‫د اشغال اته لس کلن بهیر‬

‫‪https://www.eslahonline.net/2019/10/07/occupation/‬‬ ‫د لیکنې لینک‪:‬‬

‫رحمت الله مبین‬

‫د ‪ ۳۳۱۱‬او ‪ ۳۳۹۱‬میلادي کلونو ترمنځ د امریکا ولسمشر (فرانکلین دېلانو‬

‫روزوېلټ) ویلي وو (په سیاست کې هیڅ هم ناڅاپي نه وي ‪ ،‬که وي نو پوه شئ چې پلان‬
‫همداسي و‪).‬‬

‫پوره اوولس کاله مخکې په همداسي یوه تیاره ماښام چې د ‪ ۱۰۰۳‬لومړي کال د اکتوبر‬
‫له ‪ ۷‬مې سره بربرابریږي د امریکا تک شین سهار او په افغانیستان کې د ‪ ۳۱۳۰‬لمریز‬
‫کال د تلې ‪ ۳۱‬مه د یکشنبې ماخستن شاوخوا نهه بجې وې چې د هغه وخت د کابل‬
‫راډیو عادي خپرونې په ټپه ودریدې‪.‬‬

‫له فضا څخه امریکایي سپوږمکیو د څار سترګې د افغانستان پر خاوره ګنډلې وې او‬
‫د مظلوم افغانستان په بې دفاع هوا کې بی ‪ ۱۱‬ډوله الوتکې څرخیدې‪ .‬تر سهاره لا‬
‫ځیني عام افغانان په دې نه پوهیدل چې څه پېښ شوي؟‬

‫په ښکاره ‪ ،‬دا هرڅه د ‪ ۱۰۰۳‬م کال پر امریکا د سپټمبر د بریدونو له امله وو‪ ،‬خو داسي‬
‫ویل کېږي چې له دوهمې نړیوالې جګړې تر ‪ ۱۰۰۳‬م کال پورې امریکا په ‪ ۰۰‬هیوادونو‬
‫کې د د وی خلاف حکومتونو د را پرزولو هڅې کولې او دا خبره ډاکټر رحت ربي‬
‫زرکیار د امریکې د بهرنیو چارو وزارت د یو لوړ پوړي مامور ( ویلیم بلوم ) د کتاب‬
 ‫(بد ذات دولت) له مخې څرګنده کړې‪.‬‬

‫د امریکې د همدغه ډول سیاست لړۍ په ‪ ۱۰۰۳‬م کال د اکتوبر په ‪ ۷‬له افغانستان څخه‬
‫پیل شوه او د اسلامي تمدن پر وړاندې د لویدیځ پخوانۍ کرکه یي څرګنده کړه چې د‬
‫امریکا د هغه وخت ولسمشر ( بوش ) په وینا ( دا به یوه بله صلیبي جګړه وي ) ‪ ،‬هسې‬
‫د سپټمبر د ‪ ۳۳‬په څیر یوې بهانې ته اړتیا وه چې څرنګه هغه د میږي او لیوه غوندې‬
‫(اوبه دې ولې له کته راخړې کړې ) یوه پلمه جوړه کړي او داړې وغورځوي‪ .‬کنه په‬
‫دومره پرمختللي هیواد کې د دریو ساعتونو په اوږدو کې د الوتکوو تښتول او بیا‬
‫هدفونه لاندې کول ‪ ،‬د امریکا په جادویي ټکنالوژۍ بې شمیره شکونه پیدا کوي‪.‬‬

‫دغه ډول چلونه او بهانې د امریکایانو ډېرې پخوانۍ تجربې دي ( د ‪ ۱۰۰۳‬کال د سپټمبر‬
‫له ‪ ۳۳‬نه ‪ ۰۰‬کاله مخکې په کال ‪ ۳۳۹۳‬م په دسمبر کې د جاپان قواوو د امریکې په پارل‬
‫هاربر بندر برید کړی و او هلته پروت سمندري ځواک یي وېجاړ کړی و‪ ،‬چې دونیم زره‬
‫امریکایان پکې ووژل شول‪.‬‬

‫ادعا داسي ده‪ :‬د امریکې د هغه مهال ولسمشر فرنکلین دېلانو روزوېلټ پوهیدو چې‬
‫کومه پېښه کېدونکې وه ‪ ،‬خو د هغې مخه یي ونه نیوله ‪ ،‬د دې لپاره چې دوهمې‬
‫نړیوالې جګړې ته د ورداخلیدو لپاره دفاعي پلمه او په اسانۍ سره د خپل ولس توافق‬
‫لاسته راوړي‪.‬‬
 ‫د امریکې د هغه مهال د سمندري ځواک مشر ناکس وایي‪ :‬چې ولسمشر روزوېلټ یي‬
‫په پارل هاربر باندې د حملې په ورځ په سپېنه ماڼۍ کې لیدلی و‪ .‬د ناکس په اند ‪ :‬اصلا‬
‫پر ځان ډېر باورمن روزوېلټ په دغه ورځ اندېښمن مالومیدو ‪ ،‬دسپین ټوکر پشان یي‬
‫رنګ تښتېدلی و‪ .‬د سمندرې قوې وز یر (ناکس) زیاتوي ‪ :‬چې زما په اند هغه‬
‫(روزوېلټ) توقع لرله ‪ ،‬چې ووهل شي ‪ ،‬خو د دې هیله یي نه لرله چې ټپي شي‪.‬‬

