Professional Documents
Culture Documents
www.allametabatabai.com
ُبثٲ 978-964-470-050-7
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
Isbn 978-964-470-050-7
مؤلف:
*
دفتش اًتطاسات اسالهی
ّابستَ بَ جاهعَ هذسسیي دْصٍ علویَّ قن
مطالب» «فهرست
ارڀبٹ ام مڃـٷی ٣ټی« »١څ اُبكڇ اڍ ثڈ ُؾٔیت كڅعبڃی څ ٿٰبٽ ٣ټڀی اڅ 25
ڃڀچڃڈ ډبیی ام ًؾڄبځ ٣ټی« »١پیلاٿچځ ثلؽی ام ٿٌبئٺ ٫ټٌ٬ڈ اٻڊی 39
*ٿـؽٺ
ٔ٫ ٺ اڅّٹ :كڅٍ تغٰیٮ څ كاڇ څٓچٹ ثڈ عٰبیٮ ٣ټڀی څ اُبكڇ ثڈ ٷ٬تبك ٣ټی«41 »١
ٔ٫ ٺ ًچّٽ :تچعیـ عٰیٰی څ ڃٰٺ پبكڇ اڍ ام ًؾڄبځ ٣ټی« »١ؿك ایڂ ؽٔچّ 53
ٔ٫ ٺ صڊبكٽ :تغٰیٰبتی كار ٢ثڈ تچعیـ څ ُلط ًؾڄبځ ٣ټی« »١څ ٛلط یٲ ًټٌټڈ
ٔ٫ ٺ پڄزپ :ؿك ٣ـٽ اٿٴبځ ُڄبؽت فات ثبكڍ ت٤بٻی څ تچٗیظ ٣ټپ ؽـا ثڈ ٿبًچڍ څ ٣ټپ
ٿبًچڍ ثڈ اڅ 61
63 ٔ٫ ٺ ُِپ :ؿك ثیبځ پبكڇ اڍ ام ٓ٬بت ٳڀبٻیّڈ اٻڊی څ ٳالٽ ٣ټی« »١پیلاٿچځ آڃڊب
64 ٔ٫ ٺ ډ٬تپ :ؿك ٓ٬بت حجچتی څ ًټجی ثبكڍ ت٤بٻی
84 ٔ٫ ٺ ًینؿډپ :ٿ٤ڄبڍ اًتٜب٣ت ثڄـٷبځ څ ثلكًی عـیج ٣جبیڈ
ٳڈ ثڈ «خبُلیّذ» ٿِڊچك ثچؿ ؛ څ ؿك ٔ٣لڍ ٳڈ ؿك ٿیبځ ٯچٽ ٣لة ،ډیش ڃِبڃی ام ؿاڃَ څ تڀـّځ
پیبٿجل اٳلٽ«ّ» ٿإٿچكیت یب٫ت تب آځ ٳڈ ٯچٽ ًلٳَ څ ربډٺ كا ثڈ كاڇ ډـایت څ ً٤بؿت
ـ کَ رْزیذ ّ ػجْدیّذ خبلك یکزب ثْد ـ كډڄڀچځ ًبمؿ .پي ام كًچٹ ؽـا«ّ» ٣ټی« »١ثڈ
٣ڄچاځ ربڃِیڂ ثڈ عٮّ اڅ ،ثب ڃِل څ پؾَ ًؾڄبځ عٴیڀبڃڈ څ ًلُبك ام ٿ٤بك ٩څ ٫ټٌ٬ڈ اٻڊی ،
«ػلی«ع»ّفلغفَ الِی» ڃبٿیـڇ ُـڇ اًت ،ثؾِی اك ًؾڄبځ عٴیڀبڃڈ ٣ټی« »١كا ؿك
ٿچٗچ٣بت ٿؾتټ ٪ڃٰٺ ،څ ثڈ كٿچم څ ؿٯبیٮ ُٸ٬ت اڃٸین آڃڊب پلؿاؽتڈ ،څ ٿتلرپ ٿغتلٽ ڃین ایڂ
ایڂ ؿ٫تل ،پي ام ثلكًی څ څیلایَ رـیـ ،آځ كا ؿك اؽتیبك ٣الٯڈ ٿڄـاځ څ ُی٬تٸبځ ٿ٤بك٩
اًالٿی ٯلاك ٿی ؿډـ.ثڈ اٿیـ آځ ٳڈ ٿچكؿ ٯجچٹ ؽـاڅڃـ ٿت٤بٹ ٯلاك ٷیلؿ.اځ ُبءاهلل
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ الزاسیبد.65:
هقذّهَ هتشجن
ایڂ كًبٻڈ ُلی ٪څ ٳتبة اكمڃـڇ ٳڈ ؿك ؿًت ؽچاڃڄـٷبځ ٷلاٿی ٯلاك ٷل٫تڈ ،یٴی ام
رنڅڇ ډبڍ ًڄٸیڂ څ ٷلاڃجڊب څ ام رڀټڈ كًبٻڈ ډبڍ ٿؾتٔل څ ٿ٬یـڍ اًت ٳڈ اًتبؿ ٣ټّبٿڈ
ٛجبٛجبیی ؿك مٿیڄڈ ډبڍ ٿؾتټ٣ ٪ټڀی څ ٿقډجی ثڈ كُتڈ تغلیل ؿك آٿـڇ اڃـ.
ڃبٽ ایڂ كًبٻڈ «٣ټی څ ٫ټٌ٬ڈ اٻڊی» څ ٿچٗچ ١ثغخَ ـ صڄبځ ٳڈ ام ڃبٽ آځ پیـاًت ـ
ٿٜبٻت څ ٿٌبئٺ ٫ټٌ٬ی څ ٿجبعج اٻڊی اًت ٳڈ ؿك الثالڍ ًؾڄبځ ٣ټی« »١آٿـڇ څ ٯلځ ډب ؿك
ٿٜبڅڍ ٳتبة ډب ٿغ٬چ ٝٿبڃـڇ څ ٳڀتل ٳٌی ثڈ كٿچم څ ؿٯبیٮ آځ ډب پی ثلؿڇ اًت.
صڄـ ًبٹ پیَ ٿچٯ٤ی ٳڈ ڃنؿ ایِبځ ؿكى ٿی ؽچاڃـٽ څ ؿك رټٌبت ثغج تٌ٬یل څ ٫ټٌ٬ڈ
ُبځ عبٗل ٿی ُـٽ څ ؿك ؽچك اًت٤ـاؿٽ ام ؽلٿڂ ٿ٤بك ٩څ ٣ټچٽ آځ ُؾٔیّت كڅعبڃی څ ٿلؿ
اٻڊی ؽچُڈ ٿی صیـٽ ،كًبٻڈ ؽّٜی ٿنثچك ثڈ ؿًتپ كًیـ .ٿڂ ثیِتل ام یٲ ثبك آځ كا ؽچاڃـٽ څ
ؿك آځ مٿبځ تٔڀیپ ٷل٫تپ آځ كا تلرڀڈ ٳڄپ څ ؿك ٿٰـّٿڈ ٳتبثپ ( خِبى ثیٌی ّ خِبى
داسای ػلی«ع» ) ٳڈ تٰلیجبً ؿك ډڀبځ كُتڈ څ كار ٢ثڈ ډڀبځ ٿچٗچ ١كًبٻڈ ،تإٻی ٪یب٫تڈ ثچؿ ،
ؿكد ٳڄپ ٻیٴڂ ٿبڃ٤ی پیَ آٿـ ٳڈ ٿلا ام اڃزبٽ ٿٰٔچؿٽ ثبمؿاُت ،ٻقا كًبٻڈ كا ؿڅثبكڇ ثڈ ؽچؿ
اًتبؿ ثلٷلؿاڃـٽ.
ؿك آځ ډڄٸبٽ ٳڈ كًبٻڈ كا ٿی ؽچاڃـٽ ،اًټچة ثغج څ ًجٲ ڃٸبكٍ كًبٻڈ څ ڃین ٣بٻی
ثچؿځ ًٜظ ٿٜبٻت څ ٿغتچیبت آځ ،ٿلا ٫چ٭ اٻ٤بؿڇ تغت تإحیل ٯلاك ؿاؿڇ څ ٿبیڈ ُٸ٬تی څ ا٣زبة
ٿڂ ُـڇ ثچؿ ؛ میلا ایڂ كًبٻڈ ثب څٓ ٪اؽتٔبك څ ٳچصٴی عزڀَ ،ثڈ ؿكیبیی ثي ٣ڀیٮ ٿی ٿبڃـ
ٳڈ ؿك ٯ٤ل آځ ،اڃچا ١رچاډلات ٯیڀتی څ ٷلاڃٰـك ٳڈ ثب ٧چّ څ ٧یلڇ تڀبٽ ُـڃی ڃیٌت ،څرچؿ
ؿاُتڈ ثبُـ.
ایڂ كًبٻڈ ثڈ ٛچك ٳټی ډـ٫ ٩ټٌ٬ڈ څ ثڈ څیوڇ ډـ ٩څ ٿچٗچ٫ ١ټٌ٬ڈ اٻڊی كاكڅُڂ ٿی ٳڄـ
څ ڃین ٿی ٳچُـ ثیڂ ٫ټٌ٬ڈ څ ؿیڂ ډڀبډڄٸی څ څعـت ڃ٠ل ایزبؿ ڃڀبیـ څ ثب ثلاډیڂ كڅُڂ څ ؿالیٺ
ٯلّ ٰ٣ټی ،احجبت ٿی ٳڄـ ٳڈ ډیش ٷچڃڈ ت٘بؿ څ تڄبٯ٘ی ٿیبځ آڃڊب ڃیٌت ثټٴڈ آځ ؿڅ ؿاكاڍ ډـ٩
ام رڀټڈ ٿجبعج كًبٻڈ ٫« ،ټٌ٬ڈ اٻڊی اًالٽ یب ٳڀبٹ اًت .ٿاٻ ٪ٿغتلٽ ثب اًتبؿڍ څ
ٿڊبكت څیوڇ اڍ ثیبځ ٿی ٳڄـ ٳڈ صٸچڃڈ ٫ټٌ٬ڈ ام ٿلاعٺ اثتـایی ،كُـ څ ڃڀچ ٳلؿڇ څ ٿلاتت تٴبٿٺ
ؿك پبیبځ ٿٰـّٿڈ ،ٿاٻ ٪ارڀبٻی ام مڃـٷبڃی ٣ټی« »١كا ثبمٷچ ٳلؿڇ څ ثیبځ ؿاُتڈ اًت ٳڈ
ًؾڄبځ ٣ټی« »١پیلاٿچځ ٿ٤بك ٩اٻڊی څ ٿٌبئٺ ٫ټٌ٬ی ،رـاً ٿڄغٔل ثڈ ٫لؿ اًت څ رن ام
پي ام اتڀبٽ ٿٰـّٿڈ ،ٿاٻ ٪تٰلیجبً ًینؿڇ ٔ٫ٺ ام ٷ٬تبك ٷچڃبٷچځ ٣ټی« »١كا ؿك
ٿچٗچ٣بت ٿؾتټ ٪ٿچكؿ ثغج ٯلاك ؿاؿڇ څ ثیبڃبت ُیچا څ ٷڊل آًبڍ اٿبٽ ثڈ عٮ كا میڄت ثؾَ
ٿاٻ ٪ٿغتلٽ آڃضڈ كا ٳڈ ٣ټی« »١ؿك رڀټڈ ډبڍ ٳچتبڇ څ ٣جبكت ډبڍ ِ٫لؿڇ ؽالٓڈ ٳلؿڇ ،
ُلط څ ثٌ ٚؿاؿڇ څ ؿك پلتچ ٫ڊپ كڅعبڃی څ ؿك ًبیڈ ڃیلڅڍ ٫ٴلڍ څ فڅ٭ ٫ټٌ٬ی ،پلؿڇ ډبیی ام
كڅڍ ًؾڄبځ ٣ټی« »١ٳڄبك مؿڇ څ عٰبیٮ څ اًلاك څ كٿچمڍ كا آُٴبك ًبؽتڈ اًت.
ؽچاڃڄـڇ ٣نین! اٷل ؿك ٿٜبٻت ایڂ كًبٻڈ ؿٯّت ٳڄـ څ ثب ڃ٠ل ٣ڀیٮ ؿك الثالڍ ُلط څ
تچٗیغبت ٿاٻ ٪ٷلاڃڀبیڈ تچرّڈ ؽبّ ٿجقڅٹ ثـاكؿ ،ٯ٘بڅت ؽچاډـ ٳلؿ ٳڈ ؿك ایڂ كًبٻڈ
ٳچصٲ ،عٰبیٰی ثي اكمڃـڇ څ ٷلاڃٰـك ڃڊ٬تڈ ُـڇ اًت څ ٳاٻ ٪ثنكٷچاك ،ؿك ًؾڄبځ ٣ټی« »١ثڈ
كٿچم څ اًلاكڍ ثي ُٸ٬ت اڃٸین څ ٣بٻی ثلؽچكؿڇ اًت ٳڈ پیَ ام ٣ټی« »١آځ عٰبیٮ رڀټٸی
ایڂ ِ٣ٮ څ ٣الٯڈ ثڈ ایڂ كًبٻڈ ؿك ا٣ڀب٭ ؿٹ ٿڂ ٿبڃڄـ آتِی ٳڈ میل ؽبٳٌتل پڄڊبځ ثبُـ ،
ثبٯی ٿبڃـڇ ثچؿ څ ډڀیِڈ ؿك آكمڅڍ ڃِل څ پؾَ آځ ثچؿٽ تب ایڂ ٳڈ ؿك ایڂ اڅاؽل ٫ ،لٓتی ؿًت
ؿاؿ تب ؿڅثبكڇ كًبٻڈ كا ام ٿ٠٤پ ٻڈ ٷل٫تپ څ آځ كا ثڈ ٫بكًی ثلٷلؿاڃـٽ څ ؽـا كا ُٴل ٿی ٷقاكٽ ٳڈ
ثڈ ڃِل ٣لثی څ ٫بكًی آځ ډل ؿڅ تچ٫یٮ یب٫تپ .ام ؽـاڍ ثنكٵ ٿی ؽچاډیپ ٳڈ ٿب كا تچ٫یٮ ٣ڄبیت
ډٌت ؛ میلا یٸبڃڈ صینڍ كا ٳڈ ڃ٠ل اڅ كا ثڈ ؽچؿ رټت ٿی ٳڄـ ،څاٯ٤یّت پـیـڇ ډب ًت څ ثي ؛
رن ثڈ آځ اٻت٬بت ڃـاكؿ څ ثڈ ٧یلآځ كڅ ڃڀی آڅكؿ څ ؿك عٰیٰت ؿك رڊبځ ؽبكد رن څاٯ٤یّت ،څرچؿ
ڃـاكؿ څډلصڈ ډٌتی ؿاكؿ څ ربٿڈ څرچؿ پچُیـڇ ،ؿاكاڍ څاٯ٤یّت ٿی ثبُـ.
پي عٴپ ثڈ څاٯ٤یّت څ ثبڅك ڃٌجت ثڈ څرچؿ ؽبكد " یؼٌی ایي کَ دس خِب ى خبسج چیض
ُبیی ّالؼب ً ُغزی داسًذ " ام ڃؾٌتیڂ ٣ټچٽ ثِلڍ څ ام آټی تلیڂ ٿ٤بك ٩اڃٌبڃی اًت ٳڈ تڀبٽ
ٓ٬بت څُلای ٚیٲ ٿٌإٻڈ ٗلڅكڍ څ ثـیڊی ؿك آځ رڀ ٢اًت ؛ ٿخالٌ ٳچؿٱ ڃچماؿڍ ثب اعٌبى
تبمڇ ا ڍ ٳڈ ؽـاڅڃـ ثڈ اڅ ثؾِیـڇ اًت ؛ اٷل ؿك عبالتَ ؿٯّت ٳڄیپ څ ډل ٷبڇ علٳبت اڅ كا ام
ڃؾٌتیڂ مٿبڃی ٳڈ ٯـٽ ؿك ربؿّڇ ڍ مڃـٷی ٿی ٷقاكؿ میل ڃ٠ل ثٸیلیپ ،ٿی ثیڄیپ ٳڈ ٷبډی پٌتبځ
ٿبؿك كا ثڈ ٣ڄچاځ ت٨قیڈ څ ٿی ٳیـځ ُیلڍ ٳڈ ثلاڍ اڅ ٫لاډپ آٿـڇ ٿی ٷیلؿ څ ڃین ثڈ ډڀیڂ ٧لٕ
اُیبڍ ؿیٸل كا ثڈ ؿډبځ ؽچؿ ڃنؿیٲ ٿی ٳڄـ ؛ اٿّب پي ام صڄـ ثبك تٴلاك ایڂ ٣ڀٺ ،رن پٌتبځ
اڅ ٳڈ ڃؾٌت ډڀڈ صین كا اّ٣پ ام ؽچكؿڃی ٿبڃڄـ ٿیچڇ څ ڃبځ څ ٧یل ؽچكؿڃی ڃ٠یل ًڄٶ ،
صچة څ آډڂ پبكڇ څ ٧یلڇ ثڈ ؿډبځ ٿی ثلؿ څ ٿی ؽچاًت آځ ډب كا ثؾچكؿ ،پي ام اڃـٱ مٿبڃی ،
رن صین ډبیی كا ٳڈ ٯبثٺ اٳٺ ډٌتڄـ ،ڃڀی ؽچكؿ څ ثڈ ٛچك رـّڍ ام ؽچكؿځ اُیبڍ ٧یل ٿإ ٳچٹ ،
آیب رن ایڂ اًت ٳڈ ڃؾٌتیڂ تچرّڈ ٳچؿٱ ثڈ څاٯ٤یّت اُیبء څ اعٌبًَ ڃٌجت ثڈ څاٯ٤یّت
اٿچك ،ؽچاڇ څ ڃب ؽچاڇ اڅ كا ثڈ تڀیین عٮ ام ثبٛٺ ٓ ،غیظ ام ؽٜب څؽالٓڈ ډل ُئ څاٯ٤یّت ؿاك ام
٧یلڅاٯ٤ی ،ڃبٷنیل ًبؽتڈ څ اڅ كا څاؿاك ٿی ڃڀبیـ ٳڈ ثڈ عٰیٰت ثضٌجـ څ ام ٧یل آځ كڅٷلؿاځ ُچؿ؟
ٿب اٷل ؿاٿڄڈ ڍ ایڂ ٿٜبٻ٤ڈ څ ٳبڅٍ كا تچً٤ڈ څ ٷٌتلٍ ؿډیپ څ ؿك اعچاٹ ا٫لاؿ اڃٌبځ ـ
ډل ٳڈ ثبُـ څ ؿك ډل ُلایٜی ٯلاك ٷل٫تڈ ثبُـ ـ تإٿّٺ څ ؿٯّت ٳڄیپ ،ؽچاډیپ ؿیـ ٳڈ آڃبځ ؿك تڀبٽ
ٿلاعٺ مڃـٷی ډڀیڂ كاڇ كا ٿی پیڀبیڄـ څ ؿائڀبً ؿك تڀبٽ ُئچڅځ مڃـٷی ؿكًت كا ام ڃبؿكًت څ عٮ
كا ام ثب ٛٺ ثبم ُڄبًـ .پي اڃٌبځ ؿك مڃـٷی ؽچؿ ډپّ څ ډـ٫ی ثنكٷتل ام ایڂ ڃـاكؿ ٳڈ ٿی ٳچُـ
ؿصبك اُتجبڇ څؽٜب ڃِچؿ څ اٿل ثبٛٺ څ ثی عٰیٰت څ څاٯ٤یّت ڃٸیلؿ .ډڀضڄیڂ اًت عبٹ ٿټّت ډب ڍ
ٷقُتڈ.
اٷل ٿب ثڈ آڃضڈ ؿك تبكیؼ ام آڃبځ حجت څ ٗج ٚٷلؿیـڇ ٿلار٤ڈ ٳڄیپ څك٫تبك څ آؿاة څ آڃضڈ
كا ٳڈ آحبك څ ٿیلاث ډبڍ آڃبځ ثڈ ؿالٻت ؿاكؿ ،ٿچكؿ ثلكًی ٯلاك ؿډیپ ،ؽچاډیپ ؿیـ ٳڈ كڅٍ آڃبځ
ؿك مڃـٷی ٫لؿڍ څ ارتڀب٣ی رن آځ ٳڈ آٿـ ڃجچؿڇ اًت .آڃبځ ڃین ؿك ایڂ ٓـؿ ثچؿڇ اڃـ ٳڈ څًیټڈ اڍ
ثـًت آڅكڃـ تب عٰبیٮ كا ام اُیبڍ ثی عٰیٰت ـ ٳڈ اعیبڃبٌ ٿیبځ آځ ډب اُتجبڇ كػ ٿی ؿډـ ـ ثبم
ُڄبًڄـ څ پي ام ثـًت آڅكؿځ صڄیڂ ٿیناڃی ،رن ثڈ آڃضڈ آځ كا عٮ څ ؿكًت ؿكیب٫تڈ ثچؿڇ اڃـ ،
صڄٶ ڃڀی مؿڃـ څ ثڈ ٧یل آڃضڈ ؿك ڃتیزڈ رٌتزچ څ ت٬غّْ ثڈ آځ كًیـڇ څثڈ ٣ڄچاځ عٰیٰت ثبمیب٫تڈ
اڃٌبځ ډڀیِڈ ثب څٻ ٢څعلّ ُـیـڍ ثڈ ایڂ ڃچ ١ثغج څٳڄٴبٍ پلؿاؽتڈ څٿی پلؿامؿ څ آځ
كا ؿك تڀبٽ ُئچڅځ ډٌتی څ څرچؿ ؽچیَ څؿك ٳټیّڈ آڃضڈ مڃـٷی اٍ ثل اًبى آځ رلیبځ ؿاكؿ ،ثڈ
ٳبك ٿی ثلؿ ،اٷل صڈ ام ایڂ ٣ڀٺ ،ؽچؿ آٷبډی ٳب٫ی څٿّٔ٬ٺ ڃـاكؿ.
اٿّب ثبألؽلڇ ایڂ اعٌبى كڅاڃی اڃٌبځ ،ثـڅځ ٳچصٴتلیڂ ؽٌتٸی څ ؿكٿبڃـٷی ،ثڈ ٣ڀٺ څ
تالٍ ؽچؿ اؿاٿڈ ٿی ؿډـ څ ؿك تڀبٽ رنئیبت مڃـٷبڃی ؽچؿ ؿك ایڂ ٿٌیل كاڇ ٿی ًپبكؿ څ ثٌب ایڂ
ثغج څ ٫غْ كڅڍ ٯلیغڈ ڍ ت٤ڀیپ ـ ٳڈ ؿك ڃڊبؿ اڃٌبځ ٯلاك ؿاكؿ ـ ٷٌتلٍ څت٤ڀیپ ؿاؿڇ څ آٺ
څرچؿ څ اٯٌبٽ څ ؽچاّ څ اعٴبٽ آځ ثڈ ٛچك ٳټّی څ ٣ڀچٿی ثغج ثڈ ٣ڀٺ ٿی آڅكؿ څ ثڈ ؿڃجبٹ آځ
ثڈ ٫ٴل څ اڃـیِڈ ڍ پیلاٿچځ ٣ټّت څ ٿ٤ټچٹ ،اٿٴبځ څ څرچة ،ٯچّڇ څ ٤٫ٺ ،ٯـٽ څعـڅث ٿی پلؿامؿ.
ایڂ ٷچڃڈ ٿجبعج اٷل صڈ ٰٚ٫ثڈ ٛچك ارڀبٹ څ ًل ثٌتڈ ثلاڍ اڃٌبځ ،ٿ٤ټچٽ څ ٿ٬ڊچٽ ثچؿڇ
اًت ٻیٴڂ ثألؽلڇ اڅ كا ام ٣بٻپ ٛجی٤ت ثڈ ٿبڅكاڍ آځ ٿتچرّڈ ًبؽتڈ څ ؽچاڇ څ ڃبؽچاڇ ثڈ ٧چك ؿك
ٿٌإٻڈ ٿجـؤ څآٺ ډٌتی ً ،چ٭ ؿاؿڇ اًت ؛ صچځ اڃٌبځ ؿكیب٫تڈ ٳڈ ؿكرڊبځ ٿبؿّڍ ثڈ تڄڊبیی ډڀلاڇ
ٰ٫ل څ ڃیبم اًت څ ثـڅځ ا٣تڀبؿ څتٴیڈ ثڈ یٲ ٿجـئی ٳڈ اعتیبد اڅ كا ثلٛلً ٩بمؿ څ ثڈ اڅ ډٌتی
ثجؾِـ ،ڃڀی تچاڃـ ثڈ پبڍ ؽچؿ ثبیٌتـ تب ثألؽلڇ ؿاكاڍ یٲ ڃچ ١اًتٰالٹ څرچؿڍ ٷلؿؿ څ ایڂ ډڀبځ
" فلغفَ ی الِی " اًت ٳڈ ام ډٌتی څ څرچؿ ؽـاڅڃـ ٣نّ اًڀڈ ثغج ٿی ٳڄـ .څ ایڂ اٷل صڈ ؽچؿ
یٴی ام ٓـډب ٿچٗچ٣ی اًت ؿك ٫ټٌ٬ڈ ٣ڀچٿی ٿچكؿ ثغج ٯلاك ٿی ٷیلؿ االّ ایڂ ٳڈ تغٰیٮ ؿكثبكڇ
آځ ؿیٸل ٿٌبئٺ ٫ټٌ٬ی كا ام عبٹ تِتّت څ پلا ٳڄـٷی ثڈ ًچڍ څعـت څ یٲ پبكصٸی ٿی ٳِبڃـ
څ آځ ډب كا ثڈ ٓچكتی آكاًتڈ تلڅ ؿكُٴټی میجبتل ٟبډل ٿی ًبمؿ ؛ صچځ ایڂ تڄڊب ٫ټٌ٬ڈ اٻڊی اًت
ٳڈ ثیڂ تڀبٽ ٿچرچؿات څ پـیـڇ ډب « کَ هْمْع فلغفَ ػوْهی اعذ » ثڈ څاًٜڈ فات ثبكڍ
ت٤بٻی ـ ٳڈ آ٫لیـٷبك څ ډٌتی ثؾَ ډڀڈ آځ ډب اًت ـ اكتجب ٙثلٯلاك ٳلؿڇ اًت څ ډپ ثٌتٸی
ؽچاڃڄـڇ ٿتتّج ، ٢ایڂ عٰیٰت كا ام یٲ ًچ ٿی تچاڃـ ؿك الثالڍ ڃ٠لیّبت ٫ټٌ٬ی څ عٴڀی ٳڈ
آڃضڈ ام ٿغّٰٰیڂ ٫الً٬ڈ ()1 ام ډڄـ څ ٿٔل ٯـیپ ،ثبثٺ ،كڅٽ څ یچڃبځ ثڈ ٿیلاث ٿبڃـڇ څ ؿك ٿٜبڅڍ
اڃجیبء ٿڄٌچة اًت ً ،پي ام آڃضڈ ؿك ٯلآځ ام پیبٿجلاځ ٷقُتڈ ثب اؽتالٛ ٩جٰبتِبځ ڃٰٺ
ُـڇ څ ؿك پبیبځ ام ت٤بٻیڀی ٳڈ ؽـاڅڃـ ثل پی٨ڀجل اًالٽ څعی ٫لٿچؿڇ ثڈ ؽچثی څ څٗچط
ٳبٿٺ ؿك ؽچاډـ یب٫ت ؛ صچځ ډل ٫لؿ ٿغّٰٮ څ ٓبعت ڃ٠ل ثب ؿٯّت څ تإٿّٺ پیلاٿچځ ایڂ
ڃ٠لیّبت څ آكا ؽچاډـ ؿیـ ٳڈ ثغج ؿكثبكڇ رڊبځ ثبال څ ٿبڅكاڍ ٿبؿّڍ ؿائڀبٌ ؿك عبٹ
تغچٹ ثچؿڇ څ اڃـٱ اڃـٱ ؿاكاڍ رال څ ٓ٬بڍ ثیِتلڍ ُـڇ څ ثڈ تـكیذ ،تٴبٿٺ پیـا ٳلؿڇ
اًت څ ډل صڈ ایڂ ٿٌإئٺ كڅُڂ تل څ څاٗظ تل ُـڇ څ ؿاٿڄڈ آځ ډب څًی ٢تل ٷِتڈ اًت ،
ٷلڇ ٿِٴالت څ ٿزڊچالت ثیِتلڍ ثبمٷلؿیـڇ څ ٿٜبٻت څ ٿٌبئٺ ًبؿڇ څ ڃبٯْ ،ٯچاٽ څ
اًتچاكڍ میبؿ تلڍ پیـا ڃڀچؿڇ اًت څ ٿب ؿك آیڄـڇ تچٗیظ ثیِتلڍ ؿك ایڂ مٿیڄڈ ؽچاډیپ
ؿاؿ.
دیي ّ فلسفَ
ایڂ ،ؿڅك ام اڃٔب ٩اًت څًتڀی آُٴبك اًت ٳڈ ثیڂ اؿیبځ آًڀبڃی څ٫ټٌ٬ڈ اٻڊی رـایی
ثی٬ٴڄیپ .آیب ؿیڂ رن ٿزڀچ٣ڈ اڍ ام ٿ٤بك ٩آیٺ اٻڊی څ یٲ ًټٌټڈ ٿٌبئٺ ٫ل٣ی اؽالٯی څ
عٰچٯی اًت ؟ اٻجتّڈ ثب ً٤ڈ څ ٗیٰی ٳڈ اؿیبځ آًڀبڃی ؿاُتڈ اڃـ ؛ ٿٸل ڃڈ ایڂ اًت ٳڈ اڃجیب ٿلؿاڃی
ثچؿڃـ ٳڈ ثڈ ؿًتچك ؽـاڅڃـ ،ارتڀب٣بت ثِلڍ كا ثڈ ًچڍ ً٤بؿت عٰیٰی څ ایـڇ آٹ ،كډجلڍ
ٿی ڃڀچؿڃـ ؟
آیب ً٤بؿت اڃٌبځ رن ؿك ایڂ اًت ٳڈ ؿك پلتچ ت٤بٻیپ آًڀبڃی څ ثڈ ٳڀٲ ډچٍ څ اًت٤ـاؿ
ؽـاؿاؿڍ ـ ٳڈ ثب آځ ٿزڊّن څ ثڈ څاًٜڈ آځ ،اًلاك څ كام ډبڍ آ٫لیڄَ كاؿكٱ ٿی ٳڄـ ـ ثڈ ُڄبؽت
عٰبیٮ ڃبیٺ آیـ څ ؿك مڃـٷی ؽچیَ ،كڅٍ ٿ٤تـٹ كا پیَ ٷیلؿ څام ا٫لا ٙڅ ت٬لی ٚثپلډینؿ ؟
آیب اڃٌبځ ٿی تچاڃـ ؿك اڃـك یب٫ت ٿ٤بك ٩څ٣ټچٽ ،ثلؽالٛ ٩جی٤ت ؽچیَ ثڈ ؿاٿڂ اًتـالٹ
صڄٶ ڃنڃـ ؟ پي صٸچڃڈ اؿیبځ آًڀبڃی څ اڃجیب څ ً٬لاڍ اٻڊی ٿی تچاڃڄـ ٿلؿٽ كا ثڈ كاډی ٿؾبٻ٪
ٜ٫لت څ ٛجی٤ت آڃبځ ؿ٣چت ٳڄڄـ څ آڃبځ كا ثڈ پقیلٍ ثـڅځ ؿٻیٺ څعزّت ،اٿل ڃڀبیڄـ څ ؿك ڃتیزڈ
آچالٌ ثیڂ كڅٍ اڃجیب ؿك ؿ٣چت ٿلؿٽ ثڈ عٮ څعٰیٰت څ ثیڂ آڃضڈ اڃٌبځ ام ٛلیٮ اًتـالٹ
ؿكًت څ ٿڄٰٜی ثڈ آځ ٿی كًـ ٫ ،لٯی څرچؿ ڃـاكؿ ،تڄڊب ٫لٯی ٳڈ ډٌت ٣ ،جبكت ام ایڂ اًت ٳڈ
پی٨ڀجلاځ ام ٿجـؤ ٧یجی اًتڀـاؿ ٿی رٌتڄـ څ ام پٌتبځ څعی ُ ،یل ٿی ڃچُیـڃـ ؛ څٻی هغ ر لک ثب
ٿٰبٽ اكرڀڄـ څ څاالیی ٳڈ ؿاُتڄـ څ ثب څٓ ٪اكتجبٛی ٳڈ ثیڂ ایِبځ څ رڊبځ ثبال ثل ٯلاك ثچؿڇ ،
ؿك ٣یڂ عبٹ ؽچؿُبځ كا تڄنّٹ ؿاؿڇ څ ؿك ًٜظ ٫ٴل تچؿڇ ٿلؿٽ ٯلاك ٿی ؿاؿڃـ څ ثڈ اڃـامڇ ٫ڊپ څ
ؿكٱ آڃبځ ثڈ ًؾڂ ٿی پلؿاؽتڄـ څ ام ثِل ٿی ؽچاًتڄـ ٳڈ ایڂ ڃیلڅڍ ٜ٫لڍ ډڀٸبڃی كا ثڈ ٳبك
( )1 ثجلڃـ
()2 « اڃّب هؼبؽش األًجیبء اهشًب اى ًک ّلن ال ٌّبط ػلی لذس ػمْلِن »
پي ًبعت اڃجیب څ ؿاٿڂ پی٨ڀجلاځ ٿڄنّڇ تل څ پبٳتل ام ایڂ اًت ٳڈ ٿلؿٽ كا څاؿاك ٳڄڄـ تب
ؿك اٿچك ،ثـڅځ ثٔیلت ٯـٽ ثلؿاكڃـ څیب آڃبځ كا ثڊتج٤یّت ٳچكٳچكاڃڈ ٿزجچك ًبمڃـ.
