‫فیزیک هسته‬

‫‪1‬‬
 ‫فیزیککککک هسککککته ات هسییککککماا هسککککت اه کککک‬
‫عن صکککمیده نت جتیآککک ژی اجکککمآ تیککک ن ژتان‬
‫یش ن‪ ،‬بحث یدند‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫هسییککماا هسککت ت ککک جم شادککه یشکک ن کککه نت‬
‫هسککت اه ک ی هسییککم ب ا ک ن بی یککد‪ .‬ایککت هسیی کماا‬
‫ا د ی ناتن ه خک ت دکدی یکک هدکدان تاا ات‬
‫هسته ش ی یدآ ددی یک هددان تاا بک هسکته‬
‫ب دد‪ .‬نت ابتدا هست اه ی تا تن ط لده دکمات‬
‫یدهیم‪.‬‬

‫‪3‬‬
‫هستت متش لتتز تروتونه هو تتوتهتو ه نهو تتوت‬
‫رستتکمتبوومتوزل هو وتو وت ودتش لهود‪.‬‬

‫‪4‬‬
 ‫آمکککک و ومشه ج کککک ش جی همشج کککک بنکککک ی ت کککک‬
‫اهککک م ش هن ککک هدکککدان ومشه ج ککک جم کککم اهککک م‬
‫ج یده یش ن‪ .‬طمت اتای سم ل یکک عن کم‬
‫ب ت ه ش جم م اه م دمات یل است‪.‬‬

‫‪5‬‬
‫‪ ( A‬ک لۀتر هشیت)‬
‫‪ ( Z‬وشبنتر هشیت)‬ ‫‪x‬‬
‫‪6‬‬
‫روتوشبنتر تهشیت دتدردتونه هو توتهتشهتد تتت تکت‬
‫عوصتتتنتدنتلتتتده د تتت یتش لتتتهد‪ .‬بطهنشثتتتو ‪:‬‬
‫وشبنتر هشیتکنو هی ‪ 36‬رستتتکتمتولتویتش دهتدت‬
‫عوصتتنتستتیتهللتتمتدنتلتتده تدهنروتتیتعووصتتنت‬
‫رستتهت‪ 36‬ونه هیتدنتهس متدرند‪.‬‬

‫‪7‬‬
 ‫روتهویتر تتهشیت دتتدردتو ه نهو تتوت د ت یتش ل تهد‬
‫طهن زمتروتهویتر هشیتوشبتنتر تهشیتنرت ین تقت‬
‫ش زو م‬

‫‪8‬‬
‫ح س ا تانتف تن جش ی نان ه دد و هسکته‬
‫‪14‬‬
‫اه ی هک بزتتتکم ات وکدشن ‪ 10 m‬جمکم ب دکد‪.‬‬

‫نت فیزیککک هسککته بککما اجککداته تیککم دککد و‬

‫هسته ات فیمتک تم یک فم کم اسکت نه یشک ن‪.‬‬

‫‪15‬‬
‫‪ fm  10 m‬ی دد‪.‬‬ ‫‪9‬‬
 ‫‪56‬‬
‫ثککک ل‪ Fe :‬هسکککته اهککک ی ژهکککت اسکککت‪ .‬هدکککدان‬
‫‪26‬‬

‫ژجما هدییت نید؟‬ ‫ومشه ج ش جی همشج‬

‫‪10‬‬
‫طمت اتایه تاا نت هسته‪ :‬بکما ایکت نرک ت‬
‫ت ه نت دسمت ب ال سکمت پکو ش پک ت ژی نت‬
‫دسمت و ییت سمت پو ج دته یش ن‪.‬‬

‫‪11‬‬
 1 1 0
1 p n
0 1 e
‫تانی فدککک لم‪ :‬ات هسکککت اه ککک یکککک هدکککدان‬
‫عن صککم تاا ش اجککمآ جک میم بطک ت ط یدککم‬
‫خ ت یش ن ه ایت ودیکده بنک ی تانی فدک لم ش‬
‫عن صککم ککه ایککت خ صککیت تا نادککته ب دککند‪،‬‬
‫بنک ی تانی فدک ل شیک تانی ا تیککش یک ن یشک جد‪.‬‬
‫ث ل م عن صم تانی فد ل یک تاجیم اسکت که‬
‫ات ژی نت ط بککککت بککککما هککککداش سککککمط ج ش‬
‫هسکککت ش‬ ‫همچنککک ی بکککما ه لیکککد سکککوو‬
‫ه لید اجمآ بمدم است نه یش ن‪.‬‬ ‫‪13‬‬
‫هونیتبزن ترهل یت‬
‫ک ش ودرویترستتکمت‬
‫ود دۀتنرد هترک فت‬
‫نرتکلفتکند‪.‬‬

