναι σαφώς επηρεασμένο
από το έργο του λόρδου Μπάιρον. Το 1820 έγραψε το πρώτο μεγάλο ποιητικό του έργο, ένα κωμικοηρωικό
έπος τριών χιλιάδων στίχων, «Ρουσλάν και Λιουντμίλλα».
Παράλληλα όμως, συνέχισε την καυστική λογοτεχνία κατά της κοινωνικής κατάστασης στην τσαρική Ρωσία
και της έντονης δεσποτικής φύσης της. Υπέρ του, έκρινε ο Ιωάννης Καποδίστριας, άμεσος προϊστάμενος του
Πούσκιν στο Υπουργείο Εξωτερικών, λέγοντας χαρακτηριστικά «Δεν υπάρχει ακρότητα στην οποία να μην
υπέπεσε ο ατυχής αυτός νέος, όπως δεν υπάρχει και τελειότητα που δεν θα μπορούσε να επιτύχει με την υψηλή
ποιότητα των χαρισμάτων του».
Το 1833 δημοσιεύεται η έμμετρη σύνθεσή του «Ευγένιος Ονέγκιν», έργο το οποίο αποδεικνύεται προφητικό,
αφού ο ποιητής θα έχει το ίδιο τέλος με αυτό του διάσημου ήρωά του. Ο κορυφαίος Ρώσος κριτικός της
εποχής Vissarion Belinsky χαρακτηρίζει το έργο «εγκυκλοπαίδεια της ρωσικής ζωής και καθρέφτη της
εθνικής συνείδησης στην πρώτη της αφύπνιση». Ο ίδιος ο Πούσκιν αποκαλεί την αισθητική αντίληψή του
που αποτυπώνεται στον «Ονέγκιν» ρομαντικό ρεαλισμό και τον εαυτό του «ποιητή της πραγματικότητας».
Στις 29 Γενάρη 1837, ο Πούσκιν τραυματίζεται θανάσιμα σε μονομαχία με τον Ζορζ ντ’ Αντές είδηση που
προκαλεί μεγάλη συγκίνηση σε ολόκληρη τη χώρα. Ο ποιητής Mikhail Lermontov συνθέτει την ωδή «Ο
θάνατος του ποιητή», η οποία, ειρωνικά, προφητεύει και τον δικό του θάνατο, επίσης σε μονομαχία.
Στα 25 χρόνια της συγγραφικής του ζωής, ο Πούσκιν αφομοίωσε τα επιτεύγματα του ρώσικου και παγκόσμιου
πολιτισμού και τις παραδόσεις των παλαιότερων Ρώσων συγγραφέων και της λαϊκής φιλολογίας. Η γλώσσα
του Πούσκιν, που συνδυάζει λόγιους τύπους με την καθομιλουμένη, παραμένει ως σήμερα η βάση της ρωσικής
λογοτεχνικής γλώσσας. Οι νεωτερισμοί του προκαθόρισαν την ανάπτυξη όχι μόνο της ρωσικής
λογοτεχνίας (έργα των Γκόγκολ, Λέρμοντοφ, Ν. Α. Νεκράσοφ, Μ. Ε. Σαλτικόφ – Σεντρίν, Λ.
Ν. Τολστόι, Φ. Μ. Ντοστογιέφσκι κ.α.) αλλά και όλων σχεδόν των εκφράσεων της ρωσικής
τέχνης και της πνευματικής ζωής του 19ου – 20ού αιώνα. Ο Αλεξάντρ Πούσκιν άφησε πίσω
του περί τα 800 λυρικά και αφηγηματικά ποιήματα, πολιτικά κείμενα και δοκίμια, τα
περισσότερα από τα οποία δημοσιεύθηκαν μετά θάνατον εξαιτίας της τσαρικής λογοκρισίας.

