TEMA 3 : Penerokaan Unsur dalam Alam

Bidang Pembelajaran

Jadual Berkala
BAB 6 Periodic Table

Konsep PENTING
IMPORTANT concepts

Terdiri daripada unsur

Contoh: Larutan garam,
udara, tanah dan syiling
Examples: Salt solution,
air, soil and coin
(dikelaskan kepada logam
dan bukan logam)
Consist of elements
(classified into metals
and non-metals)
Contoh: Air, karat,
garam dan gula
Examples: Water, rust,
salt and sugar

Dibina daripada atom

(mengandungi proton,
CAMPURAN neutron dan elektron) SEBATIAN
MIXTURES Made up of atoms COMPOUNDS
(contain protons,
neutrons and electrons)

Komponen dapat Melibatkan perubahan Komponen diasingkan

diasingkan melalui
kaedah fizikal seperti
kromatografi
Components can be
separated by physical
methods such as
chromatography
fizik (campuran) atau
perubahan kimia
(sebatian)
Involve physical
(mixtures) or chemical
changes (compounds)
melalui kaedah kimia
seperti elektrolisis
Components can be
separated by
chemical methods
such as electrolysis

APAKAH JADUAL BERKALA?

WHAT IS PERIODIC TABLE?

Jadual berkala bagi unsur-unsur kimia adalah satu senarai unsur-unsur yang diketahui. Jadual ini
digunakan oleh ahli kimia untuk memerhatikan corak dan hubungan antara unsur. Unsur-unsur disusun
dalam urutan bilangan proton bermula daripada yang paling kecil. Tahukah anda apa itu proton, neutron
dan elektron?/The periodic table of chemical elements is a list of known elements. It is used by
chemists for observing the patterns and relationships between the elements. The elements are
arranged in the order of their number of protons, starting with the lowest number. Did you know what a
proton, neutron and electron are?

77
 NOTA BESTARI
Struktur Atom
1. Atom merupakan zarah yang terkecil dalam suatu
unsur.
2. Atom terdiri daripada satu nukleus yang dikelilingi
oleh elektron-elektron.
3. Terdapat tiga jenis zarah subatom, iaitu proton,
neutron dan elektron.
4. Proton dan neutron membentuk nukleus di pusat
atom. Proton bercas positif, elektron bercas negatif
dan neutron bersifat neutral.
Unsur, Sebatian dan Campuran
1. Unsur ialah bahan yang dibina daripada sejenis zarah
sahaja. Zarah-zarah dalam suatu unsur terdiri daripada
atom atau molekul daripada jenis yang sama.
2. Semua logam dan bukan logam seperti karbon, oksigen
dan klorin adalah contoh-contoh unsur.
3. Sebatian merupakan bahan yang mengandungi dua
atau lebih unsur yang berpadu secara kimia seperti
air, natrium klorida, dan karbon dioksida.
4. Campuran ialah bahan yang terdiri daripada dua atau
lebih bahan yang tidak berpadu secara kimia seperti
air laut, udara, tanah dan petroleum.
Logam dan Bukan Logam
1. Unsur dapat dibahagikan kepada logam dan bukan
logam.
2. Contoh-contoh logam termasuklah besi, aluminium,
BAB
timah dan emas.
3. Contoh-contoh bukan logam termasuklah oksigen,
6
nitrogen, iodin dan klorin.
Pengasingan Bahan dalam Campuran
1. Pengasingan magnet mengasingkan bahan magnet.
2. Penurasan memisahkan pepejal tidak larut daripada
cecair atau larutan.
3. Pengapungan menggunakan corong pemisah
memisahkan dua cecair yang berbeza ketumpatan dan
tidak saling melarut.
4. Penyulingan memisahkan dua cecair yang berbeza
takat didih dan saling melarut.
5. Pengenapan memisahkan pepejal yang lebih tumpat
daripada air atau larutan.
6. Kromatografi memisahkan komponen berlainan yang
bergerak pada kadar yang berbeza dalam pelarut.
Perubahan Kimia dan Fizik
1. Perubahan kimia ialah perubahan jirim yang
menghasilkan satu atau lebih bahan baharu.
2. Perubahan fizik ialah perubahan yang mengubah
bentuk atau rupa sesuatu bahan tetapi tidak menukar
bahan itu kepada bahan baharu.
78
Atomic Structure
1. An atom is the smallest particle in an element.
2. An atom consists of a nucleus surrounded by electrons.
3. There are three types of subatomic particles, which
are protons, neutrons and electrons.
4. Protons and neutrons form the nucleus in the centre
of an atom. Protons are positively charged, electrons
are negatively charged and neutrons are neutral.
Elements, Compounds and Mixtures
1. An element is a substance that made up of one type
of particle only. The particles in an element consist of
atoms or molecules of the same type.
2. All metals and non-metals such as carbon, oxygen and
chlorine are examples of elements.
3. A compound is a substance that contains two or more
elements that are combined together chemically. As
examples water, sodium chloride, and carbon dioxide.
4. A mixture is a substance that consists of two or more
types of substances which are not combined together
chemically. As examples sea water, air, soil and petroleum.
Metals and Non-metals
1. Elements can be divided into metals and non-metals.
2. Examples of metals include iron, aluminium, tin and gold.
3. Examples of non-metals include oxygen, nitrogen,
iodine and chlorine.
Separation of a Mixture
1. Magnetic separation separates magnetic substances.
2. Filtration separates insoluble solids from liquids or
solutions.
3. Flotation using a separating funnel separates two
liquids with different densities that are not miscible.
4. Distillation separates two miscible liquids with
different boiling points.
5. Sedimentation separates solids which are denser than
water or the solution.
6. Chromatography separates different components that
move at different rates in a solvent.
Chemical and Physical Changes
1. A chemical change is a change in matter that forms
one or more new substances.
2. A physical change is a change that
alters the form or appearance of a
substance but does not convert the
substance into new substances. Nota
Grafik
 Standard Kandungan
6.1 Pengelasan unsur Tarikh:

