Conquer! Pendidikan Moral Tingkatan 3 - ALL

Panduan Penggunaan Buku
Nota Ekspres
Nota Ekspres Nota Ekspres

untuk rujukan
Takrif 18 Nilai Takrif 18
Kepercayaan kepada Tuhan (信奉上苍)
Keyakinan wujudnya Tuhan sebagai pencipta alam dan mematuhi segala ajaran berlandaskan pegangan agama
Nilai sebagai
Unit 1: Pilihan Bermoral Pilihan Saya
cepat maklumat
atau kepercayaan masing-masing selaras dengan prinsip Rukun Negara.
Website
Bertanggungjawab (负责任)
1.1 Ciri Pilihan Bermoral Cadangan Nilai Kesanggupan diri seseorang untuk memikul dan melaksanakan tugas serta kewajipan dengan sempurna.
1 Setiap individu dapat membuat keputusan yang
tambahan
baik lagi bijak dalam kehidupan berdasarkan • Kepercayaan kepada Tuhan –
• Kebebasan – Berdikari (自立)
pilihan bermoral. Kebolehan dan kesanggupan melakukan sesuatu tanpa bergantung kepada orang lain.
2 Pilihan bermoral meliputi tiga domain utama, • Keberanian –
iaitu penaakulan moral (pemikiran), emosi moral • Bertanggungjawab –
pelajar
• Rasional – Harga diri (自尊)
(perasaan) dan perlakuan moral (tingkah laku). Berupaya menjaga maruah diri.
Kerajinan (勤勉)
i-THINK Peta Pokok Usaha yang berterusan, bersungguh-sungguh dan berdedikasi dalam melakukan sesuatu.
Ciri Pilihan Bermoral
Berterima kasih (感谢)
Perasaan dan perlakuan untuk menunjukkan pengiktirafan dan penghargaan.
Mematuhi segala Mendatangkan
Mempunyai tingkah laku Mengikuti ajaran agama peraturan dan Patriotisme (爱国)
kebaikan untuk diri dan
baik, benar dan patut dan kepercayaan undang-undang orang lain Bangga dan taat setia kepada raja dan negara.
Kebebasan (自由)
1.2 Kepentingan Mempertahankan Pilihan Bermoral Bebas melakukan sesuatu dengan tertakluk kepada peraturan dan undang-undang.
1 Pilihan bermoral yang dibuat perlu dipertahankan dan diamalkan secara berterusan agar tidak menimbulkan
konflik. Keberanian (勇敢)
2 Keputusan pilihan bermoral yang berlandaskan ciri pilihan moral akan menimbulkan perasaan bangga dan Kesanggupan menghadapi cabaran dengan yakin dan tabah.
kepuasan dalam diri kita.
3 Antara kepentingan mempertahankan pilihan bermoral: Kejujuran (诚实)
Bercakap benar, bersikap amanah dan ikhlas dalam setiap perlakuan.
Rasional (理性)
Boleh berfikir berdasarkan alasan atau bukti yang nyata dan dapat mengambil tindakan yang wajar.
Baik hati (善良)

Kepekaan terhadap keperluan dan kebajikan diri dan orang lain dengan memberikan bantuan serta sokongan moral
secara ikhlas.
Hemah tinggi (崇高的品德)

Beradab sopan dan berbudi pekerti mulia.
Hormat (尊重)
Menghargai dan memuliakan seseorang serta menghormati peraturan institusi sosial.
Kasih sayang (仁爱)

Kepekaan dan perasaan cinta yang lahir daripada hati yang ikhlas.
Mewujudkan kehidupan yang Mendapat sanjungan daripada Memupuk kekuatan kerohanian dan
sejahtera Kerjasama (合作)
orang lain kemoralan
Melakukan sesuatu bersama-sama untuk kebaikan semua.
LAMAN WEB
Kesederhanaan (中庸)
Imbas Kod QR atau layari
https://limbeebee.blogspot.
Bersikap tidak keterlaluan dalam membuat pertimbangan atau perlakuan tanpa mengabaikan kepentingan diri dan
com/2018/12/unit-1.html untuk orang lain.
maklumat tambahan Unit 1.
Untuk tujuan pembelajaran Toleransi (礼让)
Bertolak ansur, sabar dan mengawal diri demi kesejahteraan hidup diri dan orang lain.
N1
N16
Tkt3 Conq PMoral 4NotaExpres(N1-16).indd 1 5/11/2022 9:35:07 AM

Tkt3 Conq PMoral 4NotaExpres(N1-16).indd 16 5/11/2022 3:18:08 PM
Berpandukan susunan dalam buku teks dan juga

Praktis DSKP Dokumen Standard Kurikulum dan Pentaksiran (DSKP)
Bidang 1: Pengenalan Moral
Buku Teks: Halaman 2 – 16 Kod QR pada muka depan setiap unit mengandungi
salinan digital dan e-RPH unit yang berkenaan
Unit
e-RPH
Pilihan Bermoral Pilihan Saya

1 JAWAPAN
Buku Teks: Halaman 4 – 5
1.1 Pengenalan Moral
A Lengkapkan ciri pilihan bermoral yang berikut. SP 1.1.1 TP 1
1 Bertingkah laku baik, benar dan

patut
Standard Pembelajaran (S.P) dan Tahap Penguasaan (TP)
ditanda pada latihan-latihan yang berkaitan
kebaikan 2 Mematuhi peraturan dan
3 Membuat Ciri Pilihan
kepada diri dan orang lain undang-undang
Bermoral
Tahap Penguasaan yang dicapai oleh

3 Mematuhi ajaran
dan kepercayaan
agama
pelajar bagi latihan yang dibuat
B Senaraikan keperluan membuat pilihan bermoral dalam kehidupan harian. SP 1.1.2 TP 2
i-THINK Peta Pokok
Keperluan Pilihan Bermoral Nyatakan pilihan bermoral yang sesuai berdasarkan situasi yang berikut. SP 1.1.3 TP 3
1 Rakan Adam mengajaknya melepak di kafe siber selepas tamat sesi persekolahan. Adam dalam dilema kerana
ibunya berpesan supaya dia balik awal.
1 [Apa] Jaga imej diri dan 2 [Apa] Dihormati masyarakat 3 [Apa] Menjamin masa
keluarga depan yang cerah
Thumb index sebagai penanda

(Terima mana-mana jawapan yang munasabah) Pilihan bermoral: Menolak pelawaan rakan dengan bersopan
Aktiviti PAK-21
4 [Apa] Meningkatkan 5 [Apa] Memupuk perpaduan
yang memudahkan pelajar mencari

keyakinan diri dan keharmonian
2 Abang anda berminat belajar dalam jurusan Sastera. Namun, ibu bapa anda mengharapkannya mengambil
jurusan Sains.
komponen-komponen tertentu
Pilihan bermoral: Berbincang dan berterus terang dengan ibu bapa
2.2
Belum Menguasai : TP 1 TP 2 Menguasai : TP 1 TP 2
3 Ibu bapa anda mengajak anda pergi melancong pada cuti sekolah nanti. Namun, anda bercadang untuk
1 mengikuti perkhemahan pengakap di peringkat daerah.
Pilihan bermoral: Menyatakan niat anda dan berharap akan mendapat izin ibu bapa
Tkt3 Conq PMoral U1-7(1-28).indd 1 26/10/2022 2:19:54 PM
Jawapan untuk guru dicetak

4 Lee Ming berada dalam dilema kerana dia ingin melangsungkan perkahwinannya mengikut gaya moden.
Namun, ibunya bertegas agar dia melakukannya mengikut cara tradisional.
dengan warna biru.

Buku Teks: Halaman 22
Pilihan bermoral: Mengikut kehendak ibu demi kesejahteraan bersama
2.1 Anugerah Alam Ciptaan Tuhan
Berdasarkan ilustrasi di bawah, jawab soalan yang berikut. SP 2.1.4 SP 2.1.5 TP 4 TP 5 KBAT Menilai 5 Jiran anda sering memasang radio dengan kuat walaupun telah larut malam. Keadaan ini telah mengganggu
anda sekeluarga untuk menonton televisyen dan berehat.
Pilihan
(Terima bermoral:
mana-mana Menegur
jawapan yangjiran secara berhemah
munasabah)
(Terima mana-mana jawapan yang munasabah)
Aktiviti PAK-21 sebagai AKTIVITI Shadow
1 Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan.
aktiviti tambahan pelajar

2 Setiap kumpulan terdiri daripada lima orang murid.
3 Ahli-ahli kumpulan diminta menulis jawapan pada sehelai kertas dalam masa yang telah ditetapkan.
Tajuk: Keperluan membuat pilihan bermoral dalam kehidupan
4 Semua ahli kumpulan diarahkan untuk menunjukkan jawapan dengan serentak.
5 Setiap ahli kumpulan diberi peluang untuk membetulkan dan mengukuhkan jawapan rakan.
Aktiviti PIB
1.1 Belum Menguasai : TP 3 Menguasai : TP 3

1 Apakah perasaan anda apabila melihat gambar di atas? Berikan ulasan anda.
F1 Sedih/Kecewa 2
H1 Sikap manusia yang tidak bertanggungjawab mencemarkan alam
H2 Mengakibatkan kemusnahan ekosistem

2 Manusia diberikan amanah oleh Tuhan bagi menjaga alam sekitar. Jelaskan pernyataan tersebut.
H1 Manusia mempunyai tanggungjawab memelihara dan memulihara alam.
H2 Kita perlu mengurus alam dengan cekap.
H3 Kita perlu membuat perancangan yang teliti sebelum melaksanakan sesuatu aktiviti.
3 Senaraikan tiga aktiviti manusia yang boleh merosakkan alam sekitar.
Soalan berbentuk KBAT ditanda pada latihan yang

H1 Perburuan haram
H2 Aktiviti pembalakan haram
H3 Membuang sisa buangan sampah ke dalam sungai/laut
4 Jelaskan dua kepentingan alam sekitar terhadap manusia.

F1 Menjana pendapatan negara/H1 Merancakkan sektor pelancongan menguji pemikiran secara kritis, kreatif dan inovatif
F2 Menjadi sumber makanan dan ubatan /H2 Membekalkan pelbagai sumber sayuran dan herba
AKTIVITI Pelibatan Ibu Bapa
Mengajak ibu bapa dan anggota keluarga untuk menjalankan aktiviti gotong-royong dan menjaga kebersihan persekitaran.
Aktiviti Pelibatan Ibu Bapa merupakan latihan
2.2
tambahan yang boleh dilakukan bersama ibu bapa
7
P1
Tkt3 Conq PMoral PPB (P1-2).indd 1 16/11/2022 9:29:16 AM

7 Tanda (3) pada pernyataan yang betul dan (7) pada pernyataan yang salah.
(a)
Amalan hidup bersatu padu telah menyebabkan rakyat Malaysia suka bergaduh dan tidak beradab. 7
Amalan hidup bersatu padu telah menjadikan Malaysia sebuah negara yang aman dan harmoni. 3
(b) Penyertaan pelbagai kaum dalam sambutan Hari Kebangsaan dapat memupuk semangat 3
perpaduan rakyat Malaysia.
Sambutan rumah terbuka oleh pelbagai kaum dapat merenggangkan hubungan masyarakat 7
Malaysia.
(c) Sebagai rakyat, kita perlulah menerima, menghormati dan mengurus kepelbagaian agama, bangsa, 3
budaya dan bahasa.
Sebagai rakyat, kita hanya perlu mengenali adat dan budaya kaum sendiri supaya dapat 7
mengelakkan perselisihan dengan kaum lain.
(d) Cara hidup bersatu padu dalam kalangan masyarakat tidak menghasilkan sebarang kebaikan untuk 7
negara.
Cara hidup bersatu padu dalam kalangan masyarakat dapat mengukuhkan ekonomi negara. 3
(e) Kepelbagaian agama, etnik dan budaya merupakan teras kepada kekuatan Malaysia untuk
e-Soalan Imbas kod QR
untuk mendapatkan
3
menjadikan negara maju.
Kepelbagaian agama, budaya dan adat resam sesuatu kaum tidak seharusnya dihormati dan
soalan tambahan dalam

7
dipelihara.
[10 markah] TP
format digital
E-soalan
e-Soalan
Imbas Kod QR untuk
memuat turun e-Soalan 1.
Untuk tujuan pembelajaran
34
Tkt3 Conq PMoral PPT(29-36).indd 34 26/10/2022 4:33:30 PM
e-Pembelajaran Menyediakan bahan pembelajaran secara maya.
3.4 Tanggungjawab Sosial
Jelaskan peranan individu sebagai anggota masyarakat dalam melaksanakan tanggungjawab sosial. SP 3.4.3 TP 4
1 5
Video Tutorial
[Bagaimana] Menyokong [Bagaimana] Mengambil

usaha pihak kerajaan dan pelbagai bahagian dengan menjayakan
pertubuhan bukan kerajaan aktiviti kesukarelawanan
Video memberi maklumat tambahan

topik yang dipelajari secara visual
2 4
[Bagaimana] Melibatkan diri [Bagaimana] Memberikan

dalam aktiviti kemasyarakatan dan sumbangan masa, tenaga dan
kejiranan kewangan
[Bagaimana]
Menyumbangkan kemahiran dan
Video Tutorial
kepakaran kepada masyarakat

setempat
Video Tutorial
Imbas kod QR untuk

melihat info tambahan
unit ini
(Terima mana-mana jawapan yang munasabah) Untuk tujuan pembelajaran
44
Rekod Prestasi
Edisi Guru Murid untuk
Aktiviti PAK-21 sebagai
merekod tahap Modul Literasi
dan Amali Sivik aktiviti tambahan yang
penguasaan murid
sebagai aktiviti boleh dilaksanakan
Rekod Prestasi Murid mengikut topik
Pendidikan Moral KSSM Tingkatan 3 tambahan oleh guru semasa
NAMA MURID :
NAMA GURU :
KELAS :
pembelajaran sesi pengajaran dan

Unit
Standard Prestasi
Halaman
Pencapaian
(Menguasai/ Belum
Menguasai)
Tarikh yang
Minggu Guru ke
TT
Ch HARI : xxxISNIN TARIKH : XX01 JANUARI 2022
pembelajaran
TP Tafsiran
MASA / KELAS / oos
TAJUK / STANDARD PEMBELAJARAN / OBJEKTIF / KRITERIA KEJAYAAN /
Bidang 1: Pengenalan Moral MATA e BBM / AKTIVITI / REFLEKSI
PELAJARAN
Unit 1 1 Menyatakan ciri pilihan bermoral. 1 MASA: an
KELAS: MATA PELAJARAN: BIL. MURID: ELEMEN KEWARGANEGARAAN & NILAI SIVIK
Pilihan ite PENDIDIKAN
Bermoral Pilihan 2 Menerangkan keperluan membuat pilihan bermoral. 1 Mempunyai Jati Diri
MORAL
m.
Modul Literasi dan Amali Sivik
Saya 3 Menilai tindakan berlandaskan pilihan bermoral. 2 BIDANG PENGENALAN MORAL TANDAKAN (X) PADA RUANG
YANG DISEDIAKAN
4 Menghubung kait tindakan berdasarkan pilihan 3 Unit Kenali Moral
bermoral dengan kepentingan mempertahankan pilihan EMK
bermoral. Rasional Baik Hati Kebebasan
CADANGAN NILAI TMK
Tajuk: Malu Melakukan Perkara Negatif
☐
5 Menghayati dan mempamerkan tindakan berlandaskan 4 Kesederhanaan Bertanggungjawab
Bahasa ☐
pilihan bermoral dalam kehidupan seharian dan STANDARD Nilai Murni ☐
Konsep Moral
bermasyarakat. KANDUNGAN
Patriotisme ☐ Masa
6 Menghayati dan mengamalkan tindakan berlandaskan
pilihan bermoral dalam kehidupan seharian dan
4 1.1.1 Menjelaskan maksud moral melalui contoh. Keusahawanan ☐ 1 Jam Aktiviti Pembelajaran Abad ke-21 PAK-21
bermasyarakat secara tekal atau boleh dicontohi. STANDARD Sains & Teknologi ☐
1.1.2 Membanding bezakan perlakuan baik, benar dan patut.
PEMBELAJARAN Kelestarian Global ☐
Pencapaian Unit 1 TP 1 TP 2 TP 3 TP 4 TP 5 TP 6
1.1.3 Menghuraikan kepentingan berkelakuan baik, benar dan patut. Pendidikan Kewangan ☐ Nilai Teras Sivik Unit 1: Pilihan Bermoral Pilihan Saya
Bidang 2: Diri, Keluarga dan Persahabatan Kelestarian Alam
Pada akhir pembelajaran, murid akan dapat: Sekitar
☐ Hormat-menghormati Pengenalan
Unit 2 1 Menyatakan contoh anugerah alam ciptaan Tuhan. 5 OBJEKTIF  Menyatakan maksud moral. Kreativiti dan
Anugerah Alam PEMBELAJARAN Inovasi
☐ 1 Setiap individu diberi hak untuk membuat pilihan bermoral dari segi tingkah laku, kerjaya, rakan
 Mengamalkan perlakuan baik, benar dan patut dalam kehidupan
Ciptaan Tuhan 2 Menerangkan keperluan menghargai setiap anugerah 6 dan gaya hidup.
alam ciptaan Tuhan.
seharian secara tekal atau boleh dicontohi.
AKTIVITI PAK-21
Konteks 2 Pilihan bermoral yang dibuat perlulah konsisten dan meliputi tiga domain, iaitu penaakulan moral,
1. Menggunakan kemudahan media untuk mendapatkan maksud Diri, Keluarga, Sekolah, Masyarakat, Negara dan Global
3 Menilai keperluan anugerah alam ciptaan Tuhan demi 6 moral. Hot Seat ☐ emosi moral dan perlakuan moral.
kesejahteraan diri, keluarga dan masyarakat.
2. Mengadakan perbincangan dalam kumpulan untuk mendapatkan Role Play ☐
4 Menghubung kait kesan pengabaian anugerah alam 6 gambaran maksud moral.
Nota Guru
Aktiviti PAK-21
Peta i-Think ☐
ciptaan Tuhan dengan cara menghargainya. AKTIVITI PdPC
3. Membuat analisis untuk membanding beza antara individu Round Table ☐
Pengenalan
5 Menghayati dan mempamerkan cara menghargai alam 7 bermoral dan tidak bermoral.
Gallery Walk ☐
Manusia biasa akan menghindarkan diri daripada perkara yang negatif kerana tercetusnya perasaan malu. Malu• Bimbing murid menjalankan sumbang saran.
ciptaan Tuhan dalam kehidupan seharian. 4. Melakonkan perlakuan bermoral dan tidak bermoral berdasarkan merupakan satu perasaan negatif yang timbul akibat daripada kesedaran diri tentang perbuatan yang tidak• Bimbing murid menghasilkan persembahan Cadangan Nilai
Think Pair Share ☐
situasi dalam masyarakat Malaysia. senonoh yang dilakukan oleh diri sendiri. PowerPoint.
6 Menghayati dan mengamalkan langkah-langkah 8 Pembentangan ☐ • Kepercayaan kepada Tuhan –
menghargai anugerah alam ciptaan Tuhan dalam ☐ Buku Teks ☐ Model ☐ Lain-lain: • Bimbing murid menjalankan forum remaja.
Three Stay, One Stay ☐ • Kebebasan –
kehidupan seharian secara tekal atau boleh dicontohi. BAHAN BANTU ☐ Internet ☐ Edaran Perkara negatif merupakan perkara yang tidak mendatangkan manfaat tetapi memudaratkan kehidupan• Bimbing murid mengamalkan tindakan
Deklamasi Sajak/ • Keberanian –
MENGAJAR (BBM) ☐ Projektor ☐ Carta/Peta Nyanyian
☐ seseorang individu. Perkara negatif juga boleh ditakrifkan sebagai gejala buruk yang merosakkan masyarakat berlandaskan pilihan bermoral dalam
dan negara. Gejala buruk termasuk perbuatan menghisap dadah, melakukan seks bebas, vandalisme dan kehidupan seharian dan bermasyarakat. • Bertanggungjawab –
☐ Power Point ☐ Lembaran Kerja
Unit 3 1 Menyatakan ciri kebestarian diri. 9 PENTAKSIRAN & PENILAIAN sebagainya. • Rasional –
Kebestarian STRATEGI PAK-21 Berasaskan Murid
2 Menerangkan kepentingan memiliki ciri kebestarian diri. 10 Projek ☐
Diri Contoh perkara negatif:
☐ Mengaplikasi ☐ Menilai Kajian kes ☐
3 Menilai keperluan kebestarian diri dalam kehidupan 11 ARAS PEMIKIRAN
seharian.
☐ Menganalisis ☐ Mencipta Kerja Kursus ☐
Buli
Activity 1 Sumbang Saran
Kerja Berkumpulan ☐
4 Menghubung kait ilmu pengetahuan dan budi pekerti 11
PETA i-THINK
☐ Titi ☐ Pokok ☐ Bulatan
Maklum Balas Murid menjalankan aktiviti sumbang saran berkaitan dengan konflik pemilihan jurusan akademik.
mulia dengan kebestarian diri. ☐ Buih ☐ Dakap ☐ Buih Berganda Lisan
☐ Gengsterisme
5 Menghayati dan mempamerkan kebestarian diri dalam 12 Kuiz dan Ujian Bertulis ☐ Jurusan sains
_______ murid dapat menguasai objektif pembelajaran. Murid Rubrik atau Senarai Ponteng sekolah
kehidupan seharian.
☐ Jurusan sastera
diberikan latihan pengayaan. Semak
Pemerhatian ☐
Perkara Merokok
_______ murid tidak menguasai objektif pembelajaran. Murid diberikan Negatif
Buku Skrap dan Folio ☐
latihan pengukuhan.
Demonstrasi &
☐
Pecah rumah Activity 2 Persembahan Power Point
P3 Simulasi
Aktiviti pengajaran & pembelajaran ditangguhkan kerana: Mencuri 1 Guru bertanyakan murid tentang maksud sahabat idaman.
☐ Mesyuarat / ☐ Mengiringi Murid ☐ Cuti Rehat/ Cuti TAHAP PENGUASAAN (PBD)
REFLEKSI/
Kursus Keluar Sakit
2 Murid diberi tugasan untuk membincangkan ciri sahabat idaman.
TINDAKAN TP6 Salah laku murid 3 Murid membentangkan hasil perbincangan dengan perisian PowerPoint.
☐ Program ☐ ☐
☐
SUSULAN Aktiviti Luar Cuti Bencana /
Sekolah Cuti Khas TP5 ☐
Tkt3 Conq PMoral 1Record(P3-7).indd 3
☐ Cuti Peristiwa
25/10/2022 8:53:40 PM
TP4 ☐
Aktiviti PdP dibawa ke:

TP3 ☐
Literasi Sivik Activity 3 Forum Remaja
TP2 ☐
KERJA SUSULAN MURID TP1 ☐ 1 Murid menjalankan forum remaja tentang “Pilihan Kerjaya”.
PEMULIHAN Pengetahuan Sosioemosi Tindakan 2 Murid membuat catatan lalu menghasilkan karangan pendek yang bertajuk “Pilihan Kerjaya Diri”.
PENGAYAAN
Menyatakan cara bertingkah laku Mengekspresikan perasaan apabila Mengamalkan tingkah laku yang
secara sopan. bertingkah laku sopan. sopan.
P8
e-RPH untuk kegunaan guru membuat Rancangan

Pengajaran Harian dengan lebih mudah
Tkt3 Conq PMoral 3MLiter ASivik (P8-12).indd 8 5/11/2022 9:19:27 AM
P13
Tkt3 Conq PMoral 2Akt PAK-21(P13-16).indd 13 25/10/2022 8:54:59 PM
P2
Tkt3 Conq PMoral PPB (P1-2).indd 2 16/11/2022 9:29:20 AM

Rekod Prestasi Murid
Pendidikan Moral KSSM Tingkatan 3
NAMA MURID : KELAS :
NAMA GURU :
Standard Prestasi Pencapaian

TT
Unit Halaman (Menguasai/ Belum Tarikh Guru
TP Tafsiran Menguasai)

Unit 1 1 Menyatakan ciri pilihan bermoral. 1
Pilihan
Bermoral Pilihan 2 Menerangkan keperluan membuat pilihan bermoral. 1
Saya 3 Menilai tindakan berlandaskan pilihan bermoral. 2
4 Menghubung kait tindakan berdasarkan pilihan 3
bermoral dengan kepentingan mempertahankan pilihan
bermoral.
5 Menghayati dan mempamerkan tindakan berlandaskan 4
bermasyarakat.
6 Menghayati dan mengamalkan tindakan berlandaskan 4
bermasyarakat secara tekal atau boleh dicontohi.
Bidang 2: Diri, Keluarga dan Persahabatan

Unit 2 1 Menyatakan contoh anugerah alam ciptaan Tuhan. 5
Anugerah Alam
Ciptaan Tuhan 2 Menerangkan keperluan menghargai setiap anugerah 6
alam ciptaan Tuhan.
3 Menilai keperluan anugerah alam ciptaan Tuhan demi 6
kesejahteraan diri, keluarga dan masyarakat.
4 Menghubung kait kesan pengabaian anugerah alam 6
ciptaan Tuhan dengan cara menghargainya.
5 Menghayati dan mempamerkan cara menghargai alam 7
ciptaan Tuhan dalam kehidupan seharian.
6 Menghayati dan mengamalkan langkah-langkah 8
menghargai anugerah alam ciptaan Tuhan dalam
kehidupan seharian secara tekal atau boleh dicontohi.
Unit 3 1 Menyatakan ciri kebestarian diri. 9

Kebestarian
Diri 2 Menerangkan kepentingan memiliki ciri kebestarian diri. 10
3 Menilai keperluan kebestarian diri dalam kehidupan 11
seharian.
4 Menghubung kait ilmu pengetahuan dan budi pekerti 11
mulia dengan kebestarian diri.
5 Menghayati dan mempamerkan kebestarian diri dalam 12

kehidupan seharian.
P3
Tkt3 Conq PMoral 1Record(P3-7).indd 3 25/11/2022 9:11:52 AM

TT
6 Menghayati dan mengamalkan kebestarian diri dalam 12

Unit 4 1 Menyenaraikan amalan tradisi kekeluargaan dalam 13

Amalan Tradisi sesuatu kaum.
Kekeluargaan
2 Menghuraikan kepentingan mengekalkan amalan tradisi 14
Khazanah Kita
kekeluargaan dalam sesuatu kaum.
3 Menilai keperluan penyelesaian konflik dalam 15
persahabatan.
4 Menghubung kait cara penyelesaian konflik dalam 15
persahabatan dengan kesannya.
5 Menghayati dan mempamerkan cara menyelesaikan 16
konflik persahabatan dalam kehidupan seharian.
6 Menghayati dan mengamalkan cara menyelesaikan 16
konflik persahabatan dalam kehidupan seharian secara
tekal atau boleh dicontohi.
Unit 5 1 Menyatakan jenis konflik persahabatan. 17

Konflik
dalam Adab 2 Menerangkan cara menyelesaikan konflik dalam 18
Persahabatan persahabatan.
3 Menilai keperluan penyelesaian konflik dalam 18
persahabatan.
4 Menghubung kait cara penyelesaian konflik dalam 19
persahabatan dengan kesannya.
5 Menghayati dan mempamerkan cara menyelesaikan 20
konflik persahabatan dalam kehidupan seharian.
6 Menghayati dan mengamalkan cara menyelesaikan 20
konflik persahabatan dalam kehidupan seharian secara
tekal atau boleh dicontohi.
Bidang 3: Hubungan antara Diri, Komuniti dan Masyarakat

Unit 6 1 Menyatakan contoh amalan hidup bersatu padu dalam 21
Hidup Bersatu kepelbagaian agama, bangsa, budaya dan bahasa.
Padu Menjana
2 Menerangkan cara hidup bersatu padu dalam 22
Kesejahteraan
kepelbagaian agama, bangsa, budaya dan bahasa.
3 Menilai keperluan amalan hidup bersatu padu dalam 23
kepelbagaian agama, bangsa, budaya dan bahasa.
4 Menghubung kait cabaran dengan cara hidup bersatu 23
padu dalam kepelbagaian agama, bangsa, budaya dan
bahasa.
5 Menghayati dan mempamerkan amalan hidup bersatu 24
padu dalam kepelbagaian agama, bangsa, budaya dan
bahasa
6 Menghayati dan mengamalkan hidup bersatu padu 24
dalam kepelbagaian agama, bangsa, budaya dan bahasa.
P4

TT
Unit 7 1 Menyatakan idea bagi meningkatkan kualiti 25

Kualiti perkhidmatan awam untuk kebaikan bersama.
Perkhidmatan
2 Menerangkan contoh piagam pelanggan perkhidmatan 26
Awam Aspirasi
awam demi kebaikan bersama.
Pembangunan
Negara 3 Menilai cara menyuarakan pendapat tentang mutu 27
perkhidmatan awam yang diterima.
4 Menghubung kait kesan pengabaian sumbangan 27
perkhidmatan awam dengan pembangunan negara.
5 Menghayati dan mempamerkan cara menggunakan 28
perkhidmatan awam secara berhemah dalam kehidupan
seharian.
6 Menghayati dan mengamalkan cara menggunakan 28
perkhidmatan awam secara berhemah dalam kehidupan
Ujian Pertengahan Sesi Akademik 29 – 36

Unit 8 1 Menyatakan contoh amalan 5R bagi pengekalan Bumi 37
Bumi Hijau Hijau.
Bumi Kita
2 Menerangkan kepentingan amalan 5R bagi pengekalan 38
Bumi Hijau.
3 Mengaplikasi dengan menunjuk cara amalan 5R yang 39
inovatif bagi pengekalan Bumi Hijau dalam kalangan
masyarakat.
4 Menghubung kait amalan 5R dengan pengekalan Bumi 39
Hijau.
5 Menghayati dan mempamerkan amalan 5R bagi 40
pengekalan Bumi Hijau dalam kehidupan seharian.
6 Menghayati dan mengamalkan 5R bagi pengekalan 40
Bumi Hijau dalam kehidupan seharian secara tekal atau
boleh dicontohi.
Unit 9 1 Menyatakan contoh tanggungjawab sosial dalam 41

Tanggungjawab kehidupan bermasyarakat.
Sosial
2 Menerangkan kepentingan melaksanakan tanggungjawab 42
Tanggungjawab
sosial dalam kehidupan bermasyarakat.
Bersama
3 Mengaplikasi dengan menunjuk cara idea baharu 43

untuk menggalakkan generasi muda melaksanakan
tanggungjawab sosial.
4 Menghubung kait peranan diri individu dengan 44
tanggungjawab sosial.
5 Menghayati dan mempamerkan tanggungjawab sosial 45
menerusi aktiviti kemasyarakatan dalam kehidupan
seharian.
6 Menghayati dan mengamalkan tanggungjawab sosial 45
menerusi penglibatan aktiviti kemasyarakatan dalam
P5

Standard Prestasi Pencapaian TT
Unit Halaman (Menguasai/ Belum Tarikh
Guru
Bidang 4: Moral, Peraturan dan Undang-undang

Unit 10 1 Menyatakan contoh adab dalam majlis rasmi dan tidak 46
Hidup Beradab rasmi.
Cerminan Diri
2 Menerangkan kepentingan beradab dalam majlis rasmi 47
dan tidak rasmi.
3 Menilai kesan sekiranya tidak beradab dalam majlis 48
rasmi dan tidak rasmi.
4 Menghubung kait kesan beradab dengan tidak beradab 48
dalam majlis rasmi dan tidak rasmi.
5 Menghayati dan mempamerkan adab majlis rasmi dan 49
tidak rasmi dalam kehidupan seharian.
6 Menghayati dan mengamalkan adab majlis rasmi dan 50
tidak rasmi dalam kehidupan seharian secara tekal atau
boleh dicontohi.
Unit 11 1 Menyatakan contoh jenayah kanak-kanak. 51

Hindari Jenayah
Kanak-kanak 2 Menerangkan sebab berlakunya jenayah kanak-kanak. 52
3 Menilai kesan jenayah kanak-kanak ke atas diri, 53
keluarga, masyarakat dan negara.
4 Menghubung kait kehidupan tanpa jenayah kanak-kanak 54

dengan kesejahteraan diri, keluarga dan masyarakat.
5 Menghayati dan mempamerkan cara hidup tanpa 55
jenayah kanak-kanak dalam kehidupan seharian.
6 Menghayati dan mengamalkan sikap antijenayah kanak- 56
kanak dalam kehidupan seharian secara tekal atau boleh
dicontohi.
Unit 12 1 Menyatakan contoh kebebasan bersuara. 57

Kebebasan
Bersuara 2 Menerangkan keperluan 57, 58
kebebasan bersuara dengan batasan.
Menjamin
Kemakmuran 3 Menilai cara bagi menyuarakan pendapat melalui saluran 58
Negara yang betul.
4 Menghubung kait kesan penyalahgunaan hak kebebasan 58
bersuara dengan keharmonian hidup bermasyarakat.
5 Menghayati dan mempamerkan kebebasan 59
bersuara mengikut landasan undang-undang
dalam kehidupan seharian.
6 Menghayati dan mengamalkan kebebasan bersuara 59
mengikut landasan undang-undang dalam kehidupan
Unit 13 1 Menyatakan contoh tradisi dalam masyarakat majmuk. 60

Pelihara
Tradisi dalam 2 Menerangkan kepentingan tradisi dalam masyarakat 61
Masyarakat majmuk.
Majmuk 3 Menilai tanggungjawab individu bagi mengekalkan 62
tradisi dalam masyarakat majmuk.
Zon KBAT
P6

Standard Prestasi Pencapaian TT
Unit Halaman (Menguasai/ Belum Tarikh
Guru
TP Menguasai)
Tafsiran
4 Menghubung kait amalan tradisi masyarakat 63
majmuk dengan perpaduan kaum. Menghayati dan
mempamerkan tradisi masyarakat majmuk dalam
kehidupan seharian.
5 Menghayati dan mengamalkan tradisi masyarakat 64
majmuk dalam kehidupan seharian secara tekal atau
boleh dicontohi.
6 Menyatakan contoh tradisi dalam masyarakat majmuk. 65
Unit 14 1 Menyatakan contoh peraturan-peraturan asas dalam 66

Undang-undang undang- undang kemanusiaan antarabangsa.
Kemanusiaan
2 Menerangkan kepentingan pengekalan undang-undang 66
Antarabangsa
kemanusiaan antarabangsa. Menilai contoh pencabulan
undang-undang kemanusiaan antarabangsa di negara
yang berkonflik.
3 Menghubung kait kesan pengabaian undang-undang 67
kemanusiaan antarabangsa dengan keamanan dan
keharmonian sesebuah negara.
4 Menghayati dan mempamerkan aktiviti bagi 67
menyuarakan pendapat berkaitan konflik kemanusiaan
antarabangsa melalui saluran yang betul dalam
kehidupan seharian.
5 Menghayati dan mempamerkan aktiviti bagi 68
menyuarakan pendapat berkaitan konflik kemanusiaan
antarabangsa melalui saluran yang betul dalam
6 Menyatakan contoh peraturan-peraturan asas dalam 69
undang-undang kemanusiaan antarabangsa.
Ujian Akhir Sesi Akademik 70 – 78
Zon KBAT
P7

Modul Literasi dan Amali Sivik
Tajuk: Malu Melakukan Perkara Negatif
Masa
1 Jam
Nilai Teras Sivik

Hormat-menghormati
Konteks
Diri, Keluarga, Sekolah, Masyarakat, Negara dan Global
Pengenalan
Manusia biasa akan menghindarkan diri daripada perkara yang negatif kerana tercetusnya perasaan malu. Malu
merupakan satu perasaan negatif yang timbul akibat daripada kesedaran diri tentang perbuatan yang tidak
senonoh yang dilakukan oleh diri sendiri.
Perkara negatif merupakan perkara yang tidak mendatangkan manfaat tetapi memudaratkan kehidupan
seseorang individu. Perkara negatif juga boleh ditakrifkan sebagai gejala buruk yang merosakkan masyarakat
dan negara. Gejala buruk termasuk perbuatan menghisap dadah, melakukan seks bebas, vandalisme dan
sebagainya.
Contoh perkara negatif:
Buli
Gengsterisme
Ponteng sekolah
Perkara Merokok
Negatif
Pecah rumah
Mencuri
Salah laku murid
Literasi Sivik
Pengetahuan Sosioemosi Tindakan
Menyatakan cara bertingkah laku Mengekspresikan perasaan apabila Mengamalkan tingkah laku yang
secara sopan. bertingkah laku sopan. sopan.
P8

Aktiviti 1 Sumbang Saran
1 Guru meminta murid menyenaraikan contoh perbuatan malu yang akan menjatuhkan imej diri dan
keluarga.
Perbuatan Malu
Bergaul tanpa Bergaduh dengan Mengambil hak Mengeluarkan

menjaga batasan rakan orang lain kata-kata kesat
2 Murid mencari gambar atau video yang menunjukkan cara bertingkah laku secara sopan di Internet.
3 Murid membentangkan hasil dapatan di dalam kelas.
4 Guru membincangkan tanggungjawab dan kepentingan seorang remaja bertingkah laku sopan dalam
kehidupan harian.
Mematuhi etika dan

peraturan
Menggunakan bahasa Memakai pakaian yang
yang sopan sopan
Menyiapkan tugasan Remaja yang Menjaga pergaulan

yang diberi Bertingkah Laku persahabatan
Sopan
5 Guru meminta murid untuk berkongsi perasaan mereka apabila bertingkah laku sopan dalam kehidupan
harian selepas perbincangan.
P9

Aktiviti 2 Poster
1 Murid diminta untuk menghasilkan satu poster untuk melahirkan perasaan bangga apabila bertingkah
laku sopan dalam kehidupan harian berpandukan gambar atau video yang dicari sebelum itu.
2 Poster tersebut dimuatnaikkan di dalam media sosial setelah disemak oleh guru untuk mendapatkan
respons dan komen daripada orang lain.
Penilaian
Penilaian adalah berdasarkan ketepatan fakta yang dibentangkan oleh murid:
• Menyatakan cara yang menunjukkan tingkah laku sopan dalam kalangan remaja.
• Mengekspresikan perasaan yang bangga apabila bertingkah laku sopan dalam kehidupan harian.
• Mengamalkan tingkah laku yang sopan dalam kehidupan harian.
Rumusan
Kita perlu menyedari bahawa perbuatan yang melakukan perkara negatif tentu akan mendatangkan perasaan
malu agar dijadikan benteng untuk diri kita.
Tingkah laku yang sopan akan meningkatkan imej diri dan keluarga serta menjamin keharmonian masyarakat.
P10

Tajuk: Kesederhanaan dalam Kehidupan
Masa
1 Jam
Nilai Teras Sivik

Kegembiraan
Konteks
Diri, Keluarga, Sekolah, Masyarakat, Negara dan Global
Pengenalan
Kesederhanaan didefinisikan sebagai sikap yang tidak keterlaluan dalam membuat sebarang pertimbangan
sama ada dalam tindakan, pemikiran, emosi dan pertuturan. Kesederhanaan dapat menjamin kebahagiaan
dalam kehidupan. Yang berikut merupakan cara mengamalkan kesederhanaan dalam kehidupan.
Cara Mengamalkan Kesederhanaan

dalam Kehidupan
Bersyukur kepada Tuhan
Berhemat dalam perbelanjaan
Mempunyai penampilan yang kemas
Menerima kekuatan diri dan kelemahan diri
Mengelakkan untuk meniru gaya hidup orang
Membina hubungan yang baik dengan orang lain
Menjadi seorang sukarelawan atau dermawan
Melakukan perkara yang berfaedah
Literasi Sivik
Pengetahuan Sosioemosi Tindakan
• Memahami hidup secara Bersyukur apa-apa yang ada Tidak membazir dalam segala
bersederhana dalam keluarga perkara
• Menyatakan kepentingan
tidak membazir dalam
kehidupan
P11

1 Guru mencetuskan minda murid dengan bahan rangsangan yang diberi agar murid memahami maksud
hidup secara sederhana.
2 Guru meminta murid menyatakan kepentingan mempunyai hidup secara bersederhana.
3 Guru menggalakkan murid untuk berkongsi tentang pengalaman hidup secara bersederhana dari segi
pemikiran, emosi dan tingkah laku.
4 Murid menghasilkan satu catatan mengikut kreativiti sendiri selepas perkongsian.
Contoh:
Hidup Secara Bersederhana
Pemikiran Emosi Tingkah Laku
1 1 1
2 2 2
3 3 3
P12

Aktiviti Pembelajaran Abad ke-21 PAK-21
Pengenalan
1 Setiap individu diberi hak untuk membuat pilihan bermoral dari segi tingkah laku, kerjaya, rakan
dan gaya hidup.
2 Pilihan bermoral yang dibuat perlulah konsisten dan meliputi tiga domain, iaitu penaakulan moral,
emosi moral dan perlakuan moral.
Nota Guru
• Bimbing murid menjalankan sumbang saran.
• Bimbing murid menghasilkan persembahan Cadangan Nilai
PowerPoint.
• Kepercayaan kepada Tuhan –
• Bimbing murid menjalankan forum remaja.
• Kebebasan –
• Bimbing murid mengamalkan tindakan
• Keberanian –
berlandaskan pilihan bermoral dalam
• Bertanggungjawab –
kehidupan seharian dan bermasyarakat.
• Rasional –

Murid menjalankan aktiviti sumbang saran berkaitan dengan konflik pemilihan jurusan akademik.
Jurusan sains
Jurusan sastera
Aktiviti 2 Persembahan Power Point

1 Guru bertanyakan murid tentang maksud sahabat idaman.
2 Murid diberi tugasan untuk membincangkan ciri sahabat idaman.
3 Murid membentangkan hasil perbincangan dengan perisian PowerPoint.
Aktiviti 3 Forum Remaja

1 Murid menjalankan forum remaja tentang “Pilihan Kerjaya”.
2 Murid membuat catatan lalu menghasilkan karangan pendek yang bertajuk “Pilihan Kerjaya Diri”.
P13
Tkt3 Conq PMoral 2Akt PAK-21(P13-16).indd 13 5/11/2022 9:22:56 AM

Penilaian
• Penilaian adalah berpandukan ketepatan fakta yang dibentangkan oleh murid, hasil perbincangan
melalui persembahan PowerPoint dan hasil kerja murid dalam bentuk karangan pendek.
• Penilaian ini bertujuan untuk memastikan murid menguasai kandungan pilihan bermoral.
Glosari
• pilihan – yang telah dipilih (umumnya yang terbaik, terkemuka dan lain-lain lagi)
• bermoral – mempunyai moral; berakhlak
Unit 5: Amalan Tradisi Kekeluargaan Khazanah Kita

Pengenalan
1 Tradisi ialah sesuatu kebiasaan atau amalan yang sudah sebati dan diwarisi secara turun-temurun.
2 Tradisi kekeluargaan diamalkan berdasarkan kepercayaan, norma dan adat resam keluarga masing-
masing.
3 Tradisi kekeluargaan merupakan identiti keluarga yang merujuk jati diri dan cara hidup keluarga.
Nota Guru
• Bimbing murid menjalankan sumbang saran.
• Bimbing murid menjalankan kaedah bercerita. Cadangan Nilai
• Bimbing murid menjayakan pertandingan pakaian
tradisional di dalam kelas. • Hormat –
• Bimbing murid mengamalkan tradisi kekeluargaan • Kasih sayang –
dalam kehidupan seharian. • Baik hati –
• Rasional –
• Kerjasama –