‫دلته پخپله د ولسمشر فرنکلین دېلانو روزوېلټ وینا هم د کلک پام وړ ده ‪ ( :‬په‬
‫سیاست کې هیڅکله هم یوڅه ناڅاپه نه رامنځته کېږي ‪ ،‬که پېښ شي نو ډاډه اوسئ‬
‫چې پلان به یي همداسي و) ( ‪ ۱۰۳ :۳‬او ‪ ۱۷۰‬مخونه )‬
‫لاني کای د هغې سمندرې بیړۍ نوم و چې روزوېلټ په قصدي ډول د دې لپاره په وسلو‬
‫سمباله کړې وه چې د چاپاني ځواکونو ورته پام شي او برید پرې وکړي‪.‬‬

‫خو جاپانیانو په پارل هاربر برید وکړ او هلته مېشت سمندري پوځ یي له منځه یوړ‪ ،‬په‬
‫همدې سره د روزوېلټ طبعیت لږ خراب شو‪ ،‬چې جاپانیانو ولې د دوی ټاکل شوی‬
‫ښکار په نښه نه کړ؟ په هغه وخت کې چې له امریکا پرته نور ځواکمن هیوادونه په‬
‫جګړه کې ښکیل و ‪ ،‬نو امریکا ځان په چیخله ګراو چې په جګړه د ور ګډیدو لپاره‬
‫هسې یوه پلمه پیدا کړي‪.‬‬

‫هو رښتیا ه م‪ ،‬امریکایانو هر څه همداسي پلان کړي وو‪ ،‬دوی مخکې له مخکې په‬
‫امریکایي هدفونو د جاپان له نیت څخه خبر شوي و او د همدې لپاره یې په پارل هاربر‬
‫بندر کې پوځونه مېشت کړل‪ ،‬یوه جوړه شوې بیړۍ یي په وسلو بار خو له پوځیانو تشه‬
‫لږ مخکې ور ولیږله ترڅو د سر زیان پکې کم یا بیخي نه وي ‪ ،‬خو جاپانیانو د دوی فکر‬
‫درک کړی و او مخامخ یي په سمندري هډې برید وکړ ‪ ،‬چې روزوېلټ داسي تمه نه لرله‬
‫او غشي یي په خپل ټټر ونښت‪.‬‬
 ‫جاپان غوښتل چې له امریکا سره تر ګریوان ونیسي ‪ ،‬امریکا غوښتل چې له خپلې‬
‫خاورې بهر باید جګړه وکړي ‪ ،‬چې نه یي کور وېجاړ شي او نه یې اقتصاد ته ډېر زیان‬
‫ورسیږي‪ .‬په همدې وختونو کې امریکا په ځان ډېره باوري شوې وه او جګړې ته یې په‬
‫دې زړه کیدو چې نوې اټومي پروژه یي هم پکار اچولې وه‪.‬‬

‫له روزوېلټ ورسته د هغه مرستیال امریکایي ولسمشر ټرومن د ‪ ۳۳۹۱‬م کال د اګسټ‬
‫په ‪ ۰‬نېټه د اتومي بم کا رونې امر ورکړ او جاپان یې له پښو وغورځاوه ‪ ،‬نو هم د امریکا‬
‫نړیوال رقیبان حیران شول او هم ورسره جوخته دوهمه نړیواله جګړه پای ته ورسیده‪.‬‬

‫د سپټمبر پېښه او د اکتوبر یرغل هم د امریکا د هغې پخوانۍ ډرامې لړۍ وه چې‬
‫غوښتل یې د خپلو وسلو او زور ازمویلو لپاره یو لابر اتوار جوړ کړي‪ ،‬په منځنۍ اسیا‬
‫کې د خپلو رقیبانو (چین ‪ ،‬روسیې ‪ ،‬ایران او عراق) نبض ته ورنږدې شي ‪ ،‬د وسلو په‬
‫استعمال او خرڅ سره خپل دریدونکي اقتصاد وغوړوي‪ ،‬د بیکارۍ مخنیوی وکړي او‬
‫خپلو جوړو کړو جګړیزو وسلو د خرڅ لپاره نوي بازارونه ومومي‪ ،‬همدارنګه ترټولو‬
‫مهمه دا چې د اسلام او مسلمانانو مخ ښه کیدونکی حالت بیرته شاته ټیل وهي په‬
‫منځني ختیځ کې د تیلو زیرمې ‪ ،‬په افغانستان کې ناسپړل شوي یورانیم او نور کاني‬
‫توکي ترلاسه کړي ‪ .‬ځکه خو پلمو او بهانو ته اړتیا وه‪.‬‬