6.1 AKTIVITI
PERBINCANGAN
Atom, molekul dan zarah subatom
Atoms, molecules and subatomic particles
PBD
Masteri
Buku teks m/s 165 – 166
1 Lengkapkan ruang untuk menunjukkan perbezaan antara atom dengan molekul. TP1
Complete the spaces to show the differences between atoms and molecules.

Atom oksigen Atom karbon

Oxygen atom Carbon atom (a) Semua jirim terdiri daripada unit yang sangat
kecil yang disebut atom .
All matter consists of tiny units called
atoms .

(b) Atom ialah unit asas bagi semua jirim.

Atom oksigen
Oxygen atom The atom is the basic unit of all matter.
Molekul oksigen Molekul karbon dioksida
Oxygen molecule Carbon dioxide molecule

Lebih/More
(c) Molekul ialah zarah neutral yang terbina daripada dua
Unit asas/Basic unit
atau lebih atom. Atom/Atoms
Molecule is the neutral particle made up of two more Molekul/Molecule
of
Dua/Two
atoms.

2 Lengkapkan ruang tentang zarah-zarah subatom. Tandakan ( ✓ ) jenis cas yang betul. TP2
Complete the spaces on the subatomic particles. Tick ( ✓ ) the correct types of charge.

Subatom/Subatomic Nukleus/Nucleus Elektron/Electron Proton/Proton Neutron/Neutron

Model atom Zarah subatom Jenis cas

Atomic model Subatomic particles Types of charge

(a) Elektron Positif Negatif Neutral

✓

BAB
Electron Positive Negative Neutral
Nukleus

6
Nucleus (b) Proton Positif Negatif Neutral
✓
Proton Positive Negative Neutral

(c) Neutron Positif Negatif Neutral

✓
Neutron Positive Negative Neutral

(d) Atom terdiri daripada satu nukleus di tengah yang dikelilingi oleh elektron .
An atom consists of a nucleus in the centre surrounded by electron .

(e) Atom terbina daripada zarah-zarah yang lebih kecil yang disebut zarah-zarah subatom iaitu
proton , neutron dan elektron .
An atom is made up of particles that are even smaller called subatomic particles which are
protons , neutrons and electrons .

(f) Nukleus mengandungi proton dan neutron .

The nucleus contains protons and neutrons .
Video
(g) Atom adalah neutral kerana bilangan proton dan bilangan elektron dalam
atom adalah sama.
An atom is neutral because the number of protons and the number of electrons
in the atom are the same.
Praktis
Kendiri

79
 Tarikh:

6.2 AKTIVITI
PERBINCANGAN
Unsur, sebatian dan campuran
Elements, compounds and mixtures
PBD
Kontekstual
Buku teks m/s 166 – 167 & 176
1 Tuliskan istilah yang betul (unsur, sebatian atau campuran) dalam petak berdasarkan rajah yang
diberi dan padankan istilah dengan maksudnya untuk menunjukkan perbezaan. TP1
Write the correct terms (element, compound or mixture) in the boxes based on their diagrams and match
the terms to their meanings to show the differences.
Istilah/Terms Maksud/Meanings

Bahan terdiri daripada dua atau lebih unsur

atau sebatian yang bercampur secara fizikal.
Substance which consists of two or more elements
or compounds which are mixed physically.
Unsur/Element

Bahan terdiri daripada satu jenis atom sahaja.