څاڃٸڊی ـ صڄبڃضڈ ؽبٛلڃِبځ ًبؽتیپ ـ ًؾڄبڃی ٳڈ پی٨ڀجلاځ ثب ٿلؿٽ ؿاُتڄـ ،ؿك ٿغـڅؿڇ
ڍ اًت٤ـاؿ څ ؿكٱ څ ٫ڊپ آڃبځ ثچؿڇ اًت څ اٷل ٿ٤زنڇ اڍ ٿی آڅكؿڃـ ثڈ اًتڄبؿ ؿٻیٺ څ ثل ډبځ
ٰ٣ټی ثب آڃبځ اعتزبد ٿی ٳلؿڃـ څ ثب ؿالٻت ٰ٣ټی ٳڈ آځ ٿ٤زنات ؿاُتڄـ ٓ ،غّت ؿ٣چڍ
ٯلآځ ٳلیپ ؽچؿ ثڊتلیڂ ُبډـ څٷچاڇ ٓغّت څكاًتی اؿّ٣بڍ ٿبًت ؛ میلا ډلصڈ كار ٢ثڈ
ٿجـؤ څ ٿ٤بؿ څ ؿیٸل ٿٌبئٺ ٿبڅكاڍ ٛجی٤ت ًؾڂ ثڈ ٿیبځ ڃڀی آڅكؿ څ ثڈ ٧یل ؿٻیٺ څ ثلډبځ ٯبڃ٢
ڃڀی ُچؿ.
1ـ یؼٌی رْعّل ثَ اعزذَّلل ّچٌگ صدى ثَ دلیل اعزْاس ّ هٌطمی .
2ـ هؼٌی آیَ :هب پیب هجشاى دس عطر فکش ػوْهی هشدم ثب آ ًب ى عخي
ًؾتی ٿچكؿ ڃٴچډَ ٯلاكٿی ؿډـ .ایڂ ٿڄٜٮ ٯلآځ اًت ٳڈ ٿی ٷچیـ :
« ثٸچ ایڂ اًت كاڇ ٿڂ ٳڈ ثب ثٔیلت تڀبٽ څ ثیڄَ ډڀڈ ربڃجڈ ثڈ ًچڍ ؽـا ٿی ؽچاڃپ
پي ؿیڂ ،ډـ٫ی رن ایڂ ڃـاكؿ ٳڈ ٿی ؽچاډـ ٿلؿٽ ثڈ ٳڀٲ اًتـالٹ څ ثب ًالط ٿڄٜٮ
ٰ٣ټی څ ثڈ ڃیلڅڍ ثلډبځ ـ ٳڈ ٜ٫لتبٌ ثب آځ ٿزڊنّڃـ ـ ثڈ ُڄب ؽت عٰبیٮ رڊبځ ٿبڅكاڍ ٛجی٤ت ڃبیٺ
پي ُڀب ؽچاڃڄـڇ ڍ ٣نین ! آځ ًؾڄبځ پچس څ څاډی ٳڈ ثلؽی ام اكڅپبئیبځ اٟڊبك ؿاُتڈ څ
٣ـّڇ اڍ ام ٿب ډب ډپ آځ كا پٌڄـیـڇ اڃـ كا كډب ٳڄیـ ؛ آڃبځ آلاك ؿاكڃـ احجبت ٳڄڄـ ٳڈ «دیي» ؿك
ٿٰبثٺ «فلغفَ» ٯلاك ؿاكؿ څایڂ ؿڅ ثبډپ ؿكثلاثل«ػلن» ٳڈ ٿتّٴی ثڈ عي څ تزلثڈ اًت ،څاٯ ٢اڃـ!
آڃبځ ٿی ٷچیڄـ « :ثِل ؿكٛچٹ مڃـٷبڃی ؽچیَ ،صڊبك ٿلعټڈ څ ؿڅكڇ كا پِت ًل ٷقاُتڈ :
ؿڅكاځ اٌ٫بڃڈ ډب ،ؿڅكا ؿیڂ ،ؿڅكاځ ٫ټٌ٬ڈ څ ؿڅكاځ ٣ټپ څؿاڃَ ٳڈ ٰٚ٫ثل پبیڈ عي څ تزلثڈ
اًت !»
آكڍ ،ایڂ ًؾڄبځ ًٌت څ څاډی كا ٳڈ اثـاً ٿتّٴی ثڈ ؿٻیٺ څ ثلډبڃی ڃیٌت ٫ ،لڅ ٷقاكیـ.
ایڄبځ ٿلؿٿبڃی ډٌتڄـ ٳڈ ڃ٠لُبځ ام عـڅؿ ٿبؿّڇ تزبڅم ڃڄڀچؿڇ څ ام عزبة ٛجی٤ت څ ٣بٻپ ٿبؿّڍ
___________________________________
آڃبځ تڄڊب څرچؿ ٿبؿّڇ كا احجبت څ ٿبڅكاڍ آځ كا ڃ٬ی ٳلؿڇ څٿی ٷچیڄـ :
« آڃضڈ ثڈ صِپ څ عچاى ؿكٱ ڃِچؿ څ آڃضڈ تغت تزلثڈ ڃیبثـ ،آالٌ څرچؿ ڃـاكؿ ! » .
آڃبځ ٷڀبځ ؿاكڃـ ٳڈ ؿیڂ ٰٚ٫یٲ ًټٌټڈ ُ٤ل اًت ٳڈ ثڊپ ثب ٫تڈ ُـڇ څ٫ټٌ٬ڈ ڍ اًتـالٻی
اًت ؿك مٿیڄڈ ڍ اٿچك څډڀی څؽیبٻی ! اٿّب ٿتإً٬بڃڈ آڃبځ ڃڈ ؿك ٯ٘بڅت څ ؿاڅكڍ ُبځ كاڇ ا٣تـاٹ
ډڀضڄیڂ ُڀب ؽچاڃڄـڇ ڍ ٷلاٿی! آڃضڈ كا ٳڈ ثلؽی ام ڃچیٌڄـٷبځ څ٣ټڀبڍ ؽچؿ ٿب ؿكثبكڇ
آڃبځ ٿی ٷچیڄـ «:ؿیڂ ثل كڅڍ ٫ټٌ٬ڈ ڍ عٮ ؽ ّٚثٜالځ ٿی ٳِـ څ آچالٌ ٿچٯ٤یّت ٫ټٌ٬ڈ
ؽ ّٚثٜالځ ٿی ٳِـ څآچالٌ ٿچٯ٤یّت ٫ټٌ٬ڈ اًت څ ایڂ ؿڅ ،ډـ ٩ډبڍ ٿزنّا څ رـا ام ډپ ؿاكڃـ!»
ایڄبځ تٌ٬یل ٓغیغی ام ٫ټٌ٬ڈ ڃٴلؿڃـ څ ٷڀبځ ثلؿڃـ ٫ټٌ٬ڈ رن یٲ ًټٌټڈ آكا څ ڃ٠لیّبت
ٿلؿاڃی ام یچڃبځ څ ٧یل یچڃبڃی ٳڈ ؿك ٿیبڃِبځ ؽـاُڄبى څ ٿڄٴل ؽـا ،ٿټغـ څ ٿتّٰی ،ٿاٿڂ څ ٳب٫ل
څ ؽٜب ٳبك څ ٓچاة ٳبك څرچؿ ؿاكؿ ،ڃیٌت .ثڈ م٣پ ایڄبځ ٿڄ٠چك ام ٛلط ٿجبعج ٫ټٌ٬ی رن ایڂ
ڃیٌت ٳڈ ثڈ آځ ٫الً٬ڈ څ ؿاڃِڀڄـاځ تِجّڈ ٳڄیپ څ ام ٿِبډیل څ ُؾٔیّت ډبڍ ڃبٽ ؿاك آڃبځ تٰټیـ څ
پیلڅڍ ٳڄیپ!
اٷل ٫ټٌ٬ڈ ډڀیڂ ثبُـ ٳڈ ایڂ ٣ـّڇ ٷڀبځ ؿاكڃـ څ عٰیٰت ډڀبځ ثبُـ ٳڈ ایڄبځ اؿّ٣ب ٿی ٳڄڄـ ،
رـاً ًناڅاك اًت ٳڈ ٫ټٌ٬ڈ كا ام علیپ ؿیڂ ٛلؿ ٳڄیپ ٻیٴڂ ؽچُجؾتبڃڈ ٿچٗچ ١ام ایڂ ٯلاك ٳڈ ایڂ
یٲ ٛبی٬ڈ ام كرّبٹ څ آكا څ ڃ٠لات ٿِڊچكُبځ تٴیّڈ ٿی ُچؿ .ؿك ایڂ ٫ڄچځ ثڈ اًتٰلاڍ ٿقاډت
ٿِلثڊبیی ٳڈ ؿك یٲ ًټٌټڈ ٿٌبئٺ څعـت ڃ٠ل ؿاكڃـ څ ؿٻیټی رن اتّ٬ب٭ څ ارڀب ١ثڈ څرچؿ
اٿّب ٿبرلاڍ ٫ټٌ٬ی ډلٷن صڄیڂ ڃیٌت ؛ ٫ټٌ٬ڈ ٳڈ ٣جبكت اًت ام ثغج اًتـالٻی ؿك مٿیڄڈ
عٰیٰت پـیـڇ ډب ،ډیش څٯت تڄڊب ثڈ كربٹ څ آكایِبځ څ یب اتّ٬ب٭ ،ارڀب ١څُڊلت ډب ،ا٣تڄب ڃڀیٴڄـ
صٸچڃڈ ٿڀٴڂ اًت ؿكُڄبؽت څاٯ٤یّت اُیبڍ ؽبكری ،ڃ٠لات څ آكاڍ اٟڊبك ُـڇ
پیلاٿچځ آڃڊب ٳب٫ی ثبُـ؟ څ صٸچ ڃڈ ٿی تچاڃیپ ؿك آكاٿَ ڃ٬ي څ ا٣تڀبؿ ثڈ څاٯ٤یّبت څ عٰبیٮ رڊبځ
ډٌتی ٰٚ٫ ،ثڈ صڄـ كؤڍ څ ڃ٠لیّڈ ؿكثبكڇ ڍ آځ ،ؿٹ ؽچٍ ٳڄیپ څ آڃڊب كا پڄبډٸبڇ ٣ټڀی ثـاڃیپ؟
پي ڃتیزڈ ایڂ ٳڈ ُ ،ڀب ؽچاڃڄـڇ ڍ ٣نین! ثبیٌتی ایڂ عل ٩ډب كا كډب ٳڄیـ څ ثبڅك ڃڀبییـ
ٳڈ ؿیڂ عٰیٰی ،ٿلؿٽ كا رن ثڈ ٫ټٌ٬ڈ ڍ اٻڊی ڃڀی ؽچاڃـ څ ایڂ ؿڅ ٳبٿالً څعـت ډـ ٩ؿاكڃـ څ آځ
ایڂ ٳڈ :اًغبى اص سّی دلیل ػملی ثَ ػبلن هب ّسای هجیؼذ ،یمیي ّ ػلن پیذا کٌذ.
فلسفَ ی الِی اسالم یا کوال فلسفَ
ثڈ ٯلاكڍ ٳڈ ؿك ٓ٬غبت ٷقُتڈ ثڈ ٛچك ارڀبٹ ٷ٬تڈ آٿـڇ ٫ ،ټٌ٬ڈ اٻڊی ٣ ،ټی اٻـڅاٽ
ٷٌتلٍ څ ؿاٿڄڈ پیـا ٿی ٳلؿ څ ٿچٗچ٣بتی كا ٳڈ ؿك ٫ټٌ٬ڈ ٣ڀچٿی ثڈ عبٻت پلاٳڄـڇ څ رـا ٿچكؿ
ثغج ثچؿ ،ثڈ ډپ ؿیٸل پیچڃـ ٿی ؿاؿ « هٌظْس اص گغزشػ فلغفَ الِی خض ایي ًیغذ کَ
هْمْػبد گًْبگْى سا خولگیذثَ ػبلن هبّسای هب ّدٍ ّ هجیؼذ هشثْه هی عبخذ » ،تب ایڂ
ٳڈ اًالٽ ٟڊچك ٳلؿ څ ثل ًلیل ت٤ټیپ څ آٿچمٍ ٯلاك ٷل٫ت ،ؿك ڃتیزڈ ٫ټٌ٬ڈ اٻڊی كا ثڈ اڅد ٳڀبٹ
ُبیـ ثلؽی ام ٳٌبڃی ٳڈ ایڂ ًؾڂ ٿب كا ٿی ُڄچڃـ څ ایڂ ٿٜبٻت كا ٿی ؽچاڃڄـ ،آځ كا
یٲ ڃچ ١ٿجبٻ٨ڈ څ ا٧لا٭ ؿك عٮ ایڂ ؿیڂ پبیـاك ثیبڃٸبكڃـ څ صڄبځ تٔچّك ٳڄڄـ ٳڈ ٿب ؿك عٮ آځ
ثبالتل ام آڃضڈ ډٌت ً ،ؾڂ ٷ٬تڈ ایپ څ ٿچٗچ ١ثی عٰیٰت څ ٧یل څاٯ٤ی كا ٳڈ رن ؿك ثبماك ُ٤ل څ
تؾیّٺ اكمٍ ڃـاكؿ ،آكاًتڈ څؿك ٿ٤لٕ ا٫ٴبك ٷقاُتڈ ایپ ،ڃڈ ډلٷن صڄیڂ ڃیٌت .آڃبځ ٿی تچاڃڄـ
ایڂ ٿچٗچ ١كا ثب ؿٯّت څتـثیل پیلاٿچ ٿچاؿ څ آچٹ ت٤بٻیپ اًالٿی ؿك ثچتڈ آمٿبیَ ٯلاك ؿډڄـ.
اٷل آڃبځ ثب اڃٔب ، ٩ؿك پی تغٰیٮ ثبُڄـ څ څكڅؿ څ ؽلڅرِبځ ؿك ثغج ثڈ ڃیٴی ٓچكت
ٷیلؿ ،ثـڅځ ٿّٜ٤ټی ڃ٠ل ؽچاډڄـ ؿاؿ ٳڈ ت٤بٻیپ اًالٿی ؿاٿڄڈ ثغج كا ثڈ ڃغچڍ ثٌ ٚڅ تچً٤ڈ ؿاؿڇ
ٳڈ آالً صینڍ څ ٿچرچؿڍ كا اّ٣پ ام عیج فات ٬ٓ ،بت څ ا٤٫بٹ ٫لڅ ٷقاك ڃِـڇ څ ډڀڈ آڃڊب كا ٳڈ
ام رڀټڈ اڃٌبځ ؿك تڀبٽ ُئچڅځ ډٌتی اٍ ثبُـ ،ثڈ رڊبځ ٿبڅكاڍ ٛجی٤ت ،ٿلتجً ٚبؽتڈ اًت.
آكڍ ،اًالٽ تڀبٽ پـیـڇ ډب ڍ رڊبځ ٿبؿّڍ كا ام ډل ڃچ ١ٳڈ ثبُڄـ ،ثڈ ؽـاڍ ثنكٵ ٳڈ
ثلتل ام رڊبځ ٿبؿّڍ اًت ،اكتجب ٙٿیـډـ څ ؿك ایڂ اكتجب ٙڅ پیچڃـ ٳبٿالً ًبعت ٯـى كثچیی كا
ك٣بیت ٿی ڃڀبیڄـ.
ًپي ٿی ثیڄیپ اًالٽ رڊبځ ثِلڍ كا ام ٻغبُ ٝچڅځ اؽالٯی څ ٣ڀټی ٿچكؿ تچرّڈ ٯلاك
ؿاؿڇ څ ؿك پلتچ ت٤بٻیپ اٻڊی ٬ٓ ،بت ٫بٗټڈ څپٌڄـیـڇ اڍ كا ٳڈ ؿك ربٿ٤ڈ ٿ٬یـ څاٯ ٢ٿیٸلؿڃـ ،ٿ٤یّڂ
څ آځ ډب كا ام كفایٺ څ ٓ٬بت ڃبپٌڄـ ٿزنّا ًبؽتڈ اًت څ ٿلؿٽ كا ثڈ ًچڍ آځ ډب ؽچاڃـڇ څ ام ایڂ
ؿك ٿلعټڈ ڍ ًچّٽ ،اًالٽ ٿٌبئٺ عٰچٯی څ ٫لڅٰ٫ ١ڊی كا ٳڈ ثڈ ٓچكت ٯچاڃیڂ ٳټّی ثل
ا٣ڀبٹ څ ٳبكډبڍ ٿلؿٽ عٴڀ٬لٿب ډٌتڄـ ،ؿك صڊبك صچة ٓ٬بت ٫بٗټڈ ،تـڅیڂ ڃڀچؿڇ اًت .ثڈ
ایڂ تلتیت ،ٿی ثیڄیپ ٳڈ ٛجٮ ت٤بٻیپ ٣بٻیڈ اًالٽ ،ٿٌإٻڈ تچعیـ ،یٸبڃڈ آټی اًت څ ثڈ كڅُڄی
ٿِبډـڇ ٿی ٷلؿؿ ٳڈ ؿك اًالٽ ډل ٯ٘یّڈ ٣ټڀی څ ٣ڀټی ،ؿك عٰیٰت ډڀبځ ٿٌإٻڈ ڍ «رْزیذ»
اًت ٳڈ ثڈ اُٴبٹ څ ٓچكت ډبڍ ٿؾتټ ٪ؿك آٿـڇ څ ؿك ٻجبى ٯ٘بیبڍ ٣ټڀی څ ٣ڀټی ،رټچڇ ٷل
ُـڇ اًت څ ثڈ ډڄٸبٽ تغټیٺ ،ډلٿٌإٻڈ اڍ ثڈ تچعیـ ثلٿی ٷلؿ څ ؿك ٿچٯ ٢تلٳیت ،ٿٌإٻڈ تچعیـ
اًت ٳڈ ثڈ ٻجبى څ ٓچكت آځ ٯ٘بیب ؿك آٿـڇ اًت څ ایڂ ډڀبځ ٿٜټجی اًت ٳڈ ٿب رټچ تل ؽبٛل
ڃِبځ ًبؽتیپ څ ٷ٬تیپ ٳڈ اًالٽ ٫ټٌ٬ڈ اٻڊی كا ثڈ ڃڊبیت ٳڀبٹ ٿڀٴڂ كًبڃیـڇ ،صچځ ٛجٮ ت٤بٻیپ
اًالٽ ،عٴپ ؽـا ؿك ډل ٯ٘یّڈ څؿك ډل ٣ټپ څ٣ڀٺ رلیبځ ؿاكؿ څ ثبال تل ام ًیبډی كڃٸی ڃیٌت ! څ
ایڂ ثنكٷتلیڂ ٿنیّتی اًت ٳڈ ؽـاڅڃـ ایڂ ؿیڂ پبیـاك كا ثب آځ آكاًتڈ ڃڀچؿڇ څ ثڈ څًیټڈ آځ ثڈ اًالٽ
اًتغٴبٽ څ ڃیلڅڍ ثیِتلڍ ثؾِیـڇ اًت ؛ صچځ ثـڅځ ُٲ ٣ ،ټپ كا رن ٣ڀٺ څ ٳلؿاك ،ع ٞ٬څ
ڃـاكؿ)1(. پلڅكٍ ڃڀی ٳڄـ څ ډل ؿاڃِی ٳڈ ثب ٣ڀٺ پیچڃـ ڃـاُتڈ ثبُـ ٗ ،بٿڂ ثٰب
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ دس ایي خب ًب گضیشم ثَ ؽیْا رشیي ّؽگفذ اًگیضرشیي ثیبى ػلی «ع» دس ایي صهیٌَ اؽبسٍ کٌن ؛
ػلی «ع» دس یکی اص کلوبد لقبسػ چٌیي هی فشهبیٌذ :ثوشح الؼلن الؼول للسیْح « هیضاى السکوخ :
» 204 / 3؛ فبیذٍ داًؼ ،کبس ّػول ثشای صیغزي اعذ ؛ یؼٌی ًزیدَ ی ػلن ّ داًؼ ،کْؽؼ دس ساٍ
اًغبى ُب ّرالػ ثشای ثِضیغزی افشاد ثؾش اعذ.
٣الڅڇ ثل ایڂ ،ؿك ٿجبعج كڅاځ ُڄبًی حبثت ُـڇ ٳڈ اكٷبڃینٽ ثـځ اڃٌبځ څ ًبؽتڀبځ
څرچؿڍ اڅ ـ ٳڈ ٿچ رچؿڍ اًت ّ٤٫بٹ څ ثٰب څ ٳڀبٻَ ٿلډچځ ً٤ی څ تالٍ اًت ـ ٛچكڍ ًبؽتڈ
ُـڇ ٳڈ ؿك احل اعٌبى ڃیبم ثڈ صینڍ ثڈ ًچڍ آځ علٳت ٿی ٳڄـ څ ڃٌجت ثڈ صینڍ اُتیب٭ پیـا
ٳلؿڇ څ ؽچاډبځ آځ ٿی ُچؿ څ یب ام آځ ثـٍ آٿـڇ څ ارتڄبة څؽچؿ ؿاكڍ ٿی ڃڀبیـ ،ایڂ ؿك ٿچاكؿ
رنئی څ ٿغٌچى اًت څ ؿك ٿلعټڈ ث٤ـ ،اڃٌبځ ؿًت ثڈ ت٤ڀیپ څ تچً٤ڈ ٿی مڃـ.
پي ٛجی٤ت څ ًبؽتڀبځ څرچؿڍ اڃٌبځ ،اڅ كا ثڈ ٣ټچٽ څ ٿ٤بك٫ی ٳڈ ؿك علٳبت څ ٤٫بٻیّت
پي اڃٌبځ كا ثڈ آڃضڈ ؿك ٣ڀٺ ثڈ ٳبك ڃیبیـ څ ٿٌبًی ثب ٣ڀٺ پیـا ڃڀی ٳڄـ ،ڃیبمڍ ڃیٌت.
ڃین اٷل ؿاڃِی رـا ام ٣ڀٺ ثبُـ ،ثلاڍ اڃٌبځ ؽبٻی ام ٻ ٪ٜڅ ٓ٬ب ؽچاډـ ثچؿ څ ثڈ ډڀیڂ ٿ٤ڄب
ػٌَ)1(». همشّى ثبلؼول فوي ػلن ػول ّالؼلن یِزف ثبلؼول فبى أخبثَ ّا َّّل اسرسل
ٌ «الؼلن
« ٣ټپ تچؤٽ ثب ٣ڀٺ اًت ؛ ډل آځ ٳي ٳڈ ثـاڃـ ٣ ،ڀٺ ڃین ؽچاډـ ٳلؿ څ ٣ټپ څ ؿاڃَ ،
٣ڀٺ كا ٿی ؽچاڃـ ،اٷل پبًؼ ُڄیـ ٳڈ ډیش څاالّ ثب اڅ څؿا ١ؽچاډـ ٷ٬ت».
____________________________________
1ـ ًِح الجالغَ فیل اَّلعالم /زکوذ ّ 1265 :363دس کزبة ؽشذ غشس ّدسس الکلن ازبدیث ریل
کَ اص لسبظ هزي ّهؼٌبثَ زذیث هزکْسًضدیک ُغزٌذ ً ،مل ؽذٍ اعذ:
ازیبًب ً دسػقشزبمشدسهسیو ُب ّهلّزِب ی هزشلّی پیذا هی ؽْد » څ ٫ټٌ٬ڈ اٻڊی اًالٽ ،
آڃبځ ثیڂ ٫ټٌ٬ڈ اٻڊی څ ٿٌبئٺ مڃـٷی ،ٳبٿالً رـایی اڃـاؽتڈ څ ٯچاڃیڂ څٗ٤ی څ ٯلؿاؿڍ كا ثڈ
ٳټّی امٿٌإٻڈ ؽـا څ ؿیڂ ت٬ٴیٲ ٳلؿڇ اڃـ،ؿك ٓچكتی ٳڈ اًالٽ تڀبٽ ٯچاڃیڂ څ ٿٰلكّاتَ كا ثل اًبى
اؽال٭ ٳڈ آځ ډپ ثل پبیڈ ڍ تچعیـ ٯلاك ؿاكؿ ،څٗ ٢ڃڀچؿڇ اًت ُ .ڀب ثڈ څٗچط تڀبٽ ٿی ثیڄیـ ٳڈ
عتّی ؿاڃِڀڄـاځ آڃبځ ام ؿكٱ ٳبٿٺ ًبؿڇ تلیڂ ٿٌبئٺ ٫ټٌ٬ڈ اٻڊی ٣برنڃـ ؿك عبٻی ٳڈ یٲ ٫لؿ
٣بؿڍ ٿٌټڀبځ ٳڈ ډڀڈ ُچڅځ ؿیڄی څ ٿقډجی ثلایَ ٯبثٺ اعتلاٽ اًت ،تڀبٽ علٳبت څ ًٴڄبتَ ،
ٯیبٽ ،ٯ٤چؿ ،ؽچاة ،ثیـاكڍ ،ٿلٵ ،مڃـٷی څ ُؾٔیّت ٿبؿّڍ څ ٿ٤ڄچڍ اٍ كا ثلاڍ ؽـا ٿڄ٠چك
ٿی ٳڄـ.
اٷل صڄبصڈ آٺ تچعیـ ؿك تڀبٽ ُچڅځ مڃـٷی ٿلؿ اٻڊی ،ربكڍ څ ًبكڍ ڃجچؿ څ ډبٻڈ اڍ
ام آځ ،ٳټّیّڈ ٿلاعٺ عیبت اڅ كا ؿك ثل ڃڀی ٷل٫ت ،ډل ٷن ڃڀی تچاڃٌت ثڈ ؿكًتی ؿك ٿٰبٽ ثڄـٷی
ؽـا ثبیٌتـ څ ډیش څٯت ؿك ُڄبؽت ؽـا څ رڊبځ ٿبڅكاڍ ٿبؿّڇ ٳڈ عٴپ څ ٯـكتَ ثڈ ډڀڈ صین
آكڍ ،صٸچڃڈ ٿڀٴڂ اًت ؿك ثبكڇ ؽـا ٯ٘بڅتی ٣بؿالڃڈ ٓچكت ٷیلؿ ؟ ؿك عبٻی ٳڈ ام
عٴچٿت څ ٯـكتَ ثڈ ثلؽی ام اُیبء ٿ٤نڅٹ ُـڇ اًت ! څ صٸچڃڈ ٿڀٴڂ اًت آځ ٳڈ ٯٌڀتی ام
ثِڄبًـ څ اكتجب ٙآځ كا ثب ٯچاڃیڂ ربكیڈ ث٬ڊڀـ څ ًپي اٯـاٽ ثڈ ٯ٘بڅت څ ؿاڅكڍ ٳڄـ څ ٿٌبئٺ
عٰچٯی ڃچ٣بً ٯ٘بیبڍ رنئی « ؿك ٿٰبثٺ ٳټّی » څ عٌّی ډٌتڄـ ٳڈ ډل ٳي ؿك اٛلا ٩آځ ډب آٷبډی
اڅ ٰٚ٫ڃجبیـ ام علیپ «ػذالذ» پب ٫لا تل ثٸقاكؿ څ ڃین ڃجبیـ ثیڂ آڃضڈ ٿی ثیڄـ څ آڃضڈ
٣ڀٺ ٿی ٳڄـ ٫لٯی ثٸقاكؿ .څ ثألؽلڇ ډل صڈ ثبُـ ،ؿاڅكڍ اڅ ؿك یٲ ٿٌإٻڈ ڍ ا٣تجبكڍ څ ٯلاك
اٿّب ٳٌی ٳڈ ؿك ٿٌإٻڈ ٣ټڀی څ ؽٔچٓبً ٫ټٌ٬ی ٯ٘بڅت ٿی ٳڄـ ،ٳبكٍ ٿِٴټتل څ
ٷل٫تبكڍ اٍ ثیِتل اًت ؛ میلا ام یٲ ًچ ،عچاى څ ٿغٌچًبت ،اڅ كا ثڈ ٛل ٩اٿچك رنئی
ڃڀی ؿډـٳڈ ثڈ اٿچك ٳټّی څٿٌبئٺ ٿزلّؿ څثیلڅځ ام ؿایلڇ ٛجی٤ت ثپلؿامؿ ؛ ٳټّیّبتی ٳڈ ؿیٸل ٿ٤یبكډبڍ
ٿبؿّڍ څ ُچاډـ رنئی څ ٛجی٤ی ؿك آځ ډب رلیبځ ڃـاكؿ څ عتّی ٻ٨بت څ ٳټڀبت ډپ ٳڈ ثلاڍ ٳِ٪
ٿٰبٓـ څ ڃیّبت ثڈ ٳبك ٿی كڅڃـ ،ام ٛلط څ ثیبځ آځ ډب ٣برن ٿی ٿبڃڄـ صچځ ٿٸل ڃڈ ایڂ اًت ٳڈ
ډڀیڂ اٻ٬ب ٝڅ ٳټڀبت ،ماؿڇ ڃیبم ډبڍ ثِلڍ څ ڃِبځ ؿډڄـڇ اعتیبربت ٿبؿّڍ اڃٌبڃی اًت ؟
ډبڍ ٿبؿّڇ څ عـڅؿ ٿبؿّڍ تزلثڈ ٳڄیپ څ ام ت٤یّڄبت څ تِؾّٔبت ٣ ،بكڍ ٷلؿاڃیپ.
