Professional Documents
Culture Documents
المالي-في-البنوك-التجارية-بركان-حجيلةأجراد-فاطمة 6 PDF
المالي-في-البنوك-التجارية-بركان-حجيلةأجراد-فاطمة 6 PDF
ححج عىوان
َرٕجّ تانشكش انجضٚم إنٗ األسرار انًششف "يـادخ جًـال" إنٗ اْرًايّ ٔ
ذٕجٓٛاذّ يرًُ ٍٛنّ انُجاح ف ٙيساسِ انعهً.ٙ
كًا َشكش أٚضا كم عًال تُك انثذس( ٔ )264اخض تانزكش " صْٛش" انز٘
ساعذَا كثٛشا ٔ نى ٚثخم عهُٛا تًعهٕياذّ انقًٛح ٔ َظائذّ.
ٔ كًا َرقذو تانشكش انجضٚم إنٗ طهثح نٛساَس ٔ أسرارج يعاْذ انعهٕو االقرظادٚح.
أساَـَ ٙقـض عقهـ"ٙ "عهًـا أدتُـ ٙانذْـش**
صداَـ ٙعهًـا تجٓهـ"ٙ "ٔإرا يا صددخ عهًـا **
نك انذًـذ ستـ ٙدرـٗ ذشضـٗ ٔ ،كًـا ُٚثغـ ٙتجـالنك ٔ ،انظـالج انسـالو عهـٗ "يذًـذ" خٛـش
األَـاو ٔ انشدًـح انًٓرـذاج.
إنـٗ انز٘ شعـم شًعـح دستـ ٔ ٙأَاسْا تُظائذـّ ٔ ،سٓش عهٗ ذعهًٛـ ٔ ٙانـز٘ دهـى تـاٌ
أكـٌٕ قـذٔج نغٛـش٘ ،دفظـّ انهّ ٔ أطـال فـ ٙعًـشِ..
إنـٗ يـٍ أٔطاَـا انشسـٕل تٓا ثالثـا ٔ ...دًهرُـ ٙف ٙتطُٓا ذسعـا ٔ ...غًشذُـ ٙتذثٓا ٔ دعٕاذـٓا
دائًا ...إنٗ يٍ انجُـح ذذـد إقذايـٓا .دفظـٓا انهّ ٔ سعاْـا.
إنـٗ يٍ أسٖ انسعـادج ف ٙأعُٓٛـى ٔ اسذـاح ٔ أَـا ت ٍٛتُٓٛـى إنـٗ يٍ صادًرٓـى عهـٗ نثـٍ
أيـ ٔ ٙفـؤاد٘ أتـ.ٙ
إنـٗ يٍ شجعرُـ ٔ ٙساَذذُـ ...ٙانشًعـح انرـَ ٙشىا فٛـٓا انذٛـاج ،فكـاٌ نـ ٙانفضـم أٌ
اسًٛـٓا "ٔسدج انذٛـاج" "َـادٚح" ٔ إنٗ خان" ٙاتشاْٛـى" انز٘ ْٕ تًثاتح انثذش انظاَ ٙفكهًا ادرجرّ نجأخ
إن ٔ ّٛإنٗ جًٛع أقاستـ ٔ ٙأْهـ ٔ ٙكم يٍ ٚعشفُـ.ٙ
كًـا اْـذ٘ ْـزا انعًـم إنـٗ انهرـاٌ نـى ُٚساًْـا قهثـ ٙدائًـا:
إنٗ ٔانَ ٙعًر ٔ ٙذاج ٙساس ٙانز٘ سعاَ ٔ ٙسقاَ ٙيٍ تذش انعطف ٔ انًٕدج ٔ انز٘
ْذاَ ٔ ٙدست ٙعهٗ دًم انظعاب ٔ سٓش عهٗ ذعه ٔ ًٙٛانز٘ دهى تاٌ اكٕ ٌ انًشأج انًثانٛح .
إنٗ أعظى ايشأج ف ٙانٕجٕد ٔ ادٍ طذس عشفرّ فغًشذُ ٙيٍ دة ٔ دُاٌ إنٗ انر ٙذعجض انكهًاخ عٍ
انٕفاء تذقٓا ٔ اإلشادج تفضهٓا ،إنٗ انر ٙسفع انهّ دسجاذٓا ٔ جعم انجُح ذذد أقذايٓا.
إنٗ انغائة عٍ أعُُٛا ٔ انذاضش دائًا ف ٙقهٕتُا إنٗ سٔح أخ'ٙأدسٍ" سدًّ انهّ ٔ اسكُّ فسٛخ جُاَّ.
إنٗ شًعح دٛاذ ٔ ٙنف ٙفؤاد٘ إنٗ يٍ ادرٕاْى قهث ٔ ٙنفظ أسًائٓى نساَٙ
إنـٗ عائهرـ ٙانثاَٛـح انر ٙجًعرُـ ٙتٓـى سٔاتـط انًذثـح طٛهـح دٛاذـ ٙانجايعٛـح ٔ ٍْ طذٚقاذٙ
:دجٛهح ٔ أيُٛح
56 اهخًغٖل اهضبكل فٕ اهيٖؽاٌٖج اهيضبؿتج هخضّٖوِب اهٓ يٖؽاٌٖج يبهٖج 12-4
االُغاءاح
اهفِؼؾ
يلغيج يبيج
خيِٖـغ11..............................................................................................:
اهينوة اهذبهد :ؤْٗجؽ جٍدًْٗ جٍسظحرٜر ٗ ِيحرْسٖح ِؾ كٜرٕح ِّ جٍِئششحز جٍِحٍٜر ٗ جٍدٌْٜر10.............
عالكـج24............................................................................................ :
اهفكل اهذبٌٕ :ييّيٖبح ضّل اهخضوٖل اهيبهٕ20..........................................................
خيِٖـغ22............................................................................................. :
اهعالكج01..............................................................................................
خيِٖغ 04................................................................................................:
اهينوة اهذبٌٕ :ضؿبة يئفؼاح اهخّاؽً اهيبهٕ ّ اهٌؿة اهيبهٖج هيفؼّو اهيئؿؿج116.................
عالكج 141............................................................................................:
كبئيج اهيؼاسى
كبئيج اهيالضق
ٜـسدر ج٣ىسظحد ؿظخ جٍػٜحذ ٗظٕٗرٕح نٌ ٛل دَد دػٜش ٖٜدم اٍ ٙجٍسػٜٗر ٗ جٍسظدٜدٌِ ،ح ؤّ ٍٔ
جصر ٌدٜر ن ٛجٍيغحء ؿَ ٙجٍْدرذ ٗ جٍدػش ؿّ ؿٗجِل سْؼِٜٜر ظدٜدذ ن ٛجٍػٜحذ ج٣ىسظحدٜرِِ .ح ؤد٘ اٍٙ
ؼٖٗر ِئششحز دِخسَم ؤْٗجؿٖح ٗ ِّ دٕ ّٜذٓ جٍِئششحز« ،جٍدًْٗ » ٗ جٍس ٛسـسدر ِّ ؤُٕ جٍِئششحز
جٍِحٍٜر جٍس ٛسْضػ ن ٛج٣ىسظحد ٗ جٍس ٛسَـخ دٗر جٍٗشٜػ (جٍِحٍ )ٛدِ ّٜخسَم جٍِسـحَِ ّٜج٣ىسظحدٗ ّٜٜ
سسِصل ٗؼٜهسٔ جٟشحشٜر نِْ ٛؾ جٍهرٗع ٗ ٌذًٍ جشسيدحل جٍٗدجثؾ .نٖ ٛسشحُٕ دػرٜير نـحٍر ن ٛسخهٜع
جٕٟدجم جٍِشػرذ ٍَٗظٗل اٍ ٙجٍسِْٜر ج٣ىسظحدٜر .نـْدِح ٜسخذ ىرجر ِْؾ جٍيرع ٜشسـِل ٗشَٜر ظٕٗرٜر ٗ
ٕ ٛجٍسػَٜل جٍِحٍ.ٛ
نحٍسػَٜل جٍِحٍٜ ٛـد ِّ ؤُٕ جٍِٗغٗؿحز جٍدحٍلر ؤِٕٜر ن ٛػيل جٍِْضثحز جٍِحٍٜر ٗ جٍِػحشدر
ج٣ىسظحدٜر ،دػٜش ٌِْٖٜح ِّ سي ُٜٜؿُِٗ ىرجرجسٖح جٍِحٍٜر ٍِـرنر ْيحػ جٍيٗذ ٗ جٍغـم ن ٛدٜثر جٍِْضحذ
جٍدجخَٜر ٗ جٍِْضحذ جٍخحرظٜر.
نإِٕٜر جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛسسزجٜد ِٜٗح دـد ُٜٗن ٛؿحٍِْح جٍِـحظرِِ ،ح ظـل ادجرجز ِخسَم جٍضرٌحز ٗ
جٍِسـحَِِ ّٜـٖح دػحظر دجثِر اٍ ٙجٍِـَِٗحز ٗ جٍِئضرجز جٍِحٍٜر ٜشسرضدّٗ دٖح ن ٛجسخحذ ىرجرجسُٖ
ج٣ىسظحدٜر.
ٗ ِِح ٣ضً ن ٜٔؤّ جٍِػََ ّٜجٍِحٍ ُٕ ّٜٜؤٌصر جٍهثحز ؤَٕٜر ٍسزٜٗد رظحل جٟؿِحل دحٍِئضرجز جٍسُٕ ٛ
دإشس جٍػحظر اٍٖٜح.
جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛدِهِٖٗٔ جٍدشٜػ ٕٗ ؿَِٜر ِشسِرذ ٍِـحٍظر ؤٗ سضلٜل جٍدٜحْحز جٍِسٗنرذ ؿّ
جٍِضرٗؿحز ج٣ىسظحدٜر ،دحؿسدحرٓ ِّ جْشخ جٍٗشحثل ن ٛسضخٜط ْيحػ جٍيٗذ ٗ جٍغـم جٍس ٛسٗجظٔ
جٍِْضثحز ِّٗ ،صُ جٍدػش ؿِح ٜٗظد د ّٜؿْحظر جٍدٜحْحز ِّ ؿ٤ىر سسُ ظٜحكسٖح ن ٛظٗرذ ِئضرجز ٌِٜر
سشحؿد ن ٛسهشٜر جٟػدجش ْٟضػر جٍِضرٗؽ ٗ ،جٍسٜ ٛسُ ِّ خٍٖ٤ح دْحء ِـَِٗحز ٗ سٗظٜحز سٌّٗ ؿْٗح نٛ
سرضٜد ِشسخدِٖٜح ن ٛىرجرجسُٖ دذًٍ جٍِضرٗؽ ٗ ،جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛدِدٍٍٗٔ جٍػيٜيٜ ٛشحؿد ن ٛجٍسْدئ دحسظحٕحز
ِشسيدَٜر ٗ ٌذًٍ ٍٜسشٍَِْ ٙػَل جٍِحٍ ٛؤّ ٜيُٗ ددٗرٓ جٍِػَٗخ.
“اهٓ اْ يغْ ٖينً ايختبؼ اهخضوٖل اهيبهٕ ّؿٖوج سُّؼٖج فٕ اخعبػ كؼاؼ يٌى اهلؼل يً نؼف اهتٌم؟ “
ٕ-6ل سسغِّ ؿَِٜر ِْغ جٍيرٗع ِخحػر ِـْٜر ٗ ٕل ْٕحً ػرو ٍَٗىحٜر ِْٖح؟
ٕ-6ل ٜـسدر جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛؤدجذ ٌحنٜر نِْ ٛغ جٍيرٗع ِّ ػرم جٍدًْ؟
ٕ-6ل دٗجشػر جٍسػَٜل جٍِحٍٍْ ٌِّٜ ٛح ِـرنر ج٣خس٣٤ز ٗ جٍسٗجزْحز جٍِحٍٜر ٗ ٌذج ِردٗدٜر جٍِضرٗؽ؟
-جٍسػَٜل جٍِحٍ ٕٗ ٛؿَِٜر ظٕٗرٜر ن ٛجسخحذ ىرجر ِْؾ جٍيرع ِّ ػرم جٍدًْٗ جٍسظحرٜر.
-جشسـِحل جٍدًْٗ جٍسظحرٜر ٟدٗجز جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛدضٌل ظٜد ٜغِّ ٍٖح سػيٜو ؤٕدجنٖح جٍِشػرذ.
-جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛد ّٜجٍٗغـٜر جٍِحٍٜر جٍِئششر ٌِح ؤّ ٍٔ دٗر ٌدٜر ن ٛسػيٜو جٍِردٗدٜر ٗ سػش ّٜجٍشٍٜٗر.
اً اعخٖبؼٌب هيّمّو :جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛن ٛجٍدًْٗ جٍسظحرٜر :سدررٓ جٟشدحخ جٍسحٍٜر:
ٌّٗ-6جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛؤدجذ ٕحِر سـسِد ؿَٖٜح جٍدًْٗ جٍسظحرٜر نِْ ٛغ جٍيرٗع.
-6ؿ٤ىر ج٣شسصِحر دحٍدًْٗ ؿ٤ىر ٗػٜدذ ،نددّٗ جِٟٗجل ٗ ٣ظٗد ٍ٤شسصِحر ٗ ٍَ ٣سػٗر ٗ ٣ؿِل ٗ ٣
ردغ ٗ ،دحٍسحٍ ٣ ٛسِْٜر ددّٗ جشسصِحر ،نٗظٗد جِٟٗجل سٌِّ ِّ جشسِرجرٜر جٍػٜحذ ٗ سػٗرٕح خحظر ِّ
جٍْحػٜر ج٣ىسظحدٜر.
-6جٍركدر جٍضخظٜر نِ ٛـرنر ؤُٕ ؤدٗجز جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛجٍِشسـَِر ِّ ػرم جٍدًْٗ جٍسظحرٜر نِِ ٛحرشر
ؤؿِحٍٖح.
-اؿػحء ِهُٖٗ ٗجشؾ ٍَسػَٜل جٍِحٍِ ٗ ٛد٘ نـحٍٜسٔ ن ٛجسخحذ ىرجر ِْغ جٍيرع.
-سشَٜػ جٍغٗء ؿٌَ ٙل ِح ٜػٜػ دحٍدًْٗ جٍسظحرٜر ٗ ٌٜهٜر سشٜٜرٕح ٍَيرٗع.
صعىباث اىبحث:
-1جٍيٗجْ ّٜجٍِػدير ن ٛجٌٍِسدر ٍُ سٌِْْح ِّ جشسخرجض ِرجظؾ ٌصٜرذ ٗ ٕذج ؿحثد اٍ ٙجخذ جٌٍسحخ ٍِدذ
شحؿر.
ِّٗ جظل سلػٜر جٍِٗغٗؽ ػديح ٍٕ٠دجم جٍس ٛػددْحٕح ىِْح دسي ُٜٜدػصْح اٍ ٙنشِ ّٜٜرثٜش :ّٜٜىشُ
ْؼر ٗ ٚىشُ سػدٜي:ٛ
جٍيشُ جٍْؼرْٜ ٚيشُ ددٗرٓ اٍ ٙنظَ:ّٜ
ْ -سْحٗل ن ٛجٍهظل جٟٗل :ؿِِٜٗح سػٗل جٍدًْٗ جٍسظحرٜر ٗ جٍيرٗع ٍَسـرم ؿَِ ٙح ٜخط
جٍدْـًٗ جٍسظحرٜـر دح١غحنر اٍ ٙؤْٗجؿٖح ٗٗؼحثهٖـح ٗ ٌذج شٜزْٖٜـح ٌِح ٜسـُ جٍسػرو اٍ ٙجٍيرٗع ٗ
اظرجءجز ِْػٖح ٗ ِخحػرٕح ٗ ػرو جٍٗىحٜر ِْٖح.
-ن ٛجٍهظل جٍصحْ ٛػحٍْٗح اٍيحء جٍغٗء ؿَ ٙجٍسػَٜل جٍِحٍ ٗ ٛؤِٕٜسٔ ٍد٘ جٍدًْٗ جٍسظحرٜر نِْ ٛؾ جٍيرٗع
ِّ ِخسَم جٍظٗجْخ.
-ىِْح دبؿػحء ْؼرذ ضحَِر ؿّ دًْ جٍه٤ػر ٗ جٍسِْٜر جٍرٜهٜر ٗBADRخظظْح ْؼرسْح ؿٌَٗ ٙحٍر ذرجؽ
جٍدرض(ٌِ )656ح ىِْح دسػدٜو ٌل ِح ىدُ ْؼرٜح ن ٛجٍهظل جٍصحٍش ٗ ذًٍ ددرجشر ػحٍر ىرع ِّ دًْ
)(BADR
خيِٖـغ:
جٍ دًْ ؿحِر ِئششحز جثسِحْٜر ٗ ،جٍسٜ ٛـسِد ؿَٖٜح ؤ ٚدَد ْ١ـحص جىسظحدٓ جٍٗػْ ِّ ٛخ٤ل جِسدجدٓ
دحِٟٗجل جٍ٤زِر.
ِّٗ دٕ ّٜذٓ جٍدًْٗ ؤٗ جٍِئششحز ْظد جٍدًْٗ جٍسظحرٜر جٍس ٛسـرم ؿَ ٙؤْٖح دًْٗ جٍٗدجثؾ ٗٗؼٜهسٖح
جٟشحشٜر ِْٕ ٛؾ جٍيرٗع ٗ ،سـسدر ؿَِٜر ِْغ جٍيرٗع ؿَِٜر ظٕٗرٜر ِّ ٕٛ ٗ ،ؤُٕ ؿْحظر جٍسِٜٗل نٛ
ج٣ىسظحد جٍِـحظر.
ٗ ؿَ ٜٔشْسػـرو نٕ ٛذج جٍهظـل اٍ ٙسـرٜم جٍدْـًٗ جٍسظحرٜر ٗ ؤْٗجؿٖح؟ دح١غحنر اٍِٜ ٙزجْٜسٔ ٗ ٌذًٍ
ِـْ ٙجٍيرٗع ٗ اظرجءجز ِْػٖح ٗ ػرو جٍٗىحٜر ِّ ِخحػرٕح؟ ِّ خ٤ل ص٤صر ِدحػش:
1
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
اّ ػحظر جْ١شحّ اٍ ٙاٜظحد ؤِحٌّ ٍػهؼ ؤِٗجٍٔ ،دنـٔ اٍ ٙجٍسهٌٜر دبىحِر ِئششحز خحظر دٖذٓ جٍلحٜرٗ ،
ِّ دٕ ّٜذٓ جٍِئششحز ْظد جٍدًْٗ جٍسظحرٜر.
*اهخًؼٖف األّل:
ٌِّٜسـرٜم جٍدًْ جٍسظحر ٚدإْٔ "جٍِْضحذ ؤٗ جٍِئششر جٍِحٍٜر جٍس ٛسيدل جٍٗدجثؾ ِّ جٟنرجد ٗجٍٖٜثحز
(جٟضخحط جٍِـْٜٗر) سػز جٍػَخ ؤٗ ٟظل ،صُ سشسخدُ ٕذٓ جٍٗدجثؾ ن ٛنسغ جٍػشحدحز ٗ سيد ُٜجٍيرٗع
1
(ج٣ثسِحْٜر) ديظد جٍردغ".
*اهخًؼٖف اهذبٌٕ:
ٕ ٛجٍِئششحز جٍس ٛسيُٗ ديدٗل جٍٗدجثؾ سدنؾ ؿْد جٍػَخ ؤٗ ٟظحل ِػددذ ٗ سزجٗل ؿَِٜحز جٍسِٜٗل
جٍدجخَ ٗ ٛجٍخحرظ ٗ ،ٛخدِسٔ دِح ٜػيو ؤٕدجم خػر جٍسِْٜر ٗ دؿُ ج٣ىسظحد جٍيِٗ ٗ ٛسدحضر ؿَِٜحز جٍسِْٜر
ٗ ج٣دخحر ٗ ج٣شسصِحر جٍِحٍ ٛن ٛجٍدجخل ٗ جٍخحرض دِح ن ٛذًٍ جٍِشحِٕر ن ٛاْضحء جٍِضرٗؿحز ٗ ِح ٜشسَزُ
2
ِّ ؿَِٜحز ِظرنٜر سظحرٜر ٗ ِحٍٜرٗ ،نيح ٍٗ٠غحؽ جٍسٜ ٛيررٕح جٍدًْ جٍِرٌز.ٚ
* اهخًؼٖف اهذبهد:
ٜـرم ىحّْٗ جٍْيد ٗ جٍيرٗع نِ ٛحدسٔ ( )116جٍدًْٗ جٍسظحرٜر ؿَ ٙؤْٖح "ؤضخحط ِـْٜٗر ِِٖسٖح
جٟشحشٜر ٗ جٍـحدٜر اظرجء جٍـَِٜحز جٍِٗغػر ن ٛجٍِٗجد 117إٍ ِّ 116 ٙذج جٍيحّْٗ ،دػٜش ٜسغِّ ٕذٓ
جٍِٗجد ٗظم جٟؿِحل جٍسٌَ ٛهز دٖح جٍدًْٗ ٗ ٕ ٛسْػظر نِٜح :َٜٛ
-شَِٜحّ دٗذٜحخ »" ،جىسظحدٜحز جٍْيٗد ٗجٍدًْٗ« ،جٍِئششر جٍظحِـٜر ٍَدرجشحز ٗجٍْضر ٗجٍسٗزٜؾ ،دٜرٗز،6774،ط.661 1
-ؿدد جٍلهحر ػْه ،ٛجٟشٗجو ٗجٍِئششحز جٍِحٍٜر ،جٍدجر جٍظحِـٜر ،ج١شٌْدرٜر ،0222 ،ط02 2
2
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
اهخًؼٖف اهؼاتى:
سـرم جٍدًْٗ جٍسظحرٜر ؿَ ٙؤْٖح ػَير ردػ د ّٜؤظػحخ جٍهحثع جٍِحٍ ٗ ٛؤظػحخ جٍـظز جٍِحٍ ٛسيُٗ
1
دٖح جٍِئششحز جٍِحٍٜر ٗ جٍْيدٜر.
ِّ -6اؿدجد جٍػَدر
- 0جػِد ػضٜص ؿحدل ،جىسظحدٜحز جٍْيٗد ٗ جٍدًْٗ ،دٜرٗزٌَٜ ،ر ج٣ىسظحد ،6774 ،ػ ،1ط 06
-3ضحٌر جٍيزِٗ،ْٜٛػحغرجز ن ٛجىسظحد جٍْيٗد ٗجٍدًْٗ،جٍظزجثر ،دٜٗجّ جٍِػدٗؿحز جٍظحِـٜر،6770،ط.02
3
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
ٗ ِؾ ؼٖٗر جٍِضرٗؿحز جٍظْحؿٜر جٌٍدر٘ جٍِسػَدر ِٟٗجل غخِر ددؤز جٍدًْٗ سـسدر ظٖحز نـح ٣ن ٛخدِر
جٍرؤشِحٍٜر ِّ خـ٤ل سظِٜـؾ جٍِخـدرجز ٗ اىرجغٖح ٍرظحل جٍظْحؿر نإظدػز ٗشٜػ ِحٍٜح دّٜ
1
جٍِشسصِر ٗ ّٜجٍِدخر.ّٜ
4
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
ٜـسدر ٕذج جٟخٜر ِّ جٍِٖحُ جٍسيَٜدٜر جٍس ٛسيُٗ دٖح جٍدًْٗ جٍسظحرٜر ػٜش سيُٗ دِْغ رظحل جٟؿِحل جثسِحْح
ىظٜر جٟظل ِِح ٜـػٗ ُٖٜشَٜر دنؾ ػحغرذ ٌحٟٗرجو جٍْيدٜر ٗ جٍٗدجثؾ سػز جٍػَخ سشسخدُ ن ٛسِٜٗل
جٍـَِٜحز جٍسظحرٜر ؤٗ جْ١سحظٜر .نِ ٛيحدل ٕذٓ جٍخدِر جٍس ٛسئدٖٜح جٍدًْٗ جٍسظحرٜر ٗ جٍسٜ ٛسرسخ ؿْٖح سخَٖٜح
ؿّ دـع ؤِٗجٍٖح ٍِدذ ِـْٜر ِٕ ٛدذ جٍيرع نبْٖح سػظل ؿَِ ٙدَق ِٜصل ْشدر ِـْٜر ِّ ِدَق جٍيرع ٗ
1
ٜشِٕ ٙذج جٍِدَق دحٍهحثدذ ٗ سػظل ٕذٓ جٍْشدر ؿَ ٙؤشحس شْٗ.ٚ
سسهرؽ ٕذٓ جٍيرٗع اٍ ٙص٤صر ؤْٗجؽ:
-1-0كؼّل تغًّ ميبً:
سِْغ ٍَِسـحَِ ّٜجٍرثٜشِ ّٜٜؾ جٍدًْ ٌْٗٔ ِسإٌد ِّ ِرٌزُٕ جٍِحٍ ّٟ ٛن ٛجٟظل جٍدًْ جٍسظحرٜ ٣ ٚيدُ
ىرٗع ددّٗ غِحّ.
-4-0كؼّل تميبٌبح يعخوفج:
ٗ ٜذٌر ِْٖح ِح :َٜٛ
*ىرع دغِحّ جٍشَؾ جٍِخسَهر.
*ىرع دغِحّ ؤٗرجو ِحٍٜر.
ٌِٕ٤ح ٍسظْخ خػر ؿدُ جٍسشدٜد ػٜش َٜظإ جٍدًْ ٍِْغ جٍيرع دغِحّ ػيٜي ٕٗ ٗ ٛؤظل ِـٍَ ّٜـِٜل ػٜش
ٜ ٣رظـٔ ٍٔ ا ٣دـد ؤّ ٜشسـٜد ىِٜر جٍيرع جٍذِْٜ ٚػٔ ٍَـِٜل ِؾ جٍهحثدذ.
-0-0اهلؼّل تميبً فعكٕ:
ٜسُ ؿّ ػرٜو سدخل ضخظ ٛؤخر ِّ ػرم جٍِيسرغٜ ٗ ّٜسـٖد دحٍشدجد ن ٛػحٍر ؿظز ٕذج جٟخٜر
ؿّ جٍسشدٜد ،ن ٛػحٍر ْيط ىِٜر جٟظل ؿّ ىِٜر جٍد ّٜنحّ جٍدًْ ٜضسرً ِؾ جٍدجثْسٍَ ّٜػظٗل ؿَ ٙؤِٗجٍُٖ
2
ِّ جٟظٗل جٟخر٘ كٜر جٍِرْٕٗر.
-2عكى األّؼاق اهخسبؼٖج :
ٜـسدر ٕذج ج١ظرجء ِّ ؤُٕ ٗؼحثم جٍدًْٗ جٍسظحرٜر ن ٛجٍـظر جٍػدٜش ٗ .سزدجد ؤِٕٜسٔ دحزدٜحد
ؼحٕرذ جٍِـحِ٤ز جٝظَر د ّٜجٟنرجد ن ٛجٍِظسِؾ .نحٍسحظر ٜدٜؾ دإظل ٗ ٜػظل ؿٌَِ ٙدٜح٣ز ِشسػير جٍدنؾ
ن ٛجٍهسرجز جٍِشسيدَٜر ِيحدل ِدٜـحسٔ .نِؾ سرجٌُ جٌٍِدٜح٣ز نٜ ٛدٓ نٖٗ ٜ ٣شسػٜؾ ج٣شسِرجر نْ ٛضحػٔ
جٍسظحر.ٚ
-1ؿدد جٍػو ؤدٗ ؿسرٗس ،جٍٗظٜز ن ٛجٍدًْٗ جٍسظحرٜر ،جٍظزجثر ٖٜ،حد جٍدٍَْ ّٜضرٗجٍسٗزٜؾ ،0222،ط ،ط 63.64
ِ -ضرم ْحد ٚجٍدًْٗ ٗجٍضرٌحز جٍِحٍٜر –ِ -Nizarهُٖٗ جٍدًْ جٍسظحرٗ ٚؤؿِحٍٔ ٗؤىشحِٔ -www.a le ppoeconomic 2
.com-ن0266-26-20 ٛ
5
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
اذّ نٖٗ َٜظإ ٍَدًْ ٍٜخظِٖح ٍٔ ؤٜ ٚدنؾ ٍٔ جٍدًْ ىِٜسٖح ىدل ؤّ ٜػل ؤظَٖح ن ٌّٜٗجٍدًْ نٕ ٛذٓ
ٍػحٍر ىد ىدُ ىرغح ىظٜر جٟظل ِدسٔ سحرٜخ جشسػيحو جٌٍِدٜحٍر ٗ ِدَق جٍهحثدذ ٜـحدل جٍهرو د ّٜجٍيِٜر ج٣شِٜر
1
ٗ جٍيِٜر جٍػحٍٜر ٗ ْشدر جٍهحثدذ اٍ ٙجٍيِٜر ج٣شِٜر ٌٍَِدٜحٍر سـرم دشـر جٍخظُ.
ّ -0هٖفج اإلفؼاف ّ اهؼكبتج . Super vision and control:
سسٍٗ ٙجٍِظحرم ن ٛجٍِظسِـحز ذجز جٍسخػٜػ جٍِرٌز ٚؿَِٜر سٗظ ٜٔجِٟٗجل جٍِسدجٍٗر جٍس ٛجشسخدِسٖح
ِؾ ِسحدـر ٕذٓ جِٟٗجل ٍَسإٌد ِّ ؤْٖح سشسخدُ نِٜح رظدز ٍٔ ِّ ؤكرجعٍَ ٗ ،سإٌد ِّ ِد٘ ِح ػيئ
2
جشسخدجِٖح ِّ ؤٕدجم ِػددذ ِشديح ٍَِضرٗؿحز جٍس ٛجشسخدِسٖح.
-6تًل اهّهبئف األعؼْ:
سِٜٗل جٍسظحرذ جٍخحرظٜر ِّ خ٤ل نسغ اؿسِحدجز ِشسْدٜر ٗ سضسِل ؿَ ٙاؿسِحدجز ٍ٤شسٜرجد ٗ ؤخر٘
ٍَسظدٜر ٗ ٜػيو جٍدًْ جٍسظحر ٚؤردحػٔ دظهر خحظر دِيدجر جٍهرو د ّٜجٍهٗجثد جٍسٜٗ ٛدؿٖح جٍِٗدؿٗ ّٜ
سًَ جٍسٜ ٛسػَِٖح جٍِيسرغ ٗ ّٜجٍـِٗ٣ز ٗ جٟظٗر جٍسٜ ٛػظَٖح جٍدًْ ِيحدل سيد ُٜجٍخدِحز ٍـِ٤ثٔ.
ىٜحُ جٍدًْ دسػظٜل ِشسػيحز ؿِ٤ثٔ ِّ ِظحدرٕح جٍِخسَهر شٗجء ٌحْز ٕذٓ جٍِشسػيحز ضٌٜحز ؤٗ
ٌِدٜح٣ز ؤٗ شْدجز ؤذْٜر ِشسػير ٍظحٍػٖح ؤٗ ؤشٌُٖ ،ذًٍ ٜدنؾ دٍِ ُْٖٜٗشسػي.ٜٔ
ىٜحُ جٍدًْ دسظِٜؾ ِدخرجز جٍـِ٤ء دضٌل ٗدجثؾ جدخحر ؤٗ ظْدٗو جٍسٗنٜر ٗ اؿػحثُٖ نٗجثد ؿْٖح صُ
جشسصِحر ٕذٓ جٍِدخرجز ن ٛضرجء جٍشْدجز.
ىٜحُ جٍدًْ دحٍسـحِل ن ٛجٟٗرجو جٍِحٍٜر ؿَ ٙجخس٤م ؤْٗجؿٖح شٗجء ٍِظَػر ؿِ٤ثٔ ؤٗ ٍِظَػسٔ
جٍضخظٜر.جشسددجل جٍدًْ ٍَـِ٤ز جٟظْدٜر دحٍـَِر جٍٗػْٜر ٗ جٍـٌس ٍظحٍغ جٍـِ٤ء.
سإظٜر جٍدًْ خزجثّ ظلٜرذ ٍـِ٤ثٔ ٜػسهؼّٗ نٖٜح دِْيٗ٣سُٖ جٍلحٍٜر ِّ ِظٕٗرجز ,ؤٗرجو ِحٍٜرْ ,يٗد ٗ
0
كٜرٕح.
ادجرذ جٟؿِحل ٗ ِِسٌَحز جٍـِ٤ء ٗ سيد ُٜج٣شسضحرجز ج٣ىسظحدٜر ٗ جٍِحٍٜر ٍُٖ ِّ خ٤ل دجثرذ ِخسظر
3
:ٕٛTrust Département ..
ِ –6ػِد ضرٜم اِٜحّ،دٗر جٍدًْٗ جٍسظحرٜر ن ٛسِٜٗل جٍسِْٜر ج٣ىسظحدٜرِ،ذٌرذ ِيدِر غِّ ِسػَدحز ْٜل ضٖحدذ ٍٜشحْس نٛ
جٍـَُٗ ج٣ىسظحدٜر ،نرؽ ْ:يٗد ِحٍٜر ٗدًْٗ ،جٍِرٌز جٍظحِـ، ٛجٍدٜٗرذ ،دنـر .0227-0226،
–ْٗجل ددر جٍد ، ّٜرئٗم ؿدد جهلل ،جٍيرٗع جٍدٌْٜر (،ضٖحدذ ٍشحْس)ٌَٜ ،ر جٍـَُٗ ج٣ىسظحدٜر ٗؿَُٗ جٍسشٜٜر ،سخظط: 0
6
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
اٌسٍوٌت
اٌربحٍت رخذمت اٌخىمٍت
اهيكغؼ ِ:ػِد جٍظٜرن:ٛادجرذ جٍِظحرٜم (،ػ،)1دجر جٍٗنحء ٍدْٜح جٍػدحؿر ٗجٍْضر ،ج١شٌْدرٜر-
،6770ط.61.
7
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
ٜسغغ ِِح شدو ؤّ جٍِظرم ٜسحظر دإِٗجل جٍْحس ٗ ٕذج ِـْحٓ ؤّ ؤِٗجٍٔ ٕٗ (ؤ ٚرؤشِحٍٔ ؿّ جٍسإشٜس+
ج٣ػسٜحػ +ٛجٟردحع جٍِسرجٌِر) ٣سِصل ا ٣ظزء دشٜػ ِّ ِظِٗؽ جِٟٗجل جٍس ٛسسـحِل دٖح ٗ ٜسرسخ ؿّ
ٕذٓ جٍػيٜير ِح :َٜٛ
جٍِسحظرذ دإِٗجل جٍلٜر سئد ٚاٍْ ٙسٜظسِٕ ّٜح:
األّهٓ :اهضـؼق Précaution
اّ جٍِظرم ِئسِّ ؿَ ٙؤِٗجل جٍْحس ،ؤ ٚؤّ جٍِٗدؿٗ ّٜغـٗج صيسُٖ ن ٗ ٜٔؤٗدؿٗج ؤِٗجٍُٖ نٖٗ
ػرٜط ؿَ ٙسًَ جِٟٗجل ػرظح دِح َٜٜٔجٍِْػو (جٍدًْ ٜشـ ٌٍّٜٗ ٙؿَِ ٙشسٗ٘ جٍصير جٍِِْٗػر ٍٔ)ٗ ،
َِٜٜٔجٍيحّْٗ (جٍدًْ َِسزُ دبؿحدذ جٍػو اٍ ٙؤَٕٔ ،خحظر ٗ ؤّ ْٕحً اصدحز خػٍٖ ٛذج جٍخػ دحٍسٗىٜؾ ٗ
جٍسحرٜخ).
ٕذج جٍػرط ٜسِصل ن ٛجٍغِحْحز جٍسٜ ٛػَدٖح جٍِظرم ؿْد اىرجغٔ جِٟٗجل ٍٞخر ،ّٜنٖٗ ٜشـٙ
ٍغِحّ جشسـحدذ ِح جىرغٔ ِ ّ٣ح ٌحّ ىد جىرغٔ ِح ٕ ٛا ٣ؤِٗجل جٍْحس جٍس ٣ ٛدد ؤّ ٜػَدٕٗح ِْٔ ِٜٗح ِح.
اهذبٌٖج :اهؿّٖهج Liquidé
ٜسـحِل جٍِظرم دإِٗجل جٍْحس ٍذج نـَ ٜٔؤّ ٌّٜٗػحغرج ٍػَدحز جٍْحس ؤ ٚجٍِٗدؿ ّٜاذج ػَدٗج شػخ
ِح ٜركدْٗٔ ِّ ٗدجثـُٖ ٗ ٕذج ِح ٜهشر ِددؤ ٗظٗخ سٗنٜر جٍشٍٜٗر جٌٍحنٜر ٍد٘ جٍِظحرم جٍِٗجظٖر ػَدحز
جٍشػخ جٝسٜر:
ِّ ىدل جٍزدحثّ ٗ جٍِٗدؿٌ ،ّٜل ذًٍ ٜظغ دحٍْشدر ٍَِظحرم جٍسظحرٜر جٍس ٕٛ ٛؤٌصر جْٟٗجؽ جْسضحرج ٗ
ؤٌصرٕح خدِحز ٍٔ ٗ ؤىدِٖح سحرٜخٜح ،نٖذٓ جٍِظحرم ٕ ٛجٍػظرجز جٟشحشٜر ن ٛجٍْؼحُ جٍِظرن ٛجٍَِزِر
دػٌُ جٍٗىحثؾ ،ددنؾ ظزء ُِٖ ِّ ػَدحسُٖ ٗ ،دذًٍ نٖ ٛؤٌصر جٍِظحرم ِخحػرذ دـَِٜحز اذج ؤرجدز اىرجع
جٍِحل ٍَلٜر ،سًَ اذّ ٕ ٛػدٜـر ؿِل جٍدًْ دحخسظحر ٌٍّ ن ٛؿظرْح ٕذج نحّ جٍدًْٗ ٣سسظم ٌَٖح دْهس
1
جٍخظحثط.
اهينوة اهذبهد :ؤٌّايِب ّ يلبؼٌخِب يى غٖؼُب يً اهيئؿؿبح اهيبهٖج ّ اهتٌنٖج.
اهفؼو األّل :ؤٌّاو اهتٌّم اهخسبؼٖج .
سْيشُ جٍدًْٗ جٍسظحرٜر اٍ ٙؤْٗجؽ ِسـددذ ػديح ٍَزجٜٗر جٍسٜ ٛسُ ِّ خٍٖ٤ح جٍْؼر اٍ ٙجٍدًْٗ ٗ ذًٍ ؿَ ٙجٍْػٗ
جٍسحٍ:ٛ
ِ -6ػِد ؿدد جٍهسحع جٍظٜرن ، ٛادجرذ جٍدًْٗ ،ظحر جٍِْحٕط ،ؿِحّ ،ػ، 0225 ، 6ط.10
9
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
ٗ ٜسِٜز ٕذج جٍْٗؽ ِّ جٍدًْٗ دإْٔ ٜـِل ؿَ ٙجٍْػحو جٍٗػْٜ ٗ ٛخغؾ ٍَيٗجْ ّٜجٍـحِر ٍَدٍٗرٍٜ ٗ ،س ٍَيٗجّْٜ
جٍِػحنؼحز جٍسٜ ٛيؾ جٍهرؽ نْ ٛػحىٖح جٍظلرجنـٌِ ،ٛح سيُٗ دٌحنر جٟؿِحل جٍسيَٜدٜر ٍَدًْٗ جٍسظحرٜر ٗ سيدُٜ
جٍيرٗع ىظٜرذ جٝظحل ٗ جٍِسٗشػر جٝظلٌِ ،ح سسـحِل نِ ٛظح٣ز جٍظرم جٟظْد.1ٛ
-4تٌّم اهؿالؿل:
ْضإز دًْٗ جٍش٤شل ِؾ ِْٗ ٌدٜر ٍػظُ جٍدًْٗ جٍسظحرٜر ِْٗ ٗ ،ػظُ جٟؿِحل جٍس ٛسٍِٖٗح ِّ ؤظل
سيد ُٜخدِحسٖح اٍِ ٙخسَم نثحز جٍِظسِؾٕٗ ،ذٓ جٍدًْٗ سـد ْضحػحٕح ِّ خ٤ل نسغ شَشَر ِسٌحَِر ِّ جٍهرٗؽ،
ٗ ٕ ٛؿدحرذ ؿّ ؿدذ دًْٗ ِْهظَر ؿّ دـغٖح ادجرٜح ٌٍّٗ ٜضرم ؿَٖٜح ِرٌز رثٜشٗ ٛجػد ٜسٍٗ ٙرشُ
جٍشٜحشحز جٍـحِر جٍس ٛسَسزُ دٖح ٌحنر ٗػدجز جٍشَشَرٌِ ،ح ْٜشو جٟؿِحل ٗ جٍْضحػ د ّٜجٍٗػدجز دـغٖح
2
ددـعٜٗ ٣ٗ ،ظد ٕذج جٍْٗؽ ِّ جٍدًْٗ جٍسظحرٜر ا ٣ن ٛجٍٜٗ٣حز جٍِسػدذ جِٟرٌٜٜر.