Substance which consists of atoms of only one
type.
Sebatian/Compound

Bahan terdiri daripada gabungan dua atau lebih

unsur secara kimia.
Substance which consists of two or more elements
which combine chemically.
Campuran/Mixture

2 Kelaskan jirim dalam kehidupan harian kepada unsur, sebatian dan campuran dalam peta dakap di
bawah. TP3/KBAT
Classify the matter in everyday life into elements, compounds and mixtures in the brace map below.

Tanah Karbon Keluli Air laut Syiling 10 sen Gula

Soil Carbon Steel Seawater 10 cent coin Sugar
Besi Garam Air Oksigen Merkuri Petroleum
BAB

Iron Salt Water Oxygen Mercury Petroleum

6
Zink Karat Udara Nitrogen Karbon dioksida Zink sulfida
Zinc Rust Air Nitrogen Carbon dioxide Zinc sulphide

Zink, besi, karbon, oksigen, nitrogen, merkuri

Zinc, iron, carbon, oxygen, nitrogen, mercury
Unsur
Elements

Gula, air, karat, garam, karbon dioksida,

Sebatian zink sulfida
Jirim
Compounds Sugar, water, rust, salt, carbon dioxide, zinc
Matter
sulphide

Tanah, air laut, udara, keluli, petroleum,

syiling 10 sen
Campuran
Mixtures Soil, seawater, air, steel, petroleum, 10 cent coin

80
 Tarikh:

6.3 AKTIVITI
PERBINCANGAN
Pengelasan unsur-unsur
Classification of elements
PBD
Masteri
Buku teks m/s 167 – 171
1 Lengkapkan jadual berkala di bawah. TP1
Complete the Periodic Table below.

Gas nadir Kala Bukan logam Kumpulan Logam

Inert gases Periods Non-metals Groups Metals

1 18

1
1
H (a) Kumpulan 2
He
2 13 14 15 16 17
3
Hydrogen

4
Groups 5 6 7 8 9 10
Helium

2 Li
Lithium
Be
Beryllium
B
Boron
C
Carbon
N
Nitrogen
O
Oxygen
F
Fluorine
Ne
Neon

(b) Kala 3
11
Na Mg
12 13
Al
14
Si
15
P
16
S
17
Cl
18
Ar
3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Periods Sodium Magnesium Aluminium Silicon Phosphorus Sulphur Chlorine Argon

19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
4 K
Potassium
Ca
Calcium
Sc
Scandium
Ti
Titanium
V
Vanadium
Cr
Chromium
Mn
Manganese
Fe
Iron
Co Cobalt
Ni
Nickel
Cu
Copper
Zn Zinc
Ga
Gallium
Ge
Germanium
As
Arsenic
Se
Selenium
Br
Bromine
Kr
Krypton

37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54
5 Rb
Rubidium
Sr
Strontium
Y
Yttrium
Zr
Zirconium
Nb Mo
Niobium Molybdenum
Tc
Technetium
Ru
Ruthenium
Rh
Rhodium
Pd
Palladium
Ag Silver
Cd
Cadmium
In
Indium
SnTin
Sb
Antimony
Te
Tellurium
I
Iodine
Xe
Xenon

(c) Logam (d) Bukan logam (e) Gas nadir

Separuh logam
Metals Semi-metals Non-metals Inert gases

2 Bandingkan ciri-ciri logam dan bukan logam dalam jadual di bawah. TP2
Compare the properties of metals and non-metals in the table below.

Rendah Berkilau Lemah Tinggi Boleh ditempa

Low Shiny Poor High Malleable
Mulur Pudar Tidak boleh ditempa Baik
Ductile Dull Not malleable Good
Tidak mulur Tidak (kecuali karbon)
Not ductile Does not (except carbon)

BAB
Logam Ciri-ciri Bukan logam
Metals
Berkilau (a) Rupa
Properties
Pudar
Non-metal
6
Shiny Appearance Dull
Boleh ditempa (b) Kebolehtempaan Tidak boleh ditempa
Malleable Malleability Not malleable
Mulur (c) Kemuluran Tidak mulur
Ductile Ductility Not ductile
Baik (d) Konduktor haba Lemah
Good Heat conductor Poor
Baik (e) Konduktor elektrik Tidak (kecuali karbon)
Good Electrical conductor Does not (except carbon)
Tinggi (f) Kekuatan regangan Rendah
High Tensile strength Low
Tinggi (g) Takat lebur dan takat didih Rendah
High Melting and boiling points Low
Tinggi (h) Ketumpatan Rendah
High Density Low

81
 Tarikh:

6.4 EKSPERIMEN Ciri-ciri logam dan bukan logam PBD

KBAT INKUIRI Properties of metals and non-metals Penemuan
Inkuiri
Buku teks m/s 172 & 174
Tujuan Mengkaji ciri-ciri logam dan bukan logam
To study the properties of metals and non-metals

Bahan dan Arang, rod karbon, rod kaca dan rod kuprum (sama panjang dan diameter), dawai kuprum,
Radas kayu, sel kering, mentol, kertas pasir, penukul, dawai penyambung, klip buaya, penunu
Bunsen, tungku kaki tiga, paku tekan
Charcoal, carbon rod, glass and copper rods (same length and diameter), copper wire, wood,
dry cell, bulb, sandpaper, hammer, connecting wires, crocodile clip, Bunsen burner, tripod
stand, thumbtacks

Prosedur Jalankan aktiviti dalam jadual dan rekodkan pemerhatian serta berikan sebab.
Carry out the activities in the table and record the observations and give the reasons.