‫په دې خبره ټول پوهیږي چې سیاست دوه مخه لري ‪ ،‬که د تاریخ پاڼ ې واړو په کال‬
‫‪ ۳۳۱۱‬م کې هټلر د المان د پارلمان ودانۍ ته اور ورته کړ او په دې پلمه یې خپل‬
‫مخالفین ( کمونیستان ) سخت وځپل (‪)(Reichstagsgebäude) ۹: ۱ .‬‬

‫په همدې ډول د ‪ ۱۰۰۳‬م کال د سپټمبر په ‪ ۳۳‬امریکا د خپلو لوبو بل پړاو د خپلو‬
‫سوداګریزو برجونو په نړولو پیل کړ ا و پر افغانستان د اکتوبر عملیاتو ته یي له خپل‬
‫هیواد او خلکو څخه د دفاع ‪ ،‬د بشر د حقونو ملاتړ‪ ،‬د ښځو د حقونو پرځای کول‪ ،‬د زده‬
‫کړو عامه کول‪ ،‬په نړۍ کې د سراسري سولې رامنځته کول او د نړیوال تروریزم پر‬
 ‫وړاندې مبارزې نوم ورکړ‪ ،‬د سپټمبر له پېښې شاوخوا اته میاشتې مخکې چې‬
‫ولسمشر بوش په ټاکنو کې بریالی شو‪ ،‬نو ټول واکمن ټیم یې غوښتل چې د ختیځو‬
‫هیوادونو په ځانګړې توګه د عراق په اړه باید فکر وکړي‪.‬‬

‫په کال ‪ ۳۳۳۳‬م جنورې کې ډانالډ رامسفلیډ ‪ ،‬پاول ولفوویتڅ ‪ ،‬ریچارډ پرلې او د‬
‫جمهوري ګوند نورو( ‪ )۳۳‬تنو افراطیانو (د خلیلزاد) په شمول د هغه مهال ولسمشر‬
‫(بیل کلینټن) ته لیک استولی و او ټینګار یې کړی و چې د امریکې په نوې سټراتیژۍ‬
‫کې له بل هر څه د مخه دي د صدام حسین د رژیم قدرت ړنګ شي) ( ‪) )۱۳۱ :۳‬‬

‫هماغه و چې کله د دوی یار ( بوش ) ټاکنې وګټلې او په افغانستان کې له ښکیلتیا‬

‫وروسته یي ‪ ،‬د صدام حکومت د بیولوژیکي وسلو په جوړولو تورن کړ ‪ ،‬نو په ‪ ۱۰۰۱‬م‬
‫کال د مارچ په ‪ ۳۳‬یي پر عراق برید وکړ‪.‬‬

‫همدارنګه د ‪۳۳۳۰‬م او ‪ ۱۰۰۳‬کلونو ترمنځ د امریکا په مشرۍ ډېرې داسي غونډې شوې‬
‫وې ‪ ،‬ترڅو په افغانستان کې د طالبانو د نظام د ړنګولو په اړه یوه پرېکړه وشي ‪ .‬ډاکټر‬
‫رحمت ربي زیرکیار په خپل کتاب ( د نوي سیاست الجبره ) ‪ ۱۰۷‬مخ کې لیکي ‪ :‬ګري‬
‫شرون چې له ‪ ۳۳۳۰‬تر ‪ ۳۳۳۳‬م پورې په اسلام اباد کې د سي ای اې مشر و افغانستان‬
‫ته یي څو ځلې پټ سفرونه کړي و او له احمد شا مسعود سره یي لیدلي و ‪ .‬همدارنګه د(‬
‫سپینې پاڼې د «طالبانو د لرې کولو پلان » )په نوم یو عنوان لاندې څرګندوې چې د‬
‫‪ ۳۳۳۳‬م کال په نیمایي کې د ( سپینې پاڼې ) په نوم یوه نږدې ‪ ۹۰‬مخیزه لیکنه را ووته‬
‫چې په واشنګټن کې د افغانستان فونډیشن لپاره لیکلی شوې وه او یاده موسیسه په‬
‫‪۳۳۳۰‬م کال جوړه شوې وه‪.‬‬