-0تٌّم اهيسيّيبح:
ٕٗ ٛؤضدٔ دحٍضرٌحز جٍيحدغر جٍس ٛسسٍٗ ٙاْضحء ؿدذ دًْٗ ؤٗ ضرٌحز ِحٍٜر نسًَِ ِـؼـُ رؤشِحٍٖح ٗ
سضرم ؿَ ٙشٜحشسٖح ٗ سيُٗ دسٗظٖٖٜحٍٖ ٗ ،ذج جٍْٗؽ ِّ جٍدًْٗ ػحدؾ جػسٌحر ٗ ،ٚؤظدػز شِر ِّ شِحز
جٍـظر ٗ ،ىد جْسضرز ِصل ٕذٓ جٍدًْٗ ن ٛجٍٜٗ٣حز جٍِسػدذ جِٟرٌٜٜر ٗ دٗل كرخ ؤٗردح.
-2اهتٌّم اهفؼغٖج:
ِْٕٗ ٛضأز ظلٜرذ ٌَِٖٜح ؤنرجد ؤٗ ضرٌحز ؤضخحطٜ ٗ ،يسظر ؿَِٖح ن ٛجٍلحٍخ ؿَِْ ٙػير ظلٜرذ
ؤٗ سسِٜز ؿّ دحى ٛؤْٗجؽ جٍدًْٗ دإْٖح سيسظر سٗؼٜم ِٗجردٕح ؿَ ٙؤظٗل دحٍلر جٍشٍٜٗر ِصل جٟٗرجو جٍِحٍٜر
ٗ جٟٗرجو جٍسظحرٜر جٍِخظِٗر ٗ ،كٜر ذًٍ ِّ جٟظٗل جٍيحدَر ٍَسػٜٗل اٍْ ٙيٗد نٗ ٛىـز ىظٜـر ٗ
ددّٗ خشحثرٜ ٗ ،رظؾ جٍشدخ ن ٛذًٍ اٍ ٙؤْٖح ٣سشسػٜؾ سػِل ِخحػر سٗؼٜم ؤِٗجٍٖح ن ٛىرٗع ِسٗشػر
ؤٗ ػَٜٗر جٟظل ٍظلر ػظُ ِٗجردٕح.
-0اهتٌّم اهيضوٖج:
ٕٗ ٛسْضإ ٍسدحضر ْضحػٖح نِْ ٛػير ظلرجنٜر ِػددذ ،ىد سٌّٗ ِيحػـر ؤٗ ٜٗ٣ر ؤٗ ِػحنؼر ؤٗ ػسٙ
ِدْٜر ِػد دذ ٗ ،اذج ٌحّ ْؼحُ جٍػٌُ جٍِػَ ٛن ٛجٍدٍٗر سسهحٗز ن ٜٔىٗجْ ّٜجٍِْحػو جٍظلرجنٜر ،نحّ جٍدًْ
3
جٍِػَٜ ٛخغؾ ٍَيٗجْ ّٜجٍِػَٜر ٗ اضرجم شَػحز جٍرىحدر ؿَ ٙجٍدًْٗ نِْ ٛػير ؿَِٔ.
-1اهفؼق تًٖ اهتٌّم اهخسبؼٖج ّ اهيئؿؿبح اهيبهٖج:
٤ٕ -ل ٌْٖٜر ،اظرجءجز ِْغ جٍيرٗع ِّ ػرم جٍدًْٗ جٍسظحرٜر ِ ،ذٌرذ سخرض ٍْٜل ضٖحدذ ٍشحْس ن ٛجٍـَُٗ ج٣ىسظحدٜر، 1
نرؽ ْ :يٗد ِحٍٜر ٗدًْٗ ،جٍِرٌز جٍظحِـ ، ٛجٍدٜٗرذ ،دنـر ، 0227-0226 ،ط.60
– ِػِد جٍشـٜد ؤْٗر ،ادجرذ جٍدًْٗ ،دجر جٍظحِـٜر جٍظدٜدذ ،جٍيحٕرذ ،ج١شٌْدرٜر ، 0223 ،ط.65 2
-3دخرجز ٜـدل نرٜدذ ،سيْٜحز ٗشٜحشحز جٍسشٜٜر جٍِظرن ، ٛدٜٗجّ جٍشحػر جٍِرٌزٜر ،دّ ؿٌّْٗ ،جٍظزجثر ،ػ0225 ،1
،ط.52
10
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
اّ جٍدْـًٗ جٍسظحرٜـر ٗ جٍِئششـحز جٍِحٍٜـر سسضحدٔ ن ٛجٌٍصٜر ِّ ؤٗظٔ ؤْضػسٖح جٍخحظر دح٣ثسِحّ،
ٗ سٗنٜر ِظحدر جٍسِٜٗل ٍَِضرٗؿحز ٗجٟنرجد ٗ ،دظهر ؿحِر ٣خ٤م ٜذٌر ن ٛجٍٗىز جٍِـحظر نِٜح ٜسـَو
دح٣شسخدجُ ؤٗ جٍسٗؼٜم ،نحٍخ٤م جٍػيٜيٜ ٛسـَو دِظحدر ج٣شسخدجُ ٗ جٍسٗؼٜم.
ندحٍْشدر ٍَدًْٗ جٍسظحرٜر سـسِد نِ ٛظحدر جشسخدجِٖح ؤشحشح ؿَ ٙجِٟٗجل جٍس ٛػظَز ؿَٖٜح ِّ ٍلٜر
ن ٛضٌل ٗدجثؾ ٗ سشسخدِٖح ٍػشحدٖح جٍخحط ٗ ٍٜس ٍػشحخ ؤظػحخ جٍٗدجثؾٌِ ،ح ؤّ رؤشِحٍٖح ٕٗ ِظرد
غِحّ ٍِٗجظٖر ػيٗو جٍِٗدؿِٜ ٣ ٗ ّٜصل ن ٛج٣شسخدجُ اْ ٣شدر غثَٜر.
ؤِح جٍِئششحز جٍِحٍٜـر سـسِد ؤشحشح ؿَ ٙرئٗس ؤِٗجٍٖح ،نسشسخدُ ؤِٗجٍٖح جٌٍَِِٗر ٗ سـِل ٍػشحدٖح ٗ ٌّٜٗ
جشسخدجِٖح ِٟٗجل جٍلٜر ن ٛػح٣ز جشسصْحثٜرٌِٗ ،جظٖر سزجٜد جػسٜحظحز ج٣شسصِحر ٗ اضدحؽ ركدر جٟنرجد ٗ
ذًٍ ٍػشحخ ؤظػحدٖح ِيحدل ؿٍِٗر.
ؤِح جٍـحِل جٍصحْ ٛن ٛجٍسهرىر د ّٜجٍِئششحز جٍِحٍٜر ٗ جٍدًْٗ جٍسظحرٜر ٕٗ ؤىل ؤِٕٜر ٗ ٕٗ ػدٜـر
جٍـَِٜحز جٍس ٛسيُٗ دٖح ،نـَِٜحز جٍدًْٗ جٍسظحرٜر سسرٌز ن ٛج٣ثسِحّ ىظٜر جٟظل ،ن ٛػ ّٜؤّ جٍِئششحز
جٍِحٍٜر سيُٗ دـَِٜحز ج٣شسصِحر ٗ ،ىد ؼٖر ٕذج جٍِـٜحر ػدٜصح ْسٜظر سيحرخ ٗؼحثم ٌل ِّ جٍِئشش.ّٜ
-4اهفؼق تًٖ اهتٌّم اهًبيج ّ اهتٌّم اهعبكج:
جٍ يػحؽ جٍـحُ ىػحؽ جرسدػ دسػٗر ج٣ىسظحد جٍرؤشِحٍ ٗ ٛسػٍٗٔ ِّ جٍَٜدرجٍٜر اٍ ٙج٣ىسظحد جٍِخسَػٗ ،
ْؼرج ٍَدٗر جٍذٌ ٚحْز سيُٗ دٔ جٍدًْٗ ن ٛسظِٜؾ ج١دخحرجز ،خَو ج٣ثسِحّ ،سٗنٜر جػسٜحظحز جٍسِٜٗل ٍَْضحػ
ج٣ىسظحد ،ٚنيد خغـز جٍِئششحز جٍِظرنٜر ٍَدٍٗر رىحدسٖح ٗ ؼٖر ىػحؽ ِظرنٜ ٛخغؾ ٍرىحدر ٗ شٜػرذ
جٍدٍٗر ِّ خ٤ل ٌَِٜسٖح ٍرؤس جٍِحل ؤٗ جٍِضحرٌر ن ٜٔظزثٜح ؤٗ سإصٜرٕح ن ٛجٍدًْٗ جٍسظحرٜر ِّ خ٤ل جٍٗدجثؾ
1
جٍػٌِٜٗر ،ؤٗ رىحدر جٍدًْ جٍِرٌز ٚؿَٖٜح دّٗ ؤّ سظل اٍِ ٙرػَر جٍدًْٗ جٍـحِر.
ؤِح جٍدًْٗ جٍخحظر نِٖ ٛئششحز ذجز رئٗس جِٟٗجل جٍخحظر سسخذ ضٌل ضرٌحز ِشحِٕر ؤٗ ِئششحز
سـحْٜٗر ٗ ؤضٌحل ىحْْٜٗر ؤخر٘.
-0اهخفؼكج تًٖ اهتٌّم اهخسبؼٖج ،تٌّم األييبل ّ تٌّم االئخيبً يخّؿن ّ نّٖل األسل:
ٜػَو ؿَ ٙجٍدًْٗ جٍسظحرٜر ؤػٜحْح ٗظم دًْٗ جٍٗدجثؾ ،نٖذٓ جٍدًْٗ ٜيسظر ْضحػٖح ؿَ ٙؿَِٜحز
ج٣ثسِحّٜ ،ػَو ىدٗل جٍٗدجثؾ جٍظحرٜر ٗ ٟظل ىظٜر ،نٖ ٛدذًٍ سخسَم ؿّ دًْٗ جٟؿِحل ٗ دًْٗ ج٣ثسِحّ
ػٜٗل ٗ ِسٗشػ جٟظل ،ندًْٗ جٍٗدجثؾ ددؤز سيدل جٍٗدجثؾ ج٣دخحرٜر ؿَْ ٙػحو ٗجشؾ ٗ سـػ ٛىرٗغح
ِسٗشػر ؤٗ ػَٜٗر جٟظل.
ؤِح دًْٗ جٟؿِحل ٜرسٌز ْضحػٖح جٍرثٜش ٛنِْ ٛغ جٍيرٗع ،اظدجر جٍشْدجز ،جٍِضحرٌر ن ٛجٍِضحرٜؾ
ٗ جٍػظٗل ؿَ ٙؤْظدسٖح ٍذًٍ ْظد دـع جٍدٗل سػرُ ٕذٓ جٟخٜرذ ؿَ ٙجٍدًْٗ جٍسظحرٜر.
،Bokali -جٍدًْٗ جٍسظحرٜر ٗسػٗرٕح ،www.droit.dz.com ،ن. 0266- 20-60 ٛ 1
11
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
ؤِح دًْٗ ج٣ثسِحّ ِسٗشػ ٗ ػٜٗل جٟظل سخسَم ؿّ دًْٗ جٍٗدجثؾ نْ ٛضحػٖح جٍذٜ ٚيسظر ؿَِْ ٙغ ج٣ثسِحّ
ٍِدذ سيل ؿّ شْس ّٜنيػ ٣ ٗ ،سيدل جٍٗدجثؾ جٍظحرٜر ا ٣دبذّ خحطٕ ٗ ،ذج ج٣ثسِحّ ٍٜس ػٌرج ؿَٖٜح ،ندًْٗ
جٍٗدجثؾ ؤٜغح سِْغ ٕذج ج٣ثسِحّ.
-2اهخفؼكج تًٖ اهتٌّم اهّنٌٖج ّ اهتٌّم األسٌتٖج:
اّ ٍَدًْٗ جٟظْدٜر ٗظم ٜسغِّ خغٗؽ رؤس جٍِحل ٍشَػر جٟظحْخ شٗجء ٌحّ جٍدًْ ٌَِِٗح ٟظحْخ
ِي ِّٜٜن ٛاىَ ُٜجٍدٍٗر ؤٗ خحرظٖح ؤٗ سحدؾ ٍِئششر ِسـددذ جٍظْشٜحز ؤٗ ِظرد ِضحرٌر دإكَدٜر ؤظْدٜر ؤٗ نرؽ
ٍدًْ ؤظْدِ ٛرٌزٓ جٍرثٜش ٛخحرض ج١ىَ.ُٜ
ٗسخغؾ ٕذٓ جٍدًْٗ ؤٗ ٣سخغؾ ٍرىحدر جٍدًْ جٍِرٌز ٚسدـح ٍَسْؼ ُٜج٣ىسظحدْٕ ٗ ٚحً دـع جٍدَدجّ
ؤششز جٍدًْٗ جٟظْدٜر ٗ جٍدـع جٝخر ظـَسٖح ٗػْٜر ؿّ ػرٜو ِضحرٌر جٍظحْخ جٍٗػْ ٛجٍِػَ ٛنٌَِٜ ٛر
رؤس جٍِحل دْشدر ِـْٜر سػيو جٍشٜػرذ ٍٖذج جٍظحْخ ِصل جٌٍَِِر جٍـردٜر جٍشـٗدٜر.
ٕٗ ٌِّٜذٓ جٍدًْٗ ِِحرشر ٌحنر ؤْضػر جٍدًْٗ جٍسظحرٜر ِصل سَي ٛجٍٗدجثؾ جٍٗػْٜر ٗ جٟظْدٜر ٗ ؤّ
سشسخدِٖح نِْ ٛغ ج٣ثسِحّ دجخل جٍػدٗد جٍٗػْٜر ؤٗ سػَٖٜٗح اٍ ٙجٍخحرض ٣شسصِحرٕح ن ٛؤشٗجو جٍْيد ٗ جٍِحل
جٍدٍٜٗر ٗ اٜدجؿٖح نِ ٛرجٌزٕح جٍرثٜشٜر ن ٛجٍخحرض ن ٛضٌل ٗدجثؾ دٌْٜرٌِ ،ح ٌِْٖٜح ؤّ سهسغ ػشحدحز ؤظْدٜر
1
ِصل :ػشحدحز جٟٗرٗ دٗ٣ر دجخل ػدٗدٕح جٍٗػْٜر.
ؤُى اهفؼّ كبح تًٖ اهتٌّم اهخسبؼٖج ّ اهتٌّم األعؼْ ٌِّٜ :دٜحّ ؤُٕ ج٣خس٤نحز دِْٖٜح ؿَ ٙجٍضٌل ْيحػ
ٌحٍسحٍ:ٛ
اهسغّل( :)11اهفؼق تًٖ اهتٌّم اهخسبؼٖج ّ اهتٌّم اهيخعككج
اهتٌّم اهخسبؼٖج اهتٌّم اهيخعككج
سـسِد جٝظل ٗ ج٣ىسرجع ىظٜر -2سـسِد جٍسشَٜم ٗ ج٣ىسرجع ِسٗشػ ٗ ػٜٗل جٝظل
سـسِد ؤشحشح ؿَٗ ٙدجثؾ جٍظِٖٗر -3جؿسِحدٕح جٟشحس ؿَِ ٙظحدر جٍسِٜٗل جٍذجسٗ ٛ
دؿُ جٍدٍٗر ٍٖح ٗجٍيرٗع
كحٍدح ٣ؿ٤ىر ٍٖح دحٍدٍٗرِ ،ح ٍُ سٌّ -4جرسدحػٖح دحٍدٍٗر ىٗ ،ٚنإِح ؤّ سٌّٗ ٌَِِٗر ٍٖح ،ؤٗ
ٌَِِٗر ٍٖح ،ؤِ ٚئِِر ذجز ؿ٤ىر ىٜٗر ِـٖح
سٗؼٜم ؤِٗجٍٖح نِ ٛظح٣ز ِسْٗؿر -5سٗؼٜم ؤِٗجٍٖح ٌّٜٗػظرج ن ٛجٍيػحؽ جٍذٜ ٚػِل
جشِٖح
-ؿٜغر دّ ِْٜٜر ،سـرٜم جٍدًْ ، www.ibtissama.com ،ن. 0266- 20 -62 ٛ 1
12
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
ؤشـحر جٍهحثدذ ؿحٍٜر ْشدٜح ٕ ّ٣دنٖح -6ؤشـحر جٍهحثدذ ٗ ضرٗػ جٍيرع سٌّٗ ِـسدٍر ٗ
جٟشحس ٕٗ جٍردغ جٍسظحرٚ ِـيٍٗر ٗ ِْحشدر ٍَِيسرع ،ػٜش ٣سضٌل ؿدثح ٌدٜرج
ؿَ ٙجٍِيسرع
ؿحدذ سخغؾ ٍيحّْٗ جٍضرٌحز ٍٖ-7ح ضخظٜر جؿسدحرٜر ِسْيَر ٗ سسِسؾ دٌصٜر ِّ
ج١ؿهحءجز ٗ جِ٣سٜحزجز ِّ جٍدٍٗر
ٜ ٣ضسرػ سٗجظد ِِصَ ّٜػٌِٗ ّٜٜنٛ -8سٌّٗ ِظحٍس ادجرسٖح ػٌِٜٗر (اذج ٌحْز ٌَِح ٍٖح)،
ِظحٍس ادجرسٖح ؤٗ ؿَ ٙجٟىل ٗظٗد ِِصَ ّٜػٌِٗ ّٜٜؿّ جٍيػحؽ
جٍِخسط
ؿحدذ ْضحػٖح ٜيسظر ؿَ ٙسيد ُٜجٍشَم، -9سيُٗ دبْضحء ِضرٗؿحز ظدٜدذ غِّ سخظظٖح ،ؤٗ
ٗ جٍيرٗع ىظٜرذ جٝظل ٗ ،خظُ سدخل ضرٌٜح ن ٛجٍيحثُ ِْٖح ،اغحنر اٍ ٙسيدُٜ
جٟٗرجو جٍسظحرٜر ج٣شسضحرجز ٗ جٍخدرجز جٍهْٜر
جٍـحَِّٗ نٖٜح ٜسِسـّٗ دِـَِٗحز ٜ-11سػَخ ِّ جٍـحَِ ّٜجٍِـرنر ٗ جٍسخظط نٛ
ِظرنٜر ؿحِر ضئّٗ جٍيػحؽ جٍذٜ ٚخدِٔ جٍِظرم
شرؿر دٗرجّ رؤس جٍِحل ٍيظر نسرذ -11دػء دٗرجّ رؤس جٍِحل دشدخ ػٗل نسرذ جشسردجد
شدجد جٍيرع جٍيرع
ٜ ٣ضسرػ ذًٍ نْ ٛضحػٖح -12ؿحدذ سَسزُ دخػر جٍدٍٗر جٍسِْٜٗر
درظر جٍِخحػرذ نْ ٛضحػٖح جىل ْشدٜح -13سـرغٖح ٍِخحػر ؿحٍٜر دشدخ ػٗل ِدذ جٍيرع
سدػش ؤػٜحْح ؿّ جٍِيسرغّٜ ٜ-14سٗظٔ اٍٖٜح جٍِيسرغّٗ
ىدرسٖح ن ٛسٍٜٗد ْيٗد جٍٗدجثؾ ٌدٜرذ ٜ ٣-15ػو ٍٖح سٍٜٗد ْيٗد جٍٗدجثؾ
اهيكغؼ :جٍدٌسٗر ؿدد جهلل جٍػحٕر ،جٍْيٗد ٗجٍدًْٗ ٗجٍِئششحز جٍِحٍٜرِ،رٌز ٜزٜد ٍْضر ٗجٍسٗزٜؾ ،ط050
13
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
14
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
اهعكـّى األكـّل
اهيكغؼ:شحِر دػرس ظَدذ ،جٍْيٗد ٗجٍدًْٗ ،جٍػدـر ج ،ٍٟٙٗدجر جٍددجٜر ،جٟردّ. 6772،
15
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
16
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
ٕٗ ٛجٟردحع كٜر جٍِٗزؿر ِّ جٍشْٗجز جٍشحدير ٍَدًْ جٍسظحر ٗ ،ٚشِٜز دحٟردحع جٍِدٗرذ ّ٣
جٍِظرم ٜظِـٖح ٌل ؿحُ ٗ ٜغٜهٖح اٍ ٙجٍِٜزجْٜر دضٌل دٗر.ٚ
ٗ ٌٕذج نحْٔ ٌَِح جرسهـز ْشدر رؤس جٍِحل ٗ ج٣ػسٜحػ ٛاٍ ٙجٍٗدجثؾ ٌَِح ىل جٍخػر جٍذٜ ٚسـرع ٍٔ
جٍِٗدؿ ّٜن ٛنسرجز جٍغٜو جٍِحٍ ٗ ٛجٟزِحزِ ٗ ،ؾ ذًٍ نحّ جٍِٗجرد جٍذجسٜر ٍَدًْ جٍسظحر ٚسػسل دجثِح ْشدر
ظلٜرذ ِّ ِظِٗؽ ِٗجرد جٍدًْ ،نحٍِٗرد جٟشحشٍَ ٛدًْ ٕٗ ِّ جٍٗدجثؾ ؿَ ٙجخس٤م ؤْٗجؿٖح.
-4اهيّاؼغ غٖؼ اهػاخٖج:
جٍِٗجرد كٜر جٍذجسٜر سسِصل ن ٛجٍٗدجثؾ ؿَ ٙجخس٤م ؤْٗجؿٖح ٗ جٍيرٗع جٍسٜ ٛيسرغٖح جٍدًْ ِّ جٍدًْٗ
جٟخر٘ ؤٗ ِّ جٍدًْ جٍِرٌز ٚا ٣ؤّ جٍظزء جٍلحٍخ ٗ جٍْشدر جٌٍدر٘ ِّ جٍِٗجد كٜر جٍذجسٜر سسِصل ن ٛجٍٗدجثؾ،
دل اّ جٍٗدجثؾ سِصل جٍْشدر جٍلحٍدر ِّ ظِٜؾ جٍِٗجرد جٍذجسٜر ٗ كٜر جٍذجسٜر.
ٗ سشسِد جٍدًْٗ جٍضػر جٟؿؼُ ِّ ِٗجردٕح ِِح ٜٗدؿٔ جٟنرجد ٗ جٍِضرٗؿحز ٍدٖٜح ِّ جِٟٗجلٍ ،ذج
نحّ ؤُٕ ِح ِٜٜز جٍدًْٗ جٍسظحرٜر ؿّ كٜرٕح ِّ جٍِئششحز جٍس ٛسػسرم ج٣ىسرجع (ٌدًْٗ ج٣دخحر) ٕٗ
ِيدرذ جٍدًْٗ جٍسظحرٜر ؿَ ٙخَو جٍظحْخ جٌٟدر ِّ جٍِٗجرد جٍس ٛسشسـَِٖح نِ ٛزجٍٗر ْضحػٖح دِْحشدر ِح
سزجٍٗٔ ِّ ؿَِٜحز جٍسشَٜم ٗ ج٣شسصِحر ٗ ،سسٗىم ِيدرذ جٍدًْ ؿَ ٙذًٍ ػشخ ِح ٍد ِّ ٜٔرؤس ِحل ٗ
جػسٜحػحزِ ٗ ،ح ؤٗدؽ ٍد ٜٔجٟنرجد ِّ ؤِٗجل.
االكخؼالِٜٗ :صل ج٣ىسرجع ِٗردج ؤخر ِّ ِٗجرد جٍدًْ كٜر ذجسٜر ،ػٜش جّ جٍدًْٗ ىد سػسحض جٍِٗ ٙجرد
1
اغحنٜر نِٗ ٛجشِ ُٜـْٜر نَذجًٍ نبْٖح سَظح اٍ ٙج٣ىسرجع ِّ جٍدًْٗ جٟخر٘ ٗجٍدًْ جٍِرٌز. ٚ
-جدٗؿسرٗس ؿدد جٍػو ،جٍٗظٜز ن ٛجٍدًْٗ جٍسظحرٜر ،ظحِـر ِْسٗر، ٚىشْػْٜر ،ػ ، 6774،0ط.62 1
18
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
ٗ سيدل جٍدٜثر جٍسظحرٜر ؿَ ٙجٍسـحِل دٖذٓ جٟٗرجو ٌإدجذ ٍسشٜٗر جٍدْ ّٜٗؼرج ٍشٍٖٗر سػَٖٜٗح اٍْ ٙيٗد ىدل
ػَٗل جظل جٍٗنحء دسيدِٖٜح ٍَخظُ ٍد٘ جٍدًْٜٗ ٗ ،يظد دحٍخظُ دنؾ جٍدًْ ٍيِٜر جٍٗرىر جٍسظحرٜر ىدل ِٗؿد
جشسػيحى ٖح دـد خظُ ِدَق ِـِٜ ّٜصل نحثدذ جٍيِٜر جٍِذٌٗرذ ؿّ جٍِدذ د ّٜسحرٜخ جٍخظُ ٗ ِٜـحد ج٣شسػيحو،
ِغحم اٍٖٜح ؿٍِٗر جٍدًْ ٗ ِظحرٜم جٍسػظٜل نٜشِ ٙشـر جٍهحثدذ جٍذ ٚسخظُ جٍٗرىر دِيسغحٓ شـر
1
جٍخظُ.
-2ضؿبتبح سبؼٖج يغٌٖج:
ٕٗ ٛجٌدر دْد ن ٛظحْخ جٟظٗل ؤٗ جٍِٗظٗدجز ْؼرج ْٖٟح سـسدر جػد جٟضٌحل جٍرثٜشٜر ٍسٗغٜهحز
جٍِظرم جٍسظحر ٕٛ ٗ ٚػشحدحز ظحرٜر سـٗد ٍَِظرم جٍسظحر ٚسٗدؽ ٍد٘ جٍدًْٗ جٍسظحرٜر جٟخر٘ ؤٗ ٍد٘
جٍدًْ جٍِرٌز.ٚ
-0ؿوف ّ كؼّل يؿخغوج:
اّ جٍيرٗع ٗ جٍشَم جٍس ٛسِْػٖح جٍدًْٗ جٍسظحرٜر ٍـِ٤ثٖح اِْح ٕ ٛؤٌصر ؤْٗجؽ جٟظٗل ردػٜر
نردػٜر جٍدًْ جٍسظحر ٚسسٗىم ؿَِ ٙيدجر جٍيرٗع ٗ جٍشَم جٍسِْٜ ٛػٖح جٍدًْ ٍـِ٤ثٔ ٗ ٌٍّ ِّ ٗظٖر ْؼر
جِٟحّ ٗ جٍشٍٜٗر نحّ جٍيرٗع ٗ جٍشَهٜحز ٍذج ٜـسدر ؤظٗل كٜر ِيظد ٗ ٌٍّ نٕ ٛذٓ جٍػحٍر نحّ جٍشٍٜٗر ٣
سِٖل ٌَٜر ،نحٍدًْٗ ؿحدذ ِح سـسِد اٍِْ ٙغ جٍيرٗع جٍيظٜرذ جٟظل ٗ ذًٍ ٍَـِ٤ء ِّ جٍسظحر ٗ جٍظْحؽ
جٍذٜ ّٜػسحظّٗ اٍِٗ ٙجرد سػَٜٜٗر سهٗو ِيدجر ِح ٍد ُٖٜنَٜظثّٗ اٍ ٙجٍدًْٗ ٍَسػظٜل ؿَِ ٙح ٜػسحظّٗ أٍٜ
ِِح سزٜد ِّ ِٗجردٕح جٍذجسٜر ٗ ،سٌّٗ ٕذٓ جٍيرٗع ؿحدذ ٍسِٜٗل رؤس جٍِحل جٍـحِل دػٜش ؤّ ِدذ جٍيرع
سٌّٗ ِػدٗدذ ددٗرٓ رؤس جٍِحل ٗ ،دذًٍ ٜشسػٜؾ جٍدًْ ؤّ ٜظِؾ د ّٜؿحَِ ٛجٍردػٜر ٗ جٍشٍٜٗر.
-6األكّل يّسّغاح ذبتخج تًغ االؿخِالم:
ٗسظْم ؿَ ٙؤْٖح ػَٜٗر جٟظل اذج ٍُ ٌّٜنْٜ ٛر جٍِْضحذ ؤٗ جٍِظرم سػَٖٜٗح اٍْ ٙيد ،ؤٗ جِسٌٖ٤ح
دحٌٍحِل خ٤ل شْر ِحٍٜر ٗجػدذٜ ٗ ،يظد دٖح ِح ِٜسٌَٔ جٍِظرم ِّ ؤِ ً٤خحظر ٌهرٗؽ جٍِظرم ٗ
جٍِـدجز ٗ جٍِدحْ ٗ ٛجٍِِسٌَحز ٗ جٟصحش ٗ جٍسظٖٜزجز ٗ ،جٟظٗل جٍَِِٗشر ٗ ذًٍ دـد ػرع ىِٜر
ج٣شسٖ ِّ ً٤ىِٜر جٟظل ٗ ٕذٓ جٟظٗل ظِٜـٖح سضسر٘ ديظد جشسخدجِٖح ؿَِ ٙد٘ ؿِرٕح جْ١سحظ ٛنٛ
جٍْضحػ جٍرثٜشٍَ ٛدًْ دٖدم سػيٜو جٍردػٜر.
ٗ ٕذج ْٜط ،ىحْٗ ّ جٍدًْٗ جٟردْ ٛؿَ ٙجْٔ ٜظخ ؿَ ٙجٍِظرم جٍسظحر ٚؤّ ْٜيط ِّ ؤ ٚؿيحر
ِٜسٌَٔ ٌحٟرع خ٤ل شْس ِّ ّٜسحرٜخ جْسيحل ٌَِٜسٖح اٍ.ٜٔ
-0يّسّغاح ؤعؼْ ٕٛ ٗ :ؤٜر ِٗظٗدجز ؤخر٘ ٍد٘ جٍِظرم جٍسظحرٜ ٍُ ٚشدو ذٌرٓ ن ٛؤ ِّ ٚجٍدْٗد
2
جٍشحدير.
-زٜحد رِغحّ ،جدجرذ جٍدًْٗ ،دجر ٗجثل ٍَْضر ،ػ ، 0224 ، 1ط.611 1
19
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
ٗ ِِح ٣ضً ن ٜٔؤّ جِٜٕٟر جٍْشدٜر ٌٍل دْد ِّ دْٗد جٍِٜزجْٜر سخسَم ِّ ِظسِؾ ٝخر ػشخ ػدٜـر
جٍْضحػ ج٣ىسظحد ٚجٍشحثد ن ٛجٍِظسِؾ ِّ ْحػٜر ٗ ،ػشخ سيدُ ؤٗ سخَم جٍـحدجز جٍِظرنٜر ن ٛجٍِظسِؾ ِّ
ْحػٜر ؤخر٘ ،نه ٛجٍِظسِؾ جٍذ ٚسضٜؾ ن ٜٔجٍضرٌحز جٍِشحِٕر ْظد ؤّ ػحنؼر جٟٗرجو جٍِحٍٜر ٍَِظحرٜم
جٍسظحرٜر سٌّٗ ْشدر ٌدٜرذ ِّ ؤظٍٖٗح دـٌس جٍِظسِـحز جٍس ٛسضٜؾ نٖٜح جٟضٌحل جٍهردٜر ٍَِضرٗؿحزٗ ،
ٌذًٍ نحّ جٍِظسِـحز جٍسظحرٜر سزٜد نٖٜح ػحنؼر جٟٗرجو جٍسظحرٜر جٍِخظظر ن ٛجٍِظحرٜم دـٌس
جٍِظسِـحز جٍظْحؿٜر جٍس ٛسزٜد نٖٜح جٍشَم ٗ جٍيرٗع.
ٍذًٍ ْظد جخس٤نح ٗجغػح د ّٜجِٜٕٟر جٍْشدٜر ٍَدًْٗ جٍِخسَهر ٍَِٜزجْٜر ِّ ِظرم ٝخر ن ٛدجخل
جٍِظسِؾ جٍٗجػدٜ ٗ ،سٗىم ذًٍ ؿَ ٙػدٜـر جٍـَِٜحز جٍسٜ ٛيُٗ دٖح جٍِظرم ِّ ْحػٜر ٗ ،ؿٌَِ ٙحْسٔ جٍِحٍٜر
د ّٜجٍِظحرم جٟخر٘ ن ٛجٍِظسِؾ ؤٗ ِـْ ٙآخر ػشخ جٍشِـر جٍسٜ ٛسِسؾ دٖح جٟنرجد ٗ جٍِئششحز ؤٗ جٍصير
جٍسٍٖٜٜٗ ٛح جٟنرجد ٍٔ ،نْظد ؤّ جٍِظحرم جٍيدِٜر ذجز جٍشِـر جٍػٜدر سـسِد ن ٛظزء ٌدٜر ِّ ِٗجردٕح ؿَٙ
ٗدجثؾ جٟنرجد ،شٗجء ٌحْز ٗدجثؾ سػز جٍػَخ ؤٗ ٗدجثؾ ٟظل ،ن ٛػ ّٜؤّ جٍِظحرم جٍػدٜصر سـسِد ؿَٙ
ِٗجردٕح جٍذجسٜر ٗ دظهر خحظر ؿَ ٙرؤس جٍِحل جٍِدنٗؽ.
-دْحّ شٖحُ ّ ِْظٗرٌ ٚرِٜر ،سيْٜحز ٗجظرجءجز ِْغ جٍيرٗع ِّ ػرم جٍدًْٗ جٍسظحرٜر ِ ،ذٌرذ سخرض ٍْٜل ضٖحدذ 1
ٍشحْس ،نرؽ ِ :حٍٜر ٗدًْٗ ،جٍِرٌز جٍظحِـ ،ٛجٍدٜٗرذ ،دنـر ، 0227- 0226ط.02
20
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
ٜظخ ؿَ ُٖٜجٍٗظٗل اٍٗ ٙغؾ جٍسٗنٜو دٕ ّٜذٓ جٕٟدجم جٍِسـحرغر نٜظخ ؤّ ْخسحر جٟظٗل دػٜش ٌِّٜ
1
سػيٜو جٍسٗجزّ د ّٜجٍردػٜر ٗ جٍشٍٜٗر ٗ جٍِرٌز جٍِحٍٍَ ٛدًْ.
ط.16 -ؿدد جٍِـػ ٛرغح ِٗػهٗؼ جػِد ظٗدذ ،جدجرذ ج٣ثسِحّ ،ؿِحّ ،دجر ٗجثل ٍَْضر ، 6777 ، 2
ِ -ظػه ٙؿِحّ ،جٍيحّْٗ جٍسظحر ، ٚجٍـيٗد جٍسظحرٜر ٗؿَِٜحز جٍدًْٗ ،ج٣شٌْدرٜر ، 6777 ،ط.655 3
21
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
جٍيـرع ٕٗ ِْغ ؤِٗجل (دغحؿر ؤٗ ْيٗد) ِّ جٍدجثّ (جٍِسِصل ن ٛجٍدًْ)ٍَِ ،د( ّٜجٍِسِصل ن ٛجٟنرجد
ؤٗ جٍِئششحز ) ....ؤٗ ٜـدٓ دِْػٖح ٗ َٜسزُ دغِحْٔ ِيحدل ٗؿد دحٍسشدٜد ن ٛجٟظل جٍِػدد ،نٖٗ ٗغؾ جٍصير
ن ٛجٍِيسرع ؿَ ٙسشدٜد ِدَق جٍيرعٗ ٗ ،ىز جشسرظحؿٔ ٗ ،ؿَ ٙجٍِد ّٜؤّ َٜسزُ دسشدٜد د ْٜٔٗن ٛجٍِٗؿد
جٍِػدد ؤ ٚسحرٜخ جشسػيحىٔ ٗ جٍصير ؤ ٚصير جٍدجثّ دحٍِد ،ّٜػٜش ؤّ ٕذج جٍـْظر جٟخٜر ؤشحش ٣ ٛدد ِّ سٗنرٓ
ِح د ّٜجٍِيرع ٗ جٍِيسرع ػسٜ ٙسُ ِْغ جٍيرع.
ؤّال :خكٌٖف اهلـؼّل ضؿة نتًٖج يّمّو اهخيّٖل (خيّٖل األكّل اهيخغاّهج ،خيّٖل األكّل اهذبتخج)
ّ ُٕ خٌلؿى اهٓ كؿيًٖ:
ؤ -كؼّل االؿخغالل:
ْضحػحز ج٣شسل٤ل ٕ ٛجٍْضحػحز جٍس ٛسيُٗ دٖح جٍِئششحز خ٤ل دٗرذ ج٣شسل٤ل جٍس ٛسسِٜز دحٍسٌرجر،
ٗ ٕ ٣ ٛسسـد٘ ن ٛجٍلحٍخ 16ضٖرجٌ ،حٍسخز ،ّٜجْ١سحض ،جٍسٗزٜؾ ٗ ظْ ٛجٍِػظٗلٕ ٗ ،ذٓ جٍيرٗع سٗجثُ
ػدٜـر ؤظٗل جٍدًْ (ٗدجثؾ ظحرٜر) ٗ سظْم ٕذٓ جٍيرٗع اٍِ ٙظِٗؿسٌ ٗ ّٜل ِظِٗؿر سػسٗ ٚؿَٙ
1
ؤضٌحل ِسـددذ.
- 1اهلؼّل اهًبيج:
شِٜز دحٍيرٗع جٍـحِر ٌٍْٖٗح ِٗظٖر ٍسِٜٗل جٟظٗل جٍِسدجٍٗر دظهسٖح اظِحٍٜر ٗ ٍٜشز ِٗظٖر ٟظل
ِـ ٗ ،ّٜسَظإ جٍِئششحز ؿحدذ اٍِ ٙصل ٕذٓ جٍيرٗع ٍِٗجظٖر ظـٗدحز ِحٍٜر ِئىسر ٗ ٌِّٜاظِحل ٕذٓ
جٍيرٗع نِٜح :َٜٛ
- -خؿِٖالح اهكٌغّق:
6 6
ٕ ٛؿدحرذ ؿّ ىرٗع ِـػحذ ٍسخهٜم ظـٗدحز جٍشٍٜٗر جٍِئىسر ؤٗ جٍيظٜرذ ظدج جٍسٜٗ ٛجظٖٖح جٍزدّٗ ٗ
جٍْحظِر ؿّ سإخر جٜ١رجدجز ٗ جٍْهيحز.
ٗ ٜسُ جٍَظٗء اٍِ ٙصل ٕذٓ جٍيرٗع ن ٛنسرجز ِـْٜر ٌْٖحٜر جٍضٖر ِص ،٤ػٜش سٌصر ْهيحز جٍزدّٗ ْسٜظر
ٍيٜحِٔ دْضحػحز ِخسَهر ،نٜيُٗ جٍدًْ ػْٖٜح دسيدٕ ُٜذج جٍْٗؽ ِّ جٍيرٗعْٜ ٗ ،دل ٛؿَ ٙجٍدًْ ؤّ ٜسحدؾ ؿّ
ىرخ جشسـِحل ٕذٓ جٍيرٗع ِّ ػرم جٍزدّٗ.
- -اهؿضة يوٓ اهينفّف:
0 6
ِ -ػِٗد ػش ّٜظٗجّ ،ؤشحشٜحز جٍـِل جٍِظرن ٛج١ش ، ِٛ٤ػ ، 0دجر ٗجثل ٍَْضر ،جٟردّ ، 0226 ،ط.20 1
22
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
ٕٗ ؿدحرذ ؿّ ىرع دٌٍْ ٛهحثدذ جٍزدّٗ جٍذٜ ٚشظل ْيظح ن ٛجٍخزْٜر ْحظُ ؿّ ؿدُ ٌهحٜر رؤس جٍِحل
جٍـحِلٜ ٗ ،سظشد ِحدٜح ن ٛاٌِحْٜر سرً ػشحخ جٍزدّٗ ٌٍِ ٌّٜٗ ٛدْٜح ن ٛػدٗد ِدَق ِـٍ ٗ ّٜهسرذ ؤػٗل
ْشدٜح ىد سظل اٍ ٙشْر ٌحَِر ٗ ٜشسـِل جٌٍِضٗم ٍسِٜٗل ْضحػ جٍِئششر ٗ ذًٍ ٍ٤شسهحدذ ِّ جٍؼرٗم جٍسٛ
ٜسٜػٖح جٍشٗو ٌحْخهحع شـر شَـر ِـْٜر ؤٗ ٍسظْخ دـع جٍظـٗدحز جٍْحظِر ؿّ ؿدُ جْ٣سؼحُ ن ٛسٗرٜد
شَـر ِـْٜر.
ْٗؼرج ٍِدَق جٍيرع ٗ ِدسٔ ٗ ٌذًٍ جٍْضحػحز جٍسٜ ٛيدُ ِّ ؤظل سَِٖٜٗح نْٖحً خػر ػيٜي ٌِّٜ ٛؤّ
ٜسـرع ٍٔ جٍدًْ ٗ ٜسِصل ٕذج جٍخػر ن ٛسظِٜد جِٟٗجل ٍهسرذ ِـْٜرِ ٕٗ ٗ .ح ٜئصر ؿَ ٙجٍشٍٜٗر ٗ ِيدرسٔ
ؿَ ٙجٍيٜحُ دـَِٜحز ىرع ؤخر٘ ٗ ،ؤِحُ ٌل ٕذٓ جٍظـٗدحز ٜظد جٍدًْ ْهشٔ ِغػرج اٍ ٙجٍيٜحُ ددرجشر ظٜدذ
ؿْد ىٜحِٔ دِْغ جٍيرٗع ،سٌِْٔ اٍ ٙػد ٌدٜر ِّ جشسردجد جٍيرٗع ن ٛجٍٗىز جٍِْحشخ ٗ جٍسيَٜل ِّ ِخحػر
جٍسظِٜد.