Pemerhatian/Observation
Aktiviti/Activity Logam Bukan logam
Metal Non-metal
A. Rupa/Appearance Rod kuprum Rod karbon kekal
menjadi berkilat . pudar .
The copper rod The carbon rod
becomes shiny . remains dull .

Sebab/Reason:
Logam mempunyai permukaan berkilat .
Bukan logam mempunyai permukaan
Gosok rod kuprum dan rod karbon pudar .
dengan kertas pasir.
Rub a copper rod and carbon rod Metals have a shiny surface.
with sandpaper. Non-metals have a dull surface.

B. Kemuluran/Ductility Dawai kuprum Ketulan arang tidak

BAB

Dawai kuprum menjadi bengkok . dapat dibengkok .

6
Copper wire The copper wire The piece of charcoal
becomes bent . cannot be bent .

Sebab/Reason:
Logam adalah mulur . Bukan logam
adalah tidak tidak mulur .
Bengkokkan dawai kuprum dan A metal is ductile . A non-metal is
ketulan arang.
not ductile .
Bend the copper wire and the piece of
charcoal.

C. Kebolehtempaan/Malleability Dawai kuprum Ketulan arang

menjadi leper . menjadi hancur .
Arang The copper wire The piece of charcoal
Charcoal flat shatters
becomes . .
Dawai kuprum
Copper wire Sebab/Reason:
Logam boleh ditempa . Bukan logam
Ketuk dawai kuprum dan ketulan tidak boleh ditempa .
arang dengan penukul.
Metals are malleable . Non-metals are
Hammer the copper wire and the piece
not malleable .
of charcoal.

82
 Pemerhatian/Observation
Aktiviti/Activity Logam Bukan logam
Metal Non-metal
D. Kekonduksian elektrik Mentol menyala . Mentol tidak
Electrical conductivity menyala
The bulb lights up . .
Sel kering Mentol
Dry cell The bulb does not
Bulb
light up .
Rod kuprum Klip buaya
Copper rod Crocodile clip Sebab/Reason:
Logam mengkonduksikan arus elektrik.
Sambung rod kuprum kepada litar Bukan logam tidak
seperti yang ditunjukkan. Ulang mengkonduksikan arus elektrik.
aktiviti dengan rod kaca.
Connect copper rod to a circuit as Metals conduct electric current. Non-metals
shown. Repeat the activity with a glass do not conduct electric current.
rod.

E. Kekonduksian haba Paku tekan jatuh Paku tekan

Heat conductivity terlebih dahulu . mengambil masa
Kayu Rod kuprum/Copper rod The thumbtack yang lebih lama
Wood untuk jatuh.
Lilin/Wax drops first .
Rod kaca/Glass rod The thumbtack takes
a longer time to
Paku Tekan/Thumbtack
drop.

Sebab/Reason:
Sediakan susunan radas seperti di Logam ialah konduktor haba yang
atas. Lekatkan paku tekan pada setiap baik
hujung rod kuprum dan rod kaca. . Bukan logam ialah
Panaskan hujung lain rod-rod serentak. konduktor haba yang lemah .
Set up the apparatus as shown. Attach Metals are good conductors of heat .

BAB
a thumbtack to one end of a copper rod
Non-metals are poor conductors of
and glass rod. Heat the other end of the
heat

6
rods simultaneously. .

Perbincangan Kelaskan unsur-unsur kepada logam dan bukan logam di dalam peta pokok di bawah.
Classify the elements into metals and non-metals in the tree map below. TP2
Nitrogen Merkuri Klorin Besi Timah Natrium
Nitrogen Mercury Chlorine Iron Tin Sodium
Hidrogen Sulfur Kuprum Emas Karbon Bromin
Hydrogen Sulphur Copper Gold Carbon Bromine

Unsur/Elements

Logam/Metals Bukan logam/Non-metals

Merkuri, kuprum, besi, emas, Nitrogen, hidrogen, sulfur, klorin,

timah, natrium/Mercury, copper, karbon, bromin/ Nitrogen, hydrogen,
Praktis
Kendiri iron, gold, tin, sodium sulphur, chlorine, carbon, bromine

Kesimpulan Logam dan bukan logam mempunyai ciri-ciri yang berlainan .

