Η ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ

ΕΘΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑΣ
ΚΑΙ ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ
«ΣΥΝΕΧΕΙΑΣ» ΤΟΥ
ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ

ΕΛΛ 111 – 3η Διατμηματική Τηλεσυνάντηση

 Μεθοδολογία
 «Κάθε εποχή επιχειρεί να ερμηνεύσει το παρελθόν ανάλογα με
τις δικές της κρατούσες προκαταλήψεις και ανησυχίες» (Marwick
1985: 45).
 Μεθοδολογικά εργαλεία ιστορικής επιστήμης: α) πρωτογενείς
πηγές, β) δευτερογενείς πηγές .
 Προσπάθεια ερμηνείας/νοηματοδότησης με βάση την αυστηρή
τεκμηρίωση πάνω στις πηγές.
 Η επιλογή του ιστορικού γεγονότος εξαρτάται από τις επιλογές
των ιστορικών, οι οποίοι αναγκαστικά επηρεάζονται από το
περιβάλλον τους. Κάθε εποχή θέτει διαφορετικά ιστορικά
ερωτήματα.
 Οι προκαταλήψεις, οι ιδεολογικές χρήσεις , οι παγιωμένες και
άκαμπτες αντιλήψεις μπορούν να επηρεάσουν την οπτική του
ιστορικού, γι’ αυτό πρέπει ο ίδιος να βρίσκεται διαρκώς σε έναν
αναστοχασμό αναφορικά με το έργο του.
Ο προσδιορισμός της εθνικής ταυτότητας:
η αρχαιοελληνική καταγωγή

 Αρχαιοελληνική
καταγωγή των Ελλήνων

 Κλασική αρχαιότητα:
κοινή γλώσσα και κοινή
καταγωγή

 Βυζάντιο:
«σκοταδισμός» και
«θεοκρατία»
Jakob Philipp Fallmerayer
1790-1861
Η συγκρότηση του ελληνικού έθνους

 Ιδιαιτερότητα

 Μοναδικότητα

 Με όρους πολιτισμικούς

 Ιστορική «συνέχεια»
Μεγάλη Ιδέα (Συνθήκη Σεβρών – 1920)
Σπυρίδων Ζαμπέλιος
1815-1881
Το έργο του Ζαμπέλιου
Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος
1815-1891
 Ιστορία του ελληνικού έθνους

 Τρίσημο σχήμα:
 Αρχαία Ελλάδα
 Βυζάντιο
 Νεότερη/σύγχρονη Ελλάδα

1. Γλώσσα

2. Θρησκεία

3. Κοινή Καταγωγή
Ιστορία του ελληνικού έθνους (Εκδοτική
Αθηνών)
Κ.Θ. Δημαράς (1904-1992)

 Κ.Θ. Δημαράς,
Ελληνικός
ρωμαντισμός,
Αθήνα: Ερμής,
1982
Ιστοριογραφία και το ζήτημα της εθνικής
κοινότητας
 Κωνσταντίνος
Τσουκαλάς, Εξάρτηση
και αναπαραγωγή. Ο
κοινωνικός ρόλος των
εκπαιδευτικών
μηχανισμών στην
Ελλάδα (1830-1922),
μτφρ. Ιωάννα
Πετροπούλου, Αθήνα:
Θεμέλιο, 1975
Ιστοριογραφία και το ζήτημα της
εθνικής κοινότητας

Γιάννης Κολιόπουλος,
Οι ληστές. Η Κεντρική
Ελλάδα στα μέσα του
19ου αιώνα, Αθήνα:
Ερμής, 1979
 Το πρόβλημα της «συνέχειας» του
ελληνικού έθνους
 Αυτονόμηση Νεοελληνικών Σπουδών από τις
Βυζαντινές

1) Ελληνικός εθνικισμός: Ευρωπαϊκός Διαφωτισμός,

Γαλλική Επανάσταση, εθνικισμός

2) Ορθόδοξο Μιλλέτ (Έλληνες) μέσα στην

Οθωμανική Αυτοκρατορία.
 Το πρόβλημα της «συνέχειας» του
ελληνικού έθνους

 Επίδραση μεταμοντερνισμού: πολιτισμική ιστορία

και έμφαση στην «κατασκευή» της γνώσης από το
υποκείμενο

 Το ελληνικό έθνος ως κατασκευή της

νεοτερικότητας