- -كؼّل اهيّؿى:
1 6
سِـٗل ْضحػح ِٗشِٜح ِصـل اْسـحض ٗ دٜـؾ جٍَٗجزُ جٍِدرشٜر ،نهٕ ٛذٓ جٍـَِٜر سِسد ؿَِٜر جْ١سحض ٗ
سػظل جٍِدٜـحز ن ٛنسرذ جٍدخٗل جٍِدرش ٌِّٜ ،ٛؤّ سِْغ ٍِدذ سِسد اٍ 6 ٙؤضٖر.
ٌِح ؤْٔ ٜـسدر ْٗؽ خحط ِّ جٍيرٗع جٍدٌْٜر ٗ ْٜضإ ؿْدِح ٜيُٗ جٍدًْ دسِٜٗل ْضحػ ِٗشِِ ٛـّٜ
1
ٟػد زدحثْٔ.
- -كؼّل اهؼتن:
2 6
ٕذج جٍْٗؽ ِّ جٍيرع ِْٜغ ٍِٗجظٖر جٍػحظر اٍ ٙجٍشٍٜٗر جٍِػَٗدر ٍسِٜٗل ؿَِٜر ِحٍٜر ن ٛجٍلحٍخ سػييٖح
ضدٔ ِئٌد ٌٍّ ٗ ،سٗظد ؤشدحخ خحرظٜر سئظَٖح.
-4اهلؼّل اهعبكج:
ٕٗ ٛسٗظٔ ٍسِٜٗل ؤظل ِـ ِّ ّٜد ّٜجٟظٗل جٍِسدجٍٗرْ ٗ ،ذٌر ؿَ ٙشدٜل جٍِصحل ٣جٍػظر،
جٟضٌحل جٍس ٛسٌّٗ ؿَٖٜح ٗ ْسـرع نٕ ٛذج جٍِظحل اٍ ٙدرجشر ص٤صر ؤْٗجؽ ِّ جٍيرٗع جٍخحظر:
-1-4خؿتٖلبح يوٓ اهتمبئى:
ٕٗىرع ٜيدُ اٍ ٙجٍزدّٗ ٍسِٜٗل ِخزّٗ ِـٜ ٗ ،ّٜػظل جٍدًْ ؿَ ٙدغحثؾ ٌغِحٍّ ٗ ،يد ؤصدسز
جٍٗىحثؾ ؤْٖح سِْغ ٍسِٜٗل ِٗجد ؤشحشٜر ٌحٍيٖٗذ ِص.٤
-4-4خؿتٖلبح يوٓ اهكفلبح اهًيّيٖج:
ْؼرج ِٜٕ ٟر ِضحرٜؾ جٍشَػحز جٍـِِٜٗر ٗ ػظِٖح ٗ صيل ػرو جٍدنؾ ،دٖح ٜػسحض جٍِيحٗل اٍِ ٙصل ٕذٓ
جٍيرٗعٜ ٗ ،سُ دػرٜيسِْ :ّٜغ ٌهح٣ز ( ٌهحٍر جٍدخٗل اٍ ٙجٍِْحىظرٌ ،هحٍر ػشّ جٍسْهٜذ ) ؤٗ ِْغ ىرٗع
ٍ -ـزجر ٚػشٜدر ِ ،حِص ػشٜدر ِ ،خحػر جٍيرٗع جٍدٌْٜر ٗٗشحثل جٍػد ِْٖح ِ ،ذٌرذ سخرض ٍْٜل ضٖحدذ ٍشحْس ن ٛجٍـَُٗ 1
ج٣ىسظحدٜر ،نرؽ ْيٗد ِحٍٜر ٗدًْٗ ،جٍِرٌز جٍظحِـ ، ٛجٍدٜٗرذ ،دنـر ، 0227-0226ط.06
23
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
نـَٜر ِص ٤ؿْدِح ٌّٜٗجٍِيحٗل ؤْظز ْشدر ِِٖر ٌٍّ ج١دجرذ ٍُ سشظل ذًٍ ْشدٜح ٗ ،سشِ ٙسشدٜيحز ؿَٙ
1
جٍد ّٜٗجٍْحضثر ٗكٜر جٍِشظَر.
-0-4اهلؼّل تبالهخؽاى:
ٜ ٣سظشد ن ٛاؿػحء ؤِٗجل ػيٜيٜر ٗ ،اِْح ٜسِصل ن ٛجٍغِحّ جٍذٜ ٚيدِٔ جٍدًْ ٍـٍِ َٜٔسٌِِّ ْٜٔ
جٍػظٗل ؿَ ٙؤِٗجل ِّ ظٖر ؤخر٘ ٗ ،جٍدًْ َِزُ ْٕح ؿَ ٙجٍشدجد اذج ؿظز جٍـِٜل ؿّ جٍٗنحء دحٍسزجِحسٔٗ ،
ِْٜز نٖٜح ص٤صر ؤضٌحل ٗ ٕ ٛجٍغِحّ ج٣ػسٜحػ ،ٛجٌٍهحٍر ٗ جٍيدٗل.
ة -كؼّل االؿخذيبؼ:
ِؾ جٍزِّ ؤظدغ دبٌِحّ جٍدًْٗ جٍسظحرٜر سيدٕ ُٜذج جٍْٗؽ ِّ جٍيرٗع ٗ ٕ ٛسِسد ِّ شْس ّٜنِح نٗو،
نِص ٤اذج سـَو جِٟر دسِٜٗل جٍػظٗل ؿَ ٙآ٣ز ٗ ِـدجز نحِٟر ٜسـَو دسِٜٗل ِسٗشػ جٟظل ،ؤِح اذج سـَو
دسِٜٗل ؿيحرجز نٌّْٗ دظدد سِٜٗل ػٜٗل جٟظل ،جٍٖدم ِّ ٕذج جٍسِٜٗل ٕٗ جٍػظٗل ؿَٗ ٙشحثل جْ١سحض ٗ
ِـدجسٔ ٗ ،اِح ؿَ ٙؿيحرجز ِصل جٟرجغ ٗ ٛجٍِدحْ ٗ ٛسْيشُ اٍ:ٙ
ٍ-6ـرد ٛؿِر ٤ٕ ،ؿدد جهلل ٜش ، ّٜجٍيرٗع جٍدٌْٜر ٗجظرجءجز ِْػٖح ن ٛجٍظزجثر ِ ،ذٌرذ ٍْٜل ضحٕدذ ٍشحْس ن ٛجٍـَُٗ
ج٣ىسظحدٜر ،نرؽ ْ :يٗد ِحٍٜر ٗدًْٗ ،جٍِرٌز جٍظحِـ ، ٛجٍدٜٗرذ ،دنـر ، 0227 -0226ط.23
24
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
ذبٌٖب :خلؿٖى اهلؼّل ضؿة اٗسبل :سْيشُ اٍ ٙص٤صر ؤْٗجؽ :
-1كؼّل ككٖؼث األسل:
سٌّٗ كحٍدح ٍِدذ ؿحُ ِّ سحرٜخ جٍِْغ ػس ٙسحرٜخ جٍشدجد ،سِْغ ٍسِٜٗل دٗرذ رؤس ِحل جٍـحِل ٌّٜٗ،
جٍسـحِل د ّٜجٍدًْ ٗؿَِ ٜٔن ٛضٌل ػشحخ ِدٜ ّٜشػخ ِْٔ جٍـِٜل ػشخ ؼرٗنٔ جٍسَِٜٜٗر ٗ،صُ ٜيُٗ دبٜدجؽ
ِسػظ٤سٔ ِّ ْحسط ٕذج جٍْضحػ ن ٛذًٍ جٍػشحخ .
-4كؼّل يخّؿنج األسل:
سِسد ِّ شْس ّٜاٍ6 ٙشْٗجزٗ ،جٍلرع ِْٖح ٕٗ سِٜٗل جٍـَِٜحز جٍرؤشِحٍٜر ٍَِضرٗؿحز ِصل ضرجء
آ٣ز ظدٜدذ ٍَسٗشؾ ،اظرجء سـد٤ٜز سػٗر ِّ جْ١سحض.
-0كؼّل نّٖوج األسل:
سزٜد ِدسٖح ؿّ 6شْٗجز سٗظٔ ٍسِٜٗل ِضرٗؿحز ج١شٌحّ ٗجشسظ٤ع جٟرجغٗ ٛدْحء جٍِظحْؾ
ٗ ٌِّٜؤٜغح سيش ُٜجٍيرٗع ػشخ ؤظحٍٖح اٍ:ٙ
ؤ-كؼّل يؿخضلج يٌغ اهنوة :
ؤٜ ٚػو ٍَدًْ ػَخ شدجدٕح ن ٛؤٗ ٚىز ٜضحء ٍَِٗ،يسرغ ّٜجٍػو ن ٛؤدجثٖح ؿْدِح ٜرٜدّٗ .
ة -كؼّل ييٌّضج ألسل :
1
ْٜٗيشُ اٍ ٙىرٗع ىظٜرذِ ،سٗشػر ٗػَٜٗر جٟظل.
-6جػِد ِػِٗدذ ؿِحرذ ،جٍدًْٗ جٍسظحرٜر ِّ جٍْحػٜر جٍـَِٜر ،ػ ، 6دجر جٍْٖغر جٍـردٜر ،جٍيحٕرذ ّ 0222 ،ط.60
-ؿدد جٍػِٜد ؿدد جٍِػَخ ،جٍدًْٗ جٍضحَِر – ؿَِٜحسٖح ٗادجرسٖح ،جٍدجر جٍظحِـٜر ،ج١شٌْدرٜر ،ددّٗ سحرٜخ ،دحٍسظرم 2
-6اهغفى يً خضح اهضؿبةٜ :سِصل ن ٛشِحع جٍدًْ ٍـِ َٜٔؤّ ٜظدغ ػشحدٔ ِدْٜح ن ٛػدٗد ِدَق ِـ.ّٜ
-6فخص االيخيبغ ٜ :غؾ جٍدًْ سػز سظرم جٍـِٜل ِدَلح ِـ ِّ ّٜجٍِحل ٗ،اذج ىحُ دحٍشػخ ِْٔ جشسػو ؿَٜٔ
شـر جٍهحثدذ ادسدجء ِّ ٕذج جٍسحرٜخ .
-2ييوٖبح اهعكى ٕٗ :ؿَِٜر جثسِحْٜر ِّ خٍٖ٤ح ٜسػِل جٍدًْ دجثْٜر ؿِ.َٜٔ
-0ييوٖبح االئخيبً تبهميبً اهتٌنٕ:
ٌٜهل ٜٗغِّ جٍدًْ ؿَِٜٗ ٜٔدنؾ ن ٛػحٍر ؿظزٕٓٗ ،ذٓ جٍغِحْحز ىد سسػَدٖح ج١دجرذ ،ؤٗ ظٖحز
1
جٍغرجثخ ؤٗ جٍِيحٍٗ ّٜن ٛدْحء جٍـيحرجز.
ؿبتًب :خلؿٖى اهلؼّل ّفلب هولنبيبح اإلكخكبغٖج اهيعخوفج :سْيشُ اٍ ٙؿحُ ٗخحط :
– ِظػه ٙرضد ٚضٜػر ،ج٣ىسظحد جٍْيدٗ ٚجٍِظرن ، ٛجٍدجر جٍظحِـٜر ،ج١شٌْدرٜر ،6763 ،ط ،ط.004،003 6
ِ -رٗجّ ِػِد ؤدٗ ؿرجد ، ٛجٍخدِحز جٍِظرنٜر ن ٛجٍدًْٗ ج١شِٜ٤ر ٗجٍسيَٜدٜر ،ػ ، 6دجر جٍْشٍَْ ُٜضر ٗجٍسٗزٜؾ ، 2
-1اهلؼّل اهعبكج:
ٕٗ ِح ٜسـٖدٓ ضخط ِّ ؤضخحط جٍيحّْٗ جٍخحطٌ ،إنرجد جٍػدـٗ ّٜٜجٟضخحط ج١ؿسدحرٜر جٍخحظر
ٌحٍضرٌحز ٗجٍِئششحز جٍخحظر ٗ،سسٗىم ىدرذ ٕئ٣ء جٟضخحط ؿَ ٙج١ثسِحّ ؿَ ٙجٍصير جٍسٜ ٛسِسـّٗ دٖح
ٍد٘ ِحْؾ ج٣ثسِحّ.
-4اهلؼّل اهًبيج:
سضِل ٌحنر جٍد ّٜٗجٍخحظر دحٟضخحط جٍـحِر ٌحٍدٍٗر ٗجٍِػحنؼحز ٌٗحنر ٗػدجز جٍػٌُ ٗ،سسٗىم
ىدرسُٖ ؿَٗ ٙظٔ جٍخظٗط ن ٛجٍػظٗل ؿَ ٙج١ثسِحّ ٗ ؿَ ٙجٍيدرذ جٍِحٍٜر ٟنرجد جٍِظسِؾ ِٗئششحسٔ
1
جٍدٌْٜر ِّ ظٖر ؤخرٜ٘ٗ،رسدػ دح٣شسيرجر جٍشٜحش ٗ ٛج١ىسظحدٗ ٚجٍِحٍٍَ ٛدٍٗر.
ذبيٌب :خلؿٖى اهلؼّل ضؿة ٌّو اهميبً اهيلغى :سْيشُ اٍ ٙؿدذ ؤْٗجؽ :
-1كؼّل تميبً نيتٖبالح يضوٖج:
ٕ ِّ ٛؤُٕ جٍيرٗع جٍس ٛسيدِٖح جٍدًْٗ جٍسظحرٜر ٍـِ٤ثٖح ٗىدل ِْغ ِصل ٕذٓ جٍيرٗع ٜسـ ّٜؿَٙ
جٍدًْ جٍيٜحُ دحٍدرجشر ج١ثسِحْٜر جٍ٤زِر ؿّ ؿِ٤ثٔ ِّ،ػٜش شِـسُٖ جٍضخظٜر ِٗرجٌزُٕ جٍِحٍٜر ِ،ؾ جٍػذر
جٍضدٜد ٗجٍِسحدـر جٍِشسِرذ ٍِرجٌز جٍـِ٤ء جٍِد ّْٜٜن ٛجٌٍِدٜح٣ز .
-4كؼّل تميبً نيتٖبالح عبؼسٖج:
سِْغ ٍَـِـ٤ء جٍذٜـّ ٜـَِّٗ نِ ٛظحل جٍسظـحرذ جٍدٍٜٗر ،ػٜش سٌّٗ ؤدجذ ٍَسِٜٗل جٍِْحشدر دٕٛ ُْٖٜ
ج٣ؿسِحد ؤٗ جٌٍِدٜحٍر جٍِشسْدٜر ،ػشخ جٍؼرٗم جٍِػٜػر دٌل ِّ جٍِظدر ٗجٍِشسٗرد.
-0كؼّل تميبً ؤّؼاق يبهٖج (ؤؿِى ّؿٌغاح ):
ؿْدِح ٜيدل جٍدًْ جٟٗرجو جٍِحٍٜر ٌغِحّ ٜظخ ؿَ ٜٔؤّ ٜرجؿٌَِٜ ٛر جٍـِٜل ٍٗ٠رجو جٍِحٍٜر ٗ،ؤّ
ٜػدد ْٗؽ جٟٗرجو جٍِحٍٜر جٍس ٛسيدل ٌغِحّ ٗؿَِ ٜٔرجؿحذ سيَدحز ؤشـحر ٕذٓ جٟٗرجو جٍِحٍٜر ن ٛجٍدٗرظر،
ٗدحٍْشدر ٍٗ٠رجو جٍِحٍٜر ج١شِٜر ٜسـ ّٜؿَ ٙجٍدًْ اخػحر جٍضرٌر جٍِظدرذ دخػحخ ِشظل ،
ِرنو دٔ خػحخ ِٗىؾ ِّ جٍـِٜل درّٕ سًَ جٟٗرجو ن ٛدنحسرٕح ٍظحٍغ جٍدًْ جٍسظحر ٗ ٚاشس ُ٤جٍرد ِْٖح
ٗؿَِ ٜٔرجؿحز سيَدحز ؤشـحر ٕذٓ جٟٗرجو جٍِحٍٜر ن ٛجٍدٗرظر .
-شٗر ٚؿدٍْ ٛحضد ِ ،يدِر ن ٛج٣ىسظحد جٍْيدٗ ٚجٍِظرن ، ٛػِْ ، 6ضٗرجز جٍػَد ٛجٍػيٗىٜر ٍ ،دْحّ ، 0223 ، 1
ط.637
27
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
خبؿًب :خلؿٖى اهلؼّل يً ضٖد اهغبٖج اهٌِبئٖج ٌّفبن اهًيلٗ :سْيشُ اٍ:ٙ
-1كؼّل يٌفأح األييبل:
سِصل ؤٌدر ْشدر ِّ ْضحػ جٍدًْ ج١ىرجغ ،ٛنه ٛػحٍر ٌْٖٗح ىرٗع سظحرٜر سٗظٔ ٍسِٜٗل ٗسشٜٗو
جٍسظحرذ جٍدجخَٜر ؤٗ ٕ ٛىرٗع ىظٜرذ جٟظل ٣سسظحٗز جٍشْر ،ػٜش ؤّ جٍدٗرذ ن ٛجٍسظحرذ ٕ ٛدٗرذ ِسظددذ
2
ٗنسرذ جشسردجد رؤس جٍِحل ٕ ٛىظٜرذ جٟظل .
ؤِح اذج ٌحْز ظْحؿٜر نْٖح ٜظخ جٍسهغٜل ٕ ّٟذٓ جٍيرٗع ىد سٗظٔ ٍِٗجظٖر ؿَِٜحز جْ١سحض جٍظحرٗ ٚ
ج١شسٌٖ٤حز ؤٗ جٍسظدٜد ؤٗ جٍـَِٜحز جٍسظٖٜز ٗجْ١ضحءجز ْٕٗ،ح ْسٌَُ ؿّ ؤظحل ِسٗشػر ٗػَٜٗر جٟظل سٗظٔ
ٍَسػيٜو سِْٜر اىسظحدٜر.
-ظ٤ع جٍد ّٜجٍشٜش ، ٛجٍػشحدحز ٗجٍخدِحز جٍِرنٜر جٍػدٜصر ،ػ ، 6دجر جٍٗشحُ ٍَػدحؿر ٗجٍْضر ّ 6776 ،ط، 1
ط.47،73
-جػِد ِػِٗد ؿرجدْ ّ ٛهس جٍِرظؾ جٍشحدو ،ط.673 2
28
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
-4كؼّل ؽؼايٖج:
ن ٛكحٍدٜسٖح ىرٗع ىظٜرذ جٟظل ِٗسٗشػر جٟظل ٗ،ىَٜل ِْٖح ِخظط ٍ٠ظل جٍػٜٗل ٗ،دذًٍ دلٜر
سِٜٗل جٍِػظٗل ٗجْ١سحض جٍزرجؿ ٛجٍظحرٕٗ، ٚذٓ جٍيرٗع سِصل ْشدر غثَٜر ِّ ؤظٗل زرجؿٜر ٌٍّٗ،
دٗر جٍدًْٗ جٍسظحرٜر ٕحُ ظدج ٍسٗنٜر جٍشٍٜٗر دػرٜير ِٗشِٜر ٍسِٜٗل جٍِػظٗ٣ز جٍزرجؿٜر.
-0كؼّل يلبؼٖج:
سسِصل ن ٛجٍيرٗع جٍِيدِر اٍ ٙجٟنرجد ٗجٍِضرٗؿحز ٍسِٜٗل ضرجء ٗسظحرذ جٟرجغٗ ٛجٍِدحْٗ ٛاىحِر
جٍِْضأز ٗ،سسِٜز دبرسهحؽ ؤشـحر جٍهحثدذ .
-2اهلؼّل اإلؿخِالنٖج :
سيدُ ٍ٠نرجد ٍسِٜٗل جػسٜحظحسُٖ ِٗضرٗؿحسُٖ ج١شسٌٖٜ٤ر ٗخحظر ِّ جٍشَؾ جٍِـِرذ ،ندـد اْخهحع
جٍدخٗل جٍهردٜر ٍظإ جٟنرجد اٍِ ٙح ٜشِ ٙدحٍدخل ج١ىسرجغ ٕٗٗ ،ٛضرجء ىدرذ ضرجثٜر ِحٍٜر ِّ جٍدًْٗ ِيحدل
دٜؾ ىدرسُٖ جٍضرجثٜر جٍِشسيدَٜر ِغحنح اٍٖٜح شـر جٍهحثدذ.
-0اهلؼّل اهيلغيج هويئؿؿبح اهيبهٖج ّاهيخعككج :
ٌضرٌحز دٜؾ ٗسظحرذ جٟٗرجو جٍِحٍٜر ؤٗ ضرٌحز جٍسإِ ّٜؤٗ ِئششحز ج٣دخحرٌِ.ح ْْ ٣شٗ ٙظٗد
ىرٗع سيدِٖح جٍدًْٗ جٍسظحرٜر ٍَِئششحز ج١ظسِحؿٜر ٍَِئششحز ج١ظسِحؿٜر ٍسِٜٗل ػحظٜحز ِخسَهر
ٌحٍِئششحز جٍسـَِٜٜر ،جٍدْٜٜر .....جٍخ.
يبفؼا :ؤٌّاو ائخيبٌٖج ؤعؼْ:
-1عنبتبح اهميبً :
ٕٗ سـٖد ِّ دًْ جٍِظدر ٍٔ دْحء ؿَ ٙػَخ ؿِ َٜٔددنؾ ِدَق ِـ ّٜاٍ ٙػرم صحٍش ٕٗٗ جٍِشسهٜد خ٤ل
نسرذ ِـْٜر ،سدرز ؤِٕٜر ٕذج جٍْٗؽ ِّ جٍيرٗع ن ٛؤْٖح سشٜٜر ٍـِ٤ء جٍدًْٗ جٍسـحىد ؿَ ٙؤٗجِر سٗرٜد ؤٗ
اْضحء دإىل ىدر ِّ جٍشٍٜٗر ٜ ٕٗٗ ،شِغ ٍٔ دسإدٜر ْضحػحسٔ دٜشر.
-4تنبكبح اإلئخيبً :
ٕ ِّ ٛؤضٖر جٍخدِحز جٍدٌْٜر جٍػدٜصر جٍس ٛجشسخدِسٖح جٍدًْٗ جٍسظحرٜر ن. ُ.ٗ ٛؤ ن ٛجٍشسْٜحز ِّ ٕذج
جٍيرّٗ،سسَخط ٕذٓ جٍخدِر نِْ ٛغ جٟنرجد دػحىحز ِّ د٤شس ًٜدػظُ دػحىر اصدحز جٍٖٜٗر ،سػسٗ ٚؿَٙ
ِـَِٗحز ِّ اشُ ِسـحىد ٗرىُ ػشحدٔ ٗ،دِٗظخ ٕذٓ جٍدػحىر ٜشسػٜؾ جٍِسـحِل ؤّ ٜسِسؾ دخدِحز جٍـدٜد ِّ
جٍِػ٤ز جٍسظحرٜر جٍِسهير ِؾ جٍدًْ ؿَ ٙىدٗل ِْغ ج٣ثسِحّ ٍػحِل جٍدػحىر ،ؿَ ٙؤّ ٜيُٗ دشدجد ىِٜر ٕذٓ
جٍخدجِحز اٍ ٙخ٤ل ِّ ُٜٗ 67سحرٜخ جشس ِٔ٤جٍهحسٗرذ دِخسَم جٍِضسرٜحز جٍس ٛىحُ دٖح خ٤ل جٍضٖر
جٍِْظرم ،ػٜش ٜرشل جٍدًْ ٕذٓ جٍهحسٗرذ نْٖ ٛحٜر ٌل ضٖر ٜ ٣ٗ،دنؾ جٍِسـحِل ؤٜر نٗجثد ؿَٕ ٙذج ج٣ثسِحّ
1
اذج ىحُ دحٍشدجد ن ٛؤظل جٍِػدد.
-زٜحد رِغحّ ِ ،ػهٗؼ جػٌد ظٗدذ ،ج٣سظحٕحز جٍِـحرذ ن ٛجدجرذ جٍدًْٗ،دجر ٗجثل ٍَْضر ٗجٍسٗزٜؾ ،0221 ،ط.66 1
29
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
ٜظدر جٍدحثؾ جٌٍِدٜحٍر ٜٗشَِٖح اٍ ٙدٌْٔ ِرنيح دٖح ٌهحءذ جٍِشسْدجزٌٜٗٗ ،ل جٍدًْ ِّ ىدل جٍدحثؾ نٛ
سشَ ُٜجٍِشسْدجز اٍ ٙجٍِضسر ٚؤٗ دٌْٔ ٟظل ىِٜر جٌٍِدٜحٍر ؤٗ ىدٍٗٔ
ٜػَخ جٍدحثؾ ِّ دٌْٔ خظِٖح نٜيُٗ دًْ جٍخظُ دسشَ ُٜجٍِشسْدجز اٍ ٙجٍِضسر( ٚجٍِشسٗرد ؤٗ دٌْٔ )
1
نِ ٛيحدل جٍدنؾ ىِٜر جٌٍِدٜحٍر ؤٗ ىدٍٖٗح .
ٜسِصل ن ٛسًَ جٍـَِٜر جٍسٜ ٛيدل دِٗظدٖح دًْ جٍِشسٗرد ؤّ ٜػل ِػل جٍِشسٗرد ن ٛجٍ١سزجُ دحٍسشدٜد
ٗردجسٔ ٍظحٍغ جٍِظدر جٟظْد، ٛؿّ ػرٜو جٍدًْ جٍذِٜ ٚصَٔ ِيحدل جشس ُ٤جٍٗصحثو ؤٗ جٍشْدجز جٍس ٛسدل ؤّ
جٍِظدر ىد ىحُ نـ ٤دبرشحل جٍدغحؿر جٍِسـحىد ؿَٖٜح.
ٜيُٗ جٍدًْ دَد جٍِظدر دِْغ ىرع ٍَِشسٗرد ػسٜ ٙشدد ْيدج ٍَِظدرِْٜٗ ،ز ن ٜٔؿيدٜ ّٜسـَو جٍـيد
جٟٗل دحٍـَِٜر جٍسظحرٜر ِح د ّٜجٍِظدر ٗجٍِشسٗرد ؤٗ جٍـيد جٍصحْٜ ٛسـَو دحٍـَِٜر جٍِحٍٜر جٍْحسظر ؿّ ذًٍ ٜسُ
د ّٜجٍِشسٗرد ٗجٍدًْ .
ُـ-كؼّل اهيّؼغ:
ٜسِصل ن ٛىٜحُ جٍدًْ دِْغ ىرع ٍَِظدر ٍسِٜٗل ظحدرسٕٔٗ ،ذج ْحضت ؿّ سيدَِٖ ُٜر ٍَسشدٜد ِْٜػٖح
2
جٍِظدر ٍهحثدذ جٍِشسٗرد.
اّ جػسٜحظحز ج٣شسصِحر جْ١سحظ ٛجٍِخسَهر ن ٛج٣ىسظحد جٍػدٜش سشسٗظخ سٗنٜر ىدر ٍٜس دحٍيَٜل ِّ
رئٗس جِٟٗجلٍِ ٗ ،ح ٌحّ ِّ جٍِسـذر سٗنٜر ٕذج جٍيدر جٌٍحِل ِّ ج٣دخحرجز ٗ ج٣شسصِحرجز جٍهردٜر ؤٗ
جٍخحظرٍ ،ذج نبّ جٍَظٗء اٍ ٙجٍدًْٗ ٗ جٍِئششحز جٍِحٍٜر جٍِخسَهر دٖدم جٍػظٗل ؿَ ٙجٍيرٗع ؤظدغ ؤِرج
ػدٜـٜح ٗ غرٗرٜح ٍسِٜٗل جٍـَِٜحز جْ١سحظٜر ٗ ج٣شسصِحرٜر جٍِخسَهرٌِ ،ح ٍَِْ ٌِّٜسظ ّٜجٍػظٗل ؿَٙ
-زْٜخ ؿٗع جهلل ػش،ّٜجىسظحدٜحز جٍْيٗد ٗجٍدًْٗ ،دجر جٍظحِـٜر جٍظدٜدذ ،ج٣شٌْدرٜر ، 0225 ،ط.646 1
30
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
جٍيرٗع ؿّ ػرٜو اظدجرُٕ جٍشْدجز ٗ دٜـٖح ٍَِضرٗؿحز ٗ جٟنرجدٕ ٗ ،ذج ٜشحؿدُٕ ؿَ ٙزٜحدذ جٍػظُ
ددٗر جٍٗشٜػ نِٜح د ّٜجٍِدخر ٗ ّٜجٍِشسصِرٕ ٗ ،ّٜذٓ جٍٗشحػر ،سشحؿد ؿَ ٙسشٖٜل ٗ سشرٜؾ ٗ زٜحدذ ػظُ
ج٣شسصِحر ٗ جْ١سحض ن ٛج٣ىسظحد جٍٗػْٕ ،ٛذج ٗ نغ ٤ؿّ سيد ُٜجٍدًْٗ ٍَيرٗع جٍِدحضرذ ٍَِشسصِر ّٜدِح
1
ٕٗ ِسٗنر ٍدٖٜح ِّ ٗدجثؾ جٍِدخر.ّٜ
ّ-4هٖفج خيّٖل االؿخِالم:
اّ جٍِيظٗد ِّ ٗؼٜهر سِٜٗل ج٣شسٖ ٕٗ ،ً٤ػظٗل جٍِشسٌَٖ ّٜؿَ ٙجٍشَؾ ج٣شسٌٖٜ٤ر ددنؾ جظل
دسِْٜسٖح اذّ ىد ٜـظز جٟنرجد ؿّ سٗنٜر جٍيدر جٍِػَٗخ ِّ جٍشَؾ ج٣شسٌٖٜ٤ر جْٜ٣ر دٗجشػر دخَُٖ جٍظحرٚ
ٍذج ٌُِْٖٜجٍػظٗل ؿَٕ ٙذٓ جٍشَؾ دٗجشػر جٍيرٗع جٍس ٛسيدِٖح ٍُٖ ٕٜثحز ِخسَهر ٌّٜٗ ٗ ،دنؾ ؤصِحّ ٕذٓ
جٍشَؾ دهسرجز ِشسيدَٜر ِْحشدرِِ ،ح ٜشحؿد جٟنرجد ؿَ ٙسٗزٜؾ اْهحىُٖ ج٣شسٖ ٌٛ٤ؿدر جٍزِّٜ ٗ ،شحؿد
جٍيرع ج٣شسٖ ٌٛ٤ؤٜغح ؿَ ٙسْضٜػ ظحْخ جٍػَخ ؿَ ٙجٍشَؾ ٗ جٍخدِحز ج٣شسٌٖٜ٤ر ِّ ٗ ،صُ ن ٛزٜحدذ
رنـر جٍشٗو ٗ زٜحدذ ػظُ جْ١سحض ٗ ج٣شسصِحر.
ّ-0هٖفج خؿّٖج اهيتبغالح:
اّ ىٜحُ جٍيرٗع دٗؼٜهر سشٜٗر جٍِدحد٣ز ٗ ادرجء جٍذُِ ،سؼٖر ؤِٕٜسٖح ِّ خ٤ل ٌِْٗحز ؿرع جٍْيد،
ؤٗ ٌِٜر ٗشحثل جٍدنؾ ن ٛجٍِظسِؾ ؿَ ٙجِٜٕٟر جٍْشدٜر ٍْيٗد جٍٗدجثؾ (جٍٗدجثؾ جٍظحرٜر) ِّ اظِحٌٍِْٗ ٛحز
ؿرع جٍْيدٜ ٗ ،ـْ ٛجشسخدجُ جٍيرع دظٗرذ ٗجشـر ن ٛسشٜٗر جٍِدحد٣ز ٗ ادرجء جٍذُِ د ّٜجٟػرجم
جٍِخسَهر ٗ ٤ِ ٌِّٜػؼر ِصل ٕذج جٍسـحِل ٗ ج٣شسخدجُ ٍَْيٗد جٍِظرنٜر ن ٛجٍِظسِـحز جٍِسيدِر جىسظحدٜح اذ
ؤّ ِـؼُ جٍسـحِل ن ٛسشٜٗر جٍِدحد٣ز جٍشَـٜر سٌّٗ جٍضٌٜحز ٗشَٜر جٍدنؾ ٗ ٗشٜػ ٍَسدحدل ِؾ جؿسِحد ؤىل ؿَٙ
جٍْيٗد جٍػحغرذ ن ٛجٍيٜحُ دٖذٓ جٍِِٖرٕ ٗ ،ذج ْحضت ؿّ سيدُ جٍـحدجز جٍِظرنٜر ن ٛجٍِظسِؾ ٌِح ؤّ ىٜحُ
جٍدًْٗ جٍسظحرٜر دخَو جٍٗدجثؾ ٗ جشسخدجُ ؤدٗجز ج٣ثسِحّ جٟخر٘ ِّ ؤٗرجو ِحٍٜر ٗ ٌِدٜح٣ز شحؿد ٌصٜرج
ؿَ ٙسشٖٜل ؿَِٜحز جٍِدحدٍر ٗ سٗشٜؾ ػظِٖح.
اّ جٍٗؼحثم جٍشٜحشٜر جٍِذٌٗرذ ٍَيرٗع جٍدٌْٜر سْـٌس آصحرٕح دظٗرذ ٗجغػر ؿَ ٙجٍْضحػ ج٣ىسظحدٜر
ؿِِٗح ٗ ؿَ ٙديٜر جٍِسلٜرجز جٟشحشٜر ن ٛج٣ىسظحد جٍٗػْ ٛخظٗظح ٗ ،نِ ٛيدِر ٕذٓ جٍِسلٜرجز جٍدخل
جٍيِٗ ،ٛج٣شسصِحر ،ج٣شسٖ ،ً٤ج٣دخحر.
اهينوة اهذبٌٕ :يًبٖٖؼ ّ اسؼاءاح يٌص اهلؼّل
اهفؼو األّل :يًبٖٖؼ يٌص اهلؼّل
سـسدر ؿَِٜر ِْغ ج٣ثسِحّ ِّ ؤُٕ ٗ ؤخػر ِح ٜيُٗ دٔ جٍدًْ ِّ ؤؿِحل ٗ ،ىدٗل جٍِخحػرذ ج٣ثسِحْٜر
ٜـسدر ِّ ؤُٕ ٗؼحثم جٍدًْٗ ٗ ،جٍسٜ ٛظخ درجشسٖح ٗ سيِٖٜٜح ٗ ،سشسْد جٍدًْٗ اٍ ٙؿدذ ِـحٜٜر ؤشحشٜر ؿْد
سيرٜر ِْغ ج٣ثسِحّ ٗ سػدٜد ىِٜر ٗ ضرٗػٔ ٗ ٕ:ٛ
ْ -1حؼُ ِػِد جٍضهر ،ٚجٍْيٗد ٗ جٍِظحرم (جٍـرجو ،دجر جٌٍسحخ ٗ جٍػدحؿر )6773 ،ط.ط .661 ،660
31
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
ِ -1ػِد ظحٍغ جٍػْحٗ ،ٚجٍِئششحز جٍِحٍٜر ،جٍدٗرظر ٗ جٍدًْٗ ،جٍدجر جٍظحِـٜر ٍَْضر ٗ جٍسٗزٜؾ ،ج١شٌْدرٜرْٗ ،نِدر جٍػدـر
،0222ط .023
٤ٕ -0ل ٌْٖٜر ِ ،رظؾ شدو دٌرٓ ،ط.26
32
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
ِ -ػِد شـٜد ؤْٗر جٍشَػحّ ْ ،هس جٍِرظؾ جٍشحدو ،ط.201 1
ِ -ػِد شـٜد جْٗر جٍشَػحّ ْ ،هس جٍِرظؾ جٍشحدو ،ط.202 3
33
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
جٍسٜ ٛـٌشٖح ٍيحء جٍـِٜل ِؾ جٍِشئٍٗ ّٜن ٛجٍدًْ ٗ جٍس ٛسدرز ضخظٜر ٕذج جٍـِٜل ٗ ىرجرجسٔ دٗظٔ ؿحُ ٗ
ٌذًٍ جٍْسحثط جٍس ٛسشهر ؿْٖح زٜحدذ جٍِْضأز ٗ خحظر ِّ ػٜش ػحٍر ؤظٍٖٗح ٗ ؼرٗم سضلَٖٜح ن ٛغٗء
ٕذٓ جِٟٗر ٌِّٜجسخحذ ىرجر ِددث ٛاِح دح٣شسِرجرٜر ن ٛدرجشر جٍػَخ ؤٗ ج٣ؿسذجر ؿّ ىدٍٗٔ ِؾ سٗغٜغ
جٟشدحخ ٍَـِٜل ػسٜ ٙضـر دحٍظدٜر ن ٛجٍِـحَِر.
-4اهخضوٖل االئخيبٌٕ هولؼل:
ٜسغِّ سظِٜؾ جٍِـَِٗحز جٍس ٌِّٜ ٛجٍػظٗل ؿَٖٜح ِّ جٍِظحدر جٍِخسَهر ٍِـرنر اٌِحْٜحز جٍـِٜل
ج٣ثسِحْ ِّ ٛػٜش ضخظٜسٔ ٗ شِـسٔ ٗ ىدرسٔ ؿَ ٙشدجد جٍيرع دْحء ؿَ ٙجٍِـحِ٤ز جٍشحدير دحٍدًْ ٗ ِد٘
ِ٤ثِر رؤشِحٍٔ ِّ خ٤ل جٍسػَٜل جٍِحٍ ،ٛدح١غحنر اٍ ٙجٍؼرٗم ج٣ىسظحدٜر جٍِخسَهر جٍس ٌِْٜٔ ٛؤّ ْٜـٌس
ؤصرٕح ؿَْ ٙضحػ جٍِْضإذ.
-0اهخفبّل يى اهيلخؼل:
دـد جٍسػَٜل جٌٍحِل ٍـْحظر جٍِخحػر ج٣ثسِحْٜر جٍِػٜػر دحٍيرع جٍِػَٗخ دْحء ؿَ ٙجٍِـَِٗحس ٙجٍس ٛسُ
سظِٜـٖح ٗ جٍسػَٜل جٍِحٍٍَ ٛهٗجثد جٍِحٍٜر جٍخحظر دحٍـِٜل ٌِّٜسػدٜد ِيدجر جٍيرع ،جٍلرع جٍذٜ ٚشسخدُ
نٌٜ ،ٜٔهٜر ظرنٔ ،ػرٜير شدجدِٓ ،ظحدر شدجدٓ ،جٍغِحْحز جٍِػَٗدر ٗ شـر جٍهحثدذ ٗ جٍِـَِٗحز جٍِخسَهر.
ٗ ٜسُ جْ١هحو ؿٌَ ٙل ٕذٓ جٍـْحظر ِّ خ٤ل ؿَِٜحز جٍسهحٗع د ّٜجٍدًْ ٗ جٍـِٜل ٍَسٗظل اٍ ٙسػيٜو
1
ِظحٍغ ٌل ِْٖح.
-2اخعبػ اهلؼاؼ:
سْسِٖ ٛرػَر جٍسهحٗع اِح ديدٗل جٍـِٜل جٍسـحىد ؤٗ ؿدُ ىدٍٗٔ ٍضرٗػ جٍدًْ ٗ ،نِ ٛرػَر ىدٗل جٍسـحىد
ٜسُ اؿدجد ِذٌرذ ٣نسر جع جٍِٗجنير ؿَ ٙػَخ جٍيرع ٗ جٍس ٛؿحدذ ِح سسغِّ جٍدٜحْحز جٟشحشٜر ؿّ جٍِْضإذ
ػحٍدر ج٣ىسرجعِ ،ـَِٗحز ؿّ ِدْٜٜٗسٖح ٍد٘ جٍظٖحز جٍِظرم .......جٍغرٜدٕ ٗ ،ٛدم جٍيرع ٗ جٍلرع
ِْٔ ٗ جٍغِحْحز جٍِيدِر ٗ ِظحدر جٍشدجد ٗ ػرٜيسَِٔ ٗ ،خط جٍِٜزجْٜر ؿَ ٙجٍشْٗجز جٍص٤صر جٟخٜرذ ٗ
جٍسـَٜو ؿَٖٜح ٍَسٗظٜحز دضإّ جٍيرع ٗ دْحء ؿَٕ ٙذٓ جٍِذٌرذ ٜسُ جٍِٗجنير ؿَِْ ٙغ جٍيرع ِّ جٍشَػر
ج٣ثسِحْٜر جٍِخسظر.