‫‪14‬‬
‫بزن تشلوهدهتکندتکمتوشکت هنرو متبوالیتفلمت‬
‫عزوسیتلزمتهوتنرت هل دتکندهترست‬

‫‪15‬‬
16
‫‪Marie Sklodowska Curie‬‬

‫شونیتک هنیتخوص تتنرد هرک ف نرت‬

‫دنتعووصنتوهلهو متهتنرد متو وت‬
‫کلفتکند‪.‬‬

‫‪17‬‬
‫ود دۀتخنهجتذنرتتهترونژیتتروتر هش ویت کت ددردتعووصن‬
‫هسطتشونیتک هنیتنرد هرک ه یتوومتگذرل متلد‪.‬‬

‫‪18‬‬
‫سو وسدرو وتشطولدوتتب ل نتنرترولومتدردهتهتسمتوهعت‬
‫وبشتنرتتکلفتکندود‪ .‬نردنفهندتوومتسمتوهعت وبش‬
‫کلفتلدهتنرتذنۀترلیوت‪،‬تذنۀتب وتهتلدوعتگوشوتگذرلت‪.‬‬

‫‪19‬‬
‫ات جرککم پ ک تۀ تف ال ک ناتا پ ک تۀ ث ککت ‪،‬‬

‫تف بیتککک ناتا پککک تۀ ن کککم ش دکککد و ت ککک‬

‫بدشی پ تۀ ی دد‪.‬‬

‫‪20‬‬
‫تف ال ک بک ت ک ش تف بیتک بک‬ ‫ات جرککم خککمش‬

‫یت اجکد همز ک ی خک ت دک ن ا ک خکمش‬ ‫ت‬

‫همز ککککک ی تاا ال ککککک ش بیتککککک ات یکککککک ککککک نف‬

‫تانی فد ل ا د ی جداتن‪.‬‬
‫‪21‬‬
‫متکم‬ ‫تف ال ک دکدتا ج ک‬ ‫ات جرم ددتا ج ک‬

‫متکم جسک ت‬ ‫جس ت بکه بیتک ش بیتک دکدتا ج ک‬

‫بککه ت ک ناتن‪ .‬بن ک ا ال ک متککمیت دککدتا ج ک‬

‫تا ناتن‪.‬‬ ‫بیشتمیت ددتا ج‬ ‫شت‬

‫‪22‬‬
23
24
‫تانی ا تکککککک یتم ط یدککککککم‪ :‬ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻫﺴﺘﻪ ﻫﺎ ﺭﺍ‬
‫‪)Nuclear‬‬ ‫ﻣﺘﻼﺷﻰ ﺷﺪﻥ ﻫﺴﺘﻪ (‪Decay‬‬
‫ین نکککککککککککککککد‪ .‬ﻣﺘﻼﺷﻰ ﺷﺪﻥ ﻫﺴﺘﻪ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﻳﻚ‬
‫و نثککه ﻃﻴﺒﻌﻰ ﺑﺎﺷﺪ ﻭﻳﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻣﺼﻨﻮﻋﻰ‬
‫ﻭ ﺍﺟﺒﺎﺭﻯ ﺻﻮﺭﺕ ﭘﺬﻳﺮﺩ‪.‬‬