Murid memberikan respons tentang contoh amalan tradisi
kekeluargaan pelbagai kaum dan kepentingan mengekalkan
amalan tradisi kekeluargaan sesuatu kaum.
Aktiviti 2 Kaedah Bercerita

1 Murid menceritakan pengalaman mereka yang pernah menghadiri majlis perkahwinan dengan keluarga
di hadapan kelas.
2 Murid dikehendaki menggunakan bahasa yang menarik dan mudah difahami.
3 Murid perlu menerapkan nilai-nilai murni dalam penceritaan.
4 Guru melaksanakan aktiviti susulan di dalam kelas selepas bercerita.
P14

Aktiviti 3 Pertandingan Pakaian Tradisional
1 Murid memakai pakaian tradisional yang menunjukkan keunikan budaya.
2 Murid memperagakan pakaian tradisional di dalam kelas.
3 Pertandingan ini bertujuan berkongsi adat dan tradisi pelbagai kaum.
Pengenalan
• Penilaian adalah berpandukan ketepatan fakta yang dibentangkan oleh murid, perkongsian
pengalaman yang dikongsi oleh murid dan pemerhatian tentang penglibatan murid sepanjang
pertandingan pakaian tradisional.
• Penilaian ini bertujuan untuk memastikan murid menguasai kandungan mengekalkan amalan tradisi
kekeluargaan dalam sesuatu kaum.
Glosari
• mengekalkan – menjaga (memelihara, mengusahakan) supaya kekal; menjadikan
kekal
• amalan – perbuatan yang baik-baik
• tradisi – sesuatu kebiasaan (adat, kepercayaan, dan lain-lain lagi) yang kekal
turun-temurun, sesuatu yang sudah menjadi amalan yang sudah sebati dengan sesuatu
masyarakat (golongan, kumpulan, dan sebagainya)
• kekeluargaan – hal mengenai keluarga
• kaum – suku bangsa
Unit 8: Bumi Hijau Bumi Kita

Pengenalan
1 Bumi hijau merupakan satu usaha yang memastikan bumi kita selamat daripada kemusnahan. Bagi
memastikan pengekalan bumi hijau, kita perlu mengamalkan konsep 5R.
2 Konsep 5R, iaitu reduce (kurangkan), reuse (guna semula), recycle (kitar semula), rethink (fikir semula)
dan repair (baiki) patut dijadikan amalan dalam kehidupan seharian masyarakat.
3 Konsep 5R penting untuk memastikan bumi kita kekal hijau. Dengan ini, barulah generasi muda
dapat mewarisi alam ini pada masa yang akan datang.
Nota Guru
• Bimbing murid mengadakan perbincangan
kumpulan.
• Bimbing murid menjalankan aktiviti Gallery
Walk.
• Bimbing murid mengamalkan konsep 5R bagi
pengekalan Bumi Hijau dalam kehidupan
Cadangan Nilai
seharian.
• Berdikari –
• Patriotisme –
• Rasional –
• Kerjasama –
P15

Aktiviti 1 Perbincangan Kumpulan
Murid secara berkumpulan membincangkan konsep 5R dan kepentingan amalan bumi hijau lalu
membuat pembentangan dengan pelbagai media.
Aktiviti 2 Gallery Walk

1 Murid dibahagikan dalam kumpulan.
2 Setiap kumpulan diberikan tajuk “Idea Inovatif bagi Pengekalan Bumi Hijau”.
3 Murid menyumbang idea semasa perbincangan kumpulan.
4 Murid mencatat hasil perbincangan dalam sehelai kertas yang disediakan.
5 Murid menampal hasil kerja tersebut di sudut kelas.
6 Murid daripada kumpulan lain menulis komen di atas “sticker note” lalu tampal di tepi hasil kerja.
7 Guru merumuskan hasil pembelajaran berdasarkan pembentangan.
8 Murid diberi tugasan untuk membuat catatan di dalam buku latihan.
Penilaian
• Penilaian adalah berpandukan jawapan murid berdasarkan ketepatan fakta dalam pembentangan
melalui pelbagai media, hasil kerja dan komen yang ditulis oleh murid serta penglibatan murid
sepanjang aktiviti Gallery Walk.
• Penilaian ini bertujuan untuk memastikan murid menguasai kandungan konsep 5R (recycle, reuse,
reduce, rethink and repair) untuk Bumi Hijau.
Glosari
• bumi – dunia sebagai imbangan langit; dunia yang bulat tempat kediaman kita
• hijau – warna seperti warna daun atau rumput
Cadangan Nilai
• Kerjasama –
• Kesederhanaan –
• Harga Diri –
• Hormat –
• Toleransi –
P16

Nota Ekspres
Laman Web
1.1 Ciri Pilihan Bermoral Cadangan Nilai
1 Setiap individu dapat membuat keputusan yang
baik lagi bijak dalam kehidupan berdasarkan • Kepercayaan kepada Tuhan –
pilihan bermoral. • Kebebasan –
2 Pilihan bermoral meliputi tiga domain utama, • Keberanian –
iaitu penaakulan moral (pemikiran), emosi moral • Bertanggungjawab –
(perasaan) dan perlakuan moral (tingkah laku). • Rasional –
i-THINK Peta Pokok

Ciri Pilihan Bermoral
Mematuhi segala Mendatangkan

Mempunyai tingkah laku Mengikuti ajaran agama peraturan dan kebaikan untuk diri dan
baik, benar dan patut dan kepercayaan undang-undang orang lain
1.2 Kepentingan Mempertahankan Pilihan Bermoral

1 Pilihan bermoral yang dibuat perlu dipertahankan dan diamalkan secara berterusan agar tidak menimbulkan
konflik.
2 Keputusan pilihan bermoral yang berlandaskan ciri pilihan moral akan menimbulkan perasaan bangga dan
kepuasan dalam diri kita.
3 Antara kepentingan mempertahankan pilihan bermoral:
Mewujudkan kehidupan yang Mendapat sanjungan daripada Memupuk kekuatan kerohanian dan
sejahtera orang lain kemoralan
LAMAN WEB

com/2018/12/unit-1.html untuk
N1

Unit 2: Anugerah Alam Ciptaan Tuhan
2.1 Anugerah Alam Ciptaan Tuhan Cadangan Nilai
1 Seluruh kurniaan di bumi ialah ciptaan Tuhan. Alam
sekitar ialah anugerah Tuhan yang amat bernilai
• Kasih sayang –
kepada manusia demi kesejahteraan kehidupan.
• Rasional –
2 Manusia diberikan amanah dan tanggungjawab untuk
Laman Web
• Berterima kasih –
menjaga alam kurniaan Tuhan dengan sebaik-baiknya
• Bertanggungjawab –
supaya alam hijau tidak dimusnahkan.
2.2 Kesan Pengabaian Anugerah Alam Ciptaan Tuhan

i-THINK Peta Pokok
Kesan Pengabaian Alam Sekitar
Pencemaran
alam Kerosakan alam Kepupusan flora Kekurangan Kewujudan
sekitar sekitar dan fauna sumber tenaga bencana alam
Antara kesan pengabaian alam sekitar
Pencemaran Bencana alam Kehidupan flora dan fauna terjejas
2.3 Cara Menghargai Anugerah Alam Ciptaan Tuhan

1 Menggunakan sumber air dengan bijak tanpa melakukan pembaziran
2 Membuang sisa buangan sampah dengan cara yang betul dan terancang
3 Menjalankan aktiviti gotong-royong agar menjaga kebersihan alam sekitar
4 Melaporkan sebarang kes pembalakan secara haram kepada pihak berkuasa
5 Menggiatkan kempen kesedaran tentang cara menghargai alam sekitar
6 Menubuhkan badan atau agensi yang memelihara dan memulihara alam sekitar
LAMAN WEB

N2

Unit 3: Kebestarian Diri
3.1 Ciri Kebestarian Cadangan Nilai
1 Kebestarian diri merujuk kepada seseorang individu yang
berpendidikan tinggi, berbudi pekerti dan berpengetahuan luas. • Kerajinan –
2 Keistimewaan manusia berbanding dengan makhluk lain ialah • Berdikari –
manusia dianugerahkan akal dan pemikiran. • Bertanggungjawab –
Laman Web
3 Antara ciri kebestarian diri adalah seperti berikut: • Hemah tinggi –
• Harga diri –
i-THINK Peta Bulatan
Buku teks Internet
Berpandangan jauh
Berdisiplin Bertanggungjawab
Berakhlak mulia Bertindak aktif

Ciri Kebestarian
Diri
Berfikiran secara matang Berfikir secara bijak
Berdaya tahan Berkeyakinan diri
Guru Ibu bapa
3.2 Kepentingan Kebestarian Diri

1 Menjadi pendorong supaya berdaya maju untuk mencapai cita-cita
yang diingini tanpa mengenal erti putus asa
2 Melahirkan insan yang dapat mendisiplinkan diri dengan membuat
keputusan yang rasional untuk mencapai kejayaan
3 Menjadi pemimpin yang berwawasan agar dapat hidup dengan
bermakna dan mencapai kebahagiaan dalam kehidupan
4 Membantu untuk merancang strategi supaya kehidupan lebih teratur
dan berkesan dalam usaha mencapai kecemerlangan dalam hidup
LAMAN WEB

N3

Unit 4: Amalan Tradisi Kekeluargaan Khazanah Kita
4.1 Amalan Tradisi Kekeluargaan
Tradisi ialah sesuatu kebiasaan atau amalan yang sudah sebati dan diwarisi turun-temurun.
i-THINK Peta Pokok

Laman Web
Amalan Tradisi Kekeluargaan
Pantang larang Sambutan perayaan Adat perkahwinan Adab makan
Kesenian dan Adat menyambut Adat menyambut

kebudayaan kelahiran anak tetamu
4.2 Kepentingan Mengekalkan Amalan

Tradisi Kekeluargaan Cadangan Nilai
1 Meningkatkan imej keluarga
• Hormat –
2 Mewarisi tradisi kekeluargaan
• Kasih sayang –
3 Melahirkan keluarga bahagia
• Baik hati –
4 Merapatkan jurang generasi
• Rasional –
5 Memupuk semangat kekitaan
• Kerjasama –
6 Mengeratkan hubungan kekeluargaan
4.3 Kesan Pengabaian Amalan Tradisi

Kekeluargaan LAMAN WEB
1 Kehilangan identiti kaum Imbas Kod QR atau layari

2 Kehilangan alat penyatuan kaum com/2018/12/unit-4.html untuk
3 Kepupusan amalan tradisi kekeluargaan maklumat tambahan Unit 4.
4 Kerenggangan hubungan sesama kaum Untuk tujuan pembelajaran
Antara amalan tradisi kekeluargaan yang diamalkan oleh pelbagai kaum di Malaysia
N4

Unit 5: Konflik dalam Adab Persahabatan
5.1 Konflik dalam Adab Persahabatan
Konflik persahabatan bermaksud perselisihan atau pertentangan yang berlaku antara seorang sahabat dengan
sahabat yang lain.
Konflik dalam adab persahabatan dapat diringkaskan seperti yang berikut:
Laman Web
i-THINK Peta Dakap
 Penggunaan bahasa yang tidak beradab dalam

 Konflik Bahasa 
  persahabatan

  Perbezaan jantina yang menimbulkan halangan dalam
 Konflik Gender 

 
 Konflik Personaliti  Perwatakan yang berlainan dalam persahabatan
 
Konflik dalam
Adab Persahabatan 
 
 Konflik Etnik, Agama  Perbezaan agama, bangsa dan budaya
 
dan Budaya

  Perbezaan kedudukan sosial dan ekonomi dalam
 Konflik Status 

  Perbuatan yang tidak memegang prinsip kejujuran dan
 Konflik Integriti 
 ketelusan
5.2 Cara Menyelesaikan Konflik

1 Menerima budaya dan latar belakang sahabat
2 Menerima kelebihan dan kelemahan sahabat
LAMAN WEB
3 Menimbulkan perasaan empati terhadap sahabat
4 Mewujudkan sikap toleransi terhadap sahabat Imbas Kod QR atau layari
5 Menggunakan pertuturan yang sopan dengan sahabat com/2018/12/unit-5.html untuk
6 Mengadakan perundingan dengan sahabat maklumat tambahan Unit 5.
Cadangan Nilai
• Baik hati –
• Kejujuran –
• Hemah Tinggi –
• Hormat –
• Toleransi –
Menjalankan aktiviti bersama memberi peluang untuk

lebih memahami sahabat
N5

Unit 6: Hidup Bersatu Padu Menjana Kesejahteraan
6.1 Amalan Hidup Bersatu Padu Cadangan Nilai
1 Amalan hidup bersatu padu dalam kalangan
masyarakat dapat dipupuk melalui beberapa aspek • Patriotisme –
seperti agama atau kepercayaan, bangsa, budaya • Toleransi –
dan bahasa. • Hemah tinggi –
Laman Web
2 Antara contoh amalan hidup bersatu padu • Rasional –

berdasarkan aspek tersebut: • Berterima kasih –
Agama atau kepercayaan Bangsa Budaya
6.2 Cara Hidup Bersatu Padu dalam Kepelbagaian

Agama, Bangsa, Budaya dan Bahasa
1 Menghormati kepelbagaian agama, bangsa, budaya dan bahasa
2 Menghayati dan mengamalkan prinsip Rukun Negara LAMAN WEB
3 Meraikan sambutan perayaan pelbagai kaum bersama-sama Imbas Kod QR atau layari
4 Melibatkan diri dalam aktiviti kemasyarakatan pelbagai kaum com/2018/12/unit-6.html untuk
5 Mengenali keistimewaan adat dan budaya pelbagai kaum maklumat tambahan Unit 6.
6 Menjaga perasaan dan sensitiviti pelbagai kaum Untuk tujuan pembelajaran
6.3 Kepentingan Amalan Hidup Bersatu Padu dalam Kepelbagaian

Agama, Bangsa, Budaya dan Bahasa
Kepentingan Contoh
• Mewujudkan kehidupan yang harmoni tanpa

• Rakyat hidup bekerjasama dan bertolak ansur.
konflik.
• Malaysia dijadikan teladan kepada negara lain.
• Meningkatkan imej dan maruah negara.
• Peningkatan taraf dan kualiti hidup rakyat.
• Mengukuhkan ekonomi dan politik negara.
6.4 Cabaran Hidup Bersatu Padu dalam Kepelbagaian Agama,

Bangsa, Budaya dan Bahasa
1 Pemisahan kawasan kediaman.
2 Kurang memahami budaya dan pantang larang kaum lain.
3 Kemajuan teknologi maklumat.
4 Isu sensitiviti keagamaan dan kepercayaan.
N6

Unit 7: Kualiti Perkhidmatan Awam Aspirasi Pembangunan
Negara
7.1 Contoh Idea Baharu bagi Peningkatan Kualiti Perkhidmatan Awam
Laman Web
Mengimbas kehadiran penjawat Membuat aduan awam secara dalam Menjalankan perbincangan melalui
awam talian telesidang
7.2 Piagam Pelanggan Perkhidmatan Awam

1 Pelaksanaan Piagam Pelanggan bertujuan untuk memajukan Cadangan Nilai
dan meningkatkan mutu pentadbiran supaya dapat memberikan
perkhidmatan yang cepat, cekap dan menepati kemahuan • Bertanggungjawab –
pelanggan. • Berterima kasih –
2 Melalui Piagam Pelanggan, anggota-anggota perkhidmatan • Patriotisme –
awam yang lebih berdisiplin, bertanggungjawab dan sentiasa • Kejujuran –
bersedia dapat dilahirkan demi kepentingan orang ramai. • Baik hati –
3 Piagam Pelanggan akan dikemas kini dari semasa ke semasa
mengikut keperluan jabatan masing-masing agar dapat
meningkatkan kualiti perkhidmatan awam yang profesional
7.3 Kesan Pengabaian Sumbangan Perkhidmatan Awam kepada

Pembangunan Negara
i-THINK Peta Pokok
Kesan Pengabaian Sumbangan Perkhidmatan Awam
Membantutkan Membazir masa

pembangunan negara dan kos
Menghilangkan Menjejaskan imej

keyakinan rakyat negara
LAMAN WEB

N7

Unit 8: Bumi Hijau Bumi Kita
8.1 Amalan Konsep 5R Cadangan Nilai
1 Amalan konsep 5R penting untuk pengekalan bumi hijau.
2 5R ialah singkatan bagi: • Kepercayaan kepada Tuhan –
(a) Reduce (Kurangkan) • Berdikari –
– Mengurangkan penggunaan barangan yang • Patriotisme –
Laman Web
tidak boleh dilupuskan • Rasional –

(b) Reuse (Guna semula) • Kerjasama –
– Menggunakan semula sesuatu barangan, bahan
atau produk
(c) Recycle (Kitar semula)
– Mengitar semula barangan yang telah digunakan untuk
dijadikan barangan lain yang boleh digunakan semula
(d) Rethink (Fikir semula)
– Berfikir dahulu sebelum menggunakan atau membuang sesuatu barangan
(e) Repair (Baiki)
– Membaiki kerosakan barangan untuk mengelakkan pembelian barangan baharu
8.2 Kepentingan Amalan Bumi Hijau

1 Amalan 5R bertujuan untuk menyelamatkan alam sekitar
dengan mengurangkan penggunaan sumber asli secara
berkesan.
2 Amalan ini juga dapat:
(a) Menjimatkan kos, sumber dan tenaga.
(b) Mengurangkan pencemaran alam sekitar.
(c) Meningkatkan jangka hayat tapak pelupusan.
Simbol kitar semula
8.3 Kesan Amalan Bumi Hijau

1 Menjamin kesihatan rakyat LAMAN WEB
2 Memelihara flora dan fauna Imbas Kod QR atau layari

3 Mengurangkan kesan rumah hijau https://limbeebee.blogspot.
4 Mengekalkan keseimbangan ekosistem maklumat tambahan Unit 8.
5 Mengurangkan kuantiti bahan sisa pepejal Untuk tujuan pembelajaran
Amalan bumi hijau dapat menjamin keseimbangan ekosistem secara berkesan
N8

Unit 9: Tanggungjawab Sosial Tanggungjawab Bersama
9.1 Contoh Tanggungjawab Sosial dalam Konteks Hidup Bermasyarakat
Tanggungjawab sosial ialah tugas serta kewajipan yang dipikul oleh individu dalam masyarakat.
CERAMAH KESIHATAN
Laman Web
Keharmonian masyarakat Kesihatan
Kelestarian alam sekitar Kebajikan
9.2 Kepentingan Melaksanakan Tanggungjawab

Sosial LAMAN WEB
1 Melahirkan rakyat yang bersatu padu Imbas Kod QR atau layari

2 Meningkatkan tahap kesihatan rakyat com/2018/12/unit-9.html untuk
3 Menjaga keselamatan masyarakat maklumat tambahan Unit 9.
4 Melindungi keindahan alam sekitar Untuk tujuan pembelajaran
5 Memupuk perasaan cinta akan negara
6 Membantu meringankan beban golongan yang kurang bernasib baik
9.3 Peranan Individu sebagai Anggota Masyarakat dalam

Melaksanakan Tanggungjawab Sosial
1 Menyertai aktiviti kemasyarakatan Cadangan Nilai
2 Menyumbang kepakaran diri
3 Memberi sumbangan kewangan • Kerjasama –
4 Memberi sumbangan tenaga • Bertanggungjawab –
5 Menyokong usaha pihak kerajaan • Kerajinan –
• Toleransi –
• Baik hati –
N9

Unit 10: Hidup Beradab Cerminan Diri
10.1 Perbezaan Majlis Rasmi dengan Majlis Tidak Rasmi
i-THINK Peta Pokok
Majlis
Laman Web
Majlis Rasmi Majlis Tidak Rasmi
Hari Graduasi Majlis rumah terbuka

Hari Anugerah Cemerlang Upacara pengebumian
Majlis penyampaian
Menjaga adab dalam majlis rasmi dan majlis tidak rasmi akan membantu majlis berjalan dengan lancar
10.2 Adab dalam Majlis Rasmi dan Majlis Tidak Rasmi

1 Memakai pakaian yang bersesuaian dengan majlis
2 Menggunakan kata panggilan hormat yang betul
3 Menggunakan bahasa yang sopan dan jelas Cadangan Nilai
• Kesederhanaan –
• Hemah tinggi –
10.3 Kepentingan Adab dalam Majlis Rasmi • Kerajinan –
dan Majlsi Tidak Rasmi • Hormat –
1 Menjaga dan memelihara maruah pihak penganjur dan para tetamu • Harga diri –
2 Mewujudkan suasana yang harmoni dan tenteram dalam majlis
3 Meningkatkan keakraban dan kemesraan dalam kalangan tetamu
4 Mengutamakan dan memuliakan perasaan pihak penganjur majlis
5 Membentuk disiplin diri dengan berbudi bahasa dan bertatasusila
6 Memastikan atur cara majlis berjalan dengan lancar dan sempurna
10.4 Kesan Sekiranya Tidak Beradab dalam Majlis

Rasmi dan Majlis Tidak Rasmi
1 Menyinggung perasaan dan emosi para tetamu
2 Mencemarkan nama baik dan kehormatan diri
3 Mengganggu dan merosakkan kelancaran majlis LAMAN WEB
4 Dipulau dan dipandang rendah oleh masyarakat
N10