-0كؼف اهلؼل:
ٜٗضسرػ ٍد٘ جشسخدجُ جٍيرع سٗىٜؾ جٍِيسرع ؿَ ٙجسهحىٜر جٍيرع ٌذًٍ سيدٍَ ِٜٔغِحْحز جٍِػَٗدر ٗ
جشسٜهحء جٍسـٖدجز ٗ جٍ٣سزجِحز جٍسْٜ ٛط ؿَٖٜح جسهحو جٍيرع.
-6يخبتًج اهلؼل ّ اهيلخؼل:
جٍٖدم ِّ ٕذٓ جٍِسحدـر ٕٗ ج٣ػِثْحّ ؿَ ٙػشّ شٜر جٍِْضإذ ٗ ؿدُ ػدٗش ؤ ٚسلٜرجز نِٗ ٛجؿٜد
جٍشدجد جٍِػددذ ٗ ،سؼٖر ِّ خ٤ل جٍِسحدـر ؤٜغح دـع جٍسظرنحز ِّ جٍِيسرع ٗ جٍس ٛسسػَخ جسخحذ
34
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
ج١ظرجءجز جٍيحْْٜٗر ٍِٗجظٖسٖح ٍَػهحؼ ؿَ ٙػيٗو جٍدًْ ؤٗ سسػَخ سإظٜل جٍشدجد ؤٗ سظدٜد جٍيرع ٍهسرذ
ؤخر٘.
-0خضكٖل اهلؼل:
ٜيُٗ جٍدًْ دسػظٜل ِشسػيحسٔ ػشخ جٍْؼحُ جٍِسهو ؿَ ٗ ،ٜٔذًٍ اذج ٍُ سيحدَٔ ؤ ِّ ٚجٍؼرٗم ؿْد
جٍِسحدـر ٕ ٛج١ظرجءجز جٍيحْْٜٗر ؤٗ سإظٜل جٍشدجد ؤٗ سظدٜد جٍيرع ِرذ ؤخر٘.
1
–Naullau get Rouchi N. Le control De Gestion Bancaire et Financier, Revue Bancaire 1999,P, 310
35
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
–1جٍظُ ،ؤػِد ،ادجرذ جٍيرٗع جٍِظرنٜر ِّ خ٤ل جٍسػٌُ ن ٛخػر جٍسشدٜد ،رشحٍر ِحظشسٜر،نرؽ ادجرذ جٟؿِحل ٌَٜ ،ر
ؿَُٗ جىسظحدٜر ٗ ؿَُٗ جٍسشٜٜر ،ظحِـر جٍظزجثر ،شْر ،0220ط .52
36
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
ؿَ ٙجٍـٌس اذج ٌحْز جٍػيٗو ؤٌدر ِّ جٍد ّٜٗدحٍـَِر ذجسٖح نٕ ٛذٓ جٍػحٍر جٍدًْ ن ٛػحٍر ػَٜٗر ٜئدٕ ٚذج
اٍ:ٙ
ّ مًٖج ضؿٌج :اذج جرسهؾ شـر جٍـَِر.
ّ مًٖج ؿٖئج :اذج جْخهع شـر جٍـَِر.
-3 عنؼ اهؿّٖهجLe risque de liquidité :
ٜسػيو خػر جٍشٍٜٗر ن ٛػحٍر ؿدُ جشسػحؿر جٍدًْ نٗ ٛىز ِـْ ِّ ّٜضحػحسٔ ؤّ ٜيحدل جٍسزجِٔ ؤٗ
آظحل دنؾ ىرٗع جشسَهسٖح ِّ جٍشٗو جٍْيدٜر ؤٗ جٍِحٍٜر دشٍٜٗر ػحٍٜر ا ٣دـد جٍيٜحُ دـَِٜر جٍدٜؾ ؤ ٚسػيو
ٟظٍٗٔ.
ِّ خ٤ل ٕذج ج٣شسـرجع ٌِْْٜح جشسْسحض ؤّ خػر جٍشٍٜٗر ٜرسدػ جرسدحػح ٗصٜيح دحٍٗغـٜر جٍخحظر دحٍدًْ ؤٚ
جٍػحٍر جٍظحنٜر ٍٔ ٗ ِّ ظٖر ؤخر٘ دحٍٗغـٜر جٍخحرظٜر ٍ٠شٗجو جٍِحٍٜر ٗ اٌِحْٜر ػدٗش ٕذج جٍخػر ٜسػيو
ن ٛجٍػح٣ز جٍسحٍٜر:
-شػخ ٌدٜر ٍَٗدجثؾ ِّ ػرم جٍِٗدؿ.ّٜ
-سذدذخ ظٗرذ جٍدًْ ،ؿدُ ٗغؾ جٍصير ن ِّ ٜٔػرم ِػِل ِْضػ ٛجٍشحػر جٍِحٍٜر ٗ جٍدٌْٜر.
-ػدٗش ؤزِر شٍٜٗر خحْير سئد ٚاٍ ٙسدٕٗر جٍٗغـٜر جٍِحٍٜر ٍَدًْ.
نهٕ ٛذٓ جٍػحٍر-خػر جٍشٍٜٗرٜ-ظد جٍدًْ ْهشٔ ِركِح اٍ ٙسسٗظٔ اٍ ٙجٍشٗو جٍْيدٜر ِّ ؤظل اؿحدذ خظُ
ؤٗرجىٔ جٍسظحرٜر ٕٗذج ٜئد ٚدحٍدًْ دسػِل ِـد٣ز نحثدذ ِرسهـر ؤِح ن ٛػحٍر ؿدُ اٌِحْٜر اؿحدذ جٍخظُ نبْٔ
َٜظإ ا ٣دًْ جٍظزجثر ٍػَخ ىرعٜ ٕٗٗ،ػدو ؿَِ ٜٔـدل نحثدذ ؤٌدر ِّ جٍذٜ ٚػدو ؿَ ٙجٍيرٗع جٍِِْٗػر
1
ٍزدحثْٔ.
-4 عنؼ اهلؼلLe risque de crédit :
ٕٗ ؿظز جٍزدحثّ ؿّ ارظحؽ جٍيرٗع جٍِِْٗػر ٍُٖ ن ٛجٟٗىحز جٍِسهو ؿَٖٜح ن ٛجٍـيد ٕٗٗ ؤشدحخ
ان٤س ِـؼُ جٍدًْٗ.
-5 عنؼ يغى اهخؿغٖغ:
ٜـسدر ٕذج جٍْٗؽ ِّ جٍخػر جٟشٗؤ ِّ جٟخػحر جٟخر٘ ؿّ ؿدُ جٍسشدٜد جٌٍَ ٛؤٗ جٍظزث ِّ ٛػرم
جٍِئششر ٍدْٖٜٗح ن ٛجٍٗىز جٍِػددٜ ٗ،ػدد جٍخػر نٕ ٛذٓ جٍػحٍر دحٍْشدر ٍَدًْ دػشخ جٍٗدجثؾ جٍِدْٜر
جٍِٗغٗؿر ٌغِحّ ٍَدًْ ػ ٜش ٌِْٜٔ ٣جشسردجد سًَ جِٟٗجلٜٗ ،رسدػ ٕذج جٍخػر ؤشحشح دْضحػ
جٍِئششر،اْضحثٖح ٗ ٌٜهٜر سشٜٜرٕح ٌٗذج زدحثّ جٍِئششر ٗجٍشٗو جٍذْ ٚسػرً ن.ٜٔ
37
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
38
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
جٍِخزّ
ِخحػر سظِٜد جِٟٗجل ؿْد جْسٖحء جْظحز جٟضلحل سشدٜيحز ؿَ ٙجٍظهيحز
ِخحػر جٍشٍٜٗر اذج ٌحْز جٟضلحل سشسلرو ٗىسح ػٗ٤ٜ جٍـِِٜٗر
ِخحػر ؿدُ جٍشدجد
ِخحػر سظِٜد جِٟٗجل جٍخظُ جٍسظحرٚ
ِخحػر جٍشػخ جٟظَٛ
ِخحػر ؿدُ جٍشدجد ػٜش سيؾ جٍسشٜٗر ِؾ ؿحسو جٍدًْ جٍيرٗع دحٍ١زجُ
ِخحػر سظِٜد جِٟٗجل دضٌل ٌدٜر
ىرٗع ِسٗشػر جٟظل
ج٣شسصِـحر
ىـرٗع
ؼٖٗر ِخحػر جٍشٍٜٗر
ِخحػر ؿدُ جٍشدجد ىرٗع ػَٜٗر جٟظل
ِخحػر ِرسدػر دٌَِٜر جٟظل جٍِـْ ٛاٍ ٙجٍِشسإظر جٍيرع جٜ٣ظحرٚ
جٍِخحػــر جشـُ جٍيرع ْٗؽ جٍيرع
ِخحػر ِرسدٌر دٗغؾ جٍِشسٗرد ٗ ِد٘ ىدرسٔ ؿَ ٙجٍشدجد
ِـؾ جٍِشـسٗدؽ
جٍخػر جٍسظحر ٚجٍِرسدػ دحٍظهير جٍسظحرٜر جٍِدرِر ىرٗع جٍِضسرٚ
اهيكغؼ :ىحشر زجٕرذ ،درٜٗص ٕد٘ "،جٍيرٗع جٍدٌْٜر ٗ ِخحػرٕح" ِذٌرذ سخرض ٍْٜل ضٖحدذ ٍٜشحْس ،نرؽ
ِحٍٜر ،دنـر ظٗجّ ،6776ظحِـر دِٗردجس.
اهفؼو اهذبٌٕ :نٖفٖج اهخلوٖل يً يعبنؼ اهلؼّل:
ن ٛػحٍر اذج ٍُ ٜشٜر ِخحػرٓ دضٌل ِػٌُ خ٤ل ِِحرشسٔ ٍـَِٜر ؤٗ ٍِػر ِْغ جٍيرٗع ،نحْٔ شٜٗجظٔ
ِخحػر سخسَم ػدسٖح ػشخ ىِٜر جٍسِٜٗل جٍذ ٚىدِٔ ِّ ،جظل جٍسيَٜل ِّ ػدذ ٕذٓ جٍِخحػر نحْٔ ٜشسـّٜ
دحٍسشٜٜر جٍذجسٍَ ٛػٗجدش ٗ ضرٌحز جٍسحِ.ّٜ
-1اهؿٖؼ اهػاخٕ هوضّاغد:
اسؼاءاح اهخػنٖؼْ :سػدش ؿّ ج١ظرجءجز جٍسٍٖ ٛح ؤٕدجم ِخسَهر ٜشسـِل ِّ ػرم جٍِئششحز جٍس ٛسـرغز
ٍسإخٜرجز ن ٛجٍدنؾ ِّ ػرم جٍزدحثّ ٗ ٕذج دبرشحل رشحٍر سذٌٜر ٍَزدّٕٗ ٗ ،ذج ىدل ٗظٗل ٗىز ج٣شسػيحو
39
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
ٍَسذٌٜر دحّ ْٕحً نحسٗرذ دنؾ دسحرٜخ ج٣شسػيحو ٜد ّٜجٍِظدر جٍٗجؿد ٗ جٍسـَِٜحز جٍِٗظٗدذ ،جٍهحسٗرذٕ ،ذج
جٍَِم ٜظخ ؤّ ٌٜسخ دَلر جٍزدّٗ ٗ دـدحرجز ِخسحرذ دـع جٍزدحثّ ٜػدّٗ ؤّ ٜسُ سذٌٜرُٕ.
ٕذج جٍْٗؽ ِّ ج١ظرجءجز ٍٔ ضٌل ِلحٜر ٜسـَو درشحٍر جٍسذٌٜر جٍسٜ ٛظخ ؤّ ٜدنـٖح جٍِظدر دـد سحرٜخ
ج٣شسػيحو ؿْدِح ٜسشَُ جٍِظدر جٍِدَق ؤٜ ٣ ٚسُ جٍدنؾ ؿدد ٕذٓ جٍرشحثل ص٤صر:
*اهؼؿبهج األّهٓ:
سذٌر ؤّ سحرٜخ ج٣شسػيحو ىد نحز ٗ ؤّ جٍسشدٜد ٍُ ٜشظلٜ :د ّٜؤّ جٍزدّٗ ىد ْش ٛسحرٜخ ج٣شسػيحو ٗ
ْؼٖر سحرٜخ ج٣شسػيحو دسحرٜخ ٣ػو آخر.
*اهؼؿبهج اهذبٌٖج:
ٜد ّٜؿدُ جٍدنؾ ٗ ٜشسـِل نٕ ٛذٓ جٍػحٍر ػرٜير ِدحضرذ ٌِّٜجٍسػدش ؿَ ٙػـّ ِّ جٍْٗؽ جٍيحْْٗٛ
ن ٛػحٍر ؿدُ ٗظٗد اظحدحز ؿْد جٍٗظٗل إٍ ٙذج جٍػد نـَ ٙجٍِظدر اٜيحم اٜظحل جٍدغحثؾ ٍَزدّٗ ٗ ْٕح
ٌِّٜخػر جٍهيدجّ نحْٔ ِّ جٟظدر ج٣سظحل دحٍزدّٗ ٍَ ،سهحُٕ ٗجٍسضحٗر ن ٛجٍيغٜر.
*اهؼؿبهج اهذبهذج:
سسِصل ن ٛجٍيٜحُ دػـّ ٌحِل ٜظخ ارشحٍٖح ددرىٜر ِؾ اضـحر ٗظٗل ؿْدِح سٌّٗ ِسدٗؿر دبػدجش ،نـَٜٔ
ٜظخ جٍَظٗء اٍ ٙػَٗل ؿيْٜ٤ر ،نٍَِ ٌِّٜظدر ج٣ؿسِحد ؿَ ٙدـع ػح٣ز جٍسهحُٕ ِْٖح جٍلرنر جٍسظحرٜر
جٍظزجثرٜر جٍخحرظٜر ،جٌٍِحسخ جٍِخسظر ،جٍِػحٌُ.
ّ-6مى ّنبالح اهخبيًٖ يوٓ عنؼ اهلؼل :
- 1 االضخفبه تضلّق اهيإيً يوَٖ (ضيبٖخَ):
ؿَ ٙجٍِظـدر اؿ ّ٤ضرٌر جٍسحِ ّٜدحٍسإخر ن ٛدنؾ ؤٗ جْٖٜحر ٌِحْر جٍِضسر ٚنبذج ٌحّ ْٕحً سإخٜر نٛ
جٍدنؾ دـ ِٜٗ 67ح،ؿَ ٜٔاٜيحم ٌل ارشحل جٍدغحثؾ ٕذٓ جٍـَِٜحز ٕحِر ظدج ٍػِحٜر ػيٗو جٍِظدر.
-2 نوة اهخغعل :
دٖذٓ جٍٗشَٜر ٜػَخ جٍِظدر ٍضرٌر جٍسحِ ّٜجٍسدخل اٍ ٙظحْخ جٍِضسر ِّ ،ٚجٌٍِِّ ارشحل
رشحٍر سذٌٜر ٍَػظٗل ؿَ ٙجٍِدَق جٍِشسػو دْهشْٕٔ ِّٗ ،ح ٜظخ جٍسذٌٜر ؤّ سحرٜخ جٍَِم (اظدجر َِم)
ٜدْ ّٜيػر جْ٣ػ٤و ٗؤظحل جٍسإخٜر.
ن ٛػحٍر ػَخ جٍسدخل ِّ ػرم جٍِظدر ؿَٕ ٙذج جٟخٜر سيدٌ ُٜل جٍَِهحز جٍخحظر دحٍـَِٜر (ؿرع،
ْيٗد ،نحسٗرذ.)....
40
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
ٍ -يظحر ٚظدرْٜر ،سشٜٜر ِخحػر جٍيرٗع جٍدٌْٜر ِ ،ذٌرذ سخرض سدخل غِّ ِسػَدحز ْٜل ضٖحدذ جٍدرجشحز جٍظحِـٜر 1
،ط.46 ٗجٍسػدٜيٜر ن ٛجٍسظحرذ جٍدٍٜٗر ،ظحِـر جػِد دٗىرذ دِٗردجس ،دنـر 0222
41
عَىٍياث حىه اىبْىك اىتجاريت واىقزوض اىفصو األوه
عالكج
جْػ٤ىح ِِح شدو ذٌرٓ ِّ ِـَِٗحز ػٗل جٍدًْٗ جٍسظحرٜر ٗ جٍيرٗع ٌِّٜ ٗ ،جٍخرٗض جشسْسحض ؿحُ
ِهحدٓ ؤّ جٍدًْٗ سـسدر ِئششحز ظٖٜٗـر جٍٗؼٜهر ن ٛجٍظٖحز جٍِظرن ِّ ،ٛخ٤ل جٍِـحدٍر جٍص٤صٜر جٟػرجم
( جٍٗدجثؾ ٗج٣ثسِحْحز ٗخظُ جٟٗرجو جٍسظحرٜر) ٗ جٍس ِّ ٛخٍٖ٤ح سِحرس ٕذٓ جٍِئششحز جٍِظرنٜر ٗؼٜهسٖح
جٍدٌْٜر.
ٗجٍػدٜش ؿّ جٍيرع ٜسػَخ ٗ ٣ضً ِظحٗ ٣جشـح ِّ جٍدػش ،ندـد سشَٜػْح جٍغٗء ؿَِ ٙهُٖٗ
جٍيرٗع ٗ غدػٔ سـرغْح اٍِ ٙخسَم جٟشحٍٜخ جٍِـسِدذ ِّ ػرم جٍدًْٗ نِْ ٛغ جٍيرٗع ،سػرىْح اٍٙ
ِهُٖٗ جٍيرٗع ٗ اظرجءجز ِْػٖح ٗ ػرو جٍٗىحٜر ِّ ِخحػرٕحٍْٜ ،سٖ ٛدْح جِٟر اٍ ٙؤّ شٜحشر ج١ىرجع
ٕ ٛجٍـِٗد جٍهيرٍَ ٚدًْٗ جٍسظحرٜر جٍس ٛسـسِد ج٣ثسِحّ ٍسػيٜو اردحع ِخسَهر.
ٗاذج ٌحْز جٍٗدٜـر سـسدر ِٗردج ْيدٜح دحٍْشدر ٍَدًْ ٗ ػرنح ِّ جٟػرجم جٍسٜ ٛدْ ٙؿَٖٜح جٟشحس
جٍدٌْ ،ٛنح٣ثسِحّ ؤٜغح ؿْظرج ِِٖح ن ٛسهـٜل دٗر جٍدًْٗ ِّ خ٤ل ِِحرشسٔ ٍشٜحشر ج١ىرجع جٍس ٛددٗرٕح
سسِسؾ د ِػحل درجشر ٗجشـر ٗ ؤِٕٜر ىظٗ٘ ن ٛسٗؼٜم ؤدٗجسٖح ِّ جظل دَٗف جٕٟدجم جٍِشػرذ ِّ ػرم
جٍدًْ.
ٗجْػ٤ىح ِّ ٕذٓ جٍهٌرذ جٟخٜرذ ،سَظإ جٍدًْٗ اٍ ٙاٜظحد ٗشَٜر ظٕٗرٜر ن ٛاسخحذ ىرجر ِْغ جٍيرع ٗ
ذًٍ جشسـِحل جٍسػَٜل جٍِحٍ ٗ ٛجٍذ ٚشْػحٗل سشَٜػ جٍغٗء ؿَ ِّ ٜٔخ٤ل جٍهظل جٍصحْ ٛجٍذ ٚشْسػرو اٍ.ٜٔ
42
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
تَهيذ:
ٜـسدر جٍسػَٜل جٍِحٌٍ ٛهرؽ ِّ جٍهرٗؽ جٍسشٜٜر جٍِحٍٕٗ ٛذج جٟخٜر ٜـسدر ذجز ؤِٕٜر دحٍلر ن ٛسشٖٜل
ِٗـرنر جٍِشحرجز جٍِحٍٜر دحٍِئششر ٗجٍِْضأز ٗدحٍسحٍ ٛنبّ جٍسػَٜل جٍِحٍٜ ٛػسل ْهس جٍدرظر ِّ جِٜٕٟر
ٕٗذج ِح ٜظـَٔ ٗظٖر دـع جٟػرجم جٍِٖسِر دٔ دحٍِـرنر جٍِحٍٜر ٍَِئششر ِـسِدذ ؿَ ٙجٍِػَل جٍِحٍ ٛددٗرٓ
ٜسدؾ ؿدذ خػٗجز ٗؤشحٍٜخ جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛاغحنر اٍ ٙجؿسِحدٓ ؿَِ ٙـَِٗحز ٗؤدٗجز خحظر ٍَٗظٗل اٍٙ
سػيٜو ؤٕدجم جٟػرجم جٍِـْٜر ٗشْػحٗل نٕ ٛذج جٍهظل جٍسػرو اٍِ ٙحٕٜر جٍسػَٜل جٍِحٍٗ ٛؤُٕ جٍٗصحثو
جٍِػحشدٜر.
43
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
اهيتضد األّل :يفبُٖى ضّل اهخضوٖل اهيبهٕ
ٜـسدر جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛسضخٜظح ٍػحٍر ؤٗ ٍٗؼٜهر ِحٍٜر ن ٛجٍِئششر خ٤ل دٗرذ اْسحظٜر ِـْٜر ؤٗ خ٤ل
دٗرجزٕٗ ،ذج ٍِّ ٍُٖ ؿ٤ىر دحٍِئششر ٌرظحل جٟؿِحل ،دًِْٗ ،شسصِر ّٜدٖدم اؼٖحر ٌل جٍسلٜرجز جٍػحٍر
جٍِحٍٜر ٗدحٍسحٍ ٛجٍػٌُ ؿَ ٙجٍشٜحشر جٍِحٍٜر جٍِسدـر ٗجسخحذ ج١ظرجءجز جٍسظػٜػٜر جٍ٤زِر.
ِ -6ػِد ظحٍغ جٍػْحٗ" ،ٚجٍِدجرذ جٍِحٍٜر" جٍظحِـر جٍِظرٜر ،ػ -6جٍيحٕرذ – – 6773ط .06
-0ىػحم ٌرِٜر ،جٍسػَٜل جٍِحٍٗ ٛدٗرٓ سي ُٜؤدجء جٍِئششر ج٣ىسظحدٜرِ ،ذٌرذ سخرض ٍْٜل ضٖحدذ ٍٜشحْس ،نرؽْ :يٗد ِحٍٜر
ٗدًْٗ ،جٍِرٌز جٍظحِـ – ٛجٍدٜٗرذ – ،0227 – 0226ط .12
ْ -1حظر دجد ٚؿدِّٗ ،رجىدر جٍسشٜٜر ٗجٍسػَٜل جٍِحٍ ،ٛدجر جٍِػِدٜر ،ض ،0222 ،0ط .62
44
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
4ـ االئخيبً ٕٗ :جٍصير جٍسٍٖٜٜٗ ٛح جٍِظرم جٍسظحرٍ ٚضخط ِح ػٜ ّٜظدغ سػز سظرنٔ ِدَلح ِّ جٍْيٗد
ؤٗ ٌٜهَٔ نٍ ٜٔهسرذ ِػددذ ٜسهو ؿَٖٜح د ّٜجٍػرنٜٗ ،ّٜيُٗ جٍِيسرع نْٖ ٛحٜسٖح دحٍٗنحء دحٍسزجِحسٔ ٍيحء ؿحثد
ِـٜ ّٜػظل ؿَ ٜٔجٍِظرم ِّ جٍِيسرع ٜٗسِصل ن ٛجٍهٗجثد ٗجٍـِٗ٣ز ٗجٍِظحرم.
0ـ ؤؿّاق األّؼاق اهيبهٖج :سـرم ؿَ ٙؤْٖح ْؼحُ ٜسُ دِٗظدٔ جٍظِؾ د ّٜجٍدحثـٗ ّٜجٍِضسرٍْٗ ّٜؽ ِـِّ ّٜ
جٟٗرجو جٍِحٍٜر ؤٗ ؤظل ِـ ،ّٜػٜش ٜسٌِّ دذًٍ جٍِشسصِر ِّ ّٜدٜؾ ٗضرجء ؿدد جٟشُٖ ٗجٍشْدجز دجخل
جٍشٗو اِح ؿّ ػرٜو جٍشِحشرذ ؤٗ جٍضرٌحز جٍـحَِر نٕ ٛذج جٍِظحلِ ٌٍّٗ ،ؾ ِْٗ ضدٌحز ٗٗشحثل ج٣سظحل
نيد ؤد٘ ذًٍ اٍ ٙجٍسيَٜل ِّ ؤِٕٜر جٍسٗجظد نِ ٛير شٗو جٟٗرجو جٍِحٍٜر جٍِرٌزٗ ،ٚدحٍسحٍ ٛشِػز
دحٍسـحِل ...جٍخحرض ِّ خ٤ل ضرٌحز جٍشِشرذ جٍِْسضرذ نِ ٛخسَم جٍدٗل.
2ـ خغعل اهضنّيبح فٕ نؼٖلج يؼل اهتٖبٌبح تبهلّائى اهيبهٖج :اّ ْظحع ضرٌحز جٍِشحِٕر ن ٛجشسصِحر
جٍِدخرجزٜ ،سٗىم ؿَ ٙػِحٜر جٍِشسصِر ِّ س٤ؿخ جٍِدرجء ٍذج نيد جٕسِز جٍػٌِٗر دبظدجر ىٗجٍَْ ّٜػِحٜر
1
خحظر نِٜح ٜسـَو دْضر جٍيٗجثُ جٍِحٍٜر.
ِّ ٕذٓ جٍـٗجِل ٌِْْٜح ؤّ ْشسخَط ؤِٕٜر جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛنِٜح :َٜٛ
ِ ـرنر جٍِرٌز جٍِحٍٍَِ ٛئششر.
سػدٜد جٍِرٌز ج٣ثسِحٍَِْ ٛئششر.
سػدٜد جٍيِٜر ج٣شسصِحرٜر ٍَِضرٗؽ.
سػدٜد ِد٘ ٌهحءذ جٍـَِٜحز جٍِخسَهر.
سػدٜد ِرٌز جٍضرٌر ن ٛىػحؿٖح.
2
سخػٜػ جٍشٜحشحز جٍِحٍٜر ٍَِئششحز.
-6شْٜر ضحٌر " ،جٍسػَٜل جٍِحٍِ ٛدخل ظْحؿر جٍيرجرجز ،دجر ٗجثل ٍَْضر – جٍػدـر جٍصحْٜر – ؿِحّ ،0223 ،ط ،ط .7 ،6
-0ؤشحسذذ ن ٛجٍـَُٗ ج٣ىسظحدٜر ٗجٍسظحرٜر ٗؿَُٗ جٍسشٜٜرِ ،هُٖٗ ؤشٗجو جٟٗرجو جٍِحٍٜر www.ung dz.comن-22-01 ٛ
.0266
-1ىٗدذ ظحدو ٗآخرِّٗ " ،ذٌرذ جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛن ٛجٍِئششر ج٣ىسظحدٜر ٍْٜل ضٖحدذ ٍٜشحْسٍِ ،حٍٜر جٍـَُٗ ج٣ىسظحدٜر ٗؿَُٗ
جٍسشٜٜر ،ظحِـر ىشْػْٜر ،0223 ،0222 ،ط .15
45
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
ِ ػحٍٗر سظػٜغ جْ٣ػرجنحز ٗاؿحدذ جٍسٗجزْحز اٍ ٙػحٍسٖح جٟظَٜر.
1
ِ يحرْر جٍٗغـٜر جٍِحٍٜر ٍَِئششر ِؾ جٍِئششحز جٟخر٘ نْ ٛهس جٍيػحؽ.
)6تبهٌؿتج هويخًبيوًٖ يى اهيئؿؿجّ :خخيذل فٖيب ٖوٕ:
٤ِ ػؼحز ػٗل جٟؿِحل جٍس ٛسيُٗ دٖح جٍِئششر ن ٛجٍِٜدجّ جٍِحٍ.ٛ
سي ُٜٜجٍْسحثط جٍِحٍٜر ٗدٗجشػسٖح سػدٜد جٟرىحُ جٍخحغؾ ٍَغرجثخ.
سي ُٜٜجٍٗغـ ٛجٍِحٍٜر ِٗد٘ جشسػحؿر جٍِئششر سػِل ْسحثط جٍيرٗع.
2
جٍِٗجنير ؤٗ جٍرنع ؿْد سيد ُٜجٍِئششر ٍػَخ ىرع.
-1ؤِٕٜر جٍـردٗ ٛآخرّٗ " ،جٍسػَٜل جٍِحٍٗ ٛسي ُٜٜجٟدجء جٍِحٍ ٛن ٛجٍِئششر ج٣ىسظحدٜر "ِ ،ذٌرذ سخرض ٍْٜل ضٖحدذ ٍٜشحْس
ن ٛجٍـَُٗ جٍسظحرٜر ،سخظطِ :حٍٜر ظحِؾ دِٗردجس ،0222-0221 ،ط .3
-2ػذن ٛؿدد جٍلهحر ،ج١دجرذ جٍِحٍٜر :جٌٍِسخ جٍـرد ٛجٍػدٜش ،ج١شٌْدرٜر ،شّ ،6767ط ،ط .42 ،35
-3ػِزذ جٍضِخ " ٛج١دجرذ جٍِحٍٜر جٍػدٜصر " ،دجر جٍظهحء ،ؿِحّ ،جٟردّ – ،6765ط .1
46
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
ؤ ـ اهخضوٖل اهًيّغٜٔ :رسٌز ٕذج جٍْٗؽ ِّ جٍسػَٜل ؿَ ٙدرجشر نيرجز جٍيٗجثُ جٍِحٍٜر دحشسخرجض جٍْشخ جٍسٛ
سضٌل ٌل نيرذ ِيحشر دبػد٘ جٍهيرجز جٍسٜ ٛسُ جؿسِحدٕح ٌإشحس ٣شسخ٤ط جٍْشخ جٟخر٘ ،ؤ ٚؤْٔ ٖٜسُ
1
ددرجشر جٍيحثِر جٍِحٍٜرٗ ،دحٍسحٍ ٛنبّ ٕذج جٍْٗؽ ِّ جٍسػَٜل ِٜصل درجشر ٌَٕٜر نيرجز جٍيٗجثُ جٍِحٍٜر.
ة ـ اهخضوٖل األفلْٕٗ :ـْ ٛدٔ ِيحرْر جٟرىحُ ٗجٍدٜحْحز جٍٗجردذ ن ٛجٍيٗجثُ جٍِحٍٜر ٍِضرٗؽ ِح ِؾ دـغٖح
جٍدـع ٍٗـدد ِّ جٍهسرجز جٍِحٍٜر جٍِسسحٍٜر ،دػظر ٗسػدٜد جٍهرٗو ٗجٍسلٜرجز جٍس ٛسػرؤ ؿَ ٙسًَ جٟرىحُ
ٗجٍدٜحْحز ِّ نسرذ ِحٍٜر ٟخر٘٤ٍ ،شسهحدذ ِّ جٍِئضرجز جٍس ٛسسغغ دـد جٍِيحرْر ن ٛجسخحذ جٍيرجر.
)6يً ضٖد ّمًٖج اهيضولٌٖ :لؿى اهٓ ٌّيًٖ:
ؤ ـ اهخضوٖل اهيبهٕ اهغاعوٕٜ :يظد دٔ جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛجٍذٜ ٚسُ دٗجشػر ِٗؼم ؤٗ ىشُ ؤٗ ادجرذ ؤٗ آٜر ٗػدذ
سْؼِٜٜر ؤخر٘ سيؾ غِّ جٌٍٖٜل جٍسْؼٍَِْ ِٜٛضإذِ ،صل ج١دجرذ جٍِحٍٜر ،ىشُ جٍِػحشدر ،جٍسدىٜو جٍدجخَ...ٛجٍخ.
ٗؿحدذ ِح ٖٜدم ٕذج جٍسػَٜل اٍ ٙخدِر ادجرذ جٍِْضإذ نِ ٛشسٜٗحسٖح ج١دجرٜر جٍِخسَهر.
ٗ ٜػؼ ٙجٍِػَل جٍدجخَ ٛدبٌِحْٜحز ؤٌدر ِّ كٜرٓ ٍِـرنسٔ دحٍشٜحشحز ج١دجرٜر ٗجٍػرو جٍِػحشدٜر جٍِسدـر نٛ
جٍِْضإذ ،اغحنر اٍِ ٙيدرسٔ ؿَ ٙجٍػظٗل ؿَ ٙجٍدٜحْحز جٍ٤زِر ٍَسػَٜل جٍِحٍ ٛددىر ؤٌدر ٗدسهحظٜل ؤدو،
ٍٗد ٜٔجٍهرظر ٍ٤ػ٤ؽ ؿَِ ٙظحدر جٍدٜحْحز دضٌل ِدحضر ؤٗ كٜر ِدحضرٗ ،ج ِّ ُٕٟذًٍ ٍد ٜٔنرظر ػيٜيٜر
2
ٍَػظٗل ؿَِ ٙشحؿدذ ٌحنر جٍِـْ ّٜٜن ٛجٍِْضإذٗ ،دضٌل خحط ِرٌز جٍػحشٗخٗ ،ج١ػظحث...ّٜٗجٍخ.
ة ـ اهخضوٖل اهيبهٕ اهعبؼسٕٜ :يظد دٔ جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛجٍذ ٚسيُٗ دٔ ظٖحز ِّ خحرض جٍِئششرٖٜٗ ،دم ٕذج
جٍسػَٜل اٍ ٙخدِر ٕذٓ جٍظٖحز جٍخحرظٜر ٗسػيٜو ؤٕدجنٖح ِّٗ ،ؤِصَر ٕذٓ جٍظٖحز ،جٍيحثِّٗ دإؿِحل جٍسشٖ٤ٜز
جٍِظرنٜر ن ٛجٍدًْٗٗ ،جٍدًْٗ جٍِرٌزٜر ٗجٍلرم جٍظْحؿٜر ٗجٍلرم جٍسظحرٜر ِٗدنو جٍػشحدحز جٍخحرظٛ
3
ىَٜل ن ٛجٍػظٗل ؿَ ٙدٜحْحز دىٜير ٗضحَِرٜٗ ،ظـخ جٍػظٗل ؿَ ٙجٍسـحّٗ ن ٛجٍِْضأز جٍِحٍٜر.
-1ظهحع شٖحُ " :جٍسػَٜل جٍِحٍٗ ٛؤِٕٜر سػَٜل جٍِئضرجز جٍِحٍٜر ٍَِئششر" ِ ،ذٌرذ ٍْٜل ضٖحدذ ٍٜشحْس ؿَُٗ جىسظحدٜر ،نرؽ
ِحٍٜر ٗدًْٗ ،جٍِرٌز جٍظحِـ ٛجٍدٜٗرذ – ،0227-0226ط .4
-2ػِزذ ِػِٗد جٍزدٜد " – ٚجٍسػَٜل جٍِحٍِ، " ٛئششر جٍٗرجو ٍَْضر ٗجٍسٗزٜؾ ،ؿِحّ ، 0222 ،ط .16
ٍٜٗ -3د ْحظ ٛجٍػٜحٍ " :ٛجٍسػَٜل جٍِحٍ " ٛرثٜس ؤٌحدِٜٜر جٍـردٜر ِهسٗػر ن ٛجٍدجِْحرً ،0225 ،ط .16
47
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
)6خضغٖغ اهفخؼث اهؽيٌٖج هوخضوٖل اهيبهٕ :نٕ ٛذٓ جٍِرػَر ٜسُ سػدٜد جٍدـد جٍزٍَِْ ٛسػَٜل جٍِحٍٗ ،ٛدِـْٙ
ؤٗغغ سػدٜد ؿدد جٍشْٗجز جٍس ٛشٜسُ سػَٜل دٜحْحسٖح.
)6اعخٖبؼ ؤؿوّة اهخضوٖل اهيٌبؿة :سسـدد ؤشحٍٜخ جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛجٍِسحػر ؤِحُ جٍِػَلِْٖٗ ،ح جشسخدجُ ؤشَٗخ
جٍْشخ جٍِحٍٜر ٌٗذًٍ جٟشحٍٜخ ج٣ىسظحدٜر ٗكٜرٕح ،اذ ٜيم جٍِػَل جٍِحٍ ٛنٕ ٛذٓ جٍِرػَر ؤِحُ ِظِٗؿر ِّ
جٍدحثل ٗؿَ ٜٔؤّ ٜسخذ جٍددٜل جٍِْحشخ.
)6ايبغث ختّٖة اهلّائى اهيبهٖج هخالءى ؤؿوّة اهخضوٖل اهيعخبؼ :نٕ ٛذٓ جٍِرػَر ٜسُ جٍسدٜٗخ جٍشٍََ ُٜيٗجثُ
ج ٍِحٍٜر ِّ زجٜٗر جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛجٍس ٛسشٖل ؿَِٜر جٍسػَٜلٌٗ ،ل ٕذج ٜـسِد ؿَ ٙخدرذ جٍِػَل جٍِحٍٗ ٛدرجٜسٔ
جٍس ِّ ٛخٍٖ٤ح ٜشسػٜؾ سٗنٜر جٍدىر ٗجٍٗغٗع ٗجٍدشحػر ن ٛجٍيٗجثُ جٍِحٍٜر ٗدحٍسحٍ ٛسػيٜو ٕدم جٍسػَٜل
جٍِحٍ.ٛ
)6جٍسٗظل اٍ ٙج٣شسْسحظحز :سسُ ؿَِٜر ج٣شسْسحض ِّ ىدل جٍِػَل جٍِحٍ ،ٛن ٛاددجء رؤ ٚنِ ٛػحٜد ،دـٜد ؿّ
جٍسػٜز دٌحنر ظٗجْدٔ ٗجٍ٣سزجُ دحٍِٗغٗؿٜر دإٌدر ىدر ٌِِّ.
)5ظٜحكر جٍسيرٜر :جٍسيرٜر ٕٗ ٗشَٜر ٍْيل ْسحثط جٍـَِٜر جٍسػََٜٜر ِؾ ذٌر ج٣ىسرجػحز جٍس ٛسسْحشخ ِؾ جٍْسحثط
1
جٍِسٗظل اٍٖٜح.
-6ؤػِد سٗنٜو ظِٜل " ج١دجرذ جٍِحٍٜر " دجر جٍْٖغر جٍـردٜر ٍَػدحؿر ٗجٍْضر ،دٜرٗز ،شّ ،6762ط .2
48
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
4ـ اهتٖبٌبح اهعبؼسٖج ٣ :سٌسه ٛجٍِئششر دحٍدٜحْحز جٍدجخَٜر ،نٖ ٛكٜر ٌحنٜر ٍَيٜحُ دحٍسػَٜل جٍضحِل ٍْضحػ
جٍ ِئششرٗ ،دحٍسحٍ ٛسَظإ اٍ ٙدٜحْحز خحرظٜر ِشسِدذ ِّ ِػٜػ جٍِئششر ٕٗ ٛؿدحرذ ؿّ ِئضرجز ِٗـػٜحز
1
ِشسخَظر ِّ دٜحْحز ِيدِر ِّ ػرم جٍِئششحز ؤخر٘ سضسرً ِـٖح نْ ٛهس جٍيػحؽ ؤٗ جٍِٗغٗؽ.
-1نرجف نغٜل ،رٜحل اشِحؿٜل " ،دٗر جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛن ٛادرجز جٍِرٌز جٍِحٍ...ٗ ٛن ٛجٍِئششر " ِذٌرذ ٍْٜل ضٖحدذ ٍٜشحْس،
ظحِـر جٍظزجثر ،0226 /0222 ،ط .ط .60-66
-2جٍِػحشخ جٟٗل ،جٍسػَٜل جٍِحٍ almohasbi.blogspot.com ،ٛن.0266 -2 -2 ٛ
49
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
ٜـسدر سي ُٜٜجٟدجء ن ٛجٍِْضإذ ِّ ؤُٕ جشسـِح٣ز جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛنٜسُ ِّ خ٤ل ؿَِٜر اؿحدذ جٍسيُٜٜ
جٍػٌُ ؿَِ ٙشسٗ٘ جٟردحع ٗىدرذ جٍِْضإذ ؿَ ٙجٍشٍٜٗر ٗشدجد جٍ٣سزجِحز ٗىدرسٖح ؿَ ٙج٣ثسِحّ دح١غحنر اٍٙ
1
سي ُٜٜجٍِٗظٗدجز.
ِٗيحرْسٖح ِؾ جٍْؼحُ جٍِػحشد ٛجٍظدٜد ٜرسٌز جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛؿَ ٙجٍِـَِٗحز جٍِػحشدٜر جٍِشسخَظر
ِّ جٍٗصحثو جٍِػحشدٜرٕٗ ،ذج ٌَٔ ِّ ؤظل ؿَِٜر جٍسي.ُٜٜ
ٗسسِصل جٍِـػٜحز جٍِػحشدٜر جٍِشسـَِر ن ٛؿَِٜر جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛن ٛؿْظرِٕ ّٜح جٍِٜزجْٜر جٍِػحشدٜر ٗظدٗل
ػشحدحز جٍْسحثطٕٗ ،ذج ِح سُ جٍسػرو اٍ ٜٔنٕ ٛذج جٍِدػش دظهر ِهظَر.