‫‪25‬‬
‫ﺩﺭ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺣﺎﻟﺖ‪ ،‬ﻭ ﻗﺘﻰ ﻳﻚ ﻫﺴﺘﻪ ﻣﺘﻼﺷﻰ ﻣﻰ‬
‫ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺩﺭﻧﺘﻴﺠﻪ ﺁﻥ ﺗﺸﻌﺸﻌﺎﺕ ﺑﻪ ﺍﺷﻜﺎﻝ ﺫﺭﻩ ﻫﺎ‬
‫ﻓﻮﺗﻮﻧﻬﺎ ﻭ ﻳﺎ ﻫﺮ ﺩﻭ ﻣﻰ ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺍﺯ هسککککته ﻣﺬﻛﻮﺭ‬
‫ﺑﺘﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫‪26‬‬
‫ﻫﺴﺘﻪ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﻣﺘﻼﺷﻰ ﺷﺪﻥ ﺑﻨﺎﻡ هسکککته ﺍﺻﻠﻰ ﻭ‬
‫ﻳﺎ هسته ﻣﺎﺩﺭ ﻭ هسکته ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪﻩ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻣﺘﻼﺷﻰ‬
‫ﺷﺪﻥ ﺑﻨﺎﻡ هسته ﺩﺧﺘﺮ ﻳﺎ ﻧﻮﺯﺍﺩ ﻳﺎ ﺩ ﻣﻰ ﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫‪27‬‬
‫هسککته هک ج و یککدات ناتا سککه جک و هک ب اجککد‬
‫کککه ع تهنکککد ات‪ :‬تودکککم دکککدی ال ککک ‪ ،‬تودکککم‬
‫ددی بیت ش خمش ف ه ج به ددل ادده ت ‪.‬‬

‫‪28‬‬
‫تودم ددی ب خمش ال ‪ :‬ته ال تشدل ات‬
‫نش ومشه ی ش نش جی همشی است ش د نل هسکته‬
‫اه ی هی ی ی ی دد‪.‬‬

‫‪29‬‬
 ‫تف ال ط ت یل جش ی نانه یش ن‪.‬‬

‫‪4‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪He‬‬ ‫‪2‬‬
‫هو‬
‫‪4‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪30‬‬
‫تف ال نش شاود جم م اهک م ش‬ ‫نت اثم خمش‬

‫پ ت شاود ت ک اهک م کم یشک ن‪ .‬بنک ا یکک‬

‫د کل خک ن نت‬ ‫عن م به یک عن م نش خ جک‬

‫ادشل ه دیل یش ن‪.‬‬

‫‪31‬‬
32
‫ته ال ک ط ک ت یککل جش ک ی نانه‬ ‫د نلککه خککمش‬
‫یش ن ‪.‬‬

‫‪ ‬‬
‫‪4‬‬ ‫‪A 4‬‬
‫‪A‬‬
‫‪Z‬‬ ‫‪X ‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪Z 2‬‬ ‫‪Y‬‬
‫‪33‬‬
‫تودم ددی ب خمش بیت ‪ :‬خمش ته بیتک ات‬
‫هسته اشلیت تن تانی ت یتم بک ن که بیدکمل‬
‫شکککک هده ککککمن‪ .‬ته بیتکککک نت هسککککته ب کککک تا‬
‫ط یدم شا ن جداتن‪ .‬ایکت ته نت اثکم ه کدیل یکک‬
‫جی ک همشی بککه ومشه ک ی نت هسککته ه لیککد یش ک ن‪.‬‬
‫ته بیت جند الدتمشی ناتا پ ت ‪ -1‬ش ت که‬
‫ص م ی دد ش ط ت یل جش ی نانه یش ن‪.‬‬
‫‪34‬‬
‫تف بیت ط ت یل جش ی نانه یش ن‪.‬‬

‫‪0‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪e‬‬ ‫هو‬ ‫‪0‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪‬‬
‫‪35‬‬
 ‫نت اثککم خککمش ژی ت ک اه ک م هسییککم جمیدنککد ا ک‬
‫کم ی بکد‪ .‬بنک ا یکک‬ ‫جم م اه م یک شاود افزای‬
‫عن م به یکک عن کم بدکدهم ات خک ن نت اکدشل‬
‫ه دیل یش ن‪.‬‬

‫‪36‬‬
37
‫ته بیت ک ط ک ت یککل جش ک ی نانه‬ ‫د نلککه خککمش‬
‫یش ن ‪.‬‬

‫‪ ‬‬
‫‪0‬‬
‫‪A‬‬
‫‪Z‬‬ ‫‪X ‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪A‬‬
‫‪Z 1‬‬ ‫‪Y‬‬
‫‪38‬‬
‫تودککم دککدی بکک خککمش ت کک ‪ :‬ادککده ت کک ات‬
‫هسکککته هککک بکککم ث ککک ا خککک ت یشککک ن‪ .‬نت اثکککم‬
‫خمش ادده ت هسته بک ث ک ا یشک ن ا ک نت‬
‫جم ککککم اهکککک م ش ت ککککه اهکککک م هسییککککم ایآکککک ن‬
‫جمیش ن‪.‬‬