Εμπρός, Ελλάδα (Ελεύθερη απόδοση: Κώστας Βάρναλης)

Εμπρός, στηλώσου, Ελλάδα επαναστάτισσα,
βάστα γερά στο χέρι τ’ άρματά σου!
Μάταια δεν ξεσηκώθηκεν ο Ολυμπος,
η Πίνδο, οι Θερμοπύλες ­δόξασμά σου.
Απ’ τα βαθιά τους σπλάχνα ξεπετάχτηκεν
8
η λεφτεριά σου ολόφωτη, γενναία (...)
Συνέντευξη
Τον πολιτισμό φυγείν αδύνατον...
ΛΩΞΑΝΔΡΑ
Μια συνέντευξη με τη Χρύσα Παπά,
ηθοποιό από την θεατρική Λωξάνδρα του Σωτήρη Χατζάκη
Η Λωξάνδρα είναι ένα αγαπημένο βιβλίο που
έγινε μεταφορά στο θέατρο. Πόσο αλλάζει αυτό
τη φύση της παράστασης και την επαφή σας
με τον ρόλο;
Είχαμε μια εξαιρετική απόδοση του έργου της
Λωξάνδρας από τον Άκη Δήμου, συγγραφέα και
θεατρικό συγγραφέα. Προφανώς, μέσα σε ένα
θεατρικό έργο δεν μπορούν να συμπεριληφθούν όλα
τα στοιχεία που εμφανίζονται στο μυθιστόρημα.
Παρόλα αυτά, έχει γίνει μια πολύ μεστή απόδοση
και αποτυπώνεται όλη η ιστορική γραμμή
του έργου, όλα τα κειμενικά γεγονότα, όλα τα
συναισθήματα. Προσωπικά, δεν αντιμετώπισα
δυσκολίες στην προσέγγιση του ρόλου, καθώς η
απόδοση του έργου είναι άρτια και μελέτησα το
βιβλίο πριν ξεκινήσουμε τις πρόβες.
Πόσο εύκολη ήταν η αφομοίωση της πολίτικης
κουλτούρας, η διάλεκτος και οι ιδιαιτερότητες της
πολίτικης ιδιοσυγκρασίας ως ρόλος εν έτει 2019;
Ο ρόλος που υποδύομαι, η Κλειώ, επειδή είναι
ένας νέος άνθρωπος και πολύ αντιδραστικός
για την εποχή της, ερχόταν σε αντίθεση με όλη
αυτή τη κουλτούρα. Σε σχέση με την προφορά
παραδείγματος χάριν, η Κλειώ, σαν πιο
γραμματιζούμενη, δεν την κρατάει μαζί με πολλά
άλλα έθιμα που θέλει να αναιρέσει. Έτσι, λοιπόν,
κλήθηκα να μπω σε αυτόν τον ρόλο χωρίς το
χαρακτηριστικό “λάμδα” της Πόλης που διατηρεί
η Λωξάνδρα ως μεγαλύτερη. Αυτό δεν έχει να
κάνει με τη μόρφωση αλλά με τη συνειδητοποίηση
Της Ελευθερίας Κελεκίδου, ΟΙΚ. 2ο
μέσω της μόρφωσης. Έτσι, δεν δυσκολεύτηκα να
αποδώσω τον ρόλο. Ο κύριος Αρμένης ή η κυρία
Κοκκίδου, δεδομένου ότι δεν βρίσκονταν στο ‘εκεί’ και
στο ‘τότε’ έπρεπε να κάνουν μίμηση. Αυτό απαιτεί
την ένταξη του ρόλου στην ψυχοσύνθεσή μας ώστε
να παρουσιάσουμε κάτι έντιμο και αληθινό.
Σε ένα κείμενο για τη Λωξάνδρα διαβάζουμε: ”τον
πολιτισμό φυγείν αδύνατον”. Το αισθανθήκατε αυτό
όσον αφορά την αντίδραση του κόσμου και γιατί
πιστεύετε ότι η Λωξάνδρα μιλάει ακόμα στο κοινό;
Οι αντιδράσεις ήταν συγκινητικές και δεν μιλώ
μόνο για το χειροκρότημα. Μπορεί να είναι