Unit 11: Hindari Jenayah Kanak-kanak
11.1 Hindari Jenayah Kanak-kanak Cadangan Nilai
1 Berdasarkan Akta Kanak-kanak, kanak-kanak merujuk
individu yang berumur bawah 18 tahun. • Harga diri –
2 Jenayah kanak-kanak merupakan perbuatan yang menyalahi • Rasional –
peraturan dan undang-undang dilakukan oleh anak muda • Kepercayaan kepada Tuhan –
Laman Web
yang belum matang. • Kebebasan –
3 Antara jenayah kanak-kanak yang sering dilakukan adalah • Kesederhanaan –
seperti membuli, meragut, mencuri, jenayah siber, merompak,
menyeluk saku, pecah rumah dan sebagainya.
11.2 Faktor Berlakunya Jenayah Kanak-kanak
• Diri Sendiri • Rakan Sebaya

Perasaan ingin Pengaruh
mencuba rakan sebaya
Faktor Berlakunya Jenayah

Kanak-kanak
• Keluarga • Media Massa

Pengabaian Pengaruh
ibu bapa media massa
• Persekitaran
Kekurangan perhatian
dalam masyarakat
11.3 Kesan Jenayah Kanak-kanak

i-THINK Peta Pokok
Kesan Jenayah Kanak-kanak
Diri Keluarga Masyarakat Negara
Menjejaskan Meruntuhkan Menggugat Menjatuhkan

masa hadapan rumah tangga kesejahteraan maruah negara
hidup
LAMAN WEB

N11

Unit 12: Kebebasan Bersuara Menjamin Kemakmuran Negara
12.1 Keperluan Batasan dalam Kebebasan Bersuara
1 Batasan dalam kebebasan bersuara sangat penting dijaga supaya dapat
menjaga keselamatan dan ketenteraman sesebuah negara.
2 Antara kepentingan batasan dalam kebebasan bersuara ialah:
(a) Mengelakkan perselisihan faham antara kaum.
Laman Web
Cadangan Nilai
(b) Memelihara dan menjaga ketenteraman awam.
(c) Mengekalkan keharmonian dan keamanan negara. • Kebebasan –
(d) Memupuk perpaduan dalam kalangan rakyat. • Keberanian –
(e) Menghindari perbuatan tuduhan fitnah. • Patriotisme –
(f) Membawa ke arah kemakmuran dan kemajuan negara. • Bertanggungjawab –
(g) Mengelakkan prasangka dan provokasi. • Rasional –
12.2 Cara Menyuarakan Pendapat Mengikut Saluran yang Betul

LAMAN WEB

Mengadakan com/2018/12/unit-12.html untuk
perbincangan secara maklumat tambahan Unit 12.
berhemah Untuk tujuan pembelajaran
Menulis surat Cara Memasukkan borang

rasmi kepada Menyuarakan maklum balas di
pihak berkuasa Pendapat dalam peti cadangan
Menghantar
aduan kepada Biro
Pengaduan Awam
12.3 Kesan Penyalahgunaan Hak Kebebasan Bersuara

1 Menimbulkan suasana huru-hara
2 Mewujudkan perasaan prasangka
3 Menjejaskan kestabilan politik
4 Menjatuhkan imej negara
5 Menimbulkan amalan gaya hidup yang tidak sihat
6 Menggugat keamanan negara
7 Mencetuskan pergaduhan antara kaum
8 Mengakibatkan prasangka dan provokasi
N12

Unit 13: Amalan Tradisi Masyarakat Majmuk
13.1 Contoh Tradisi yang Diamalkan Masyarakat
Majmuk
1 Rakyat Malaysia terdiri daripada pelbagai kaum, agama, budaya dan Cadangan Nilai
bahasa sebagai satu masyarakat majmuk yang harmoni.
2 Tradisi masyarakat majmuk telah dijadikan identiti dan keunikan negara
Laman Web
• Harga diri –
Malaysia. • Hormat –
3 Setiap anggota masyarakat memainkan peranan yang penting untuk • Kerjasama –
mengekalkan tradisi dalam masyarakat majmuk. • Kesederhanaan –
4 Amalan saling mengunjungi merupakan budaya yang wajib diamalkan • Toleransi –
agar dapat merapatkan ikatan silaturahim dalam kalangan masyarakat.
5 Tradisi rumah terbuka sempena perayaan penting untuk mengukuhkan
perpaduan dan persefahaman dalam pelbagai kaum.
i-THINK Peta Pokok
Amalan Tradisi Masyarakat Majmuk
Saling membantu Bergotong-royong Menyambut perayaan Saling menziarahi

dan bekerjasama kaum lain
13.2 Kepentingan Tradisi dalam Masyarakat

1 Menjadi identiti masyarakat majmuk
2 Mengukuhkan perpaduan antara kaum
3 Menyumbang kepada keamanan negara
4 Mengenali kepelbagaian adat tradisi
5 Menghindari konflik budaya dan sosial
13.3 Kesan Pengabaian Tradisi

dalam Masyarakat Majmuk
1 Meminggirkan sikap bekerjasama
2 Mengasingkan diri daripada dunia
3 Menghilangkan identiti bangsa dan negara
4 Menjejaskan amalan hidup bersama
5 Menggugat perpaduan negara
6 Mencetuskan perselisihan faham
7 Merenggangkan hubungan kejiranan
Masyarakat majmuk di Malaysia
LAMAN WEB

N13

Unit 14: Peraturan Asas dalam Undang-undang Kemanusiaan
Antarabangsa
14.1 Peraturan Asas dalam Undang-undang Kemanusiaan Antarabangsa
1 Undang-undang Kemanusiaan Antarabangsa
(UUKA) dikenali sebagai Undang-undang Perang Cadangan Nilai
atau Undang-undang Konflik Bersenjata.
2 Undang-undang ini bertujuan untuk memberikan • Bertanggungjawab –
perlindungan kepada mangsa peperangan • Hormat –
terutama orang awam dan tentera yang mengalami • Kebebasan –
penderitaan. • Keberanian –
• Rasional –
i-THINK Peta Pokok
Undang-undang Kemanusiaan Antarabangsa (UUKA)
Asas kepentingan Asas kemanusiana Asas adab

ketenteraan peperangan
14.2 Peraturan Asas dalam Undang-undang Kemanusiaan Antarabangsa
Dilarang membuat
serangan atau
menggunakan
senjata yang boleh
memusnahkan orang
awam atau harta benda
awam
Melindungi, Dilarang membunuh

menghormati dan orang awam, kombatan
Peraturan
memberikan bantuan yang cedera dan
Asas dalam
kepada petugas dan sakit serta tawanan
Undang-undang
kemudahan perubatan perang. Mereka perlu
Kemanusiaan
tentera dan awam diberi perlindungan
seperti hospital, klinik dan dilayan secara
dan ambulans berperikemanusiaan
Sebarang serangan
hendaklah terhad kepada
kombatan senjata dan
tentera sahaja
N14

14.3 Kepentingan Pengekalan Undang-undang
Kemanusiaan Antarabangsa
1 Menjaga dan melindungi keselamatan masyarakat LAMAN WEB
2 Memastikan kanak-kanak membesar dalam suasana yang ceria Imbas Kod QR atau layari
3 Mengukuhkan hubungan yang baik dengan negara lain https://limbeebee.blogspot.
4 Mengekalkan ketamadunan dan warisan negara com/2018/12/unit-14.html untuk
5 Meningkatkan pembangunan negara secara terancang
Laman Web
14.4 Contoh Pencabulan Undang-undang Kemanusiaan Antarabangsa
Menyeksa dan membunuh orang awam, tentera yang

cedera dan tawanan perang
Membuat serangan terhadap bangunan awam
Merosakkan alam semula jadi

Contoh Pencabulan
Undang-undang
Menyerang petugas hospital dan ambulans
Kemanusiaan
Antarabangsa
Membunuh kanak-kanak dan orang tua
Menggunakan senjata terlarang seperti bom kimia
Menghalang pesakit daripada mendapatkan kemudahan

perubatan
14.5 Kesan Pengabaian Undang-undang Kemanusiaan Antarabangsa

1 Memusnahkan alam sekitar
2 Menjejaskan ekonomi negara
3 Meruntuhkan institusi kekeluargaan
4 Menyebabkan konflik berterusan
5 Mengakibatkan kehilangan nyawa
Antara kesan pengabaian undang-undang kemanusiaan manusia
N15

Takrif 18 Nilai
Kepercayaan kepada Tuhan (信奉上苍)
Keyakinan wujudnya Tuhan sebagai pencipta alam dan mematuhi segala ajaran berlandaskan pegangan agama
atau kepercayaan masing-masing selaras dengan prinsip Rukun Negara.
Bertanggungjawab (负责任)
Kesanggupan diri seseorang untuk memikul dan melaksanakan tugas serta kewajipan dengan sempurna.
Berdikari (自立)
Kebolehan dan kesanggupan melakukan sesuatu tanpa bergantung kepada orang lain.
Harga diri (自尊)

Berupaya menjaga maruah diri.
Kerajinan (勤勉)
Usaha yang berterusan, bersungguh-sungguh dan berdedikasi dalam melakukan sesuatu.
Berterima kasih (感谢)

Perasaan dan perlakuan untuk menunjukkan pengiktirafan dan penghargaan.
Patriotisme (爱国)
Bangga dan taat setia kepada raja dan negara.
Kebebasan (自由)
Bebas melakukan sesuatu dengan tertakluk kepada peraturan dan undang-undang.
Keberanian (勇敢)
Kesanggupan menghadapi cabaran dengan yakin dan tabah.
Kejujuran (诚实)
Bercakap benar, bersikap amanah dan ikhlas dalam setiap perlakuan.
Rasional (理性)
Boleh berfikir berdasarkan alasan atau bukti yang nyata dan dapat mengambil tindakan yang wajar.
Baik hati (善良)

Kepekaan terhadap keperluan dan kebajikan diri dan orang lain dengan memberikan bantuan serta sokongan moral
secara ikhlas.
Hemah tinggi (崇高的品德)

Beradab sopan dan berbudi pekerti mulia.
Hormat (尊重)
Menghargai dan memuliakan seseorang serta menghormati peraturan institusi sosial.
Kasih sayang (仁爱)

Kepekaan dan perasaan cinta yang lahir daripada hati yang ikhlas.
Kerjasama (合作)
Melakukan sesuatu bersama-sama untuk kebaikan semua.
Kesederhanaan (中庸)
Bersikap tidak keterlaluan dalam membuat pertimbangan atau perlakuan tanpa mengabaikan kepentingan diri dan
orang lain.
Toleransi (礼让)
Bertolak ansur, sabar dan mengawal diri demi kesejahteraan hidup diri dan orang lain.
N16

Kandungan
Kandungan
Nota Ekspres N1 – N16
Unit 1 Pilihan Bermoral Pilihan Saya 1–4
Unit 2 Anugerah Alam Ciptaan Tuhan 5–8
Unit 3 Kebestarian Diri 9 – 12
Unit 4 Amalan Tradisi Kekeluargaan Khazanah Kita 13 – 16
Unit 5 Konflik dalam Adab Persahabatan 17 – 20
Unit 6 Hidup Bersatu Padu Menjana Kesejahteraan 21 – 24
Unit 7 Kualiti Perkhidmatan Awam Aspirasi Pembangunan Negara 25 – 28
Ujian Pertengahan Sesi Akademik 29 – 36
Unit 8 Bumi Hijau Bumi Kita 37 – 40
Unit 9 Tanggungjawab Sosial Tanggungjawab Bersama 41 – 45
Unit 10 Hidup Beradab Cerminan Diri 46 – 50
Unit 11 Hindari Jenayah Kanak-kanak 51 – 56
Unit 12 Kebebasan Bersuara Menjamin Kemakmuran Negara 57 – 59
Unit 13 Amalan Tradisi Masyarakat Majmuk 60 – 65
Unit 14 Kemanusiaan Asas Kemoralan 66 – 69
Ujian Akhir Sesi Akademik 70 – 78
Panduan Penggunaan Buku P1 – P2

Rekod Prestasi Murid P3 – P7
Modul Literasi dan Amali Sivik P8 – P12
Imbas Kod QR untuk muat turun
• Rekod Prestasi Murid
Tkt3 Conq PMoral Kandungan.indd 2 16/11/2022 9:28:21 AM

Unit
e-RPH
Pilihan Bermoral Pilihan Saya
1 JAWAPAN
A Lengkapkan ciri pilihan bermoral yang berikut. SP 1.1.1 TP 1
1 Bertingkah laku baik, benar dan

patut
kebaikan 2 Mematuhi peraturan dan

3 Membuat Ciri Pilihan
kepada diri dan orang lain undang-undang
Bermoral
agama
3 Mematuhi ajaran
dan kepercayaan
B Senaraikan keperluan membuat pilihan bermoral dalam kehidupan harian. SP 1.1.2 TP 2
i-THINK Peta Pokok
Keperluan Pilihan Bermoral
1 [Apa] Jaga imej diri dan 2 [Apa] Dihormati masyarakat 3 [Apa] Menjamin masa
keluarga depan yang cerah
4 [Apa] Meningkatkan 5 [Apa] Memupuk perpaduan

keyakinan diri dan keharmonian
1.1

Nyatakan pilihan bermoral yang sesuai berdasarkan situasi yang berikut. SP 1.1.3 TP 3
1 Rakan Adam mengajaknya melepak di kafe siber selepas tamat sesi persekolahan. Adam dalam dilema kerana
ibunya berpesan supaya dia balik awal.
Pilihan bermoral: Menolak pelawaan rakan dengan bersopan

Aktiviti PAK-21
2 Abang anda berminat belajar dalam jurusan Sastera. Namun, ibu bapa anda mengharapkannya mengambil
jurusan Sains.
Pilihan bermoral: Berbincang dan berterus terang dengan ibu bapa
3 Ibu bapa anda mengajak anda pergi melancong pada cuti sekolah nanti. Namun, anda bercadang untuk
mengikuti perkhemahan pengakap di peringkat daerah.
Pilihan bermoral: Menyatakan niat anda dan berharap akan mendapat izin ibu bapa
4 Lee Ming berada dalam dilema kerana dia ingin melangsungkan perkahwinannya mengikut gaya moden.
Namun, ibunya bertegas agar dia melakukannya mengikut cara tradisional.
Pilihan bermoral: Mengikut kehendak ibu demi kesejahteraan bersama
5 Jiran anda sering memasang radio dengan kuat walaupun telah larut malam. Keadaan ini telah mengganggu
anda sekeluarga untuk menonton televisyen dan berehat.
Pilihan
(Terima bermoral:
mana-mana Menegur
jawapan yangjiran secara berhemah
munasabah)
AKTIVITI Shadow

2 Setiap kumpulan terdiri daripada lima orang murid.
3 Ahli-ahli kumpulan diminta menulis jawapan pada sehelai kertas dalam masa yang telah ditetapkan.
Tajuk: Keperluan membuat pilihan bermoral dalam kehidupan
4 Semua ahli kumpulan diarahkan untuk menunjukkan jawapan dengan serentak.
5 Setiap ahli kumpulan diberi peluang untuk membetulkan dan mengukuhkan jawapan rakan.

Nyatakan kepentingan mempertahankan pilihan bermoral serta kesan pengabaiannya. SP 1.1.4 TP 4 KBAT Menilai
1 [Mengapa] Menghayati nilai-nilai 2 [Mengapa] Wujudkan hubungan

TA
murni yang baik
Kepentingan
Pilihan Bermoral
3 [Mengapa] Mengekalkan 4 [Mengapa] Keharmonian dan

kesejahteraan hidup kedamaian tercapai
Kesan
Pengabaian
1 [Apa] Menjejaskan masa hadapan 3 [Apa] Terjerumus dalam jenayah

sosial
2 [Apa] Imej diri dan keluarga tergugat

1.1
Jawab soalan yang berikut berdasarkan situasi yang diberi. SP 1.1.5 SP 1.1.6 TP 5 TP 6 KBAT Menganalisis
Weena berada dalam dilema kerana rakan baiknya, Juleka

telah bertukar sekolah kerana mengikuti kedua-dua
ibu ayahnya yang berpindah ke Kuala Lumpur. Weena
berasa sunyi kerana kehilangan rakan baik yang banyak
menolongnya. Walaupun ada rakan-rakan yang lain,
namun dia berasakan mereka tidak sama dengan Juleka.
Justeru, dia sering termenung dan hilang fokus dalam
pelajaran.
1 Sekiranya anda sahabat Weena, apakah perasaan anda melihat situasinya?

F1 Sedih
H1 Weena gagal mengawal emosinya sehingga boleh menjejaskan pelajaran
2 Jika anda Weena, apakah pilihan bermoral yang akan anda lakukan?
H1 Mendekatkan diri dengan Tuhan dan sering berdoa untuk kebaikan bersama
H2 Mendapatkan bantuan kaunseling daripada guru
3 Sekiranya Weena terus bersikap sedemikian, apakah kesan terhadap dirinya?

H1 Masa hadapannya akan terjejas jika dia terus mengabaikan pelajarannya
H2 Mudah terjebak dalam gejala negatif apabila tidak boleh mengawal emosinya
4 Nyatakan dua nilai yang perlu diamalkan oleh Weena dalam kehidupannya?
N1 Rasional
N2 Bertanggungjawab
1.1
TAHAP PENGUASAAN YANG DICAPAI 1 2 3 4 5 6

Ulasan: ........................................................................................................................................................Tandatangan Guru: ............................................. Tarikh: .................................

Unit
e-RPH
Anugerah Alam Ciptaan Tuhan
2 JAWAPAN
Buku Teks: Halaman 20 –21
Namakan contoh anugerah alam ciptaan Tuhan yang berikut. SP 2.1.1 TP 1
1 2
Flora Fauna
3 4
Air terjun Banjaran gunung
5 6
Buah-buahan Serangga

A Nyatakan kepentingan hargai alam ciptaan Tuhan. SP 2.1.2 TP 2 TP 3
Kepentingan Hargai Alam Ciptaan Tuhan
1 [Mengapa] Sumber 5 [Mengapa] Habitat pelbagai

pendapatan negara flora dan fauna
Aktiviti PAK-21
2 [Mengapa] Menjadi sumber 4 [Mengapa] Membekalkan

makanan dan perubatan sumber tenaga
3 [Mengapa] Menjadi
kawasan tadahan air
B Jelaskan akibat atau kesan pengabaian daripada aktiviti yang berikut. SP 2.1.3 TP 4
i-THINK Peta Pelbagai Alir
Sebab Akibat
Penerokaan tanah secara tidak 1 [Apa] Tanah runtuh dan hakisan

terancang tanah
Kegiatan pembalakan haram 2 [Apa] Kepupusan flora dan

fauna
Aktiviti yang
Pembuangan sisa toksik ke dalam 3 [Apa] Menjejaskan
Merosakkan
sungai keseimbangan ekosistem
Alam Sekitar
Pembebasan asap kilang atau 4 [Apa] Pemanasan global

kenderaan
Pembakaran ladang secara 5 [Apa] Kesan rumah hijau/

terbuka gangguan pernafasan
2.1
Belum Menguasai : TP 2 TP 3 TP 4 Menguasai : TP 2 TP 3 TP 4

Berdasarkan ilustrasi di bawah, jawab soalan yang berikut. SP 2.1.4 SP 2.1.5 TP 4 TP 5 KBAT Menilai
Aktiviti PIB
1 Apakah perasaan anda apabila melihat gambar di atas? Berikan ulasan anda.
F1 Sedih/Kecewa
H1 Sikap manusia yang tidak bertanggungjawab mencemarkan alam
H2 Mengakibatkan kemusnahan ekosistem
2 Manusia diberikan amanah oleh Tuhan bagi menjaga alam sekitar. Jelaskan pernyataan tersebut.
H1 Manusia mempunyai tanggungjawab memelihara dan memulihara alam.
H2 Kita perlu mengurus alam dengan cekap.
H3 Kita perlu membuat perancangan yang teliti sebelum melaksanakan sesuatu aktiviti.
3 Senaraikan tiga aktiviti manusia yang boleh merosakkan alam sekitar.

H1 Perburuan haram
H2 Aktiviti pembalakan haram
H3 Membuang sisa buangan sampah ke dalam sungai/laut
4 Jelaskan dua kepentingan alam sekitar terhadap manusia.

F1 Menjana pendapatan negara/H1 Merancakkan sektor pelancongan
F2 Menjadi sumber makanan dan ubatan /H2 Membekalkan pelbagai sumber sayuran dan herba
Mengajak ibu bapa dan anggota keluarga untuk menjalankan aktiviti gotong-royong dan menjaga kebersihan persekitaran.
2.2

Berdasarkan ilustrasi di bawah, terangkan langkah-langkah yang patut kita amalkan untuk menghargai anugerah
alam ciptaan Tuhan dalam kehidupan seharian. SP 2.1.6 TP 6
1 2
Aktiviti PAK-21
Langkah-langkah mengatasi: Langkah-langkah mengatasi:
(a) [Bagaimana] Mengurangkan penggunaan racun (a) [Bagaimana] Membuang sampah sarap di dalam
serangga yang mengandungi bahan kimia tong sampah yang disediakan
(b) [Bagaimana] Mengurangkan penggunaan (b) [Bagaimana] Mengadakan aktiviti gotong-royong

pendingin hawa yang membebaskan untuk membersihkan sungai
kluoroflurokarbon (CFC)
3 4
Langkah-langkah mengatasi: Langkah-langkah mengatasi:
(a) [Bagaimana] Mengelakkan pembakaran secara (a) [Bagaimana] Menanam semula pokok-pokok
terbuka yang mengakibatkan pencemaran udara atau tumbuhan hijau di kawasan bukit dan cerun
bukit
(b) [Bagaimana] Melaporkan sebarang kes (b) [Bagaimana] Melaporkan sebarang kegiatan
pembakaran secara terbuka kepada pihak berkuasa pembalakan haram dan penebangan hutan tanpa
kawalan kepada pihak berkuasa


Unit
e-RPH
Kebestarian Diri
3 JAWAPAN
2.2 Kebestarian Diri
Lengkapkan peta pemikiran di bawah. SP 2.2.1 TP 1
i-THINK Peta Buih
Aktiviti PAK-21
[Apa] Berdisiplin
[Apa] Berdaya [Apa] Matang

tahan
Ciri
Kebestarian
Diri
[Apa] Aktif [Apa] Bijak
[Apa]
Bertanggungjawab
AKTIVITI The Coins

2 Setiap kumpulan diberi nama masing-masing.
3 Soalan tentang ciri kebestarian diri akan ditanya oleh guru.
• Maksud kebestarian diri
• Ciri-ciri kebestarian diri
• Kepentingan memiliki kebestarian diri
4 Murid yang menjawab soalan tentang ciri kebestarian diri akan diberikan duit syiling sebagai token.
5 Kumpulan yang mempunyai token yang paling banyak akan diberi pujian.