ثـیڂ تلتیت ٿالع٠ڈ ٿی ٳڄیـ ٳڈ ډیش ربڍ پبیی څیب ٷقكٷبډی څرچؿ ڃـاكؿ ٿٸل ایڂ ٳڈ ؿك
كًیـځ ثڈ عٮ ثبمٍ ٿی ؿاكؿ ٛ ،ج٤بً اڅ كا ام څٓچٹ ثڈ آكٿبځ ایـڇ آٹ ٿبڃُ ٢ـڇ څ ڃ٠ل څ ٫ٴل اڅ كا
ام ډـ ٩عٮ ثڈ ربڃت ٧لٕ ډبڍ ٿبؿّڍ پٌت څ ٷقكا ٳڈ ڃ٬ي ،آځ ډب كا ثلاڍ اڃٌبځ آڅكؿڇ څ
پي ثڈ صڄیڂ څاؿڍ ؽٜلڃبٱ څ ٿیـاځ پل ٫لام څ ڃِیجی ڃڀی تچاڃـ ٯـٽ ثٸقاكؿ ٿٸل آځ یٸبڃڈ
٫لؿڍ ٳڈ ًل ام عزبة ٿبؿّڇ څ ٛجی٤ت ثیلڅځ آڅكؿڇ څ ام ؿاٽ ډچا څ ډچى څ ٿچاڃ ٢ٿبؿّڍ ٫لیجب ،
رٌتڈ ثبُـ.
ثڈ ٣جبكت ؿیٸل ،آځ ٳڈ ام ٳبك ډبڍ ثـڅ ڃبُبیٌت ؿڅكیزٌتڈ څ ام كفایٺ ٓ٬بت څعبالت
څ ٿټٴبت ڃٴچډیـڇ څاكًتڈ ثبُـ څ ؿك ٿٰبٽ اٻچډیّت ٫ ،بڃی ُـڇ څ رن عٮ ؽبٻْ څ ٓلیظ ،صینڍ
ثلایَ ثبٯی ڃڀبڃـڇ ثبُـ ،صڄیڂ ُؾٔی ٿخٺ ا٣الڍ ٫ټٌ٬ڈ اٻڊی اًت څ اڅ رن ٿچالڃب ٣ټیّ ثڂ اثی
ٛبٻت ـ ٣ټیڈ ا٘٫ٺ اٻٌالٽ ـ ڃیٌت .آكڍ تڄڊب اڅًت ڃڀچڃڈ ثبكم ٫ټٌ٬ڈ اٻڊی څرن اڅ ڃیٌت.
ثلاڍ تٔـیٮ ٷ٬تبك ٿب ،ؽچاڃڄـڇ ٿغتلٽ ٿی تچاڃـ ثڈ تبكیؼ مڃـٷبڃی آځ ثنكٷچاك ـ ٳڈ ٿڀټچ
ام ٘٫یټت څ ا٫تؾبك څ ؿك ٣یڂ عبٻت آٳڄـڇ ام ٿٔبئت څ ثالیب ؿك كاڇ ؽـا ثچؿڇ ـ ثیڄـامیـ څ ث٤ـ اٷل
ٯیبى ربین ثبُـً،ؾبڃبڍ ٳڈ آ ځ ع٘لت ؿكثبكڇ ٿٌبئٺ اٻڊی ڃٰٺ ُـڇ اًت،ثب آڃضڈ ؿیٸل آغبة
پی٨ڀجل څ تبث٤یڂ څ ؿاڃِڀڄـاځ ٿؾتټ ٪كار ٢ثڈ ٿٌبئٺ اٻڊی ٷ٬تڈ اڃـ ،ٿٰبیٌڈ ٳڄـ ً ،پي ثڈ تغٰیٮ
اٿبٽ ٣ټی « »١ؿك یٴی ام ًبٹ ډبڍ پیَ ام ث٤خت ٿتچٻّـ ُـ .پـكٍ ثنكٵ څ ًلڅك
ٛبی٬ڈ ثڄی ډبُپ ع٘لت اثچٛبٻت ٫لمڃـ ٣جـاٻڀټّٜت ٫لمڃـ ډبُپ څ ٿبؿكٍ ٫بٛڀڈ ثڄت اًـ ٫لمڃـ
ډبُپ ثچؿ.
٣ټی« »١ام آ٧بم ،تغت ٳ٬بٻت پی٨ڀجل ٯلاك ؿاُت څ ؿك ؿاٿڂ پل ٿڊلٍ پلڅكٍ یب٫ت تب
ایڂ ٳڈ ع٘لت ثڈ ڃجچّت ٿج٤چث ٷلؿیـ ٣ .ټی« »١ډڄچم ثڈ ًڂ ثټچ ٥ڃلًیـڇ ثچؿ ٳڈ ثڈ پی٨ڀجل اًالٽ
كًچٹ ٷلاٿی اًالٽ ثیَ تل ؿك ٿیبځ اڃجچڇ ا٣الٽ ٳلؿڇ ثچؿ ٳڈ ُ « :ش کظ ًخغزیي ثبس ثَ
اّ ایوبى ثیبّسد ،خلیفَ ّ خبًؾیي اّ خْاُذ ثْد » ،ثـیڂ تلتیت ؽال٫ت څ څٓبیت ثلاڍ
٣ټی« »١ؿك تڀبٽ ٿلاعٺ مڃـٷبڃی پیِبم ډزلت څ پي ام آځ څ عتی تب كعټت پی٨ڀجل ٿبڃڄـ
ًبیڈ اڅ كا ؿڃجبٹ ٿی ٳلؿ څ آؽلیڂ ٫لؿڍ ثچؿ ٳڈ ام پی٨ڀجل رـا ُـ«دس آى ٌُگبم کَ ثب دّ دعذ
خْیؼ خغن پبک ّ پبکیضٍ سعْل خذا سا دس دل خبک پٌِبى کشد».
٣ټی« »١تڄڊب ٿغلٽ اًلاك پی٨ڀجل څ ؿك ؽټچت څ رټچتَ ډڀلاڇ څڍ ثچؿ .اڅ ؽٜیت تلیڂ ،
ًؾڄچكتلیڂ ٔ٫ ،یغتلیڂ ٣ ،لة څ ؿاڃِڀڄـ تلیڂ ا٫لاؿ اٿّت اًالٿی پي ام ع٘لت ٿغڀّـ ثچؿ ٳڈ
اڅ پلډین ٷبك تلیڂ ،ماډـ تلیڂ څ ثی ٿیٺ تلیڂ ٿلؿٽ ڃٌجت ثڈ ؿڃیب ثچؿ .ثڈ ٗ٬٤ب څ ٳچؿٳبځ
اڅ ڃٌجت ثڈ تڊی ؿًتبځ څ ٿٌتڀڄـاځ ،ؿٻی ڃبمٱ څ ٯټجی آٳڄـڇ ام ٿڊل څ ٓ٬ب ؿاُت ،ؽچؿ
ؿك ُٴٺ څ ٓچكت آڃبځ ٿی میٌت څ عتی ؿك آځ كڅمٷبك ٳڈ ٳلًی ؽال٫ت څ ًلیل ٯـكت څ
عٴچٿت ؿك ٟبډل ڃین ثلاڍ اڅ ٿٌټّپ ُـ ،ثبم كڅٍ څ ًیلڇ اٍ ډڀیڂ ثچؿ څ اثـاً ت٨ییلڍ ؿك آځ
ڃـاؿ.
اڅ یٸبڃڈ ٿلؿ ُزب ١څ ڃیلڅٿڄـڍ ثچؿ ٳڈ تبكیؼ ،ڃ٠یلٍ كا اڃزبٽ ڃـاؿڇ اًت څ ؿك پلتچ
٣ټی« »١ؿك كاڇ ؽـا ثٌیبك ًؾتٸیل څ ثی ٷقُت ثچؿ .ډلٷن ام عّٰی ڃڀی ٷقُتچ ثڈ ثبٛټی
ڃڀی ٷلائیـ.
ٿٰٔچؿ ٿب ام ٛلط ایڂ ٿٜټت ،حڄبٷچیی څ ثیبځ ٘٫بیٺ څ ٿڄبٯت ًیغذ .ثڈ ؽـا ٯٌپ اٿبٽ
٣ټی « »١ٿٰیبًی اًت ٳڈ ثبیـ ٘٫بیٺ ثب اڅ ًڄزیـڇ ُچؿ څ ٿیناڃی اًت ٳڈ ثبیـ ا٣ڀبٹ څ ٳلؿاكډب
٣الڅڇ ثل ایڂ ثغج ٫ټٌ٬ی ،ثبیـ ام ډل ڃچ ١ٿـیغڈ ًلایی اُؾبّ څ یب ٯـط څ ت٤ییل ایِبځ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ س.ک :ازمبق السك ، 80/5:ثَ رؼلیمبد امبفبد ّ هم ّذ هبری اص ػالهَ هززّجغ آلبی عیّذ ؽِبة ال ّذیي
ًدفی ـ دام ظلَّ ـ اَّلّ ایي کَ زذیث هٌمْل دس آى خب چٌیي اعذ : ...یفزر ک ّل ثبة الف ثبة.
ثلٳڄبك ثبُـ ،څاڃٸڊی ٿب ؿك ایڂ كًبٻڈ ډلٷن ډـ ٩ٿقډجی ڃـاكیپ ثټٴڈ تڄڊب ډـ ٩څ ٿٰٔـٿبځ ام
اُبكڇ ٳلؿځ ثڈ ٷچُڈ اڍ ام ٘٫بیٺ ٣ټی « »١ایڂ اًت ٳڈ ؽچاڃڄـڇ ڍ ٣نین! ٿزڀچ٣ڈ ٓ٬بت اڅ كا
ام ؿیـٷبڇ كڅاڃی څ اؽالٯی ،ٿـّ ڃ٠ل ؽچیَ ٯلاك ؿډـ څ پي ام ٿٰبیٌڈ ثیڂ آځ ډب ،ایڂ ڃتیزڈ كا
ثٸیلؿ ٳڈ آځ ثنكٷچاك ،تڀبٽ ٓ٬بت ٳڀبٹ اڃٌبڃی كا ام ٻغب ٝرٌپ څ كڅط ؿاكا ثچؿڇ څ ثب ٳټّیّڈ څرچؿ
ثب اكمَُ ثلاڍ ؿكٱ څ پقیلٍ عٰیٰت ٳبٿالً آٿبؿٷی ؿاُتڈ اًت څ ایڂ آؽلیڂ ُل ٙڅكڅؿ ثڈ
ٿٌبئٺ ٫ټٌ٬ی ؽٔچٓبً ٫ټٌ٬ڈ اٻڊی اًت څ ُؾٔی ٳڈ ایڂ ٷچڃڈ ٿجبعج كا ٿٜلط ٿی ًبمؿ ،
ثبیٌتی عبین صڄیڂ ُلایٜی ثبُـ ؛ صچځ ٿجبعج ٫ټٌ٬ی اٻڊی ٫ ،لؿڍ المٽ ؿاكؿ ٳڈ ثتچاڃـ ڃ٠ل ٣بٻی
اٍ ثڈ ٿٌبئٺ آځ ثلًـڅ ًیڄڈ ٷِبؿڇ څ څًی َ٤ثلاڍ ڃٸبډـاكڍ آځ ډب ٷڄزبیَ ؿاُتڈ ثبُـ تب آځ
ډڀڈ فؽبیل اكمڃـڇ ٫ٴلڍ كا ؿك ؽچؿ ڃٸبڇ ؿاُتڈ څ ٗڀڂ آٿچمٍ ،ثب ثیبځ ُیچا څ كًبیَ آځ كا
ٿڄتِل ًبمؿ.
ام ُٸ٬تیڊبڍ مڃـٷبڃی ٣ټی« »١ایڂ اًت ٳڈ اڅ تڀبٽ ٿټٴبت پٌڄـیـڇ څ ٓ٬بت ٣بٻیڈ اڃٌبڃی
٣ټی« »١ثڈ ٿ٤ڄی څاٯ٤ی ٳټڀڈ پیِچا څ كډجل الیٮ ؿك تڀبٽ ُچڅځ ٿبؿّڍ څ ٿ٤ڄچڍ اًت څ ثل
ؽال ٩آڃضڈ ڃچاث ٦كڅمٷبك څ ٿلؿاځ ٫چ٭ اٻ٤بؿڇ كا ٿی یبثیپ ٣ ،ټی« »١ؿك ثبة ډل ٘٫یټت څ ؿك ډل
٧بٻجبً اٷل ُؾٔی ُزب ، ١ڃیلڅٿڄـ څ ؿاكاڍ اثّڊت څ ٠٣ڀت ثبُـ څ عچاؿث تلًڄبٱ څ
ډلاى اڃٸین څ كڅثڈ كڅ ُـځ ثب ٯڊلٿبڃبځ صیلڇ ؿًت اڅ كا ڃتلًبڃڄـ ،صڄیڂ ُؾٔی ام ٻغب٫ ٝٴلڍ
څ تـثیل اٿچك ،ؿًتَ ٳچتبڇ څ ؿٻَ ام كعپ څ ٿلڅّت ؿڅك ٿی ثبُـ .څ اٷل ٫لؿڍ ثٌیبك ٣بثـ ،
ماډـ څ پلډینٷبك ثبُـ څ ؿك مډـ څ ٣جبؿت ثڈ ؿكرڈ ا٣ټی ثلًـ څ ثب ثٔیلت څ ؿٯّت تڀبٽ ،تڂ څ
كڅاځ ؽچیَ كا كیبٗت ؿډـ څ ثڈ ٣جبؿت ډبڍ ربڃٴبڇ څ تچاځ ٫لًب ثپلؿامؿ ڃچ٣بً ډڀضچځ ٫لؿڍ ؿك
اٿل ٳِچك ؿاكڍ څ ًیبًت څ اؿاكڇ اٿچك ٿټّت ،پیبؿڇ څ ٣برن څ څاٿبڃـڇ ؽچاډـ ثچؿ څ ٯبؿك ثڈ
تِؾیْ ؽیل اڃـیَ تڀیین آځ ام ؽیبڃت څ ٫لیجٴبك ڃجچؿڇ څ ثڈ ٛل٭ صبكڇ رچیی ،ؿٯیٮ څ څاٯ٪
ڃؾچاډـ ثچؿ څ ثڈ ډڀیڂ تلتیت اًت ًبیل ٳڀبالت ڃٌ٬بڃی څ ؽٔټت ډبڍ ثِلڍ ٳڈ اٷل ٫لؿڍ ؿك
یٲ رڄجڈ ًلآٿـ ثبُـ ،ام ؿیٸل ٻغب٤ٗ ٝی ٪ؽچاډـ ثچؿ څ ایڂ ثـاځ ٣ټّت اًت ٳڈ ڃ٬ي اڃٌبځ
ؿاكاڍ ڃیلڅ څ اًت٤ـاؿڍ اًت ٳڈ اٷل ثڈ ًچڍ یٲ ډـ ٩ٿٔلڅُ ٩چؿ ،ؿیٸل ؽچاًتڈ ډبڍ اڅ كڅ
ثڈ ٗ ٪٤څ ًٌتی ؽچاډـ ٷقُت څ اٷل ایڂ ڃیلڅ تٌٰیپ ٷلؿؿ څ ثلاڍ ډل ډـ ٩څ ٿٰٔچؿڍ ٿٰـاكڍ
ؿك ٯلآځ ٳلیپ ٷچیـّ « :هب َخ َؼ َل َّللا ُ ل ِ َش ُخ ٍل ِّهي َللجَی ِي فِی َخْفَِِ»...
ٻیٴڂ ٣ټی« »١ثی تإٿٺ څ اڃـیِڈ پب ؿك ٣لٓڈ ڍ عیبت ڃٸقاُتڈ څ مٿبٽ ڃ٬ي ؽچیَ كا ثڈ
ؿًت ډچا څ ډچى ڃـاؿڇ ثچؿ تب ډلصڈ آځ ثؾچاډـ ،تٔلّ ٩ڃڀبیـ ثټٴڈ ٣ټی « »١كا یٲ ٳَِ
كڅعبڃی څ یٲ رڄجڈ اٻڊی اعبٛڈ ٳلؿڇ ثچؿ څ ؿك ڃتیزڈ ډڀڈ صین رن ؽـا كا ام یبؿڇ ثلؿڇ ثچؿ.
اڅ تڀبٽ ڃیبم ٿڄـڍ ډبڍ ٿبؿّڍ ثِلڍ كا ٳڈ ثڈ ًچڍ ڃ٬ي څ ؽچاًتڈ ډبڍ آځ ٿی ٳِبڃـ ،
ٳڄبك ٷقاُتڈ څ ٳټّیڌ ٣الیٮ ٿبؿّڍ كا ٳڈ ثڈ ًچڍ ٻقّت څ ُڊچات ًچ٭ ٿی ؿډڄـ ،ام ؽچؿ ؿڅك
ًبؽتڈ ثچؿ ،ٻقا كاډی رن كاڇ عٮ ثلایَ ثبٯی ڃڀبڃـڇ ثچؿ څ ډـ٫ی ٧یل ام ؽچؿ عٰیٰت څ څاٯّ٤یت
ؿك ڃ٠ل اڅ رټچڇ اڍ ڃـاُت څ ډڀیڂ ڃٴتڈ اًبًی ثچؿ ٳڈ ٿچ ٯ٤یّت اڅ كا ؿك ثلاثل ډل پیَ آٿـ څ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
-1ازضاة8 :
ٿچٗچ٣ی ،كڅُڂ ٿی ًبؽت څ ثڈ ډڄٸبٽ څرچؿ ٣چاٿٺ څ ٣ټٺ ٷچڃبڃچځ ،اڅ كا ثڈ ٛل ٩عٮ څ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ هب دس خلذ ا ّّل رشخوَ رفغیش الویضاى ،ؿ 633موي یک ثسث لشآًی ،خبهش ًؾبى عبخزین
کَ هشق رِزیت ّ ًفظ ّ رسقیل اخالق فبملَ عَ رب اعذ :
ا ّّل :هشیك زکوب ّ فالعفَ اخالق ّ آى ػجبسد اص ایي اعذ کَ فنبیل اخاللی سا اص
سرایل ّ ففبد ًبپغٌذ رؾخیـ دُین ّ آى ُب سا دس پشرْ زغي ّلجر ػملی اص یکذیگش خذا عبصین ،
عپظ فنبیل ًفغبًی سا فمو ثَ خبهش ًیکی ّ ًیکْیؾبى ّ ثَ ػلّذ خوبل ّ صیجبیی ؽبى اخزیبس کٌین ّ
خْد ّ خْد سا ثب آى ُب ثیبسایین.
هشد زکین هی گْیذ :ؽدبػذ ،ػفّذ ّزکوذ ،اهْسی ُغزٌذ کَ ًضد ػمل پغٌذیذٍ ّ صیجب ّ ًیکْ
ُغزٌذ ّ هشدم ًیض اص آى ُب خْؽؾبى هی آیذ ّ فبزجؼ سا رودیذ هی کٌٌذ ،لزا اًغبى ػبلل رٌِب ثَ عجت
خیش هطلك ّزغي ّ صیجبیی ،ثبیذ خْد سا ثب آى ففبد آساعزَ گشداًذ.
د ّّم :هشیمَ پیغوجشاى اعذ .اًجیب اص ایي ساٍ ّاسد ؽذٍ اًذکَ چْى اخالق ًیکْ ّ خقبل
پغٌذیذٍ ثبػث خؾٌْدی ّ سمبی سمب ی خذا هی ؽْد ّ ففبد سریلَ ّ هلکبد ًکُْیذٍ هْخت خؾن
ّ غنت ّ اللِی هی گشدد ،پظ اًغبى ثبیذ ُش آًچَ اّ سا ثَ عْی ثِؾذ هی ثشد ،ثشگضیٌذ ّ اص آًچَ
اّ سا ثَ آرؼ ّ ػزاة اثذی هی کؾبًذ ،پشُیض کٌذ.
ع ّْم :هشیمَ اخزقبفی اعالم اعذ .اعزذَّلل اعالم دس ایي صهیٌَ دس پشرْ رْزیذ
خبلـ فْسد هی گیشد ؛ صیشا ٌُگبهی کَ اًغبى یمیي پیذا کشد کَ ُغزی ّالؼی ّیژٍ خذا اعذ ،
خْاُذ داًغذ کَ هبلک روبم ّخْد ّ ُغزی ّ آثبس آى ّ پشّسدگبس کلّیَّ خِبًیبى ،اّعذ ّ دیگشاى دس
ثشاثش اّ هبلک ًفغ ّ مشس ،هشگ ّ صًذگی ّ یب صًذٍ کشدى ًیغزٌذ .دس ایي زبل اعذ کَ اًغبى
خضآًچَ سا کَ خذا ثخْاُذ ،اسادٍ ًوی کٌذ ّ ،خض آى کَ خذا اص آى کشاُذ داسد ،هزٌفّش ًیغذ .اّ
افالً خْدػ سا هبلک چیضی ًوی داًذ رب خْد سا ثَ آى هؾغْل کٌذ ّ دس ًزیدَ دچبس ػدت ّ رکجّش ّ یب
غن ّ اًذٍّ ّ دیگش زبَّلد ًفغبًی ًوی گشدد.
اّ دس خِبى ُغزی ثشای غیش خذا ّلؼی ّ هٌضلزی لبیل ًیغذ کَ کلیذ ُبی خیش ّ عؼبدد دس دعذ
آى ُب ثبؽذ رب اّ هدجْس ؽْد ثَ آًچَ ًضًذ آًبى اعذ ،دل ثجٌذد ّ ثی آى کَ عضاّاس ثبؽذ ري ثَ رلّذ ّ
خْاسسی دُذ ّ یب ایي کَ ثَ هوغ ثَ دعذ آّسدى هبل ّ همبهی ،اص زشین زك ّ ػذال دّس افزذ ّ ثَ
کغی ظلن ّ عزن سّا ثذاسد.
اّ دس خِبى خض خذا سا هئثش ًوی داًذ ،دس ًزیدَ کغی سا هبلک ًفغ ّ مشس ًوی داًذ رب اص اّ ثش
خبى خْیؼ ثزشعذ ّ ًبچبس ري ثَ رلّذ دُ ّذ ّ یب ثشای خبهش اّ زمّی سا ثبهل گشداًذ>.
څ ایڂ ٿ٤ڄب ثب ٿالع٠ڈ تبكیؼ مڃـٷبڃی څ ًیلڇ آځ ع٘لت ٳڈ ثڈ ؿًت ٿب كًیـڇ اًت ،ٳبٿالً
كڅُڂ ٿی ٷلؿؿ څ ًؾڄبڃی ٳڈ ام آځ ثنكٷچاك ؿك مٿیڄڈ ډبڍ ٿؾتټ ٪ثلاڍ ٿب ثڈ ٿیلاث ٿبڃـڇ ،ایڂ
څ ډپ اڅ ثچؿ ٳڈ ٫لٿچؿ:
«ډل ٷبڇ پلؿڇ ډب ام كڅڍ اًلاك ؽټٰت ثی٬تـ ،ثل یٰیڂ ٿڂ صینڍ ا٫نڅؿڇ ڃڀی ُچؿ».
ایڂ ؿڅ ٳالٽ ام ڃٰٜڈ ڃ٠ل ٫ټٌ٬ی ،ام ربٿ ٢تلیڂ ًؾڄبځ څ ُٸ٬ت اڃٸین تلیڂ ثیبڃبت اًت
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
< پظ رْزیذ خبلـ ،دسهبى ُش دسدی اعذ ّ ثَ ثشکذ ایي داسّی ؽفب ثخؼ ،روبم ثیوبسی ُبی
سّزی ّ اخاللی ثذّى اززیبج ثَ دّ سّػ ّ هشیمَ هزکْس ،ثشهشف هی ؽْد ّ فشق سّػ ّیژٍ
اعالم ثب دّ هشیمَ دیگش ُوبى فشق سفغ ّ دفغ اعذ .دس آى دّ سّػ ًخغذ ،کْؽؼ ثش ایي اعذ کَ
هشك ُبی اخاللی رْعو م ّذؽبى دسهبى ؽًْذ هبًٌذ ثیوبسی ُبی ثذًی ؛ ا ّهب دس هشیمَ اعالم هجؼب ً
ُش سریلَ ّ ففذ هزهْم اص سیؾَ ثشاًذاخزَ هی ؽْد ّ ثَ افطالذ ثب ثَ کبس ثغزي رؼبلین اخاللی
اعالم ،افالً سرایل اخاللی هْمْػب ً هٌزفی خْاُذ ثْد.
2ـ ؽشذ ًِح الجالغَ اثي اثی السذیذ 182/10 :؛ ؽشذ غشسالسکن ّ دسسالکلن .103 /6 :
ډڀبځ ٣ټی ٳڈ پیبٿجل ؿكثبكڇ اٍ ٫لٿچؿ:
ٿب ڃیبمڍ ثڈ تچ ٗیظ ڃـاكیپ ٳڈ صڄیڂ ٓ٬ت څ ؽٔچٓیّت ؛ ی٤ڄی ډڀلاڇ څ ٿالمٽ عٮ څ
عٰیٰت ثچؿځ ،كًب تلیڂ څ ڃنؿیٲ تلیڂ څًیټڈ ثلاڍ كًیـځ ثڈ ٿ٤بك ٩عّٰڈ څ ٣ټچٽ عٰیٰی څ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ دس ثسبس األًْاس /313/34 :ذ 6چٌیي آهذٍ اعذ َّ :ل رغجّْا ػلیّب ً فبًَّ هوغْطٌ في راد َّللا.
2ـ ؽشذ ًِح الجالغَ اثي اثی السذیذ 242/2 :؛ ازمبق السك.523/6 :
هقایسَ ای بیي سخٌاى علی«ع» ّ سخٌاى دیگشاى
پی٨ڀجل اًالٽ ؿك ٔ٣لڍ ثڈ كًبٻت ٿج٤چث ُـ ٳڈ ٯلآځ آځ كا «ػقش خبُلیّذ »ٿی ڃبٿـ «ّ
عضاّاس ُن ثْد کَ چٌیي ًبهگزاسی ؽذ» .ؿك ٿیبځ ٿټّت ٣لة ،احلڍ ام ؿاڃَ څ تڀـّځ ڃجچؿ ؛
تچؿڇ ٿلؿٽ ،ثی ًچاؿ څ ڃب آُڄب ثب ؽچاڃـځ څ ڃچُتڂ ثچؿڃـ څ ٧بٻجبً ثڈ ٓغلا ٷلؿڍ ،كڅمٷبك كا
ٿی ٷلؿاڃـڃـ څ ام ُڊل ڃِیڄی څ آؿاة څ ًڄڂ تڀـّځ څ تلٯّی ،ثڊلڇ اڍ ڃـاُتڄـ.
آڃبځ ؿك ًٜغی ثٌیبك پبییڂ څ ٿڄغ ٚمڃـٷی ٿی ٳلؿڃـ څ ام ٛلیٮ صپبڅٹ ،ی٨ڀب ٷلڍ څ
كاډنڃی ،اكتنا٭ ٿی ڃڀچؿڃـ څ ؿك ٿجبډبت ثڈ ؽچځ كینڍ څ ډتٲ علٿت څ ت٬بؽل ثڈ پـك څ ٿبؿك ،
ُ٤ل ډب ٿی ًلڅؿڃـ.
ثلكًی څٗ ٢صڄیڂ ٿټّتی ام ڃٰٜڈ ڃ٠ل اؽالٯی څ ام ٻغب ٝٿٌبئٺ اڃٌبڃی څ پبیڈ ډبڍ آځ ،
صڄیڂ ڃتیزڈ ٿی ؿډـ ٳڈ تڀبٽ ٣چاٿٺ تّٔ٤ت ربډټی ؿك ثیڂ آڃبځ عٴپ ٫لٿب ثچؿڇ اًت څ ٿ٤ټچٽ
اًت ٳڈ ډیش صین صچځ ُ٤ټڈ ډبڍ تّٔ٤ت ربډالڃڈ ُبؽڈ ډبڍ ؿكؽت ٫ټٌ٬ڈ اٻڊی كا ؽِٲ څ تجبڇ
ڃڀی ًبمؿ ؛ صچځ تّٔ٤ت اًت ٳڈ ثڈ ٛچك ٳټّی ډل ٷچڃڈ اًت٤ـاؿ پقیلٍ عٮ څ عٰیٰت كا مایٺ
ٿی ٳڄـ څ ت٨ییل صڄیڂ ٿغی ٚڅ ؿٷلٷچځ ًبؽتڂ ربٿ٤ڈ اڍ ثب ایڂ ؽٔچٓیّت صٰـك ٿِٴٺ اًت ! څ
صڈ اڃـامڇ تچاځ ٫لًب اًت ٳڈ ثلاڍ ایڂ ٷچڃڈ ٿټّت څ ٿلؿٿی ،ٿغیً ٚبٻپ څ ٿٰت٘ی ایزبؿ ُچؿ څ ثڈ
ربڍ آځ ډب كفایٺ ڃٌ٬بڃی څ ٳلؿاك ډبڍ مُت څ ڃبؿاڃی ډبڍ ُٰبڅت ثبك څ ٿڊټٲ ،اڅالً ا٣ڀبٹ
ٓبٻظ څ ڃیٲ ربیٸنیڂ ٷلؿؿ څ حبڃیبً ؿاڃَ څ عٴڀت ؿك ٿیبځ ایِبځ كڅاد پیـا ٳڄـ څ ؿك ٿلعټڈ
آكڍ ،پی٨ڀجل آځ صڄبځ ٿغی ٚرڊٺ څ اڃغٜبٛی كا ثڈ یٲ ربٿ٤ڈ ثلتل څ ارتڀب ١ثلیڂ ٿجـّٹ
ًبؽت .اٷل ٳٌی ؿك آحبك اًالٿی څ اعبؿیج كار ٢ثڈ یبكاځ څ آغبة پی٨ڀجل ،ؿٯّت څ تإٿّٺ ٳڄـ
څ اؽجبكڍ كا ٳڈ كار ٢ثڈ آڃبځ ثڈ ؿًت ٿب كًیـڇ څ اٯچاٹ څ ك٫تبكُبځ كا ثڈ ٛچك ٿجٌچ ٙٿڄ٤ٴي
ًبؽتڈ ،ثلكًی ڃڀبیـ ،ثڈ كؤڍ اٻ٤یڂ څ ثڈ څٗچط ،تڀبٽ ایڂ عٰیٰت كا ؿكٱ ؽچاډـ ٳلؿ.