απλώς η ανάσα που βαραίνει και τη νιώθεις από
τη σκηνή, το γέλιο και το κλάμα. Ναι, λοιπόν,
τον πολιτισμό φυγείν αδύνατον... ευτυχώς! Η
παράσταση φέρνει μνήμες· είτε της Πόλης είτε της
Σμύρνης. Ο καθένας θυμάται την καταγωγή του,
την οικογένειά του. Η Λωξάνδρα αποτελεί έναν
σύνδεσμο γιατί μιλάει για την αγάπη, μέσω του
φαγητού, της αγκαλιάς και της φροντίδας. Ό,τι
και να αλλάξει στον κόσμο, οι άνθρωποι αυτό θα
θέλουμε, να αγαπάμε και να αγαπιόμαστε. Για
την Λωξάνδρα, αγάπη για την οικογένεια σημαίνει
αγάπη για τον κόσμο ολόκληρο. Για παράδειγμα,
όταν γίνεται η σφαγή των Αρμενίων, παίρνει τον
Ταρνανά, υπηρέτη και ψυχοπαίδι της, να κοιμηθεί
κάτω απ’ το κρεβάτι της: “κι αν τολμάνε οι Τούρκοι
ας κοπιάσουν στης Λωξάνδρας το κρεβάτι.”.
Ποιο ήταν το πιο πολύτιμο και συγκινητικό
στοιχείο που κερδίσατε από τη Λωξάνδρα;
Έχω αγαπήσει τόσο την Κλειώ και τη Λωξάνδρα
όσο και τη μεταξύ τους σχέση. Πάντα αγαπώ τους
ρόλους μου αλλά τώρα που έχουμε και μία τόσο
ωραία σκηνική σχέση με την κυρία Κοκκίδου είναι
πολύ μεγάλη απόλαυση. Για μένα, η πιο συγκινητική
στιγμή του έργου είναι ένα ξέσπασμα της Κλειώς
στη μάνα κατά το οποίο φωνάζει ‘Μαμά’ και πέφτει
στην αγκαλιά της για να τη φροντίσει. 9
 Βιβλιοπαρουσίαση
“Αγύριστο κεφάλι”
Μίλτος Πασχαλίδης
«Η ζώσα μνήμη του Άλκη εντός μου»· αυτή
είναι μια ολοκληρωμένη περιγραφή απ’ τον
ίδιο τον Μίλτο Πασχαλίδη για το βιβλίο του
«Αγύριστο Κεφάλι, ο Άλκης Αλκαίος που
γνώρισα» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις
ΚΨΜ. Ένα τελευταίο αντίο στην Πάργα του
Βαγγέλη Λιάρου -κατά κόσμον Άλκη Αλκαίου-
στο οποίο επέλεξε να μας πάρει μαζί του· ένα
ταξίδι που έγινε ή μάλλον γράφτηκε λίγο μετά
την απώλεια του Αλκαίου, τον Δεκέμβρη του ’12.
Δεν είναι μια απόπειρα επικηδείου εν είδει φόρου
τιμής. Είναι ένα συνονθύλευμα αναμνήσεων,
σκέψεων, στίχων και συνειρμών·ίσως το δικό
του γράμμα ανεπίδοτο στον μεγάλο στιχουργό.
Η πρώτη αίσθηση που αφήνει το κείμενο είναι
ότι είχε από την αρχή ξεκάθαρο σκοπό ύπαρξης·
είναι η ανάγκη του Πασχαλίδη να πει μια ιστορία
που δεν έπρεπε να μείνει στη σιωπή. Μέσα από
λόγο ευθύ, σταράτο, χωρίς περιττολογία, μας
δίνει το χρονικό μιας σχέσης που ξεκίνησε με
μια ευτυχή -κατ’ αυτόν καρμική- σύμπτωση και
εξελίχθηκε δυναμικά σε έναν δεσμό συνεργασίας
αλλά, στην ουσία, εγκάρδιας φιλίας. Ωστόσο,