‫د هغه په وینا سپینې پاڼې (په افغانستان کې د امریکې سیاست‪ ،‬سیالي او د حل‬
‫لارې) لټولې او دا لیکنه د هغې کمیټې لخوا ترسره شوې وه چې مشر یي زلمی‬
‫خلیلزاد و‪ .‬د ښاغلي زیرکیار په وینا د یادې موسیسې سپینو پاڼو ښودله چې د ‪۱۰۰۳‬‬
 ‫کال د سپټمبر د حملو د ورپسې عملیاتو لپاره یوه طرحه وه ( ‪)۳۳۹: ۳ .‬‬
‫د ‪ ۳۳۳۹‬م د اګست په میاشت کې چې اسامه بن لادن د امریکا او اسراییلو پر ضد د‬
‫جهاد اعلان وکړ او ( په ‪ ۳۳۳۳‬م کال د اګست په ‪ ۱۰‬نېټه په نایروبي او دارالسلام (د‬
‫کینیا او تانزانیا) په پلازمینو کې د امریکا په سفارتخونو حملې وشوې او پکې ‪۱۱۹‬‬
‫پنځوس تنه ووژل شول ‪ ،‬امریکا اسا مه او د هغه القاعده ډله پړه وبلل او په ځواب کې‬
‫یي د ‪۳۳۳۳‬م د اګست په ‪ ۱۳‬مه په افغانستان او سوډان د اسامه بن لادن په‬
‫استوګنځایونو توغندیزې حملې وکړې ‪ ،‬خو هغه ته پکې هیڅ زیان ونه رسید‪: ۰ () .‬‬
‫‪)۱۱۳‬‬
‫د زیرکیا ر په وینا همدغه توغندیز بریدونه په ( سپینې پاڼې ) کې څو ځایه یاد شوي‬
‫دي‪.‬‬

‫د ‪ ۳۳۳۳‬م کال د اګسټ په میاشت کې امریکې د سوډان هیواد د الشفا په نوم هغه‬
‫ودانۍ په نښه کړه چې درمل یي جوړول او د دوی په وینا کیمیاوي وسلې پکې‬
‫جوړیدې ‪ ،‬د جان پیلګر په وینا هلته د نري رنځ او ملاریا درمل جوړیدل‪ .‬سوډان له‬
‫ملګرو ملتونو څخه د څا ر غوښتنه وکړه ‪ ،‬خو امریکا هیڅ اجازه ورنه کړه‪.‬‬

‫امریکا له طالبانو څخه د اسامه د ورسپارلو پرلپسې غوښتنې کولې ‪ .‬امریکا د ځان او‬
‫ملګرو پر وړاندي یي هر پېښیدونکي ګواښ د اسامه له اړخه ممکن باله ‪ .‬امریکا‬
‫اسامه بن لادن په څو ورانونکو پېښو تورن کړی و ‪ ،‬همدا لامل و چې د سپټمبر له‬
‫بریدونو سره سم یي له ځنډ او څېړنو پرته پړه پر اسامه واچوله او ولسمشر بوش په یوه‬
‫اعلامیه کې په افغانستان کې د طالبانو له حکومت څخه وغوښتل چې هغه دې ورته‬
‫وسپاري ‪ ،‬د طالبانو مشرتابه غوښتنه وکړه چې د پېښو څېړنه دې وشي او له شواهدو‬
‫ورسته به اسامه نړیوالې محکمې ته وسپاري ‪ ،‬خو هغوی دا هیڅ هم ونه منل او بې‬
‫قیده و شرطه یې د هغه د ور سپارلو غوښتنه کوله‪.‬‬
‫د طالبانو د واکمنۍ پر مهال د بهرنیو چارو وزیر ( وکیل احمد متوکل ) له رسنیو سره‬
‫په مرکه کې ویلي و چې موږ غوښتل له امریکا سره نورې خبرې وکړو ‪ ،‬ترڅو د جګړې‬
‫مخه ونیوله شي ‪ ،‬خو امریکا هیڅ وخت را نه کړ او له جګړې پرته یي بله لاره غوره نه‬
‫کړه‪.‬‬