ثیِتل ایڂ اؽجبك،ٷناكٍ ٳبك ډبڍ ڃیٲ څ ا٣ڀبٹ ٓبٻظ آغبة څ یبكاځ پی٨ڀجل اًت څ
ڃِبځ ٿی ؿډـ ٳڈ صٸچڃڈ ام كڅٍ اڅ پیلڅڍ ٿی ٳلؿڇ اڃـ څ ؿك پلتچ ؿیڂ څ ت٤بٻیپ څڍ ،ٯـٽ ثل
ٯٌڀت ٳڀی ام ایڂ اعبؿیج ډپ ٿِتڀٺ ثل عٴڀت ډبڍ پل ٿ٨ن څ ٿچ٠٣ڈ ډبڍ ؿٻڄِیڂ څ
آچٹ څ ٿجبؿڍ ؿیڂ اًت .اٿّب اعبؿیخی ٳڈ ثڈ ٿ٤بك ٩عّٰڈ څ ٫ټٌ٬ڈ اٻڊی اُبكڇ ٿی ٳڄـ څ ثڈ كٿچم څ
ؿٯبیٮ ٣ټچٽ ٣بٻیڈ ـ ٳڈ ؿٹ ډب كا ُی٬تڈ څ ٯټت ډب كا ثب ثبكٷبڇ ٠٣ڀت څ رالٹ څ اثڊّت آ٫لیـٷبك
ډٌتی ٿلتج ٚٿی ًبمؿ ـ ایڂ كُتڈ ام ٿٜبٻت ثٌیبك اڃـٱ اًت څ ُبیـ اعبؿیخڈ څاكؿڇ ؿك ایڂ ثبة
ثب پیضیـٷی څ ٧لاثتی ٳڈ ؿاكؿ ،ام صڄـ عـیج تزبڅم ڃٴڄـ ثټٴڈ ثڈ صڄـ ٣ـؿ ډپ ڃلًـ.
آچالً آڃضڈ ؿك ٿ٤بك ٩اٻڊی ام آغبة پیبٿجل ثلاڍ ٿب ثبٯی ٿبڃـڇ ،صینڍ ڃیٌت رن یٲ
ًټٌټڈ اؽجبك ؿك مٿیڄڈ تزٌیپ څ تِجیڈ څ یب اعیبڃبً تڄنیڈ ثبكڍ ت٤بٻی .پبكڇ اڍ ڃین ُبٿٺ ٿ٤ټچٿبت
ثٌیبك ًبؿڇ څ ًٜغی څ ٣چاٿبڃڈ اًت ؿك عبٻی ٳڈ ت٤ـاؿ څ ُڀبكڇ ٓغبثڈ اڍ ٳڈ تلرڀڈ څ ُلط
عبٹ آڃبځ ؿك ٳتت تلارپ څ كربٹ آٿـڇ ،ثبٻ ٦ثل ؿڅامؿڇ ډناك ڃ٬ل ٿی ثبُـ څ ٿٌټڀبڃبځ ډپ ؿك ڃٰٺ
ُٸ٬تی ٣بُٰبځ ٫ټٌ٬ڈ اٻڊی ٿی ا٫نایـ څ ا٫ٴبك څاالڍ رچیڄـٷبځ عٰیٰت كا ؿك اٯیبڃچى ثی ٳلاځ
اٻچډیّت ثڈ ٿڄتڊبڍ اڅد څ تلٯّی ٿی كًبڃـ،تب آځ رب ٳڈ ډڀٸی ؽٌتڈ څ ٳچ٫تڈ ام پیِل٫ت ثیِتل ،ثبم
ٿی ٿبڃـ؛ اٿّب اٿبٽ ٣ټیّ ثڂ اثی ٛبٻت« »١ٿَخَٺ ثبكم څ ا٣الڍ اٻڊی اًت ٳڈ ثڈ تڄڊبیی پیَ ٿی كڅؿ څ
ٿب ؿك ایڂ ٓـؿ ڃیٌتیپ ٳڈ احجبت ٳڈ ًؾڄبځ آځ ع٘لت ام عیج ٔ٫بعت څ ثال٧ت څ ام ڃ٠ل
عالڅت څ ٷیلایی ،یٸبڃڈ ثچؿڇ اًت ؛ صچځ ایڂ ٿٜټجی اًت ٳڈ ام ډـ ٩آټی ثغج ٿب ثیلڅځ اًت
ثټٴڈ ٰٚ٫ٿی ؽچاډیپ ڃ٠ل ؽچاڃڄـٷبڃی كا ٳڈ ثب ثغج ډبڍ ٫ټٌ٬ی ،آُڄبیی ؿاكڃـ څ ؿك٣ڀٮ ٿجبعج
اٻڊی ٧چك ٿی ٳڄـ « ّ هشف فسجذ هب ُن دس ایي سعبلَ ایؾبًٌذ » .ثڈ ًؾڄبڃی ڃ٠یل آڃضڈ فیالً
« ...فوي ّفف َّللا عجسبًَ فمذ لشًَ ّ هي لشًَ فمذ ث ٌّبٍ فمذ ّ
خضأٍ فمذ خِلَ ّ هي
)1( » ... خِلَ فمذ اؽبسٍ الیَ فمذ ز ّذٍ ّ هي ز ّذٍ فمذ ػ ّذٍ
« ډل آځ ٳڈ ؽـا كا تچٓی ٪ٳڄـ څ ٓ٬بتَ كا مایـ ثل فات ثـاڃـ ،اڅ كا ؿڅ صین اڃٸبُتڈ څ
ډلٳي اڅ كا ؿڅ صین ثیڄٸبكؿ ،ثلاڍ اڅ رنء ٯبیٺ ُـڇ څ ٯبیٺ ثڈ رنء ؽـا كا ؿكًت ڃِڄبؽتڈ اًت
څ ٳٌی ٳڈ ؽـا كا ؽـا كا ثڈ ؿكًتی ڃِڄبًـ ،ثڈ ًچڍ اڅ اُبكڇ ٿی ٳڄـ څ ٳٌی ٳڈ ثڈ اڅ اُبكڇ ٳڄـ،
اڅ كا ؿك ٿٴبڃی ٿغـڅؿ ؿاڃٌتڈ اًت څ ډل ٳڈ اڅ كا ٿغـڅؿ ثـاڃـ ،اڅ كا ُڀلؿڇ «ّ دّ یب چٌذ رب
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
{رن ؽـا ډل ٿچرچؿڍ ٳڈ ثڈ څعـت څ یٸبڃٸی تچٓیُ ٪چؿ ،ٳپ اًت څ ډل ٓبعت ٣نّتی
٧یل ؽـا ،ؽچاك څ مثچځ اًت څ ډل ڃیلڅٿڄـڍ رن ؽـا ٗ٤ی ٪څ ڃبتچاځ اًت څ ډل ٿبٻٴی ثڈ
اًتخڄبڍ ؽـا ،ؽچؿ ٿڀټچٱ اًت څ ٓبعت اؽتیبك ؽچؿ ڃیٌت څ تڀبٽ څرچؿٍ ؿك ٯج٘ڈ ٯـكت
اٻڊی ٿی ثبُـ څ ډل ؿاڃبیی رن ؽـا ،یبؿ ٷیلڃـڇ اًت څ ٧یل ام ؽـا ،ډل آُٴبكڍ ،پڄڊبځ ڃیٌت ؛
«میلا ثلاڍ ُڄبؽت آځ څاًٜڈ اڍ المٽ اًت» څ رن ؽـا ام ډل صینڍ آُٴبك تل اًت ؛ « میلا ؿك
٣یڂ عبٹ ٳڈ پی ثلؿځ ثڈ فات ؽـا ام ډل صینڍ آُٴبك تل اًت ُ ،ڄبؽت ٳڄڈ څ عٰیٰت فات اڅ ،
«آځ ډب ٿچرچؿات ٳبٿټی ډٌتڄـ ٳڈ ؿاكاڍ ٿبؿّڇ ڃیٌتڄـ څ ؽبٻی ام ٯچّڇ څ اًت٤ـاؿڃـ صچځ تڀبٽ
٤٫ټیّت څ ٳڀبٻڄـ».
ثبیٌتی ؿكاًټچثی ٳڈ ٣ټی « »١ؿك تڄ٠یپ ایڂ ٿٌبئٺ تچ عیـڍ ثڈ ٳبك ثلؿڇ څ تل ٳیجی ٳڈ آځ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
2ـ ایي زذیث سا هشزْم عجضّاسی دس ؽشذ هٌظْهَ ،ففسَ ی 140ثَ روبم آّسدٍ اعذ ّ دس فقل
یبصدُن ُویي سعبلَ ًیض هغزمالً هْسد ثسث لشاس گشفزَ اعذ ،هشاخؼَ ؽْد.
ثنكٷچاك ؿك ٛلط ٿجبعج اٻڊی اڃزبٽ ؿاؿڇ ،تچرّڈ څ تإٿّٺ ٳلؿ ٳڈ صٸچڃڈ كڅڍ ٓلا ٙثبكیٲ تل ام
ٿچڍ ثلډبځ ،كاڇ ك٫تڈ څ تڀبٽ ؿك پلتچ ڃچك څ عٰیٰت ،ٯـٽ ثلؿاُتڈ اًت څ ؿك ډل ثلډبڃی ٳڈ آڅكؿڇ
څ ډل ؿٻیټی ٳڈ اٯبٿڈ ٳلؿڇ ،ٿزڀچ٣ڈ ٿچاؿ څ آچٹ المٿڈ كا ؿك آځ ٷڄزبؿڇ اًت ً ،پي ثب ؿٯّت
ډلصڈ ثیِتل ،ام كڅڍ ٿٌبئٺ ٿِٴٺ ٿبڅكاڍ ٛجی٤ی څ ڃٴبت ثٌیبك ؿٯیٮ څ ٣ڀیٮ ٿجبعج اٻڊی ،
ایڂ ثی ډڀتبیی څ ثی ڃ٠یلڍ ًؾڄبځ ٣ټی « »١څ ثبال ثچؿځ ًٜظ آځ ؿك عـّڍ ٳڈ ا٫ٴبك
ثٌیبكڍ ام ؿاڃِڀڄـاځ ام ؿكٱ آځ ٣برن اًت ً ،جت ُـڇ ٳڈ ثلؽی ام ٿتّٔ٤جیڂ ؿصبك ُٲ ُچڃـ
عتّی ث٘٤ی ام ٿغـّحیڂ ډپ ثڈ اًتڄبؿ ایڂ ٳڈ پبكڇ اڍ ام ایڂ ًؾڄبځ ُجبډتی ثب ٳټڀبت آځ
ع٘لت ڃـاكؿ ،ؿك ٓغّت ڃٌجت ثڈ آځ ډب ٟڄیڂ ُـڇ اڃـ ،ؿك عبٻی ٳڈ :
اڅّالً ً :ؾڄبڃی ٳڈ ام اٿبٽ ٣ټی « »١ؿك ایڂ ٿٰچٻڈ ڃٰٺ ُـڇ ،رڀټٸی یٴڄچاؽت څ ؿاكاڍ
ًیب٭ څ اًټچة څاعـڍ اًت ٳڈ فیٺ څ ٓـك آځ ډب ثڈ ډپ ٿی رچُـ څ ثؾَ ډبڍ ٿؾتټ ٪څ
ٔ٫چٹ ٷچڃبٷچځ آځ ډب یٲ ؿیٸل كا تإییـ ٿی ڃڀبیـ څ ثیِتل ًؾڄبځ آځ ع٘لت ثڈ ٛچك ٿٌڄـ ؿك
حبڃیبً :صڈ ًؾڄبڃی ُجبډت ثڈ ًؾڄبځ ٣ټی « »١ؿاكؿ؟ ایڂ ډڀڈ ٳټڀبت څ ًؾڄبځ ٫لاڅاځ ام
ُؾٔیّت ډبڍ ٷچڃبٷچځ څ ٛجٰبت ٿؾتټ ٪ام آغبة پی٨ڀجل څ ثنكٷبځ تبث٤یڂ ٷل٫تڈ تب ٿتٴټّڀیڂ ،
عٴڀب ٣ ،ل٫ب څاؿثب ؿك ؿًتلى ٿبًت ً ،ؾڄبځ ٳـاٽ یٲ ام آڃبځ ڃ٠یل ثیبڃبت ٣ټی « »١اًت؟
حبٻخبً ٣ :بؿتبً ٳٌبڃی ٳڈ ٿی تچاڃڄـ صڄیڂ ًؾڄبڃی پل ٿ٨ن څ ًلُبك ام ؿاڃَ څ ٿ٤ل٫ت ـ ٳڈ
ام ًٜظ ؿیٸل ٳټڀبت ٫چ٭ اٻ٤بؿڇ ثبال تل اًت ـ ر٤ٺ ٳڄڄـ څ ثڈ ؽبٛل ایڂ ٳڈ ٿچٯ ٢څ ٿٰبٽ ٫لؿڍ كا
ثبال ثجلڃـ ثڈ اڅ ڃٌجت ثـډڄـ ،ٯ٤ٜبً صڄیڂ اُؾبٓی ؿك ٛچٹ صڄیڂ مڃـٷی څ ؿكعبالت ٿؾتټ، ٪
ًؾڄبڃی ڃ٠یل آڃضڈ ر٤ٺ ٳلؿڇ څ ثڈ ُؾٔیّتی ڃٌجت ؿاؿڇ اڃـ ،ؽچاڇ څ ڃب ؽچاڇ ام ایِبځ ٓبؿك
ٿیِچؿ ٳڈ آځ كا ثڈ ٳٌی ڃٌجت ڃـاؿڇ ثبُڄـ څ ٿب احلڍ ام صڄیڂ ا٫لاؿ ؿك ٿیبځ كربٹ اًالٿی ڃـاكیپ.
كاث٤بً :آځ ٳڈ ٯبؿك اًت ؿك ایڂ پبیڈ ًؾڂ ثٸچیـ څ ام ٻغب٣ ٝټپ څ ٿ٤ل٫ت اٻڊی ثڈ صڄیڂ
ٿٰبٽ ثټڄـڍ ڃبیٺ آٿـڇ اًت ،ٯب٣ـتبً ڃبٿٰ٤چٹ اًت ٳڈ ؽچؿ كا ام صڄیڂ ٘٫یټتی ٿغلڅٽ ًبمؿ څ
ُؾْ ؿیٸلڍ كا ثب ایڂ میچك ٣ټپ څ اؿة ثیبكایـ ٿٸل ایڂ ٳڈ ؿصبك رڄچځ څ اؽتالٹ عچاى ثبُـ
څصڄیڂ ُؾٔی ام ٷ٬تڂ ًؾڄبځ عٴڀت آٿین ٣ ،برن تل څ ام څكڅؿ ثڈ اٯیبڃچى هك٘٫ ٩یټت ٫ټٌ٬ڈ
ؽبٿٌبً :پبكڇ اڍ ام ًؾڄبځ ٣ټی« »١آځ صڄبځ ؿك ًٜظ ٣ټڀی ٯلاك ؿاكؿ ٳڈ تٌ٬یل څ تچریڈ
آځ ډب ام عچٓټڈ ٣ټچٽ ٰ٣ټی اڍ ٳڈ ثیڂ ٫الً٬ڈ څ ٿتٴټّڀیڂ اًالٿی مٿبځ ډبڍ ٷقُتڈ ٿ٤ڀچٹ ثچؿڇ ،
ؽبكد ٿی ثبُـ تب ایڂ ٳڈ ٷلڇ اڍ ثٌیبكڍ ام ٿٌبئٺ ٿِٴٺ ٫ټٌ٬ڈ اٻڊی ؿك پلتچ ثیبڃبت آځ ع٘لت
ؿك ایڂ اڅاؽل عٺ ُـڇ اًت ؛ ڃ٠یل ٿٌبئٺ فیٺ ٳڈ ؿك ٿٜبڅڍ ًؾڄبځ ٣ټی« »١آٿـڇ اًت :
تچعیـ ٳبٿٺ ،ڃ٬ی ٓ٬بت اًتٰ٣ .ٺ ثِل ڃڀی تچاڃـ ٿغی ٚثل فات عٮ ثبُـ .ؽـاڅڃـ څاعـ
٣ـؿڍ ڃیٌت ،پیَ ام ؿالٻت ډل ؿٻیټی ،ؽچؿ څرچؿ ؽـا ٷچاڇ څ ؿٻیٺ ډٌتی اڅًت څ ډیش څٯت
ثڈ څاًٜڈ ؿیٸلڍ ُڄبؽتڈ ڃڀی ُچؿ ثټٴڈ تڀبٽ ٿب ًچڍ تچًّ ٚاڅ ُڄبؽتڈ ُـڇ اڃـ.
پي عبال ٳڈ څٗ ٢ام ایڂ ٯلاك اًت ،ٳـاٽ ٫یټٌچ٫ی یب ٿغـّحی ؿك ٓـك اًالٽ یب ث٤ـ څرچؿ
ؿاُتڈ ٳڈ ام اڅ اڃت٠بك ٿی ك٫تڈ ٳڈ ثڈ ایڂ ډڀڈ ٿٌبئٺ پیضیـڇ څ ٿجبعج ث٨لڃذ څ عٰبیٮ ثلتل ،ٿغیٚ
ثبُـ ً ،پي ثتچاڃـ آځ ډب كا ؿكٯبٻت ډبڍ ٳچتبڇ څ رڀالتی ُیچا ثڈ ٓچكتی ربٻت ثٸڄزبڃـ څ ثڈ
٣ټی « »١ڃٌجت ؿډـ ؟ ٿٸل ٫لمڃـاځ پبٳینڇ ؽچؿ آځ ثنكٷچاك ٳڈ رڀټٸی اډٺ یٲ ثیت اڃـ څ
ًؾڄبځ تڀبٿِبځ یٴی اًت څ ًؾڄبځ ډڀڈ آڃبځ ًؾڂ پی٨ڀجل اًت .ؿكڅؿ ؽـا ثڈ كڅاځ ډڀڈ آڃبځ
ثبؿ.
ًوًَْ ُایی اص سخٌاى علی«ع»
پیشاهْى بشخی اص هسائل فلسفَ الِی
مدخل
ٳٌبڃی ٳڈ پیلاٿچځ ٫ټٌ٬ڈ څ ٿؾٔچٓبً «فلغفَ الِی» ٿٜال٣بتی ؿاكڃـ څ ؿك ٿٌبئٺ آځ ثڈ
ثغج څ تغٰیٮ پلؿاؽتڈ اڃـ ،ٿی ؿاڃڄـ ٳڈ ایڂ ٷچڃڈ ٿجبعج رن ام ٛلیٮ اًتـالٹ ثب ثلډبځ ډبڍ
ٯ٤ٜی څ ٿٌټّپ ،اٿٴبځ پقیل ڃیٌت .څ آځ ؿًتڈ ام ثلاډیڂ ،ٯ٤ٜی څ ٿٌټّپ ډٌتڄـ ٳڈ ام ٿٰـّٿبت
ثـیڊی څ ٯ٘بیبڍ ٗلڅكڍ یب ڃ٠لڍ اًتڄبد ُـڇ ،ام ثـډیّبت تلٳیت ُـڇ ثبُـ څ اڃٌبځ ؽچاڇ څ
ڃین ٿی ؿاڃڄـ ٳڈ :ثغج ٓغیظ څ ڃتیزڈ ثؾَ ؿك ایڂ ٫ڂ ،ډڄٸبٿی ٿیٌّل اًت ٳڈ اڃٌبځ ؽچؿ
كا ام تڀبٽ ٿغ٬چٟبت څٿ٤ټچٿبتَ تزلیـ ٳڄـ څ اّٛال٣بتی كا ٳڈ ام ٛلیٮ تٰټیـ څ یب ؿیٸل اًجبة
یبؿٷیلڍ ٳڈ ٛج٤بً ٣بؿت ،تؾیٺ څ یب ٣چا ٪ٛاڃٌبڃی ٿؾٔچٓی كا ؿك اڅ ثڈ څرچؿ ٿی آڅكؿ ،ٳڄبك
ثٸقاكؿ څ ٰٚ٫ثڈ ٯ٘بیبڍ ٓـؿكٓـ ثـیڊی ٳڈ ٿچكؿ ٯجچٹ تڀتپ افډبځ ثِلڍ اًت ،صڄٶ ثنڃـ څ
ًپي ٿٌبئٺ ڃ٠لڍ څ ٧یل ثـیڊی كا ثڈ تلتیت تٰـّٽ ث٘٤ی ثل ث٘٤ی ؿیٸل ،ام آځ ٯ٘بیبڍ ثـیڊی
اًت٬بؿڇ ٳڄـ تب ثڈ ٿلاعٺ ثبالتل ثلًـ څ ایڂ ثغج ٰٚ٫ؿك ٓچكتی ثڈ ڃتیزڈ ٿی كًبڃـ ٳڈ ٳبٿالً
تلتیت ٿلا٣بت ٷلؿؿ څ تـكیزبً ام ثـیڊی تلیڂ ٿٌإٻڈ ٷل٫تڈ ثڈ ٿلاتت ث٤ـڍ څ ٯ٘بیبیی ٳڈ ثـاډت
آكڍ ،ثغج ٫ټٌ٬ی رن ثڈ ایڂ ٓچكت ڃتیزڈ ثؾَ ڃیٌت څ ؿك ٧یل ایڂ ٓچكت عتّی
اًتـالٹ ثلډبڃی ډپ ٳڈ ثل اًبى ٯ٘بیبڍ ثـیڊی څ آچٹ ٿچٗ٤ڈ اًت ،رن یٲ ثغج رـٻی څ ثی
٣ټی« »١ڃٰٺ ُـڇ ام ڃٰٜڈ ڃ٠ل ٫ټٌ٬ی ثڈ ٛچك ٿٌتچ٫ی څ ٿجٌچُ ٙلط څ تٌ٬یل ٳڄیپ ٰٚ٫ ،ثڈ
ٿچٯ٤یّت ډل ٿٌإٻڈ اڍ ٳڈ ؿك ًؾڄبځ آځ ثنكٷچاك ثڈ آځ ت٤لّٕ ُـڇ څ ډڀضڄیڂ ثڈ ڃ٠لات ٫ټٌ٬ی ٳڈ
ؿك ٳټڀبت آځ ع٘لت آٿـڇ ٿؾتٔل اُبكڇ اڍ ٳلؿڇ څ ٿی ٷقكیپ ( )1تب ډل ٳي ٳڈ ٿبیٺ ثبُـ ،ثڈ
ایڂ ٿؾتٔلڍ ٿلار٤ڈ ڃڀچؿڇ ًٜ ،ظ ٳټڀبت اٿبٽ ٣ټیّ ثڂ اثی ٛبٻت « »١كا ثب ًؾڄبځ ؿیٸلاځ
ٿٰبیٌڈ ڃڀبییـ.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ چْى ایي همذاس ثسث ًِ ،بیذ آى چیضی اعذ کَ هوکي اعذ ثَ ٌُگبم رشخوَ ّ ؽشذ زبل
یک ؽخقیّذ ػلوی ،هطشذ ؽْد".هْلف"
فصل ا ّّل :
سّش تذقیق ّ ساٍ ّصْل بَ دقایق علوی
ّ
اضاسٍ بَ گفتاس علی«ع»
()1 «كؤىُ اٻغٴڀڌ ٻنڅٽ اٻغٮّ»
«ؿالیٺ څاٯ٤ی كا ٫لا ٷیلیـ څ ؽچؿ كا ثب ثلډبځ څ ٿڄٜٮ ٿزڊّن څ ٿٌټّظ ًبمیـ څ ام ُجڈ څ ٿ٨ټٜڈ
ٳبكڍ ثپلډینیـ».
٣ټی« »١ؿك ایڂ ًؾڄبځ ثڈ ڃغچڇ اتّؾبف كڅٍ ٣ټڀی ثلاڍ كًیـځ ثڈ عٰبیٮ اُبكڇ ٿی ٳڄـ څ آځ
٣جبكت اًت ام كڅٍ اًتـالٹ څ ثلډبځ ٳڈ ؿك آځ ثڈ اتّ٬ب٭ څ ارڀب ١كربٹ ثل ٯچٻی څ یب ٿٌټّپ ثچؿځ
څ ُڊلت آځ ڃنؿ ٣ټڀب ا٣تڀبؿ ڃڀی ُچؿ ،پي عٰیٰت ،عٰیٰت اًت ا٣پّ ام ایڂ ٳڈ ٿلؿٽ آځ كا
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ ؽشذ غشسالسکن ّدسسالکن .63/8 :زذیث ثَ هْس کبهل چٌیي اعذ :سأط السکوخ الضّم الس ّ
ك
ّ هبػَ الوسّكً .ظیش ایي زذیث ،ازبدیث دیگشی ًیض دس ُوبى کزبة ًمل ؽذٍ اعذ ؛ هبًٌذ :أفن ُل
ك یسقل اإلعزظِبس (.)234/3 ك ( ، )852/2ثلضّم الس ّ
اَّلػوبل لضّم الس ّ
«اڍ ډِبٽ! اٷل ؿك ؿًت تچ ٷلؿڅیی ثبُـ څٻی ٿلؿٽ ٷڀبځ ثجلڃـ ٳڈ آځ ؿُك ٷلاځ ثڊبیی اًت ،
ډلٷن تچ كا ًچؿ څ ٫بیـڇ اڍ ڃؾچاډـ ثؾِیـ ،صچځ تچ ؽچؿ ٿی ؿاڃی ٳڈ آڃضڈ ؿك ؿًت تچ اًت ،
ٷلؿڅیی ڃبصین ثیَ ڃیٌت ،ڃین اٷل ؿك ؿًت تچ ٿلڅاكیـڍ ٷلاڃٰـك ثبُـ اٿّب ٿلؿٽ ثٸچیڄـ ٳڈ آځ ،
ٷلؿڅ څ صین ٳپ اكمُی اًت ،ثڈ تچ میبځ څ ٗلكڍ ڃؾچاډـ كًیـ ؛ میلا تچ یٰیڂ ؿاكڍ ٳڈ آځ ٻاٻا
ٿِبثڈ ایڂ ثیبځ ام ڃ٠ل ٿ٤ڄب څ ٿ٬ڊچٽ ًؾڄی اًت ٳڈ ٣ټی « »١ٿڄٌچة اًت:
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
2ـ هزي کالم دس ؽشذ غشسالسکن ّ دسسالکن 255/5 :چٌیي اعذ َّ :ل رٌظش الی هب لبل.
3ـ ایي عخي دس ًِح الجالغَ فیل اَّلعالم ،زکوذ 104چٌیي آهذٍ اعذ َّ :ل ػلن کبلزف ّکش.
فصل د ّّم :
هشادل پٌجگاًَ ضٌاخت خذا
« ؤڅّٹ اٻـّیڂ ٿ٤ل٫تڈُ څ ٳڀبٹُ ٿ٤ل٫تڈِ اٻتّٔـیٮُ ثڈ تچعیـڇُ څ ٳڀبٹُ تچعیـڇِ اإلؽالّ ٻڈُ
ڃ٬یُ اٻّٔ٬بت ٣ڄڈُ ٻِڊبؿڋ ٳٺّ ٓ٬ڌٍ ؤڃّڊب ٧یلُ اٻڀچٓچ ٩څ ُڊبؿڋ ٳٺّ ٿچٓچ ٍ٩ؤڃّڈ ٧یلُ اٻِٔ٬ڌ
٫ڀڂ څٓ ٪اهلل ًجغبڃڈُ ٰ٫ـ ٯلڃڈُ څ ٿڂ ٯلڃڈُ ٰ٫ـ حڄّبڇُ څ ٿڂ حڄّبڇُ رنّؤڇُ څ ٿڂ رنّاڇُ ٰ٫ـ رڊټڈُ
٣ـّڇُ»()1 څٿڂ رڊټڈُ ٰ٫ـ ؤُبكڇ بٻیڈ څ ٿڂ بُبك بٻیڈ ٰ٫ـ عـّڇُ څ ٿڂ عـّڇُ ٰ٫ـ
« آ٧بم ؿیڂ ،ٿ٤ل٫ت څ ُڄبؽت ٳلؿٷبك اًت څ ٳڀبٹ ٿ٤ل٫ت ،ایڀبځ ثڈ فات آ٫لیـٷبك .ٳڀبٹ
ایڀبځ ؿك تچعیـ څ یٸبڃڈ ؿاڃٌتڂ اڅًت څ تٴبٿٺ تچعیـ ؿك اؽالّ ثڈ ًبعت ٯـى كثچیی اًت
څ اؽالّ ډپ ٰٚ٫ثب ا٣تلا ٩ثڈ اعـیّت فات عٮ څ ؿك پلتچ ڃ٬ی ٓ٬بت مایـ ٓچكت ٿی ٷیلؿ څ
ثي؛ میلا ډل ٓ٬تی ٧یل ام ٿچٓچ ٩څ ډل ٿچٓچ٫ی ٧یل ام ٓ٬تی اًت ٳڈ ثل آځ ٣بكٕ ٿی ٷلؿؿ،
پي ډل آځ ٳڈ ثلاڍ ؽـا ٓ٬ت مائـ ٿ٤تٰـ ثبُـ ،اڅ كا ٯلیڂ څ ډڀـٽ صینڍ ًبؽتڈ اًت څ ډل ٳڈ
اڅ كا ٯلیڂ صینڍ ثـاڃـ ،اڅ كا ؿڅ صین اڃٸبُتڈ څ ډل ٳي ؽـا كا ؿڅ صین ثیبڃٸبكؿ ثلایَ رنء څ
ث ٖ٤ٯبیٺ ُـڇ څ ٯبیٺ ثڈ رنء څ ث ، ٖ٤ؽـا كا ڃِڄبؽتڈ اًت .ربډٺ ثڈ ٿٰبٽ كڅثچیی ،ثڈ ًچڍ
اڅ اُبكڇ ٿی ٳڄـ څ اٷل ٳٌی ثڈ ؽـا اُبكڇ ٳڄـ ،ٿغـڅؿ ؿاڃٌتڈ څ ډل ٿغـڅؿڍ ٯبثٺ ُڀبكٍ اًت
ایڂ ٳالٽ ٿ٤زن ڃ٠بٽ ؿك ثیبځ ٿلاتت ؽـاُڄبًی اًت څ اٷل ثؾچاډیپ ٛجٮ آٜالط ٓغجت
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ٿِٴټی څ ًبؿٷی څ ؿٯیٮ ثچؿځ ٿٌبئٺ ،ٿٜلط ٿی ُچؿ ؛ ډڀضڄبځ ٳڈ اڃٌبځ ډڀیڂ كڅٍ كا ؿك
ٿجبعج ٣ټڀی ؿیٸل ثڈ ٳبك ٿی ثلؿ ؛ ی٤ڄی ام ٿٌبئٺ ًبؿڇ څ كڅُڂ ُلڅ ١ٿی ٳڄـ څ ًپي ثڈ
تـكیذ ثڈ ٿٌبئٺ ٿِٴٺ څ ٿجبعج پیضیـڇ ٿی پلؿامؿ څ ایڂ ًټٌټڈ ٿلاتت آځ ٷچڃڈ ٳڈ ؿك ایڂ ثیبځ
اڅّٹ ُ :ڄبؽت ؽـا ثڈ ٣ڄچاځ ٓبڃ ٢رڊبځ څ آ٫لیـٷبك ډٌتی څ ایڂ ؽچؿ ام ٿٌبئٺ
ڃ٠لڍ اًت څ اڃٌبځ ؿك پلتچ اًتـالٹ ثڈ ایڂ ڃتیزڈ ٿی كًـ ٳڈ رڊبځ ؽبٻٰی ؿاكؿ څ ؽچؿ ثڈ
ؿك ایڂ ٿٌإٻڈ ،ډڀڈ ٿچعّـیڂ ٿخٺ ٿٌټڀبڃبځ څ اډٺ ٳتبة څ ٳټیّڈ ٿِلٳیڂ ٿبڃڄـ حڄی ډب څ
حڄچڍ ډب ،اُتلاٱ ؿاكڃـ څ ډڀڈ آڃبځ ٳڈ ام كڅڍ یٰیڂ څ اؽالّ ثڈ ډٌتی ؽـا ا٣تلا ٩ؿاُتڈ څ ؿك
ثلاثل اڅ ًل ت٠٤یپ ٫لڅؿ آڅكؿڇ اڃـ څ یب ثب ٿؾتٔل تإٿّٺ څ اڃـیِڈ اڍ ثڈ څرچؿ اڅ پی ثلؿڇ ٻیٴڂ ام
پي ٿڄ٠چك ٣ټی « »١ام ٳټڀڈ ؿیڂ ؿك ایڂ ٿٰبٽ ،ٿ٬ڊچٽ ٳټّی ؿیڂ اًت ؛ ی٤ڄی ؽـا ُڄبًی ،
ؿڅّٽ :ٿلعټڈ ؿڅّٽ ـ کَ یک هشزلَ اص افل ؽٌبعی ثبَّل رش اعذ ـ ٿلعټڈ تٔـیٮ څرچؿ
اڅ څ ٯجچٹ څ پقیلٍ ڃٌجت ثڈ ډٌتی اڅًت .ؿك ایڂ ٿلعټڈ ام ُڄبؽت ،اڃٌبځ ؿك ثلاثل ٠٣ڀت
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ ًب گفزَ ًوبًذ کَ فطشی ثْدى هغؤلَ خذا ؽٌبعی هٌبفبد ًذاسد کَ آى ،خضء هغبئل مشّسی ّ
ثذیِی ًجبؽذ ثلکَ ثذّى ؽک آى دس سدیف هغبئل ًظشی لشاس داسد.