δεν ακολουθείται χρονολογική αφήγηση των
γεγονότων και αυτό απαλλάσσει το βιβλίο από
οποιαδήποτε αίσθηση ατονίας ή ψυχρότητας
που συχνά συνοδεύει τέτοια εγχειρήματα.
Ζωγραφίζεται μπροστά μας ένας άνθρωπος που
σημάδεψε το ελληνικό τραγούδι όντας κλεισμένος
στο σπίτι του, ένας αόρατος δημιουργός, ένας
ποιητής μεταμφιεσμένος σε στιχουργό όπως έλεγε
ο Μικρούτσικος – απόλυτη, μουσικά, αδερφή
ψυχή του. Ένας άνθρωπος που βασανισμένος
από τη Χούντα έζησε κατ’ επιλογή μεταξύ των
τεσσάρων τοίχων της Αθήνας και της Πάργας,
ταλαιπωρημένος από το αυτοάνοσο που τον
βασάνιζε ώσπου να του δώσει τη χαριστική βολή
ο καρκίνος. Δεν ταξίδευε αυτός αλλά το έβαλε
10 πείσμα να ταξιδέψει όλους τους άλλους.
Της Ελευθερίας Κελεκίδου, ΟΙΚ. 2ο
Στο βιβλίο εναλλάσσεται το
γέλιο με το κλάμα σε ταχύτητες
σοκαριστικές. Από τη μία το
αδιόρθωτο παιδί, το «αγύριστο
κεφάλι» κι απ’ την άλλη
η ορθωμένη ψυχή και το
τετραπέρατο πνεύμα. Μέσα απ’ την αφήγηση
με τόσο γρήγορη ροή όλα αυτά γίνονται
απτά ακόμα και γι’ αυτόν που γνωρίζει τον
Αλκαίο μόνο από τη «Ρόζα». Το έργο του
πολυσχιδές· ακροβατώντας, συχνά, μεταξύ
του σουρεάλ και της παράδοσης, ο λόγος του
είναι υπερβατικά προφητικός και ανελέητα
συγκινητικός. Γίνονται διάφορες αναφορές
στη σχέση του με τις λέξεις και την εμμονή
για τελειότητα· δικαίως, για δύο, κυρίως,
λόγους. Τον πρώτο τον δίνει ο Πασχαλίδης
λέγοντας πως οι λέξεις είναι τα τιμαλφή του
δημιουργού. Ο δεύτερος είναι ότι ο Αλκαίος είχε
τη μοναδική ικανότητα να γράφει πετυχημένα
τραγούδια με λέξεις άγνωστες στο ευρύ κοινό.
Απ’ το «καρσί ο πόνος να περάσει» στο «εδώ
είναι Αττική, φαιό νταμάρι» κι απ’ το «ποια
νυκτωδία το φως σου έχει πάρει» στο «έπεσα
να σ’ ονειρευτώ σε ψάθα από φιλύρα».
Κλείνοντας, θεωρώ ότι χρωστάμε ένα ευχαριστώ
στον Πασχαλίδη που μας μίλησε για τον Άλκη
Αλκαίο που γνώρισε. Και όχι μόνο αυτό· αλλά
και που μας άφησε να γίνουμε μέτοχοι στην
προσωπική αναμέτρηση με τον εαυτό του. Ένα
άνοιγμα είναι αυτό το βιβλίο, ένα άνοιγμα που
«όσο κι αν οι χάντρες του Θεού μετρούν τον
χρόνο», θα μένει πάντα πολύτιμο. «Ονειρευτές
κι ονειρεμένοι», λοιπόν, «στον δρόμο μας
παραδομένοι» και διερωτώμενοι «πού μας
πηγαίνει αυτό το τρεχαντήρι», ας πάρουμε
μια ανάσα να διαβάσουμε ένα βιβλίο που θα
μας γεμίσει την ψυχή και -ποιος ξέρει- ίσως
και το ποτήρι…
Βιβλιοπαρουσίαση Της Μαριάννας Πέτρου, Απόφοιτος ΜΑΣ