‫پېښه داسي رامنځته شوه‪:‬‬

‫په افغانستان کې د ‪ ۳۱۳۰‬ه کال د وږې ‪ ۱۰‬مه د سه شنبې زیړ مازدیګر او په امریکا کې د‬
‫‪ ۱۰۰۳‬میلادي کال د سپټمبر‪ ۳۳‬مه شین سهار و ‪ .‬د امریکا دوخت ولسمشر جورج ډبیلو‬
‫بوش نږدې اته نیمې بجې په فلوریدا ایالت کې د یو لومړني ښوونځي په لیدنه بوخت و‬
‫‪ ،‬هغه لا د ښوونځي په انګړ کې و ‪ ،‬له هرڅه مخکې یې غوښتل د ښوونځي له مشرانو‬
‫او ښوونکو سره وویني او بیا ټولګیو ته ولاړ شي‪ ،‬دوی لا په ستړې مشې او خبرو‬
‫لګیا وو‪ ،‬پاوکم نهه بجې ش وې وې چې د سپینې ماڼۍ د ویاند (اري فلایشر) ټیلفون‬
‫وکړنګید او مرستیال یي له نړیوال سودا ګریز مرکز سره د الوتکې د ټکر خبر ورکړ‪،‬‬
‫فلایشر غوښتل ولسمشر خبر کړي خو د هغه ستر مشاور (کارل روو) ځان ړومبی کړ او‬
‫د ولسمشر په غوږ کې یي د پیښې په اړه څه وویل ‪ ،‬همدارنګه د ځانګړي ټیلفون په‬
‫واسطه د ملي امنیت د جرګې مشاورې (کانډولیزارایس چې ورسته د بهرنیو چارو‬
‫وزیره شوه) ولسمشر ته وویل‪:‬‬

‫فډرال سرچینې د نیویارک له ښاره د ښکاره ټکر خبر ورکوي ‪ ،‬ولسمشر ورته لار‬
‫ښوونه کوي او له لږ ځنډ ورسته ټولګي ته ننوت ‪ ،‬دوی دا یو ټکر وباله نه حمله ‪ ،‬د‬
‫امریکا د هوایي چلن یوه بوینګ ‪ ۷۰۷‬ډوله مساپر وړونکې الوتکه چې له ‪ ۳۱۰۳‬پوټه‬
‫لوړ شمالي برج سره لګیدلې وه ‪ ،‬نندارچیانو فکر کاو چې دا هسي تصادفي ټکرو ‪ ،‬د‬
‫الوتکې تخنیکې ستونزه او یا د پیلوټ بې پروایي وه ‪ ،‬خو لس یولس دقیقې لا نه وې‬
‫تېرې شوې چې دوهمې الوتک ې دوهم برج په نښه کړ ‪ ،‬په دوهم ځل ټیلفون سره اري‬
‫فلایشر ته خبر راغی چې امریکا تر ګواښ لاندې ده ‪ ،‬اري غوښتل په پټه بوش خبر کړي‬
 ‫‪ ،‬خو د سپیې ماڼۍ د کارکوونکو مشر اندي کارد وار ړومبی کړ‪ ،‬د ولسمشر په غوږ‬
‫ورپریوت او د دویمې الوتکې د ټکر زیری یي ورکړ ‪ .‬په نهه نیمې بجې ولسمشر خپل‬
‫دریځ اعلان کړ چې ګواکې امریکا تر یرغل لاندې ده او موږ به هرومرو خپل غچ اخلو‬
‫هغه وویل چې د دې برید عاملین به ډېر دروند تاوان پرې کوي ‪ ،‬هغه لا خبر نه و چې‬
‫درېیم برید ته لا اته دقیقې پاتې دي او هغه الوتکه چې غوښتل یي د امریکا د دفاع‬
‫وزارت ( پ نټاګون ) په مښوکه ووهي لا پر لاره وه‪.‬‬

‫( په واشنګټن کې د پوټامک سیند نه پورې غاړې ته د امریکا د هوایي چلن درېیمه‬

‫الوتکه بوینګ ‪ ۷۱۷‬په نهو بجو او او ‪ ۱۳‬دقیقو د پنټاګون پر لویدیځ دیوال ور‬
‫وجنګیده‪ ،‬د ودانۍ له پینځو کانکریټي دیوالونو څخه تر درې دیوالونو ورننوتله‪،‬‬
‫چې له لامله یې د ودانۍ یوه برخه رانسکوره او ویجاړه شوه ‪ ،‬په دې کې د ‪ ۱۳‬تنو‬
‫مساپرو‪ ،‬شپږ تنو عملې په شمول ‪ ۳۰ ،‬تنه ووژل شول‪ ،‬دغه مهال ایف بی ای ته دا‬
‫معلومات وشو‪ ،‬چې درې واړه الوتکې تښتولې شوې وې ؛ خو په لس نیمې بجې د‬
‫یوې بلې الوتکې خبر هم راغی‪ ۱۰ ،‬دقیقې وړاندې د امریکا متحده ایالاتو د هوایي‬
‫چلن له نیویارکه سان فرانسسکو ته تلونکې ‪ ۱۳۱‬ډوله الوتکه پټس برګ سره نږدې را‬
‫ولوېده او له منځه ولاړه‪.‬‬