ؤّال :خًؼٖفِب
ٕ ٛؿدحرذ ؿّ ظرد سيُٗ دٔ جٍِئششر نٗ ٛىز ِـ ( ّٜخ٤ل جٍدٗرذ جٍِػحشدٜر ) ٍِح سٌَِٔ جٍِئششر
ِّ جٟظٗل ِٗح ؿَٖٜح ِّ جٍخظُٗ ،نٖ " ٛظدٗل ٜٗغغ ِخسَم ىِِ ُٜسٌَحز جٍِئششر ٗجٍسزجِحسٖح نٛ
1
سحرٜخ ِـٗ ،ّٜؿحدذ ِح سٌّٗ ن ٛددجٜر جٍشْر جٍِحٍٜر ؤٗ ؤخٜرٕح " .
ٌٗسـرٜم ؤخر ٌِّٜجٍيٗل ؤْٖح ظٗرذ نٗسٗكرجنٜر ٍٗغـٜر جٍذِر جٍِحٍٜر ٍَِئششر ن ٛسحرٜخ ِـ ،ّٜنسؼٖر
ن ٛجٍظحْخ جِ ِّٜٟظِٗؿر ِّ جٟظٗل جٍِسٌْٗر ِّ ج٣شسصِحرجز جٍِخزْٗحز ٗجٍػيٗوٗ ،ن ٛجٍظحْخ جٜٟشر
ِظِٗؿر جٍخظُٗ.
2
ؤٗ ٕ " ٛؿدحرذ ؿّ ٗصٜير ِػحشدٜر سـػ ٛظٗرذ ضحَِر ٍِِسٌَحز جٍِئششر ن ٛسحرٜخ ِـ." ّٜ
ِّٗ ٌل ٕذٓ جٍسـحرم ٌِّٜسـرٜم دشٜػ ِٗهُٖٗ ٍَِٜزجْٜر جٍِػحشدٜرٌ ٕٛٗ ،ل ٌضم ؤٗ ظدٗل ؤٗ
ىحثِر سؼٖر نٖٜح ِِسٌَحز جٍِئششر ن ٛسحرٜخ ِـ ،ّٜنه ٛجٍظحْخ ج ِّٜٟسؼٖر جٟظٗل ٗن ٛجٍظحْخ جٜٟشر
سشظل جٍخظُٗ.
-6ادرجٕ ُٜجٟؿِص ،ؤشس جٍِػحشدر جٍـحِر ،دٜٗجّ جٍِػدٗؿحز جٍظحِـٜر ،جٍظزجثر ،شْر ،6776ط .4
-0ػٗجس ظحٍغ " ،جٍِػحشدر جٍـحِر ٗنو جٍِخػػ جٍٗػْ ٛجٍِػحشدِ ،" ٛػدـر دجر ِّٕٗر ،شْر ،0224ط .5
51
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
اهلٖيج :ؤّ سٌّٗ ىِٜسٔ ِـسدرذ ْشدٜح.
ٗسؼُ ج٣شسصِحرجز جٍػشحدحز جٍسحٍٜر:
ـ يكبؼٖف ايغاغٖج (ش ٕٛ :)41/جٍِظحرٜم جٍس ٛؤْهيّ ؿْد اْضحء جٍِئششر ٍضرجء ٗشحثل ج٣شسل٤ل،
ٗؤٜغح جٍِظحرٜم جٍِسـَير دسػٜٗر ْضحػٖح.
ـ كٖى يًٌّٖج (شٗ :)41/سؼُ جِٟٗجل جٍسٍٜ ٛس ٍٖح ٗظٗد ِحدٍٖٗ ٚح ىِٜر سظحرٜر ٗشـر سدحؽ ٗسضسر ٚدٔ،
ِصل ضٖرذ جٍِػل ٗدرجءذ ج٣خسرجؽ.
ـ األؼامٕ (ش :)44/سـسدر جٟرجغ ِّ ٛجٍي ُٜجٍصحدسر جٍِحدٜر جٍس ٛسدخل ِدحضرذ ن ٛؿَِٜر ج٣شسل٤لٕٛٗ ،
كٜر ىحدَر ٍ٤شسٍٖ ً٤ػدٜـسٖح جٍِـِرذ ،ؤ ٚػَٜٗر جِٟد دحشسصْحء جٟرجغ ٛجٍِْظِٜر.
ـ خسِٖؽاح اإلٌخبر (ش :)42/سضِل ظِٜؾ ؤٗ ِظِٗؽ جٍٗشحثل جٍِحدٜر شٗجء ٌحْز ِْيٍٗر ؤٗ كٜر ِْيٍٗر
دحشسصْحء جٟرجغ ٛجٍس ٛجضسرسٖح ٍلرع جشسلٍٖ٤ح ن ٛجٍـِلٗ ،سي ُٜسظٖٜزجز جْ١سحض دسٌَهر ضرجثٖح ٗسٌَهر
اْسحظٖح.
ـ خسِٖؽاح اسخيبيٖجٗ :سضِل جٌ ِّ ً٤ِٟل ْٗؽ ِْيٍٗر ؤٗ كٜر ِْيٍٗر دحشسصْحء جٟرجغ ٛجٍس ٛجٌسشدسٖح
جٍِئششر ٗجٍِخظظر ٍَـَِٜحز كٜر جٍِْٖٜر.
ـ اؿخذيبؼاح كٖغ اهخٌفٖػ (شٜ :)40/ضِل ٕذج جٍػشحخ ظِٜؾ ج٣شسصِحرجز جٍسْٜ ٍُ ٛسٖ ٛسْهٜذٕح ؿْد ْٖحٜر
1
جٍشْر جٍِحٍٜر.
ة ـ اهيعؽٌّبح ٕٛٗ :ؿدحرذ ؿّ ظِٜؾ جٍِِسٌَحز جٍِسدجٍٗر جٍِضسرجذ ؤٗ جٍِْسظر ن ٛجٍِئششر ٗجٍِٗظٖر اٍٙ
جٍدٜؾ ،ؤٗ سػَٖٜٗح اٍِْ ٙسظحز ِظْـرٗ ،سغُ جٍـْحظر جٍسحٍٜر:
ـ تمبئى (ش :)01/ؿدحرذ ؿّ ِظِٗؽ جٍشَؾ ٗجٍِٗجد ٗجٍَٗجزُ جٍس ٛجضسرسٖح جٍِئششر دلرع دٜـٖح ؿَٙ
ػحٍٖح دّٗ اظرجء ؤ ٚسلٜٜر ؿَٖٜح.
ـ يّاغ ّهّاؽى (شِ ٕٛ :)01/ظِٗؽ جٍِٗجد جٍِضسرجذ ِّ ؤظل جشسٌٖٖ٤ح ؤٗ سٗظٖٖٜح اٍ ٙؿَِٜر جْ١سحض.
ـ يٌخسبح ٌكف يكًٌج (ش ٕٛٗ :)00/جٍِْسظحز جٍس ٛؤْسظسٖح جٍِئششر ٗجٍس ٛدَلز ِرػَر سظْٜؾ ِـْٜر،
ٗشسدخل ٣ػيح ِرػَر سػٜٗل سٌَِٜٜر ٍَٗظٗل اٍ ٙجٍِرػَر جٍْٖحثٜر.
ـ يٌخسبح كٖغ اهخٌفٖػ (ش ٕٛٗ :)02/جٍِْسظحز جٍسِ ٛح زجٍز ىٜد جٍسػٜٗل ؤٗ جٍسظْٜؾ نْٖ ٛحٜر جٍدٗرذ.
ـ يٌخسبح خبيج اهكٌى (ش ٕٛٗ :)00/جٍِْسظحز جٍس ٛدَلز جٍِرػَر جٍْٖحثٜر ِّ جٍسظْٜؾ ٗشسدخل ِرػَر
2
جٍدٜؾ ؤٗ جٍسخز.ّٜ
-6ادرجٕ ُٜشـدجّ "،ؤشس جٍِػحشدر جٍـحِر " ،دٜٗجّ جٍِػدٗؿحز جٍظحِـٜر ،جٍظزجثر ،جٍػدـر جٍصحْٜر ،شْر ،6753ط .30
-2ضدح ٌٜٛشـدجّ ،سيْٜحز جٍِػحشدر ػشخ جٍِخػػ جٍٗػْ ٛجٍِػحشد ،ٛدٜٗجّ جٍِػدٗؿحز جٍظحِـٜر ،شّ ،0222ط .56
52
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
ـ فمالح ّيِيالح (ش ٕٛٗ :)06/جٍديحٜح جٍْحسظر ِّ ؿَِٜر جٍسػٜٗل ؤٗ جٍِـحٍظر ٍَِْسظحز جٍسحِر ،ؤٗ
جٍْظم ِظْـر دػٜش ؤّ ٕذٓ جٍـْحظر ٍٜشز ِٗظٖر ٍ٤شسـِحل جٍـحد ،ٚدل شٗم سظرم ؤٗ سشسـِل ػشخ
ػحظر جٍِئشس ٍٖح.
ـ يعؽًّ هغْ اهغٖؼ (ش ٕٛٗ :)00/جٍِخزْٗحز جٍس ًَِ ٕٛ ٛجٍِئششر ٗجٍِخزْر ٍد٘ جٍلٜر ( نْٖ ٛحٜر
جٍدٗرذ ).
ر) اهضلّقٗ :سِصل ِظِٗؽ جٍذُِ جٍس ٛؤْضإسٖح دِيسغ ٙؿ٤ىسٖح ِؾ جٍلٜر ،ؤٗ ٕ ٛجٍػيٗو جٍس ٛسٌَِٖح
جٍِئششر ْسٜظر ٍـ٤ىسٖح ِؾ جٍلٜر ٗسغُ جٍػشحدحز جٍسحٍٜر:
ـ ضؿبتبح اهعكّى اهيغٌٖج (شٜٗ :)21/شسيدل ٕذج جٍػشحخ اذج جىسغ ٙجِٟر نْٖ ٛحٜر جٍشْر ،جٟرظدذ
جٍِدْٜر ٍػشحدحز جٍِظِٗؿر جٍخحِشر ،جٍس ٛسٌّٗ ن ٛجٍـحدذ دجثْر ،ؤِح ؿْد نسغ ػشحدحز جٍشْر جٍِٗجٍٜر ،نسْسيل
جٍيٜٗد جٍس ٛشظَز نٕ ٛذج جٍػشحخ ديٜد ؿٌش ٛاٍ ٙجٍػشحدحز جٍِـْٜر ن ٛجٍِظِٗؿر جٍخحِشر.
ـ ضلّق االؿخذيبؼ (شٜ :)24/غُ ٕذج جٍػشحخ جِٟٗجل جٍِشسصِرذ خحرض جٍِئششر ٍد٘ جٍلٜرٌ ،ح٣ىسرجغحز
ٗجٍِشحِٕحز ٗجٍسٗؼٜهحزٗ ،جِٟٗجل جٍسٍٖ ٛح ؿ٤ىر دح٣شسصِحرجز.
ـ ضلّق ؤّ يغٌّٖ اهيعؽٌّبح (شٜ :)22/غُ ٕذج جٍػشحخ ىِٜر ػيٗو جٍِئششر ؿَ ٙجٍلٜر شٗجء جٍضرٌحء
ؿْد ؿدُ اشٖحُِٖ ديِٜر ِشحِٕسُٖ ،ػ ّٜاْضحء جٍِئششر ؤٗ ؿَ ٙجٍضرٌحز جٍػَٜهر.
ـ خؿتٖلبح يوٓ اهضؿبة (شٜٗ :)20/شسـِل ٕذج جٍػشحخ ٍسشظٜل جٍِدحٍق جٍِدنٗؿر ٍػشحخ ػرم آخر دّٗ
ِيحدل.
ـ خؿتٖلبح االؿخغالل (شٜ :)26/شظل نٕ ٛذج جٍػشحخ جٍِدنٗؿحز ٍَلٜر ٍسشدٜو ؤٗ ؤىشحػ ؿَِ ٙظحرٜم
ج٣شسل٤ل.
ـ غًّٖ يوٓ اهؽتبئً (ش ٕٛٗ :)20/ػشحدحز جٍـِ٤ء جٍذٜ ٍُ ّٜشددٗج ْيدج ِدحٍق ِضسرٜحسُٖ ن ٛجٍظْدٗو ؤٗ
1
ن ٛجٍػشحدحز جٍدٌْٜر ؤٗ جٍدرٜدٜر ،ؤٗ ٍد٘ جٍِئششحز جٍِحٍٜر جٍِخسَهر.
)6سبٌة اهعكّى ٕٛٗ :جٍس ٛسِصل نٍ ٛػؼر زِْٜر ِـْٜر سًَ جٍِٗجرد ٗرئٗس جِٟٗجل جٍِٗغٗؿر سػز
سظرم جٍِئششرٗ ،سرسخ ن ٛجٍِٜزجْٜر ػشخ سحرٜخ جشسػيحىٖح ِّ ػَٜٗر جٟظل اٍ ٙىظٜرذ جٟظلٗ ،سغُ
جٍـْحظر جٍسحٍٜر:
)1األيّال اهعبكج ٕٛٗ :جٍسٗ ٛغـز سػز سظرم جٍِئششر ِّ ػرم نرد ؤٗ ِظِٗؿر ِّ جٟضخحط
دظهر دجثِر ٕٛٗ ،سـسدر ِظدر ؤشحشِ ِّ ٛظحدر جٍسِٜٗل ٗسغُ جٍـْحظر جٍسحٍٜر:
-1شـٜد ؤٌٜٗل " ،سيْٜحز جٍِػحشدر جٍـحِر" ،دجر جٟنحو جٍظزجثرٜر ،ددّٗ شْر ،ط .32
53
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
ـ ؼؤؾ يبل اهفؼنج (األيّال اهسيبيٖج ) شٜ :14/شظل نٕ ٛذج جٍػشحخ ِظِٗؿر جٍػظط جٍس ٛجػغرٕح
جٍضرٌحء ؿْد جٍسإشٜس ،ػشخ ؿيد جٍسإشٜس جٍضرٌرِٗ ،ظِٗؽ ٕذٓ جٟشُٖ ٗجٍػظط ٜضٌل ن ٛجٍْٖحٜر
1
رؤشِحل جٍضرٌر جٍذٜ ٣ ٚسلٜر ا ٣دبْهحو جٍضرٌحء ٗدسلٜر جٍـيد جٍسإشٜش.ٛ
ـ يالّث اهيؿبُى ( يالّث يخًولج تؼؤؿيبل اهفؼنج ) شِٜ :14/صل جٍزٜحدذ ن ٛىِٜر جٍِشحِٕحز ؿّ جٍيِٜر
ج٣شِٜر ٍَشُٖ ،ؤ ٚنحثع جٍِشحِٕحز ؿّ جٍيِٜر ج٣شِٜر ٍَشُٖ.
ـ االضخٖبنبح( :ش :)10/سِصل جٟردحع جٍس ٛؤديحٕح جٍضرٌحء سػز سظرم جٍِئششرٗ ،جٍس ٍُ ٛسغُ اٍٙ
جِٟٗجل جٍظِحؿٜرٗ ،ؤشدحخ اديحثٖح اِح ٍسدؿ ُٜجٍِرٌز جٍِحٍٍَِ ٛئششر ،ؤٗ سِٜٗل خػر سٗشـٜر ن ٛجٍِشسيدل ؤٗ
ؤكرجع ؤخر٘.
ـ فؼق ايبغث اهخلغٖؼ (شٜ :)10/شسـِل ٍسشظٜل جٍهرو د ّٜجٍيِٜر جٍظحن ٛجٍِػحشدٜر ٗدـد اؿحدذ جٍسيدٜر.
ـ ضؿبتبح يب تًٖ اهّضغاح (شٜ :)10/شسـِل ٕذج جٍػشحخ ؿْدِح سٌّٗ ْٕحً ؿَِٜحز دٗ ّٜػدجز سْسِ ٛاٍٙ
ْهس جٍِئششر.
ـ ٌخبئز كٖغ اهخعكٖق (شِٜ :)10/صل ْسحثط جٍشْٗجز جٍِحٍٜر جٍشحدير جٍسٜ ٍُ ٛيرر سخظٜظٖح دـد.
ـ يئٌّبح اهعؿبئؼ ّاهخنبهٖف (ش :)10/سِصل جٍِئْٗحز جِٟٗجل جٌٍِْٗر ىظد ِٗجظٖر ؤخػحر ِخسَهر
ِرسدػر دْضحػ جٍِئششر ( جٍِْحزؿحز ،جٍغِحْحز جٍِـػحذ ٍَزدحثّ ) ؤٜغح ج١ظ٤ػحز جٌٍدر٘ جٍسٌِّٜ ٣ ٛ
ؤّ سسػَِٖح دٗرذ ٗجػد.
ة) اهغًّٖٗ :سِصل جٍ٣سزجِحز جٍس ٛسـحىدز ؿَٖٜح جٍِئششر ٗجرسدػز دٖح دِيسغ ٛؿ٤ىسٖح ِؾ جٍلٜرْٗ ،ظد
ن ٛجٍد:ّٜٗ
ـ ضؿبتبح األكّل اهغائٌج (شٜ :)01/شسـِل نْٖ ٛحٜر جٍشْر ٍسشٜٗر ؤرظدذ ػشحدحز جٟظٗل جٍدجثْر ،نٜـسدر
2
ػشحخ سٗجزْ ٛد ّٜجٟظٗل ٗجٍخظُٗ.
ـ غًّٖ االؿخذيبؼ (شٜٗ :)04/ضِل ٕذج جٍػشحخ جٍد ّٜٗجٍس ٛسـحىدز ؿَٖٜح جٍِئششر ٍسِٜٗل ج٣شسصِحرجز.
ـ غًّٖ اهيعؽٌّبح (شِٜٗ :)00/صل جٍ٣سزجِحز جٍْحسظر ؿّ سـحِل جٍِئششر ِؾ جٍِٗرد ّٜؤصْحء ىٜحُِٖ دسزٜٗد
جٍغحثؾ ٗجٍِٗجرد ٗجٍَٗجزُ ٍَِئششر.
ـ يضسّؽاح هوغٖؼ (شِٜ :)02/صل ٕذج جٍػشحخ ٌل جٍِدحٍق جٍس ٛجىسػـسٖح جٍِئششر دظهسٖح ٗشٜػح ٍظحٍغ
ؤػرجم ؤخر٘.
ـ غًّٖ اخسبٍ اهفؼنبء ّاهفؼنبح اهضوٖفج (شِٜ :)00/صل جٍِدحٍق جٍِشسػير ؿَ ٙجٍِئششر ٍِحٌٍٖح (جٍضرٌحء)،
ؤٗ ٍِئششحز ؤخر٘ ٍٖح ؿ٤ىر ىحْْٜٗر ِـٖح.
ـ غًّٖ االؿخغالل (شِ ٕٛ :)06/دحٍق ِشسػير ؿَ ٙجٍِئششر ٍَلٜرِ ،يحدل خدِحز ِيدُ.
-6شـٜد ؤٌٜٗل " ،سيْٜحز جٍِػحشدر جٍـحِر" ،دجر جٟنحو جٍظزجثرٜر ،ددّٗ شْر ،ط .32
-0ضدح ٌٜٛشـدجّْ ،هس جٍِرظؾ جٍشحدو ،ط .73
54
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
ـ خؿتٖلبح خسبؼٖج (ش :)00/سِصل جٍِدحٍق جٍِيدٗغر ِّ ػرم جٍزدحثّ ٌسشدٜو ؿَ ٙجٍػَدٜحز ٍَسشَ ،ُٜؤٗ
ؿَ ٙجٟضلحل ٍْ٢ظحز ،ؤٗ ؿَ ٙجٍخدِحز ٍَسإٌد.
ـ غًّٖ يبهٖج (شٗ :)00/سضِل جٟٗرجو جٍسظحرٜر ٍَدنؾ ٗجٍشَهٜحز ٗجٍسشدٜيحز جٍِظرنٜر.
ر) اهٌخٖسج اهؿٌّٖج :سػدد جٍْسٜظر ٍَدٗرذ دحٍهرو د ّٜؿْحظر جٟظٗل ٗؿْحظر جٍخظُٗ ٍَِٜزجْٜرٗ ،نٛ
ػحٍر ىشُ جٟظٗل ؿّ جٍخظُٗ نْٖ ٛحٜر جٍهسرذ ،نٖذج ٜدل ؿَ ٙؤّ ْٕحً ؤظٗل اغحنٜر سػييز دْهس جٍِٗجرد
جٍٜٟٗرٕٗ ،ذٓ ج١غحنر سـسدر ؿّ جٟردحع ،نٜشظل ن ٛجٍخظُٗ ِٗظدح ٍسػيٜو جٍسٗجزّ ،ؤٗ ٜشظل ن ٛجٟظٗل
شحٍدحٗ ،ن ٛػحٍر جٍـٌس ،اذج ٌحّ جٍهرو د ّٜجٟظٗل ٗجٍخظُٗ ْسط ؿّ ْيط ن ٛجٟظٗل دحٍِيحردر ِؾ جٍسٛ
سػز سظرم جٍِئششر ن ٛددجٜر جٍهسرذ ،نٖذج ٜـْ ٛؤّ جٍِئششر دْهس جٍخظُٗ ج٣دسدجثٜر سِٗل ؤىل ِّ
جٟظٗل ج٣دسدجثٜرٕٗ ،ذج جٍهرو ٜـدر ؿّ جٍخشحرذ ،نإِح ٜشظل ن ٛظحْخ جٟظٗل ِٗظدح ؤٗ ن ٛظحْخ
1
جٍخظُٗ شحٍدح ٍسػيٜو جٍسٗجزّ جٍشحدو ؤٗ جٍظدٜد.
جٍِظِٗؽ 76
جٍِظِٗؽ 71 76
جٍِخزْٗحز
جٍدّٜٗ 67
76 جٍدغحثؾ 61
جٍػشحدحز جٍدجثْر 67
66 ِٗجد ٍٗٗجزُ 66
د ّٜٗج٣شسصِحر 66
66 ِْسظحز ْظم ِظْـر 66
د ّٜٗجٍِخزْٗحز 66
ِْسظحز ىٜد جٍسْهٜذ 65
66
ِدحٍق ِػسهؼ دٖح ن ٛجٍػشحخ 60
65 ِْسظحز ِْظزذ
د ّٜٗجسظحٓ جٍضرٌحز جٍػَٜهر 60
نغ٤ز ِِٖٗ٤ز
د ّٜٗج٣شسل٤ل 62
ِخزّٗ ِٗظٗد نٛ
سشدٜيحز سظحرٜر
جٍخحرض
دِ ّٜٗحٍٜر
جٍِظِٗؽ 76
جٍػيٗو 76
ػشحدحز جٍخظُٗ 67
جٍِدْٜر
ػيٗو ج٣شسصِحرجز 66
ػيٗو جٍِخزْٗحز 66
د ّٜٗجٍضرٌحء 66
شَهحز ؿَ ٙجٍػشحخ 66
شَهحز ج٣شسل٤ل 65
د ّٜٗؿَ ٙجٍزدحثّ 60
ؤِٗجل رّٕ ج١ضحرذ 62
جٍِظِٗؽ 76
ْسٜظر جٍشْر جٍِحٍٜر 22 جٍِظِٗؽ 76
جٍِظِٗؽ جٌٍَٛ
اهيكغؼ :دٜٗـيٗخ ؿدد جٌٍر ،ُٜؤظٗل جٍِػحشدر جٍـحِر ٗنو جٍِخػػ جٍٗػْ ٛجٍِػحشد ،ٛدٜٗجّ جٍِػدٗؿحز
جٍظحِـٜر ،ػدـر – 1666دّ ؿٌّْٗ – جٍظزجثر ،ط ط 660 ،665
56
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
اهفؼو اهذبٌٕ :هيضج يً اهٌهبى اهيضبؿتٕ اهسغٖغ
ؿرم ىحّْٗ 70-11جٍظحدر دسحرٜخ ْٗ 66نِدر ُ 6770جٍْؼحُ جٍِػحشد ٛن ٛجٍِحدذ ِْٔ 76
ٗشِٜسٔ دحٍِػحشدر جٍِحٍٜر :جٍِػحشدر جٍِحٍٜر ْؼحُ ٍسْؼ ُٜجٍِـَِٗر جٍِحٍٜر ٜشِغ دسخزِ ّٜـػٜحز ىحؿدٜر،
ٗسْؼِٖٜح ٗسيِٖٜٜح ٗسشظَٖٜح ٗؿرع ٌضٗم سـٌس ظٗرذ ظحدىر ؿّ جٍٗغـٜر جٍِحٍٜر ِِٗسٌَحز جٌٍٜحّ
ْٗظحؿسٔٗٗ ،غـٜر خزْٜسٔ نْٖ ٛحٜر جٍشْر جٍِحٍٜر.
االعخالفبح اهيّسّغث تًٖ اهٌهبى اهيضبؿتٕ اهيبهٕ ّاهيعنن اهيضبؿتٕ اهّنٌٕ فٖيب ٖعق اهيٖؽاٌٖج
اهسغّل ( :)0اهيلبؼٌج تًٖ ف ى ى ّ ً ى ر فٖيب ٌق اهيٖؽاٌٖج
اهيعنن اهيضبؿتٕ اهّنٌٕ اهٌهبى اهيضبؿتٕ اهيبهٕ
سسٌّٗ جٍِٜزجْٜر ػشخ جٍِـحٜٜر جٍدٍٜٗر ِّ ِ 6ظِٗؿحز سسٌّٗ جٍِٜزجْٜر ػشخ جٍِخػػ جٍِػحشد ٛجٍٗػْٛ
ِّ 6ؤظْحم: ن ٛجٟظٗل ْظد:
57
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
اهسغّل ( :)16اهيلبؼٌج تًٖ ً ى ى ّ ً ى ر فٖيب ٖعق يلّغ اإلٖسبؼ
اهيعنن اهّنٌٕ اهيضبؿتٕ اهٌهبى اهيضبؿتٕ اهيبهٕ
سيدُ جٟظٗل جٌٍَِِٗر ٌبٜظحر سِٗ ِّ َٜٛػرم ػشخ جٍِخػػ جٍِػحشد ٛجٍٗػْ ٛنبْٔ ٍ ٌِّٜ ٣شَـر
ِح ؤّ سؼٖر نِ ٛػحشدر جٍسحظر ا ٣اذج ٌحْز ٕذٓ جٍِشسإظر ٗسٌّٗ ػشخ ػدٜـسٖح.
جٍشَـر غِّ ِِسٌَحسٔ.
سـسِد ِدذ ٗػرو جِ٣س ً٤ؿَ ٙجٍـٗجِل ج٣ىسظحدٜر ٜٗ ٣ظد سشظٜل ِػحشد ٛاذّ ٜٗ ٣ظد إس ً٤ؿيد
جٜ١ظحر ٕٗ شحر ٚجٍِهـٗلٜ ٍُ ٌٍّ ،إخذ دـّٜ نيػ.
سشظل ؿيٗد جٜ١ظحر جٍسَِٜٜٗر ِػحشدٜح ن ٛجٟظٗل ج٣ؿسدحر ِّ ػرم جٍِخػػ جٍِػحشد ٛجٍٗػْ.ٛ
ٗن ٛجٍد ّٜٗدِدَق ٜسـَو دبػد٘ جٍيِٜس ّٜجٍسحٍٜس:ّٜ
جٍيِٜر جٍـحدٜر ٍَشَـر جٍِشسإظرذ.
جٍيِٜر جٍػحٍٜر جٍدْٜح ٍٜ٢ظحرجز جٍِػشٗدر
ؿَ ٙؤشحس ِـدل جٍهحثدذ جٍِسغِّ جٜ١ظحر.
اهيكغؼ :جٍظِٖٗرٜر جٍظزجثرٜر جٍدِٜيرجػٜر جٍضـدٜرٗ ،زجرذ جٍِحٍ ،ٛجٍِظَس جٍٗػْ ٛجٍِػحشد ،ٛجٍْؼحُ جٍِحٍٛ
جٍِػحشد ،ٛط .66
58
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
1ـ األكّل اهذبتخج ٕٛٗ :دإؿَ ٙجٍِٜزجْٜر ٕٗ ٛجٍـْحظر جٍس ٛسشسـَِٖح جٍِئششر ٗسدي ٙسػز سظرنٖح ٍِدذ
سزٜد ؿّ جٍشْر ٗسػسٗ ٚؿَ ٙىشِ:ّٜ
ؤ ـ اهلؿى اهذبتحٗ :سغُ جٍي ُٜجٍِـْٜٗر ٗج٣شسصِحرجز.
ة ـ اهلٖى اهذبتخج األعؼْٗ :سضِل ِح :َٜٛ
يعؽًّ اهًيل ٕٗ :ذًٍ جٍِخزّٗ جٟدْ ٙجٍذٜ ٚظْـٔ ٍَِئششر ج٣شسِرجرٜر نْ ٛضحػٖح جٍـحد ٚركُ *
جٍسلٜرجز جٍس ٛىد سػرؤ ؿَ ٙجٍشٗوٗ ،دحٍسحٍٜ ٛظخ ؿَ ٙجٍِئششر ج٣ػسهحؼ دِخزّٗ جػسٜحػ ٛدحشسِرجر.
ؿٌغاح اهيؿبُيج :سضٌل دػدٜـسٖح ِشحِٕر جٍِئششر ن ٛرؤس ِحل ِئششحز ؤخر٘ ٗدحٍسحٍ ٛسديٍ ٙد٘ *
1
جٍلٜر ٍِدذ سهٗو جٍشْر ٍٖٗذج سغُ اٍ ٙجٍي ُٜجٍصحدسر.
اهنفبالح اهيغفّيجِ ٕٛٗ :ظِٗؽ جٍي ُٜجٍس ٛسدنـٖح جٍِئششر اٍ ٙجٍِظحٍغ جٍِـْٜر ٗسديٍ ٙدٖٜح ٍِدذ سزٜد *
ؿّ جٍشْر ٌغِحّ ،نسغُ اٍ ٙجٍي ُٜجٍصحدسر ا ّ٣اذج ٌحّ ْٕحً نٌ ٛضٗنحز جٍِئششر ِح ٜدل ؿَ ٙكٜر ذًٍ،
ٌحشسرظحؽ ظزء ؤٗ ٌل جٌٍهح٣ز جٍِدنٗؿر.
ْٕٗحً ِدحٍق ٍِخسَم ؿْحظر جٍِخزْٗحز ؤٗ جٍػيٗو ٗجٍس ٛسدي ٙن ٛجٍِئششر ٍِدذ سزٜد ؿّ جٍشْر ٍٗذًٍ
2
سغُ اٍ ٙجٍي ُٜجٍصحدسر ِصل جٍسشدٜيحز ،ؤىشحػ ؿَ ٙج٣شسصِحرجزٗ ،ؤٗرجو ِحٍٜر سػز جٍسػظٜل...جٍخ.
ّيً نل يب ؿتق :األكّل اهذبتخج = اهلٖى اهذبتخج +اهلٖى اهذبتخج األعؼْ
4ـ األكّل اهيخغاّهجٗ :سغُ جٍـْحظر جٍسحٍٜر:
ؤ ـ كٖى االؿخغالل ٕٛٗ :جٍظزء جٍِسدي ِّ ٛجٍِخزّٗ دـد ػرع ِخزّٗ جٍـِل جٍذٜ ٚدي ٙن ٛجٍِئششر ٍِر
سسظحٗز جٍشْر.
ة ـ اهلٖى اهلبتوج هوخضلٖقِ ٕٛٗ :ظِٗؿر جٍـْحظر ؤٗ جٍي ُٜجٍس ٛسْسط ؿّ سـحِل جٍِئششر ِؾ جٍلٜر ٗسغُ
جٍـْحظر جٍسحٍٜر:
ـ جٍـِ٤ء ِح ؿدج جٍِضًٌٗ ن ٛسػظَٖٜح.
ـ شْدجز جٍسٗؼٜم جٍسٜ ٛشٌّ جٍسْحزل ؿْٖح ن ٛجٟظل جٍيظٜر ٗ ٌِّٜ ٣خظِٖح.
ـ ؤٗرجو جٍيدع جٍس ٛسشسػو ن ٛجٍِد٘ جٍيظٜر ٗجٍلٜر ىحدَر ٍَخظُ.
ـ ٌل ِح سدي ِّ ٙجٍِدِ ّْٜٗح ؿد٘ جٍـْحظر جٍس ٛسدخل غِّ جٍي ُٜجٍظحٕزذ.
ر ـ اهلٖى اهسبُؽثٗ :سغُ ِح :َٜٛ
ـ ؤرظدذ جٍِئششر ن ٛجٍدًْٗ ٗجٍػشحدحز جٍدرٜدٜر.
ـ ؤرظدذ جٍظْدٗو.
ـ ؤٗرجو جٍيدع جٍيحدَر ٍَخظُ ن ٛؤٍ ٚػؼر.
ـ شْدجز جٍسٗؼٜم جٍس ٌِّٜ ٛجٍسْحزل ؿْٖح ن ٛؤٍ ٚػؼر.
ْ -6حظر دجد ٚؿدّْٗ ،هس جٍِرظؾ جٍشحدو ،ط ط.12 ،07 :
-0ظهحع شٖحُْ ،هس جٍِرظؾ جٍشحدو ،ط .23
59
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
1
ِِٗح شدو :األكّل اهيخغاّهج = كٖى االؿخغالل +اهلٖى اهلبتوج هوخضلٖق +اهلٖى اهسبُؽث.
-6خػحخ ِٗش ،ٙدرٜشِ ٛػِد ٍِ " ،ّٜجٍسػَٜل جٍِحٍٗ ٛدٗرٓ ن ٛسي ُٜٜؤدجء جٍِئششر ج٣ىسظحدٜر"ِ ،ذٌرذ سخرض ٍْٜل ضٖحدذ
ٍٜشحْس ،زِ :حٍٗ ٜٗدًْٗ – جٍِرٌز جٍظحِـ ،ٛجٍدٜٗرذ ،0227-0226 -ط .36
ِ ٍٛٗ -0حظشسٜر دجٍ ٛادرجٕ ُٜجٍظزجثر – درْحِط جٍسشٜٜر جٍِحٍ ٛجٍخحط دػَدر www.Djelfa.info LMDن-22-22 ٛ
.0266
60
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
ؤ ـ اهعؿبئؼ اهخٕ ّكًح فًال :اذج سػييز جٍخشحثر ،نبّ جٍِئششر شٗم سسػِل جٍـدت نْ ٛهس جٍشْرٗ ،دحٍسحٍٛ
شٗم سدنؾ ىِٜر جٍخشحثر ،نسـسدر ٕذٓ جٍيِٜر د ُٜؿَ ٙجٍِئششر ذٗ ِدذ ىظٜرذ.
ة ـ اهعؿبئؼ اهخٕ ٖضخيل ّكّيِب يؿخلتال :ؤٗ دـد ِد٘ ػٜٗل ،نسدنؾ جٍِئششر ِدَق ؤٗ ىِٜر ٕذٓ جٍخشحثر،
نسـسدر د ّٜؿَ ٙجٍِئششر ػٜٗل جٟظل.
ر ـ ضبهج يغى ّكّو ؤّ خضلق اهعؿبؼث :نِيدجر جٍِئْٗر جٍِخظط ٍٖح ٜظدغ كٜر ِدرر ،ؤٗ ددّٗ ٕدم
ٜٗسُ جؿسدحرٓ ردغ اظِحٍٗ ،ٛسهرع ؿَ ٜٔغرٜدر سدنؾ ؤخر شْر نِ ٛدذ ؤىظحٕح ضٖٗر ِـْٜرٗ ،جٍشْر جٍِسديٜر
دـد جٍغرٜدر شٗم سغُ اٍ ٙجٍْسحثط ىٜد جٍسخظٜط ؤٗ اٍ ٙج٣ػسٜحػحز.
0ـ اهٌخٖسج اهؿٌّٖج :دـد اخغحؽ جٍْسٜظر جٍشْٜٗر ٍَغرٜدر ؿَ ٙجٟردحع ،نبّ ِدَق جٍغرٜدر ٜدنؾ خ٤ل
ضٖٗر ؿَ ٙجٌٟصر ،نٜـسدر د ّٜىظٜر جٟظل ،ؤِح جٍظزء جٍصحْ ِّ ٛجٍْسٜظر نٜظدغ ٌَِح ٍَِئششرٜٗ ،خغؾ
ٍَشٜحشٜر جٍِسدـر ِّ ػرم ِشٜرٕح ،نِٜح ٜخط جٍْسحثط ٌِّٜٗ ،سٗزٜـٖح اٍِ ٙح :َٜٛ
ؤ ـ ظزء ٜٗزؽ ؿَ ٙجٍـِحل ؤٗ جٍضرٌحء ٜٗرسهؾ ْٜٗخهع ػشخ شٜحشر جٍِئششر.
1
خ ـ جٍظزء جٍدحى ٛكٜر ِٗزؽ ٜدخل غِّ جٍْسحثط ىٜد جٍسخظٜطٗ ،ىد ٜخهع ِدحضرذ اٍ ٙج٣ػسٜحػحز.
ٗنِٜح : َٜٛ
سشدٜيحز ٍَسػيٜو
زدحثّ
ؤٗرجو جٍيدع
ِظِٗؽ جٍي ُٜجٍيحدَر ٍَسػيٜو
ى ُٜظحٕزذ *
جٍضًٜ
جٍظْدٗو
ِظِٗؽ جٍي ُٜجٍظحٕزذ
ِظِٗؽ جٟظٗل جٍِسدجٍٗر
ِظِٗؽ جٍخظُٗ ِظِٗؽ جٟظٗل
اهيكغؼِ :ػِد دٗس ،ّٜجٍِػحشدر جٍـحِر ٍَِئششر ،دٜٗجّ جٍِػدٗؿحز جٍظحِـٜر ،جٍػدـر جٍصحْٜر،1666 ،
ط.66
62
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
ِِٗح شدو ٌِّٜضرع خػٗجز جٍسػٜٗل ؤٗ جٍسـدٜل ٗنو جٍِخػػ جٍسحٍ:ٛ
اهفنل ؼكى ( :)12اهخًغٖل اهضبكل فٕ اهيٖؽاٌٖج اهيضبؿتٖج هخضّٖوِب اهٓ يٖؽاٌٖج يبهٖج
63
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
اهفؼو اهذبهد :اهيٖؽاٌٖج اهيبهٖج اهيعخكؼث ّخيذٖوِب
1ـ اهيٖؽاٌٖج اهيعخكؼث:
ٕ ٛجٍظدٗل جٍذٜ ٚؼٖر ٍْح جٍِظحِٜؾ جٌٍدر٘ ٍَِٜزجْٜر ػشخ ِددؤ ج٣شسػيحىٜر ٍَخظُٗ ٗجٍشٍٜٗر
ٍ٠ظٗلْٗ ،شسـِل ٕذٓ جٍِظحِٜؾ ن ٛؿَِٜر جٍسػَٜل ٗ ٌِّٜؤّ ْشسـِل جٍِٜزجْٜر جٍِخسظرذ دإػد جٟضٌحل
جٍسحٍٜر:
اهيّاؼغ االؿخعغايبح
جشسصِحرجز ظحنٜر +ى ُٜجِٟٗجل جٍخحظر +د ّٜٗجِٟٗجل جٍدجثِر جٟظٗل جٍصحدسر جٍظحنٜر
ػَٜٗر جٟظل ِٗسٗشػر صحدسر ؤخر٘
جٟظل
د ّٜٗىظٜرذ جٟظل ى ُٜجشسل٤ل +ى ُٜىحدَر د ّٜٗىظٜرذ جٟظل جٟظٗل جٍِسدجٍٗر
ٍَسػيٜو+ى ُٜظحٕزذ
اهيكغؼ :ىػحم ٌرِٜر ،ظِـّٗ ٗشَٜرْ ،هس جٍِرظؾ جٍشحدو ،ط .51
أمواي دائمت أصوي ثابخت أمواي رخاصت أصوي ثابخت أمواي رخاصت أصوي ثابخت
64
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
ة ـ اهخيذٖل تبهيذود:
ٜٗسُ جٍسِصٜل نِ ٛصَش ِسشحٗ ٚجٟغ٤ؽ ؤ ٚج٣رسهحؿحز ِسشحٜٗر ٗسْظم جٍيٗجؿدِ ،ظِٗؽ
ج٣رسهحؿحز جٍِيحِر ؿَ ٙجٍيٗجؿد ٗجٍِس٤زِر ن ٛؤْ ٚيػر دجخل ٕذج جٍِصَشٍٗ ،سِصٜل جٍِٜزجْٜر ؿَ ٙجٍِصَش
ٜيسظر نيػ ؿَ ٙص٤ش ؿْحظرٌ ،ل غَؾ = ِّ % 177جٍِٜزجْٜر ِٜصل ؿَ ٜٔؿْظر ٗػٜد.