“Η χρησιμότητα του αχρήστου”

Nuccio Ordine
Η Χρησιμότητα του Αχρήστου του Nuccio Ordine ham Flexner, ενός περίφημου
πρωτοεκδόθηκε το 2013 στα ιταλικά και μπορεί Αμερικανού παιδαγωγού και
να το βρει κανείς μεταφρασμένο από τον Ανταίο συγγραφέα.
Χρυστοστομίδη από τις Εκδόσεις Άγρα. Γενικά, αυτό που θα κερδίσει ο
‘’Ένα βιβλίο χρήσιμο… οδηγός σε αυτή τη ζωή αναγνώστης μέσα από αυτό
τη ρημαγμένη από την κρίση, από τα άγχη της το εξαίρετο εγχειρίδιο είναι η
αποδοτικότητας και της αποτυχίας’’, όπως έγραψε ανακάλυψη και κατανόηση
ο Roberto Saviano στην κριτική του. Αποτελέι ένα της χρησιμότητας διάφορων
μανιφέστο του 21ου αιώνα αφού διαπραγματεύεται “ασήμαντων” πληροφοριών, είτε ως ατομική
την υποβάθμιση των ανθρωπιστικών σπουδών διασκέδαση, είτε ως σπουδή, είτε ακόμα και ως
στις μέρες μας καθώς και όλα τα παρακλάδια μελλοντικό επάγγελμα. Οι Θετικές Επιστήμες και
των «άχρηστων» γνώσεων που έτσι εύκολα η Τεχνολογία μπορούν να παράγουν εφαρμογές οι
προσπερνάμε λίγο πολύ όλοι θέλοντας να οποίες διευκολύνουν τη ζωή μας. Ωστόσο, τίποτα
προλάβουμε τις ραγδαίες εξελίξεις της τεχνολογίας δεν θα γεμίσει το πνεύμα μας περισσότερο, δεν θα
στη ζωή μας καλλιεργήσει τη φαντασία μας, δεν θα μας ανοίξει
Μετά από χρόνια έρευνας και περισυλλογής, ο καινούρια, κρυφά μονοπάτια του μυαλού από ένα
συγγραφέας κατάφερε να τονίσει σε αυτό τον οδηγό καλό βιβλίο. Η λογοτεχνία είναι απαραίτητη όσο
τη χρησιμοθηρία της γνώσης που επικρατεί, δηλαδή και το αλάτι!
την τάση οποιαδήποτε γνώση δεν προσφέρει κάποιο
κέρδος σε αυτόν που την αποκτά να θεωρείται απλά
άχρηστη. Μέσα από έξυπνες παρομοιώσεις και
σύντομα διδακτικά παραδείγματα από την ιστορία
της ανθρωπότητας, μας δίνει να καταλάβουμε
πως τόσο η μελέτη της λογοτεχνίας όσο και της
ποίησης στη ζωή μας, όχι μόνο είναι απαραίτητη
για καλλιέργεια του μυαλού και της διάνοιας του
ανθρώπου αλλά μπορεί και να του προσφέρει τόσο
πνευματικά όσο και υλικά οφέλη από εκεί που δεν
το περιμένει.
Το βιβλίο χωρίζεται σε τρεις ενότητες, αρχίζοντας
από τη χρήσιμη αχρηστία της λογοτεχνίας.
Έπειτα, ακολουθεί το δεύτερο μέρος με τίτλο:
«Το Πανεπιστήμιο-Επιχείρηση και οι φοιτητές-
πελάτες» και τέλος, το τρίτο
μέρος με τίτλο «Η ιδιοκτησία
σκοτώνει: dignitas homi-
nis, αγάπη, αλήθεια.»
Επιπλέον, στο τέλος του
βιβλίου περιλαμβάνεται
και να δοκίμιο του Abra- 11
 Δημιουργική Γραφή
“Tristan” Άσε με
Αναστασία Τούντα, ΨΥΧ 2ο Της Δήμητρας Χριστοδούλου, ΨΥΧ 2ο
I was in the darkness
Believed the sun would never shine Ελευθέρωσέ με,
Losing my mind in this madness Βγάλε με σ’ έναν κήπο να περπατώ,
All alone, no one by my side ν’ ανασαίνουν τα λουλούδια.
Then you came with your bright smile Ελευθέρωσέ με,
You chased down the shadows and Βάλε με σε σκοτεινή σπηλιά
brought light in my life να κοιτάζω τον ήλιο.
My blind eyes would look for you in ev- Οι πατούσες μου ν’ αγγίζουνε
ery place την αμμουδερή ελευθεριά.
Everywhere I went I would search for Ρίξε με στη θάλασσα
your face Χωρίς πειρατικά καράβια!
Slowly, my frozen heart started beating Τα ψάρια ελεύθερα
again να σπρώχνουνε τα κύματα.
Your presence healed every pain Κλείνοντας τα μάτια να βρίσκομαι
Like a drug, you became my addiction στον κήπο σου.
Like star-crossed lovers, we’d write our fic- Οι πεταλούδες να παίζουνε με τις ψυχές.
tion Ελευθέρωσέ με
I would be your Isolde, you would be my σ’ έναν κόσμο χαμογελαστό.
Tristan Τύλιξέ με σε λευκό σεντόνι.
I felt thousands of lives passed among Άσε με,
Your skin burnt me like ice and fire so άσε με να ζήσω
that I could not stand να ζήσω λίγο ελεύθερη.
But only your arms felt like home