Metals and non-metals have different properties.

83
 Standard Kandungan
6.2 Campuran Tarikh:

6.5 EKSPERIMEN Pengasingan campuran secara fizikal PBD

KBAT INKUIRI The separation of a mixture physically Penemuan
Inkuiri
Buku teks m/s 176 – 184 Aktiviti 6.4 – 6.9
Tujuan Mengasingkan campuran secara fizikal
To separate mixtures physically
A. Penurasan/Filtration
Bahan dan Pasir, air, kertas turas, bikar 50 ml, corong turas, rod kaca, kaki retort dan pengapit
Radas Sand, water, filter paper, 50 ml beaker, filter funnel, glass rod, retort stand and clamp

Prosedur Rod kaca

Glass rod

Campuran Kaki retort

pasir dan air Retord stand
Mixture of
sand and water
Hasil turasan
Filtrate

1 Tuangkan campuran pasir dan air di dalam bikar ke dalam corong turas menggunakan
rod kaca.
Pour a mixture of sand and water from a beaker into a filter funnel by using a glass rod.
2 Rekodkan pemerhatian.
Record the obsevation.
Pemerhatian Pemerhatian/Observation Sebab/Reason
Baki pada kertas turas ialah Saiz zarah pasir adalah
pasir . Hasil turasan di terlalu besar untuk dituras melalui
air kertas turas.
dalam bikar ialah .
The size of sand particles is
The residue on the filter paper is too big to go through the
sand . The filtrate in the filter paper.
BAB

beaker is water .

6 Bahan dan
B. Pemisahan menggunakan magnet/Magnetic separation
Pasir, serbuk besi, magnet bar, kertas
Radas Sand, iron filings, magnet, paper

Prosedur
Magnet bar
Bar magnet

Pasir dan serbuk besi

Sand and iron filings

1 Bawa sebatang magnet bar kepada suatu campuran pasir dan serbuk besi.
Bring a bar magnet close to a mixture of sand and iron filings.
2 Rekodkan pemerhatian.
Record the observation.

Pemerhatian Pemerhatian/Observation Sebab/Reason

Serbuk besi tertarik ke arah Magnet menarik logam besi.

magnet bar. The magnet attracts iron
The iron filings are attracted to metal.
the bar magnet.

84
 C. Pengenapan/Sedimentation
Kapur tulis, air, bikar 50 ml
Bahan dan
Radas Chalk, water, 50 ml beaker

Prosedur
Campuran serbuk kapur tulis dan air
Mixture of chalk powder and water

1 Biarkan campuran serbuk kapur tulis dan air dalam bikar seketika.
Leave the mixture of chalk powder and water for a while.
2 Rekodkan pemerhatian./Record the observation

Pemerhatian Pemerhatian/Observation Sebab/Reason

Kapur tulis terenap di Kapur tulis tidak larut dalam air

dasar bikar. dan lebih tumpat daripada air.
The chalk settles at insoluble
Chalk is in water
the bottom of the beaker. denser
and is than water.

D. Pengapungan/Flotation

Bahan dan Air, minyak masak, kaki retort dan pengapit, bikar 50 ml, corong pemisah
Radas Water, cooking oil, retort stand and clamp, 50 ml beaker, separating funnel

Prosedur

Corong pemisah
Separating funnel

Bikar
Beaker

BAB
1 Tuangkan suatu campuran minyak masak dan air ke dalam corong pemisah.
Pour a mixture of cooking oil and water into a separating funnel.
2 Buka pili untuk mengalir keluar cecair di lapisan bawah ke dalam bikar.
Turn on the tap to drain out the liquid at the lower layer into a beaker. 6
Pemerhatian
Pemerhatian/Observation Sebab/Reason
Cecair di lapisan atas ialah Minyak masak tidak terlarut dan
minyak masak . Cecair di lapisan kurang tumpat daripada air.
bawah ialah air . insoluble
Cooking oil is
The liquid at the upper layer is less dense
and is than water.
cooking oil . The liquid at the
lower layer is water .

E. Kromatografi/Chromatography
Bahan dan Air suling, pen dakwat hitam, biru dan merah, kertas turas, bikar 50 ml, lidi
Radas Distilled water, black, blue and red ink pens, filter papers, 50 ml beaker, wooden stick

Prosedur Lidi
Kertas turas Wooden stick
Filter paper
Bikar
Beaker
Air suling
Distilled water

85
 Prosedur 1 Guntingkan sekeping kertas turas berukuran 5 cm × 12 cm.
Cut a piece of filter paper with a measurement of 5 cm × 12 cm.
2 Buat tiga titik di atas garisan pensel dengan pen dakwat yang berlainan warna.
Make three points on the pencil line with ink pens of different colours.
3 Gantungkan kertas turas seperti yang ditunjukkan pada rajah dan rekodkan
pemerhatian selepas 30 minit./Hang the filter paper as shown in the diagram
and record the observation after 30 minutes.