Lengkapkan kepentingan kebestarian diri dalam peta pemikiran yang berikut. SP 2.2.2 TP 2
i-THINK Peta Dakap
1 Matlamat hidup tercapai
Berpandangan jauh
2 Memperoleh kesenangan hidup
3 Tidak terburu-buru dalam tindakan
Rasional
4 Berfikiran matang
5 Berjaya dalam kehidupan
Kepentingan
Berkeyakinan Diri 6 Berani untuk mencuba
Kebestarian Diri
7 Kerja tidak tertangguh
Berdisiplin
8 Mempunyai jati diri yang positif
9 Dihormati masyarakat
Berakhlak Mulia
10 Dapat menjaga imej diri
10

A Huraikan keperluan berilmu pengetahuan dengan budi pekerti mulia dalam membentuk kebestarian diri.
SP 2.2.3 TP 3
i-THINK Peta Pokok

Keperluan Berilmu dengan Budi Pekerti Mulia
Ilmu pengetahuan Budi pekerti
Mempunyai ilmu dan kemahiran Menjaga harga diri
Memberikan idea yang bernas Mempunyai perasaan bersyukur
Aktiviti PIB
B Jelaskan kebaikan berilmu pengetahuan dengan budi pekerti mulia dalam meningkatkan kebestarian diri.
SP 2.2.3 TP 4
Kebaikan Berilmu Pengetahuan dengan Budi Pekerti Mulia
1 [Apa] Menghadapi cabaran hidup 4 [Apa] Menghadapi kegagalan dengan
dengan cekal hati terbuka
2 [Apa] Mengawal emosi diri dengan 3 [Apa] Mencapai kejayaan dengan
bijak gigih
Pelibatan Ibu Bapa
Mendapatkan nasihat dan tunjuk ajar daripada ibu bapa tentang cara untuk memupuk kebestarian diri supaya dipandang tinggi dalam masyarakat.
2.2
11

Buku Teks: Halaman 39– 42
Jelaskan kesan amalan disiplin diri dalam membentuk kebestarian diri. SP 2.2.5 SP 2.2.6 TP 5 TP 6
1
Menyiapkan tugasan tanpa menangguhkan kerja
(a) Kerja dapat diselesaikan tepat masanya
(b) Kualiti kerja terjamin
2
Sentiasa komited dalam tugasan yang dilaksanakan
(a) Mendapat kerpercayaan daripada orang lain
(b) Imej diri dan keluarga terpelihara
3
Matang dan tidak terburu-buru dalam melakukan sesuatu keputusan
(a) Mengelakkan ketegangan hubungan
(b) Keputusan yang dibuat adalah yang terbaik
4
Membazir dan membuang masa dengan perkara yang tidak berfaedah
(c) Kerap kali gagal dalam melaksanakan tugas
(d) Ketinggalan dan kerap gagal dalam kehidupan
2.2

12

Unit Amalan Tradisi Kekeluargaan Khazanah
e-RPH
4 Kita JAWAPAN
2.3 Mengekalkan Amalan Tradisi Kekeluargaan dalam Sesuatu Kaum
Isi tempat kosong berdasarkan pilihan jawapan yang diberikan. SP 2.3.1 TP 1
jambul Sadanggu menindik Iban
Aktiviti PAK-21
menjamu selera simbolik jahat hormat
1 Dalam masyarakat Cina, amalan menjamu selera bersama-sama anggota keluarga pada malam sebelum
Tahun Baharu Cina diadakan sebagai tanda pertemuan semula.
2 Amalan mencukur jambul dalam masyarakat Melayu dilakukan pada hari ketujuh selepas
kelahiran bayi dilakukan bagi memastikan rambut baharu dapat tumbuh dengan lebih sihat.
3 Sebagai identiti etnik, masyarakat Kayan, Kelabit dan Kenyah menindik telinga sehingga cuping
telinga menjadi lanjut.
4 Amalam tradisi kekeluargaan kaum Melayu yang mencium tangan orang yang lebih tua ketika bersalaman bertujuan
untuk menunjukkan perasaan hormat .
5 Kaum Bidayuh menyelitkan daun lalang di telinga ketika menempuh hujan panas untuk menghalau roh
jahat .
6 Upacara Sadanggu diadakan bagi meraikan anak gadis yang cukup umur dalam masyarakat India.
7 Masyarakat Iban mengadakan upacara menyemah tanah semasa membuka petempatan

baharu.
8 Apabila berpindah ke rumah baharu, kaum India mendidihkan susu sehingga melimpah keluar dari periuk di atas
dapur baharu sebagai simbolik rezeki yang melimpah ruah.
AKTIVITI Rolly Robin
1 Murid secara berpasangan bergilir-gilir memberikan idea dan respons tentang tajuk yang diberi secara lisan.
Tajuk: Contoh amalan tradisi kekeluargaan dalam sesuatu kaum
2 Murid yang banyak memberikan idea akan diberi pujian.
13

Ilustrasi di bawah menunjukkan amalan tradisi kekeluargaan di Malaysia.

Aktiviti PAK-21
Berdasarkan ilustrasi tersebut, terangkan kepentingan mengekalkan amalan tradisi kekeluargaan sesuatu kaum.
SP 2.3.2 TP 2
1 [Mengapa] Memupuk semangat kekitaan sesama anggota keluarga
2 [Mengapa] Mewujudkan suasana harmoni dan tenteram dalam keluarga
3 [Mengapa] Merapatkan jurang generasi tua dengan generasi muda
4 [Mengapa] Mengeratkan hubungan antara anggota keluarga
5 [Mengapa] Mewarisi tradisi kekeluargaan daripada generasi kepada generasi
6 [Mengapa] Mengekalkan dan meneruskan identiti kekeluargaan supaya diwarisi
AKTIVITI Peta i-Think
1 Murid menggunakan peta i-THINK yang bersesuaian untuk menjana idea.

Tajuk: Kepentingan mengekalkan amalan tradisi kekeluargaan sesuatu kaum
2 Murid yang terpilih mempersembahkan hasil kerja tersebut di hadapan kelas.
14

A Berdasarkan ilustrasi, nyatakan keistimewaan amalan tradisi kekeluargaan ketika menyambut Hari Gawai.
SP 2.3.3 TP 3
2 [Apa] Tradisi bermain alat kesenian dan muzik

1 [Apa] Tradisi menghormati Tuai Rumah tradisional
3 [Apa] Tradisi mengadakan jamuan di ruai 4 [Apa] Tradisi mempersembahkan tarian
B Jelaskan langkah bagi mengekalkan kesinambungan amalan tradisi kesan daripada pengabaian tradisi
kekeluargaan. SP 2.3.4 TP 4
Kesan Pengabaian Tradisi Kekeluargaan Langkah bagi Mengekalkan Kesinambungan Amalan Tradisi
1 Hilangnya tradisi kekeluargaan sesuatu [Bagaimana] Mendidik generasi muda untuk menghargai tradisi
kaum kekeluargaan kaum
2 Hubungan sesama kaum semakin [Bagaimana] Memperkenalkan kepada rakan yang berlainan kaum tradisi
renggang kekeluargaan kaum masing-masing
3 Kecelaruan identiti dalam kalangan [Bagaimana] Mempraktikkan sesuatu amalan tradisi kekeluargaan dalam
remaja kehidupan seharian
[Bagaimana] Melibatkan diri dalam kebudayaan bagi mempromosikan

4 Jati diri generasi akan datang akan hilang
tradisi kekeluargaan kaum masing-masing
2.3
15

Berdasarkan ilustrasi di bawah, jawab soalan yang berikut. SP 2.3.5 SP 2.3.6 TP 5 TP 6
Makan beralaskan daun pisang Majlis perkahwinan
Menggaul yee sang
1 Nyatakan contoh amalan tradisi kekeluargaan anda.
(a) H1 Saya memakai baju yang berwarna merah semasa menyambut Tahun Baharu Cina.
(b) H2 Saya membantu ibu untuk menyediakan tang yuan semasa perayaan Dong Zhi.
(c) H3 Saya makan bersama-sama anggota keluarga pada malam sebelum Tahun Baharu Cina.
2 Apakah perasaan anda apabila mengamalkan tradisi kekeluargaan bersama-sama anggota keluarga?
KBAT Menilai
H1 Saya berasa gembira dan bangga apabila mengamalkan tradisi kekeluargaan bersama-sama anggota keluarga.
3 Pada pendapat anda, mengapakah tradisi kekeluargaan penting untuk diamalkan dan dikekalkan?
KBAT Menilai
H1 Kita perlu mengamalkan dan mengekalkan tradisi kekeluargaan supaya dapat meneruskan identiti kekeluargaan dan
mengeratkan hubungan antara anggota keluarga.
H2 Selain itu, tradisi kekeluargaan juga menyumbang ke arah pembentukan masyarakat yang harmoni dan bersepadu.
2.3

16

Unit
e-RPH
Konflik dalam Adab Persahabatan
5 JAWAPAN
2.4 Konflik dalam Adab Persahabatan
Nyatakan jenis konflik dalam persahabatan. SP 2.4.1 TP 1
Rakan Buku teks
Aktiviti PAK-21
[Apa] Konflik gender [Apa] Konflik bahasa
Jenis Konflik
[Apa] Konflik integriti dalam [Apa] Konflik personaliti
Persahabatan
[Apa] Konflik status [Apa] Konflik etnik,
agama dan budaya
Majalah Internet
AKTIVITI Team Interview

2 Setiap kumpulan terdiri daripada sekurang-kurangnya lima orang murid.
3 Murid berdiri dalam kumpulan masing-masing sambil saling bertanyakan jenis konflik dalam persahabatan berserta contoh.
17

Berdasarkan cara penyelesaian konflik dalam persahabatan yang berikut, nyatakan kepentingannya.
SP 2.4.2 SP 2.4.3 TP 2 TP 3
Kepentingan
Menerima budaya dan Wujudkan hubungan yang harmoni dalam

latar belakang sahabat persahabatan
Bertolak ansur Hubungan persahabatan yang berkekalan
Wujudkan perasaan
Mengeratkan hubungan persahabatan
timbang rasa dan empati
Cara
Menyelesaikan
Konflik
Menerima kelebihan dan

Mengelakkan tekanan perasaan
kekurangan sahabat
Meningkatkan kemahiran
Menghindari perselisihan faham
berkomunikasi
Membuat perundingan Menghindari campur tangan orang lain
2.4
18

A Nyatakan kesan penyelesaian konflik dalam persahabatan. SP 2.4.4 TP 4
Kesan Penyelesaian Konflik

dalam Persahabatan
1 [Apa] Meningkatkan 4 [Apa] Meningkatkan

motivasi dalam motivasi dalam menghadapi
menghadapi cabaran yang cabaran yang akan datang
akan datang
2 [Apa] Membantu perbaik 3 [Apa] Dapat mengenali diri

tahap toleransi dan kejujuran dan sikap sahabat dengan lebih
antara sahabat mendalam.
B Berdasarkan ilustrasi di bawah, jelaskan perasaan anda sekiranya dapat menyelesaikan konflik yang berlaku
antara anda dengan rakan anda. SP 2.4.4 TP 4 KBAT Mengaplikasi
1 [Bagaimana] Bersyukur 2 [Bagaimana] Bangga

dapat hindari konflik dalam mendapat sahabat yang sentiasa
persahabatan bersama menghadapi sebarang
masalah
3 [Bagaimana] Gembira dapat 4 [Bagaimana] Tenang kerana

menyelesaikan konflik dalam ikatan persahabatan kembali
persahabatan dengan berkesan terjalin tanpa prasangka
19

Ilustrasi di bawah menunjukkan antara konflik persahabatan yang berlaku dalam kehidupan seharian.
SP 2.4.5 SP 2.4.6 TP 5 TP 6
Aktiviti PAK-21
Berdasarkan ilustrasi tersebut, terangkan cara anda menyelesaikan konflik persahabatan. TP 5
1 [Bagaimana] Saya akan cuba memahami pendirian sahabat.
2 [Bagaimana] Saya akan sedia mendengar luahan dan perasaan sahabat.
3 [Bagaimana] Saya akan bersabar untuk menghadapi konflik persahabatan.
4 [Bagaimana] Saya akan menerima perbezaan idea dan pandangan sahabat.
5 [Bagaimana] Saya akan mengesan dan mengenal pasti punca konflik tercetus.
6 [Bagaimana] Saya akan mewujudkan persefahaman untuk menyelesaikan konflik.
7 [Bagaimana] Saya akan meningkatkan keyakinan diri dan kepercayaan terhadap sahabat.
9 [Bagaimana] Saya akan bersemuka dengan sahabat yang menghadapi konflik dengan hati terbuka.
AKTIVITI Sticky-Note Storm

3 Setiap kumpulan akan diberi sebuah meja dan sticky note.
4 Murid diberi tajuk.
Tajuk: Cara menyelesaikan konflik dalam persahabatan
5 Setiap ahli kumpulan wajib menulis jawapan di atas sticky note.
6 Sekeping sticky note hanya boleh menulis satu jawapan sahaja.
7 Sticky note tersebut perlu dilekatkan pada permukaan meja.
8 Meja yang penuh dengan sticky note dikira sebagai pemenang.
2.4

20

Unit Hidup Bersatu Padu Menjana
e-RPH
6 Kesejahteraan JAWAPAN
3.1 Hidup Bersatu dalam Kepelbagaian Agama, Bangsa, Budaya dan Bahasa
Berdasarkan ilustrasi di bawah, nyatakan contoh amalan hidup bersatu padu dalam kepelbagaian agama, bangsa,
budaya dan bahasa. SP 3.1.1 TP 1
1 2
Rumah terbuka Hari keluarga
3 4
Gotong-royong Program Rukun Tetangga
5 6
Program Sukaneka Hari Kebangsaan
21

Huraikan cara hidup bersatu padu dalam kepelbagaian agama, bangsa, budaya dan bahasa. SP 3.1.2 TP 2
1 [Bagaimana] Menerima, menghormati dan mengurus kepelbagaian agama,

bangsa, budaya dan bahasa
2 [Bagaimana] Memahami dan menghayati prinsip Rukun Negara yang dijadikan

Aktiviti PAK-21
sebagai panduan dalam kehidupan
Cara Hidup Bersatu Padu

dalam Kepelbagaian
Agama, Bangsa, Budaya dan 3 [Bagaimana] Menjaga dan menghormati sensitiviti pelbagai kaum dan bangsa
Bahasa demi menjamin perpaduan
Aktiviti PIB
4 [Bagaimana] Mengenali dan mengambil tahu pantang larang, adat resam,

budaya, agama dan bahasa yang berlainan daripada pelbagai kaum demi kedamaian
5 [Bagaimana] Melibatkan diri secara aktif dalam aktiviti kemasyarakatan pelbagai

kaum
AKTIVITI Gallery Walk

2 Setiap kumpulan diberi tugasan untuk dibincangkan dan menyiapkan tugasan tersebut dalam bentuk kertas sebak.
Tugasan 1: Cara hidup bersatu padu dalam kepelbagaian agama, bangsa, budaya dan bahasa
Tugasan 2: Amalan hidup bersatu padu dalam kalangan warga sekolah yang berbilang kaum
3 Murid menampal hasil kerja kumpulan pada dinding untuk dibaca oleh kumpulan lain.
4 Murid daripada kumpulan yang berlainan diminta untuk memberikan komen dengan menampal kepingan nota pada hasil kerja tersebut.
Berbincang dengan ibu bapa untuk mengadakan majlis rumah terbuka sempena perayaan ataupun menghadiri rumah terbuka rakan pelbagai
kaum.
22

Terangkan kepentingan amalan hidup bersatu padu dalam kepelbagaian agama, bangsa, budaya dan bahasa.
SP 3.1.3 TP 3 TP 4
1
[Mengapa] Menjamin kesejahteraan dan keharmonian masyarakat
Kepentingan
[Apa] Mengamalkan sikap toleransi dan saling bekerjasama dalam kehidupan seharian
Contoh
[Mengapa] Mengukuhkan dan mengekalkan kestabilan ekonomi negara

Kepentingan
[Apa] Menarik pelabur asing untuk membangunkan negara melalui pengaliran masuk mata
Contoh
wang asing
3
[Mengapa] Meningkatkan imej dan memajukan sektor pelancongan negara
Kepentingan
[Apa] Mempunyai pelbagai makanan tradisional yang sedap dan rumah ibadat yang selesa
Contoh
3.1
23

Berdasarkan ilustrasi di bawah, terangkan cara anda mengamalkan hidup bersatu padu dalam kepelbagaian agama,
bangsa, budaya dan bahasa. SP 3.1.5 SP 3.1.6 TP 5 TP 6
1 Cara:
[Bagaimana] Saya menghadiri sambutan rumah terbuka dengan
memakai pakaian tradisional yang kemas
Kesan:
[Apa] Dapat mengukuhkan hubungan silaturahim pelbagai kaum
2 Cara:
[Bagaimana] Saya menyertai acara perarakan dan perbarisan
sempena sambutan Hari Kemerdekaan
Kesan:
[Apa] Dapat memupuk semangat patriotik dalam kalangan rakyat
3 Cara:
[Bagaimana] Saya menyumbangkan tenaga untuk menjadi
sukarelawan dalam menjayakan Program Citrawarna
Kesan:
[Apa] Dapat memahami dan menghargai budaya pelbagai kaum
4 Cara:
[Bagaimana] Saya akan mengambil bahagian dalam aktiviti program
Bulan Bahasa Kebangsaan
Kesan:
[Apa] Dapat menyatupadukan masyarakat berbilang kaum
3.2

24

Unit Kualiti Perkhidmatan Awam Aspirasi
e-RPH
7 Pembangunan Negara
JAWAPAN
3.2 Perkhidmatan Awan Kebaikan Bersama
A Nyatakan contoh idea baharu bagi meningkatkan kualiti perkhidmatan awam. SP 3.2.1 TP 1
1 [Apa] Menjalankan
pembelajaran secara
telesidang
2 [Apa] Melaporkan
6 [Apa] Membayar aduan tentang
bil perkhidmatan awam perkhidmatan bas secara
secara dalam talian dalam talian
Contoh Idea Baharu bagi
Meningkatkan Kualiti
Perkhidmatan
Awam
5 [Apa] Membuat 3 [Apa] Membaharui
sebarang aduan awam pasport secara atas talian
secara dalam talian
4 [Apa] Membuat
pendaftaran di hospital
dengan sistem biometrik
B Senaraikan kempen yang telah dilaksanakan untuk meningkatkan kualiti perkhidmatan awam di negara kita.
SP 3.2.2 TP 1
1 [Apa] Kempen
Bersih, Cekap dan
Amanah
5 [Apa] Dasar Pandang 2 [Apa] Kempen

ke Timur Kepimpinan melalui
Teladan
4 [Apa] Piagam 3 [Apa] Tonggak 12

Pelanggan
25

Berikan tiga contoh Piagam Pelanggan Jabatan Perkhidmatan Awam (JPA). SP 3.2.2 TP 2
Logo Jabatan Perkhidmatan Awan
1 Membangunkan organisasi perkhidmatan awam yang mantap melalui penyusunan semula struktur organisasi, skim
perkhidmatan dan perjawatan secara berterusan selaras dengan skop tanggungjawab semasa supaya dapat berfungsi dengan
optimum
2 Memastikan pengurusan modal insan yang terbaik bertujuan meningkatkan keberkesanan dan kecekapan setiap anggota
Perkhidmatan Awam melalui pembangunan dan perkembangan dalam segala sistem dan amalan terkini
3 Membangunkan sumber manusia melalui pendekatan psikologi dan kaunseling serta latihan kepada anggota Perkhidmatan
Awam secara efektif dan efisien berteraskan prinsip, etika dan piawaian amalan yang ditetapkan
3.2
Belum Menguasai : TP 2 Menguasai : TP 2
26

A Tanda () bagi cara menyuarakan pendapat tentang mutu perkhidmatan awam melalui saluran yang betul.
SP 3.2.3 TP 3
Bil. Pernyataan 
1 Masyarakat harus mengemukakan teguran dan cadangan yang bernas melalui media 
sosial bagi menambah baik mutu perkhidmatan awam.
2 Masyarakat patut membuat aduan dengan menyindir dan menggunakan perkataan yang
kasar di kaunter bergerak supaya dapat meningkatkan kualiti perkhidmatan awam.
3 Masyarakat perlu menghantar komen melalui e-mel yang rasmi bagi meningkatkan 
keberkesanan dan kecekapan penyampaian perkhidmatan awam.
4 Masyarakat wajar memberikan cadangan dan pendapat yang membina melalui peti 
cadangan Biro Pengaduan Awam agar mutu perkhidmatan awam dapat ditingkatkan.
B Nyatakan kesan pengabaian sumbangan perkhidmatan awam kepada pembangunan negara. SP 3.2.4 TP 4
i-THINK Peta Pokok
Kesan Pengabaian Sumbangan