ػيٗو ِخزّٗ
ؤظٗل صحدسر
اهيكغؼ :خػحخ ِٗشْ :ٙهس جٍِرظؾ جٍشحدو ،ط .65
ِخزّٗ
ػيٗو
جٍشْٗجز
اهيكغؼْ :حظر دجد ٚؿدّْٗ ،هس جٍِرظؾ جٍشحدو ،ط .61
65
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
ى ُٜصحدسر
ى ُٜجشسل٤ل
ى ُٜظحٕزذ
ؤِٗجل خحظر
اهيكغؼْ :حظر دجد ٚؿدّْٗ :هس جٍِرظؾ جٍشحدو ،ط ،ط.66،66 ،
66
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
1ـ خًؼٖفَ:
ٕٗ "ٗصٜير" ِػحشدٜر سػدد ِخسَم ِشسٜٗحز جٍْسحثط ٍدٗرذ ِحٍٜر ِـْٜر ،ػٜش شظل نٖٜح ٌل جٍسٌحٍٜم
1
ٗجٍْٗجسط جٍـحثدذ ٍَدٗرذ ٗكٜر جٍِحٍٜر (خحرض ج٣شسل٤ل).
4ـ اهِغف يً سغّل ضؿبتبح اهٌخبئز
ػش خ جٍِخػػ جٍٗػْ ٛجٍِػحشدْ ،ٛسٜظر ٗجػد ٗجٍِػدد ؿّ ػرٜو جٍِٜزجْٜر جٍِػحشد ٛجٍخسحِٜر كٜر
ٌحنٜر ٍسػَٜل ٗغـٜر جٍِئششر ِْٔٗ ،جىسرع ؿدذ ْسحثط ،ػشخ غرٗرذ ٕذج جٍسػَٜل َٜٗخط ن ٛظدٗل
جٍْسحثط ٕٛٗ ،جٍٖحِص ج١ظِحٍ ،ٛجٍيِٜر جٍِغحمْ ،سٜظر ج٣شسل٤لْ ،سٜظر خحرض ج٣شسل٤ل ،جٍْسٜظر ج١ظِحٍٜر
ْٗسٜظر جٍشْر جٍِحٍٜرٕٗ ،ذج جٍسظْٜم ٍَْسحثط ٜشِغ ٍَِئششر:
جٍسِٜٜز د ّٜجٍْضحػ جٍسظحرٗ ٚجٍْضحػ جْ١سحظٛ
جٍسِٜٜز د ّٜجٍْسٜظر جٍـحدٜر جٍس ٛسْدصو ِّ جٍْضحػ جٍـحدٗ ،ٚسًَ جٍس ٣ ٛسرسدػ دح٣شسل٤ل جٍـحد ٚؤٗ
دحٍشّ جٍظحرٜر.
ِ يحرْر ِشسٗ٘ جٍِئششر ِؾ جٍِئششحز جٟخر٘ جٍِْسِٜر ٍْهس جٍْضحػ ؿّ ػرٜو ِهُٖٗ جٍيِٜر
جٍِغحم.
جشسـِحل دـع جٍْسحثط ن ٛجٍسي ُٜٜج٣ىسظحد ٚجٍٗػْ ٛؿّ ػرٜو جٍِػحشدر جٍٗػْٜر.
0ـ يٌبكؼ سغّل ضؿبتبح اهٌخبئز
ٜٗغُ جٍـْحظر جٍسحٍٜر:
)1ـ اهِبيـ اإلسيبهٕ (ش ٕٗٗ :)01/ؿدحرذ ؿّ جٍْسٜظر جٍسظحرٜر ؤ ٚجٍهرو دِ ّٜدٜـحز جٍدغحثؾ ٗجٍدغحثؾ
جٍِشسٌَٖر ،ؤ ٚجٍهرو د ّٜشـر جٍدٜؾ ٗسٌَهر جٍضرجء ،جٍذٜ ٚـػِ ٛظِٗؽ ٕٗجِص جٟردحع ٌّٜٗٗ ،ذٗ ؤِٕٜر
ن ٛجٍِئششر جٍسظحرٜر.
)6ـ اهلٖى اهيمبفج (ش :)01/ػشخ جٍِخػػ جٍِػحشد ٛجٍٗػْٜ ،ٛيظد ِْٖح جْ١سحض ج٣ىسظحد ٚجٍذ ٚسػيئ
جٍِئششر ج٣ىسظحد ٜر نِ ٛدذ ِـْٜر ؿحد شْرٜٗ ،يظد دحْ١سحض ج٣ىسظحد ٚجٍسظحر ِْٔ ٚؤٗ جْ١سحظ ٛؤٗ
2
جٍخدِ.ٛ
ؤٗ ٕ ٛؿدحرذ ؿّ جٍهرو د ّٜجْ١سحض ج١ظِحٍِٗ ٛح شسٖسٌَٔ جٍِئششر.
6ـ ٌخٖسج االؿخغالل (ش ٕٗ :)00/جٍهرو د ّٜجٍيِٜر جٍِغحنر ٗجٍْسحثط جٍـحدٜر جٟخر٘ ِؾ ِظحرٜم جٍـِحل
ٗجٍغرجثخ ٗجٍِظحرٜم جٍِحٍٜر ٗجٍِخظظحز.
2ـ ٌخٖسج عبؼر االؿخغالل (ش ٕٛ:)02/ؿدحرذ ؿّ جٍهرو د ّٜجٜ١رجدجز ج٣شسصْحثٜر ٗجٟؿدحء ج٣شسصْحثٜر
ٍٗػشحدٖح ٣سدخل ْسٜظر ج٣شسل٤ل ْٖٟح سخط ج٣شسل٤ل.
0ـ اهٌخٖسج اإلسيبهٖج هوؿٌج اهيبهٕ (ش ٕٛ :)001/ؿدحرذ ؿّ جٍظِؾ ؤٗ جٍهرو دْ ّٜسٜظر ج٣شسل٤ل ٗجٍْسٜظر
خحرض ج٣شسل٤ل.
5ـ اهمؼائة يوٓ األؼتبش ّاهٌخٖسج اهيبهٖج (ش ،001/شٜٗ :)00/ػشخ ِيدجر جٍغرٜدر ؿَ ٙجٟردحع ِّ
1
خ٤ل جٍْسٜظر ج١ظِحٍٜر.
-دّ ردٜؾ ػْٜهر ،جٍٗجغغ ن ٛجٍِػحشدر جٍـحِر ِ ،ػدـر دجر ِٕٗر ،جٍػدـر ( ،0222 ، )6ط ،ط .177،173
1
68
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
ِظحرٜم جٍِشسخدِّٜ 60
66
جٍغرجثخ ٗجٍرشُٗ 60
ِظحرٜم ِحٍٜر
ِظحرٜم ِسْٗؿر
ِخظظحز جِ٣سً٤
جٍِظِٗؽ
ْسٜظر ج٣شسل٤ل 00
00
ْٗجسط خحرض ج٣شسل٤ل 60
سٌحٍٜم خحرض ج٣شسل٤ل
ْسٜظر خحرض ج٣شسل٤ل 02
ْسٜظر ج٣شسل٤ل 00
02
ْسٜظر خحرض ج٣شسل٤ل
جٍْسٜظر ج١ظِحٍٜر ٍَشْر جٍِحٍٜر 001
غرجثخ ؿَ ٙؤردحع جٍضرٌحز 000
جٍْسٜظر جٍـحِر 00
اهيكغؼ :ؤدٗ ٜـيٗخ ؿدد جٌٍرْ ،ُٜهس جٍِرظؾ جٍشحدو ،ط .662
69
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
اهفؼو اهذبٌٕ :االعخالفبح تًٖ اهٌهبى اهيضبؿتٕ اهيبهٕ ّاهيعنن اهيضبؿتٕ اهّنٌٕ فٖيب ٖعق
سغّل ضؿبتبح اهٌخبئز.
اهسغّل ( :)10سغّل ضؿبتبح اهٌخبئز تًٖ ً ى ر ًّ ى ّ
ؤِح دحٍْشدر اٍ ٙظدٗل سدن يحز جٍخزْٜر ٗظدٗل سلٜرجز رئٗس جِٟٗجل نٖ ٛسـسدر ٌضٗم ظدٜدذ ٍُ
سٌّ ِٗظٗدذ ن ٛجٍِخػػ جٍٗػْ ،ٛدػٜش ٜشِغ جٍظدٗل رىُ( )76دحٍسهرىر د ّٜسدنيحز ج٣شسل٤ل ،سدنيحز
ج٣شسصِحرٗ ،سدنيحز جٍسِٜٗل ،اغحنر ؤْٔ ٜشِغ ٍْح دحٍِيحرْر ِؾ جٍدٗرذ جٍشحدير ٍِح ٜـسدر ِظدر ُِٖ ٍَسػَٜل
جٍِحٍ .ٛؤِح جٍظدٗل جٍِحٍ )75( ٛنٖٗ ٜـػ ٛسػٍََ ٤ٜػرٌحز جِٟٗجل جٍس ٛؤصرز نٌ ٛل نظل ِّ جٍهظٗل
1
جٍس ٛسضٌل ِْٖح رئٗس جِٟٗجل جٍخحظر ٌٍَٜحّ خ٤ل جٍشْر جٍِحٍٜر.
ٜٗـسدر رؤس جٍِحل جٍخحط ؤدجذ ٍَػٌُ ؿَِ ٙد٘ ج٣شسيٍٜ٤ر جٍِحٍٜر ٍَِئششر ؤٗ ٚظٗدٓ ٜدل ؿَ ٙؤّ
ظزء ِّ جٟظٗل جٍصحدسر ٍِِٗر دحِٟٗجل جٍخحظرٌِ ،ح ؤْٔ ٜشحؿد ؿَ ٙىٜحس ِرْٗر جٍِئششر نِٜح ٜخط
3
جٍِدْٜٜٗر.
-6ؿَظ ِٜٛػشّ خَم ،جٍشَشَ ر جٍـَِٜر ن ٛجٍسيْٜحز جٌٍِٜر ٍَضٜر ،جٍسشٜٜر جٍِحٍٗ ٛجٍسػَٜل جٍِحٍ ،ٛجٍظزء جٟٗل ،6775 ،ط
.22
patrice vizzanova , gestion financier, printed in algeria, prierre adition 1995, p 292. -0
-1ؿِر دٗخزجرِ ،دحدة جٍِػحشدر جٍسػََٜٜرِ ،ػدـر ِزٜحّ ،جٍظزجثر ،6746 ،ط .11
71
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
ة ـ ؼؤؾ اهيبل اهًبيل اهكبفٕ (اهغائى)ٜ :ـرم ؿَ ٙؤْٔ جٍهرو د ّٜجٟظٗل جٍِسدجٍٗر ٗد ّٜٗىظٜرذ جٟظل
ٗكحٍدح ِح ٌّٜٗرىِح ِٗظدح ٜٗـسدر ِيٜحشح ِيدٗ ٌِّٜٗ ٣ػشحدٔ دحٍـ٤ىر جٍسحٍٜر:
ؼؤؾ اهيبل اهًبيل اهكبفٕ (اهغائى) = ؤكّل يخغاّهج – غًّٖ ككٖؼث األسل
= األيّال اهغائيج +ؤكّل ذبتخج
ٜٗظخ ؤّ ٌّٜٗرؤس جٍِحل جٍـحِل جٍدجثُ ذٗ ىِٜر ؤٌدر ٌَِح ٌحْز جٟخػحر ٕ ٛسئصر ؿَ ٙجٟظٗل
جٍِسدجٍٗر ٌَِٗح ٌحْز ػرٌر جٟظٗل جٍِسدجٍٗر ؤٜغحٗ ،دٖذج ٜػدد رؤس جٍِحل جٍـحِل جٍدجثُ ٍدرجشر:
جٍسْحشخ د ّٜجٍي ُٜجٍيحدَر ٗجٍي ُٜجٍظحٕزذ ن ٛجٟظٗل.
درظر شٍٜٗر جٍِخزّٗ.
1
جٍـ٤ىر ؤٗ جٍسْحشخ د ّٜجِٟٗجل جٍخحظر ٗجٍد.ّٜٗ
ر ـ ؼؤؾ اهيبل اهًبيل اإلسيبهٕٜ :يظد دبظِحٍ ٛرؤس جٍِحل جٍـحِل ِظِٗؽ جٟظٗل جٍِسدجٍٗر ٕٗ ٛسًَ
جٟظٗل جٍس ٛؿحدذ ِح سسػٗل اٍْ ٙيدٜر خ٤ل جٍشْرٗ ،سسغِّ ٕذٓ جٟظٗل دح١غحنر اٍ ٙجٍْيدٜر ذجسٖح
2
ج٣شسصِحرجز جٍِئىسر ٗجٍذُِ ٗجٍِخزّٗ ِّ جٍشَؾ.
ٗ ٌِّٜػشحدٔ دحٍـ٤ىر جٍسحٍٜر:
األكّل اهيخغاّهج ؼؤؾ اهيبل اهًبيل االسيبهٕ =
اهغًّٖ = األكّل اهذبتخج -
غ ـ ؼؤؾ اهيبل اهًبيل األسٌتٕٜ :د ّٜىِٜر جٍِٗجرد جٍِحٍٜر جٟظْدٜر ن ٛجٍِئششر ٗجٍِسِصَر ن ٛاظِحٍ ٛجٍد،ّٜٗ
ْٕٗح ٣سْؼر اٍ ٙجٍد ّٜٗدحٍِهُٖٗ جٍشَد ،ٛدل ٌِٗجرد غرٗرٜر ٍسْضٜػ ؿَِٜر ج٣شسل٤لٜٗ ،ػشخ دحٍـ٤ىر
جٍسحٍٜر:
ؼؤؾ اهيبل اهًبيل األسٌتٕ = يسيّو اهغًّٖ
= غًّٖ ككٖؼث األسل +غًّٖ يخّؿنج ّنّٖوج األسل
= ؼؤؾ اهيبل اهًبيل اإلسيبهٕ – ؼؤؾ اهيبل اهًبيل اهعبق
= يسيّو اهعكّى – األيّال اهعبكج
ِ -6دحرً شَٗس "،جٍسشٜٜر جٍِحٍ "ٛدٜٗجّ جٍِػدٗؿحز جٍظحِـٜر ،جٍظزجثر ،6774 ،ط .17
ِْٜ -0ر ادرجْٕٕ ُٜد " ،ٚج١دجرذ جٍِحٍٜرِ ،دخل جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛجٍِـحظر" ،جٌٍِسخ جٍـرد ٛجٍػدٜش ،ج١شٌْدرٜر ،جٍػدـر جٍرجدـر ،ط .027
72
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
اهفنل ( :)11اهفنل اهتٖبٌٕ هيعخوف ؼئّؾ األيّال اهًبيوج
أصوي ثابخت
أمواي رخاصت
رؤس جٍِحل جٍـحِل جٍخحط رؤس جٍِحل جٍـحِل جٍدجثُ
رؤ
دٌون طوٌٍت األجً أصوي رؤس جٍِحل
جٍـحِل ج١ظِحٍٛ
رؤس جٍِحل جٍـحِل جٟظْدٛ
دٌون لصٍرة األجً مخذاوٌت
اهيكغؼ :اشِحؿٜل ؿردحظ" ،ٛجىسظحد جٍِئششر" ،دٜٗجّ جٍِػدٗؿحز جٍظحِـٜر ،جٍظزجثر ،جٍػدـر جٍصحْٜر،
،1665ط .661
دٌون.ق أصوي
دٌون.ق أصوي األجً مخذاوٌت د ّٜٗو ؤِٗجل
األجً مخذاوٌت األجً مخذاوٌت
ػٜش ؤّ جػسٜحظحز جٍسِٜٗل جٍدٗرٜر سرسدػ دشرؿر دٗرجّ ؿْحظر جٟظٗل جٍِسدجٍٗر نسِصل ن ٛجٍد ّٜٗىظٜرذ
جٟظل ؤٗ ِح ٜـرم دخظُٗ جٍخزْٜر جٍسٜ ٍُ ٛظل دـد سحرٜخ جشسػيحىٖح ٗ ٌِّٜسػدٜد جػسٜحظحز رؤس جٍِحل
جٍـحِل دحٍـ٤ىر جٍسحٍٜر:
اضخٖبر ؼؤؾ اهيبل اهًبيل = (كٖى االؿخغالل+كٖى سبُؽث) – (غًّٖ ككٖؼث األسل +ؿوفبح يكؼفٖج)
غ ق ؤ – ؿوفبح يكؼفٖج ؤكّل اهيخغاّهج – كٖى سبُؽث) – =(
-6زؿػٗػ ؤػِد " ،ؤِٕٜر جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛن ٛجٍِئششر"ِ ،ذٌرذ سخرض ٍٜشحْسِ ،حٍٜر ،ظحِـر جٍظزجثر – – 0226ط .15
74
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
1ـ خغٖؼاح اضخٖبسبح ؼؤؾ اهيبل اهًبيل :اّ ػدٜـر ِٗشسٗ٘ ْضحػ جٍِئششر ٗؤٜغح جٍسػٌُ ن ٛسشٜٜر دٗرذ
ج٣شسل٤ل ْٜسط ؿْٔ سلٜر ِشسِر ن ٛجػسٜحض رؤس جٍِحل جٍـحِلْٗ ،ذٌر ِْٖح:
ؤّال :اضخٖبر ؼؤؾ اهيبل اهًبيل يّسة (ا ؼ ى و < :)1جٍد ّٜٗىظٜرذ جٟظل ِح ؿدج جٍشَهحز جٍِظرنٜر ٣
سلػ ٛجػسٜحظحز جٍسِٜٗل جٍدٍٜٗر ِْٗٔ ٜسٍٗد جػسٜحض رؤس جٍِحل جٍـحِل.
ذبٌٖب :اضخٖبر ؼؤؾ اهيبل اهًبيل يًغّى (ا ؼ ى و = :)1ج٣ػسٜحظحز جٍدٗرٜر سلػ ٛدِٗجرد جٍسِٜٗل جٍدٗرٜر
ِْٗٔ ٍد٘ جٍِئششر رؤس جٍِح ؿحِل ٌحم ٕٗذج ٜػيو سٗجزّ ٍَِئششر.
ذبهذب :اضخٖبر ؼؤؾ اهيبل اهًبيل ؿبهة (ا ؼ ى و > ٍَِ :)1ئششر نحثع ن ٛرؤس جٍِحل جٍـحِل ٗذًٍ دـد
1
سلػٜر ٌل جػسٜحظحز جٍسِٜٗل جٍدٗرٜر.
* ؿٌغاح اهعؽٌٖج :سيُٗ جٍِئششر دضرجء شْدجز ِّ جٍدًْٗ جٍسٜ ٛػرػٖح ٌٍ٤سسحخ ٕٗذٓ جٍشْدجز سشدد ىدل
سحرٜخ ج٣شسػيحو جٍذٜ ٣ ّٜزٜد ؿّ 6ؤضٖر.
اهضؿبتبح اهسبؼٖج ٕٛٗ :ؿدحرذ ؿّ سًَ جِٟٗجل جٍظحٕزذ جٍس ٛسٌّٗ سػز سظرم جٍِئششر ن ٛؤٗ ٚىز. *
-6خػحخ ِٗش ،ٙدرٜشِ ٛػِد ٍِْ ،ّٜهس جٍِرظؾ جٍشحدو ،ط .42
-0ضٜٗر دٍَٜر ،دٗر جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛن ٛجٍِئششرِ ،ذٌرذ سخرض ٍْٜل ضٖحدذ ٍٜشحْسِ ،حٍٜر ،دِٗردجس ،0223 ،ط .15
-1خػحخ ِٗشْ ،ٙهس جٍِرظؾ جٍشحدو ،ط.43
75
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
اهؿضة يوٓ اهينفّفٜ :شِغ جٍدًْ ٍَِئششر دشػخ ؤِٗجل دّٗ ٗظٗد رظٜد ٕٗذٓ جٍـَِٜر ٣سسػَخ *
1
نسرذ ػَٜٗر ٍخػٗرسٖح.
-1ػدجد ٜحش ،ّٜدرجشر جٌٍَٖٜر جٍِحٍٜر ٍَِئششرِ"،ذٌرذ سخرض ٍْٜل ضٖحدذ ٍٜشحْس ،دِٗردجس ،0220 ،ط .31
ٍ -2خَم ؿصِحّ ،ػشَِ" ،ٍٖٜٛ ّٜم ن ٛجٍسشٜٜر ٗجٍسػَٜل جٍِحٍ ( "ٛجٍشَشَر جٍـَِٜر ن ٛجٍسيْٜحز جٌٍِٜر ٍَْضر) ،ظحِـر جٍظزجثر،
،0226ط .06
76
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
TR
FR
TR-
ٌْ -ظٗ ؿددٌْٗ ،ظٗ ادرجٕ ،ُٜج١دجرذ جٍِحٍٜر ،دجر جٍِشٜر ٍَْضر ،6775ط .66 1
77
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
ـ سهٜد دظهر ؿحِر ِـرنر ْيحػ جٍيٗذ ٗجٍغـم ٍَِئششر.
ـ سشِغ ....دحٍسػَٜل ِّ ِسحدـر سػٗر جٍِئششر ٗسيدٜر جٍسٗجزّ د ّٜدرظر شٍٜٗر جٟظٗل ٗجشسػيحىٜر
جٍخظُٗ.
ـ ٍٖح ؤِٕٜر خحظر ؿْد جٍِٖسٌِ ّٜحٍدًْٗ ٗجٍِيرغ ،ّٜجٍزدحثّ ٗجٍِٗرد ّٜسػدٜد جٍٗغـٜر جٍِحٍٜر ٍَِئششر.
1
ـ سٌِّ ِّ ِيحرْر ؤٗغحؽ جٍِئششر ٍـدذ شْٗجز دػٜش ْشسخرض ج٣سظحٕحز جٍـحِر ٍسػٜٗر جٍِئششر.
ِ -ػِد ِػر ،جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛن ٛجٟشحٍٜخ ج١دجرجز ٗج٣شسخدجِحز جٍـَِٜر ،دجر ٗجثل ٍَْضر ،ػدـر جٍصحْٜر ،0224 ،ط .22 1
األكّل اهيخغاّهج
ٌؿتج األكّل اهيخغاّهج =
يسيّو األكّل
كٖى االؿخغالل
ٌؿتج كٖى االؿخغالل =
األكّل
-1ض٤دٜٕ ٛهحء "،دٗر جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛن ٛجسخحذ جٍيرجر"ِ ،ذٌرذ سخرض ٍْٜل ضٖحدذ ٍٜشحْس ،دنـر ظٗجّ – ،0222ظحِـر
دِٗردجس ،ط .56
79
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
كٖى سبُؽث
ٌؿتج كٖى سبُؽث =
األكّل
األيّال اهعبكج
ٌؿتج األيّال اهعبكج =
اهعكّى
ٕٗ ٛجٍس ٛسـرم دْشخ جٍسشٜٜر ٌَِِٕٗ ٛر ٍْشخ جٌٍَٖٜر ْٖٟح سشِغ دبدخحل جٍدـد جٍزِْ ٛنٛ
1
جٍسػَٜل ٗذًٍ دإخذ دـ ّٜج٣ؿسدحر دٗرجّ دـع ؿْحظر جٍِٜزجْٜر.
يظ+1يظ4
ضٖد :يخّؿن اهيعؽًّ =
4
يغث اهخكؼٖف:
1
ّٖ 061 Xى =
ٌؿتج اهغّؼاً
سدٕ ّٜذٓ جٍْشدر جٍِدذ جٍٗشٜػر جٍس ٛسدي ٙنٖٜح جٍدغحثؾ ٗجٍِْسٗظحز جٍسحِر ن ٛجٍِئششر ٗسػشخ دـدد جٜٟحُ
ٗجٟضٖر.
1ـ ٌؿتج غّؼاً اهؽتبئً ٕٛ :جٍِدذ جٍس ٛسدي ٙنٖٜح جٍِدٜـحز ىدل ؤّ سػٗل اٍ ٙشٍٜٗر ْٗشِٖٜح ِدذ جٍسػظٜل
1
جٝظَر ٗسػشخ ٌِح :َٜٛ
Allain Vermellot << les ration et leurs utisation >> , les édition d’organisation 6751, p 57. -6
81
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
اهؽتبئً +ؤّؼاق كبتوج هوخضكٖل
061 X يغث غّؼاً اهؽتبئً =
ؼكى األييبل تيب فَٖ اهؼؿّى
-4يغغ غّؼاً اهؽتبئً = (ؼكى األييبل تيب فَٖ اهؼؿّى اهؽتبئً +ؤّؼاق اهلتل) 061 X
ٕذٓ جٍْشدر ٣دد ؤّ سهٗو 1ؤ ٚؤْٖح ػييز ٕحِص ؤِحّ جٜظحد ،ٛؤِح اذج ٌحّ جٍـٌس نبّ ؿَ ٙجٍِئششر ؤّ
سرجظؾ ٌَٕٖٜح جٍِحٍ ٛدزٜحدذ شٗجء جٍد ّٜٗػَٜٗر جٟظل ؤٗ رؤشِحٍٖح جٍخحط ؤٗ سخهٜع جٍد ّٜٗىظٜرذ جٟظل
1
ؤٗ زٜحدذ ؤِٗجٍٖح جٍـحِر.
ٌؿتج اهؿّٖهج اهيعخكؼث :سـسدر ٕذٓ جٍْشدر ؤٌصر دىر ِّ ج ٕٛٗ ٍٟٙٗسـِل ؿَ ٙجٍسػيو ِّ سلػٜر جٍدّٜٗ *
ىظٜرذ جٟظل دٗجشػر جٍػيٗو خحظر ن ٛجٍِئششحز ذجز جٍِخزّٗ جٍدػت جٍدٗرجّ ٗسػشخ دحٍـ٤ىر جٍسحٍٜر:
ٜ ٣ظخ ؤّ سٌّٗ ٕذٓ جٍْشدر ٌدٜرذ نيد ػدد ٍٖح جٍػد جٟدْٗ 0,3 ٙجٍػد جٟىظ ٕٗٗ ٙػد جٍغِحّ دـ 0,5
ؤ ٚسٌّٗ جٍي ُٜجٍظحٕزذ ٗكٜر جٍظحٕزذ سشحٗ ٚاٍ ½ ٙد ّٜٗىظٜرذ جٟظل ؤٗ ؤىل (نِ ٛئششر ذجز دٗرجّ
ِخزّٗ جٍشرٜؾ ؤٗ جٍـحد)ٚ
ٌؿتج اهؿّٖهج اهضبهٖج :سدؿٌ ٙذًٍ دحٍْشدر جٍهٗرٜر ػٜش سدٍْ ّٜح ىدرذ جٍِئششر ؿَ ٙسشدٜد دْٖٜٗح *
جٍيظٜرذ جٟظل ن ٛؤظحل ىٜحشٜر ِٕٗ ٛػدٗدذ دـ ( ٗ )0,3، 0,2سػشخ دحٍـ٤ىر جٍسحٍٜر:
ِ -1دْ ٛادرجٕ ،ْٕٔ ُٜج١دجرذ جٍِحٍٜرٍِ ،دخل جٍسػرٜر جٍخحط جٍِـحظرٌِ ،سخ جٍـرد ٛجٍػدٜش ،ج١شٌْدرٜر ،جٍػدـر جٍرجدـر،
،0222ط .62
-2دٗؿ ُ٤دٗضحض ،ٛجٍِْٜر ن ٛجٍسػَٜل جٍِحٍٗ ٛسػَٜل ج٣شسل٤ل ،دجر ٗجثل ٍَْضر ٗجٍسٗزٜؾ ،جٍظزجثر ،6775ط .660
82
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
ضٖد ٌ : tؿتج اهؼؿى يوٓ اهلٖيج اهيمبفج.
ْٗ٤ػؼ ؤّ جٍِئششر ؿَٖٜح ؤّ سػٗل ج٣شسهحدذ ؤٌصر ِّ جٍِٗرد ّٜؤ ٚدزٜحدذ ِدّسٖح ٗسخهٜع ِدذ جٍزدحثّ
1
ػس ٙسشسهٜد ِّ جٍهرو د ّٜجٍِدْ ّٜدحٍِدَق جٍذٜ ٚـسدر سِٜٗل خحرظ ٛاغحنٗ ٛددّٗ نٗجثد ؿَ.ٜٔ
ٍٖح ِٗـْٕ ٙذج ؤّ جٟظٗل جٍِسدجٍٗر < جٟظٗل جٍصحدسر ٗسػشخ ٌِح :َٜٛ
ٌؿتج اهؿّٖهج اهًبيج :سـػٍْ ٛح ٕذٓ جٍْشدر ِد٘ سلػٜر جٟظٗل جٍِسدجٍٗر ٍَد ّٜٗىظٜرذ جٟظل ٌِّٜٗ *
ٌسحدسٖح:
ٌؿتج اهؿّٖهج اهًبيج = األكّل اهيخغاّهج \ غًّٖ ككٖؼث األسل
4ـ ٌؿتج يؼغّغٖج األيّال اهعبكج :سـسدر ٕذٓ جٍْشدر جٍٗشَٜر جٍس ٛسٌِّ ِّ خٍٖ٤ح ؤّ ٜػِثّ جٍِشحِّٕٗ
2
جٍذٗ ّٜغـٗج ؤِٗجٍُٖ سػز سظرم جٍِئششر ْٖٟح سشسصِر دػرٜير ظٜدذ ٌِح سـدر ؿّ ِدذ ِْٗ جٍِئششر.
اهيًٖبؼ اهٌيّػسْٕٕٗ :ح ْيحرّ جٍْشخ جٍِحٍٜر ِؾ ِـحٜٜر سٌّٗ ِٗغٗؿر ِّ ػرم جٍِشئٍٗ ّٜن ٛجٍِئششر *
" ٕٗ ظدٗل جٍِٗجرد ٗج٣شسخدجِحز جٍس ٛسد ّٜجٍسلٜرجز جٍس ٛػدصز ن ٛذِر جٍِئششر ؤصْحء ْضحػٖح ".
" ٕٗ ظدٗل ٜسغِّ جٍِٗجرد جٍِحٍٜر ٍَِئششر ٗجشسخدجِحسٖح ن ٛنسرذ زِْٜر ِػددذ ٌِح د ّٜجٍسلٜرجز ن ٛصٗرذ
جٍِئششر ٍْهس جٍهسرذْٕ ِّٗ ،ح ظحء ظدٗل جٍسِٜٗل ٍٜسظحٗز جٍسػَٜل جٍشحٌّ اٍ ٙسػَٜل ٗؼٜهٗ ٛذًٍ ِّ خ٤ل
سػدٜد جٍسدنيحز جٍِحٍٜر دٌ ّٜل ِّ جٍِٗجرد ٗج٣شسخدجِحز ".
ِْٜ -6ر ادرجْٕٜٕ ُٜدْ ،ٚهس جٍِرظؾ جٍشحدو ،ط ،ط.47-45 ،
-0ظِٜل ؤػِد سٗنٜوْ ،هس جٍِرظؾ جٍشحدو ،ط ،ط.612 ،611 ،
-1ىػحم ٌرِٜرْ ،هس جٍِرظؾ جٍشحدو ،ط .72
84
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
ِْٗٔ ٌِّٜسـرٜم ظدٗل جٍسِٜٗل دإْٔ ذًٍ جٍظدٗل جٍذٜٗ ٚغغ جٍسلٜرجز ن ٛجٍِٗجرد جٍس ٛجشسهحدز ِْٖح
جٍِئششر خ٤ل ِدذ ِـْٜر ٌٗذًٍ سلٜرجز ج٣شسخدجِحز جٍس ٛػييز خ٤ل ْهس جٍِدّذ ٗدذًٍ ٌِّٜسشِٜر ٕذج
1
جٍظدٗل دظدٗل جٍِٗجرد ٗج٣شسخدجِحز.
ُٖنل سغّل اهخيّٖلٜ :سٌّٗ ظدٗل جٍسِٜٗل ِّ ؿْحظر ػَٜٗر جٍِد٘ ٗؤخر٘ ىظٜرذ جٍِد٘. *
1ـ اهًٌبكؼ ػاح اهيغْ اهنّٖوج ٕٛٗ :سضِل جٍسلٜرجز ن ٛجٍِٗجرد ٗج٣شسخدجِحز ػَٜٗر جٟظل ،ػٜش ؤّ
رظٜد جٍػرنٜ ّٜـػ ٛجٍسلٜر ن ٛرؤس جٍِحل جٍـحِل.
ؤ ـ اهيّاؼغ اهغائيج اهسغٖغثٗ :سضِل ؿَِٗ ٙجرد دجخَٜر ِٗٗجرد خحرظٜر ٌِح :َٜٛ
ِٗجرد دجخَٜرٗ :سسٌّٗ ِّ جٍِئْٗحز ذجز جٍػحدؾ ج٣ػسٜحػٌٗ ٛذًٍ ْسٜظر ج٣شسل٤ل ،دح١غحنر اٍٙ *
جٍد ّٜٗجٍِسٗشػر ٗػَٜٗر جٍِد٘ دح١غحنر اٍ ٙػيٗو ج٣شسصِحرجز جٍِسٗشػر ٗجٍػَٜٗر.
ة ـ االؿخعغايبح اهغائيج اهسغٖغثٗ :سؼُ جشسخدجِحز دجثِر ٗجشسخدجِحز ْٖحثٜر ٌِٕٗ ٛح :َٜٛ
اؿخعغايبح غائيجٗ :سسٌّٗ ِّ جٍزٜحدذ ن ٛجٍِظحرٜم ج١ؿدجدٜر ،جٍزٜحدذ ن ٛج٣شسصِحرجز ىٜد جْ٣ظحز، *
2ـ اهًٌبكؼ ػاح اهيغْ اهلكٖؼ ٕٛ :سًَ جٍـْحظر جٍس ٛسسـَو دِٗرد ٗجشسخدجِحز جشسلٍٜ٤ر ىظٜرذ دِـْٙ
ؤْٖح سئصر ؿَ ٙجػسٜحظحز رؤس جٍِحل جٍـحِل ٗجٍخزْٜرٗ ،رظٜد جٍػرنٜ ّٜـػْٜح جٍسلٜر ن ٛجػسٜحظحز رؤس
جٍِحل جٍـحِل ٌِح :َٜٛ
-6جٍٜحس دّ شحش "ٛجٍسشٜٜر جٍِحٍ" "ٛج١دجرذ جٍِحٍٜر " ،دجر ٗجثل ٍَْضر ،0224 -جٍػدـر ج ،ٍٟٙٗط .625
-0دَيحشُ نحػِر جٍزٕرجءْ ،هس جٍِرظؾ جٍشحدو ،ط.62
85
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
جْخهحع ػشحدحز جٍد ّٜٗجٍيظٜرذ جٟظل ِح ؿدج جٍشَهحز جٍِظرنٜر ،جرسهحؽ ن ٛىِٜر جٍِخزْٗحز دح١غحنر
اٍ ٙجرسهحؽ ػشحدحز جٍزدحثّ.
ر ـ اهخغٖؼ فٕ يؿخّْ اهعؽٌٖجٗ :سضِل ؿَ ٙجٍـْحظر جٍسحٍٜر:
زٜحدذ جٍشَهحز جٍِظرنٜر ؤٗ سيظحْٖحْ ،يظحّ جٍيِٜر جٍظحٕزذ ؤٗ زٜحدسٖح ٗدحٍسحٍ:ٛ
1
اهًبيل
Dاهعؽٌٖج = Dيّاؼغ اهعؽٌٖج – Dاؿخعغايبح
اهعؽٌٖج
دِح ؤّ ظدٗل جٍسِٜٗل ن ٛسٗغٜغ شٜحشر جٍسِٜٗل جٍِسدـر دحٍِئششر ٗدحٍسحٍ ٌِّٜ ٛجؿسدحرٓ ٌِح :َٜٛ
1ـ ؤغاث هوخؿٖٖؼٜ :يُٗ دٗغؾ ؤٗ اؿػحء ظٗر ٍِخسَم جٍـَِٜحز جٍسٌ ٛحّ ٍٖح ؤصر ن ٛسلٜر جٌٍٖٜل جٍِحٍٛ
ٜٗدٗ ّٜشحثل جٍسِٜٗل جٍِشسـَِر ٍسلػٜر جػسٜحظحز جٍِئششر.
2ـ ؤغاث هوخلغٖؼ :جٍدٜحْحز جٍسٜ ٛػسٖٜٗح ظدٗل جٍسِٜٗل ٌِّٜج٣شسـحْر دٖح ١ؿػحء ِخػػ ٍ٤شسصِحرجز
ٗجٍسِٜٗل ٗجٍِشحِٕر ن ٛجٍسْدئجز جٍِشسيدَٜر ٍَِئششر نٖٗ ٜـدر ؿّ اشسرجسٜظٜسٖح ٌِٗحْسٖح.
3ـ ؤغاث هوؼكبتج :ظدٗل جٍسِٜٗل ٜشسـِل ٌإدجذ رىحدٜر ٗ ْٟٔجغغ ٍْ٢ظحزجز جٍػحظَر ددٗرذ ِح ِٗيحرْسٖح
2
ِؾ ٕذٓ جٍِئششر جٍهـَٗ ٛسدٜحّ جْ٣ػرجنحز جٍِٗظٗدذ د ّٜجْ٣ظحزجز جٍػيٜيٜر جٍسٌ ٛحْز ِشػرذ.
ؤُغاف سغّل اهخيّٖل ٌِّٜٗ :سَخٜظٖح ٌِح :َٜٛ *
ـ جٍيٜحُ دبػظحء ج٣شسخدجِحز جٍظدٜدذ جٍس ٛجشسهحدز ِْٖح جٍِئششر خ٤ل شْر ِحٍٜر ِـْٜر ِّ خ٤ل ِٗجرد
دجخَٜر ِٗٗجرد خحرظٜر ٍِٗجظٖر سشدٜد ج٣ػسٜحظحز جٍِحٍٜر.
ـ ٜشِغ ظدٗل جٍسِٜٗل دِـرنر جٍسلٜر جٍذ ٚػدش نِ ٛئضرجز جٍسٗجزّ جٍِحٍ.ٛ
ـ ٜد ّٜجٍسلٜر ن ٛج٣شسصِحرجز ن ٛػحٍر جٍسْحزل ٗؤصحرٓ ؿَ ٙجٍْضحػ.
ـ ِّ ٌِّٜج٣ػ٤ؽ ؿٌَٜ ٙهٜر ج٣شسصِحر ،نٖذج ٜـْ ٛسػٗر دجخٍََِ ٛئششرٗ ،اذج ٌحّ كٜر ِدحضر نٖذج
ٜـْ ٛسػٗر جٍخحرظٍَِ ٛئششر.
ـ ٜٗغغ ؿَِٜر سشدٜد جٍدٌٗ ّٜٗذج سػٗر جِٟٗجل جٍخحظر ٗسػٗر جٍد.ّٜٗ
-0ىحدُ اٍٜحس ٗآخرّٗ "سضخٜط جٍٗغـٜر جٍِحٍٜر ٍَِئششر""ِ ،ذٌرذ سخرض ٍْٜل ضٖحدذ جٍَٜشحْس ،ظحِـر دِٗردجس،0222 ،
ط .44
86
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
ـ ٜشِغ دِسحدـر سػٗر جٍد ّٜٗجٍِحٍٜر ْٗشخ جٍهحثدذ جٍِػدير ن ٛجٍِئششرٌِ ،ح سهٜد ن ٛسػٗر ن ٛسٌّٜٗ
1
جٍِٜزجْٜر جٍسيدٜرٜر.
3ـ سغّل اهخيّٖل
اهسغّل ؼكى( :)11سغّل اهخيّٖل
اهيتبهغ اهيّاؼغ اهيتبهغ االؿخعغايبح
جٍِٗجرد جٍدجثِر: ج٣شسخدجِحز جٍدجثِر:
ـ جرسهحؽ رؤس ِحل جٍِئششر. ـ زٜحدذ ِظحرٜم اؿدجدٜر.
ـ زٜحدذ جٍد ،ُ ّٜٗػ جٟظل. ـ زٜحدذ جشسصِحرجز دَيِٜر ج١ظِحٍٜر.
ـ جْخهحع ج٣شسصِحرجز جٟخر٘. ـ زٜحدذ جشسصِحرجز ؤخر٘.
ـ زٜحدذ جٍسِٜٗل جٍذجس:ٛ ـ سٗزٜؾ جٍْسحثط.
جٕسٌ٤حز. ـ جْخهحع جٍد ّٜٗػَٜٗر ؤٗ ِسٗشػر جٟظل.
ْسٜظر.
ِئْٗر.
Dنِٗ ٛجرد دجثِر Dن ٛجشسخدجِحز دجثِر
Dفٕ ؼؤؾ اهيبل اهًبيل = Dفٕ اهيّاؼغ اهغائيج – Dفٕ االؿخعغايبح اهغائيج
جٍِٗجرد جٍِسدجٍٗر ج٣شسخدجِحز جٍِسدجٍٗر
ـ زٜحدذ ن ٛد.و.ؤ ِحؿدج جٍشَهحز جٍِظرنٜر. ـ زٜحدذ ى ُٜج٣شسل٤ل.
ـ ْيط ن ٛى ُٜج٣شسل٤ل. ـ زٜحدذ ى ُٜوٍَ .سػيٜو
ـ ْيط ن ٛى ُٜىحدَر ٍَسػيٜو. ـ ْيط ن ٛد.و.ؤ ِح ؿدج جٍشَهحز جٍِظرنٜر
جٍشَهحز جٍِظرنٜر
Dن ٛجٍِٗجرد جٍِسدجٍٗر. Dن ٛجشسخدجِحز ِسدجٍٗر.