Homo stultus
Αναστασία Αλεξοπούλου, ΕΠΑ-Π, 2ο έτος

Αχ βρε ανόητε άνθρωπε Την αγκαλιά ανόητε άνθρωπε

Πολύ την υποτίμησες τη στιγμή Πολύ την υποτίμησες
Και το χρόνο Τόσο που δεν σκέφτηκες
Καθόλου σωστά δεν υπολόγισες Πως θα σου λείπει
Κι άλλες στιγμές θα έρθουν σκέφτηκες
Και πως ο χρόνος θα σας φέρει Αχ ανόητε άνθρωπε
Πολύ συντομα κοντά Πολύ την υποτιμάς τη ζωή σου!

12
Ποίηση

Ποιήματα
για την ποίηση και για τους ποιητές

ΔΕΝ ΕΙΜΑΣΤΕ ΠΟΙΗΤΕΣ ΣΗΜΑΙΝΕΙ... Η ΠΟΙΗΣΗ ΔΕΝ ΜΑΣ ΑΛΛΑΖΕΙ

του Γιώργου Σαραντάρη του Νίκου Αλέξη Ασλάνογλου

Δεν είμαστε ποιητές σημαίνει φεύγουμε, Η ποίηση δε μας αλλάζει τη ζωή

σημαίνει εγκαταλείπουμε τον αγώνα,
παρατάμε τη χαρά στους ανίδεους,
τις γυναίκες στα φιλιά του ανέμου
και στη σκόνη του καιρού.
Σημαίνει πως φοβόμαστε
και η ζωή μάς έγινε ξένη,
ο θάνατος βραχνάς.
το ίδιο σφίξιμο, ο κόμπος της βροχής
η καταχνιά της πόλης σα βραδιάζει
Δε σταματά τη σήψη που προχώρησε
δε θεραπεύει τα παλιά μας λάθη
Η ποίηση καθυστερεί τη μεταμόρφωση
κάνει πιο δύσκολη την καθημερινή μας πράξη.