Perkhidmatan Awam kepada
Pembangunan Negara
1 [Apa] Menimbulkan perasaan 2 [Apa] Menjejaskan 3 [Apa] Pelabur asing hilang

tidak puas hati dalam kalangan pembangunan negara keyakinan terhadap negara
rakyat
4 [Apa] Pembaziran masa dan 5 [Apa] Imej negara terjejas

tenaga
3.2
27

Berdasarkan ilustrasi di bawah, bulatkan ‘Ya’ bagi amalan berhemah dan ‘Tidak’ bagi amalan tidak berhemah
semasa menggunakan perkhidmatan awam dalam kehidupan seharian. SP 3.2.5 SP 3.2.6 TP 5 TP 6
1 2
(a) Amalan berhemah: Ya Tidak (a) Amalan berhemah: Ya Tidak

(b) Kesan: (b) Kesan:
(i) Melicin dan mempercepat urusan di kaunter (i) Menimbulkan kesulitan dan menyusahkan
pelanggan pengguna yang memerlukan perkhidmatan
(ii) Mewujudkan suasana yang aman dan harmoni (ii) Membazir masa, tenaga dan kewangan
sesama pegawai dan pelanggan perkhidmatan perubatan kecemasan
3 4
(a) Amalan berhemah: Ya Tidak (a) Amalan berhemah: Ya Tidak

(b) Kesan: (b) Kesan:
(i) Meningkatkan kos perbelanjaan untuk (i) Mengurangkan kos perbelanjaan kerajaan
memperbaiki kerosakan perhentian bas untuk membayar bil elektrik
(ii) Menyusahkan pengguna lain dan menjatuhkan (ii) Memupuk sikap jimat cermat dan melahirkan
imej negara rakyat yang berakhlak mulia
3.2

28

Ujian Pertengahan Sesi Akademik 100
Masa: Dua jam

[100 markah]
Jawab semua soalan.
1 (a) Apakah yang anda faham tentang ciri pilihan bermoral? Tanda (3) pada jawapan yang betul.
Bil Pernyataan 3
(i) Bertutur tanpa mengambil kira perasaan orang lain.
(ii) Bertingkah laku baik, benar dan patut. 3
(iii) Mempunyai sikap yang individualistik.
(iv) Mengikut ajaran agama dan kepercayaan. 3
(v) Membuat keputusan dengan terburu-buru.
(vi) Mematuhi peraturan dan undang-undang. 3
(vii) Mengambil kesempatan terhadap orang lain.
(viii) Mendatangkan kebaikan kepada diri dan orang lain. 3
[4 markah] TP
(b) Pilihan bermoral meliputi tiga domain. Lengkapkan peta pemikiran di bawah.
i-THINK Peta Pokok
Pilihan Bermoral
(i) Penaakulan moral (ii) Perlakuan moral (iii) Emosi moral
[3 markah] TP
(c) Apakah perasaan apabila anda membuat keputusan berdasarkan pilihan bermoral? Berikan alasan anda.
Gembira. Keputusan pilihan bermoral dapat menjamin kesejahteraan hidup dan dipandang tinggi oleh masyarakat.
(Terima mana-mana jawapan yang munasabah) [3 markah] TP
29
Tkt3 Conq PMoral PPT(29-36).indd 29 16/11/2022 9:31:41 AM

2 (a) Nyatakan contoh kurniaan Tuhan berdasarkan gambar yang diberi.
1 2
Gunung Hutan
3 4
Air terjun Pantai
5 6
Harimau Buah tembikai
[6 markah] TP
(b) Apakah kesan pengabaian anugerah alam ciptaan Tuhan?
(i) Pencemaran alam sekitar
(ii) Kerosakan alam sekitar
(iii) Kepupusan flora dan fauna
(iv) Kekurangan sumber tenaga

[4 markah] TP
30

3 Tulis (Y) pada pernyataan yang menunjukkan ciri kebestarian diri dan tulis (T) pada pernyataan yang
tidak menunjukkan ciri kebestarian diri.
(a) Melaksanakan tugasan dengan penuh berwibawa. Y
(b) Menghadiri aktiviti yang mendatangkan manfaat. Y
(c) Memberikan pelbagai alasan apabila menghadapi kegagalan. T
(d) Membuang masa untuk aktiviti yang tidak mendatangkan faedah. T
(e) Mempunyai pemikiran yang kritis dan bersikap inovatif. Y
(f) Menunjukkan penampilan yang positif dan kemas. Y
(g) Membuat keputusan mengikut perasaan sendiri. T
(h) Menjadi remaja yang mengamalkan budaya hedonisme. Y
(i) Menyertai aktiviti lasak untuk membina keyakinan diri. T
(j) Menyelesaikan masalah dengan cara yang kasar. T
[10 markah] TP
4 (a) Lengkapkan rajah di bawah.
Kepentingan Mengekalkan Amalan Tradisi

Kekeluargaan
Mewujudkan suasana yang harmoni dalam

Meneruskan identiti kekeluargaan
keluarga
Merapatkan jurang generasi tua dan generasi Memupuk semangat kekitaan sesama anggota
muda keluarga
Mengeratkan hubungan antara anggota keluarga Mewarisi tradisi kekeluargaan daripada generasi
kepada generasi
(b) Nyatakan kesan sekiranya amalan tradisi kekeluargaan dalam sesuatu kaum diabaikan.
(i) Kehilangan identiti sesuatu kaum
(ii) Kerenggangan hubungan sesama kaum
(iii) Kepupusan amalan tradisi kekeluargaan sesuatu kaum
(iv) Kehilangan alat penyatuan sesuatu kaum

31

5 (a) Berikan maksud konflik persahabatan.
Perselisihan yang berlaku antara seorang sahabat dengan sahabat yang lain. Perselisihan ini termasuklah dari segi idea,
pendapat, kepentingan dan matlamat.
(b) Padankan jawapan yang betul.
Konflik Penerangan Contoh
(i) Konflik etnik, agama dan Amalan bertentangan Amalan dan budaya yang
budaya dengan prinsip berbeza antara satu sama
kejujuran, ketelusan lain
dan kepercayaan dalam
persahabatan
(ii) Konflik status Kedudukan sosial dan Membocorkan rahsia

ekonomi yang berbeza sahabat
(iii) Konflik integriti Perbezaan agama, Menggunakan perkataan

bangsa dan budaya yang kurang sopan kepada
yang berlainan dalam sahabat
persahabatan
(iv) Konflik bahasa Perwatakan dan Menyentuh sahabat yang

personaliti yang tidak berlainan jantina dengan
sama dalam persahabatan sesuka hati
(v) Konflik personaliti Halangan akibat Gaya penampilan diri

perbezaan jantina yang berbeza
(vi) Konflik gender Penggunaan bahasa yang Taraf hidup yang berbeza
tidak beradab dalam antara sahabat
persahabatan
[18 markah] TP
32

6 (a) Padankan contoh yang diberikan dengan cara penyelesaian konflik dalam persahabatan.
Bertolak ansur semasa Memberikan layanan yang Bertolak

Prihatin ansur semasa
terhadap emosi dan
menghadapi konflik sopan menghadapi konflik
perasaan
Mengenali budaya dan adat Mengawal emosi semasa Bersemuka dengan hati yang
resam sahabat bertutur terbuka
Cara Penyelesaian Konflik dalam Persahabatan
(i) Menerima budaya dan latar (ii) Menerima kelebihan dan (iii) Mewujudkan perasaan
belakang sahabat kekurangan sahabat bertimbang rasa
Mengenali budaya dan adat resam Prihatin terhadap emosi dan

Memberikan layanan yang sopan
sahabat perasaan sahabat
(iv) Bertoleransi sesama sahabat (v) Meningkatkan kemahiran (vi) Membuat perundingan
berkomunikasi
Bertolak ansur semasa menghadapi

Mengawal emosi semasa bertutur Bersemuka dengan hati yang terbuka
konflik
[6 markah] TP
(b) Nyatakan kesan penyelesaian konflik dalam persahabatan.
(i) Meningkatkan motivasi dalam menghadapi cabaran akan datang
(ii) Meningkatkan kefahaman tentang diri dan sikap sahabat
Kesan Penyelesaian
Konflik dalam
Persahabatan
(iii) Meningkatkan rasa sensitiviti dan kepekaan dalam hubungan persahabatan
(iv) Meningkatkan sikap toleransi dan kejujuran antara sahabat
33

7 Tanda (3) pada pernyataan yang betul dan (7) pada pernyataan yang salah.
(a)
Amalan hidup bersatu padu telah menyebabkan rakyat Malaysia suka bergaduh dan tidak beradab. 7
Amalan hidup bersatu padu telah menjadikan Malaysia sebuah negara yang aman dan harmoni. 3
(b) Penyertaan pelbagai kaum dalam sambutan Hari Kebangsaan dapat memupuk semangat 3
perpaduan rakyat Malaysia.
Sambutan rumah terbuka oleh pelbagai kaum dapat merenggangkan hubungan masyarakat 7
Malaysia.
(c) Sebagai rakyat, kita perlulah menerima, menghormati dan mengurus kepelbagaian agama, bangsa, 3
budaya dan bahasa.
Sebagai rakyat, kita hanya perlu mengenali adat dan budaya kaum sendiri supaya dapat 7
mengelakkan perselisihan dengan kaum lain.
(d) Cara hidup bersatu padu dalam kalangan masyarakat tidak menghasilkan sebarang kebaikan untuk 7
negara.
Cara hidup bersatu padu dalam kalangan masyarakat dapat mengukuhkan ekonomi negara. 3
(e) Kepelbagaian agama, etnik dan budaya merupakan teras kepada kekuatan Malaysia untuk 3
menjadikan negara maju.
Kepelbagaian agama, budaya dan adat resam sesuatu kaum tidak seharusnya dihormati dan 7
dipelihara.
[10 markah] TP
e-soalan
e-Soalan
Imbas Kod QR untuk

memuat turun e-Soalan 1.
34

8 (a) Berikan enam contoh idea baharu bagi peningkatan kualiti perkhidmatan awam.
(i) Pengimbas kehadiran (iv) Aduan awam secara dalam

penjawat awam talian
Contoh Idea
(ii) Pembelajaran secara Baharu bagi (v) Pendaftaran di hospital
telesidang
Peningkatan menggunakan sistem
Kualiti biometrik
Perkhidmatan
Awam
(iii) Membaharui pasport secara (vi) Bayaran bil perkhidmatan

atas talian awam secara dalam talian
(b) Nyatakan kesan pengabaian sumbangan perkhidmatan awam kepada pembangunan negara.
(i) Merencatkan pembangunan negara
(ii) Membazir masa
(iii) Menghilangkan keyakinan rakyat
(iv) Menjejaskan imej negara
(v) Menghilangkan kepercayaan pelabur asing
(vi) Menjejaskan ekonomi negara
(c) Apakah fungsi piagam pelanggan?
Piagam pelanggan berfungsi meningkatkan kualiti perkhidmatan awam dan menjamin perkhidmatan yang cekap
35

9 Pilih nilai yang sesuai berdasarkan situasi yang diberi.
Kerjasama Patriotisme Kerajinan
Kasih sayang Hormat Baik hati
(a) (b)
Nilai: Kerajinan Nilai: Kerjasama
(c) (d)
Nilai: Baik hati Nilai: Kasih sayang
(e) (f)
Nilai: Hormat Nilai: Patriotisme
[6 markah] TP
36

Unit
e-RPH
Bumi Hijau Bumi Kita
8 JAWAPAN
3.3 5R (recycle, reuse, reduce, rethink and repair) untuk Bumi Hijau
Lengkapkan maklumat di bawah tentang amalan 5R bagi pengekalan bumi hijau. SP 3.3.1 TP 1
Maksud: Mengurangkan penggunaan barangan yang tidak boleh dilupuskan
1 Reduce
(Kurangkan)
Contoh: Mengurangkan penggunaan barangan yang susah dilupuskan agar
dapat mengatasi masalah pencemaran alam sekitar
Maksud: Menggunakan semula sesuatu barangan, bahan atau produk
2 Reuse
(Guna semula)
Contoh: Memanfaatkan penggunaan beg mesra alam untuk menggantikan
beg plastik yang mengandungi kandungan toksik tinggi
Maksud: Mengitar semula barangan yang telah digunakan untuk dijadikan
3 Recycle bahan baharu

(Kitar semula)
Contoh: Mengitar semula surat khabar atau majalah yang lama untuk dijadikan
gulungan kertas yang baharu supaya boleh digunakan semula
Maksud: Memikirkan kesan dan akibatnya sebelum menggunakan atau
4 Rethink membuang sesuatu barangan

(Fikir semula)
Contoh: Membeli sesuatu barangan yang betul-betul diperlukan dan bukan
menurut kehendak hati atau mengambil semata-mata percuma
Maksud: Membaiki kerosakan barangan untuk mengelakkan pembelian
5 Repair barangan baharu

(Baiki)
Contoh: Membaiki peralatan atau mesin yang rosak supaya dapat mengelakkan
pembaziran dan mengurangkan pembuangan sisa pepejal
37

Berdasarkan ilustrasi di bawah, terangkan kepentingan amalan 5R bagi pengekalan bumi hijau.
SP 3.2.2 TP 2
1 2
[Mengapa] [Mengapa]
Menjimatkan kos Mengekalkan keindahan
pelupusan sampah alam semula jadi

Aktiviti PAK-21
Kepentingan amalan 5R:
5 3
[Mengapa] [Mengapa]
Menjimatkan penggunaan Mengurangkan
sumber asli pencemaran alam

4
[Mengapa]
Menyelamatkan hutan
dan khazanahnya
AKTIVITI Team Interview
1 Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan kecil.

3 Murid duduk dalam kumpulan masing-masing sambil bertanyakan amalan bumi hijau yang boleh diamalkan di sekolah.
38

A Ilustrasi di bawah menunjukkan amalan 5R yang inovatif bagi pengekalan bumi hijau.
Proses penghasilan kertas
Berdasarkan ilustrasi tersebut, jawab soalan yang berikut. SP 3.3.3 TP 3
1 Nyatakan keistimewaan proses penghasilan kertas bagi pengekalan bumi hijau.
(a) H1 Menggunakan kertas buangan kitar semula

(b) H2 Mengelakkan penebangan hutan secara berleluasa
2 Pada pendapat anda, mengapakah idea inovatif penting dalam usaha meningkatkan amalan bumi hijau?
KBAT Menilai
Idea yang inovatif ini dapat membuka lembaran baharu kepada masyarakat supaya mengamalkan 5R dengan berkesan.
Selain mengekalkan bumi hijau, amalan ini juga dapat dijadikan sumber ekonomi baharu dalam pembangunan negara.
B Berdasarkan idea inovatif untuk meningkatkan amalan 5R yang berikut, nyatakan impaknya kepada alam
sekitar. SP 3.3.3 SP 3.3.4 TP 4 KBAT Menganalisis
Idea Amalan 5R yang Inovatif Impak kepada Alam Sekitar
1 Penggunaan baja organik [Apa] Tidak menyebabkan pencemaran (tanah)
2 Membawa bekas makanan dan beg sendiri [Apa] Mengurangkan sampah-sarap dan memudahkan pengurusan sisa
semasa membeli-belah pepejal
3 Penggunaan kawalan biologi dalam

pertanian [Apa] Mengawal keseimbangan ekosistem
4 Menadah air hujan untuk kegunaan

domestik [Apa] Menjimatkan penggunaan sumber asli
5 Menghasilkan barangan kraf daripada bahan

terbuang [Apa] Mengurangkan pencemaran alam
3.3
39

Berdasarkan ilustrasi di bawah, jawab soalan yang berikut. SP 3.3.6 TP 5 TP 6 KBAT Menganalisis
Aktiviti PIB
1 Senaraikan dua kepentingan amalan 5R.

H1 Mengurangkan sampah dan meningkatkan jangka hayat tapak pelupusan
H2 Memelihara dan mengekalkan khazanah hutan
2 Nyatakan contoh industri yang banyak menggunakan pokok sebagai bahan asasnya.
H1 Industri perabot
H2 Industri pembuatan papan lapis
H3 Industri pembuatan kertas
3 Apakah kesan pengabaian amalan 5R terhadap alam kita?

H1 Keseimbangan alam sekitar terjejas
H2 Menjejaskan keindahan landskap semula jadi
H3 Kehabisan sumber asli
4 Apakah peranan pelajar dalam menjaga alam sekitar?

H1 Melibatkan diri dalam kempen kelestarian alam sekitar
H2 Mencipta bahan kitar semula dengan menggunakan bahan terbuang
H3 Menanam pokok bagi mengindahkan kawasan sekolah
Menggalakkan ibu bapa dan anggota keluarga bersama-sama melaksanakan pengurusan sisa pepejal dengan mengamalkan amalan 5R.
3.3

40
3.3 TP 5 Menghayati dan mempamerkan amalan 5R bagi pengekalan bumi hijau dalam kehidupan seharian.
TP 6 Menghayati dan mengamalkan 5R bagi pengekalan bumi hijau dalam kehidupan seharian secara tekal atau boleh dicontohi
Unit Tanggungjawab Sosial Tanggungjawab
e-RPH
9 Bersama JAWAPAN
Berdasarkan situasi di bawah, nyatakan tanggungjawab sosial anda dalam kehidupan bermasyarakat. TP 1
1 2
Saya akan mengambil berat terhadap jiran tetangga dengan Saya akan menghulurkan bantuan dengan menolak kereta
menziarahi jiran yang jatuh sakit. yang rosak itu ke tepi jalan.
3 4
Saya akan memberikan sumbangan kepada mangsa bencana Saya akan menjaga keselamatan orang ramai dengan
banjir supaya dapat meringankan beban mereka. menghubungi talian kecemasan.
41

Terangkan kepentingan melaksanakan tanggungjawab sosial dalam kehidupan bermasyarakat. SP 3.4.2 TP 2
1 [Mengapa] Meringankan beban golongan yang kurang bernasib baik
2 [Mengapa] Melahirkan masyarakat yang bekerjasama dan bersatu padu
3 [Mengapa] Memupuk semangat kekitaan dan perasaan cinta akan negara
4 [Mengapa] Memastikan keselamatan penduduk setempat dijaga
5 [Mengapa] Memastikan kelestarian alam sekitar terus terpelihara
6 [Mengapa] Mengukuhkan hubungan antara anggota masyarakat
7 [Mengapa] Memastikan tahap kesihatan anggota masyarakat adalah baik
42

Cadangkan idea baharu untuk menggalakkan generasi muda melaksanakan tanggungjawab sosial. SP 3.4.4 TP 3
[Apa] Memberikan markah merit kepada generasi muda yang giat mengambil bahagian dalam aktiviti
anjuran badan bukan kerajaan (NGO)
[Apa] Menyampaikan anugerah ikon khidmat sosial kepada generasi muda yang banyak memberikan
sumbangan kepada masyarakat
[Apa] Menggalakkan penglibatan tokoh-tokoh terkenal sebagai suri teladan untuk menarik minat generasi
muda menyertai aktiviti kemasyarakatan
[Apa] Memberikan pengiktirafan kepada generasi muda yang aktif melibatkan diri dalam aktiviti
kemasyarakatan dan kejiranan
[Apa] Melantik generasi muda yang berkaliber dan menunjukkan kepimpinan dalam aktiviti
kemasyarakatan sebagai duta khidmat sosial
[Apa] Memberikan keutamaan kepada generasi muda yang aktif dalam aktiviti khidmat sosial untuk
melanjutkan pelajaran ke institusi pengajian tinggi
43

Jelaskan peranan individu sebagai anggota masyarakat dalam melaksanakan tanggungjawab sosial. SP 3.4.3 TP 4
1 5
Video Tutorial
[Bagaimana] Menyokong [Bagaimana] Mengambil

usaha pihak kerajaan dan pelbagai bahagian dengan menjayakan
pertubuhan bukan kerajaan aktiviti kesukarelawanan
2 4
[Bagaimana] Melibatkan diri [Bagaimana] Memberikan

dalam aktiviti kemasyarakatan dan sumbangan masa, tenaga dan
kejiranan kewangan
[Bagaimana]
Menyumbangkan kemahiran dan
Video Tutorial
kepakaran kepada masyarakat

setempat
Video Tutorial
Imbas kod QR untuk

melihat info tambahan
unit ini
(Terima mana-mana jawapan yang munasabah) Untuk tujuan pembelajaran
44

Berdasarkan ilustrasi di bawah, nyatakan tanggungjawab sosial yang dapat anda laksanakan sebagai anggota
masyarakat. Tandakan perasaan anda sekiranya dapat menyertai kegiatan sosial seperti yang berikut.
SP 3.4.5 SP 3.4.6 TP 5 TP 6
1 2
Tindakan: Tindakan:
Saya memelihara dan memulihara flora dan fauna dengan Saya melibatkan diri dalam aktiviti komuniti dengan
menyertai kempen menanam semula pokok menyertai program rukun tetangga
Perasaan: Perasaan:
Gembira 3 Sedih Benci Prihatin 3
3 4
4 Mac 2023
Tindakan: Tindakan:
Saya membantu golongan yang kurang bernasib baik Saya memberikan sokongan penuh dengan menyertai
dengan mengadakan derma kilat program kesihatan seperti kempen derma darah
Perasaan: Perasaan:
Empati 3 Kecewa Takut Simpati 3
3.4