‫په راتلونکیو ورځو کې دا څرګنده شوه چې څلور واړه الوتکې عربي ځانمرګیو‬
‫بریدګرو تښتولې وې‪ ،‬چې د ‪ ۱۳۱‬د الوت‪ ،‬سرښندویو سپرلیو یوې ډلې د څلورمې‬
‫بربادوونکې حملې هڅه ناکامه کړه‪ ،‬په څو نورو راتلونکیو ورځو کې د ا څرګنده شوه‬
‫چې دغه بریدونه د یوه نوي ترهګر تنظیم د ډېر دقیق پلان شویو عملیاتو برخه وه‪،‬‬
‫سمدستي پر اسامه بن لادن شک وشو او ډېر زر ایف بي آ ی ته دا معلومات په لاس‬
‫ورغلل چې د ت رهګرو یوه شبکه په امریکا کې فعاله شوې ده ‪ ،‬چې ځینو غړیو یې دلته‬
‫د پیلوټي زده کړې هم کړې وې‪.‬‬
 ‫د ‪ ۳۳‬تنو برمته کوونکیو ترهګرو نومونه هم معلوم شول‪ ،‬خو د دوی د مستعارو‬
‫نومونو په باب دومره اندېښنې وې‪ ،‬چې د ریښتینې پیژندنې مخه یې ډب کړې وه ‪ .‬په‬
‫راتلونکو اونیو کې پلټنې روانې وې او د اکتوبر پر ‪ ۹‬مه د بریتانیا صدراعظم ټوني‬
‫بلیر‪ ،‬اعلان کړه چې کره ثبوتونه چې ردیدای نشي‪ ،‬پیدا شوي چې‪ ،‬د سپتمبر د ‪ ۳۳‬مې‬
‫په بریدونو کې القاعده او اسامه لاس لري‪.‬‬

‫دوی دا اعلان هم وکړ چې له ‪ ۳۳‬څخه د درېوو تنو ځانمرګیو اصلي شناخت شوی ‪ ،‬دوی‬
‫د اسامه مشهور ملګري دي‪ ،‬د دوی د ‪ ۳۱‬تنو په باب دا معلومات وشو چې د سعودي‬
‫عربستان اوسیدونکي وو‪ ۱۰۱ :۱ ( .‬او ‪) ۱۰۰‬‬

‫وارخطا امریکا خپل حواس له لاسه ورکړي و دوی خپل عکس العملونه په ګواښونو‬
‫څرګند کړل‪ ،‬پرویز مشرف په خپل کتاب (د اور پر کرښه کې) لیکي ‪ :‬په هغه مازدیګر‬
‫زه کر اچۍ ته د محمد علي جناح د باغ د جوړیدو د کارونو د ارزونې او لیدنې لپاره‬
‫تللی وم ‪ ،‬مازدیګر مهال و چې زما د مطبوعاتو مسول راته وویل ‪ :‬د امریکا د بهرنیو‬
‫چارو وزیر په لیکه کې دی ‪ ،‬له لږ خبرو ورسته هغه په تونده لهجه راته وویل چې‬
‫امریکا باندي یرغل شوی او پاکستان دې خپل دریځ روښانه کړي‪ ،‬چې له دښمن سره‬
‫دریږي که له امریکا سره‪.‬‬

‫د سپټبرپه ‪ ۳۳‬چې سی ان ان لا د پېښې انځورونه خپرول او په سي ان ان کې میلمنو‬

‫مبصرینو په غوڅ ډول څرګندول چې دا د اسامه کار دی او د بریتانیا لومړي وزیر‬
‫څرګنده کړه چې بل څوک دومره ځواک نه لري له اسامه پرته‪.‬‬

‫په نړۍ کې ټولو هیوادونو دغه پېښه وغندله او په افغانستان کې د طالبانو نظام د‬
‫ملامحمد عمر په مشرې پخپله اعلامیه کې د یادې پښې غندنه وکړه ‪ ،‬د ښاغلي‬
‫مطمئن په وینا ‪ :‬سمدستي غبرګون داو چې په رسنیو کې د دې پېښې غندنه وکړو او‬
‫مشرتابه اسامه ته حال ورواستا و چې ژر دي له دې پېښې سره نه تړاو اعلان کړي ‪،‬‬
 ‫اسامه له یوې خوا له پېښي سره نه تړاو اعلان کړ‪ ،‬له بلې خوا یی ورسره زیاته کړه چې‬
‫زه پرې خوښ یم ‪ ،‬دا خبره مشرتابه ته د اندېښنې وړ وګرځیده‪.‬‬

‫متوکل صیب په کابل کې د نړیوالو رسنیو پر وړاندې وویل ‪ :‬موږ دا پېښه غندو او له‬
‫امریکا نه تر ثبوت وړاندې د زغم هیله کوو‪ .‬مشر له اسامه بن لادن څخه وغوښتل چې‬
‫پېښه وغندي ‪ ،‬هغه وویل چې اسامه د پېښې پړه ونه منله خو ویي ویل چې پرې‬
‫خوشاله یو ( ‪)۱۰۱: ۹.‬‬