ن ٛجشسخدجِحز ِسدجٍٗر– Dنِٗ ٛجرد ِسدجٍٗر Dن ٛجػسٜحظحز رؤس جٍِحل جٍـحِل = . D
ِٗجرد جٍخزْٜر جشسخدجِحز جٍخزْٜر
ـ سشدٜد جٍشَهحز جٍِظرنٜر. ـ ْيط ن ٛجٍي ُٜجٍظحٕزذ.
ـ زٜحدذ ن ٛجٍي ُٜجٍظحٕزذ. ـ زٜحدذ ن ٛجٍشَهحز جٍِظرنٜر.
Dنِٗ ٛجرد جٍخزْٜر Dن ٛجشسخدجِحز جٍخزْٜر
Dن ٛجٍخزْٜر = Dنِٗ ٛجرد جٍخزْٜر – Dن ٛجشسخدجِحز جٍخزْٜر
اهيكغؼ :ىحدُ جٍٜحس ٗآخرّْٗ ،هس جٍِرظؾ جٍشحدو ،ط .43
1ـ سغّل اهخغٖؼاح ٕٗ :جٍظدٗل جٍذٜ ٚؼٖر جٍسػٗر جٍػحظل دِٜ ّٜزجْٜسِ ّٜسسحٍٜس ٌّٜٗٗ ّٜػشخ جٍضٌل
اهخبهٕ :جٍظدٗل رىُ ()25
2ـ سغّل اهيّاؼغ ّاالؿخعغايبح :دـد جٍػظٗل ؿَ ٙجٍِٜزجْٜس ّٜجٍِحٍٜسٍ ّٜشْسِ ّٜحٍٜسٍْ ّٜهس جٍِئششر ٜسُ
اؿدجد ظدٗل ٕٗذج دإخذ جٍِظحِٜؾ جٍظزثٜر ٍْهس جٍظدٗل ،صُ ْيُٗ دٗغؾ ِيحرْر دٕ ّٜذٓ جٍِدحٍق ن ٛؿِٗد
ِْهظل ٜؼٖر ٌل ِّ جٍِٗجرد ٗج٣شسخدجِحز ٌِح :َٜٛ
90
عَىٍياث حىه اىتحييو اىَاىي اىفصو اىثاّي
عالكج
دـد ؤّ سػرىْح اٍِ ٙهُٖٗ جٍسػَٜل ٌٗذًٍ جٟدٗجز جٍِشسـَِر نِ ِّ ٜٔئضرجز جٍسٗجزّ جٍِحٍٛ
ٗجٍْشخ جٍِحٍٜر ٗظدٗل جٍسِٜٗل سدٍْ ّٜح ِد٘ ؤِٕٜسٖحٗ ،سـسدر ِّ جٟدٗجز جٌٟصر جشسخدجِح ن ٛجٍسػَٜل جٍِحٍٛ
ٌْٖٗح سـػ ٛىرجءذ ظػٜػر ٍَِػَل جٍِحل ِّ ؤظل ِـرنر جٍٗغـٜر جٍِحٍٜر ٍَِئششرٗ ،دحٍسحٍ ٛنٖ ٛسِْغ
ِظحٗ ٣جشـح ٍ٠ػرجم جٍدجخَٜر ٗجٍخحرظٜر ٣سخحذ ىرجر ِْحشخ ن ٛجٍِئششر.
ٗسـسدر جٍٗصحثو جٍِػحشدٜر ِّ ِٜزجْٜحز ٗظدٗل ػشحدحز جٍْسحثط ٌبصدحسحز ِحٍٜر سدخل غِّ جسخحذ ىرجر
ِْغ جٍيرع ِّ ػرم جٍدًْ.
ٗدحٍسحٍ ٛجٍسػَٜل جٍِحٍِ ٛرآذ ظٕٗرٜر ٜشسخدِٖح جٍدًْ نِْ ٛغ جٍيرٗع.
91
دراست تطبيقيت ىبْل اىفالحت اىتَْيت اىزيفيت BADR اىفصو اىثاىث
خيِٖـغ:
دـد جشسـرجغْح ن ٛجٍْؼرِ ٚـَِٗحز ػٗل جٍدًْٗ جٍسظحرٜر ٗجٍيرٗع ِّ ػٜش جٍِهحِٕٗ ، ُٜخسَم
جٍسـحرٜم جٍِسـَير دٖذج جٍِظػَغ جٍـِٜو ٗجٍِظددٌِ ،ح شَػْح جٍغٗء ؿَ ٙج١ظرجءجز جٍسٜ ٛـسِد ؿَٖٜح جٍدً
ن ٛسظرٜد ِْغ جٍيرع ٗجٍغِحْحز جٍسٜ ٛظخ ِرجؿحسٖح ؿْد ِْغ جٍيرع .
ٗدـد جشسـرجغْح ٍِخسَم جٍِهحٕ ُٜػٗل جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛن ٛجٍدًْٗ ،سػرىْح ٍِهُٖٗ جٍسػَٜل ؤدجذ نـحٍر ن ٛجسخحذ
ىرجر ِْغ جٍيرع ِّ ػرم جٍدًْ.
شْػحٗل نٕ ٛذج جٍهظل جٍسػدٜي ،ٛسٗغٜغ ٕذٓ جٍـْحظر جٍس ٛشدو ذٌرٕح ددرجشر ٌحَِرِْٗٗ ،ذض
سػدٜيٍَِ ٛم ػَخ ىرع سحدؾ ٌٍٗحٍر دًْ جٍه٤ػر جٍسِْٜر جٍرٜهٜر دذرجؽ جٍدرض.
ٗشْػحٗل ِّ خ٤ل جٍدرجشر ٕذٓ جٍػحٍر ٗذًٍ دحشسيرجء ٌحنر جٍظٗجْخ جٍِسـَير دِْغ جٍيرع ٌٗذًٍ
شًَٗ جٍدًْ نِِ ٛحرشر ٍٗؼٜهسٔ جٍرثٜشٜر ٗؤشحٍٜدٔ ن ٛغدػ جٍغِحْحز جٍدٌْٜر.
92
دراست تطبيقيت ىبْل اىفالحت اىتَْيت اىزيفيت BADR اىفصو اىثاىث
ٌِح ؤّ نٕ ٛذٓ جٍِرػَر ضٖدز ِػحٍٗر ِٗجٌدر جٍسػٗر دبدخحل جٍسٌٍْٗٗظٜح ن ٛؿَِٜحز جٍدًْ دسزٜٗد
ِخسَم ٌٗح٣سٖح دإظٖزذ ج١ؿ ُ٤ج.ٍٛٝ
ٌِح سُ سضلٜل دػحىر جٍسشدٜد ٗجٍشػخ ،جدخل ؿَِٜر جٍهػط جٍشٌٍَ ٛهػط ٗجْظحز جٍـَِٜحز جٍدٌْٜر ؿّ دـد
ٗن ٛجٍٗىز جٍػيٜي. ٛ
93
دراست تطبيقيت ىبْل اىفالحت اىتَْيت اىزيفيت BADR اىفصو اىثاىث
0222ِّ اٍِْٜٗ ٙح ٕذج ٕٛ :جٍهسرذ جٍػحشِر ْٖٟح سزجِْز ِؾ سػٗرجز جىسظحدٜر ٕحِر ن ٛجٍد٤د
ٕٗذج ِح ٌرس غرٗرذ جٍدً ٗؤِٕٜسٔ ن ٛج٣ىسظحد جٍٗػْ ٛنٖٗ ِِٗل ؤٌصر ِّ ِّ %12جٍسظحرذ
جٍخحرظٜر .
ٗ ِٜٗل جٌدر ْشدر ِّ ِضحرٜؾ ٍدرْحِط جٍدؿُ ؤٍه٤ػٌ ٗ ٛذجًٍ ٜشـ ٙجٍدًْ اٍ ٙسـِ ُٜدرجِط جٍسٌّٜٗ
ٍهحثدذ ِٗؼه ٜٔدظهر دٗرٜر.
اهينوة اهذبٌٕ :يِبيَ ّ ؤُغافَ
اّ دًْ جٍه٤ػر ٗ جٍسِْٜر جٍرٜهٜر ٜشـ ٙاٍ ٙسػيٜو ؤٕدجنٔ جٍِسِصَر ن ٛجٍسِٜٗل جٍه٤ػ ٗ ٛذجًٍ ِّ خ٤ل
سػدٜد ِخسَم جٍِٖحُ جٍس ٛسشحؿدٓ ؿَ ٙسدؿٕ ُٜذج جٍيػحؽ جٍػٍٖ ٗ ٜٚٗذج نحْٔ ٌِّٜسَخٜط ؤُٕ ِٖحُ دًْ
جٍه٤ػر ٗ جٍسِْٜر جٍرٜهٜر نِٜح :َٜٛ
ٗ غؾ جٌِ١حْٜحز جٍِحٍٜر جٍِِْٗػر ِّ ىدل جٍدٍٗر جٍظزجثرٜر ٍسدؿ ُٜسِْٜر جٍيػحؽ جٍه٤ػ ،ٛجٍر،ٚ
جٍظٜد ٗ جٍْضحػحز جٍػرنٜر.
جٍيٜحُ دِشحؿدجز جٍِحٍٜر جٍغرٗرٜر ٍَْضحػحز جٍِسـَير دحٍِئششحز جٍخحظر ٗ ،سشحُٕ ن ٛسِْٜر جٍـحٍُ
جٍرٜهٌ ٛحٟػدحء ،جٍظٜدجٍ ،ّٜٗؤػدحء جٟشْحّ ،جٍدٜػر ،ّٜٗجٍػرن ٗ ّٜٗجٍظْحؿر جٍسيَٜدٜر ٗ سظحر
جٍخٗجط.
جٍسػـٗر ج٣ىسظحدٍَٗ ٚشٜػ جٍهْٛ
جؿسدحرٓ ٌإدجذ ِّ ؤدٗجز جٍسخػٜػ جٍِحٍ ٛىظد جٍِضحرٜؾ جٍه٤ػٜر جٍِشػرذ نِ ٛخسَم جٍِشسٜٗحز
جٍسِْٜٗر.
94
دراست تطبيقيت ىبْل اىفالحت اىتَْيت اىزيفيت BADR اىفصو اىثاىث
ؤِح ؤٕدجم دًْ جٍه٤ػر دًْ جٍه٤ػر ٗ جٍسِْٜر جٍرٜهٜر نسْػظر نِٜح :َٜٛ
جٍػهحؼ ؿَ ٙػظسٔ ن ٛجٍشٗو ٗ جٍسإىَُ ِؾ ٕذٓ جٍسلٜرجز
ظَخ جٍزدحثّ ٍسػيٜو جٌدر ردغ ٌِِّ
سػٜٗر ظٗدذ جٍخدِر ٗ جٍـ٤ىحز ِؾ جٍزدحثّ
اديحء جٌدر دًْ ن ٛجٍدَد
جٍـِل ؿَ ٙسٗشٜؾ ضدٌسٔ ٍسَدٜر ٌل جٍِسػَدحز ؿدر جٍسرجخ جٍٗػْٛ
ضٖٗد ِْٗ شرٜؾ ٗ سددل ظذر ٚنٌَٜٕ ٛر ٕذٓ جٍِرػَر جْ٣سيحٍٜر
سٗشٜؾ ادخحل ج١ؿ ُ٤جٌ ٗ ٍٛٝل جٍٗشحثل جٍسٌٍْٗٗظٜح جٍػدٜصر
95
دراست تطبيقيت ىبْل اىفالحت اىتَْيت اىزيفيت BADR اىفصو اىثاىث
96
دراست تطبيقيت ىبْل اىفالحت اىتَْيت اىزيفيت BADR اىفصو اىثاىث
97
دراست تطبيقيت ىبْل اىفالحت اىتَْيت اىزيفيت BADR اىفصو اىثاىث
سـسدر جٍِػهؼر جٍدٌْٜر ؤُٕ ِظحٍغ جٌٍٗحٍر ٗ سـْ ٛدحٍـَِٜحز جٍس ٣ ٛسِس جٍشٍٜٗر جٍْيدٜر (جٍْيد جٍَِِٗس)
ٗ سضسلل دٗصحثو رشِٜر ِْٖح جٍدجخَٜر (ؿَِٜحز سخط زدحثّ جٌٍٗحٍر ) ٗ ِْٖح جٍخحرظٜر ( ؿَِٜحز ِح دّٜ
جٍدًْٗ ) ٗ ٌِّٜسػدٜد ؿَِٜحز جٍِػهؼر جٍدٌْٜر دضٌل ؿحُ ٌِح :َٜٛ
ج-هلتل :L’ENCAISSEMENT
ٕـذٓ جٍـَِٜر سْػَو ؤشحشح ِّ ؿَِٜر سػٜٗل جٍي ُٜجٍِحٍٜر جٍسٜ ٛسيدُ دٖح جٍزدحثّ ن ٛضٌل ضدٌحز ِشَِر
ِّ دًْٗ ؤخر٘ ِخسَهر (….)BDL, BEA, BNA
-ييوٖبح اهخضّٖل :TRANSPORT
جٍسػٜٗل ٕٗ جْسيحل جٟرظدذ جٍِحٍٜر ِّ ػشحخ ن ٛجٌٍٗحٍر ْهشٖح ؤٗ ِّ ػشحخ اٍ ٙػشحخ زدّٗ اٍٙ
ػشحخ زدّٗ ؤخر ٌٗحٍر ؤخر٘ ِّ ْهس جٍْٗؽ ؤٗ ِخسَم ؤْٗجؽ جٍدًْٗ ٗ سسُ ٕذٓ جٍـَِٜر جؿسِحدج ؿَٗ ٙصٜير
ؿَِٜر دٌْٜر سشِٗ( ٙظحٍر جٌٍٗحٍر (.)LIAISON SIEGE
ٗ ٜسُ جٍسػٜٗل دػَخ ِّ جٍزدّٗ دإِر سػٜٗل ٗ ٕٗ ٗصٜير سِ ِّ ٤ػرم جٍزدّٗ ٗ سِغ ٛؤٗ ؿْدٕح
سسػِل جٌٍٗحٍر نحثغح ؤٗ ؿظزج ن ٛجٍشٍٜٗر.
-اهفٖم اهيميًّ هوغفى :CHAQUE CERTIFIE
ٕ ٛؿَِٜحز دٌْٜر دجخَٜر سشَُ ٜظددٕح جٌٍٗحٍر ضٌٜح دٌْٜح ٍَزدّٗ جٍذٜ ٚشَِٔ ددٗرٓ ٍَظٖر جٍػحٍدر ٍَضًٜ
جٍِغِّٕٗ ٗ ،ذج ِّ جظل اصدحز جٍِشسهٜد ،جٍٗظٗد جٍهـٍََ ٛيِٜر جٍِحٍٜر ن ٛجٍرظٜد ٗ جٍذٗ ٌِّٜ ٚىهٔ ٍَظٖر
جٍِشسهٜدذ اٍ ٙكحٜر ج٣شسػيحو.
98
دراست تطبيقيت ىبْل اىفالحت اىتَْيت اىزيفيت BADR اىفصو اىثاىث
-اهكٌغّق :Caisse
ٜـسدر جٍظْدٗو رثر ؤٌٗ ٚحٍر دٌْٜرْ ،ؼرج ٍخظٗظٜسٔ جٍِسِصَر ؤشحشح ن ٛؿَِٜحز جٍدًْٜٗ ٗ ،ـسدر
جٍظْدٗو جػد ؤُٕ ؿْحظر جٍدًْ ٗ ٜـِل دحٍسْشٜو جٍدجثُ ٗ جٍِشسِر ٗ جٍِدحضر ِؾ جٍِػهؼر جٍدٌْٜر ٗ جٍضدحً.
ٗ ٕذج جٟخٜر (جٍضدحً) ٜسُ ن ٜٔجٍسشظٜل جٍِػحشدٍ ٛـَِٜحز جٍشػخ ٗ جٜ١دجؽ جٍسٜ ٛيُٗ دٖح جٍزدحثّ
( )Comptabilisationن ٛجٍْؼحُ جٍدٌْ ٛجٍِـسِد ( )Sybuجؿسِحدج ؿَ ٙرِٗز جٍـَِٜحز جٍدٌْٜر ( Codes
ٗ )D’opérationسسُ جٍـَِٜحز ٌحٍسحٍ:ٛ
فٕ ضبهج اهؿضةٜ :سُ ؤٗ ٣جٍسشظٜل جٍِػحشد ٛجٍَ ٍٛٝـَِٜر صُ ٜيُٗ ؤِ ّٜجٍظْدٗو دحٍدنؾ
فٕ ضبهج اإلٖغاوٜ :ػدش جٍـٌس ػٜش ٜيُٗ ؤِ ّٜجٍظْدٗو ؤٗ ٣دػشحخ جٍِدحٍق جٍِحٍٜر جٍِرجد
اٜدجؿٖح صُ دِـْ ٙجٍزدّٗ جشسِحرذ جٜ١دجؽ دـد ػَسٖح ٗ دـدٕح ٜسُ جٍسشظٜل جٍِػحشد ٛجٍَ ٍٛٝـَِٜر
ؿَِ ٙشسٗ٘ جٍضدحً.
يالضهـج:
ٜيـُٗ جٍظْـدٗو ؤٜغح دـدذ ؿَِٜحز ؤخر٘ دحٍسْشٜو ِؾ جٍِظحٍغ جٟخر٘ ِصل ؿَِٜحز ؤٗرجو جٍخزْٜر
ٗ ٌذج ؿَِٜحز جٍظرم.
اهفؼو اهذبٌٕ :يكوضج اهلؼل :Service Crédit
ِظَػر جٍيرع ِظَػر ظٕٗرٜر ن ٛجٍْضحػ جٍدٌٌْٗ ٟٚ ٛحٍر ٌحْز ٗ سٖسُ ِظَػر جٍيرع نٌٗ ٛحٍر
ذرجؽ جٍدرض " "656ددرجشر ٌل ؤْٗجؽ جٍَِهحز جٍخحظر دػَدحز جٍيرٗع ٗ ِـحٍظسٖح ػٜش سرسٌز ؿَ ٙؿدذ
ْيـحػ ِْٖـح خحظـر ِح ٜـْ ٛدحٍِردٗدٜر ٗ سيـُٗ دِسحدـر جٍَِهحز ػس ٙدـد ِْغ جٍيرع ِّ جظل جٍسلػٜر
ٗ جٍسػظٜل ٍػح٣ز ؿدُ جٍسشدٜد ٗ جٍـظز.
يِـبى ؤعـؼْ:
جٍِضحرٌر ن ٛاٜدجؽ ظدجٗل ج١ػظحءجز جٍدٌْٜر شٗجء ِْٖح جٍضٖرٜر ؤٗ جٍص٤صٜر (جٍهظَٜر) ؤٗ جٍشْٜٗر
جٍخحظر دحٌٍٗحٍر ٗ ٕذج ِّ جظل ج٣شسل٤ل جٍػشّ ٗ جِٟصل ٍسدرض جٍشَػحز دجخل جٍٖرُ جٍدٌٌٍَْٗ ٛحٍر.
99
دراست تطبيقيت ىبْل اىفالحت اىتَْيت اىزيفيت BADR اىفصو اىثاىث
األيبٌـج:
ٕـ ِّ ٛجٍِظحٍغ جٍٖحِر ؿَِ ٙشسٗ٘ جٌٍٗحٍر ػٜش سـسدر ِٕزذ ٗظل د ّٜج١دجرذ ٗ جٍـِحل ٗ
سْػظر ِٖحُ جٍِشسخدُ ن:ٛ
اؿ ُ٤جٍِدٜر دِخسَم جٌٍِحٍِحز جٍٖحسهٜر.
سيُٗ دٌسحدر ِخسَم جٍٗصحثو ٗ جٍِػدٗؿحز جٍس ٛسٌّٗ سػز سظرم جٍزدحثّ جٗ ِخسَم جٍـَِٜحز ػسٙ
ٜيُٗ دٖح جٍدًْ (ظدٗل جٍػشحدحز).
100
دراست تطبيقيت ىبْل اىفالحت اىتَْيت اىزيفيت BADR اىفصو اىثاىث
اهيغٖــؼ
األيبٌــج
جٍيدع
اهفتبم جٍضٌٜحز جٍِغِْٗر
جٍسػٜٗل
جٍشػخ
جٜ١دجؽ
جٍِـحْٜر
101
دراست تطبيقيت ىبْل اىفالحت اىتَْيت اىزيفيت BADR اىفصو اىثاىث
درجشر جٍَِم جٍيرع ِّ ػرم جٌٍٗحٍر جٍسحدـر ٍدًْ جٍه٤ػر ٗ جٍسِْٜر جٍرٜهٜر
ٜـسدر خػٗذ ٕحِر نِ ٛظٜر جسظحٓ جٍِضرٗؽ ٗ ذًٍ ددرجشر ٌل جٍِـَِٗحز جٍِسٗنرذ ؿّ جٍِضرٗؽ
ن ٛاػحر درْحِط جٍسْشٜو ِؾ جٍظْدٗو جٍٗػٍَْ ٛسحِ ّٜؿَ ٙجٍدػحٍر ،سحس ٛػدٜـر ٕذٓ جٍِئششر
ٍسدخل شٗو جٍِْحنشر جٍِػَٜر .
جٍِئششر ذجز ػحدؾ اْسحظٜ ،ٛإس ٛسخظظٖح ن ٛسردٜر جٟديحر جٍِْسظر ٍَػَٜخ.
ِٗئششر سردٜر جٟديحر جٍِْسظر ٍَػَٜخ سَـخ دٗرج ِِٖح ن ٛسػٜٗر ِٜدجّ جٍه٤ػر ٗجْ١سحض.
سػِل جٍِئششر جشُ ظحػدٖح جٌٍَِٗ ، ٛيرٕح ج٣ظسِحؿٌ ٛحثّ دٜٗ٣ر جٍدٜٗرذ
ٗجٍْٗؽ جٍذ ٚسِحرشٔ جٍِئششر رجظؾ اٍ ٙسخظط ظحػدٖح ن ٛذًٍ جٍِظحل.
جْدرظز ٕذٓ جٍِئششر ن ٛاػحر سػٜٗر جْ١سحظ ٛجٍه٤ػ ،ٛدـد ػظٗل ظحػدٖح ؿَ ٙضٖحدذ جٍسإٕٜل ،نٛ
اػحر درْحِط جٍسٌٗ. ّٜ
ٜـسدر جٍشٜـد (ٕـ) جٍِِصل جٍيحٍَِْْٗ ٛئششرٗ ،دٖذج ٜػٗل ٍٔ جٍيحّْٗ ٌحنر ظ٤ػٜحز جٍِشٜر ،شٗجء
سـَو جِٟر دحشسصِحر جِٟٗجل نِ ٛظحل جٍه٤ػر ؤٗ جٍسشٜٜر ج١دجر.ٚ
اهفؼو اهذبٌٕ :يًوّيبح يبيج ضّل يؿٖؼ اهيئؿؿج (كبضة اهيفؼّو ).
جٍشٜـد(ٕـ) ٜدَق ِّ جٍـِر 67شْر ِ ،سزٗض ٕٗٗ ِّ خرٜط ِـٖد جٍـَُٗ جٍزرجؿٜرِ ،سػظل ؿَٙ
ضٖحدذ ِْٖدس دٍٗر ن ٛسخظط جٍه٤ػر ٗجٍرٗ ٚػدٜـر جٍضٖحدذ جٍِسػظل ؿَٖٜح ،سػٗل ٍٔ ِِحرشر ٕذج
جٍْٗؽ ِّ جٍْضحػ جٍِيسرع ن ٛػَخ جٍيرع ٗ ،ذًٍ ٍسظحْس جٍضٖحدذ ٗػدٜر جٍْضحػ جٍِضرٗؽ .
جٍشٜـد (ٕـ) ٜ ٣ـسدر ِرسدػح دإٜر ادجرذ ػٌِٜٗر ِٜ ٣ٗ ،حرس ؤ ٚضٛء ِّٖ ؤخر.
ٕٗذج ِح سصدسٔ ضٖحدذ جْ٣سشحخ جٍِشسخرظر ِّ جٍظْدٗو جٍغِحّ ج٣ظسِحؿٍ ٛلٜر جٟظرجء.
ٌِح جْٔ ٜػِل ظْشٜر ظزجثرٜر ٜٗ ،يػّ دٜٗ٣ر جٍدٜٗرذ ْ ٕٛٗ ،هس ِير جٍِضرٗؽ جٍِيدُ ٌٍَٗحٍر .
102
دراست تطبيقيت ىبْل اىفالحت اىتَْيت اىزيفيت BADR اىفصو اىثاىث
ن ٛسحرٜخ ِػدد سيدُ جٍشٜـد (ٕـ) اٌٍٗ ٙحٍر " "656دذرجؽ جٍدرض دحٍدٜٗرذ دَِم ػَخ ىرع ،دـد
ػظٍٗٔ ؿَِٗ ٙجنير ِددثٜر ِّ ػرم جٌٍٗحٍر جٍٗػْٜر ٍدؿُ سضلٜل جٍضدحخ.
ْٜدرض جٍيرع غِّ ىرع ِسٗشػ جٟظلِٗ ٕٗٗ ،زؽ دـد جٍػظٗل ؿَ ٙجٍِٗجنير جٍْٖحثٜر ٍَدًْ ؿَ ٙجٍْػٗ
جٍسحٍ:ٛ
*ػظر ج١ؿحْر جٍخحظر دحٍظْدٗو جٍٗػٍْ ٛدؿُ جٍضدحخ %67ؤ 100.002 ٚدض
ٗ ِّ جظل سظشٜد ٕذج جٍِضرٗؽ سيدُ جٍشٜد(ٕـ) دَِم ىرع سػسٗ ٚؿَ ٙجٍٗصحثو جٍسحٍٜر:
103
دراست تطبيقيت ىبْل اىفالحت اىتَْيت اىزيفيت BADR اىفصو اىثاىث
ن ٛاػحر سشٜٜر ِخحػر ؿد ُ جٍسشدٜد ٗ جػسٗجء جػسِحل ؼٖٗر ْشخ جٍخػر ٗ ،دـد جٍسيرٜر جٍٟٛٗ
جٍِرشل ِّ ٍظْر جٍيرع جٍسحدؾ ٌٍَٗحٍر اٍ ٙخَٜر جٍيرع جٍسحدـر ٍَِظِؾ جٍظٖٗ٣ ٚشسل٤ل ِّ ٗ ،جظل ىدٗل
ػَخ جٍيرع ،سُ ىرع غِحْحز ؿَ ٙجٍزدّٗ ظحػخ جٌٍٗحٍر ٗ ،سإس ٛظَِر جٍغِحْحز جٍِػَٗدر ٌيحؿدذ
ِسْٜر ٣سخحذ جٍيرجر ٗ ؤشَٗخ سشٜٜر ِْػيٍَْ ٛضحػ جٍدٌْ.ٛ
ٗ ْٕح ِظِل ؿْحظر جٍغِحْحز جٍس ٛجػسٗ٘ ؿَٖٜح َِم جٍزدّٗ (ٕـ) ظحػخ جٌٍٗحٍر ِؾ ضرع ٌل
ؿْظر ؿَ ٙػد٘ ٍدٜحّ غرٗرسٔ ِؾ سٗصٜو نـحٍٜسٔ دحٍْشدر ٍَدًْ.
*ّذٖلج اهؼًُ اهعبكج تبهيؿخّغو ّ كنًج األؼل اهخٕ ؿٖؼ يوِب ؼايٕ اهتلؼ اهيٌخسج هوضوٖة:
ٜدخل ٕذج جٍغِحّ غِّ ِح ٜشِ ٙدحٍرّٕ جٍـيحر ٗ ٚجٍذ ٚدِٗظدٔ سرظؾ ىِٜر جٍِػل جٍِرّٕٗ سحدـر
ٍَػرم جٍدجثُ (جٍذ ٕٗ ٚجٍدًْ)ٜ ٗ ،سُ جٍسإٌد دحّ جٍـيحر ٜشسٗن ٛجٍضرٗػ ٌْٗٔ ىحدل ٍَرٌّٕ ،ظ٤ػٜر جٍِزجد
جٍـحٍْ ٗ ٛغدػ ِشحػسٔ ىحْْٗح ٗ ِشحػر جٍيرع جٍس ٕٗ ٛؿَٖٜح ٗ ٌذج ٌَِٜسٔ ػسٜ ٙسُ سظْخ ؤْٗ ٚؽ ِّ
جٍِضحٌل ِؾ ؤػرجم ؤخر٘( ْزجؿحز).
ٗ نٕ ٛذج ج١ػحر سيدُ جٍزدّٗ (ٓ) دٗصٜير ؿيد ِّ جٍِٗصو ٜظرع نٖٜح ٌخػٗذ ؤٍٗ ٗ ٙؤػيٜسٔ جٍضرؿٜر
نٌَِٜ ٛسٔ ٗ ،دحٍسحٍ ٛسٗنر ضرػ ج٣شسػيحو ٕذٓ ىػـر جٟرع ٗ ىحدَٜسٖح ٍَرِّٕ ٗ ،ؾ ٗصٜير ظدٗل جٍسشظٜل
جٍرّٕ.
جٍٗصٜير ػظَٜر ْٖحٜر ِح د ّٜجٍِٗصو ٗ جٍِػحنؼر جٍـيحرٜر ٗ جٍدًْ ،ػٜش دـد ؤّ ٜػظل جٍزدّٗ ؿَٙ
ٌَِٜر ِغدٗػ ِّ ػرم ِٗصو ،اغحنر اٍ ٙرشحٍر ىدٗل ِػررذ ِّ ػرم جٍدًْٜ ،غؾ جٍِٗصو جٍسزجُ جٍزدّٗ
درّٕ ىػـر جٟرع ٗ دـد ؤّ ٜسيدُ جٍزدّٗ دٖحس ّٜجٍٗصٜيس( ّٜؿيد اٜظحر ٍيػـر جٟرع+رشحٍر ىدٗل) ٜػظل
ؿَ ٙظدٗل سشظٜل ِّ جٍِػحنؼر جٍـيحرٜر .
سيدُ جٍزدّٗ دـيد ٌَِٜر جٍِشسٗدؽ ٗصٜئ ِّ ؿْد جٍِٗصو ِغحنح اٍٖٜح ؿيد ٌَِٜر جٟرجغ ٛجٍس ٛشٜسُ
نٖٜح رؿ ٛجٟديحر.
104
دراست تطبيقيت ىبْل اىفالحت اىتَْيت اىزيفيت BADR اىفصو اىثاىث
*خًِغ يً اهيّذق تبنخخبة ّذٖلج خبيًٖ يخًغغ األعنبء يوٓ اهخسِٖؽاح (يّمّو اهلؼل "األتلبؼ" يمبفب
اهِٖب نل اهخسِٖؽاح اهعبكج تًيوٖج خؼتٖج األتلبؼ)
ٜإسٕ ٛذج جٍغِحّ ٌإػد ؤُٕ ؿْحظر جٍغِحْحز جٍس ٛدَق ؿَٖٜح جٍدًْ ٜ ،هرع ؿَ ٙجٍزدّٗ جٍ٣سزجُ دٖح
ٍِح ٍٖح ؤِٕٜر سـٗد ٍَػدٜـر جٍـْٜر جٍَِِٗشر .
ٗسإسٗ ٛصٜير جٍسحِٕ ّٜذٓ ِرسدػر دٗصٜير سهٜٗع ٍظحٍغ جٍدًْ ِّ جٍضرٌر جٍسحِ٣ ّٜػسٗجء ػح٣ز
جٍػٗجدش ٗجٌٍٗجرش دػٜش ٜسظْخ جٍدًْ نِ ٛصل ٕذٓ جٍػح٣ز غٜحؽ ى ُٜجٍسظٖٜزجز ن ٛػَر جٍػٗجدش
،خظٗظح اذج ؿَِْح ؤّ جٍزدّٗ ىد ِ ٌّٜٗئِْح ِّ ػرم ضرٌر جٍسحِ. ّٜ
ٗنٕ ٛذج ج١ػحر سيدُ جٍشٜد (ٕـ) ظحػخ جٌٍٗحٍر دسـٖد ِغدٗػ ِّ جٍِٗصو ٜئٌد نٕ ٜٔذج جٍسهٜٗع
جٍْحزل ٍظحٍغ جٍدًْ ٌغِحّ ؿَ ٙجٍيرع جٍِيدُ .
ٗػددز ٕذٓ جٍػظر ْشدر ٌِ % 6ح جضرؽ اٍ ٜٔشحديح ِ ،ح ٜٗجز ٚىِٜر ( ٕٗٗ )6777667سظرٜغ
ِحٍِ ٛدحضر ِّ جٍزدّٗ دْشدر جٍسيدُ دػَخ جٍيرع دـد نسغ جٍػشحخ جٍدٌْ.ٛ
جٍظـحرٍ ٚد٘ جٌٍٗحٍـر " ِّ "656ظٖر ٗ ِّ ظٖر ؤخر٘ جٍسزجِٔ دضرٗػ درْحِط جٍسِٗـٜل جٍص٤صٛ
ٗ ٜهرع جٍْؼحُ جٍص٤ص ٛجٍِدرِط ن ٛاػحر سضلٜل جٍضدحخ ٕذٓ جٍػظر ِّ جٍِشحِٕر جٍضخظٜر سٗصٜو ٍْٜر
ػَخ جٍيرع ػٜش سديٕ ٙذٓ جٍْشدر (جٍيِٜر) ن ٛرظٜد جٍزدّٗ ٍلحٜر سػرٜر جٍَِم.
سـسدر ىِٜر جٍغِحّ جٍِيدِر غِحّ جٍيرٗع جٍِظلرذ ٌيِٜر ِدِظر ن ٛسٌَهر جٍِضرٗؽ ٗ ٜسُ
سػدٜدٕح ِشديح ن ٛجٍدرجشر جٍس ٛسيُٗ دٖح جٍَظْر ج٣ىسظحدٜر جٍِسخظظر نِْ ٛؾ جٍِضحرٜؾ ن ٛجٌٍٗحٍر جٍٗػْٜر
ٍدؿُ سضلٜل جٍضدحخ ٗ ِػحردر جٍدػحٍر ٗ سـسدر ٕذٓ جٍيِٜر دحٍْشدر ٍَدًْ ٍغِحّ ؤشحش ٛن ٛجٍِضحرٜؾ ػسٙ
ٌّٜٗنٖٜح جٍسـحِل ِضسرٌح ِؾ جٌٍٗحٍر جٍٗػْٜر ٍدؿُ جٍسضلٜل ػٜش ٜسيدُ جٍزدّٗ اٍ ٙجٍظْدٗو غِحّ
جٍيرٗع جٍِظلرذ ٍدنؾ ٕذٓ جٍيِٜر ٗ ٜدخل ٕذج ج١ظرجء غِّ ؿَِٜحز جٍسْشٜو جٍس ِّ ٌِّٜ ٛجٍدرجشر جٍِحٍٜر
جٍشَِٜر ٍََِم.
105
دراست تطبيقيت ىبْل اىفالحت اىتَْيت اىزيفيت BADR اىفصو اىثاىث
اذج جؿسدرْح جٍْيحػ جٍشحدير ٌغِحْحز ِحٍٜر دػسر ؤٗ ىَِِٗ ُٜشر نحْٔ ْٕحً غِحْحز ؤخر٘ دبٌِحْْح
سظْٜهٖح غِّ جٍغِحْحز ج١دجرٜر جٍسٜ ٛهظَٖح ٜغِّ جٍدًْ جٍسزجُ جٍزدّٗ دشٌَٗٔ سظحٓ َِهٔ جٍِيدٌُ ٗ ،ذًٍ
سٗصٜو ركدسٔ ن ٛجٍيرع ٗ سإٌٜد شـ ٜٔجٍػصٜش اٍ ٙجٍػظٗل ؿَ ٙىِٜر جٍيرع دلٜر ِدحضرذ جٍِضرٗؽ.