Pemerhatian Pemerhatian/Observation Sebab/Reason

Titik-titik dakwat berwarna Pen dakwat berwarna merupakan
merebak ke atas membentuk campuran pelbagai bahan
tiga garisan tebal yang berlainan pewarna.
warna. Coloured ink is a mixture
The points of coloured ink of various dyes.
spread upwards to form
three thick lines with different colours.

F. Penyulingan/Distillation (Demonstrasi guru/Demonstration of teacher)

Bahan dan Larutan garam biasa, air pili, serpihan porselin, kasa dawai, tungku kaki tiga,
Radas penunu Bunsen, kelalang dasar bulat, kondenser Liebig, kaki retort, penyumbat
getah, termometer, bikar/Common salt solution, tap water, porcelain chips, wire
gauze, tripod stand, Bunsen burner, round-bottomed flask, Liebig condenser, retort
stand, rubber stopper, thermometer, beaker
Prosedur
Kelalang dasar Termometer
bulat Thermometer
Round-bottomed
flask Air keluar
Water outlet
Kondenser Liebig
Larutan garam Liebig condenser
biasa
Common salt Hasil sulingan
solution
BAB

Distillate
Serpihan Air masuk
Water inlet

6
porselin
Porcelain Penyokong
Panaskan
chips Support
Heat

1 Sediakan susunan radas seperti yang ditunjukkan dalam rajah.

Set up the apparatus as shown in the diagram.
2 Didihkan larutan garam di dalam kelalang dasar bulat.
Boil the salt solution in the round bottomed flask.
3 Kumpulkan hasil sulingan dengan bikar.
Collect the distillate by using a beaker.
4 Rasa sedikit cecair yang dikumpulkan di dalam bikar.
Taste a small amount of the liquid collected in the beaker.
Pemerhatian Pemerhatian/Observation Sebab/Reason

Rasa hasil sulingan adalah tawar . Air suling terkumpul dalam

The taste of the distilled is tasteless . bikar.
Distilled water is collected in
Praktis the beaker.
Kendiri

Kesimpulan Bahan-bahan dalam campuran boleh diasingkan secara fizikal .

The substances in a mixture can be separated by physical .

86
 Standard Kandungan
6.3 Sebatian Tarikh:

6.6 EKSPERIMEN Tindak balas antara logam dengan bukan logam PBD
KBAT INKUIRI Reaction between a metal and a non-metal Penemuan
Inkuiri
Buku teks m/s 186 – 187
Tujuan Mengkaji tindak balas antara magnesium dengan oksigen
To study the reaction between magnesium and oxygen

Bahan dan Pita magnesium, penyepit, penunu Bunsen

Radas Magnesium ribbon, tongs, Bunsen burner

Prosedur Penyepit 1 Pegang sejalur pita magnesium dengan

Tongs penyepit dan panaskan dengan nyalaan
penunu Bunsen.
Hold a magnesium ribbon with a pair of
tongs and heat it with a Bunsen burner.
Pita magnesium
Magnesium ribbon 2 Perhatikan perubahan yang berlaku.
Observe the changes that occur.

Penunu Bunsen
Bunsen burner

Pemerhatian Magnesium terbakar dengan api putih berkilauan .

Magnesium burns with a bright white flame .

Perbincangan 1 Kenal pastikan logam dan bukan logam dalam aktiviti ini. TP1
Identify the metal and non-metal in this activity.
(a) Logam/Metal : Magnesium
(b) Bukan logam/Non-metal: Oksigen/Oxygen

2 Apakah yang berlaku semasa pembakaran magnesium dalam udara? TP2

What happens during the combustion of magnesium in air?

BAB
Magnesium bertindak balas dengan oksigen dalam udara.
Magnesium reacts with the oxygen in air.

3 Namakan sebatian yang terhasil./Name the compound produced.

Magnesium oksida/Magnesium oxide
6
4 Tuliskan satu persamaan perkataan untuk mewakili tindak balas yang berlaku. TP2
Write a word equation to represent the reaction that occurs.
Magnesium oksigen Magnesium oksida
+
Magnesium oxygen Magnesium oxide

5 Jika aktiviti diulang dengan menggantikan magnesium dengan aluminium, tuliskan

satu persamaan perkataan untuk menunjukkan tindak balas yang berlaku.
If this activity is repeated by replacing the magnesium with aluminium, write a word
equation to show the reaction that occurs.
Aluminium oksigen Aluminium oksida
+
Aluminium oxygen Aluminium oxide

Kesimpulan Magnesium (logam) bertindak balas dengan oksigen (bukan logam) untuk membentuk
magnesium oksida .
Magnesium (metal) reacts with oxygen (non-metal) to form magnesium oxide .