‫د سپټمبر له بریدونو شاوخوا اتلس کاله تېریږي ‪ ،‬خو د دې پېښو په اړه تر اوسه لا کره‬
‫مالوم ات چاته نشته ؛ بلکې په اړه یي بیلابیل شکونه شته لکه مخکې چې یادونه‬
‫وشوه ډېری سیاسي لیدونکي په دې باور دي چې هرومرو دا یوه جوړه شوې لوبه وه او‬
‫د یادې پېښې په اړه فرانسوي لیکوال تیرې میسان د (لوی درواغ) په نوم یو بشپړ‬
‫کتاب لیکلی چې د نړیوالو شکونه یې لا زیات کړل‪ ،‬نوموړی کتاب په ډېرو نړیوالو‬
‫ژبو ژباړل شوی او کره دلایل پکې دي چې خلک د امریکا په بد نیت پوهوي‪.‬‬

‫ښاغلی مېسان لیکي‪:‬‬

‫*د سپټمبر په ‪ ۳۳‬مه ایف بي ای له ټولو هوایي کرښو څخه وغوښتل چې له رسنیو سره‬
‫له خبرو ډډه وکړي‪ .‬دا موضوع زموږ دا شک لا نور هم ډېروي چې د الوتکو ټولې‬
‫څوکۍ ډکې نه وې او د مساپرو په نوملړ کې د تښتوونکو نومونه نه و‪.‬‬

‫* په همدې شپه د ایف بي ای (د امریکا د فدرال پو لیسو اداره) مامورین د جولیز او‬
‫ګیډي (هغه دوه وروڼه چې د له برجونو سره د ټکر په وخت یي د هغوی پیلم اخیستی و)‬
‫کورته لاړل او د دوی هغه پنځه ساعته پیلم یې ترېنه ضبط کړ چې دوی د برجونو دننه‬
‫او بهر ډک کړی و‪.‬‬
‫* د دغه پیلم یواځي شپږ دقیقې یاني هغه برخه دوی ته بیرته ورکړله شوې وه چې پکې‬
‫له برجونو سره د الوتکو ټکر ښوودل شوی و‪ .‬له همدې امله هغه سند چې د برجونو د‬
‫نسکورېدو دلیل یي درلود‪ ،‬د چارواکو له لورې لرې او پټ شو‪.‬‬

‫* همدارنګه ایف بي ای د ( اودیګو) شرکت ته هم خبر ورکړی و‪ ،‬چې له رسنیو سره‬

‫هیڅ ډول اړېکه ونه نیسي‪ .‬ښایي هغه پیغامونه چې د اودېګو کمپنۍ ته د بریدونو د‬
‫کېدو په هکله رسیدلي و‪ ،‬زموږ د دلایلو د لا ښه کیدو لپاره ګټور وي او ښاي د هغو‬
‫پر بنسټ په دواړو برجونو کې د مرګ ژوبلې شمېره کمه شوې وای‪ .‬خو له بده مرغه چې‬
‫هغه هم له منځه تللي وو‪.‬‬

‫* پوځ هم په همدې ډول د خپلو کارکو ونکو او رسنیو ترمنځ په اړېکو بندیز ولګاو ‪،‬‬
‫خبریالان ونشي کړای د جیټ الوتکو له پیلوټانو او (بارکیدیل )او (اوفوټ) هوایي‬
‫ډګرونو له کارکوونکو سره مرکې وکړي‪.‬‬

‫* د امریکا د وکیلانو ټولنه چې کولای یي شوای زیانونو ‪ ،‬مرګ ژوبلې او تاوان‬

‫دعواوې وکړي او د بریدونو تر شا دولتي رازونه روښانه کړي ‪ ،‬اعلان وکړ چې هر هغه‬
‫استازی به له خپلې ټولنې وباسي چې د قربانیانو د کورنیو په استازیتوب دعوا‬
‫وکړي‪ .‬دغه بندیز یواځي د شپږو میاشتو لپاره د اجرا وړ و او ورسته د دومره وخت‬
‫څخه طبي پوهان نشي کولای د مړ شوي کس په اړه څېړنې وکړي‪.‬‬