‫‪39‬‬
‫طک ت یکل جشک ی نانه‬ ‫د نله خمش ادده ت‬
‫یش ن ‪.‬‬
‫‪A‬‬
‫‪Z‬‬ ‫‪  X‬‬
‫‪X ‬‬ ‫‪A‬‬
‫‪Z‬‬
‫‪40‬‬
41
‫یککل‬ ‫هسییککم هسککت‬ ‫عککوشه بککم هسییککماا فک‬

‫جیز شا ن ناتن‪.‬‬

‫‪42‬‬
‫اتم ومشه ی هآزیه د ن‪ ،‬یک جی همشی ش یک‬

‫وکککک تیتمشی و صککککل یشکککک ن‪ .‬نت اثککککم خککککمش‬

‫و تیتمشی شتی اه م هسییم جمیدنکد ا ک جم کم‬

‫اه م یک شاوکد کم یشک ن بنک ا یکک عن کم‬

‫بکککه عن کککم یکککک خ جکککه د کککل خککک ن نت اکککدشل‬
‫ه دیل یش ن‪.‬‬ ‫‪43‬‬
‫و تیتمشی ط ت یل جش ی نانه یش ن‪.‬‬

‫‪0‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪e‬‬ ‫هو‬ ‫‪0‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪‬‬
‫‪44‬‬
‫ته وک تیتمشی طک ت یکل جشک ی‬ ‫د نله خمش‬
‫نانه یش ن ‪.‬‬
‫‪0‬‬
‫‪A‬‬
‫‪Z‬‬ ‫‪X ‬‬
‫‪ e‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪A‬‬
‫‪Z 1‬‬ ‫‪Y‬‬
‫‪45‬‬
‫جکککککیم عمکککککم ‪ :  Half Life ‬ع ککککک تا ات کککککدهم‬

‫است ه نت ژی جیمکم ات یکک ک نف تانی ا تیکش بکه‬

‫یککک ک نف نش ککم ه ککدیل د ک ن‪ .‬جککیم عمککم هککم ک نف‬

‫تانی ا تیش ت شا است‪.‬‬

‫‪46‬‬
‫بدد ات جیم عمم‪ ،‬جیمم نف اشلم بک دم یم جکد‪.‬‬

‫بدکککد ات جکککیم عمکککم بککک تهم جیمکککم ات جکککیم ککک نف‬

‫تانی فد ل ب دم یم جد‪.‬‬

‫‪47‬‬
 ‫‪14‬‬
‫سکک ش بککه‬
‫‪6‬‬ ‫‪C‬‬ ‫بط ت ثکک ل‪ :‬جککیم عمککم‬

‫‪ 5730‬س ل اسکت‪ .‬اتکم ‪ 100 gr‬ژجکما نادکته‬

‫ب دککیم‪ ،‬بدککد ات ‪ 5730‬سکک ل ‪ 50 gr‬ژی بکک دم‬

‫یم جککد‪ .‬بدککد ات ‪ 5730‬سک ل ‪ 25 gr‬ژی بک دم‬

‫یم جد‪.‬‬ ‫‪48‬‬

100 gr
50 gr
25 gr

49
‫تانی ا تککک یتم کککن عم‪ :‬ع ککک تا ات هدککک وهم‬
‫اجد ه به ص تا ن عم یکک عن کم بک شاتن‬
‫جمکککک نی دککککد ع ا ال کککک ‪ ،‬بیتکککک ش یکککک ومشهکککک ی ش‬
‫جیککک همشی بم ککک تن یشککک ن‪ .‬اشلکککیت هد کککل تانیککک‬
‫ا ت ک یتم ککن عم ه سککف تانتف ک تن ااککما د کد‪.‬‬
‫تانتف تن جک یتمشات تا ه سکف تاا ال ک بم ک تن‬
‫من ه نت جتیآک ژی ژ سکیآت ش ومشهک ی و صکل‬
‫دککد‪ .‬تاا ککم ک تن اسککت نه نت تانی ا تک یتم‬
‫ن عم ال ش جی همشی اجد‪.‬‬ ‫‪50‬‬
‫پ نشیک بمی یم تا ه سف تاا ال بم ک تن کمن‬