پلڅكؿٷبك ثڈ ؽ٘چ ١څ ٣جبؿت ٿی پلؿامؿ څ ؿكًبیڈ ایڂ تٔـیٮ څ پقیلٍ ،پبیڈ ډبڍ ا٣تٰبؿاتَ
اًتچاك تل ٿی ٷلؿؿ ،ٻقا ٣ټی « »١ایڂ ٿلعټڈ كا تٴبٿٺ یب٫تڈ آٺ ٿ٤ل٫ت څ ُڄبؽت ٿ٤لّ٫ی ڃڀچؿڇ
اًت.
ام ًؾڄبځ ؿیٸل آځ ع٘لت ـ ٳڈ ؿك ایڂ ٿٰچٻڈ ثیبځ ٫لٿچؿ ـ ًؾڄی اًت ٳڈ ؿك ڃڊذ اٻجال٧ڈ
آٿـڇ :
»( )1 ال ّیمیٌکن ؽ ّک ًب ارا ػلوزن فبػلولْ ّ ارا اعزیمٌزن فبلذهْا
« َّل ردؼلْا ػلوکن خِ ً
ثلڃٸلؿاڃیـ ،پي ډلٷبڇ ٣ټپ پیـا ٳلؿیـ ٛ ،جٮ آځ ٣ڀٺ ٳڄیـ څ ډلٷبڇ ثڈ اٿلڍ یٰیڂ ؿاكیـ ،اٯـاٽ
ثڈ څاًٜڈ ایڂ ٿلعټڈ ؿڅّٽ ام ٿ٤ل٫ت ،ٿلؿٽ ؽـاُڄبًی څ ؽبٗ ٢ؿك ثلاثل اڅ ،ام اُؾبّ
ٿڄٴل څ ؽچؿؿاك ام ً٤ی څ ٣ڀٺ ،ثبم ُڄبؽتڈ ٿی ُچڃـ څ ام ډڀـیٸل ٿڀتبم ُچڃـ.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ ًِح الجالغَ فیل اَّلعالم /زکوذ ّ .1220 : 255لی دس آًدب زذیث چٌیي اعذّ :ار ریمٌّزن
فبلذهْا.
2ـ دس ففسبد گزؽزَ ،ؿ 26ایي زذیث ّ ًظبیشػ ثب هؤخز گفزَ آهذ.
ًچّٽ :ٿلتجڈ تچعیـڅ یٸبڃڈ ؿاڃٌتڂ اڅًت؛ ی٤ڄی احجبت ایڂ ٳڈ ؽـا یٸبڃڈ اًت څ ُلیٴی ڃـاكؿ
څ ؿك ایڂ ٿلعټڈ اؿیبځ تچعیـڍ ،ام اؿیبځ ُلٱ آٿین ٳڈ ٧یل ام ؽـا ثڈ ؽـایبځ ؿیٸلڍ ٯبیټڄـ ،ام
ډپ رـا ٿی ٷلؿڃـ څ تچعیـ ثب٣ج تٴبٿٺ اف٣بځ څ ایڀبځ ڃٌجت ثڈ څرچؿ ؽـا ٿی ُچؿ.
صڊبكٽ :ٿلتجڈ اؽالّ اًت ٳڈ اڃٌبځ ٣ټڀبً څ ٣ڀالً ام ٿب ًچڍ ا٣لإ ٳڄـ څ ډٌتی څاٯ٤ی كا
ٿڄغٔل ؿك اڅ ثـاڃڄـ څ یٰیڂ ٳڄـ ٳڈ اڃٌبځ رن ؽـا ډل ٳڈ كا ثؾچاډـ څ ثڈ ډلصڈ ؿٹ ثجڄـؿ ،رڀټٸی
ؿك ایڂ ٿلعټڈ ،ډلڃچ ١ٿغـڅؿیّت عتّی ٫لٗی یب ؽیبٻی ډپ ام ؽـا ڃ٬ی ٿی ُچؿ .اڅ یٸبڃڈ ثڈ
ٿ٤ڄبڍ څاٯ٤ی ٳټڀڈ اًت ٳڈ اًبًبً ثیِتل ام یٴی ڃڀی تچاځ ٫لٕ ٳلؿ؛ی٤ڄی آالّتٔچّكؿڅّٿی ٫لٗی
اًت ٿغبٹ ڃڈ ایڂ ٳڈ ام ٯجیٺ ٫لٗی ُیء ٿغبٹ ثبُـ ٳڈ ڃنؿ ٰ٣ٺ ٫ ،لٕ آځ ؽچؿ اٿٴبځ ؿاكؿ.
ایڂ ٿ٤ڄب ؿك ًؾڄبځ ٣ټی« »١ثٌیبك تٴلاك ُـڇ څ ؿك ٰ٫لات ٿت٤ـّؿڍ یبؿ آڅك ُـڇ اًت ٳڈ
ؽـا څاعـ ٣ـؿڍ ڃیٌت ٳڈ ثتچاځ ٫لؿ ؿڅّٿی ام رڄي څًڄؼ ؽچؿ اڅ ثلایَ تٔچّك ٳلؿ څ ٫لؿ ؿڅّٿی
څٻچ ؿك ٣بٻپ فډڂ څ ؽیبٹ ثلاڍ ؽـا ٫لٕ ڃڀچؿ ثټٴڈ څعـت څ یٸبڃٸی ؽـا ٛچكڍ اًت ٳڈ اٷل ثب
اڅ ٫لؿ ؿڅّٿی ٫لٕ ٳڄیپ ،ډڀبځ اڅّٻی ؽچاډـ ثچؿ( .دلّذ ؽْد).
تچٗیظ ایڂ ٳڈ ٫ :لٕ څعـت څ یٸبڃٸی ؽـا ٿٌتټنٽ ایڂ اًت ٳڈ ٿب ؽـا كا ثڈ ډل تٰـیل څ
ډڀلاڇ ډل پـیـڇ اڍ ،ٿچرچؿ ثـاڃیپ ؛ ی٤ڄی اٷل ؽـا كا تڄڊب ٫لٕ ٳڄیپ څ ډڀڈ پـیـڇ ډب كا ؿك ٿلعټڈ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ دس زبلی کَ هْخْداد اگش ّخْدؽبى سا لطغ ًطش اص ّخْد خذا دس ًظش ثگیشین اف ً
ال
ًویزْاًٌذ هْخْد ثبؽٌذ؛ چْى ّخْدؽبى (زذّثب ً ّ ثمبئب ً) ثَ ّخْد زك رؼبلی ثغزگی داسد.
پي ڃتیزڈ ایڂ ٳڈ څرچؿ ؽـا ثڈ ډل تٰـیل څ ثل ډل ٫لٕ ،حبثت څ ثلٯلاك اًت ؛ ثڄبثلایڂ ،ثلاڍ
څرچؿ ؽـا ډیش ٷچڃڈ ٯیـ څ ُلٛی څرچؿ ڃـاكؿ څ ډٌتی ٿٜټٮ ام آځ اڅًت څ ثڈ ډل تٰـیل څ ثل ډل
٫لٕ ،ٿچرچؿ اًت ؛ میلا اٷل ثلاڍ څرچؿ ؽـا ٯیـ څ ُلٛی ٿڄ٠چك ٳڄیپ ،ڃبصبك ثبیـ ؿك ٓچكت
اڃت٬بڍ ایڂ ٯیـ څ ُل ، )1( ٙڅرچؿ اڅ ٿڄت٬ی ٷلؿؿ ؿك عبٻی ٳڈ ؽـاڅڃـ ،څارت اٻچرـ څ ډٌتی اٍ
پي څرچؿ عٮ ت٤بٻی ٣یڂ ډٌتی څ ٿغٖ حجچت څ تغّٰٮ اًت ٳڈ ډڀلاڇ آځ ډیش ٯیـ څ
عـّ ٰ٣ټی ،څډڀی څ یب ؽبكری څرچؿ ڃـاكؿ څ ایڂ ٰٚ٫پـیـڇ ډب څ آ٫لیـڇ ډب ڍ اڅ ډٌتڄـ
ٳڈ ؿاكاڍ عـّ څ ٿلم څرچؿڍ ٿی ثبُڄـ څ اٷل آځ ډب ډپ ډٌتی ٿٜټٮ ؿاُتڄـ څ ثڈ ډل
تٰـیل څ ٫لٕ ،ٿچرچؿ ثچؿڃـ ٯ٤ٜبً څارت اٻچرچؿ ٿی ُـڃـ څ ام ؿایلڇ ٿچرچؿات اٿٴبڃی ،
ؽبكد ٿی ٷِتڄـ.
اٳڄچځ ٳڈ څرچؿ ؽـا ثڈ ډل عبٹ ،عٮ څ حبثت اًت څ عـ څ ڃڊبیی ڃـاكؿ ،پي
ٰ٣ٺ ڃڀی یتچاڃـ ام ًڄؼ اڅ ٫لؿ ؿڅّٿی كا ٫لٕ ٳلؿ ؛ صچځ ٛجٮ ٯب٣ـڇ ٿ٤لڅ٫ ٩ټٌ٬ی :
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ رْمیر ایي کَ :هبُیّذ اهکبًی کَ ّخْد هسذّد ّ همیّذی داسًذ اگش آى لیذ ّ زذ سا
ثشداسین دیگش آى هبُیّذ ّخْد ًخْاُذ داؽذ ؛ هثالً اًغبى کَ هْخْدی اعذ داسای هؾخقّبد
زیْاًی ّ ًطك ّ ایي دّ لیذ ثشای اّ زذ هسغْة هی ؽْد ،اگش ایي زذ سا هٌزفی ثذاًین ،افالً
هْخْدی ثَ ًبم «اًغبى» ًخْاُین داؽذ ّ ُشگبٍ خذا ًیض زذ ّخْدی داؽذ لطؼب ً دس فْسد ًجْدى
ایي زذ ّ ،خْد اّ ًیض هٌزفی ثْد ،دس فْسری کَ خذا ّاخت الْخذ هطلك اعذ.
« فشف ال ّؾیء َّل یزکشّس» ډل صڈ ٫لٕ ُچؿ ،ډڀبځ اڅّٻی ؽچاډـ ثچؿ )1( .څ ایڂ ڃچ ١څاعـ
٧ ،یل ام څاعـ ٣ـؿڍ اًت ٳڈ اٯالً ؿك فډڂ ٿی تچاځ ٫لؿ ؿڅّٿی ثلاڍ آځ تٔچّك ٳلؿ ٳڈ اٷل
صڈ ؿك ؽبكد ډپ ؿڅ تب ڃجبُـ ؿك ٣ټپ فډڂ ؿڅ تب ثبُـثڈ ډڀیڂ ٿ٤ڄب ٣ټی« »١ؿك رڀټڈ اڍ ثٌیبك
اُبكڇ ٫لٿچؿڇ څ ًپي ؿك ؿڃجبٻڈ ٳالٿَ ثلاڍ آځ () 2 ٳچتبڇّ « :کوب ُل ّ رْزیذٍ اإلخالؿ لَ»
ثلډبځ څ ؿٻیٺ ٿی آڅكؿ څ ؿك عٰیٰت فیٺ ٳالٽ اڅ ؿٻیٺ ٓـك ًؾڄبځ اڅًت څ ؽالٓڈ آځ ثیبځ ایڂ
اًت ٳڈ :
پي ام آځ ٳڈ ٿ٤ټچٽ ُـ څرچؿ ؽـا ،ډٌتی ٿٜټٮ څ ٧یل ٿغـڅؿ اًت ،ٿ٬بډیپ فډڄی ډپ
ڃڀی تچاڃـ ثڈ ٣ڄچاځ ٓ٬ت ،اڅ كا ٿغـڅؿ ًبمؿ څ ثب عـّ څ ٿلمڍ ٳڈ ؿاكڃـ ثل څرچؿ ؽـا اڃٜجب٭ پیـا
ٳڄڄـ ؛ صچځ ثبألؽلڇ ډل یٲ ام ایڂ ٿ٬بډیپ څ ٓ٬بت ام ٯجیٺ ؛ ٣ټپ ،ٯـكت ،عیبت څ ٧یلڇ ام ٻغبٝ
ٿ٬ڊچٽ څیوڇ ؽچؿ ،ام ؿیٸل ٓ٬بت څ ٿ٬بډیپ ،رـا څ ٿزنّا ٿی ثبُـ ؛ ٿخالً ٿ٬ڊچٽ «٣ټپ» ٳبٿالً ام
ٿ٬ڊچٽ «ٯـكت» ثیٸبڃڈ اًت څ ؿك ٿ٤ڄبڍ آځ ٳټڀڈ اثـاً ؽجلڍ ام ٿ٤ڄبڍ ایڂ ٳټڀڈ ڃیٌت ډڀضڄیڂ
ٿ٬ڊچٽ «ٯـكت» ٯبثٺ اڃٜجب٭ ثل ٿ٬ڊچٽ «عیبت» ڃڀی ثبُـ څ ٿ٬ڊچٽ عیبت ڃین ثڈ تڀبٽ ٿ٤ڄب ؿڅك ام
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ ًظشیَّ ایي کَ رؼ ّذد اؽیبء هشُْى زذّد ّ لیْدی اعذ کَ آى ُب سا اص ُن دیگش هوزبص هی
عبصد ،اگش هْخْدی فشك کٌین کَ ُیچ گًَْ ز ّذ ّ لیذی ًذاؽزَ ثبؽذ ،لطؼب ً چٌیي هْخْدی داسای
خٌظ ّ فقل ًخْاُذ ثْد ّ فشك د ّّهی ثشای آى ًبهؼمْل ّ ثش خالف فشك خْاُذ ثْد ؛ چْى
ثْدى فشد د ّّهی هغزلضم داؽزي زذّد ّ ثَ افطالذ هب ثَ اَّلهزیبص ّ هبثَ اَّلؽزشاک اعذ ؛ هثالً دّ
هْخْد ّ دّ چیض ثْدى اًغبى ّ اعت دس اثش ایي اعذ کَ ػالٍّ ثش خٌجَ زیْاًیّذ کَ ُش دّ دس آى
هؾزشک اًذ ،داؽزي ًطك اًغبى سا اص اعت خذا عبخزَ ّ ایي دّ سا دّ هْخْد ػلی ز ّذٍ لشاس دادٍ اعذ
ّ ًیض دّ ًفش اص اًغبى سا کَ دس ًظش ثگیشین ثَ ایي ػلّذ دّ هْخْد ُغزٌذ کَ ػالٍّ ثش اؽزشاک دس
اًغبًیّذ ،اص لسبك هؾ ّخقبد ّ ػْاسك ّخْدی هبًٌذ اخزالف دس پذس ّ هبدس ،سًگ ،صثبى ،
هٌطمَ خغشافیبیی ّ عي ّ غیشٍ ،هزفبّد ُغزٌذ کَ اگش فشك کٌین روبم ایي زذّد هٌزفی هی ؽْد ثذّى
ؽک دّ هْخْد ًخْاُین داؽذ ّ فشك فشد د ّّم ُوبى رکشاس فشد ا ّّل خْاُذ ثْد.
ٿغـڅؿڇ آځ ٿ٤ڄبڍ ؽجلڍ ام ٿ٤بڃی څ ٿ٬بډیپ ؿیٸل ڃیٌت ؛ اٻجتڈ اٷلصڈ ٿٔبؿیٮ تڀبٽ ایڂ ٓ٬بت كا
یٴی څ ثڈ ٛچك ٿتّغـ ؿك ثلؿاُتڈ ثبُـ ؛ اٿّب ًؾڂ ٿب ؿك ؽچؿ ٿ٬بډیپ ٯ ٢ٜڃ٠ل ام ٿٔبؿیٮ اًت.
ؽالٓڈ ٳالٽ ایڂ اًت ٳڈ :ؽـاڅڃـ ډیش ٷچڃڈ عـّڍ ڃـاكؿ څ ثڈ ډیش څرڈ څرچؿ اڅ
ٿغـڅؿ ڃڀی ثبُـ؛ ثڄبثلایڂ ،ؿًت ډڀڈ ٿ٬بډیپ فډڄی څ ٓ٬بتی ٳڈ ٰ٣ٺ اڃٌبځ ٿی ؽچاډـ ثڈ څاًٜڈ
آځ ډب اُیبء كا ثِڄبًـ څ یب ثِ ڄبًبڃـ ،ٳچتبڇ تل ام آځ اًت ٳڈ ثتچاڃـ ثڈ ًبعت ٯـى كثچیی ثلًـ
څ ٿغی ٚثل اڅ ثبُـ څ ثـیڂ څًیټڈ ثڈ ُڄبؽت ؽـا ڃبیٺ ٷلؿؿ ،ؿك ڃتیزڈ ،ؿٯّت ؿك ٿ٤ڄبڍ اؽالّ
ٿٌتټنٽ ایڂ اًت ٳڈ تڀبٽ ٓ٬بت كا ام ؽـا ڃ٬ی ٳڄیپ څ ایڂ ٳڀبٹ اؽالّ ڃٌجت ثڈ فات پلڅكؿٷبك
اًت څ ٿلعټڈ ڍ پڄزپ هؼشفخ َّللا ډڀیڂ ٿلعټڈ اًت ،ٿلعټڈ اڍ ٳڈ ٣ټی« »١ثب ٣جبكت فیٺ آځ
پي ؽـاڅڃـ ٿت٤بٹ څ ٿٔـا٭ اٳڀٺ ایڂ ٓ٬بت ٳڀبٻیڈ څ ڃبٽ ډبڍ ڃیٴچًت څ اٷل اڅ ؽچؿ
( )2 ٿبٻٲ ٿٜټٮ آڃڊب ڃجچؿ صٸچڃڈ ٿی تچاڃٌت ثڈ ؿیٸلاځ اٜ٣ب ٳڄـ؟
څٻی ثب څٓ ٪عبٹ ،ؽـاڅڃـ ثلتل ام ایڂ اًت ٳڈ ؿیٸلاځ ام ٛلیٮ تچٓی ، ٪ٿغی ٚثل فات اڅ
ثبُڄـ څ یب ام ایڂ كډٸقك ثڈ ُڄبؽت عٰیٰت اڅ ڃبیٺ آیڄـ ؛ میلا ډل آځ ٳڈ ؽـا كا ثڈ ٓ٬تی ٿغـڅؿ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ ًِح الجالغَ فیل اَّلعالم /ش 1:23همقْد زنشد ًفی هفبُین ففبد اعذ ،ا ّهب هقبدیك
ایي ففبد خْد گْاٍ ایي ُغزٌذ کَ هْفْف ثَ ّالؼیّذ ایي ففبرٌذ ّ ثَ ػکظ ،هْفْف ثَ ففبد
هقذاق آى ُب هسغْة هی گشدد(.هئلف)
2ـ َهثَلی اعذ هؼشّف کَ :فبلذ ؽیء ،هؼطی ؽیء ًوی ؽْد.
ٳڄـ ،اڅ كا ڃِڄبؽتڈ اًت څ ډڀیڂ « اؽالّ ؿك ٿ٤ل٫ت » ی٤ڄی ایڂ ٿلتجڈ ام تچعیـ اًت ٳڈ ثلاڍ
اڃٌبځ ٿٌټّپ ٿی ًبمؿ ٳڈ اڅ كا ام ُڄبؽت فات عٮ ت٤بٻی ٯبٓل څ ٣برن اًت؛ صچځ تڄڊب څًیټڈ
ثلاڍ ُڄبؽت اُیبء تچٓی ٪آڃڊب ثب ٿ٬بډیپ څ ٿ٤بڃی فډڄی اًت ٳڈ ؿك ٣بٻپ تٔچّك ٳبٿالً ام ډپ رـا
پي ٰ٣ٺ اڃٌبځ ثڈ آځ ډڄٸبٽ ٳڈ ٿی ؽچاډـ صینڍ كا ثب ٓ٬تی تچٓی ٪ٳڄـ ؿك ٣یڂ عبٻی
ٳڈ ٿی ؽچاډـ ثیڂ ٓ٬ت څ ٿچٓچ ٩ام ڃ٠ل ٿٔـا٭ ،ڃچ٣ی څعـّت څ اتّغبؿ ثلٯلاك ٳڄـ څٻی ام ڃٰٜڈ
ڃ٠ل ایڂ ٳڈ ٓ٬ت ام ٻغب ٝٿ٬ڊچٽ ٧یل ام ٿچٓچ ٩اًت ،ؽچاڇ څ ڃبؽچاڇ ثڈ ٿ٨بیلت څ ثیٸبڃٸی آڃڊب
عٴپ ٿی ٳڄـ.
پي څٯتی ٳڈ اڃٌبځ ؽـا كا ثب ٓ٬تی ٿچٓچ ٩ٿی ٳڄـ څآځ كا اٿل مایـ ثل فات ٿی اڃٸبكؿ
ؽـا كا ٯلیڂ څ ډڀـٽ صینڍ ٿی ًبمؿ څ ډڀـٽ ًبؽتڂ ؿك پلتچ ؿڅٷبڃٸی ٓچكت ٿی ٷیلؿ څ
ؿڅٷبڃٸی المٿڈ اٍ تزنیّڈ څ ثڈ آٜالط ؿاُتڂ ٿبثڈ االُتلاٱ څ ٿبثڈ االٿتیبم اًت څ رنء ؿاُتڂ
ٿچٯ٤ی ٿٰ٤چٹ اًت ٳڈ ثتچاڃیپ ثڈ ایڂ رنء څ ثڈ آځ رنء اُبكڇ ٳڄیپ څ تڄڊب ډڄٸبٿی ٿی تچاڃیپ ثڈ
صینڍ اُبكڇ ٳڄیپ ٳڈ آځ ،عـّ ٫بٓټی ؿاُتڈ څ ام ٿچرچؿات څ پـیـڇ ډب ٿِؾّْ څ ٿتڀبین ٷلؿؿ څ
ٿغـڅؿیّت ٰٚ٫ثب څعـت ٣ـؿڍ ًبمٷبك اًت څ آځ ام تچعیـ عٰیٰی ٫لًڄٶ ډب ثڈ ؿڅك ٿی ثبُـ.
اڍ رن ایڂ ڃڀی یبثڄـ ٳڈ ؽـا كا ام ؿاُتڂ ٓ٬بت تڄنیڈ ٳڄڄـ څ آڃضڈ كا ٳڈ ثلاڍ اڅ احجبت ٿی ٳلؿڃـ
ؿڅثبكڇ ڃ٬ی ڃڀبیڄـ څ عتی ام ایڂ ڃ٬ی ٓ٬ت ډپ ـ ٳڈ ؽچؿ ڃچ٣ی تچٓی ٪اًت ـ ثپلډینیـ.
٣ټی « »١ؿك ٳالٽ ؿیٸلٍ ثڈ ډڀیڂ ٿ٤ڄب صڄیڂ اُبكڇ ؿاكؿ :
« ...ا ّلزی َّل یذس کَ ثؼذ الِن ّ َّل یٌبلَ غْك الفطي ا ّلزی لیظ لقفزَ ز ُّذ هسذّد ّ َّل
()1 ُ
ًؼذ هْخْ ٌد ّ َّل ّلذ هؼذّ ٌد ّ َّل أخ ٌل هوذّ ٌد».
« ا٫ٴبك ثٌیبك ثټڄـ څ اًت٤ـاؿ ډبڍ ًلُبك ثڈ ؿكٱ فات عٮ ڃبیٺ ڃڀی ُچڃـ ،ؽـایی ٳڈ
ٓ٬بتی مایـ ثل فات ڃـاكؿ څ ڃ٤چت ٳڀبٻیڈ اٍ كا عـّ څ ٿلمڍ ڃیٌت څ ٿغـڅؿ ثڈ مٿبځ څ څٯت
څام ٻٜی ٪تلیڂ ثیبڃبت آځ ع٘لت ؿك ایڂ ٿٰچٻڈ ًؾڂ ؿیٸل آځ ثنكٷچاك اًت ٳڈ ٫لٿچؿڇ :
( )3 « َّلیؾول ثس ّ ًذ ّ َّل یسغت ثؼ ّ ًذ ّ ا ًّوب رس ّذ األدّاد اًفغِب ّرؾیش اَّلاَّلد الی ًظبئشُب»
«ٿِڀچٹ عـ څ ت٤لی٬ی څاٯ٤ی ڃڀی ُچؿ څ تغت ُڀبكٍ ډپ ڃڀی آیـ؛ صچځ ٿڀٴڄبت ډٌتڄـ
ٳڈ ٿغـڅؿ ثڈ ٿبډیّت څیوڇ ؽچؿڃـ څ پـیـڇ ډبڍ ٿبؿّڍ ډٌتڄـ ٳڈ ثڈ اٿخبٹ ؽچؿ اُبكڇ ٿی ٳڄڄـ(یب ثب
عبٓٺ ًؾڂ :ٿخٺ اڃٌبځ ؿك ُڄبؽت ؽـاڅڃـ ًجغبځ ٿَخٺ آځ ٳٌی اًت ٳڈ ؿڅ ؿًت ؽچیَ
كا ثڈ آة ؿكیب ڃنؿیٲ ٳڄـ څ ثؾچاډـ ام آځ تڄبڅٹ ٳڄـ ،اڅ ٰٚ٫ٿی ؽچاډـ آة ثڄچُـ څ اثـاً ٿٰـاكڍ
ثلاڍ اڅ ٿٜلط ڃیٌت االّ ایڂ ٳڈ ثیِتل ام اڃـامڇ ؿڅ ؿًتَ ڃڀی تچاڃـ ام ؿكیب آة ثلؿاكؿ.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ لغوزی اص ًخغزیي خطجَ دس ًِح الجالغَ ّ دس ؽشذ غشسالسکن ّ دسسالکلن 334/8 :چٌیي
سّایذ کشد:غشؿ الفي َّل یذسکَ ّثؼذ الِون َّلیجلغًَّ .ظش ایي سا هشزْم فذّق دس رْزیذ دس هْاسد
هزؼ ّذدی ًمل کشدٍ اعذ.
2ـ یؼٌی هی گْیین خذاًّذ ،ػبلن ّلبدس اعذ همقْد ایي اعذ کَ اّ هٌجغ ػلن ّ لذسد اعذ ًَ ایي
کَ صهبًی ػبلن ًجْدٍ ثؼذ ػبلن ّداًب ؽذٍ اعذ ّ یب ًغجذ ثَ چیضی لبدس ًیغذ ّ ًغجذ ثَ چیض دیگش ّ یب
دس ّلذ دیگش داسای لذسد هی ثبؽذ.
اثتـایی تلیڂ ٿلعټڈ آ٧بم ٿی ُچؿ څ ؿك ٿلعټڈ پڄزپ ٳڈ عـّاٳخل ُڄبًبیی ٿڀٴڂ اًت ،پبیبځ ٿی
پقیلؿ.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ ّ ایي ُوبى اعذ کَ هی گْیٌذ «:دسک الؼدض ػي اإلدساک ،ازغبط ًبرْاًی ّ دسهبًذگی اص
دسک ،خْد ًْػی دسک ّ ؽٌبخذ اعذ».
فصل س ّْم :
تْدیذ ّاقعی ّ ًقل پاسٍ ای
اص سخٌاى علی «ع» دس ایي خصْظ
« ثبى هي األؽیبء ثبلمِش لِب ّالمذسح ػلیِب ّ ثبًذ األؽیب ُء هٌَُ ثبلخنْع لَُ ّالشّخْع الیَ
هي ّففَ فمذ ز ّذٍ ُ ّ هي ز ّذٍ ُ فمذ ػ ّذٍ ُ ّ هي ػ ّذٍ ُ فمذ أثطل أصلَُ».
« ؽـاڅڃـ ،ثب ثلتلڍ څ صیلڇ ؿًتی ،رـا ام اُیبء څ پـیـڇ ډبًت څ ٿچرچؿات څ پـیـڇ ډب
ڃین ام اڅ رـا ډٌتڄـ ،ثڈ ٫لڅتڄی ثلاڍ اڅ څ ثبمٷِت ثڈ ًچیَ .ډلٳي ؽـا كا تچٓی ٪ٳڄـ ،
ٿغـڅؿٍ ؿاڃٌتڈ څ ډلٳي ٳڈ اڅ كا ٿغـڅؿ ثـاڃـ تغت ُڀبكٍ ؿك آڅكؿڇ څ آځ ٿچرت ثٜالځ
ثیبځ ٣ټی« »١ؿك ایڂ ٫لام ،ثلاًبى ثٜالځ څعـت ٣ـؿڍ اًت ٳڈ آځ كا ٿڄب٫ی ثب امٻیّت ؽـا
ٿی ؿاڃـ.
عبٓٺ ثیبځ ع٘لت ایڂ اًت ٳڈ :ٿڄ٠چك ام امٻیّت ٣جبكت ام ایڂ اًت ٳڈ صینڍ ثل ٿچرچؿ
امٻی پیِی ڃٸل٫تڈ ثبُـ څ صڄیڂ ٿچرچؿڍ ڃجبیـ ٿغـڅؿ ثڈ عـّڍ ثبُـ.
ڃین ٿڄ٠چك ام ڃـاُتڂ عـ ایڂ ڃیٌت ٳڈ ؽـاڅڃـ ؿك مٿبځ ډبڍ ٧یل ٿتڄڊبیی څرچؿ ؿاُتڈ اًت ؛
صچځ ؿك ایڂ ٓچكت ثبألؽلڇ ثل مٿبځ ٿڄٜجٮ ٿی ُچؿ څ المٿڈ اڃٜجب٭ ثل مٿبځ ایڂ اًت ٳڈ ٿچرچؿ،
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ ًِح اَّلثالغَ فیل اَّلعالم /ش .853 : 162
ڃین ؿٷلٷچځ ٿی ٷلؿؿ څ ؽـا ام ایڂ ڃٌجت ډب ٿڄنّڇ اًت.
پي ٿڄ٠چك ام امٻیّت اٻڊی څ ڃـاُتڂ عـّ مٿبڃی څ ٧یلڇ ایڂ اًت ٳڈ اڅ ؿاكاڍ څرچؿ عٮ څ
حبثتی اًت څ ډٌتی اڅ ثـڅځ ٯیـ څ ُل ٙاًت ؛ ی٤ڄی اڅ ثڈ ډل عبٹ څ ؿك ډل تٰـیل ٫لٗی څ یب
ؽیبٻی ،ؿاكاڍ څرچؿ اًت څ ډیش ٷچڃڈ ؿًتؾچٍ ت٨ییل څ ؿٷلٷچڃی ٯلاك ڃڀی ٷیلؿ.
