ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ

ΤΑΞΗ Β΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΡΑΨΩΔΙΑ Γ (στ.121-244) ΤΕΙΧΟΣΚΟΠΙΑ

ΓΕΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ:

 Να έρθουν οι μαθητές σε ελεύθερη και

δημιουργική επαφή με έργα της αρχαίας,
νεοελληνικής λογοτεχνίας, να τα ερμηνεύσουν και
να νιώσουν αισθητική απόλαυση
 Να δημιουργηθούν στους μαθητές κίνητρα για
προσωπική έκφραση.
 Να προσεγγίσουν οι μαθητές βιωματικά και
συναισθηματικά τα κείμενα
 Να παράγουν οι μαθητές γραπτό κείμενο σε
συγκεκριμένο επικοινωνιακό πλαίσιο.
 Να καλλιεργηθεί η φαντασία και η κριτική
ικανότητα των μαθητών

ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Με τη διδασκαλία του σεναρίου επιδιώκεται οι μαθητές :

o Να αντιληφθούν ότι η Ελένη υπήρξε μια

αντιφατική μορφή στην αρχαία ελληνική
λογοτεχνία.
o Να γνωρίσουν τους σημαντικότερους ήρωες των
Αχαιών μέσα από την παρουσίαση της Ελένης
 Να συγκρίνουν κείμενα της αρχαίας και σύγχρονης
Ελληνικής λογοτεχνίας ως προς τον τρόπο που
παρουσιάζεται η Ελένη.
ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ:

-ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ

-ΚΑΤΕΥΘΥΝΟΜΕΝΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ

-ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ

ΕΠΟΠΤΙΚΑ ΜΕΣΑ:

-Φωτοτυπίες

-Πίνακας

ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

1)Αφόρμηση: Με βάση το υλικό (που δίνεται φωτοτυπημένο στα

παιδιά) γίνεται η σύνδεση με τα προηγούμενα (χρόνος, τόπος,
πρωταγωνιστές της σκηνής). Προβάλλονται και κάποιες εικόνες της
Ελένης από διάφορουςπίνακες ζωγραφικής .

2)Παρουσίαση του θέµατος της εξεταζόµενης ενότητας

Γίνεται ανάγνωση του αποσπάσµατος από τον καθηγητή ή από

κάποιο µαθητή (εφόσον ο δεύτερος έχει την ικανότητα να αποδίδει το
κείµενο µε τις απαραίτητες παύσεις και τις συναισθηµατικές
µεταπτώσεις). Ακολουθεί ολιγόλεπτη σιωπηρή µε λέτη του κειµένου
καθώς και των σηµειώσεων του βιβλίου. Αποδίδεται συνοπτικά το
νόηµα µε υποβοηθητικές ερωτήσεις από το διδάσκοντα. Καθορίζεται
το θέµα ή τα θέματα.
ΚΥΡΙΑ ΘΕΜΑΤΑ
1)Γνωριμία με την Ελένη, την πρωταρχική αιτία του πολέμου
2)Η Ελένη και ο Πρίαμος πάνω στα τρωικά τείχη
3)Ας δούμε το πεδίο της μάχης ψηλά από τα τείχη της Τροίας

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ
Τόσο η μονομαχία Πάρη-Μενέλαου, όσο και η τειχοσκοπία δεν
ανήκουν στην παράδοση του τρωικού μύθου -είναι σκηνές που ο
ποιητής πλάθει βασισμένος σε παραδοσιακές σκηνές,για να
εξυπηρετήσει τους ποιητικούς του στόχους.Αυτό είναι χαρακτηριστικό
ενός ελεύθερου δημιουργού.

Με τη μονομαχία Πάρη- Μενέλαου με έπαθλο την Ελένη,με την

τειχοσκοπία και την παρουσίαση σημαντικών ηρώων ,ο ποιητής
καταφέρνει να υποβάλει την εντύπωση πως ο πόλεμος μόλις τώρα
αρχίζει.Επίσης ,με την παρατήρηση του στρατοπέδου από τα
τείχη(τειχοσκοπία), ο ποιητής απομακρύνει τον ακροατή από τα αχαικό
στρατόπεδο και του προσφέρει μια εποπτική εικόνα ολόκληρου του
τρωικού πεδίου όπου διεξάγονται οι μάχες.

Ολη η ραψωδία Γ αποτελεί επιβράδυνση:η μονομαχία καθυστερεί

και απειλεί με οριστική ματαίωση τη σύγκρουση των δύο αντίπαλων
στρατών,ενώ η τειχοσκοπία καθυστερεί τη μονομαχία.Με την
επιβράδυνση αυτή, ο ποιητής πετυχαίνει:να εντείνει την αγωνία και το
ενδιαφέρον,όπως και να δώσει σημαντικές πληροφορίες για τα
πρόσωπα, για το εσωτερικό της πολιορκημένης Τροίας και για
διαπραγματεύσεις πριν την έναρξη του πολέμου.