Magnesium Oksigen Magnesium oksida

+
Magnesium Oxygen Magnesium oxide

87
 Tarikh:

6.7 AKTIVITI Sebatian dan kaedah pengasingan PBD

KBAT PERBINCANGAN Compounds and the method of separation Masteri

Buku teks m/s 187

1 Jika 4.8 g magnesium bertindak balas dengan 3.2 g oksigen, hitung jisim magnesium oksida yang
terbentuk dalam petak yang diberi. Berikan sebab kepada jawapan anda.
If 4.8 g of magnesium react with 3.2 g of oxygen, calculate the mass of magnesium oxide that is formed
in the box given. Give a reason for your answer.

+
Unsur magnesium Unsur oksigen Sebatian magnesium oksida
Magnesium element Oxygen element Magnesium oxide compound
(4.8 g) (3.2 g)
8.0 g

Sebab/Reason:
Jisim diabadikan semasa perubahan kimia .
Mass is conserved during a chemical change.

2 Rajah di bawah menunjukkan satu campuran serbuk besi dan serbuk sulfur yang dipanaskan dalam
satu mangkuk pijar untuk membentuk suatu sebatian.
The diagram below shows a mixture of iron and sulphur powder that is heated in a crucible to form
a compound.

Dipanaskan

Heated Video
Serbuk besi + serbuk sulfur Besi sulfida
Iron filings + sulphur powder Campuran Sebatian Iron sulphide
Mixture Compound

Tuliskan satu persamaan perkataan untuk mewakili tindak balas yang berlaku. TP2
Write a word equation to represent the reaction that occurs.
BAB

Besi Sulfur Besi sulfida

+
6 Iron Sulphur

3 Rajah di bawah menunjukkan susunan radas untuk mengasingkan suatu sebatian. Tuliskan bahan-
Iron sulphide

bahan yang terbentuk dalam petak yang disediakan. Kemudian, namakan proses yang berlaku. TP2
The diagram below shows the apparatus set up to separate a compound. Write the substances formed
in the boxes provided. Then, name the process that takes place.

(a) Gas klorin (b) Kuprum

Chlorine gas Copper
Elektrod karbon
Carbon electrodes
Arus elektrik
Larutan kuprum(II) Electric current
klorida +
Copper(II) chloride
Kuprum(II) klorida Kuprum Klorin
solution
+ – Copper(II) chloride Copper Chlorine

(Sebatian/compound) (Unsur/Element)
Bateri/Battery

(c) Proses/Process: Elektrolisis/Electrolysis

• Proses pengasingan unsur-unsur dalam suatu sebatian dengan menggunakan arus
elektrik.
The separation of elements in a compound by using an electric current.

88
 Tarikh:

6.8 AKTIVITI
PERBINCANGAN
Perubahan fizik dan kimia serta campuran dan sebatian
Physical and chemical changes, mixtures and compounds
PBD
Masteri

Buku teks m/s 188 – 189

1 Bandingkan antara perubahan fizik dengan perubahan kimia. Kemudian, pilih jawapan yang betul.
Compare physical and chemical changes. Then, choose the correct answers. TP2

Ya/Yes Sama/Same Tidak/No

Berbeza/Different Sedikit/A little Banyak/A lot

Perubahan kimia Ciri-ciri Perubahan fizik

Chemical changes Characteristics Physical changes
Ya (a) Pembentukan bahan baharu Tidak
Yes Formation of new substances No

Berbeza (b) Sifat bahan dan hasil Sama

Different Properties of substances and products Same

Berbeza (c) Komposisi kimia bahan dan hasil Sama

Different Composition of substances and products Same

Banyak (d) Keperluan tenaga Sedikit

A lot Requirement of energy A little

(e) Perubahan fizik ialah perubahan yang mengubah (rupa, sifat kimia) sesuatu bahan dan
(melibatkan, tidak melibatkan) pembentukan bahan baharu. Perubahan kimia ialah perubahan
yang (melibatkan, tidak melibatkan) tindak balas kimia yang (menghasilkan, tidak menghasilkan)
bahan baharu.
A physical change is a change that alters the (appearance, chemical properties) of a substance and
(involves, does not involve) the formation of new substances. A chemical change is a change which
(involves, does not involve) a chemical reaction that (produces, does not produce) new substances.

2 Bandingkan antara campuran dengan sebatian. TP2

BAB
Compare mixtures and compounds.