ٌِح سـسدر ٕذٓ جٍٗصحثو ؤٜغح ٌٗظ٤ز جٍسزجُ د ّٜجٍـْحظر جٍص٤صر (دًْ ،زدٌّٗٗ ،حٍر دؿُ
جٍسضلٜل)ِّ ظٖر ٗ ِّ ظٖر ؤخر٘ ٌغِحْحز ِؾ جٍظْحدٜو جٟخر٘ ٍَسحِ ٗ ّٜجٍسٍٖ ٛح ؿ٤ىر ِؾ ِٗغٗؽ
جٍِضرٗؽ ٗ ْظدذ ِص:٤
سـسدر جٍٗصحثو جٍِػحشدر جٍسٜ ٛسيدُ دٖح جٍزدّٗ (ٕـ) ٌٍَٗحٍر ٌبصدحسحز ِحٍٜر ِػحشدر سٌِّ ِّ اسِحُ
جٍدرجشر ؿَ ٙؤٌِل ٗظٔ ِصل ارشحٍٖح ٍَظْر جٍخحظر دحٍيرٗع نِ ٛظِؾ ج٣شسل٤ل ،ج٣سخحذ جٍيرجر جٍْٖحثٛ
ٗ شٗم ْيُٗ دحٍدرجشر جٍِحٍٜر ٍٖذٓ جٍـْحظر ج١دجرٜر دلٜر ِـرنر جٍٗغـٜر جٍِحٍٜر ٌٍَٗحٍر ج٣شسصِحرٜر ٗ
ٌذج ج٣شسيرجء ٍلر جٟرىحُ جٍِسٗجظدذ نٖٜح ٗ ِْٔ ِػحٍٗر جٍخرٗض دْسٜظر ؿّ درظر جٍخػر جٍِسٗجظدذ ن ٛجٍَِم
ٗ ٌذج ؤشَٗخ جٍدًْ نِ ٛـحٍظر ٕذج جٍـْظر ٗ ؤشَٗخ سػدٜو جٍغِحْحز ىدل جٍخرٗض ديْٖ ُٜحث ٛػٗل
جٍِضرٗؽ جٌٍَ.ٛ
106
دراست تطبيقيت ىبْل اىفالحت اىتَْيت اىزيفيت BADR اىفصو اىثاىث
107
اهيٖؽاٌٖـج اهخلغٖؼٖـج هوؿٌـّاح اهعيؿـج اهلبغيـج
اهيٖؽاٌٖـج اهخلغٖؼٖـج يوـٓ 15ؿٌـّاح
جٍشْـر جٍخحِشـر جٍشْـر جٍرجدــر جٍشْـر جٍصحٍصـر جٍشْـر جٍصحْٜـر جٍشْـر جٍٗ٣ـٙ
ج٣ظٗل
جٍخحُ جٍخهٜم جٍظحنٛ جٍظحنٛ جٍخحُ جٍخهٜم جٍخحُ جٍخهٜم جٍظحنٛ جٍخحُ جٍخهٜم جٍظحنٛ جٍخهٜم جٍظحنٛ جٍخحُ
االؿخذيبؼاح
يكبؼٖف ؤّهٓ
0,00 7 000,00 7 000,00 7 000,00 7 000,00 1 400,00 1 400,00 7 000,00 2 100,00 2 100,00 7 000,00 2 800,00 2 800,00 7 000,00 3 500,00
اهخسِٖؽاح
0,00 4 300,20 4 300,20 4 300,20 4 300,20 8 600,40 8 600,40 4 300,20 12 900,60 12 900,60 4 300,20 17 200,80 17 200,80 4 300,20 2 150,10
خِٖئج
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
يًـغاح ّ اغّاح
0,00 880,20 880,20 880,20 880,20 176,40 1 760,40 880,20 2 640,60 2 640,60 880,20 3 520,80 3 520,80 880,20 440,10
كنٖى األغٌبى
0,00 3 420,00 3 420,00 3 420,00 6 840,00 6 840,00 3 420,00 1 026,00 1 026,00 3 420,00 1 368,00 1 368,00 1 368,00 3 420,00 17 100,00
ؿٖبؼاح
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
ايالى ؤهٕ
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
ُبخف/فبنؾ
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
-3اهيعؽٌّبح
يـّاؼغ ّ خيٌّٖبح
-4اهضلّق
1 589,45 13 825,87 125 292,50 10 243,66 9 096,57
اهتٌم
105 626,20 9 678,11 87 704,70 717 056,00 636 756,00
اهكٌغّق
45 268,40 41 477,60 37 587,70 3 073,10 27 289,50
اهيسيّو
150 894,50 181 960,70 212 696,50 233 542,60 265 753,10
108
اهؿٌـج اهعبيؿـج اهؿٌـج اهؼاتًـج اهؿٌـج اهذبهذـج اهؿٌـج اهذبٌٖـج اهؿٌـج االّهـٓ
االكّل
اهكبفٕ اهعفٖف اهعبى اهكبفٕ اهعفٖف اهعبى اهكبفٕ اهعفٖف اهعبى اهكبفٕ اهعفٖف اهعبى اهكبفٕ اهعفٖف اهعبى
اهعكّى
-1ؤيّال عبكج
23 888,90 23 888,90 23 888,90 23 888,90 23 888,90
ٌخٖسج اهؿٌج
37 367,10 39 482,40 34 658,40 26 884,10
-5غًّٖ االؿخذيبؼ
كؼّل تٌنٖج
0,00 43 444,50 66 888,90 10 033,40 16 722,30
كؼّل ؤعؼْ()CNAC
47 777,80 47 777,80 47 777,80 67 777,80 47 777,80
غًّٖ اهييّهًّ
اعختبؼ اهضؿبة
غًّٖ االؿخغالل
اهٌخٖسج
4 186,07 37 367,10 39 482,40 34 658,40 26 884,10
اهيسيّو
150 894,50 181 960,50 212 696,50 233 542,60 265 773,10
109
دراست تطبيقيت ىبْل اىفالحت اىتَْيت اىزيفيت BADR اىفصو اىثاىث
123 904 118 003 113 465 110 160 108 000 جشسٌٖ٤حز
168 794 161 885 156 403 231 217 149 232 خدِحز خحرظٜر
1227 318 1167 745 1108 830 1050 670 993 288 جٍيِٜر جٍِغحنر
66 153 63 003 60 002 57 145 54 24 غرجثخ ٗرشُٗ
56 051 59 224 51 988 40 326 216 00 جضسرجٌحز جظسِحؿٜر
ِظحرٜم جٍِشسخدِ( ّٜؤظٗر
151 200 151 200 151 200 151 200 151 200
ٗسٌحٍٜم)
437 020 437 020 437 020 437 020 437 020 ِخظظحز جٕ٣سٌ٤حز
4599 91 97 91 97 183 94 22993 ِظحرٜم ِحٍٜر
1275957 1254996 1227174 1198176 1165149 ِظِٗؽ سٌحٍٜم ج٣شسل٤ل
512 296 448 102 394824 346584 306051 اظِحٍ ٛسرجٌُ ج٣شسل٤ل
93 689 74 431 0 0 37 210 غرجثخ ؿَ ٙجٍدخل ج١ظِحٍٛ
418 607 373 671 394 824 346 584 26 841 ْسٜظر جٍظحنٜر ٍ٤شسل٤ل
437 020 437 020 437 020 437 020 437 020 ِخظظحز جٕ٣سٌ٤حز
855 627 810 691 831 844 783 604 705 861 جٍددنيحز جٍْيدٜر ج١ظِحٍٜر
334 445 334 445 334 445 334 445 334 445 سشدٜد ٍَيرٗع
521 182 476 247 497 400 449 159 371 416 جٍددنيحز جٍْيدٜر جٍظحنٜر
ْشدر جٍِٗجرد ٗجٍشَؾ جٍِشسـَِر
110
دراست تطبيقيت ىبْل اىفالحت اىتَْيت اىزيفيت BADR اىفصو اىثاىث
االُخالنــبح
اُخالم االؿخذيبؼاح
ىِٜر جٕ٣سٌ٤حز
جٍِدذ جٍِدَق ج١ظِحٍٛ
جٍشْر 6 جٍشْر6 جٍشْر6 جٍشْر 1جٍشْر6
0111 0111 0111 0111 0111 0 35 000 ِظحرٜم ؤٍٜٗر
سٖٜثر
ِـدجز ٗ ؤدٗجز
10800 10800 10800 108 00 108 00 5 54 0000 آٍر ػحشٗخ ٌِحّ ٗجػد
72540 72540 72540 72540 72540 5 362 700 ػٗع جٍسدرٜد
4680 4680 4680 4680 4680 5 23400 ِضرٗخ جٍٛ
ىػٜؾ جٟكْحُ
342000 342000 342000 342000 342000 5 1710 000 ؿظَر ظحٕزذ ٍَٗ٣دذ
شٜحرجز
اؿ ُ٤ؤٍٛ
ٕحسم/نحٌس
ؤصحش ؤخر٘
111
دراست تطبيقيت ىبْل اىفالحت اىتَْيت اىزيفيت BADR اىفصو اىثاىث
()1
اهيٖؽاٌٖـج اهخلغٖؼٖـج اهيبهٖـج
اهؿٌج اهعبيؿج اهؿٌج اهذبهذج اهؿٌج اهؼاتًج اهؿٌج اهذبٌٖج اهؿٌج األّهٓ
400 404 440 410 411 ؤيّال اسخيبيٖج
ؤيّال فعكٖج
اضخٖبنبح
ٌخٖسج كٖغ اهخضكٖق
400 404 440 410 411 ؼؤؾ اهيبل اهكبفٕ
210 002 000 020 460 ٌخٖسج اهكبفٖج اهؿٌّٖج
11 002 660 1110 17604 كؼّل تٌنٖج يضغغث
200 200 200 200 200 كؼّل ؤعؼْ يضغغث
فؼنبء ذبتخًّ
1106 1210 1060 4126 4601 يّاؼغ غائيج
201 061 1401 1041 4101 اؿخذيبؼاح
اؿخذيبؼ عبؼر االؿخغالل
كٖيج يبيج هالؿخذيبؼ ()VTT
201 201 201 201 201 اُخالم
11 201 061 1401 17041 اكّل ذبتخج
17106 000 010 006 011 ؼاؾ اهيبل اهًبيل
STOCKاهيضؽٌّبح
اهضلّق
1010 1000 1400 1142 011 اهعؽٌٖج
خؿتٖلبح تٌنٖج
000- 000- 026- 460- 11 اضخٖبسبح ؼاؾ اهيبل اهًبيل
200 012 040 000 600 كغؼث اهخيّٖل اهػاخٕ
عبؼر اكّل اهيٖؽاٌٖج
112
دراست تطبيقيت ىبْل اىفالحت اىتَْيت اىزيفيت BADR اىفصو اىثاىث
ٌخٖسج /
17000 17614 17000 17001 17402
ؤيّال عبكج
ؤيّال عبكج/
17100 17140 17110 17100 17100
يسيّو اهيٖؽاٌٖج
اهؿٌج اهذبهذج اهؿٌج اهؼاتًج اهؿٌج اهعبيؿج اهؿٌج اهذبٌٖج اهؿٌج األّهٓ
ؤيّال عبكج (ؼؤؾ اهيبل
400 404 440 410 411
اهكبفٕ)
17106 17210 17060 47126 47601 ؤيّال غائيج
11 201 061 17401 17041 اكّل ذبتخج
17106 000 010 006 011 ؼاؾ اهيبل اهًبيل
000- 000- 026- 460- 11 اضخٖبسبح ؼاؾ اهيبل
اهًبيل
210 002 000 020 460 اهٌخٖسج
849 804 825 777 699 C.A.Fنبكج اهخيّٖل
اهػاخٕ
17000 17010 17644 17020 17201 ؼكى األييبل
201 201 201 201 201 االُخالم
47010 1.280 47140 47000 47600 يسيّو اهيٖؽاٌٖج
113
دراست تطبيقيت ىبْل اىفالحت اىتَْيت اىزيفيت BADR اىفصو اىثاىث
جْػ٤ىح ِّ جٍٗصحثو جٍِػحشدٜر جٍِيدِر (ِٜزجْٜحز ،ظدٗل ػشحدحز جٍْسحثطٌَٜٕ ،ر ج٣شسصِحر)ٌِْْٜ ،ح
جٍخرٗض دحٍيرجءذ جٍسػََٜٜر جٍسحٍٜر:
دحؿسدحر رؤس جٍِحل جٍـحِل ن ٛجٍسػَٜل جٍِحٍ ٛظزء ِّ جِٟٗجل جٍدجثِر جٍس ٛسهٜع ؿّ جٟظٗل
جٍصحدسر ٗ ٜـرم ؤٜغح دٖحِص جِٝحّ ٗ ٜػشخ:
ٗ ٕذج جٍظدٗل ػشحخ رؤس جٍِحل جٍـحِل خ٤ل جٍشْٗجز جٍخِشر ِّ جٍِٜزجْٜر
اهؿٌج اهذبهذج اهؿٌج اهؼاتًج اهؿٌج اهعبيؿج اهؿٌج اهذبٌٖج اهؿٌج األّهٓ اهتٖبً
جْػ٤ىح ِّ جٍْسحثط جٍِسػظل ؿَٖٜح٤ْ ،ػؼ ؤّ رؤس ِحل جٍـحِل ن ٛسزجٜد ِشسِر دػٜش ِّ ()617
ن ٛجٍشْر ج ٍٟٙٗاٍ )065(ٙن ٛجٍشْر جٍصحْٜر اٍ ٙؤّ ٗظل ( )1165ن ٛجٍشْر جٍخحِشر ٗ ،دحٍسحٍ ٛنٖٛ
سػٗرجز جٜظحدٜر ؤٗ ذجز ِئضر جٜظحدٍَِ ٛئششر ٍسلػٜر جشسصِحرٕح.
ٕـٗ جٍـذ ٚسػسحض اٍ ٜٔجٍِئششر دظهر ػيٜيٜر ٍِٗجظٖر جػسٜحظحسٖح ِّ جٍشٍٜٗر ؿْد ِٗؿد جشسػيحىٖح،
ٗ ٌِّٜػشحدٔ ؿَ ٙجٍْػٗ جٍسحٍ:ٛ
114
دراست تطبيقيت ىبْل اىفالحت اىتَْيت اىزيفيت BADR اىفصو اىثاىث
ٗ ٕذج جٍظدٗل ػشحخ جػسٜحض رؤس جٍِحل جٍـحِل خ٤ل جٍشْٗجز جٍخِشر ِّ جٍِٜزجْٜر
اهؿٌج اهعبيؿج اهؿٌج اهؼاتًج اهؿٌج اهذبهذج اهؿٌج اهذبٌٖج اهؿٌج األّهٓ اهتٖبً
ْ٤ػؼ ِّ خ٤ل جٍْسحثط جٍِسػظل ؿَٖٜح ؤّ جػسٜحض رؤس جٍِحل جٍـحِل ن ٛسْحىط ِشسِر دػٜش نٛ
جٍشْر جٌ ٍٟٙٗحّ ٌِّٜدِـْ ٙجٍِئششر ن ٛػحٍر سٗجزّ ٗ دحٍسحٍٍ ٛد٘ جٍِئششر رؤس جٍِحل جٍـحِل ٌحم
ٍسِٜٗل جػسٜحظحسٖح ،ؤِح ن ٛجٍشْـر جٍصحْـٜر ددؤز ن ٛسْحىـط ٗظَز اٍ )652-( ٙصُ ( )665-ن ٛجٍشْـر
جٍصحٍصر صُ ( )666-ن ٛجٍشْر جٍرجدـر صُ ن ٛجٍشْر جٍخحِشر ( ،)606-دِـْ ٙؤّ ٍَِئششر نحثع ن ٛرؤس جٍِحل
جٍـحِل ٗ ذًٍ جٍِحل جٍـحِل ٗ ذًٍ سلػٜر ٌل جػسٜحظحسٖح.
ٕ ٛؿدحرذ ؿّ ْشدر سدِ ّٜد٘ جشسيٍٜ٤ر جٍِئششر ؿّ جٍلٜر ٗ سػشخ ٌِح :َٜٛ
اط ًحػ=
اهغًّٖ
ٗ ٕذج ظدٗل ػشحخ جٍيدرذ ؿَ ٙجٍسِٜٗل جٍذجس ٛخ٤ل جٍشْٗجز جٍخِشر ِّ جٍِٜزجْٜر
اهؿٌج اهعبيؿج اهؿٌج اهؼاتًج اهؿٌج اهذبهذج اهؿٌج اهذبٌٖج اهؿٌج األّهٓ اهتٖبً
اهلـغؼث يوـٓ
0720 0712 040 000 600
اهخيّٖـل اهػاخـٕ
ِّ خـ٤ل جٍظدٗل ْ٤ػؼ ؤّ جٍيدرذ ؿَ ٙجٍسِٜٗل جٍذ ٚن ٛسزجٜد ِشسِر دػٜش ٌحّ ن ٛجٍشْـر
ج )566 (ٍٟٙٗصُ جْسيل اٍ )000( ٙن ٛجٍشْر جٍصحْٜر صُ ( )266ن ٛجٍشْر جٍصحٍصر صُ ( 276ن ٛجٍشْر جٍرجدـر اٍٙ
ؤّ ٗظل اٍ )266( ٙن ٛجٍشْر جٍخحِشر ٗ دحٍسحٍِ ٕٗ ٛئضر جٜظحد ٛن ٛؿَِٜر جٍيرع
115
دراست تطبيقيت ىبْل اىفالحت اىتَْيت اىزيفيت BADR اىفصو اىثاىث
*ؼكـى األييـبل:
اهؿٌج اهعبيؿج اهؿٌج اهؼاتًج اهؿٌج اهذبهذج اهؿٌج اهذبٌٖج اهؿٌج األّهٓ اهتٖبً
ِّ خ٤ل جٍظدٗل ْ٤ػؼ ؤّ رىـُ جٟؿِحل ن ٛسزجٜد ِشسِر ػٜش ٌحّ ن ٛجٍشْر ج)1.6111( ٍٟٙٗ
صُ ن ٛجٍشْـر جٍصحْٜـر ( ٗ )1.666ن ٛجٍشْـر جٍصحٍصـر ( ٗ )1.566ن ٛجٍشْـر جٍرجدــر ( )1.076صـُ
نـ ٛجٍشْـر جٍخحِشـر (. )1.022
*اهٌؿة اهيبهٖج:
ٕ ٛجٍـ٤ىر د ّٜجٍيِٜس ّٜجٍِسسحٍٜس ّٜذجز ِـِْ ٙؾ جٌٍٖٜل ج٣شسل ٗ ٍٛ٤جٍِحٍٕ ٗ ٛذٓ جٍي ُٜسإخذ ِّ
جٍِٜزجْٜر ؤٗ ِّ ظدٗل ج٣شسل٤ل ؤٗ ِِْٖح ِـح ٍِدذ زِْٜر ِـْٜر.
ٗ ٕذج ظدٗل ػشحخ جٍْشخ جٍِحٍٜر ِّ خ٤ل جٍِٜزجْٜر ٗ ظدٗل ػشحدحز جٍْسحثط
اهؿٌج اهعبيؿج اهؿٌج اهؼاتًج اهؿٌج اهذبهذج اهؿٌج اهذبٌٖج اهؿٌج األّهٓ اهتٖبً
ٌؿتج يؼغّغٖج
17000 17614 17000 17001 17402
األكّل اهعبكج
ْ شدر ِردٗدٜر جٍْضحػ ن ٛسزجٜد ِشسِر ػٜش جْسيل ِّ ( )2.661ن ٛجٍشْر ج ٍٟٙٗصُ ( )2.002ن ٛجٍشْر
جٍصحْٜر صُ ( )2.021ن ٛجٍشْر جٍصحٍصر صُ ن )2.067( ٛن ٛجٍشْر جٍرجدـر صُ ( )2.012ن ٛجٍشْر جٍخحِشر
نٖ ٛسدِ ّٜح ٜيدِٔ رىُ جٟؿِحل ِّ ْسحثط.
ْ شدر ِردٗدٜر جِٟٗجل جٍخحظر ٕ ٛن ٛسزجٜد ِشسِر ػٜش جْسيَز ِّ ( )6.052ن ٛجٍشْر ج ٍٟٙٗصُ
( )6.376ن ٛجٍشْر جٍصحْٜر صُ ( )6.533ن ٛجٍشْر جٍصحٍصر صُ ( )6.460ن ٛجٍشْر جٍرجدـر اٍ ٙؤّ ٗظَز نٛ
( )6.531ن ٛجٍشْر جٍخحِشر نٖذج ٜـدر ؿّ ِْٗ جٍِئششر.
116
دراست تطبيقيت ىبْل اىفالحت اىتَْيت اىزيفيت BADR اىفصو اىثاىث
ْ شدر جِٟٗجل جٍخحظر ؤٜغح ٕ ٛن ٛسزجٜد ِشسِر ػٜش جْسيَز ِّ ( )2.257ن ٛجٍشْر ج ٍٟٙٗصُ
( )2.271ن ٛجٍشْر جٍصحْٜر صُ ( )2.623ن ٛجٍشْر جٍصحٍصر صُ ( )2.605صّ ( )2.636ن ٛجٍشْر جٍخحِشر .
ٗ ٕذج ٜـسدر ْضحػ سيدٜر ٗ ٚدحٍسحٍ ٛسـسدر ظٜدذ دحٍْشدر ٍَِئششر.
*اهٌخٖسج اهؿٌّٖج:
ِّ خ٤ل ٕذج جٍظدٗل ٌِّٜػشحخ جٍْسٜظر ِّ خ٤ل جٍِٜزجْٜر ٗ ظدٗل ػشحدحز جٍْسحثط خ٤ل
جٍشْٗجز جٍخِشر.
اهؿٌج اهعبيؿج اهؿٌج اهؼاتًج اهؿٌج اهذبهذج اهؿٌج اهذبٌٖج اهؿٌج األّهٓ اهتٖبً
ْ٤ػؼ ِّ خ٤ل جٍظدٗل ؤّ جٍْسٜظر ن ٛسزجٜد ِشسِر ػٜش جْسيَز ِّ ( )656ن ٛجٍشْر ج ٍٟٙٗاٍٙ
ؤّ ٗظَز ( )616ن ٛجٍشْر جٍخحِشر ٗ دحٍسحٍ ٛجٍِئششر سػيو ردغ خ٤ل جٍشْٗجز جٍخِس ٗ ٕٗ ِئضر
جٜظحدٍٖ ٛح.
*يئفؼ اهعؽٌٖج:
سـسدر ِظِٗؿر ِّ جِٗ٣جل جٍس ٛدػٗزذ جٍِئششر ٍِدذ دٗرذ جشسلٍٜ٤ر ٕٗ ٛسِصل ظحن ٛجٍي ُٜجٍظحٕزذ ٌِّٜٗ
ػشحدٖح ٌِح: َٜٛ
ِّٗ خ٤ل ٕذج جٍظدٗل ٌِّٜػشحخ ِئضر ج ٍػزْٜر خ٤ل جٍِٜزجْٜر ٗظدٗل ػشحدحز جٍْسحثط خ٤ل جٍشْٗجز
جٍخِشر.
ْ٤ػؼ ِّ خ٤ل جٍظدٗل جّ جٍخزْٜر ِٗظدر خ٤ل جٍشْٗجز جٍخِشر ٗ ،دحٍسحٍ ٌّٜٗ ٛرجس جٍِحل جٍـحِل جٌدر
ِّ جػسٜحظحسٔ ٗنٕ ٛذٓ جٍػحٍر ٍَِ ٌِّٜئششر جديحء ظزء ِّ جِٗجٍٖح ٍسلػٜر دـع جٍسزجِحسٖح جٗ سٗؼٜم ٕذٓ
جِٗ٣جل نِ ٛضحرٜؾ جخر٘.
117
دراست تطبيقيت ىبْل اىفالحت اىتَْيت اىزيفيت BADR اىفصو اىثاىث
_ جْسْٖٜح ن ٛؤخر جٍِػحم ِّٗ ،خ٤ل جٍدرجشر جٍِحٍٜر جٍس ٛد ّٜؤٜدْٜح اٍٗ ٙغؾ ىرجءذ ِهظَر
ٍِظِل جٍِئضرجز جٍِحٍٜر جٍِِٖر جٍس ٛسـسِدٕح جٌٍٗحٍر ( )656ن ٛسضخٜط جٍٗغـٜر جٍِحٍٜر ٍِئششر ِحٍٜر
جٍيرع .
ِّٗ خ٤ل ٕذٓ جٍـَِٜر ٌِّٜسيدٜر ؤِٕٜر جٍسػَٜل جٍِحٌٍ ٛـَِٜر ظٕٗرٜر ٗؤدجذ ِِٖر ظدج ن ٛؿَِٜر
جسخحذ ىرجر ِْغ جٍيرع ِّ ؿدِٔ.
_ جْٔ ِّ جٍُِٖ ظدج ج١ضحرذ اٍ ٙؤّ جٍغِحّ جٍػيٜيٍِْ ٛغ ؤٍٗ ٙىرع ٌحّ ٜددؤ ِّ ؿَِٜر جٍسضخٜط
جٍظٜد ٍَٗغـٜر جٍِحٍٜر ٍَِئششر جٍس ِّ ٛخٍٖ٤ح ٜسُ جٍٗظٗل اٍ ٙجٍِـرنر ِـرنر ِد٘ ٕذٓ جٍِردٗدٜر
جٍِضرٗؽ جٍِيدُ ٍَسِٜٗلٌٗ ،ذج جٍِشسٗ٘ جٍِحٍ ٛجٍذ ٚسٌّٗ ؿَ ٜٔجٍِئششر ػحٍدر جٍيرع ٗجٍذٜ ٚػٗل ٍٖح
اٌِحْٜر ِٗجظٖر جٟخػحر جٍدجخَٜر ٗجٍخحرظٜر ؤٜح ٌحّ ْٗؿٖح .
_ ٍيد شِغ ٍْح ج٣ػ٤ؽ ؿَ ٙجٍِئضرجز جٍِحٍٜر ن ٛجٍػحٍر جٍس ٌِّٜ ٛدرجشسٖح ِّ جشسخ٤ط ْسحثط
ؿدٜدذ سضٜد اٌٍِ ٙحْر ٗؤِٕٜر جٍسػَٜل جٍِحٌٍ ٛإدجذ رٜحغر ٗؿَِٜر ن ٛجٍسشٜٜر جٍدٌٍْ ٛـَِٜحز جٍسِٜٗل .
_ اّ سشظٜل ىِٗ ُٜظدر ٍرؤس جٍِحل جٍـحِل ٜ ،ـْ ٛاٌِحْٜر سلػٜر جِٟٗجل جٍدجثِر ٍظحنٛ
ج٣شسصِحرجز ،نسشظٜل ىِ ُٜحٍٜر نٕ ٛذج جٍِئضر ٜشحؿد جٌٍٗحٍر ن ٛسشظٜل ٗظٗد خػر ِّ خ٤ل ج٣خس٣٤ز
جٍسٗجزّ جٍِحٍ ٛن ٛجٍِٜزجْٜر جٍِحٍٜر .
ٌِح اّ سشظٜل ىِ ُٜـسدرذ ٍَيدرذ جٍسِٜٗل جٍذجسٜ ،ٛضٜر اٍ ٙجٍيدرذ جٍِئششر ػحٍدر جٍيرع ؿَٙ
ج٣ػسهحؼ دِشسٗ٘ ِـ ِّ ّٜجٍسِٜٗل جٍِحٍٜ ٛشِغ ٍٖح دِٗجظٖر ِضحٌل سيَدحز جٍشٗو ِصٗ ٤كٜرٕح ِّ
جٟخػحر جٍدجخَٜر ٗجٍخحرظٜر.
_ اغحنر ٌٍل ٕذج سظسٖد جٌٍٗحٍر ( )656ن ٛجٍسرٌٜز ؿَ ٙجٍِئضرجز جٍِحٍٜر جٟخر٘ ٌحػسٜحظحز رؤس
جٍِحل جٍـحِل ٗسػَٜل جٍْشخ جٍِحٍٜر ٌٗذج ؤرىحُ جٟؿِحل جٍِشظَر خ٤ل جٍدٗرجز جٍِػحشدر ٍَْضحػ جٍِِحرس.
_ سسظَ ٙؤِٕٜر جٍسػَٜل جٍِحٌٍ ٛإدجذ سشٜٜر سؼٖر ؤٜغح ن ٌّٗ ٛجٍسػَٜل جٍِحٍٜ ٛشحُٕ ن ٛسػدٜد ػدٜـر
جٍغِحْحز جٍسٜ ٛسُ نرغٖح ِّ ػرم جٌٍٗحٍر ( جٍدًْ جٍسظحر ) ٚؿَ ٙػحٍخ جٍيرع ِِ ،ح ٜشِغ دحػسٗجء
ٌحنر ؤْٗجؽ جٍخػر دِح نٖٜح خػر ؿدُ جٍسشدٜد جٍذٜ ٚـسدر جٍخػر جٌٟصر سٌررج ٗرٗجظح .
_ ٗاذج ٌحْز سيْٜحز ِْغ جٍيرٗع سخسَم ِّ ػدٜـر ىرع ٟخر نحّ ٌل جٍيرٗع ْسـرع ٍـ.
ؤْٗجؽ جٍخػر دِح نٖٜح خػر ؿدُ جٍسشدٜد جٍذٜ ٚـسدر جٍخػر جٌٟصر سٌرجرج ٗرٗجظح .
118
دراست تطبيقيت ىبْل اىفالحت اىتَْيت اىزيفيت BADR اىفصو اىثاىث
_ ٗ اذج ٌحْز سيْٜحز ِْغ جٍيرٗع سخسَم ِّ ػدٜـر ىرع ٟخر نحّ ٌل جٍيرٗع جٍِِْٗػر سضسرً
نٌْٖٗ ٛح سـسِد ظِٜـح ؿَ ٙجٍسػَٜل جٍِحٍ.ٛ
_ ؤخٜرج شِػز ٍْح جٍدرجشر جٍسػدٜيٜر ن ٛجٌٍٗحٍر " "656دِـرنر ِد٘ ػحظر جٍِئششحز اٍ ٙجٍسِٜٗل،
ِِح ٜٗصو دجثِح غرٗرذ جؿسِحد جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛن ٛجٍـَِٜحز ِْغ جٍيرٗع ٌخػٗذ ٌِّٜ ٣سظحٗزٕح.
119
دراست تطبيقيت ىبْل اىفالحت اىتَْيت اىزيفيت BADR اىفصو اىثاىث
عالكــج:
جْػ٤ىح ِّ درجشسْح ٍٖذج جٍهظل ْشسْسط ؤّ ىرجر ِْغ جٍيرع ِّ ػرم دًْ جٍه٤ػر ٗجٍسِْٜر جٍرٜهٜر
نبِْح ٜسُ ؿّ ػرٜو سشَٜػ جٍغٗء ؿَ ٙجٌٍصٜر ِّ جٍـْحظر دظهر ظٜدذ دلٜر جٍػظٗل ؿَ ٙجٍيرجر شَُٜ
جٍْسحثط
ٗجّ ؤَِ ٚم ىرع ْٜدل ٛؤّ ٜػسٗ ٚؿَ ٙجٍـْحظر ِّ جظل درجشر دضٌل ٌحِل ِْٖحٗ (..صحثو
ِػحشدر ٗظدجٗل ِحٍٜر ِٜٗزجْٜحز سيدٜرٜر . )....
ٌِح ؤّ جٍسػَٜل جٍِحٍ ٕٗ ٛجٟدجذ جٍظٕٗرٜر ن ٛؿَِٜر جسخحذ ىرجر ِْغ جٍيرع ِّ ػرم جٍدًْ.
ٗسـسدر جٍغِحْحز جٍِيدِر ٕ ِّ ٛاظرجءجز جٍِسخذذ ِّ ػرم جٍدًْ ِّ جظل غِحّ جٍيرع ٗدحٍسحٍٛ
نٖٗ جٍذٜ ٚخسحر جٍغِحْحز جٍسْٜ ٛدل ٛؿَ ٙجٍزدّٗ جٍ٣سزجُ دٖح .
ؤخٜرج ٌِْْٜح جٍيٗل ؿْظر ؤٗ خػر ؿدُ جٍسشدٜد ٕٗ جٍذٜ ٚسخٗم ِْٔ جٍدًْ ٌْٗٔ ؿْظر ِرّ ٜٗسخذ
ؿدذ ؤضٌحل ٗظٗر ٗنٕ ٛذج جٍظدد سظسٖد ٌٗحٍر " "656ؿَِ ٙػحردر ٕذج جٍـْظر دٌل جٟشحٍٜخ جٌٍِِْر ذًٍ
ِّ خ٤ل ىرغٖح ٍَغِحْحز جٍِسِحضٜر ِؾ ٕذج جٍخػر .
ِح جظل غِحّ شٜر ظٜد ٍَيرع دح١غحنر اٍِ ٙسحدـر ِشسِرذ ٍـَِٜحز جٍسشدٜد جٍدٗرٜر جٍِػددذ ٗجٍِضرٗػر.
120
ٜـد جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛذجز ؤِٕٜر دحٍلر ٍد٘ جٍدًْٗ جٍسظحرٜر ٗؤدجذ ظٕٗرٜر ن ٛجسخحذ ىرجر ِْغ جٍيرع،
ٗسػدٜئ دضٌل ٜػيو جٕٟدجم ٗ ج٣شسرجسظٜحز جٍِشػرذ ٗ ،ذًٍ دسػيٜو ِـدل جٍِر دٗدٜر ظٜد ٍَِضرٗؽ .
اذّ جٍدًْ ٜشسـِل جٍسػَٜل جٍِحٌٍٗ ٛشَٜر سْدئٜر ؤٍٜٗر ٍسِٜٗل ِضرٗؽ ِـٗ ّٜدحٍسحٍ ٛنٖٗ خػٗذ
سِٖٜدٜر ٗغرٗرٜر ٍسخػٜػ جٍِحٍ ٛجٍشَ. ُٜ
ٌِٗح شدو ٗرؤْٜح نحّ جٍسػَٜل جٍِحٍٜ ٛـسِد ؿَ ٙجٍِٜزجْٜر جٍِحٍٜر جٍِسػظل ؿَٖٜح دـد جٍيٜحُ دظَِر ِْح
جٍسـد٤ٜز ؿَ ٙجٍِٜزجْٜر جٍِػحشدٜر ،صُ ىِْح دِيحرْسٖح ِؾ جٍْؼحُ جٍسحٍ ٛجٍظدٜد دح١غحنر جٍ ٙظدٗل ػشحدحز
جٍْسحثط .
ٌِح ىِْح ددرجشر ؤُٕ ِئضرج ز جٍسٗجزّ جٍِحٍ ٛدح١غحنر اٍ ٙظدٗل جٍسِٜٗل ػٜش سػرىْح اٍ ٙسػَٜل
جٍِٜزجْٜر دٗجشػر رؤس جٍِحل جٍـحِل ،جػسٜحظحز رؤس جٍِحل جٍـحِل ٗجٍخزْٜر دح١غحنر اٍ ٙجٍْشخ جٍِحٍٜر .
ٌٍٜٗ ٛسشٍَْ ٙدًْ جشسخدجُ جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛدضٌل ظٜد ٗشَ ُٜنِْ ٛغ جٍيرٗع ٗذًٍ دبدرجز ؤِٕٜر
جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛنِٜح :َٜٛ
جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛظٕٗر جٍِئششر ن ٛرؤس ؤٕدجنٖح ٗاؿدجد جٍخػػ جٍشْٜٗر ٍِزجٍٗر ْضحػٖح . -
جٌسضحم جٍيرع ج٣شسصِحرٜر جٍظدٜدذ -
ِـرنر ْيحػ جٍيٗذ ٗجٍغـم ٍَِئششر . -
ِد٘ ىدرذ جٍِئششر ؿَ ٙج٣ىسرجع ٗجٍٗنحء ددْٖٜٗح . -
ؤُى اهٌخبئز اهيخّكل اهِٖب :
ِّ خ٤ل ٕذٓ جٍدرجشر سٗظَْح اٍ ٙؿدذ ْسحثط نِٜح ٜخط جٍظحْخ جٍْؼر. ٚ -
ج٣شسهحدذ ِّ سيْٜحز جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛخحظر ؿَ ٙجٍِئششر ػحٍدر جٍيرع -
جٍِئششر ددّٗ جٍسػَٜل جٍِحٍ ٛجٍشَ ٌِّٜ ٣ ُٜؤّ سظل اٍ ٙسػيٜو جٍسٗجزّ جٍِحٍٍ ٛـْحظرٕح -
ٗدحٍسحٍ ٛؿدُ جٍسػٌُ نْ ٛضحػٖح.
سٗظَْح ِّ خ٤ل جٍِهُٖٗ جٍـِٜو ٍَسػَٜل جٍِحٍ ٛاٌٍٜ ٙهٜر جٍسػٌُ ٗجٍسٗظل اٍ ٙؤٕدجنٔ -
جٍِشػرذ.
ؤِح جٍظ حْخ جٍسػدٜي ٛنِّ خ٤ل درجشسْح ٗسػََْٜح ٍَِْٖط جٍِسدؾ ن ٛجٍسػَٜل جٍِحٍ ٛن ٛجٍدًْٗ جٍسظحرٜر
ٗدـد جٍسردط جٍذ ٚىِْح دٔ ػٗل درجشر ػحٍر ىرع جٍِئششر سٌِْح ِّ سػَٜل جٍيٗجثُ جٍِحٍٜر ٌِح سـرنْح ؿَٙ
ػرم جٍسشٜٜر ٗجٍسْؼ ُٜسٗظَْح اٍ ٙدـع جٍْسحثط جٍسحٍٜر ٕٗ: ٛ
-جٍسػَٜل دٗجشػر ِئضرجز جٍسٗجزّ جٍِحٍ ٛخ٤ل جٍشْٗجز جٍخِشر جٍِدرٗشر .
-ؤِح جٍسػَٜل دٗجشػر جٍْشخ جٍِحٍٜر نٖ ٛن ٛسزجٜد ِشسِر ٗذجز ػحدؾ جٜظحدِِ ٛح ظـل
جٍِئششر ػحٍدر جٍيرع سسِسؾ دحشسيٍٜ٤ر ِحٍٜر ٌدٜرذ جسظحٓ دجْٖٜٜح .
-جٍِئششر ٍٖح ىدرذ ؿحٍٜر ؿَ ٙسشدٜد دْٖٜٗح ٕٗذج ِح ٜشِغ ٍٖح دحٍػظٗل ؿَ ٙجٍيرع نٛ
ٗىز جٍػحظر.
رىُ ؤؿِحل جٍِئششر ن ٛسزجٜد ِشسِر . -
االكخؼاضبح ّاهخّكٖبح:
ِّ د ّٜج٣ىسرجػحز ؤّ جٍدًْ ٜظخ ؤّ ٜغؾ ؤِٕٜر دحٍلر ٍَسػَٜل جٍِحٌٍ ٛذًٍ ؤٜغح دحٍْشدر
ٍَِئششر ِّ جظل ِـرنر جٍٗغـٜر جٍِحٍٜر ددىر ٗدظهر ِشسِرذ ِّ جظل جٌسضحم ِرجّٕ جٍيٗذ ٗجٍغـم
ٍَِئششر ِّ جظل جسخحذ ىرجر ِْغ جٍيرع دظهر شَِٜر.
.0ؽينّن اضيغ "،ؤُيٖج اهخضوٖل اهيبهٕ فٕ اهيئؿؿج ،يػنؼث خعؼر هٌٖل فِبغث اهٖؿبٌؾ يبهٖج –
تّيؼغاؾ .4110-
.0فّٖج غهٖوج " ،غّؼ اهخضوٖل اهيبهٕ فٕ اهيئؿؿج" -يػنؼث خعؼر هٌٖل فِبغث هٖؿبٌؾ يبهٖج –
تّيؼغاؾ.4110-
.11فٖظ ؿًٖغث " ،غّؼ اهتٌّم فٕ خيّٖل اهخٌيٖج االكخكبغٖج" –يػنؼث خعؼر هٌٖل فِبغث هٖؿبٌؾ فٕ
اهًوّى االكخكبغٖج-حٌ-لّغ يبهٖج ّتٌّم-اهتّٖؼث .2111،2119-
.11فوتٕ ُٖفبء" ،غّؼ اهخضوٖل اهيبهٕ فٕ اخعبػ كؼاؼ" يػنؼث خعؼر هٌٖل فِبغث هٖؿبٌؾ يبهٖج-غفًج
سّاً -2114سبيًج تّيؼغاؾ.
.12كفبش ؿِٖبى " ،اهخضوٖل اهيبهٕ ّ ؤُيٖج خضوٖل اهيئفؼاح اهيبهٖج هويئؿؿج" -يػنؼث هٌٖل فِبغث
هٖؿبٌؾ يوّى اكخكبغٖج – فؼو يبهٖج ّ تٌّم -اهيؼنؽ اهسبيًٕ –اهتّٖؼث .2119،2118
.13يتؾ ٌبغٖج ،ضيالً ٖيٌٖج "،اسؼاءاح يٌص اهلؼّل ّ نٖفٖج اهؼكبتج يوِٖب"-يػنؼث خعؼر هٌٖل
فِبغث اهغؼاؿبح اهخنتٖلٖج فٕ اهخسبؼث اهغّهٖج -سبيًج اضيغ تّكؼث –تّيؼغاؾ.2114،2113-
.14يتغغّ نؼٖيج ،كبٖح نؼٖيج " ،اهخضوٖل اهيبهٕ نإغاث هخؿٖٖؼ ّ اخسبٍ اهلؼاؼ -يػنؼث خعؼر هٌٖل
فِبغث اهغؼاؿبح اهخنتٖلٖج اهسبيًٖج –سبيًج اهخنًّٖ اهيخّاكل –اهتّٖؼث*.2112،2111
.15كنبف نؼٖيج " ،اهخضوٖل اهيبهٕ ّ غّؼٍ فٕ خلٖٖى ؤغاء اهيئؿؿج االكخكبغٖج" –يػنؼث خعؼر هٌٖل
فِبغث هٖؿبٌؾ –فؼو يبهٖج ّ تٌّم -اهيؼنؽ اهسبيًٕ اهتّٖؼث .2119،2118-
.16كؼغث كبغق ّ آعؼًّ "،يػنؼث اهخضوٖل اهيبهٕ فٕ اهيئؿؿج" هٌٖل فِبغث هٖؿبٌؾ نوٖج اهًوّى
االكخكبغٖج ّ يوّى اهخؿٖٖؼ – سبيًج كؿٌنٌٖج .2115،2114-
.17كبؿج اهؽُؼث ،غؼّٖـ ُغْ " ،اهلؼّل اهتٌنٖج ّؽ يعبنؼُب" -يػنؼث خعؼر هٌٖل فِبغث هٖؿبٌؾ
–فؼو يبهٖج –غفًج سّخً -2113سبيًج تّيؼغاؾ.
.18كبغى اهٖبؾ ّ آعؼًّ " ،خفعٖكٕ هّمًٖج اهيبهٖج هويئؿؿج" -يػنؼث خعؼر هٌٖل فِبغث هٖؿبٌؾ –
سبيًج تّيؼغاؾ.2114-
.19هًؼاؽٔ ضؿٖتج ،يبيبـ ضؿٌج "،يعبنؼ اهلؼّل اهتٌنٖج ّّؿبئل اهضغ يٌِب"-يػنؼث خعؼر هٌٖل
فِبغث هٖؿبٌؾ هالكخكبغ-فؼو يبهٖج ّ تٌّم –اهيؼنؽ اهسبيًٕ اهتّٖؼث.2119،2118-
.21هًؼٖتٕ ييؼُ ،بل يتغ اهوـَ ٖبؿًٖ " ،اهلؼّل اهتٌنٖج ّ اسؼاءاح يٌِب فٕ اهسؽائؼ" -يػنؼث
خعؼر هٌٖل فِبغث هٖؿبٌؾ فٕ اهًوّى االكخكبغٖج ،فؼو ٌلّغ يبهٖج ّ تٌّم –اهيؼنؽ اهسبيًٕ اهتّٖؼث-
.2119،2118
.21يضيغ فؼٖف اٖيبً " ،غّؼ اهتٌّم اهخسبؼٖج فٕ خيًّٖ اهيئؿؿبح االكخكبغٖج"-يػنؼث خعؼر هٌٖل
فِبغث هٖؿبٌؾ فٕ اهًوّى االكخكبغٖج-فؼو ٌلّغ يبهٖج ّ تٌّم -اهيؼنؽ اهسبيًٕ اهتّٖؼث-
.2119،2118
.22ككبؼٔ كتؼٌٖج" ،خؿٖٖؼ يعبنؼ اهلؼّل اهتٌنٖج "-يػنؼث هٌٖل فِبغث هٖؿبٌؾ -اهخكفٖج فٕ
اهخسبؼث اهغّهٖج –سبيًج اضيغ تّكؼث -تّيؼغاؾ.2114-
ٌّ.40ال تغؼ اهغًٖ ،ؼئّف يتغ اهلل " ،اهلؼّل اهتٌنٖج " – يػنؼث خعؼر هٌٖل فِبغث هٖؿبٌؾ فٕ
اهًوّى االكخكبغٖج ّيوّى اهخؿٖٖؼ – فؼو يبهٖج - ،سبيًج اهسؽائؼ .4110-
ٌ.24ؽاو فمٖل ،ؼٖبل اؿيبيٖل "،غّؼ اهخضوٖل اهيبهٕ فٕ اتؼاؽ اهيؼنؽ اهيبهٕ فٕ اتؼاؽ اهيؼنؽ اهيبهٕ
ّاإلئخيبً هويئؿؿج "-يػنؼث هٌٖل فِبغث هٖؿبٌؾ – سبيًج اهسؽائؼ .2111 ،2111-
ُ.25الل نٌِٖج "،اسؼاءاح يٌص اهلؼّل يً نؼف اهتٌّم اهخسبؼٖج " – يػنؼث خعؼر هٌٖل فِبغث
هٖؿبٌؾ فٕ اهًوّى االكخكبغٖج – فؼو يبهٖج ّتٌّم – اهيؼنؽ اهسبيًٕ – اهتّٖؼث .2119،2118-