ΤΑ ΑΝΤΙΚΛΕΙΔΙΑ
του Γιώργη Παυλόπουλου
Η Ποίηση είναι μια πόρτα ανοιχτή. Φτιάχνουν αντικλείδια. Προσπαθούν.
Πολλοί κοιτάζουν μέσα χωρίς να βλέπουν Η πόρτα δεν ανοίγει πια. Δεν άνοιξε ποτέ
τίποτα και προσπερνούνε. Όμως μερικοί για όσους μπόρεσαν να ιδούν στο βάθος.
κάτι βλέπουν, το μάτι τους αρπάζει κάτι Ίσως τα ποιήματα που γράφτηκαν
και μαγεμένοι πηγαίνουνε να μπουν. από τότε που υπάρχει ο κόσμος
Η πόρτα τότε κλείνει. Χτυπάνε μα κανείς είναι μια ατέλειωτη αρμαθιά αντικλείδια
δεν τους ανοίγει. Ψάχνουνε για το κλειδί. για να ανοίξουμε την πόρτα της Ποίησης.
Κανείς δεν ξέρει ποιος το έχει. Ακόμη
και τη ζωή τους κάποτε χαλάνε μάταια Μα η Ποίηση είναι μια πόρτα ανοιχτή.
γυρεύοντας το μυστικό να την ανοίξουν.

13
14
 01 02

03

Φωτ. 01: Εθελοντική δράση “ValeΔίνω” Φωτ. 06: Παρουσίαση “Μικρού πρίγκιπα” στα
Φωτ. 02: Ποιητική βραδιά Αγίου Βαλεντίνου Κυπριακά
Φωτ. 03: 8.Αντιπολεμική Ημερίδα με θέμα τον Φωτ. 07: Εργαστήρι Ρητορικής
Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο Φωτ. 08: Εργαστήρι Δημιουργικής Γραφής
Φωτ. 04: Ραδιοφωνική εκπομπή UCY Voice
Φωτ. 05: Ανάγνωση Παραμυθιών σε οίκο
ευγηρίας