6
Ya Tidak Berbeza Kaedah kimia Sama Kaedah fizikal
Yes No Different Chemical method Same Physical method

Campuran Ciri-ciri Sebatian

Mixture Properties Compound

Tidak (a) Pembentukan bahan baharu Ya

No Formation of a new substance Yes

(b) Sifat bahan asal dan bahan

Sama baharu Berbeza
Same The properties of the original Different
substance and the new substance

Tidak (c) Pembentukan ikatan kimia Ya

No Formation of chemical bond Yes

Kaedah fizikal (d) Kaedah pengasingan Kaedah kimia

Physical method Separating method Chemical method

89
 PT3 PRAKTIS PENGUKUHAN 6 KOMPONEN
PP

Arahan: Jawab semua soalan.

Instructions: Answer all questions.
Bahagian A/Section A
1 Antara yang berikut, yang 2 Rajah 1 menunjukkan struktur 3 Antara yang berikut, yang
manakah mewakili unsur? suatu atom. manakah merupakan sebatian?
Which of the following represents Diagram 1 shows the structure Which of the following is a
an element? of an atom. compound?
A I Air
Water
A
II Udara
Air
B III Petroleum
B Petroleum
C IV Natrium klorida
Sodium chloride
D A I dan II
C
I and II
Rajah 1/Diagram 1 B I dan IV
Antara zarah subatom yang I and IV
berlabel A, B, C dan D, yang C II dan III
D
manakah ialah neutron? II and III
Which of the labelled subatomic D II dan IV
particles, A, B, C or D, is a III and IV
neutron?

Bahagian B/Section B

1 (a) Lengkapkan peta buih di bawah.

BAB

TP1
Complete the bubble map below.

6 Air/Water Udara/Air Oksigen/Oxygen Natrium/Sodium

Zink Oksigen
Zinc Oxygen

Unsur
Element

Karbon Natrium
Carbon Sodium

[2 markah/2 marks]

(b) Bulatkan perubahan kimia/Circle the chemical changes. TP1

Pereputan daun Pendidihan air Kitar air Pengaratan besi

Decay of leaves Boiling of water Water cycle Rusting of iron
[2 markah/2 marks]

90
Bahagian C/Section C
2 (a) Kini, rangka bumbung besi telah menggantikan rangka bumbung kayu bagi sesetengah rumah seperti
yang ditunjukkan dalam Rajah 2.1.
Nowadays, iron roof frames have replaced wooden roof frames for certain houses as shown in the Diagram 2.1.

Rajah 2.1/Diagram 2.1

Apakah pandangan anda tentang kelebihan kegunaan rangka besi untuk menggantikan rangka kayu?
What is your view on the advantages of using iron frames to replace wooden frames? TP5
Rangka besi mempunyai kekuatan regangan yang lebih tinggi dan tidak mudah bengkok akibat cuaca
panas. Rangka kayu mudah bengkok./Iron frames have a higher tensile strength and will not bend easily
in hot weather. Wooden frames bend more easily.
[3 markah/3 marks]
(b) Penghuni rumah kadang kala menghadapi masalah anai-anai yang merosakkan bingkai kayu pintu.
Huraikan bagaimana penghuni itu dapat mengatasi masalah ini. Wajarkan penggunaan bahan itu untuk
menggantikan bingkai kayu pintu itu. TP5/Menilai
The occupants of a house sometimes have problems with termites that damage wooden door frames. Explain
how the occupants can overcome this problem. Justify the use of the substance for replacing wooden door frames.
Penghuni rumah boleh menggantikan bingkai kayu dengan bingkai besi. Anai-anai tidak dapat
merosakkan bingkai yang dibuat daripada besi. Akan tetapi, bingkai besi menghadapi masalah pengaratan.
Penghuni rumah perlu mengecat bingkai besi dari semasa ke semasa.
The occupants of the house can replace the wooden frames with iron frames. Termites cannot damage iron
frames. However, iron frames can rust. The occupants need to paint the iron frames from time to time.
[4 markah/4 marks]

BAB
(c) Rajah 2.2 menunjukkan pemegang alatan memasak yang dibuat daripada plastik.
Diagram 2.2 shows that the holder of a cooking utensil is made of plastic.
Pemegang
Holder 6
Rajah 2.2/Diagram 2.2

Mengapakah plastik boleh digunakan untuk membuat pemegang alatan memasak? TP2
Why is plastic used for making the holder of the cooking utensil?
Plastik merupakan konduktor haba yang lemah./Plastic is a poor conductor of heat.
[1 markah/1 mark]
(d) Logam adalah sangat berguna kepada manusia./Metals are very useful to humans.

Penukul
Hammer
Rajah 2.3/Diagram 2.3

Terangkan mengapa logam dapat digunakan untuk membuat alatan seperti yang ditunjukkan dalam
Rajah 2.3./Explain why metals can be used for making the tool shown in the Diagram 2.3. TP2
Logam adalah kuat dan mudah ditempa./Metals are strong and malleable. Praktis
[2 markah/2 marks] Formatif

91