ڃتیزڈ ایڂ ٳڈ :ثلاڍ صڄیڂ ٿچرچؿڍ ڃڀی تچاځ ٫لؿ ؿڅّٿی تٔچّك ٳلؿ څاٻّب ٗلڅكتبً ثبیـ ؿاكاڍ
عـّ ٫بٓټی ثبُـ ٳڈ ٫لؿ اڅّٹ كا ام ٫لؿ ؿڅّٽ ٿتڀبین ًبمؿ څ ایڂ ثلؽال٫ ٩لٕ اًت ؛ صچځ آڃضڈ كا
پي څرچؿ عٮ ت٤بٻی ثی اڃتڊبًت څ ٿب ًچڍ ؿك ٿٰبثٺ څرچؿ اڅ ډیش اڃـ څ ٿچرچؿات ٯبئپ ثڈ
پي ډیش ٿچرچؿڍ ٧یل ام ؽـا ثڈ یٴی ام ّٓ٬بت ٳڀبٻیّڈ ٿبڃڄـ :عیبت ٣ ،ټپ ،ٯـكت څ اكاؿڇ
څ اٿخبٹ ایڂ ډب تچٓی ٪ڃڀی ُچؿ ٿٸل ایڂ ٳڈ ڃیبمٿڄـ ثڈ ؽـا څ ڃنؿ اڅ ؽچاك څ مثچځ اًت ؛ میلا
ډڀٸی ؿك ثلاثل څرچؿ عٮ ،ثبٛٺ څ ډیش اڃـ څ رڀټٸی ٿغـڅؿ څ ڃبٯْ اڃـ ؛ څٻی ؽـاڅڃـ ثب څرچؿ
ٿٜټٮ څ ٣ټپ ٧یل ٿغـڅؿٍ ،ثل تڀبٽ ٿب ًچڍ ٿغی ٚاًت څ ډڀڈ كا تغت ٯـكت ؽچیَ ؿاكؿ څ
( )1 « ّازذ َّل هي ػذد ّ ،دائن َّل ثؤه ٍذ ّ لبئن َّل ثؼو ٍذ ».
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ س.ک :رْزیذ 20 :؛ ًِح الجالغَ فیل اَّلعالم /ش 233 : 222ثب ایي فشق کَ هزي زذیث دس
ًِح الجالغَ ثَ خبی ّ :از ُذ َّل هي ػذ ِد ّ ،از ُذ َّلثؼذد سّایذ ؽذٍ اعذ.
« څاعـ څ یٸبڃڈ اًت اٿّب ڃڈ څاعـ ٣ـؿڍ ،ډڀیِٸی اًت ٻیٴڂ ڃڈ ؿك ٿغـڅؿڇ مٿبځ څ پبیـاك
عبٓٺ ًؾڂ ع٘لت ایڂ اًت ٳڈ :امٻیّت څ ؿڅاٽ ډٌتی پلڅؿٷبك ،ډلٷن ؿك صڊبك صچثڈ
« دلیلَ آیبرَ ّ ّخْدٍ اثجبرَ ّ هؼشفزَ رْزیذٍ ّ رْزیذٍ روییضٍ هي خلمَ ّ زکن ال ّزوییض
ثیًٌْخ ففخ َّل ثیًٌْ ُخ ػضل ٍخ ا ًَّ سةّ خبل ُك ،غیش هشثْة هخلْق ک ّل هب رق ّْس فِْ
ثخالفَ»...
ث ّن لبل ثؼذ رلک « :لیظ ثبلَ هي ػشف ثٌفغَ ُْ ،الذا ّل ثبل ّذلیل ػلیَ ّالوئدی
ثبلوؼشفخ الیَ)1( ».
«آیبت څ ڃِبڃڈ ډب ڍ ٯـكت ،ثلډبځ ٯب٤ٛی ثل احبثت ډٌتی ؽـاًت ثټٴڈ ؽچؿ څرچؿ اڅ ٳڈ
ؿك ډڀڈ صین تزټّی ؿاكؿ ،ٷچاڇ ډٌتی ؽچیَ ٿی ثبُـُ .ڄبؽت اڅ ډڀبځ تچعیـ څ یٸبڃڈ ؿاڃٌتڂ
اڅًت څ تچعیـ څاٯ٤ی ،رـا ؿاڃٌتڂ اڅ ام ٿؾبڅٯبت اًت ؛ ثڈ ایڂ ٿ٤ڄب ٳڈ ٓ٬بتَ كا ٿ٨بیل ٓ٬بت
ٿب ًچڍ ثـاڃیپ ڃڈ ایڂ ٳڈ ٳڄبكڇ ٷیلڍ څ رـایی رٌڀبڃی ٿٰٔچؿ ثبُـ .اڅ پلڅكؿٷبك څ آ٫لیـٷبك
ٿٜټٮ اًت څ ؽچؿ آ٫لیـڇ څ پلڅكؿڇ ُـڇ ڃیٌت .ډل صڈ ؿك فډڂ تٔچّك ُچؿ ،اڅ ثلؽال ٩آځ اًت؛
صچځ آڃضڈ ثڈ تڀبٽ فات څ عٰیٰت ُڄبؽتڈ ٷلؿؿ ،ؽـا ڃیٌت .اڅًت ٳڈ ؿٻیٺ څرچؿ ؽچیَ اًت څ
ثڈ ؽـا ًچٷڄـ! ایڂ ُٸ٬ت اڃٸین تلیڂ ثیبځ څ ربٻت تلیڂ ت٤جیل اًت ؛ ؿٹ كا ثی ٯلاك څ
ٰ٣ٺ كا ٿـډچٍ ٿی ًبمؿ ؛ میلا ؿك ٳچتبڇ تلیڂ رڀټڈ ډب څ اًتچاك تلیڂ ثلډبځ ډب یٲ ًټٌټڈ ام
ٿِٴٺ تلیڂ ٿٌبئٺ ٫ټٌ٬ڈ اٻڊی كا ـ ٳڈ فیالً اُبكڇ ٿی ُچؿ ـ ٿٜلط ڃڀچؿڇ اًت.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ؽچؿ ؿٻیٺ څ كاډڄڀبڍ ثل څرچؿ ؽچیَ څ ٿبًچڍ اًت ؛ صچځ ڃیبمڍ ثڈ تچٗیظ ڃیٌت ٳڈ ډڀڈ صین
ام ډل رڊت ٿٌتڄـ ثڈ ؽـا ډٌتڄـ څ ام رڀټڈ ،ؿالٻت ؿٻیٺ ډب څ ٿاؿڍ ثچؿځ آځ ډب ثڈ ُڄبؽت اڅ
ڃین ثبیٌتی ثڈ ؽـا ٿٌتڄـ ثبُـ څ اٻّب ؿٻیٺ ډب ؿك ؽٔچّ ؿالٻتِبځ څ اثناك ُڄبًبیی ؿك ؽبٓیّت
ٿاؿڍ ثچؿځ ثڈ هؼشفخ َّللا ٿٌتٰٺ ٿی ُچڃـ ؿك عبٻی ٳڈ رن ؽـا ډیش ٿچرچؿڍ اًتٰالٹ څرچؿ
ڃـاكؿ څ اڅ ام آڃضڈ رڊّبٹ ؿك ثبكڇ اٍ ٿی اڃـیِیـڃـ ،ثلتل څ ثبال تل اًت څ ایڂ اڅّٻیڂ ٿٌإٻڈ ،
ؿڅّٽ ُ :ڄبؽت عٰیٰت څرچؿ څ فات پلڅكؿٷبك ؛ صڄبځ ٳڈ ثبیـ څ ُبیـ ٿڀٴڂ ڃیٌت ٰٚ٫ام
ٛلیٮ ثلؽی ام ٓ٬بت څ آحبك څرچؿڍ اڅ ٿی تچاڃیپ اڅ كا ثِڄبًیپ ؛ صڄبځ ٳڈ ٣ټی « »١ؿك اُبكڇ
ًچّٽ :احجبت څرچؿ ؽـا ام ٛلیٮ ثلډبځ ډبڍ ٿڄٰٜی ،ٿڀٴڂ ڃیٌت ؛ صچځ ـ ډڀبځ ٛچك ٳڈ
ؽبٛلڃِبځ ًبؽتیپ ـ څرچؿ ؽـا څرچؿڍ ٿٜټٮ څ ثی ٯیـ څ عـ اًت څ ؿاكاڍ رڄي څ ٔ٫ٺ ڃڀی
ثبُـ څ ډل ٿچرچؿڍ ٳڈ رڄي څ ٔ٫ٺ ؿٯیٰی ڃـاُتڈ ثبُـ ؛ ؿك فډڂ ڃؾچاډـ ٷڄزیـ څ ٰ٣ٺ ثڈ اڅ
اعبٛڈ ٿبډچڍ پیـا ڃؾچاډـ ٳلؿ .ؿك ڃتیزڈ :ؽـاڅڃـ ؿاكاڍ څرچؿ فډڄی ڃیٌت ٰٚ٫ ،ډٌتی ؽبكری
ؿاكؿ څ ثي څ فات اڅ ؿك ٿٰبٽ حجچت څؿك ٿٰبٽ احجبت یٲ صین ثیَ ڃیٌت ،پي اڅ ثلتل ام ٣ټپ څ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ اززدبج .201/1:
2ـ یؼٌی ایي کَ دیگشاى دس رٌُؾبى ًغجذ ثَ اّ ػلن ّ یب خِل داؽزَ ثبؽٌذ.
پي ام ؿڅ عبٹ ؽبكد ڃیٌت یب څرچؿ ؽـا ثڈ څٓ ٪ؽبكری اٍ ٿ٤ټچٽ څُڄبؽتڈ ُـڇ
اًت څ اڅ ام ډیش ٿچرچؿ ٧بیت څ صینڍ ډپ ٫بٯـ اڅ ڃیٌت څ یب ایڂ ٳڈ څرچؿ اڅ ٓـ ؿك ٓـ
ٿزڊچٹ څ ڃب ُڄبؽتڈ اًت ؛ څٻی صچځ ؽـاڅڃـ ًجغبځ ام ډیش ٿچرچؿڍ ٧بیت ڃیٌت څ ډیش ډیش
پـیـڇ اڍ ثی اڅ ڃڀی ثبُـ ،پي ٯ٤ٜبً اڅ څرچؿ ڃبُڄبؽتڈ اڍ ڃیٌت څ ډڀڈ څرـاڃبً ډٌتی اڅ كا ؿك
یب٫تڈ اڃـ.
« الوؼشّف ثغیش کیفیّخ َّ ،ل یذسک ثبلس ّْاط ّ َّل یمبطُ ثبل ٌّبط ّ َّل رذسکَ َّلثقبس ّ َّل رسیو ثَ
اَّلفکبس ّ َّل رم ّذسٍ الؼمْل َّّل رمغ ػلیَ اَّلُّبم فک ّل هب ل ّذسٍ ػم ُل أّ ػشف لَ هث ُل فِْ هسذّد)1( ».
« ؽـایی ٳڈ ثڈ رٸچڃٸی څ ٳی٬یّت ُڄبؽتڈ ڃڀی ُچؿ ،ثب عچاى څ ؿكٱ ڃڀی ٷلؿؿ ،ثڈ ٿلؿٽ
ٯیبى څ تِجیڈ ڃڀی ُچؿ ،صِپ ډب اڅ كا اعٌبى ڃڀی ٳڄڄـ ،اڃـیِڈ ډب اڅ كا ٫لا ڃڀی ٷیلڃـ ،ؽلؿ
ډب اڃـامڇ ٷیلڍ اٍ ڃڀی ٳڄڄـ ،ا٫ٴبك څ تؾیالت ،ؿڅك علیپ ٳجلیبیی اٍ ڃڀی ٷلؿڃـ ؛ میلا ډل
صینڍ ٳڈ ڃ٠یلڍ ثلایَ ُڄبؽتڈ ُچؿ څ یب ٰ٣ٺ ثتچاڃـ آځ كا اڃـامڇ ٷیلڍ ٳڄـ ثبألؽلڇ ٿغـڅؿ څ
ڃ٠یل ایڂ ثیبځ ،عـیخی اًت ٳڈ ام كًچٹ ؽـا ٿڄٰچٹ اًت ٳڈ ٫لٿچؿ :
« ٟبډل څ ثبٛڂ څرچؿ عٮ ت٤بٻی یٴی اًت څ ٿ٨بیلتی ثیڂ ٟبډل ٓ٬بت اڅ څ ثبٛڂ آځ ډب
څرچؿ ڃـاكؿٟ .بډلٍ ٿچٓچ٫ی اًت ٳڈ ثڈ صِپ ؿیـڇ ڃڀی ُچؿ څ ثبٛڄَ ٿچرچؿڍ اًت ٳڈ پڄڊبځ
ڃڀی ٷلؿؿ .ؿك ډڀڈ رب عبٗل اًت څ ډیش رب عتّی یٲ آځ ډپ ؽبٻی ام اڅ ڃیٌت .ؿك رټچ صِپ څ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ثبُـ)1( ».
ثڈ ډڀیڂ ٣ټّت ٳڈ ُڄبؽت فات عٮ ت٤بٻی ام ؿایلڇ اٿٴبځ ثیلڅځ اًت څ احجبت اڅ ام ٛلیٮ
ثلډبځ ٿیٌّل ڃیٌت ،ٿی ثیڄیپ ؿك ٯلآځ ډلٷن ؿك احجبت فات څ اًتـالٹ ؿك مٿیڄڈ آځ ثلڃیبٿـڇ ٰٚ٫
ؿك ٿچكؿ ٓ٬بت ثبكڍ ت٤بٻی ؿًت ثڈ ؿٻیٺ څ ثلډبځ مؿڇ څ احجبت ٿی ٳڄـ ٳڈ ثلاڍ رڊبځ ډٌتی ،
صڊبكٽ :احجبت آټی ډٌتی څ څرچؿ ؽـا ٿٌتټنٽ احجبت تچعیـ څ یٸبڃٸی اڅًت ؛ میلا ؿٻیټی ٳڈ
ٿب كا كار ٢ثڈ احجبت ٓبڃ ٢ٿٜلط ٿی ٳڄیپ ،ثلاڍ ؽـا څرچؿ ثی ڃڊبیت څ ډٌتی ٿٜټٮ حبثت ٿی ٳڄـ
څ اڅ كا ام ډل عـ څ ٔ٫ٺ ٿڄٰٜی څ ؿاُتڂ ٿبډیّت ،تڄنیڈ ٿی ڃڀبیـ څ ایڂ ډڀبځ تچعیـ ثڈ ٿ٤ڄبڍ
څاٯ٤ی ٳټڀڈ اًت ٳڈ آالً ٰ٣ٺ ڃڀی تچاڃـ ثلاڍ اڅ ٫لؿ ؿڅّٿی ٫لٕ ٳڄـ ؛ صچځ ٫لٕ ډل ؿڅّٿی
تٴلاك ډڀبځ اڅّٻی ؽچاډـ ثچؿ څ ٯب٣ـڇ ٫ټٌ٬ی ٿی ٷچیـٓ «:ل ٩اٻِّیء الیتٴلّك».
٣ټی« »١ثڈ ایڂ ٿٜټت صڊبكٽ ثڈ ٛچك اؽتٔبك اُبكڇ ٳلؿڇ ٿی ٫لٿبیـ:
پڄزپ :څعـت څ یٸبڃٸی ؽـا څعـت ٣ـؿڍ ڃیٌت ٳڈ ام ڃ٠ل ډٌتی ام ٿچرچؿات ؿیٸل
ٿزنّا ؿك ٛچٹ څ یب ٣لٕ آځ ډب ٯلاك ٷل٫تڈ ثبُـ ؛ اڅ ؿاكاڍ عـ څ ؿاكاڍ ٔ٫ٺ ٿڄٰٜی ڃیٌت ٳڈ ؿك
ُڀبك څ كؿی ٪اڃچا ١څ ارڄبى رب ثٸیلؿ ثټٴڈ څعـت اڅ ثڈ ایڂ ٿ٤ڄبًت ٳڈ ډیش ٿچرچؿڍ ؿك
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ایڂ صڄـ ٿٌإٻڈ ٳڈ ؿك ایڂ ٔ٫ٺ آڅكؿیپ څ ڃ٠بیل آځ ډب ؿك ٫ټٌ٬ڈ اٻڊی یٲ ًټٌټڈ ٿٌبئټی
ډٌتڄـ ٳڈ ام آ٧بم تـڅیڂ ٫ټٌ٬ڈ ،ٿزڊچٹ څ ڃب ُڄبؽتڈ ثچؿڃـ تب ایڂ ٳڈ ثبألؽلڇ ثلؽی ام ٫الً٬ڈ
« السوذ َّللا ا ّلزی أػدض األُّبم أى رٌبل اَّل ّخْدُْ زدت الؼمْل ػي أى رزخیّل رارَ فی
اهزٌبػِب هي ال ّؾجَ ّ الؾکل ثل ُْ ا ّلزی لن یزفبّد فی رارَ ّلن یزجؼّل ثزدضیخ الؼذد فی
کوبلَ فبسق األؽیبء َّل ػلی اخزالف األهبکي ّ رو ّکي هٌِب َّل ػلی الووبصخخ ّ ػلوِب َّل ثؤداح
َّل یکْى ّ اَّلػلن ا َّّل ثِب ّ لیظ ثیٌَ ّ ثیي هؼلْهَ ػل ٌن غیشٍ .اى لیل :کبى فؼلی رؤّیل
أصلیّخ الْخْد ّ ،اى لیل لن یضل فؼلی رؤّیل ًفی الؼذم فغجسبًَ ّ رؼبلی ػي ًمْل هي ػجذ
ْ ٌا کجیش ًا)1(».
عْاٍ ّ ا ّرخز الِ ًب غیشٍ ،ػل ّ
« ًپبى ؽـا كا ٳڈ ٳڈ ا٫ٴبك څاڃـیِڈ ډب كا رن ام آٺ څرچؿٍ ثبم ؿاُتڈ اًت څ صچځ
ڃ٠یل څ ٿبڃڄـڍ ڃـاكؿ ،ؽلؿ ډب كا ام تٔچّك څ ؿكٱ فاتَ ڃبتچاځ ًبؽتڈ اًت .اڅًت ؽـایی ٳڈ
فاتَ ؿٷلٷچځ ڃڀی ُچؿ څ څرچؿٍ تٌٰیپ ڃڀی پقیلؿ څ صچځ ٳڀبٹ ٿغٖ اًت ،تغت ُڀبكڇ
څ٣ـؿ ڃڀی آیـ .ثلتل څ رـا ام اُیبء اًت اٿّب ڃڈ ثڈ ٣ټّت اؽتال ٩څ ت٬بڅت ډب ٿٴبځ ډب څ ٿٌټّ ٚثل
ٿچرچؿات څ ٿِل ٩ثل آځ ډبًت ،ڃڈ ثڈ ٛچك آٿیؾتٸی څ اٿتناد .ثڈ اُیبء ٣ټپ ؿاكؿ ،اٿّب ڃڈ ثڈ
څًیټڈ اثناك څ ؿڅاتی ٳڈ ثب ڃجچؿځ آځ ډب ٣ټپ ڃین ٿڄت٬ی ٿی ٷلؿؿ څ ٿیبځ اڅ څ ٿ٤ټچٿبتَ اٿل مایـڍ
اٷل ؿك ٷقُتڈ څرچؿ ؿاُتڈ ،ٿٰٔچؿ ایڂ اًت ٳڈ ډٌتی اٍ امٻی څ ثی آ٧بم ٿی ثبُـ څ
ډلٷبڇ ثٸچییپ ډڀیِڈ ثچؿڇ ،ٿڄ٠چك ایڂ اًت ٳڈ ٣ـٽ څ ڃیٌتی ثل اڅ پیِی ڃٸل٫تڈ اًت څ ؽـاڅڃـ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ رْزیذ . 23:دس رسذ الؼمْل ،ؿ ، 42سّایزی هؾبثَ ایي ًمل کشدٍ خض ایي کَ ثشخی خوالد
ّ رؼجیشاد آى ،ثب رْزیذ فذّق هزفبّد اعذ.
ام ا٫ٴبك څ ڃٌجت ډبڍ ٳٌبڃی ٳڈ ٧یل ام ؽـا ،ؽـایبځ ؿیٸلڍ ثلاڍ ؽچؿ ٯلاك ؿاؿڇ څ ؿك ثلاثل آڃڊب
٣ټی« »١ؿك ایڂ ثؾَ ام ًؾڄبڃَ ثڈ صڄـ ٿٌإٻڈ ٫ټٌ٬ی اُبكڇ ٿی ٳڄـ:
اڅّٹ ٣ :ټپ ٿلؿٽ ڃٌجت ثڈ ؽـا ام ٯجیٺ ٣ټپ ع٘چكڍ اًت ڃڈ عٔچٻی ؛ میلا اٷل ٿلؿٽ ام
ٛلیٮ ٣ټپ عٔچٻی ثڈ څرچؿ اڅ ٣ټپ پیـا ٿی ٳلؿڃـ ٛ ،ج٤بً فاتَ ثب عٔچٹ ؿك فډڂ څ ؿك ؽبكد
ؿڅّٽ ٣ :ټپ ؽـا ڃین ثڈ ٿبًچڍ ٣ ،ټپ ع٘چكڍ اًت ؛ میلا ؽـا ؿك ٣ټپ ثڈ پـیـڇ ډبڍ ڃیبمڍ ثڈ
ٓچك فډڄیّڈ آځ ډب ـ ٳڈ اًبى ٣ټپ عٔچٻی اًت ـ ڃـاكؿ څ اٷل ڃبصبك ثچؿ ٳڈ ام آځ ٛلیٮ ٣ټپ پیـا
ًچّٽ :ؽـاڅڃـ ډٌتی ٿٜټٮ څ څرچؿٍ ام ډل ٯیـ څ عـّڍ ٿڄنّڇ اًت څ فاتبً ثل ډڀڈ ٿبًچڍ
« هغزؾِ ُذ ثک ّلیَّ األخٌبط ػلی سثْثییّزَ ّ ثؼدضُب ػلی لذسرَ ّ ثفطْسُب ػلی
لذهزَ ّ ثضّ الِب ػلی ثمبئَ فاللَ ُب هسیـٌ ػي ادسا کَ ایّبُب ّ َّل خشّ ٌج هي ازبهزَ ثِب ّ
َّل اززدبةٌ ػي ازقبئَ لِب ّ َّل اهزٌب ٌع هي لذسرَ ػلیِب کفی ثبرمبى القٌّغ لِب آی ًخ ّ ثوش ّکت
ال ّطجغ ػلیِب لذهخ ّ ثبزکبم القّؼٌخ لِب ػجش ًح فال الیَ ز ٌّذ هٌغْةٌ ّ َّللَ هث ٌل
هنشّةٌ )1(»...
« ٳټیّڈ ارڄبى څ اڃچا ١ٿچرچؿات ثل كثچییّت اڅ ٷچاډڄـ څ ڃبتچاڃی څعـڅث پـیـڇ ډب ؿٻیٺ
ٯـكت څ امٻیّت څ ثٰبڍ څرچؿ عٮ ت٤بٻی اًت .اُیبء كا ثب ٣ټپ ثڈ آځ ډب ( ٳڈ ٷلینڍ ڃـاكڃـ رن ایڂ
ٳڈ ؿك ؿایلڇ ٣ټپ اڅ ثبُڄـ) آ٫لیـڇ پي ام اعبٛڈ ٣ټڀی اڅ ثیلڅځ ڃیٌتڄـُ .ڀبكڇ څ ٣ـؿ آځ ډب ثل
ؽـا پڄڊبځ ڃیٌت څ صچځ ٳبٿالً تغت ٯـكت اٻڊی ٯلاك ؿاكڃـ ،ڃڀی تچاڃڄـ ام ٫لٿبڃَ ًلپیضی ٳڄڄـ.
ثب ٓ٬ت اًتچاك څ ٛجی٤ت پیضیـڇ اڍ ٳڈ ؿاكڃـ ،ثڈ څرچؿ څ ډٌتی پلڅؿٷبكڍ تچاڃب ؿالٻت ؿاكڃـ څ
عـڅؿ ٳڈ المٿڈ پـیـڇ ډبًت ثلاڍ احجبت ٯـیپ ثچؿځ اڅ ٳب٫ی اًت څ كینڇ ٳبكڍ ډب ٳڈ ؿك ٛج ٢آڃڊب
ثڈ ٳبك ك٫تڈ ثلاڍ ٿڄٴلیڂ ٓبڃ ، ٢ٿبیڈ ٣جلت ٿی ثبُـ .پي ڃڀی ُچؿ ثڈ اڅ عـّڍ ڃٌجت ؿاؿ څ ڃڈ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
«هب ّزذٍ ُ هي کیّفَُ َّ ّ ،ل زمیمَُ أفبة هي هث ّلَ ّ َّل فوذٍ ُ هي أؽبس الیَ ّ رْ ُّوَُ ،
ف ثٌفغَ هقٌْ ُع ّ ،ک ّل لبئن في عْاٍ ُ هؼلْ ٌل ،فبػ ٌل َّل ثبمطشاة آل ٍخ ،هم ّذ ٌس َّل ک ّل هؼشّ ٍ
ُ
األدّاد عجك األّلبد کًَُْ ، ُ
األّلبد ّ َّلرشفذٍ ُ ثدْل فکشح ،غٌ ٌّي َّل ثبعزفبد ٍح َّل رقسجَُ
ّالؼذم ّخْدٍ ّاَّلثزذاء أصلَ ُ)1( ».
« ٳٌی ٳڈ ؽـا كا ؿاكاڍ ٳی٬یّت څ صٸچڃٸی ٷڀبځ ٳڄـ ،اڅ كا یٸبڃڈ ڃـاڃٌتڈ څ ٳٌی ٳڈ ثلاڍ
اڅ ٿخبٻی ٯلاك ؿډـ ،ثڈ اڅ پی ڃجلؿڇ اًت څ ډل ٳي ؽـا كا ثڈ صینڍ تِجیڈ څ ٿبڃڄـ ٳڄـ څ ثڈ فات
آڃضڈ ثڈ ٳڄڈ ُڄبؽتڈ ُچؿ ،ٿٔڄچ ١څ آ٫لیـڇ اًت څ ؽـا آ٫لیـٷبك څ ؽبٻٮ ٿٜټٮ ٿی ثبُـ څ
ډل صڈ ٯیبٽ ثڈ ٧یل ؿاُتڈ ثبُـ ،ٿ٤ټچٹ څ ٿؾټچ٭ اًت څٻی ؽـا ٣ټّت اًت څ ثي.
آ٫لیڄڄـڇ څ ایزبؿ ٳڄڄـڇ اًت ثـڅځ ثلؿځ څًیټڈ څ اًجبة څ ٿٰـّك څ اڃـامڇ ٷیل اًت ،ثـڅځ ا٣ڀبٹ
٫ٴل څ اڃـیِڈ.
ثی ڃیبم اًت اٿّب ڃڈ ثب ثڊلڇ ثلؿاكڍ څ ًچؿ ٷیلڍ ام صینڍ ،څٯت څ مٿبځ ثب اڅ ډڀلاڇ ڃیٌتڄـ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ ًِح الجالغَ فیل اَّلعالم /ش281 : 233ـ . 282هئلف هسزشم لغوذ ُبی صیبدی اص ایي
خطجَ سا ًمل کشدٍ اًذ ّ هب ثَ خِذ اخزقبس ،فمو ثَ ًمل ثخؾی اص آى اکزفب کشدٍ این لیکي ثَ رشخوَ
روبم آًچَ هئلف آّسدٍ ،پشداخزَ این.
پیِی ٷل٫تڈ اًت.
صچځ عچاى څ ٯچاڍ ٫ٴلڍ كا اڅ ثڈ څرچؿ آڅكؿڇ ،پي ڃجبیـ ؽچؿ ؿاكاڍ آځ ٯچا څ عچاى
ثبُـ څ ثب ایزبؿ تّ٘بؿ څ اؽتال ٩ثیڂ اُیبء ؿاڃٌتڈ ُـڇ ٳڈ ٗـّڍ ثلاڍ اڅ څرچؿ ڃـاكؿ څ صچځ اُیبء
كا اڅ ٯلیڂ څ ډڀـٽ یٴـیٸل ٯلاك ؿاؿڇ ،پي ڃجبیـ اڅ ؽچؿ ٯلیڂ څ ډڀـٿی ؿاُتڈ ثبُـ.
اڅ اُیبئی كا ٳڈ ام ډپ ؿڅكڃـ څٻی ډڀزڄي څ ډڀٌڄؼ ډٌتڄـ ،ثڈ ډپ ڃنؿیٲ ٳلؿڇ څ ڃب ډپ
اڅ ثڈ عـّڍ ،ٿغـڅؿ ڃیٌت څ تغت ُڀبكڇ ڃڀی آیـ ؛ میلا پـیـڇ ډبڍ ٿڀٴڂ ډٌتڄـ ٳڈ ثب
عـڅؿ څیوڇ ؽچؿ ،ٿبډیّتِبځ كا ٿغـڅؿ ٿی ًبمؿ څ ارٌبٽ ډٌتڄـ ٳڈ ثڈ ڃ٠ټیل څ اٿخبٻِبځ اُبكڇ
ٿی ٳڄڄـ.
ایڂ ٳڈ ٿی ٷچییپ ٫الځ پـیـڇ ام ٫الځ مٿبځ ثڈ څرچؿ آٿـڇ ،یب ؿك ٫الځ مٿبځ ثچؿ ،ؿٻیٺ ایڂ
اًت ٳڈ پـیـڇ ډب ثڈ ٛچك ٳټی ٯـیپ څ امٻی ڃیٌتڄـ څ آ٧بم مٿبڃی ؿاكڃـ څ ایڂ ٳڈ ؿكثبكڇ ٿچ رچؿات
اٿٴبڃی ٿخالً ٿی ٷچییپ اٷل صڄیڂ ڃجچؿ ،ثڊتل څ اٷل صڄبځ ڃجچؿ ،ٳبٿټتل ثچؿ ،ٿٌټّپ ٿی ُچؿ ٳڈ
اُیبء ،ٳبٿٺ څ تڀبٽ ڃیٌتڄـ ثټٴڈ ثڈ څاًٜڈ ډڀیڂ پـیـڇ ډب څ ٿؾټچٯبت ٿڀٴڄڈ ،آ٫لیـٷبكُبځ ثل
ٰ٣چٹ ،تزټّی ٳلؿڇ څ ثڈ رڊت ٿغـڅؿیّت ؽچؿُبځ ،ؽـا ام ؿیـٷبڇ آځ ډب ڃبپـیـ څ پڄڊبځ ُـڇ
اًت.
ٿ٬بډیپ «ًٴچځ» څ «علٳت» ؿك فات عٮ ت٤بٻی رلیبځ ڃـاكؿ .صٸچڃڈ ٿڀٴڂ اًت آڃضڈ كا
ٳڈ ؿك ٿؾټچٯبت ٯلاك ؿاؿڇ ،ؿك ؽچؿ اڅ ثبُـ څ صینڍ كا ٳڈ ؿك پـیـڇ ډب ایزبؿ ٳلؿڇ ؿك څرچؿ اڅ
پـیـ ثیبیـ؟!؛ صچځ څرچؿ اڅ ؿك ٓچكت رلیبځ ؿاُتڂ علٳت څ ًٴچځ ؿك فاتَ ،ؿًتؾچٍ ت٨ییل
څ ؿٷلٷچڃی ٯلاكٿی ٷل٫ت څ تزنیڈ ٿی ٷلؿیـ څ امٻیّت څرچؿٍ ٿڀتڄ ٢ٿی ٷِت ؛ ( میلا علٳت څ
ًٴچځ ام ٣چاكٕ ارٌبٽ څ ٿچرچؿات ٿڀٴڂ اًت څ ډڀڈ عبؿث ٿی ثبُڄـ ٻیٴڂ ؽـاڅڃـ ،امٻّی څ
اٷل څرچؿ اڅ ،رټچ څ پیَ ؿاُت ،ٯ٤ٜبً ٿی ثبیٌتی پِت ًل ډپ ؿاُتڈ ثبُـ ( ؿك ٓچكتی
ٳڈ رڊت ؿاُتڂ ،المٿڈ رٌڀبڃیّت اًت څ ؽـا ام آځ ٿڄنّڇ اًت) .