04 05 06

07 08

16
Δράσεις
Ένας χρόνος παρέα με τον Όμιλο Λογοτεχνίας
Έχει περάσει ήδη ένας χρόνος από την στιγμή
που μια μικρή ομάδα πρωτοβουλίας ξεκίνησε
τις διαδικασίες για την επαναλειτουργία του
Ομίλου. Πλέον, ένα χρόνο μετά, αναπολούμε τη
σύντομη μεν αλλά τόσο όμορφη και δημιουργική
πορεία του Ομίλου μας. Εκατό σαράντα πέντε
φίλοι της λογοτεχνίας επιβιβαστήκαμε σε ένα
καράβι με κουπί μας την αγάπη μας για τη
λογοτεχνία για υπέροχα ταξίδια.
Τι όμορφο πράγμα να ανταλλάζεις απόψεις
για την προσωπική σου ματιά πάνω σε ένα
ποίημα ή ένα μυθιστόρημα. Να σχολιάζεις μαζί
με καινούργιους φίλους το πάλεμα σου με τις
λέξεις, τις ιδέες και τις μορφές. Κάτι τέτοιο
γίνεται σε κάθε μας συνάντηση και είναι ώρα να
κάνουμε μια σύντομη αναδρομή των δράσεων
μας το πρώτο εξάμηνο λειτουργίας μας.
Πρώτη μας συνάντηση στη χειμωνιάτικη
ζεστασιά της Πανεπιστημιούπολης ήταν
το εργαστήρι δημιουργικής γραφής με
εμψυχώτρια την κυρία Γιώτα Δημητρίου, η
οποία μας χάρισε ένα απολαυστικό τρίωρο
γεμάτο με τεχνικές της γραφής, μυστικά που
γεννούν την έμπνευση, τακτικές που βοηθούν
την φαντασία και άλλα πολλά.
Επειδή στην ερώτηση για το πού χύθηκε το
περισσότερο μελάνι στην λογοτεχνία θα
απαντούσαμε σύσσωμοι στην αγάπη και στον
έρωτα, η ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου δεν θα
μπορούσε να αφήσει τον Όμιλο Λογοτεχνίας
αμέτοχο. Βοηθήσαμε τους συμφοιτητές να
κάνουν όμορφες ποιητικές αφιερώσεις μαζί με
τα υπέροχα δωράκια που ετοίμασε ο Όμιλος
Εθελοντών Φοιτητών για φιλανθρωπικό σκοπό
ενώ το βράδυ παρέα με ζεστή σοκολάτα
συναντηθήκαμε στο φιλόξενο UC Hall για μια
όμορφη ποιητική βραδιά, που ο καθείς διάβασε
αγαπημένα ερωτικά ποιήματα, είτε κλασικά
είτε προσωπικές μας δημιουργίες.
Τον Μάρτιο είχαμε την τιμή να έχουμε μαζί
μας τον Δρ Ανδρέα Σεραφείμ και πολλούς
Του Θεοφάνη Παναγή, ΒΝΕΣ 4ο
ρητορολάγνους σε ένα διαδραστικό εργαστήρι
ρητορικής που είδαμε τη λογοτεχνία στη
σύγχρονη πολιτική επικοινωνία και στο
δικαστήριο. Επίσης, είχαμε τη χαρά να
συζητήσουμε με τον κύριο Ιάκωβο Χατζηπιερή
την διαδικασία μεταφοράς του αγαπημένου
μας Μικρού Πρίγκιπα στην κυπριακή διάλεκτο.
Τον Απρίλιο προσεγγίσαμε μια άλλη πτυχή της
λογοτεχνίας: τη λογοτεχνία και γενικότερα τις
τέχνες ως σφουγγάρι της ιστορικής πορείας
της ανθρωπότητας. Παρακολουθήσαμε την
ημερίδα με θέμα: «Οι δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι
στη Λογοτεχνία», στην οποία συμμετείχαν
εκλεκτοί καθηγητές αλλά και φοιτητές
των τμημάτων Νεοελληνικής Φιλολογίας
και Ιστορίας. Εμπνευστήκαμε από τη δίνη
του πολέμου και το αντιπολεμικό μήνυμα
διάφορων ποιημάτων και δημιουργήσαμε
εικαστικούς πίνακες και κατασκευές, ενώ
παρακολουθήσαμε και την ταινία «Το αγόρι
με τις ριγέ πιτζάμες».
Σαν τελευταία δράση αφήσαμε την πιο
συγκινητική εξόρμηση και αφήσαμε τη
λογοτεχνία να λειτουργήσει ως μια ένεση χαράς.
Επισκεφθήκαμε τις λατρεμένες γιαγιάδες
και τους αγαπημένους παππούδες μας στο
γηροκομείο «ΕΣΤΙΑ» και δραματοποιήσαμε
το κυπριακό παραμύθι «Η Κουτσουκουτού»
χαρίζοντας στιγμές γέλιου μαζί με τραγούδι
και χορό.
Να μην ξεχάσουμε βέβαια και τις
δεκαπενθήμερες ραδιοφωνικές εκπομπές μας
στον UCY Voice παρέα με την Ελευθερία
Κελεκίδου, η οποία μας κρατούσε συντροφιά
με υπέροχα λογοτεχνικά θέματα, ποιήματα
και μουσικές.
Συνεχίζουμε με την ίδια δυναμική και τη νέα
ακαδημαϊκή χρονιά: Εργαστήρια, ποιητικές
βραδιές, ημερίδες, προβολές ταινιών και
εξορμήσεις θα αποτελέσουν το μωσαϊκό μιας
ποιοτικής φοιτητικής ζωής. 17