45

3.4 TP 5 Menghayati dan mempamerkan tanggungjawab sosial menerusi aktiviti kemasyarakatan dalam kehidupan seharian.
TP 6 Menghayati dan mengamalkan tanggungjawab sosial menerusi penglibatan aktiviti kemasyarakatan dalam kehidupan seharian secara tekal atau boleh
dicontohi.
Unit
e-RPH
Hidup Beradab Cerminan Diri
10 JAWAPAN
4.1 Adab dalam Majlis Rasmi dan Tidak Rasmi
A Senaraikaan contoh majlis rasmi dan majlis tidak rasmi.
Contoh Majlis Rasmi Contoh Majlis Tidak Rasmi
1 Hari Graduasi Majlis rumah terbuka
2 Majlis Istiadat Pertabalan Majlis perkahwinan
3 Hari Anugerah Cemerlang Upacara pengebumian
4 Perhimpunan sekolah Sambutan hari ibu
B Nyatakan adab dalam majlis rasmi dan majlis tidak rasmi. SP 4.1.1 SP 4.1.2 TP 1
i-THINK Peta Buih Berganda
1 8 7
Dijalankan mengikut Berpakaian yang sesuai Dijalankan dalam suasana
ketetapan masa dan sopan senggang
2 6
Perlu mematuhi protokol Dihadiri sahabat dan

Majlis Adab dalam Majlis Tidak
tertentu ahli keluarga
Rasmi Majlis Rasmi
3 4 5
Dihadiri oleh orang Mengambil makanan Boleh hadir bila-bila
kenamaan dengan sopan masa
46

Ilustrasi di bawah menunjukkan suasana dalam majlis rasmi dan majlis tidak rasmi.
Aktiviti PAK-21
Majlis rasmi Majlis tidak rasmi
Terangkan kepentingan beradab dalam majlis rasmi dan majlis tidak rasmi. SP 4.1.3 TP 2
1 [Mengapa] Memastikan majlis dapat berjalan dengan lancar
2 [Mengapa] Memelihara imej pihak penganjur dan tetamu
3 [Mengapa] Membentuk disiplin diri dan memupuk sikap hormat-menghormati
4 [Mengapa] Menyempurnakan majlis dengan atur cara yang mengikut jadual
AKTIVITI Shadown
1 Setiap murid diwajibkan untuk menyenaraikan nilai-nilai murni yang penting diamalkan dalam majlis rasmi dan majlis tidak rasmi pada
sehelai kertas.
2 Kemudian, murid diminta memilih nilai murni yang penting dalam usaha mengamalkan tingkah laku beradab dalam majlis rasmi dan majlis
tidak rasmi.
3 Murid diberi masa untuk bertukar-tukar kertas jawapan agar dapat membuat perbandingan untuk menilai hasil kerja sendiri.
47

Terangkan kesan sekiranya tidak beradab dalam majlis rasmi dan majlis tidak rasmi. SP 4.1.4 TP 3 TP 4
1 [Apa] Menyinggung perasaan dan emosi para tetamu
2 [Apa] Mencemarkan nama baik dan kehormatan diri
3 [Apa] Mengganggu dan merosakkan kelancaran majlis
4 [Apa] Dipulau dan dipandang rendah oleh masyarakat
5 [Apa] Menimbulkan ketidakselesaan para tetamu
4.1
Belum Menguasai : TP 3 TP 4 Menguasai : TP 3 TP 4 TP 5 TP 6
48

Nyatakan cara anda mengamalkan adab di majlis rasmi dan majlis tidak rasmi dalam kehidupan seharian.
SP 4.1.6 TP 5 KBAT Mengaplikasi
Majlis Tidak Rasmi Majlis Rasmi
1 Adab Berpakaian
Mematuhi etika pakaian yang telah ditetapkan oleh pihak Memilih pakaian yang sopan mengikut kesesuaian majlis
penganjur
2 Adab Bercakap
Berinteraksi dengan bahasa yang betul dan hanya Bebas bercakap dan tidak bersikap angkuh dengan
bercakap apabila perlu sahaja tetamu yang menghadiri majlis
3 Adab Bergaul
Menggunakan kata panggilan kehormat yang sesuai Menggunakan gelaran yang betul dan memanggil nama
dengan kedudukan dan pangkat dengan sopan
4 Adab Duduk
Duduk dengan cara tertib di tempat yang disediakan oleh Duduk di tempat yang selesa dengan tenang tanpa
pihak penganjur menggoyangkan kaki
4.1 Belum Menguasai : TP 5 Menguasai : TP5
49

3.3 TP 5 Menghayati dan mempamerkan adab majlis rasmi dan tidak rasmi dalam kehidupan seharian.
TP 6 Menghayati dan mengamalkan adab majlis rasmi dan tidak rasmi dalam kehidupan secara tekal atau boleh dicontohi.
Ilustrasi di bawah menunjukkan suatu majlis tidak rasmi, iaitu majlis rumah terbuka sempena perayaan.
Berdasarkan ilustrasi tersebut, jawab soalan yang berikut. SP 4.1.5 SP 4.1.6 TP 6 KBAT Menilai
1 Senaraikan dua adab semasa menghadiri majlis tidak rasmi seperti rumah terbuka.
H1 Beratur dengan tertib semasa mengambil makanan
H2 Bertegur sapa dengan hadirin yang lain dengan berhemah
2 Huraikan kepentingan menjaga adab sesuatu majlis, khususunya majlis tidak rasmi.
F1 Memastikan kelancaran majlis
H1 Tidak melakukan sesuatu yang boleh menjejaskan kemeriahan majlis
H2 Menghormati tuan rumah
H3 Menjaga imej diri dan keluarga
3 Nyatakan dua kesan pengabaian adab dalam majlis rasmi.

H1 Menimbulkan perasaan kurang senang hadirin yang lain
H2 Menjejaskan imej diri dan keluarga
4 Apakah majlis rasmi yang pernah anda hadiri? Nyatakan perasaan anda.
H1 Majlis konvokesyen
H2 Gembira kerana meraikan kejayaan ahli keluarga
4.1

50

Unit
e-RPH
Hindari Jenayah Kanak-kanak
11 JAWAPAN
4.2 Hindari Jenayah Kanak-kanak
Tulis jawapan yang betul berdasarkan ilustrasi jenayah kanak-kanak yang diberi. SP 4.2.1 TP 1
1 2 3
Buli Vandalisme Ragut
4 5 6
Godam....
Jenayah siber Mencuri Gangster
7 8 9
Berjudi Pecah rumah Menagih dadah
51

Berdasarkan ilustrasi di bawah, huraikan faktor yang menyumbang kepada berlakunya jenayah kanak-kanak di
bawah. SP 4.2.2 TP 2
1
(a) [Apa] Mempunyai perasaan yang ingin mencuba
(b) [Apa] Kekurangan ajaran agama dan nilai murni
Diri
2
(a) [Apa] Kekurangan kasih sayang ibu bapa dan anggota
keluarga
(b) [Apa] Kesibukan ibu bapa untuk mencari rezeki
Keluarga
3
(a) [Apa] Mendapat pengaruh yang negatif daripada rakan
sebaya
(b) [Apa] Melepak dan berkeliaran dengan rakan yang terlibat

dengan jenayah
Rakan sebaya
4
(a) [Apa] Kewujudan pusat hiburan dan kafe siber yang kurang
sihat
(b) [Apa] Kelonggaran ikatan silaturahim dalam kalangan jiran

setempat
Persekitaran
5
(a) [Apa] Menayangkan filem atau drama yang mempunyai unsur
keganasan
(b) [Apa] Mengutamakan keuntungan berbanding dengan

tanggungjawab sosial yang perlu dititikberatkan
Media massa
52

Lengkapkan rajah di bawah dengan kesan kegagalan menangani jenayah kanak-kanak terhadap diri, keluarga dan
masyarakat. SP 4.2.3 TP 3
i-THINK Peta Dakap
1 [Apa] Menjejaskan masa depan
2 [Apa] Menghilangkan maruah diri

Diri
3 [Apa] Melakukan kesalahan lain
4 [Apa] Mencemari imej keluarga
Keluarga 5 [Apa] Mengalami tekanan jiwa

Kesan Kegagalan
Menangani Jenayah
Kanak-kanak
6 [Apa] Menanggung malu dan kekecewaan
7 [Apa] Mengancam kesejahteraan masyarakat
Masyarakat 8 [Apa] Mengancam keselamatan komuniti
9 [Apa] Merosakkan hubungan silaturahim

Video Tutorial
Video Tutorial
Imbas kod QR untuk melihat

info tambahan unit ini
53
4.2 TP 3 Menilai
Tkt3 Conq PMoral U8-14(37-69).indd 53 kesan jenayah kanak-kanak ke atas diri, keluarga, masyarakat dan negara. 29/11/2022 4:38:37 PM
A Jawab soalan yang berikut berdasarkan situasi yang diberi. SP 4.2.4 TP 4

Buku teks Guru
1 [Bagaimana]
Mematuhi nasihat ibu
bapa dan guru
2 [Bagaimana] 3 [Bagaimana]
Cara
Mendekatkan diri Mengisi masa lapang
Hindari
dengan Tuhan Jenayah dengan aktiviti
Juvana
berfaedah
4 [Bagaimana]
Menjauhi rakan sebaya
yang bermasalah disiplin
Ibu bapa Internet
B Senaraikan kepentingan menghindari jenayah juvana. SP 4.2.4 TP 4
1 [Mengapa] Membendung kegiatan jenayah jalanan
2 [Mengapa] Masa depan terjamin
Kepentingan
Menghindari 3 [Mengapa] Matlamat hidup tercapai
Jenayah
Juvana
4 [Mengapa] Membendung penularan anasir negatif
5 [Mengapa] Imej diri dan keluarga terpelihara
54

Terangkan cara anda mengamalkan sikap antijenayah kanak-kanak dalam kehidupan seharian.
SP 4.2.5 SP 4.2.6 TP 5
Aktiviti PIB
1 [Bagaimana] Saya akan mengelakkan diri daripada terlibat dalam sebarang aktiviti jenayah kanak-kanak yang menyalahi
undang-undang ataupun dijadikan mangsa jenayah kanak-kanak.
2 [Bagaimana] Saya akan melaporkan segala kes jenayah kanak-kanak yang berlaku di dalam kawasan sekolah dengan segera
kepada guru disiplin dan pihak sekolah.
3 [Bagaimana] Saya akan menasihati anggota keluarga dan rakan-rakan supaya menjauhkan diri daripada terlibat dalam kes
jenayah kanak-kanak yang akan menjejaskan masa depan.
4 [Bagaimana] Saya akan mengisi masa lapang dengan aktiviti riadah yang berfaedah dan pandai memilih rakan sebaya yang
memimpin ke arah kebaikan dan kecemerlangan.
5 [Bagaimana] Saya akan melibatkan diri dalam program antijenayah agar dapat membanteras kes jenayah kanak-kanak dengan
berkesan dan mewujudkan sekolah yang aman.
6 [Bagaimana] Saya akan menjaga maruah diri dan imej keluarga dengan mempunyai kesedaran bahawa jenayah kanak-kanak
membawa kemudaratan dan merosakkan kehidupan.

Berkongsi masalah dengan ibu bapa apabila menghadapi tekanan agar tidak terasa terabai oleh ibu bapa sehingga terjerumus dalam kes jenayah
kanak-kanak.
55
TP 5 Menghayati dan mempamerkan cara hidup tanpa jenayah kanak-kanak dalam kehidupan seharian.
TP 6 Menghayati dan mengamalkan sikap anti jenayah kanak-kanak dalam kehidupan seharian secara tekal atau boleh dicontohi.
Berdasarkan keratan akhbar di bawah, jawab soalan yang berikut. SP 4.2.6 TP 6 KBAT Menilai
Jenayah Pelajar Sekolah Membimbangkan

Oleh: Omar Ahmad – Disember 2, 2020 @ 1:44pm
bhnews@bh.com.my
ISKANDAR PUTERI: Trend dan statistik jenayah membabitkan kanak-kanak sama ada mereka menjadi mangsa
atau pelaku jenayah di negeri ini membimbangkan.
Ketua Polis Johor, Datuk Ayob Khan Mydin Pitchay berkata, antara kesalahan indeks jenayah membabitkan
pelajar paling tinggi ialah kes curi motosikal, kecurian lain-lain, mencederakan orang, pecah rumah, rogol dan
samun. Katanya, biarpun statistik menunjukkan tangkapan membabitkan pelajar sekolah dalam indeks jenayah
menurun, jenayah ini masih membimbangkan.
“Bagi tahun 2018, tangkapan membabitkan pelajar sekolah dalam indeks jenayah sebanyak 1,388 kes,
manakala tahun 2019 mencatatkan 1,230 kes. Sementara itu, dalam tempoh Januari hingga Oktober tahun ini,
sebanyak 538 kes dilaporkan.”
(Sumber: Berita Harian, 2 Disember 2020)
1 Huraikan dua faktor penyumbang kepada peningkatan kadar jenayah dalam kalangan pelajar sekolah.
(a) F1 Pengaruh rakan sebaya
(b) F1 Terikut-ikut dengan tingkah laku negatif rakan-rakan
2 Nyatakan tiga kesan sekiranya remaja terjebak dalam kancah jenayah.
(a) H1 Menjejaskan pelajaran
(b) H2 Masa hadapan malap
(c) H3 Imej diri dan keluarga tergugat
3 Berikan cadangan untuk membendung gejala jenayah dalam kalangan remaja.
(a) H1 Mengambil berat tentang permasalahan dan pergaulan remaja
(b) H2 Berikan didikan agama yang sewajarnya
(c) H3 Luangkan masa bersama anak-anak
4 Senaraikan dua nilai yang perlu dimiliki remaja bagi menghindari jenayah.
(a) N1 Harga diri
(b) N2 Rasional

56

Unit Kebebasan Bersuara Menjamin
e-RPH
12 Kemakmuran Negara
JAWAPAN
4.3 Kebebasan Bersuara
A Nyatakan maksud kebebasan bersuara. SP 4.3.1 TP 1
Kebebasan berucap dan mengeluarkan pendapat dengan batasan tertentu
B Lengkapkan rajah di bawah dengan keperluan batasan dalam kebebasan bersuara. SP 4.3.1 TP 2
[Mengapa]
Mengelakkan 2
7
perselisihan faham
[Mengapa] [Mengapa]
Menjauhi provokasi Memelihara
dan prasangka ketenteraman awam
Keperluan
6 Batasan dalam 3
Kebebasan
Bersuara
[Mengapa] [Mengapa]
Menghindari Mengekalkan
perbuatan fitnah keharmonian negara
5 4
[Mengapa] [Mengapa]
Meningkatkan Mewujudkan
kemajuan negara perpaduan antara kaum
4.3
57

A Lengkapkan peta pemikiran yang berikut dengan jawapan yang betul. SP 4.3.2 TP 2
i-THINK Peta Pokok
Kepentingan Bersuara dengan Batasan
1 [Mengapa] Ketenteraman 2 [Mengapa] Perpaduan 3 [Mengapa] Provokasi dapat

awam dapat dipelihara dapat dikekalkan dihindari
4 [Mengapa] Keharmonian 5 [Mengapa] Imej negara

negara dapat dipertahankan terpelihara
B Senaraikan cara menyuarakan pandangan yang betul dan kesan penyalahgunaan hak bersuara.
SP 4.3.3 SP 4.3.4 TP 3 TP 4
Kesan Penyalahgunaan
Cara Bersuara
Hak Bersuara
1 Tidak menyebarkan berita yang 5 Menjejaskan ketenteraman dalam

belum dikenal pasti kesahihannya masyarakat
2 Menjaga pertuturan semasa 6 Mencetuskan ketegangan hubungan

berkomunikasi atas talian antara kaum
Cara dan Kesan

Menyuarakan
Pendapat
3 Tidak menyentuh isu sensitif 7 Menjatuhkan imej negara
semasa menyuarakan pandangan
di alam siber
4 Membuat aduan dengan menulis 8 Menggugat kerjasama dan

kepada pihak terbabit perpaduan dalam masyarakat
4.3
Belum Menguasai : TP 2 TP 3 TP 4 Menguasai : TP 3 TP 3 TP 4
58

Tanda (3) pada ruangan  bagi tindakan yang betul dan tanda (7) pada ruangan  bagi tindakan yang salah dalam
mengamalkan kebebasan bersuara mengikut landasan undang-undang dalam kehidupan seharian.
SP 4.3.5 SP 4.3.6 TP 5 TP 6 KBAT Menganalisis
Pernyataan  
1 Saya menyebarkan tuduhan yang sah tentang rakan saya melalui laman sosial agar rakan
7
saya tidak mengulangi kesalahan yang sama.
2 Saya memberikan cadangan terhadap penambahbaikan kemudahan sekolah melalui peti

3
aduan yang disediakan di depan pejabat sekolah.
3 Saya tidak membincangkan perkara yang mencetuskan sensitiviti seperti isu

3
kewarganegaraan dan kedaulatan raja-raja dalam media sosial.
4 Saya menularkan segala ketidakpuasan hati terhadap sikap guru saya melalui media sosial
7
untuk melepaskan geram.
5 Saya menghubungi Biro Pengaduan Awam melalui laman sesawang apabila mendapati
3
salah guna kuasa oleh anggota perkhidmatan awam.
6 Saya menyatakan pendapat dan pandangan saya dengan mematuhi segala undang-
3
undang hak asasi manusia demi ketenteraman masyarakat.
7 Saya menghantar surat rasmi kepada wakil rakyat untuk memohon biasiswa agar mampu
3
melanjutkan pelajaran.
8 Saya menyebarkan berita rekaan sendiri melalui media sosial untuk menarik perhatian
7
pengguna yang lain.
9 Saya mengadakan aduan bersemuka kepada guru bertugas dan guru kantin tentang tahap
3
kebersihan kantin sekolah.
10 Saya berkongsi sesuatu maklumat yang belum tentu kebenaran dan kesahihan kepada
7
rakan-rakan melalui media sosial.
11 Saya menulis surat layang kepada pihak sekolah untuk melaporkan perbuatan rakan saya
7
yang selalu ponteng sekolah.
12 Saya menimbulkan provokasi yang mencetuskan pergaduhan antara rakan kerana

7
perasaan dengki terhadap seorang rakan.
13 Saya membalas dendam dengan menggunakan nama palsu di laman sosial agar dapat
7
menjatuhkan maruah rakan saya.
14 Saya membuat rundingan dengan pengurus kedai untuk menuntut pampasan bagi
3
barang yang tidak memenuhi jaminan.
15 Saya menggunakan sistem e-aduan untuk melaporkan aktiviti perniagaan yang tidak
3
beretika.
4.3

59

4.3 TP 5 Menghayati dan mempamerkan kebebasan bersuara mengikut landasan undang-undang dalam kehidupan seharian.
TP 6 Menghayati dan mengamalkan kebebasan bersuara mengikut landasan undang-undang dalam kehidupan seharian secara tekal atau boleh dicontohi.
Unit
e-RPH
Amalan Tradisi Masyarakat Majmuk
13 JAWAPAN
4.4 Pelihara Tradisi dalam Masyarakat Majmuk
Berdasarkan ilustrasi di bawah, berikan contoh tradisi yang diamalkan dalam masyarakat majmuk di Malaysia.
SP 4.4.1 TP 1
1 Membantu jiran tanpa mengira kaum yang hendak
berpindah supaya dapat mewujudkan sikap saling
membantu dan bekerjasama antara satu sama lain
2 Menziarahi rakan taulan atau bertukar-tukar
juadah agar dapat mengeratkan hubungan
silaturahim dan persahabatan dalam kalangan
pelbagai kaum
3 Mengundang jiran dan rakan untuk menyambut
perayaan bersama-sama supaya dapat
meningkatkan kemesraan dan persefahaman
dalam kalangan masyarakat majmuk
4 Melibatkan diri dalam aktiviti gotong-royong
bersama-sama jiran agar dapat mengeratkan
semangat bekerjasama dan mewujudkan
perpaduan kaum dalam kalangan masyarakat
60

Jelaskan kepentingan mengekalkan tradisi dalam masyarakat majmuk. SP 4.4.2 TP 2

i-THINK Peta Pokok
1 2
[Mengapa] Mengenali [Mengapa] Mengekalkan

kepelbagaian adat identiti yang unik
dan tradisi dalam kalangan
Aktiviti PAK-21
masyarakat
Kepentingan
5
Mengekalkan 3
Tradisi dalam
Masyarakat
[Mengapa] Mengelakkan Majmuk [Mengapa] Mengukuhkan
ketegangan hubungan antara perpaduan antara kaum
kaum
[Mengapa] Menjadi benteng

kepada penularan budaya kuning
AKTIVITI Simultaneous Round Table

2 Setiap kumpulan terdiri daripada empat orang murid.
3 Murid diminta untuk duduk dalam kumpulan.
4 Semua ahli kumpulan diberikan kertas untuk menulis idea masing-masing tentang kepentingan mengekalkan tradisi dalam masyarakat
majmuk.
5 Selepas sepuluh minit, murid diminta untuk mengedarkan jawapan yang dicatat mengikut arah pusingan jam supaya ahli kumpulan yang lain
dapat menambah atau membetulkan catatan tersebut.
6 Kertas catatan tersebut akan dipusing sehingga ketiga-tiga ahli kumpulan siap membuat catatan.
61

A Berdasarkan ilustrasi di bawah, bulatkan  pada situasi rakyat yang telah berjaya melaksanakan
tanggungjawab individu bagi mengekalkan tradisi dalam masyarakat majmuk. SP 4.4.3 TP 3
1 2
   
3 4
   
B Terangkan kebaikan amalan tradisi masyarakat majmuk dalam usaha mewujudkan perpaduan kaum.
1 [Apa] Mengeratkan ikatan silaturahim dalam kalangan masyarakat majmuk
2 [Apa] Menjana sikap bekerjasama, bertimbang rasa dan saling menghormati antara satu sama lain
3 [Apa] Memahami adat resam dan kepelbagaian budaya dalam kalangan masyarakat majmuk
4 [Apa] Menghindari konflik budaya dan meningkatkan lagi kemesraan sesama kaum
62

Jelaskan kesan pengabaian tradisi dalam masyarakat majmuk. SP 4.4.4 TP 4
Kesan Pengabaian
Tradisi dalam Masyarakat
Majmuk
Aktiviti PAK-21
1 [Apa] Kekurangan sikap 2 [Apa] Mengasingkan diri
saling menghormati dan berpuak-puak
3 [Apa] Menghilangkan 4 [Apa] Menjejaskan

identiti bangsa negara perpaduan negara
5 [Apa] Meminggirkan 6 [Apa] Menghalang
sikap bekerjasama kemajuan negara
AKTIVITI Tu Tut Train
1 Murid menggunakan peta i-THINK sebagai alat untuk menjana idea.