اٷل ڃبٯْ ثچؿ ،ٿیجبیٌتی تٴبٿٺ پقیل ثبُـ څ ؿك ایڂ عبٻت ڃِبڃڈ ٿؾټچ٭ ثچؿځ ؿك اڅ
ډچیـا ٿی ٷلؿؿ څ ؿك كؿی ٪ٿچرچؿات ٿڀٴڂ ٯلاك ٿی ٷل٫ت څ ؽچؿ ،رنڅ ؿالیٺ ډٌتی څارت
اٻچرچؿ ٿی ُچؿ.
اڅ ٿڄج ٢تڀبٽ ٯـكت څ ڃیلڅًت ،ٻقا ډیش ٿچرچؿڍ ؿك اڅ ڃڀی تچاڃـ احل ثٸقاكؿ څ ثبألؽلڇ
ؽـایی اًت ٳڈ ت٨ییل پقیل ڃجچؿڇ څ ام ثیڂ ڃڀی كڅؿ څ ام اڃ٠بك اكثبة ٿ٤ل٫ت ،پڄڊبځ ڃڀی ُچؿ.
ؽـاڅڃـ پي ام ٫ڄبڍ رڊبځ ،تڄڊب ثبٯی اًت څ صینڍ ثب اڅ ڃیٌت ،ډڀضڄبځ ٳڈ پیَ ام
ؽټٰت ٣بٻپ ثچؿ ،ډڀبځ ٛچك پي ام آځ ؽچاډـ ثچؿ ثـڅځ ٿالع٠ڈ څٯت ،مٿبځ څ ٿٴبځ ؛ صچځ ؿك
ٿلعټڈ فات ثبكڍ ت٤بٻی تڀبٽ ایڂ ٿ٬بډیپ ،ٿ٤ـڅؿڃـ څ ٿچرچؿڍ رن فات اڅ ـ ٳڈ ثلٷِت تڀبٽ
٣ټی« »١ؿك ایڂ ثؾَ ام ًؾڄبڃَ ثڈ ثیبځ تڀبٽ ٓ٬بت حجچتی څ ًټجی پلؿاؽتڈ څ ٗڀڄبً
كڅُڂ ٿی ًبمؿ ٳڈ ڃچ ١ٯجٺ څ ث٤ـ څ پیَ څ پي ثچؿځ ؽـاڅڃـ ڃٌجت ثڈ ٿؾټچٯبت ٧ ،یل ام ٯجٺ څ
ث٤ـ مٿبڃی اًت ؛ صڄبځ ٳڈ ؿك ٔ٫ٺ پڄزپ ؿك ٿ٤ڄبڍ امٹ تچٗیظ ؿاؿڇ ُـڇ څ ثیبځ ٣ټی« »١ؿك آځ
اًت.
فصل ُطتن:
چگًْگی هطاُذٍ خذا ّ دذیث رعلب
ُؾٔی ثڈ ڃبٽ «ف٣ټت» ام ٣ټی« »١ٿی پلًـ«:آیب ډلٷن پلڅكؿٷبكت كا ؿیـڇ اڍ ؟».
٣ټی« »١ؿك پبًؼ ٫لٿچؿ «:ٿڂ ډیش څٯت ؽـایی كا ٳڈ ڃـیـڇ ثبُپ ٣جبؿت ڃٴلؿڇ اٽ!»
٣ټی«٫ »١لٿچؿڃـ «:لن رشٍ الؼیْى ثوؾبُذح األثقبس ّلکي سأرَ الملْة ثسمبیك
( )1 اَّلیوبى.»...
« صِپ ډب څ عچاى ،اڅ كا ڃڀی ثیڄـ څٻی ؿٹ ډب ؿك پلتچ ایڀبځ څاٯ٤ی څ اؽالّ ،ډٌتی اڅ
كا ؿكٱ ٿی ٳڄڄـ پلڅكؿٷبك ٿڂ ٻٜب٫ت ٧ ،ټ٠ت څ عزپ كا آ٫لیـڇ ،پي ؽچؿ ثب ایڂ اڃٔب ٩تچٓی٪
ڃڀی ُچؿ.
پیَ ام ډل صڈ څرچؿ ؿاُتڈ ،پي ډیش صین ٯجٺ ام اڅ ٿچرچؿ ڃجچؿڇ اًت څ پي ام ډڀڈ
صین ،ډپ ؽچاډـ ثچؿ ،پي ډیش ُیء ث٤ـ ام اڅ ثبٯی ڃؾچاډـ ٿبڃـ.
ؽچاًت څ ٿِیّتَ ثـڅځ ډپّ څ ٯٔـ څ ؽـ٣ڈ ٓچكت ٿی ٷیلؿ ،ؿاؽٺ ؿك تڀبٽ اُیبء اًت
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ هئلف :ایي زذیث سا ًیض ثب هْل ّ رفنیلؼ آّسدٍ ّلی چْى هب ًبگضیشین رشخوَ آى سا ُن ثَ روبم ّ
کوبل ثیبّسین ،لزا اص ًمل هزي زذیث ثَ اعزثٌبی هطلغ آى خْدداسی کشدین .ثشای افل ػشثی زذیث
هشاخؼَ ثَ رْزیذ فذّق ،ؿ ّ 303لغوذ ُبیی اص ایي دس ًِح الجالغَ ُن ًمل ؽذٍ ّلی ثیي سّایذ
ًِح الجالغَ ُن ًمل ؽذٍ ّلی ثیي سّایذ ًِح الجالغَ ُن ًمل ؽذٍ ّلی ثیي سّایذ ًِح الجالغَ ّ رْزیذ ،
رفبّد ثغیبس اعذ ّ سّایذ هئلف هطبثك رْزیذ فذّق اعذ.
ٟبډل اًت اٿّب ٿٌتٰیڀبً اڅ كا ڃڀی تچاځ ؿیـ .څرچؿٍ ٿتزټّی اًت اٿّب ڃڈ ایڂ ٳڈ ؿك ثلاثل
صِپ ډب ٯلاك ثٸیلؿ .ؿڅك ام ٿؾټچٯبت اًت ٻیٴڂ ڃڈ ثڈ ٿٌب٫ت څ ٫لًڄٶ څ ڃنؿیٲ ثڈ آځ ډب اًت
ٻٜب٫تَ رٌڀبڃی څ څرچؿٍ ٿٌجچ٭ ثڈ ٣ـٽ ڃیٌت .ؽبٻٮ څ آ٫لیڄڄـڇ اًت ٻیٴڂ ثڈ اثناك
آالت ،ٿغتبد ڃڀی ثبُـ .اڃـامڇ ٿی ٷیلؿ ڃڈ ثڈ علٳت ،ا٫نڅځ ٿی ٳڄـ ڃڈ ثڈ ډڀّت څ ٯٔـ ،
ٿی ُڄچؿ څ ٿی ثیڄـ ،ڃڈ ثڈ څاًٜڈ صِپ څ ٷچٍ ،ربډب اڅ كا ٫لا ڃڀی ٷیلؿ څ مٿبځ ډب ثب اڅ ډڀلاڇ
ڃڀی ُچؿ.
ٓ٬بت ،اڅ كا ٿغـڅؿ ڃڀی ًبمؿ ،ؽچاة اڅ كا ٫لا ڃڀی ٷیلؿ ،ډٌتی اٍ ثل مٿبځ ډب څ ٣ـٽ
صچځ عچاى څ اعٌبى ډب كا اڅ پـیـ آڅكؿڇ پي ؽچؿ ڃڀی ُچؿ ؿاكاڍ آځ عچاى ثبُـ څ
صچځ رچاډل څ ا٣لإ كا اڅ ثب ایڂ ؽٔیّبت څ څیوٷی ډب آ٫لیـڇ ٻقا ؽچؿ ؿاكاڍ رچډل څ٣لٕ
ڃیٌت.
ڃچك كا ثب تبكیٴی ،كٛچثت كا ثب ؽِٴی څ ًلٿب كا ثب ٵ كٿب ٗـّ ډپ ٯلاك ؿاؿڇ اًت .اُیبء
ډڀزڄي كا ثب ډپ رڀ ٢ٳلؿڇ څ ڃب ډپ رڄي ډب كا ام ډپ رـا ًبؽتڈ څ ثـیڂ څًیټڈ څ ثڈ څاًٜڈ ایڂ
( )1 ؿك ٯلآځ ٳلیپ ٿی ٫لٿبیـِ َّ «:هي ُک ِّل َؽی ٍء َخلَمٌَب َصّخی ِي لَ َؼلَ ُکن رَ َز اکشُّىَ ».
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ الزاسیبد.84:
ډل صینڍ كا ر٬ت آ٫لیـیپ تب ُبیـ ُڀب ثڈ یبؿ ؽـا ثبُیـ.
ام ایڂ ٳڈ ؿك ٿچرچؿات ٧ ،لاینڍ ٷچڃبٷچځ ٯلاك ؿاؿ ،ٷچاڇ آڅكؿ ٳڈ ٓبڃ ٢آځ ډب صڄیڂ
٧لاینڍ ڃـاكؿ څ صچځ اُیبء ډل یٲ ؿك څٯت څ مٿبڃی څاٯ ٢اڃـ ٿ٤ټچٽ ٷلؿیـ ٳڈ ؽچؿ اڅ ؿك ٿغـڅؿڇ
مٿبځ ٯلاك ڃڀی ٷیلؿ .ث٘٤ی ام ٿچرچؿات كا ام ڃ٠ل ثلؽی ؿیٸل پڄڊبځ ًبؽت تب احجبت ٳڄـ ٳڈ ٿیبځ
اڅ پیَ ام آځ ٳڈ ثڄـڇ پلڅكؿڇ څ یب پلًتڄـڇ اڍ ؿك كڅڍ مٿیڂ پیـا ُچؿ ،پلڅكؿٷبك څ
آ٫لیـٷبك ثچؿ .څ ٯجٺ ام آځ ٳڈ ٿ٤ټچٽ څ یب ٿٌڀچ٣ی ثبُـ ،اڅ ٣بٻپ څ ُڄچا ثچؿ».
هْفْفب ً ()1 ّلن یضل عیّذی ثبلدْد ّلن یضل عیّذی ثبلسوذ هؼشّفب ً
«ؽـاڍ ٿڂ ډڀیِڈ ثب ٓ٬بت څ حڄبډبڍ څاال ُڄبؽتڈ ُـڇ څ ؿائڀبً ثب څرچؿ څ ٫یٖ ثی ٳلاڃَ
٣ټی« »١ؿك ثیبځ ٷلاڃٰـكٍ ثڈ تِلیظ ٿ٤ڄبڍ تِیجڈ څ تڄنیڈ ٓ٬بت عٮ پلؿاؽتڈ څ صٸچڃٸی
٣ټی« »١ؿك ایڂ ٫لام ام ًؾڄبڃَ ٿڄ٠چك ام كئیت ؽـا كا كڅُڂ ًبؽتڈ څ احجبت ٿی ٳڄـ ٳڈ
آځ رٌڀبڃی ٘٣ ،چڍ څ ٿِبډـڇ ٿٌتٰیپ ڃیٌت څ ڃین ثب ؿكیب٫ت عـّ ٿڄٰٜی ٳڈ ٰ٣ٺ ثڈ ٳڀٲ ٿ٬ڊچٽ
ٓ٬بت څ ؽچاّ فاتی ډل صین ،ثڈ آځ ٿی كًـ ٓ ،چكت ڃڀی ٷیلؿ ثټٴڈ ایڂ ٿِبډـڇ ٰٚ٫ؿك پلتچ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ٿغـڅؿیّت ډبڍ ٿبډچڍ ً ،جت ٧یجت ثلؽی ام اُیبء ام ث٘٤ی ؿیٸل اًت څ ٿبڃ ٢ام ٿِبډـڇ رڀبٹ
عٮ ڃین رن ډڀیڂ ٿغـڅؿیّت څ ڃْٰ څرچؿڍ څ ٿبؿّڍ ثچؿځ ؽچؿٿبځ ،ڃڀی ثبُـ.
اٷل صڄبصڈ ٫لؿ ٿاٿڂ ڃٌجت ثڈ فات عٮ اؽالّ څكمؿ څ ثب ٳڀبٹ اؽالّ ٿ٬بډیپ څٓ٬ی څ
ٓ٬بت مایـ كا ام څرچؿ عٮ پبٱ ٷلؿاڃـ څ ڃتیزبً ؿٻَ كا ام ٣الٯڈ ثڈ تڀبٽ ٿبًچڍ ثجلؿ څ رن ثڈ
()1 فات پلڅكؿٷبك ؿٹ ڃجڄـؿ ،ٯ٤ٜبً صینڍ ٿبڃ ٢ام ٿِبډـڇ رڀبٹ اڅ ڃؾچاډـ ثچؿ.
ایڂ ٫لام ام ًؾڂ ٣ټی « « : »١زدت ثؼنِب ػي ثؼل لیؼلن أى َّل زدبة ثیٌَ ّ ثیي
() 2 خلمَ غیش خلمَ »
ام آځ ثیبڃبت ُٸ٬ت اڃٸینڍ اًت ٳڈ ٳٌی رټچ تل ام آځ ثنكٷچاك ٻت ثڈ ثیبځ اځ ڃٸِچؿڇ
اًت څ اًتـالٹ ٣ټی« »١ؿك ایڂ مٿیڄڈ ثل اًبى ٿغـڅؿیّت څرچؿات څ ڃٰبیْ ٿبډچڍ ٿچرچؿات
ٿی ثبُـ.
ڃ٠یل ایڂ ثیبځ ،ؿك الثالڍ اعبؿیج ٿڄٰچٹ ام اٿبٽ ٿچًی ثڂ ر٬٤ل« »١ڃین ثڈ صِپ ٿی ؽچكؿ.
اٿبٽ ډ٬تپ صڄیڂ ٿی ٫لٿبیـ « :ؽـاڍ ٿت٤بٹ ثـڅځ مٿبځ څ ٿٴبځ څرچؿ ؿاًتڈ څ ٿیبځ اڅ څ
ٿؾټچٯبتَ ٿبڃ٤ی رن څرچؿ ڃبٯْ ؽچؿ ٿؾټچٯبت ڃیٌت ،پي اڅ ثـڅځ عزبة پڄڊبڃی ،ام ڃ٠ل ډب
() 3 ڃبپـیـ اًت څ ثـڅځ پلؿڇ ڃب پیـا ام صِپ ثیڄڄـٷبځ ،پچُیـڇ اًت».
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ٓ٬بت اٗب٫یّڈ عٮ ت٤بٻی اًت .ؿك ایڂ ثؾَ ٣ټی« »١احجبت ٿی ٳڄـ ٳڈ آځ ٓ٬بت ڃین ٿبڃڄـ ؿیٸل
ٓ٬بت پیَ ام آځ ٳڈ ٛل ٩اٗب٫ڈ ؿك ؽبكد پـیـ ثیبیـ ،تغّٰٮ ؿاُتڈ اًت ؛ صچځ ؿك فات ثبكڍ
ت٤بٻی ډیش ٷچڃڈ ت٨ییل څ ؿٷلٷچڃی كػ ڃڀی ؿډـ .اٷل صڄبصڈ ٓ٬بت اٗب٫یّڈ پي ام پیـایَ ٛل٩
اٗب٫ڈ ،ٿچرچؿ ٿی ُـڃـ څ اٿچكڍ مایـ ثل فات ثچؿڃـ ،ؿٷلٷچڃی څ ت٨ییل ؿك فات عٮ ت٤بٻی پـیـ
ٿی آٿـ څ ت٨ییل څ تغچّٹ ؿكثبكڇ ؽـا اٿلڍ ٿغبٹ ٿی ثبُـ څ ایڂ ام ٿٌبئٺ پیضیـڇ ٫ټٌ٬ی اًت.
څ ُ٤لڍ ٳڈ ؿك پبیبځ ٳالٽ آٿـڇ ٿِ٤ل ثل ایڂ اًت ٳڈ آ٫لیڄَ څ ڃ٠بٽ ؽټٰت تٜ٤یٺ ڃجچؿڇ څ
ڃؾچاډـ ثچؿ څ پیلاٿچځ ایڂ ٿچٗچ ١اعبؿیج میبؿڍ ام اډٺ ثیت« »١كڅایت ُـڇ اًت څ ؿالٻت
ٿیٴڄـ ثل ایڂ ٳڈ پیَ ام ایڂ رڊبځ ٣ ،چاٻپ میبؿڍ څرچؿ ؿاُتڈ څ پي ام اڃٰلإ ایڂ ٳڈ ٣بٻپ ڃین
ؽـاڅڃـ ٣چاٻپ ؿیٸلڍ ؽچاډـ آ٫لیـ څ ډلٷن عٮ ت٤بٻی ام ا٫بٗڈ څ آ٫لیڄَ ،ؿٿی ثبم ڃڀی ایٌتـ.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
«خبق َّللا الخلك فؼ ّلك زدبث ًب ثیٌَ ّ ثیٌِن فجوجبیٌزَ ایّبُن هفبسلزَ ا ًّیزِن ّ ایذاإٍ ایّبُن ؽبُ ٌذ
ػلی ّأ َّّل اداح فیَ لؾِبدح اَّلدّاد ثفبلخ الوئدیي ّ ارذاإٍ ایّبُن دلی ٌل ػلی ّأَّل اثزذاء لَ لؼدض ک ّل
هجزذ ٍء ػي اثذاء غیشٍ)1(».
« ؽـاڅڃـ ،پـیـڇ ډب كا ثیب٫لیـ څ ثیڂ ؽچؿ څ آځ ډب عزبثی اڃـاؽت ،پي ٿڄ٠چك ام رـایی
ایڂ ٳڈ ؽـاڅڃـ اُیبء كا ؿاكاڍ اثناك څ اؿڅات ٯلاك ؿاؿڇ ،ٷچاڇ ایڂ اًت ٳڈ ؽچؿ ڃیبمٿڄـ
اثناك څ اؿڅات ڃیٌت ؛ میلا څرچؿ اثناك څ آالت ،ؿٻیٺ اعتیبد اًت څ ؽـاڅڃـ ثی ڃیبم ٿغٖ اًت.
ایڂ ٳڈ ام ٻغب ٝډٌتی ثل تڀبٽ پـیـڇ ډبڍ رڊبڃی څ ٿؾټچٯبت پیِی ٷل٫تڈ ،ؿٻیٺ ایڂ اًت
ٳڈ څرچؿٍ آ٧بم څ اثتـایی ڃـاكؿ ؛ صچځ ډل ٿچرچؿڍ ٳڈ ًجچ٭ ثڈ ٧یل ثبُـ ،ؽچؿ ٿ٤ټچٹ ٣ټّتی
اًت څ ڃڀی تچاڃـ ٣ټڌ اٻ٤ټٺ ثبُـ ؿك عبٻی ٳڈ ؽـاڅڃـ ٣ټّت تبٿّڈ تڀبٽ ٿچرچؿات اًت.
« اعوبئَُ رؼجی ٌش ّ أفؼبلَ رفِی ٌن ّ رارَُ زمیم ٌخ ّ کٌَُِ رفشل ٌخ ثیٌ ُخ ّ ثیي خلمَ لذ خِل َّللا هي
اعزْففَ ُ ّ رؼ ّذاٍ هي هثلَ ُ ّ أخطبٍ ُ هي اکزٌَُِ» ()2
« ڃبٽ ډبیَ ڃڀبیِی ام ٓ٬بت ٳڀبٻیڈ څ ٳبكډبیَ ٣الیپ څرچؿ ډٌتی اڅًت .فاتَ ٣یڂ
عٰیٰت څ ٳڄڈ څرچؿٍ رـا ام تڀبٽ ٿبًچڍ اًت .ډل ٳي ثلاڍ ؽـا ٓ٬بت مایـ ٯبیٺ ثبُـ ،ثڈ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ رسف الؼمْل 52 :ـ . 53فذّق لشیت ثَ ایي زذیث سا دس رْزیذ سّایذ کشدٍ ،هشاخؼَ ؽْد
ثَ ؿ 36ـ .35
ٓـؿ ُڄبؽت فات اڅ ثلآیـ ً ،ؾت ؿصبك اُتجبڇ ُـڇ اًت ».
«فوي لبل أیي؟ فمذ ث ّْاٍ ُ ّ هي لبل فین؟ فمذ م ّوٌَُ ّ هي لبل الی َم؟ فمذ ًِّبٍ ّ هي لبل لن؟
فمذػل ّلَُ ّ هي لبل کیف؟ فمذ ؽجَُِّ ّ هي لبل ار؟ فمذ ّلزَ ّ ،هي لبل ز ّزی ؟ فمذ غیّبٍ.»...
«پي ډل ٳي ثٸچیـ :ؽـا ٳزبًت؟ ثلاڍ اڅ ٿٴبځ ٯبیٺ ُـڇ څ ډل ٳي ثٸچیـ :ؿاؽٺ
صیٌت ؟ اڅ كا ٿغـڅؿ څ ٿغب ٙؿاڃٌتڈ څ ډل ٳي ثٸچیـ :تب ٳی ډٌت؟ ثلاڍ څرچؿ اڅ پبیبځ
پڄـاُتڈ څ ډل ٳي ثٸچیـ :صلا ډٌت؟ ثلایَ ٣ټّت ٯلاك ؿاؿڇ څ ډل ٳي ثٸچیـ :صٸچڃڈ اًت؟ اڅ
كا تِجیڈ ٳلؿڇ اًت څ ډلٳي ثٸچیـ :ؿك ٫الځ څٯت ثچؿڇ ،اڅ كا ٿغـڅؿ ثڈ مٿبځ ؿاڃٌتڈ څ ډل ٳي
ؿكاحل ؿٷلٷچڃی څ ت٨ییل ٿؾټچٯبت ،ؿٷلٷچځ ڃڀی ُچؿ څ ثب ٿغـڅؿیّت ډبڍ پـیـڇ ډب ٿغـڅؿ
ڃڀی ٷلؿؿ.
اڅ یٸبڃڈ څ ثی ډڀتبًت .تغت ُڀبكڇ څ٣ـؿ ؿك ڃڀی آیـ څ ثی ڃیبم ٿٜټٮ اًت څ فاتَ
ؿاؽٺ اُیبء اًت څ ڃڈ ثڈ ٛچك عټچٹ څ ثیلڅځ ام آځ ډب اًت څٻی ڃڈ ثڈ ٛچك رـایی څ ٫بٓټڈ
ٷیلڍ ،ؿك ډڀڈ صین ٿتزټّی اًت ٻیٴڂ ثڈ صِپ ڃتچاځ ؿیـ».
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
« ...لن یخلك األؽیبء هي ُافْل أصلیّخ ّ َّل هي أّائل کبًذ لجلَ ثذیّخ ثل خلك هب خلك
ّارمي خلمَ ّ ف ّْس هب ف ّْس فؤزغي فْسرَُ فغجسبى هي رْزّذ فی ػل ٍّْ فلیظ لؾیء هٌَ
اهزٌبع ّ َّللَُ ثطبػخ أز ٍذ هي خلمَ اًزفب ُ
ع )1( .»...
« ؽـاڅڃـ ،پـیـڇ ډب كا ام ٿچاؿ امٻی څٯـیپ ڃیب٫لیـڇ ثټٴڈ آڃضڈ كا ٳڈ پـیـ آڅكؿ ،اثـا١
٫لٿچؿ څ ؽټٰتِبځ كا اًتچاك ٳلؿ څ ثڈ ٓچكت ډبیی ڃیٴچ څ میجب ؿكآڅكؿ ؛ پي ٿڄنّڇ اًت ؽـایی ٳڈ
ؿك ٣ټچّ څ ثلتلڍ ،یٸبڃڈ اًت څ ډیش ٿچرچؿڍ ڃڀی تچاڃـ ام ٫لٿبځ اڅ ًلپیضی ٳڄـ څ ام اٛب٣ت څ
٣ټی« »١ؿك ایڂ ٳالٽ ؽچیَ ً ،ؾڂ ٳٌبڃی كا ٳڈ ٿی ٷچیڄـ آ٫لیڄَ ثب تلٳیت څ ت٬لیٮ
ٿچاؿ حبثت څ ٯـیڀی ٓچكت ٿی ٷیلؿ څ آځ ډب آالً ڃیبم ثڈ آ٫لیڄڄـڇ ڃـاكؿ! كؿ ٿی ٳڄـ څ آځ كا ثل
اًبى ایڂ ٳڈ ډڀڈ صین ؿك آٺ ډٌتی څ ثٰب څ ؿك ډیئت تلٳیجی څ ٿچاؿ څ آچٹ ،ڃیبمٿڄـ څ تغت
( )1 ٯـكت څ اؿاكڇ ؽـا ډٌتڄـ څام ،آ٫لیڄَ آڃڊب ڃ٤٬ی ثڈ ؽـا ڃڀی كًـ ،احجبت ٿی ٳڄـ.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ زشفی اعذ کَ هب ّدیْى ه ّذػی اًذ ّ هیگْیٌذ«:پذیذٍ ُب اص اروِبی ثی ًِبیزی کَ اصلی ّلذین
ُغزٌذ ّثَ آفشیٌٌذٍ اززیبج ًذاسًذ،ثَ ّخْد هی آیٌذ ّدائوب ً ثب رشکیت ایي اروِب هْخْداد ثَ ّخْد هی
آیٌذ ّدس اثش پشاکٌذگی آًِب اصُوذیگش،هْخْد اصثیي هیشًّذ ّاگشخبًذاس اعذ،هیویشد ّلی اروِب ُوْاسٍ
ثبلی ّفٌب ًبپزیشًذ رب دس اثش رشکیت آًِب پذیذٍ ربصٍ ّ هْخْد دیگشی پذیذ هی آیذ!».
فصل یاصدُن:
بیاى علی«ع» پیشاهْى جِاى بشیي
«فْ ُس ػبسی ٌخ ػي الوْا ّد ػبلی ٌخ ػي الم ّْح ّاَّلعزؼذاد رد ّلی لِب فؤؽشلذ ّ هبلِب
َ
فزألألد ّالمی فی ُْیّزِب هثبلَ ُ فؤظِش ػٌِب أفؼبلَ)1(»...
« ٿچرچؿات ٳبٿټی ډٌتڄـ ٣بكڍ ام ٿبؿّڇ څ ٯچّڇ ؛ میلا رڀټٸی ٿزلّؿڃـ څ ٤٫ټیّت تڀبٽ څ ؿك
ڃڊبیت ٳڀبٹ ٿڀٴڂ ډٌتڄـ فات ثبكڍ ثل آڃڊب تزټّی ٳلؿڇ ،ڃچكاڃی ُـڃـ څ ٫یچٗبتَ كا ثل آځ ډب
ا٫بٗڈ ڃڀچؿڇ ثڈ ٳڀبٹ ٿڀٴڂ كًیـڃـ څ ؿك ڃتیزڈ ڃڀچڃڈ ثبكم ؽبٯت ُـڇ څ څاًٜڈ ؿك ٫یٖ څ
آ٫لیڄَ ٷِتڄـ».
ؿك ٫ټٌ٬ڈ اٻڊی ،ثل اًبى ثلډبځ ٰ٣ټی احجبت ُـڇ اًت ٳڈ ثیڂ ثبكڍ ت٤بٻی څ رڊبځ ٿبؿّڍ ،
ٿچرچؿات ٿزلؿ څ ٧یل ٿبؿّڍ څرچؿ ؿاكڃـ ٳڈ ام یٲ ٻغب ٝڃٌجت ثڈ آځ ډب ثڈ ٿچرچؿات ٿبؿّڍ
ڃٌجت ٿچرچؿات ٳبٿٺ اًت ثڈ ٿچرچؿات څپـیـڇ ډبیی ٳڈ ؿك عبٹ تٴبٿٺ ٿی ثبُڄـ ؛ ی٤ڄی ٳڀبٹ
ؿك ٿزلؿات ٤٫ ،ټی اًت څٻی ؿك ٿبؿیّبت ،ثڈ ٛچك تـكیذ اًت څ ام ٻغب ٝؿیٸل ڃٌجت آڃڊب ثڈ
ٿبؿیبت ڃٌجت رٌپ ُ٬ب ٩څ ٓیٰټی اًت ڃٌجت ثڈ رٌپ تیلڇ څ ٳـك ډڀضڄبځ ٳڈ ارٌبٽ تیلڇ څ
٧ټی ٞڃڀی تچاڃڄـ اُ٤ڈ ؽچكُیـ كا ام ؽچؿ ثڈ ًچڍ ٧یل ٣جچك ؿډڄـ ثلؽال ٩ارٌبٽ ُ٬ب ٩څ ٓب٩
ٳڈ ثڈ ؽچثی ڃچك ام آڃڊب ٣جچك ٳلؿڇ څ ثڈ ارٌبٽ ؿیٸل ٿی تبثـ ،ٿچرچؿات ٿزلؿ څ٧یل ٿبؿڍ ،
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ایڂ ؽٔچّ ثٌیبك پل ؿاٿڄڈ اًت څ ثلاڍ اٛال ١ثیِتل ثبیـ ثڈ ٳتت ٿّٔ٬ٺ ٫ټٌ٬ی ٿلار٤ڈ ُچؿ څ
ٳالٽ ٣ټی« »١ٳچتبډتلیڂ ِ٫ ،لؿڇ تلیڂ څ ٿٌتـٹ تلیڂ ثیبځ ؿك ایڂ ثبكڇ اًت.
فصل دّاصدُن:
هعٌای تقذیش ّ دذیث هشبْط
ٿلؿڍ ڃنؿ اٿبٽ ٣ټی« »١آٿـ څ ٷ٬ت «:یب ٣ټی! ثلاڍ ٿڂ كار ٢ثڈ لذس ُڀّڈ اڍ ثیبځ
٫لٿبییـ».
٣ټی«٫ »١لٿچؿ «:ٿچٗچ ١تٰـیل ،اٯیبڃچى هك ٩څ ؿكیبڍ ثی ًبعټی اًت ،اثـاً ؿك آځ
څاكؿ ڃِچیـ».
ڃِچیـ».
اٿّب ٿلؿ ثلاڍ ًچّٿیڂ ثبك آلاك ٳلؿ ٳڈ ع٘لت پیلاٿچځ «تٰـیل» څ ٿ٤ڄبڍ آځ ایلاؿ ًؾڂ
ٳڄـ.
٣ټی«٫ »١لٿچؿ «:اٳڄچځ ٳڈ اًلاك ٿی څكمڍ ٳڈ ٿڂ ؿك ایڂ ثبكڇ ًؾڂ ثٸچیپ ،ٷچٍ ٫لا ؿڇ
ٿڂ ام تچ ٿی پلًپ :آیب كعڀت ؽـا ڃٌجت ثڈ ثڄـٷبځ ،پیَ ام ا٣ڀبٻی ثڄـٷبځ تغّٰٮ ؿاُتڈ اًت؟»
ٿلؿ ٷ٬ت «:اٻجتڈ كعڀت اٻڊی پیَ ام پیـایَ ا٣ڀبٹ ثڄـٷبځ تغّٰٮ ؿاُتڈ اًت».