‫ککککه نت جتیآکککک بم کککک تن ژی کککک تبت ش جیکککک همشی‬

‫و صل دد‪.‬‬

‫‪51‬‬
 ‫‪ Fission ‬‬
‫اجشککق هسککته‪ :‬ع ک تا ات ددسککتت اه ک‬
‫پک اسکت‪.‬‬ ‫بزتگ ش ه دیل ژج به اه‬
‫اجشکککککککککککککق نش مو کککککککککککککه یکککککککککککککل تا ناتن‪.‬‬
‫‪ -1‬هد کککل یکککک اهککک ی بککک جیککک همشی کککه هسکککته‬
‫تا بککککککککککککککککککککککم ث کککککککککککککککککککککک ا یسکککککککککککککککککککککک تن‪.‬‬
‫‪ -2‬ه لیککککد جی همشج کککک ابکککک فم ککککه ب عککککث‬
‫اجشکککککککککککق سککککککککککک یم اه ککککککککککک یشککککککککککک ن‪.‬‬

‫‪52‬‬
‫ت جیدککه یککک اهک ی یک تاجیم تودککم یشک ن نش‬
‫شیککک سکککه جیککک همشی نیلکککم جیکککز ه لیکککد یشککک ن‪.‬‬
‫ه لید دکده سک یم اه ک یک تاجیم‬ ‫جی همشج‬
‫تا تودککککم سکککک خته ش هد ککککل تجآیککککم شادککککه‬
‫یش ن‪ .‬بما ایندکه هد کل تجآیکم انا که ی بکد‬
‫ب ید تی ت ت بکزتگ ب دکد هک جی همشج ک ه لیکد‬
‫دده بت اجند به اوتم ل تیک ن بکه هسکته اه ک‬
‫ی تاجیم بمخ تن نند‪.‬‬
‫‪53‬‬
54
55
56
57
‫هسککته یککک قککدات ت ککه بککه اجککمآ‬ ‫نت اجشککق‬

‫ه دیل یش ن ه اجمآ و صل دکده ات تابطک‬

‫‪ E  mc‬ح س ه یش ن‪.‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪58‬‬
 ‫شب دککدی ‪ :  Fusion ‬اهح ک ن هسککته هکک‬

‫س ک ک بن ک ی شب دککدی ی ک ن یش ک ن‪ .‬ایککت ج ک و‬

‫هد ککککککل نت نتاکککککک ا وککککککماتا بسککککککی ت ب نککککککد‬

‫ا د ک ی وککایم اسککت‪ .‬بط ت ث ک ل‪ :‬نت ژفت ک ب ایککت‬

‫ج و هد ل اجآ ی یش ن‪.‬‬ ‫‪59‬‬

60
 ‫شدتکککم نش هسکککته سککک ک بککک یلکککدیلم هم یککک‬
‫یش جد ش هسته سنلیت تا ه لیکد یدننکد‪ ،‬نت‬
‫ایککت ص ک تا ت ککه هسککته ه لیککد دککده متککم ات‬
‫ت که بکه‬ ‫آم و ت ه ه اشلم اسکت‪ .‬ک ه‬
‫اجککککمآ ه ککککدیل یشکککک ن ککککه ه سککککف تابطکککک‬
‫‪ E  mc 2‬قدات ژی نتی فت یش ن‪.‬‬

‫‪61‬‬
‫تی ت ت هست ‪ :‬تی ت ت هست ع ک تا ات‬
‫تیکک ت ت اسککت ککه کک ان سکک خت ژی بآکک‬
‫غککک ل سکککن ‪ ،‬ج کککت ش تککک ت عن کککم یککک تاجیم‬
‫ی دککککد‪ .‬نت تی ت تهکککک هسککککت یکککک تاجیم‬
‫ه سف جی همشی بم تن ی یشک ن ش نتجتیآکه‬
‫ژی یک قدات تی ن اجمآ ه لید یش ن‪.‬‬

‫‪62‬‬