2 Murid memilih peta i-THINK yang bersesuaian dengan tajuk.
3 Tajuk untuk peta i-THINK:
• Contoh amalan tradisi dalam masyarakat majmuk.
• Kepentingan mengekalkan tradisi dalam masyarakat majmuk.
• Kesan pengabaian amalan tradisi dalam masyarakat majmuk.
4 Murid menggunakan peta i-THINK yang siap dihasilkan untuk membuat persembahan di depan kelas.
63

Terangkan peranan anda dalam mengamalkan tradisi masyarakat majmuk dalam kehidupan seharian.
SP 4.4.5 TP 5 KBAT Menganalisis
1 Peranan saya:
[Bagaimana] Saya membersihkan kawasan perumahan demi
keselesaan dan kepentingan bersama.
Kebaikan:
[Apa] Dapat menyemai semangat patriotik agar menjadi tunjang
perpaduan masyarakat
2 Peranan saya:
[Bagaimana] Saya menziarahi jiran yang telah jatuh sakit supaya
dapat mengurangkan beban sakit yang dihadapi.
Kebaikan:
[Apa] Dapat menjalin hubungan yang mesra sesama jiran agar dapat
mengukuhkan ikatan kejiranan
3 Peranan saya:
[Bagaimana] Saya menyertai program lawatan ke rumah yatim piatu
agar dapat menggembirakan mereka.
Kebaikan:
[Apa] Dapat mencurahkan kasih sayang dan memberikan perhatian agar
dapat mengeratkan hubungan silaturahim
4.4
64

Cari gambar tradisi tentang masyarakat majmuk di Malaysia termasuk Sabah dan Sarawak daripada keratan akhbar
ataupun capaian Internet. Tampal gambar pada ruangan yang disediakan. SP 4.4.6 TP 6 KBAT Menilai
Gambar
1 Apakah yang dimaksudkan dengan masyarakat majmuk? Berikan pandangan anda. KBAT Menilai

H1 Masyarakat majmuk merujuk beberapa kelompok bangsa atau kaum yang tinggal dalam satu unit politik yang sama sebagai
satu masyarakat tetapi hidup secara berasingan dengan amalan hidup, adat, budaya, kepercayaan dan agama yang berbeza.
2 Jelaskan kepentingan memelihara tradisi masyarakat majmuk di Malaysia.
(a) H1 Mengekalkan kesinambungan tamadun pelbagai kaum
(b) H2 Menjana ekonomi negara
(c) H3 Meningkatkan imej negara di persada dunia
(d) H4 Mengukuhkan perpaduan

Video Tutorial
Video Tutorial
Imbas kod QR untuk
Nota Guru: Guru membimbing murid mengadakan pameran di pusat melihat info tambahan
sumber sekolah (PSS). unit ini
4.4

65

Unit
e-RPH
Kemanusiaan Asas Kemoralan
14 JAWAPAN
4.5 Undang-undang Kemanusiaan Antarabangsa
A Berikan contoh peraturan asas dalam Undang-undang Kemanusiaan Antarabangsa di bawah. SP 4.5.1 TP 1
1 [Apa] Dilarang menyerang orang awam dan harta benda sehingga mengakibatkan penderitaan yang berpanjangan
2 [Apa] Dilarang membunuh orang awam, kombatan yang cedera atau tawanan perang musuh
3 [Apa] Dilarang mengenakan serangan yang tidak terhad kepada kombatan, tahanan atau tentera musuh
4 [Apa] Melindungi, menghormati dan memberikan bantuan dan kemudahan perubatan kepada petugas
B Terangkan kepentingan pengekalan Undang-undang Kemanusiaan Antarabangsa di bawah. SP 4.5.2 TP 2
1 [Mengapa] Menjaga keselamatan masyarakat dengan melindungi nyawa manusia
2 [Mengapa] Mengukuhkan hubungan dengan negara lain agar dapat meneruskan hubungan diplomatik
3 [Mengapa] Mengekalkan warisan bangsa supaya peninggalan sejarah dapat dikekalkan
4 [Mengapa] Memelihara flora dan fauna agar dapat melestarikan alam semula jadi
4.5
66

Berikan contoh pencabulan undang-undang kemanusiaan antarabangsa dan kesannya.

SP 4.5.3 SP 4.5.4 TP 3 TP 4
Contoh Pencabulan terhadap Undang-undang Kemanusiaan Antarabangsa dan Kesannya
1 Membunuh orang awam yang tidak (a) Kanak-kanak dan warga emas
berdosa menjadi mangsa
2 Penderaan terhadap tawanan perang (b) Pencabulan hak asasi manusia

Contoh Pencabulan
3 Menghalang mangsa yang cedera (c) Tercetusnya konflik kemanusiaan

mendapatkan rawatan
Kesan
4 Memusnahkan harta benda awam (d) Menjejaskan pembangunan serta
ekonomi negara
5 Penggunaan senjata nuklear dan kimia (e) Perlumbaan senjata antara kuasa
dunia
4.5
67

Berdasarkan ilustrasi di bawah, bagaimanakah anda menyuarakan pendapat berkaitan konflik kemanusiaan
antarabangsa melalui saluran yang betul? Nyatakan perasaan anda setelah menyuarakan pendapat berkaitan konflik
kemanusiaan melalui saluran yang betul. SP 4.5.5 TP 5 KBAT Menganalisis
1 Cara:
Menulis surat rasmi kepada agensi kerajaan untuk menyampaikan
hasrat dan pendapat berkaitan konflik kemanusiaan antarabangsa
Perasaan:
• Bangga
• Kecewa 3
2 Cara:
Mengambil bahagian dalam forum remaja yang membincangkan
topik pengekalan undang-undang kemanusiaan antarabangsa
Perasaan:
• Sedih
• Gembira 3
3 Cara:
Memberikan sokongan penuh terhadap pelbagai aktiviti dalam
kempen kesedaran undang-undang kemanusiaan antarabangsa
Perasaan:
• Suka 3
• Benci
4.5

68

Dapatkan gambar yang menunjukkan pencabulan undang-undang antarabangsa daripada keratan akhbar ataupun
capaian Internet. Tampal gambar pada ruangan yang disediakan. SP 4.5.6 TP 6 KBAT Menilai
(Sumber: Malaysia Gazetle, 18 Mei 2022)
1 Sejauh manakah anda faham tentang Undang-undang Kemanusiaan Antarabangsa (UUKA)? Jelaskan.
H1 UUKA merupakan satu badan peraturan yang mengenakan had terhadap penggunaan senjata dan kaedah peperangan
bertujuan untuk melindungi maruah manusia serta memberikan perlindungan kepada mangsa yang tidak berdaya
2 Pada pendapat anda, mengapakah UUKA penting kepada masyarakat antarabangsa? KBAT Menganalisis

(i) H1 UUKA merupakan salah satu undang-undang yang perlu dimiliki oleh masyarakat antarabangsa untuk menjamin
keselamatan dan maruah manusia semasa peperangan

(ii) H2 UUKA bertujuan untuk memelihara satu tahap kemanusiaan yang tertentu berpandukan prinsip bahawa peperangan
juga ada hadnya

Nota Guru: Guru membimbing murid untuk mengadakan pameran tentang UUKA.

69

Ujian Akhir Sesi Akademik 100
Masa: Dua jam

[100 markah]
Soalan Struktur
Jawab semua soalan.
1 Berikan ciri-ciri pilihan bermoral.
(a) Mengikut ajaran agama dan kepercayaan
(b) Mematuhi peraturan dan undang-undang
(c) Memberi kebaikan kepada diri dan orang lain
(d) Mempunyai tingkah laku baik, benar dan patut
2 Apakah kesan buruk pengabaian anugerah alam ciptaan Tuhan?

(a) Pencemaran alam
(b) Kemusnahan alam sekitar
(c) Kepupusan flora dan fauna
(d) Kekurangan sumber tenaga

[4 markah] TP
3 Anugerah alam ciptaan Tuhan merupakan satu nikmat kurniaan Tuhan yang tidak ternilai kepada manusia. Nyatakan
nilai terhadap anugerah alam ciptaan Tuhan.
F1 Nilai tanggungjawab dan kasih sayang
H1 Perlu diamalkan untuk menjaga dan memelihara anugerah alam ciptaan Tuhan
F2 Nilai berterima kasih
H2 Wajar menjadi amalan untuk menghargai tindakan pelbagai pihak yang mengekalkan anugerah alam ciptaan Tuhan
F3 Nilai rasional
H3 Bertindak berasaskan nilai kepercayaan kepada Tuhan atas anugerah alam agar terus dinikmati oleh generasi akan datang
[6 markah] TP
70
Tkt3 Conq PMoral UA(70-78).indd 70 15/11/2022 11:35:01 AM

4 Nyatakan ciri kebestarian diri berdasarkan pernyataan yang berikut.
Pernyataan Ciri Kebestarian Diri
(a) Mampu berfikiran secara kritis dan kreatif serta bersikap inovasi
Bijak
dalam membuat rumusan hasil eksperimen.
(b) Kemampuan melaksanakan tugasan atau memikul amanah yang

Bertanggungjawab
diberikan dengan penuh wibawa
(c) Tidak melanggar peraturan dan undang-undang yang ditetapkan Berdisiplin
(d) Berkongsi idea, pengetahuan atau pengalaman serta mampu

Matang
membuat keputusan
(e) Melakukan pelbagai aktiviti serta giat berusaha dalam sesuatu

Aktif
tindakan
(f) Cekal dan berkeyakinan diri serta mampu menghadapi cabaran dan
Berdaya Tahan
ujian
[6 markah] TP
5 Nyatakan contoh amalan tradisi bagi masyarakat majmuk di Malaysia.
Kaum Contoh Amalan Tradisi
(a) Melayu (i) Duduk bersila bagi lelaki dan duduk bersimpuh bagi perempuan
(ii) Bersalaman dan mencium tangan orang lebih tua
(b) Cina (i) Makan besar pada malam Tahun Baharu Cina
(ii) Menjemput orang lebih tua makan bersama
(c) India (i) Menjemput orang lebih tua makan bersama
(ii) Menggantung labu di halaman rumah untuk mengalihkan mata jahat daripada memandang
rumah
(d) Bidayuh (i) Menyelitkan lalang di telinga ketika menempuh hujan panas untuk menghalau roh jahat
(ii) Mengamalkan makan bersama
(e) Iban (i) Tradisi memasak ayam pasoh
(ii) Tradisi menghormsti Tuai Rumah diutamakan
71

6 Berikan contoh konflik dalam persahabatan.
Konflik dalam Persahabatan
(a) Konflik personaliti (b) Konflik bahasa (c) Konflik etnik, agama dan budaya
[3 markah] TP
7 Teliti gambar yang berikut.
(a) Apakah perasaan anda apabila melihat gambar di atas? Berikan alasan anda.
F1 Bangga. H1 Amalan toleransi merupakan kunci perpaduan rakyat. H2 Selain itu, amalan hidup bersatu padu juga
menjadikan negara kita sebuah negara yang maju.
(b) Bagaimanakah cara hidup bersatu padu dalam kepelbagaian agama, bangsa, budaya dan bahasa?
(i) H1 Menjaga sensitiviti pelbagai kaum supaya tidak menimbulkan perselisihan
(ii) H2 Mengenali adat dan budaya kaum lain agar mengukuhkan keharmonian negara
72

8 Apakah tujuan piagam pelanggan perkhidmatan awam disediakan?
(a) Menerangkan jenis perkhidmatan yang disediakan
(b) Meningkatkan kualiti perkhidmatan awam
9 Nyatakan kesan pengabaian sumbangan perkhidmatan awam kepada pembangunan negara. Y
Y
(a) Pembangunan negara akan terencat
(b) Imej negara terjejas T
(c) Pembaziran masa Y
T
Y
10 Lengkapkan konsep 5R yang berikut.

T
T
(a)
Reuse (Guna semula)
(e) (b)
Reduce (Kurangkan) Rethink (Fikir semula)
Konsep 5R
(d) (c)
Recycle (Kitar semula) Repair (Baiki)
[5 markah] TP
73

11 Gambar yang berikut berkaitan dengan golongan OKU yang memerlukan bantuan.
Apakah peranan individu sebagai anggota masyarakat dalam melaksanakan tanggungjawab sosial?
(a) Melibatkan diri dalam aktiviti kemasyarakatan
(b) Memberikan sumbangan kewangan
12 Nyatakan kepentingan adab dalam majlis rasmi dan majlis tidak rasmi.
(a) Memastikan majlis berjalan dengan lancar
Kepentingan Adab
dalam Majlis Rasmi (b) Memelihara imej penganjur dan tetamu
dan Majlis Tidak Rasmi
(c) Membentuk disiplin diri
13 Bagaimanakah anda mengamalkan tingkah laku beradab dalam kehidupan harian terutamanya ketika di sekolah?
Saya akan mengamalkan tingkah laku beradab dengan menggunakan bahasa yang sopan dengan warga sekolah dan mematuhi
disiplin sekolah.
74

14 Nyatakan kesan jenayah kanak-kanak terhadap masyarakat.
(a) Mengancam keselamatan komuniti
(b) Merosakkan hubungan silaturahim

15 Berikan kesan penyalahgunaan hak kebebasan bersuara.
(a) Mencetuskan pergaduhan antara kaum
(b) Menimbulkan suasana huru-hara
(c) Menjejaskan kestabilan politik
(d) Mencemarkan imej negara
(e) Menggugat keamanan negara

16 Mengabaikan tradisi dalam masyarakat majmuk akan meninggalkan kesannya. Apakah kesan tersebut?
(a) Menjejaskan amalan hidup bersatu padu
(b) Menggugat perpaduan rakyat
(c) Menghilangkan identiti negara

17 Apakah tujuan undang-undang kemanusiaan digubal?
(a) Melindungi maruah manusia
(b) Mengehadkan penggunaan senjata dan kaedah peperangan

18 Apakah kesan pengabaian undang-undang kemanusiaan antarabangsa?
(a) Menjejaskan ekonomi sesebuah negara
(b) Kemusnahan alam sekitar
(c) Konflik berterusan

75

19 Jenayah kanak-kanak memberi implikasi yang sangat besar jika tidak ditangani dengan berkesan.

(a) Terdapat pelbagai faktor berlakunya jenayah dalam kalangan kanak-kanak di negara kita, nyatakan faktor-faktor
tersebut.
F1 Kurangnya didik agama dan moral
H2 Bersikap tidak berperikemanusiaan
F2 Tekanan di tempat kerja
H2 Menjadikan kanak-kanak sebagai tempat melepaskan tekanan
[4 markah] TP
(b) Terangkan kesan jenayah kanak-kanak terhadap:

(i) Diri sendiri
F1 Dipenjara atau didenda

H1 Menjejaskan masa hadapan diri

(ii) Keluarga
F2 Imej keluarga terjejas

H2 Dijauhi masyarakat
[4 markah] TP
(c) Nyatakan peranan masyarakat dalam menangani kes jenayah dalam kanak-kanak yang semakin membimbangkan.
F1 Melaporkan kepada pihak berkuasa
F2 Bertindak menyelamatkan kanak-kanak yang menjadi mangsa
[2 markah] TP
76

20
(a) Nyatakan tiga contoh pakaian tradisional dalam gambar.

(i) Baju kurung
(ii) Cheongsam
(iii) Kurta
(b) Apakah perasaan anda apabila terlibat dalam aktiviti kebudayaan bersama-sama dengan rakan pelbagai kaum?
Berikan alasan.
Bangga. Saya akan lebih mengenali adat dan budaya kaum lain. Ini dapat mengukuhkan perpaduan dalam kalangan
masyarakat majmuk supaya hubungan masyarakat berbilang kaum terus terpelihara.
(c) Nyatakan usaha untuk mengekalkan budaya pelbagai kaum dalam kalangan masyarakat.
(i) Menyertai aktiviti kebudayaan
(ii) Memakai pakaian tradisional sempena perayaan
(iii) Menghadiri rumah terbuka

77

Soalan Esei
Gambar yang berikut menunjukkan amalan mengunjungi rumah jiran.
Amalan mengunjungi rumah jiran merupakan contoh tradisi yang masih diamalkan oleh masyarakat Malaysia. Pada
pendapat kamu, apa kepentingan tradisi mengunjungi jiran dalam kehidupan bermasyarakat dan huraikan kesan jika
mengabaikannya.
F1 Mengukuhkan kerjasama dan perpaduan antara kuam
F2 Menyumbang kepada keamanan dalam negara
F3 Merealisasikan konsep keluarga Malaysia
F4 Membentuk jati diri bangsa Malaysia yang unik
F5 Menghindari konflik budaya
F1 Sikap bekerjasama dipinggirkan
H1 Membentuk sikap individualistik
F2 Perpaduan negara tergugat
H2 Menjejaskan kestabilan negara
F3 Identiti bangsa terhakis
H3 Penularan budaya asing
F4 Sikap saling menghormati berkurangan
H4 Amalan mulia dalam kehidupan terjejas
E-soalan
e-Soalan
Imbas kod QR untuk

memuat turun e-Soalan
2 dan 3
78

Conquer! Pendidikan Moral Tingkatan 3 - ALL

Uploaded by

Document Information

Original Description:

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Conquer! Pendidikan Moral Tingkatan 3 - ALL

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Panduan Penggunaan Buku

Nota Ekspres Nota Ekspres

Baik hati (善良)

Hemah tinggi (崇高的品德)

Kasih sayang (仁爱)

Tkt3 Conq PMoral 4NotaExpres(N1-16).indd 1 5/11/2022 9:35:07 AM

Berpandukan susunan dalam buku teks dan juga

Pilihan Bermoral Pilihan Saya

Buku Teks: Halaman 4 – 5

1.1 Pengenalan Moral

A Lengkapkan ciri pilihan bermoral yang berikut. SP 1.1.1 TP 1

1 Bertingkah laku baik, benar dan

Tahap Penguasaan yang dicapai oleh

Thumb index sebagai penanda

4 [Apa] Meningkatkan 5 [Apa] Memupuk perpaduan

yang memudahkan pelajar mencari

Jawapan untuk guru dicetak

dengan warna biru.

(Terima mana-mana jawapan yang munasabah)

Aktiviti PAK-21 sebagai AKTIVITI Shadow

1 Murid dibahagikan kepada beberapa kumpulan.

aktiviti tambahan pelajar

1.1 Belum Menguasai : TP 3 Menguasai : TP 3

H2 Mengakibatkan kemusnahan ekosistem

Tkt3 Conq PMoral U1-7(1-28).indd 2 26/10/2022 2:20:03 PM

H2 Kita perlu mengurus alam dengan cekap.

3 Senaraikan tiga aktiviti manusia yang boleh merosakkan alam sekitar.

Soalan berbentuk KBAT ditanda pada latihan yang

H2 Aktiviti pembalakan haram

H3 Membuang sisa buangan sampah ke dalam sungai/laut

4 Jelaskan dua kepentingan alam sekitar terhadap manusia.

(Terima mana-mana jawapan yang munasabah)

AKTIVITI Pelibatan Ibu Bapa

Tkt3 Conq PMoral U1-7(1-28).indd 7 5/11/2022 2:47:54 PM

Tkt3 Conq PMoral PPB (P1-2).indd 1 16/11/2022 9:29:16 AM

soalan tambahan dalam

Untuk tujuan pembelajaran

Tkt3 Conq PMoral PPT(29-36).indd 34 26/10/2022 4:33:30 PM

e-Pembelajaran Menyediakan bahan pembelajaran secara maya.

Buku Teks: Halaman 132 – 133

3.4 Tanggungjawab Sosial

[Bagaimana] Menyokong [Bagaimana] Mengambil

Video memberi maklumat tambahan

[Bagaimana] Melibatkan diri [Bagaimana] Memberikan

kepakaran kepada masyarakat

Imbas kod QR untuk

3.4 Belum Menguasai : TP 4 Menguasai : TP 4

Tkt3 Conq PMoral U8-14(37-69).indd 44 25/10/2022 8:53:03 PM

pembelajaran sesi pengajaran dan

Aktiviti PdP dibawa ke:

e-RPH untuk kegunaan guru membuat Rancangan

Tkt3 Conq PMoral 2Akt PAK-21(P13-16).indd 13 25/10/2022 8:54:59 PM

Tkt3 Conq PMoral PPB (P1-2).indd 2 16/11/2022 9:29:20 AM

Standard Prestasi Pencapaian

Bidang 1: Pengenalan Moral

Bidang 2: Diri, Keluarga dan Persahabatan

Unit 3 1 Menyatakan ciri kebestarian diri. 9

5 Menghayati dan mempamerkan kebestarian diri dalam 12

Tkt3 Conq PMoral 1Record(P3-7).indd 3 25/11/2022 9:11:52 AM

6 Menghayati dan mengamalkan kebestarian diri dalam 12

Unit 4 1 Menyenaraikan amalan tradisi kekeluargaan dalam 13

Unit 5 1 Menyatakan jenis konflik persahabatan. 17