٣ټی«٫ »١لٿچؿ«:عبال ؿكًت ٫ٴل ٳلؿڍ څ ٓغیظ ٷ٬تی ،څٻی رټچتل صڄیڂ ٫ٴل ڃڀی ٳلؿڍ
ثلٷِت څ ًااٹ ؿیٸلڍ ٿٜلط ًبؽت څ پلًیـ «:یب اٿیل اٻڀاٿڄیڂ! آیب ایڂ ٳڈ ٿب مڃـڇ ایپ څ ٿی
ٿیلیپ څ ٳبكډبیی اڃزبٽ ٿی ؿډیپ څ یب تلٱ ٿی ٳڄیپ ،ډڀڈ ایڂ ډب ثب ڃؾٌتیڂ ٿِیّت ؽـا ٓچكت
ٿی ٷیلؿ؟»
٣ټی«٫ »١لٿچؿ «:تچ ثبم ډپ ٷل٫تبك ٿٌإٻڈ ٿِیّتی؟ ٿڂ ام تچ صڄـ ًااٹ ٿی ٳڄپ ٳڈ
ڃبٷنیلڍ پبًؼ ؿډی ،آیب ؽـا ثڄـٷبڃَ كا آځ ٛچك ٳڈ ٿی ؽچاًت آ٫لیـ یب آڃٸچڃڈ ٳڈ آڃبځ ٿی
ؽچاډڄـ؟»
٣ټی«٫ »١لٿچؿ «:آیب ؽـاڅڃـ ثڄـٷبڃَ كا ثلاڍ آڃضڈ ؽچؿ ٿی ؽچاډـ ،ؽټٮ ٳلؿ یب ثلاڍ
٣ټی«٫ »١لٿچؿ «:آیب ثڄـٷبځ ؽـا ؿك كڅم ٯیبٿت آځ ٛچك ٳڈ ٳڈ ؽـا ٿی ؽچاډـ ،ٿغِچك
اٿبٽ ٣ټی«٫ »١لٿچؿ «:ثلؽین ٳڈ ٿِیّت اٻڊی ؿك ډل اٿلڍ ربكڍ اًت څ تچ ُلٳتی ؿك
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ رْزیذ 356 :ـ 355
٣ټی« »١ؿك ایڂ ثیبځ ٳڈ ثڈ پوڅډَ تٰـیل څ احجبت آځ ٿی پلؿامؿ( )1؛ آځ كا ثل اًبى ایڂ
ٳڈ كیِڈ ٓ٬بت ٤٫ټی څ ٓ٬بت فاتی ثلٯلاك اًت ،تچریڈ ٿی ٳڄـ څ ڃ٠ل ثڈ ایڂ ٳڈ ٓ٬بت ٤٫ټی
ؽـا څا ثٌتٸی ثب ا٣ڀبٹ څ ٳبكډبڍ ٿلؿٽ پیـا ٿی ٳڄڄـ ٛ ،ج٤بً ا٤٫بٹ څ ٳلؿاك آڃڊب ڃین ڃ٠ل ًبیل
عچاؿث رڊبځ آ٫لیڄَ ،ثب تٰـیل څ ٿِیّت اٻڊی ٓچكت ٿی ٷیلؿ څ ثی اكتجب ٙثب ؽـا ڃؾچاډـ ثچؿ ؛
ډڀضڄبځ ٳڈ ٿ٬چّٓڈ ٷڀبځ ؿاكڃـ ٳڈ ٿلؿٽ ؿك ایزبؿ ا٤٫بٹ څ ٳبكډبڍ ؽچؿ ٿٌتٰٺ اڃـ څ ا٣ڀبٹ آڃبځ
ٳبٿالً ثی اكتجب ٙثب ؽـا اًت څ ایت ٿٌإٻڈ ډڀبځ ٷچڃڈ ٳڈ ؿك ٔ٫ٺ ډِتپ ؽبٛل ڃِبځ ًبؽتیپ ،ام
اٻجتڈ ڃؾٌتیڂ ڃ٠ل څ ثغج كار ٢ثڈ ٓ٬بت څ ٤٫ٺ ؽـا ٿبڃڄـ :كٗب ،ؽِپ ،كعپ څ ٜ٣چ٫ت ،
مڃـڇ ٳلؿځ څ ٿیلاڃـځ ،كڅمڍ ؿاؿځ څ ډـایت څ اٿخبٹ ایڄڊب ،عٴپ ٿی ٳڄـ ٳڈ ایڂ ډب ڃ٠یل ٓ٬بت
فاتی ؽـا ڃیٌتڄـ ٳڈ ٣یڂ عٰیٰت څ فات اڅ ثبُڄـ ثټٴڈ ایڂ ٓ٬بت ثل ؽال٣ ٩ټپ ،ٯـكت ،عیبت
څ ؿیٸل ٓ٬بت فاتی ٬ٓ ،بتی اڃتنا٣ی څ اٗب٫ی ډٌتڄـ ؛ میلا ډڀٸی اٿچكڍ عبؿث څ ڃچپیـا ډٌتڄـ
څ ٿخٺ ؽچؿ ٛل ٩اٗب٫ڈ ،ڃجچؿڇ اڃـ څ ث٤ـ تغٰٮ پیـا ٳلؿڇ اڃـ ؛ ٿخالً څٯتی ٿی ٷچییپ ٫ :الځ ُؾْ
ٿچكؿ كعڀت ؽـا ٯلاك ٷل٫تڈ اًت ؛ كڅمڍ ؿاؿڇ ُـڇ څ ډـایت ُـڇ اًت ،ام ایڂ ډب ٓ٬بتی ثڈ
٣ڄچاځ :كعیپ ،كام٭ ،څ ډبؿڍ اڃتنا ١ٿی ٳڄیپ څثڈ ؽـا ڃٌجت ٿی ؿډیپ څ ؿك څاٯ ، ٢ڃٌجت ډبیی
ډٌتڄـ ٳڈ ام عبٹ ٿت٤ټّٮ څ ٛل ٩اٗب٫ڈ ،ٿچٯ ٢ٿٰبیٌڈ ثب ٳبك ؽـا ،ثڈ ؿًت ٿی آڅكیپ.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ «رمذیش» ثَ ایي هؼٌب کَ خذاًّذ هزؼبل دس افؼبل ثٌذگبًؼ یک ًْع رؤثیشی کَ هٌبعت ثب همبم
سثْیی اّ ُغذ ،داسد (هئلف).
ډل ُؾٔی ام ٻغب ٝایڂ ٳڈ ٧قایی ثڈ صڄٶ ٿی آڅكؿ څ ثڈ څًیټڈ آځ ثڈ ډٌتی ؽچؿ اؿاٿڈ
ٿی ؿډـ ،عبٻَ صڄیڂ اًت ٳڈ ام ڃڀ٤ت ډب څ كڅمیڊبیی ٿی ؽچكؿ ٳڈ كڅمڍ كًبڃی آڃڊب ؿك
اؽتیبك اڅ ٷقاُتڈ اًت ،پي ٧قا څ ًبیل ڃ٤ڀتڊبیی ٳڈ اڅ ام آڃڊب اًت٬بؿڇ ٿی ٳڄـ ،كڅمڍ څكم٭
اٻڊی څ آځ ُؾْ ٿ لمڅ٭ څ كڅمڍ ؿاؿڇ ُـڇ څ ؽچؿ ؽـاڍ څارت اٻچرچؿ ،كام٭ څ كڅمڍ كًبځ
پي ٓ٬بتی ٳڈ ثڈ ٣ڄچاځ ٓ٬بت ٤٫ٺ ؽچاڃـڇ ٿی ُچڃـ ،اٿچكڍ مایـ څ اڃتنا٣ی ډٌتڄـ ٳڈ
ایڂ ،ڃتیزڈ ڃؾٌتیڂ ڃ٠ل څ اڅٻیّڂ تإٿّٺ كار ٢ثڈ ایڂ ٓ٬بت ثچؿ ،اٿّب ؿٯّت ؿك ٿجغج تچعیـ ،
عٰیٰت څ ٿٌإٻڈ ؿیٸلڍ كا كڅُڂ ٿی ًبمؿ ٳڈ ٫چ٭ اٻ٤بؿڇ ؿٯیٮ تل څ ٣ڀیٮ تل ام ٿٜټت ًبثٮ
اًت څ آځ ٣جبكت ام ایڂ اًت ٳڈ :څرچؿ څ ٿ٠بډل ٷچڃب ٷچځ آځ څ ٿ٤بڃی څ ڃٌجت ډبیی ٳڈ ام آځ
اڃتنا ١ٿی ُچؿ ،ډڀٸی ثڈ ؽـا ثل ٿی ٷلؿڃـ اٻجتڈ ثڈ ڃغچڍ ٳڈ ًناڅاك ًبعت ٯـى اًت.
پي ح٬بت ٤٫ټیّڈ اٷل صڄبڃضڈ ثڈ عٌت ٟبډل ڃٌجتڊبڍ عبؿث څ ڃچ پیـایی ډٌتڄـ( )1ٻیٴڂ
اًبى څ كیِڈ آڃڊب ثٌتٸی ثڈ ؽـا ؿاكؿ څ عٰیٰتبً ثڈ اڅ ٯبئپ اڃـ اٷل صڈ ثیبځ ٫ ،ٴل څ ٻ٨بت ؿایل ثیڂ
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ هثالً ٌُگبهی کَ هیگْیین :خذاًّذ فالًی سا اهشّص صًذٍ کشد ،ایي ففذ فؼلی ؛ یؼٌی «ازیب»
اگش چَ ثَ زغت ظبُش ،اهشّص ظبُش پذیذ آهذ لیکي ثَ هْس کلّی هٌؾؤ ایي ففذ ،ایي اعذ کَ ثؾش
دس لجنَ لذسد هطلمَ زك رؼبلی اعذ ّ اّ ُش هْس ثخْاُذ ّ ثَ ُش فْسد کَ اسادٍ کٌذ ،اًدبم
هیذُذ ّ ثَ ُویي لیبط اعذ عبیش ففبد فؼلیَّ.
پي ایڂ ٓ٬بت ډپ صڄبځ ٳڈ اُیبء ؽبكری ٿچكؿ ت٤ټّٮ آڃڊب ٯلاك ٿی ٷیلڃـ څ ثیڂ آڃڊب اكتجبٙ
ثلٯلاك ٿی ٷلؿؿ ،ډڀیڂ ٛچك ؽچؿ اُیبء ام رڀټڈ اڃٌبځ ثڈ تڀبٽ ٿ٤ڄب څاثٌتٸی ثڈ ؽـا ؿاكڃـ ( ثڈ
ڃغچڍ ٳڈ ثب ًبعت اٻڊی ،ٿڄبًجت ؿاكؿ ).اٷل صڈ ثیبځ څ مثبځ ٿب ام تچٗیظ څ تِلیظ عٰیٰت اٿل ،
٣برن ٿی ثبُـ.
ایڂ ٳڈ ٣ټی« »١پلًیـ «:آیب كعڀت ؽـا پیَ ام ا٣ڀبٹ ٿلؿٽ اًت یب پي ام آځ ؟» ؿك
عٰیٰت اًتـالٻی اًت ؿك مٿیڄڈ تٰـیل ثب ایڂ تچریڈ كعڀت ؽـا ُبٿٺ عبٹ ډڀڈ اًت څ ثڈ ٳٌی
ٟټپ كڅا ڃڀی ؿاكؿ ؛ میلا آٺ تچعیـ څ فڅ٭ یٸبڃڈ پلًتی ٿبڃ ٢ام ایڂ ٛلم ٫ٴل اًت ٳڈ څٯتی ؽـا
ثڄـڇ اڍ كا ٿچكؿ ٻ ٪ٜڅ كعڀت ٯلاك ؿاؿ څ ثل ٷڄبډبڃَ ٯټپ ٬٣چ ٳِیـ ،ثٸچییپ ٳڈ ایڂ ٓ٬ت كعپ
یب ډڄٸبٿی ٳڈ ٿی ٷچییپ ؽـا ٫الځ ُؾْ كا ٿچكؿ ٻ ٪ٜؽچیَ ٯلاك ؿاؿ څ ثڈ اڅ كڅمڍ
٣ڄبیت ٫لٿچؿ ،ٿڄ٠چك ایڂ اًت ٳڈ اڅ ام ڃ٤ڀتڊبڍ ؽـایی اًت٬بؿڇ ٳلؿڇ اًت.
ڃین آڃضڈ ؿك ثؾَ ؿیٸل ٿی ٫لٿبیـ «:ثڈ ٿڂ ثٸچ آیب آځ ٛچك ٳڈ ؽچؿٍ ٿی ؽچاًت آ٫لیـڇ
یب آځ ٷچڃڈ ٳڈ ایِبځ ٿی ؽچاډڄـ؟» ،اًتـاٻی اًت ؿك ٿچكؿ ایڂ ٳڈ ٯ٘ب څ ٯـك ؽـا ؿك تڀبٽ اٿچك
رلیبځ ؿاكؿ څ تڀبٽ ٿؾټچٯبت كا ام كڅڍ ٣ټڀی ٳڈ رټچتل څرچؿ ؿاُت آ٫لیـڇ اًت څ ثڄـٷبځ ؽـا
ثب تڀبٽ ُاڅځ څرچؿڍ ُبځ ام رڀټڈ ٳټیّڈ ا٣ڀبٹ څ ك٫تبكُبځ ٿت٤ټٮ ٣ټپ ؽـا ډٌتڄـ څ اڅ ام ا٣ڀبٹ
څ ك٫تبك ثڄـٷبڃَ ٧ب٫ٺ ڃیٌت .اڅ ډلٷن ٿ٨ټچة څ ٿٰڊچك اكاؿڇ ؿیٸلاځ ڃڀی ثبُـ څ ٿلؿٽ ؿك اكاؿڇ څ
ٿِیّتِبځ ډیش ٷچڃڈ اًتٰالٹ څ ؽچؿ ٿؾتبكڍ ڃـاكؿ ،ثـڅځ ایڂ ٳڈ ڃچ٣ی اؽتیبكڍ ٳڈ ؿاكڃـ ؽټټی
ثپقیلؿ.
پي ؽـا ام ٿلؿٽ ؽچاًتڈ اًت ٳڈ ثب اكاؿڇ څ اؽتیبك ؽچیَ اٯـاٽ ثٴڄڄـ څ ثبألؽلڇ ډپ ٿِیّت
ؽـا ًلٻچعڈ تڀبٽ ا٣ڀبٹ اًت څ ؽبكد ام اكاؿڇ اڅ ٳبكڍ ٓچكت ڃڀی پقیلؿ.
٣جبیڌ ثڂ كثی ٢اًـڍ ام ٣ټی« »١كار ٢ثڈ ٯـكت څ اًتٜب٣تی ٳڈ ٿلؿٽ ثڈ څاًٜڈ آځ ٤٫بٻیّت
٣ټی«٫ »١لٿچؿ « :تچ ام اًتٜب٣ت څ تچاڃبیی پلًیـڍ ،آیب تچ اًتٜب٣ت كا ثـڅځ ؽـا
٣ټی ٫لٿچؿ «:اٷل ٿی ٷ٬تی ثـڅځ ؽـا څ تإحیل اڅ ٓبعت ٯـكت څ اًتٜب٣ت ډٌتی ،تچ كا
ٿی ٳِتپ څ اٷل ٿی ٷ٬تی ثب ُلٳت ؽـا اًتٜب٣ت ؿاكڍ ،ثبم تچ كا ٿی ٳِتپ».
٣ټی«٫ »١لٿچؿ «:ثبیٌتی ٿبٻٲ څ ٓبعت ٯـكتی ثڈ ٣ڄبیت ؽـا څ ثڈ څاًٜڈ اڅ ٳڈ ٿبٻٲ
ٿٜټٮ اًت ثـڅځ ؿؽبٻت ٫لؿڍ ؿیٸل ؛ صچځ اٷل ؽـاڅڃـ ٯـكتی كار ٢ثڈ صینڍ ثتچ ثـډـ ،آځ
ٻ ٪ٜڅ ٿچډجتی اًت ؿك عٮ تچ څ اٷل آځ كا ام تچ ثٸیلؿ ،اٿتغبځ څ آمٿبیِی ثلاڍ تچ ؽچاډـ
ثچؿ ؛ میلا ٿبٻٲ ٣ټی االٛال٭ څ ٯبؿك ثڈ تڀبٽ ٿ٤ڄب اڅًت څ ؿیٸلاځ ؿك ثلاثل اڅ ٿبٻٲ ډیش صین
ڃیٌتڄـ)1(».
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
اًتٜب٣ت ٣ڀټی اڃٌبځ څ تٌټّ ٚڅ ٿبٻٴیّت اڅ كا ڃٌجت ثڈ ٳبكډب څ ڃتبیزَ ثل اًبى تچعیـ
ؽٔچٓبً ؿك آځ ٰ٫لڇ ام ًؾڄَ ٳڈ ٫لٿچؿ «:اٷل صڄیڂ ٿی ٷ٬تی ،تچ كا ٿی ٳِتپ څ اٷل
صڄبځ ٿی ٷ٬تی ،تچ كا ٿی ٳِتپ ، ».ٿِ٤ل ثل ایڂ اًت ٳڈ ٿٌإٻڈ ثل ٿجڄب څ پبیڈ تچعیـ ا٤٫بٻی اًت
څ ڃتیزڈ پبیجڄـ ثچؿځ ثڈ تچعیـ ایڂ اًت ٳڈ ؿك ٣بٻپ ؽټٰت ،رن ؽـا ٿاحل څاٯ٤ی ڃـاڃیپ.
پي ډل ًجت څ ډل ٣ټّتی ؿك ًججیّت څ ٣ټیّتَ ٿڄتڊی ثڈ ؽـا اًت څ آالً فات څ اًجبة څ
ؽٔچٓیّبت څ څًٓ ٪ججیّت څ ٣ټیّتِبځ ډڀٸی ٿټٲ څ ٿبٹ ؽـاًت .څ اٷل صڈ ثڈ ٟبډل څٓ٪
٣ټیّت څ ًججّیت ثڈ ؽچؿ اًجبة څ ٣ټٺ ڃٌجت ؿاؿڇ ٿی ُچؿ ٻیٴڂ آځ ؿك عٰیٰت ثڈ تڀټیٲ ؽـاًت
څ ایڂ ؽٔچٓیّت څ ایڂ ٓ٬ت ٣ټیّت كا ؽـا كا ثڈ آڃڊب اٜ٣ب ٫لٿچؿڇ اًت څ آځ ام ٯجیٺ تڀټّٲ ٗڀڂ
تڀټّٲ اًت.
ڃبٷنیلیپ ثلاڍ تچٗیظ ٿٜټت ،ٿخبٹ ًبؿڇ اڍ كا ؽبٛل ڃِبځ ًبمیپ ؛ ٿخالً ُڀب ؿك فډڂ
ؽچؿ ،اُیبء څ ٓچكت ډبیی كا تٔچّك ٿی ٳڄیـ ٳڈ آڃڊب ؿاكاڍ آحبك څ ا٤٫بٻڄـ ،پي ُڀب آ٫لیڄڄـڇ ایڂ
ٓچك ؿك ایڂ ٣بٻپ فډڂ ډٌتیـ ٳڈ ؽچؿ آځ ٓچك ،ؿاكاڍ ا٤٫بٹ څ ٳبكډبیی ډٌتڄـ.
پي ؿك عٰیٰت ُڀب ٿبٻٲ ایڂ ٓچك فډڄی څ ا٤٫بٹ څ آحبكُبځ ډل ؿڅ ډٌتیـ څ ډڄٸبٿی ٳڈ
ُڀب اڃٌبڃی كا ؿك فډڂ ،تؾیّٺ څ تٔچّك ٿی ٳڄیـ ٳڈ ٿی ؽچكؿ څ ٿی ڃچُـ څ ثڈ ٿلؿٽ ڃیٴی څ
اعٌبځ ٿی ٳڄـ څ یب ثڈ ٣ٴي ،ثی كعڀبڃڈ ؿًت ثڈ ٳِتبك آڃبځ ٿی مڃـ ،ایڂ اڃٌبځ فډڄی څ ؽیبٻی
ُڀ ب ٿبٻٲ ا٤٫بٹ څ آحبك ؽچیَ اًت څٻی ُڀب ٿبٻٲ آځ اڃٌبځ ؽیبٻی څ آحبك څ ا٤٫بٻَ ډل ؿڅ
ٿی ثبُیـ څ آځ آحبك څ ا٤٫بٹ ثڈ اڃٌبځ ؽیبٻی ًبؽتڈ فډڂ ُڀب ثڈ ٣ڄچاځ ایڂ ٳڈ ٫ب٣ٺ آڃڊب اًت ٿخالً
ٿی ؽچكؿ څ ٿی ڃچُـ ،ڃیٴچ ٳبك یب ٯبتٺ اًت ،ڃٌجت ؿاؿڇ ٿی ُچؿ اٿب ُڀب ٰٚ٫ٿچرـ څ
آ ٫لیڄڄـڇ آځ ٓچكت فډڄی آځ اڃٌبځ ؽیبٻی ډٌتیـ څ تڄڊب ثڈ اڅ ډٌتی ثؾِیـڇ ایـ څ ډلٷن ثڈ ُڀب
ڃڀی ٷچیڄـ ٳڈ ُڀب ٿی ؽچكیـ څ ٿی آُبٿیـ څ اعٌبځ ٿی ٳڄیـ څ آؿٽ ٿی ٳِیـ ،ثب ایڂ ٳڈ ایڂ
ٳبكډب ډڀٸی ٳبك ډڀبځ ٓچك ؽیبٻی اًت ٳڈ ُڀب ایزبؿ ٳلؿڇ ایـ(.ؿٯّت ُچؿ).
ٿاٻ ٪ٿی ٷچیـ :ایڄڊب ثؾِڊبیی ام ًؾڄبځ ٣ټی« »١پیلاٿچځ ٿٌبئٺ ٫ټٌ٬ڈ اٻڊی اًت ٳڈ ثب
څٓ ٪ڃبتچاڃی څ ٳڀی ًلٿبیڈ څ ثب ڃجچؿځ ٿزبٹ ٳب٫ی ،ٯٌڀتی كا ڃٰٺ ٳلؿیپ ٻیٴڂ ثب ٳڀی ٿڄـكربت
ٿڄ٠چك ام ایلاؿ څ ڃٰٺ ًؾڄبځ آځ ع٘لت ً ،ڈ ٿٜټت میلیڂ اًت :
1ـ ثلاڍ ٿلؿٿبځ ٿغّٰٮ څ ثب ثٔیلت څ ٣الٯڀڄـاځ ثڈ ٫ټٌ٬ڈ څ ٳبڅُٸلاځ ٿٌبئٺ آځ ،حبثت
ُچؿ ٳڈ ٣ټی« »١ؿك ٿیبځ اٿّت اًالٿی ،ڃؾٌتیڂ ٳٌی اًت ٳڈ پیلاٿچځ ٫ټٌ٬ڈ اٻڊی ،ٳټڀبت
ٿڄٰٜی څ ٿٌتـٹ څ ثیبڃبت تچؤٽ ثب ثلډبځ ایلاؿ ٳلؿڇ اًت .پي اڅ كا ثل ؿیٸلاځ ؿك ایڂ ثبة ٿڄّتی
اًت څ ثلاڍ اڅ ؿك ٷلؿځ پوڅډِٸلاځ ٫ټٌ٬ڈ ؿك ٿچكؿ كایذ ٳلؿځ ثلډبځ څ اًتـالٹ ؿك ٿٌبئٺ اٻڊی،
2ـ ٳٌبڃی ٳڈ ؿك تبكیؼ ٫ټٌ٬ڈ څ ٛلط ٿٌبئٺ ٷچڃبٷچځ ٫ټٌ٬ی ،ٿٜبٻ٤بت څ ڃ٠لڍ ؿاكڃـ څ ؿك
ایڂ ؽٔچّ ثڈ تغچّٹ ا٫ٴبك څ آكا تچرڈ ؿاكڃـ ،ٿچٯ٤یّت ایڂ ًتچځ ډبڍ ٫ټٌ٬ی څ ایڂ ٿٌبئٺ ؿٯیٮ
عٴڀی كا ٳڈ ؿك الثالڍ ٳټڀبت اٿبٽ ٣ټیّ ثڂ اثی ٛبٻت « »١آٿـڇ څ ؿك ٿِٴٺ تلیڂ ٿجبعج اٻڊی
رب ٷل٫تڈ ،ؿك ٿـّ ڃ٠ل ٯلاك ؿډڄـ څ یٰیڂ ٳڄڄـ ٳڈ آځ ثنكٷچاك ،ٿٌبئټی كا ؿك ٫ټٌ٬ڈ اٻڊی ٿٜلط
ًبؽتڈ اڃـ ٳڈ ٳٌی رټچ تل ام اڅ ایڂ ٿجبعج كا ٿٜلط ڃٴلؿڇ څ ثبثی كار ٢ثڈ آڃڊب ٿڄٰ٤ـ ڃڄڀچؿڇ
اًت .څ ٯلځ ډب ثچؿ ٳڈ ایڂ ٳټڀبت څ ثیبڃبت ؿك ثچتڈ اثڊبٽ ٿبڃـڇ ثچؿڃـ تب ایڂ ٳڈ ؿك ایڂ ٯلڅځ اؽیل ،
3ـ ٣ټی« »١ڃؾٌتیڂ ٫لؿڍ اًت ٳڈ څاهڇ ډبڍ ٣لثی كا رڊت ثیبځ ٿجبعج ٫ټٌ٬ی څ
آٜالعبت عٴڀی ثڈ ٳبك ثلؿڇ څ ؿك څاٯ ٢ؿایلڇ اٻ٬ب ٝتڄٸتل ام آځ اًت ٳڈ عٰبیٮ كا ثتچاڃـ ٳڀبډچ
عّٰڈ ثیبځ ثـاكؿ ٿٸل ایڂ ٳڈ یٲ ڃچ ١تزلیـ ؿك آڃڊب ثڈ ٣ڀٺ ثیبیـ ڃ٠یل آڃضڈ ٣ټی« »١ؿك ثڈ ٳبك
ایڂ ٳڈ ٿی ٷچییپ ٫الځ ٿچرچؿ اك ٫الځ مٿبځ ثڈ څرچؿ آٿـ ،یب ؿك ٫الځ څٯت ثچؿ ،ؿٻیٺ
ایڂ اًت ٳڈ ٿچرچؿات ٯـیپ څ امٻی ڃیٌتڄـ .ڃین ایڂ ٳڈ ٿی ٷچییپ اٷل پـیـڇ ډب صڄبځ ڃجچؿ ،ثڊتل
ثچؿ څ اٷل صڄیڂ ثچؿ ٳبٿٺ تل ٿی ُـ ،كڅُڂ ٿی ٳڄـ ٳڈ اُیبء ،ٳبٿٺ څ تڀبٽ ڃیٌتڄـ.
()2 ة ـ«اى لیل کبى فؼلی رؤّیل أصلیّخ الْخْد ّاى لیل لن یضل فؼلی رؤّیل ًفی الؼذم».
« اٷل ٷ٬تڈ ُچؿ ٳڈ ؽـا ډڀیِڈ ثچؿڇ ،ٿٰٔچؿ ایڂ اًت ٳڈ ٣ـٽ ثل اڅ ًجٰت ڃٸل٫تڈ اًت څ
اٷل ٷ٬تڈ ُچؿ ٳڈ ؿك ٷقُتڈ څرچؿ ؿاُتڈ ،ٿڄ٠چك ایڂ اًت ٳڈ ډٌتی اٍ امٻی څ ثی آ٧بم ثچؿڇ
اًت».
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
څ څاهڇ ډبڍ ؿیٸل ڃ٠یل ٯچّڇ ،اًت٤ـاؿ ٣ ،ټّت .ٿ٤ټچٹ څ ٧یل فٻٲ.
ایڂ كًبٻڈ ثڄب ثڈ ؿكؽچاًت رڀ٤ی ام ثلاؿكاځ څ ؿڅًتبځ ٣لاٯی ٳڈ ٣الٯڀڄـ ثڈ ڃِل ٘٫بیٺ څ
٫چاٗٺ اٿبٽ ٣ټیّ ثڂ اثی ٛبٻت« »١ثچؿڃـ ،ؿك ًبٹ 1379ڇ.٭ .ثڈ كُتڈ تغلیل ؿك آٿـ.
ؿك ًبٹ 1392ڇ.٭ 13.كرت اٻڀلّرت ،تلرڀڈ ایڂ ٿزڀچ٣ڈ اكمُڀڄـ ثڈ ؿًت ایڂ ثڄـڇ
1ـ لشآى
«الف»
2ـ اعتزبدٛ /جلًی /اعڀـ/ٿاًٌڈ األ٣ټڀی څ ٿاًٌڈ ؤډٺ اٻجیت« 1401/ »١ڇ.٭.
3ـ اعٰب٭ اٻغٮ /عٌیڄی ٿلِ٣ی تٌتلڍ /ڃچكاهلل /ٿٜج٤ڌ اًالٿیڌ ـ تڊلاځ 1328 /ڇ.٭.
4ـ آچٹ ٳب٫ی /ٳټیڄی /ٿغڀّـ /ؿاك ٓ٤ت څ ؿاكاٻت٤بك ٩ثیلڅت 1401 /ڇ.٭/.صبح صڊبكٽ.
«ة»
5ـ ثغبكاألڃچاك٣/الٿّڈ ٿزټٌی /ٿغڀّـ ثبٯل /ٿاًٌڌ اٻچ٫ب ثیلڅت1403 /ڇ.٭/.صبح ًچّٽ.
«د»
6ـ تغ ٪اٻٰ٤چٹ /علّاڃی /عٌڂ /ؿ٫تل اڃتِبكات اًالٿی 1404 /ڇ.٭/.صبح ؿڅّٽ.
7ـ تلرڀڈ تٌ٬یل اٻڀیناځ ٣ /ټّبٿڈ ٛجبٛجبیی ً /یّـ ٿغڀّـ عٌیڂ /ؿ٫تل اڃتِبكات اًالٿی.
«ػ»
9ـ ُلط آچٹ ٳب٫ی /ٿبمڃـكاڃی /ٿټّب ٿغڀّـ ٓبٻظ /ٿٴتجڌ االًالٿیڌ ـ تڊلاځ 1384 /ڇ.٭.
10ـُلط ٧لكاٻغٴپ څ ؿككاٻٴپ /ؽچاڃٌبكڍ /رڀبٹ اٻـیڂ ٿغڀّـ /اڃتِبكات ؿاڃِٸبڇ تڊلاځ.
11ـ ُلط ڃڊذ اٻجال٧ڈ /اثڂ ؤثی اٻغـیـ ٣ /نّاٻـیڂ /ؿاكاٻٴتت اٻ٤لثیّڈ ـ ثیلڅت 1385 /ڇ.٭/.
صبح ؿڅّٽ.
«م»
12ـ ٿ٤بڃی االؽجبك ُ /یؼ اٻٔـڅ٭ /ٿغڀّـ /ؿ٫تل اڃتِبكات اًالٿی 1425 /ڇ.٭.
13ـ ٿیناځ اٻغٴڀڌ /كڍ ُڊل /ٿغڀّـ /ؿاكا اٻغـیج /صبح اڅّٹ.
«ى»
14ـ ڃڊظ اٻجال٧ڈ ٫ /یٖ االًالٽ.