Επιβράδυνση έχουμε και στους στ.184-190(αφήγηση Πριάμου).

Στους στ.243-244,έχουμε επική ειρωνεία.

Η περιγραφή του υφαντού της Ελένης αποτελεί ένα είδος

<<έκφρασης >>, δηλ. περιγραφής ενός εικαστικού έργου.

Στους στ.154-160, φανερώνεται η περιγραφική ικανότητα του

Ομήρου, ο οποίος , χωρίς να περιγράψει άμεσα την ομορφιά της Ελένης
, πετυχαίνει να μας κάνει να συλλάβουμε την ασύγκριτη ομορφιά της.

Επίσης, συναντάμε παρομοιώσεις στους στ.152-153,158,197-

198,219,222 και 230.

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1) Διαβάστε το ποίημα του Γ. Ρίτσου στη σελίδα 53 του βιβλίου της

Ιλιάδας. Να επισημάνετε διαφορές ανάμεσα στην Ελένη της Ιλιάδας και
στην Ελένη του Γ. Ρίτσου. Να γράψετε ένα κείμενο για την Ελένη του Γ.
Ρίτσου.
2)Στη μηχανή αναζήτησης http://www.google.gr/ να βρείτε μια εικόνα
της Ελένης. 3)Στη συνέχεια να δημιουργήσετε ένα λογισμικό
παρουσίασης(Power point) με τέσσερις διαφάνειες. Στην πρώτη
διαφάνεια να εισαγάγετε την εικόνα που βρήκατε, στη δεύτερη
διαφάνεια να παρουσιάσετε την προσωπικότητα της Ελένης στην Ιλιάδα
, στην τρίτη διαφάνεια γράψτε κάποιους στίχους από το ποίημα
«Ελένη» του Γ. Ρίτσου και στην τέταρτη διαφάνεια να παρουσιάσετε την
προσωπικότητα της «Ελένης» του Γ. Ρίτσου.
4)Στο Youtube βρείτε το τραγούδι «Για την Ελένη» του Μ. Χατζηδάκι και

σημειώστε τους στίχους. Πώς παρουσιάζεται η μορφή της Ελένης ?

<< Η Ελένη και οι αναμνήσεις της>>
Το παρακάτω απόσπασμα από το ποίημα «Ελένη» του Γιάννη Ρίτσου
παρουσιάζει την ηρωίδα να θυμάται έπειτα από χρόνια εκείνη την ημέρα
πάνω στα τείχη της Τροίας, όταν στο πεδίο της μάχης ο Μενέλαος
ετοιμαζόταν να αντιμετωπίσει τον Πάρη σε μονομαχία:

 
«Όχι πως δε θυμάμαι πια, — θυμάμαι ακόμα· μονάχα που οι αναμνήσεις
δεν είναι πια συγκινημένες, δε μας συγκινούν — απρόσωπες, γαλήνιες,
καθαρές ως τις πιο ματωμένες γωνιές τους. Μόνο μία
κρατάει ακόμη έναν αγέρα γύρω της, ανασαίνει.
Κείνο το δείλι, τριγυρισμένη απ' τις ατελείωτες κραυγές των
πληγωμένων,
απ' τις ψιθυριστές κατάρες των γερόντων και το θαυμασμό τους, μέσα
στη μυρωδιά ενός γενικού θανάτου που, στιγμές στιγμές, λαμπύριζε
πάνω σε μιαν ασπίδα ή στην αιχμή ενός δόρατος ή στη μετόπη
ενός αμελημένου ναού ή στον τροχό ενός άρματος, — ανέβηκα μόνη
στα ψηλά τείχη και σεργιάνισσα. Μόνη, ολομόναχη,
ανάμεσα σε Τρώες και Αχαιούς. [...]
Την ώρα που μονομαχούσαν οι δυο αντεραστές μου και κρινόταν η τύχη
του πολυχρόνιου πολέμου.
Μήτε που είδα να κόβεται ο ιμάντας
από την περικεφαλαία του Πάρη, μάλλον μια λάμψη απ' το χαλκό της
είδα,
μια λάμψη κυκλική, καθώς ο άλλος την περιέστρεφε οργισμένος
επάνω απ' το κεφάλι του — ένα ολόφωτο μηδέν.
Δεν άξιζε διόλου να κοιτάξεις —
την έκβαση την είχαν απ' τα πριν ρυθμίσει οι θεϊκές βουλές· κι ο Πάρης
δίχως τα σκονισμένα του σαντάλια, θα βρισκόταν σε λίγο στην κλίνη,
λουσμένος απ' τα χέρια της θεάς, να με προσμένει μειδιώντας,
κρύβοντας τάχα μ' ένα ρόδινο τσιρότο μια ψεύτικη ουλή στο πλευρό
του». (Γ.Ρίτσος,<<Ελένη>>).