‫*ولسمش ر پخپله د کانګریس له غړو سره‬

‫ولسمشر پخپله د کانګریس له غړو سره اړېکې نیولې وې او له هغوی یې غوښتي و‬

‫چې د سپټمبر د ‪ ۳۳‬پېښو په اړه له څېړنو لاس واخلي ‪ ،‬ځکه کیدای شي له دې سره ملي‬
‫امنیت ته ګواښ پېښ شي ‪ .‬کانګریس هم له دې کبله چې خوځښت وښیي او ځان ونه‬
‫شرموي ‪ ،‬د یو ګډ څېړنیز پلاوي د جوړیدو پرېکړه وکړه چې د سپټمبر د ‪ ۳۳‬مې د‬
‫امنیتي پلانونه وګوري او په راتلونکې کې د ورته پېښو د کیدو مخنیوی وکړي‪.‬‬
 ‫کومو رسینو چې د دولت له لارښوونو څخه سرغړونې کړې وې او پخپل سر یي کره‬
‫مالومات وړاندي کړي و‪ ،‬فعالیتونه یي ودریدل لکه ‪ :‬د تکزاس سن سیټي ورځپانې‬
‫مسئول (ران ګوټینګ) او د ډیلي کوریر ورځپاڼې مسول (ډان ګوټرې) له دندو ګوښه‬
‫او یایي ورځپاڼې له مالي اړخه لوټ او تالا شوې ( ‪)۷۳ ،۷۷: ۱ .‬‬

‫په امریکا د برید له پېښې درې ورځې ورسته (د سپټمبر په ‪ ۳۹‬نیټه د امریکا د متحده‬
‫ایالتونو کانګریس ‪ ،‬ولسم شر بوش ته اجازه ورکړه چې د دوی په وینا د هغو هیوادنو ‪،‬‬
‫ډلو او یا کسانو پر وړاندي اړین ګامونه پورته کړې چې د ده په فکر‪ ،‬د سپټمبر په ‪۳۳‬‬
‫نېټه یي په متحده ایالاتو باندې د برید پلان جوړ کړی و او یا یي له برید کوونکو سره‬
‫مرسته کړې وه ‪ ،‬ترڅو په راتلونکې کې د متحد ه ایالتونو پر وړاندې د دغسي‬
‫بریدونو مخنیوی وشي ‪)۷۱ :۱ ( .‬‬

‫بوش له کانګریس څخه وغوښتل چې د جګړو د لګښتونو لپاره دې شاوخوا شل‬

‫ملیارده ډالره بودیجه ورته تصویب کړي‪ ،‬کانګریس ورته دوه برابر (‪ )۹۰‬ملیارده‬
‫بودیجه تصویب کړه ‪ .‬په همدې ډول د سپټمبر په ‪ ۳۹‬د بوش په یو ځانګړي فرمان سره د‬
‫‪ ۱۰۰۰۰‬زره تیارسۍ سرتیرو امر ورکړ‪ ،‬دفاع وزیر ( ډونالډ رمسفیلډ ) امر وکړ چې د‬
‫‪ ۱۱۱۰۰‬سرتیروڅخه جوړ ( ‪ ۳۰۰۰‬پلی پوځ ‪ ۳۱۰۰۰ ،‬هوایي ځواک ‪ ۱۰۰۰ ،‬سمندري قوه ‪،‬‬
‫‪ ۷۱۰۰‬ځانګړی سمندري پوځ او ‪ ۱۰۰۰‬ساحلي ګارډ ) باید ژر خپلو دندو ته حاضر شي ‪.‬‬
‫په دومره لوی ه پیمانه خوځښت یواځي د پارس خلیج د جګړې لپاره لیدل شوی و…‬

‫د ‪ ۱۰۰۳‬م کال د سپټمبر په ‪ ۱۰‬نېټه بوش د کانګریس دواړو جرګو ته خپله وینا واوروله‬
‫چې د بریتانیې لومړی وزیر (تونې بلیر ) هم حاضر و ‪ ،‬بوش اسامه بن لادن او د هغه ډله‬
‫په رسمي ډول په بریدونو تورنه کړه ‪ ،‬هغه په خپله اعلامیه کې د طالبانو حکومت ته له‬
‫ګواښونو سره یوځای په نړیوالو هم غږ وکړ چې دوه لارې لري ( یا دي له امریکا سره‬
‫ودریږي او یا دې د دښمن ملګري شي ) ‪ .‬بوش د طالبانو حکومت ته لاندي شرطونه‬
‫اعلان کړل‪:‬‬
‫‪ ۳‬ـ د القاعده ډلې مشر چې ستاسو په خاوره کې پټ دی باید متحده ایالاتو ته وسپارل‬
‫شي (د کانګریس غړو لاسونه وپړکول)‬
‫‪ ۱‬ـ د امریکایي اتباعو په شمول ټول بهرنیان باید خوشي کړئ‬
‫‪ ۱‬ـ په خپله خاوره کې بهرنیو خبریالانو ‪ ،‬مرستندویانو او ډیپلوماټانو ته اجازه وکرئ‬
‫‪ ۹‬ـ په افغانستان کې د ترهګرو روزنځایونه باید وتړل شي او ترهګر اړوندو محکمو‬
‫ته وسپارل شي‬
‫‪ ۱‬ـ متحد ایالات باید د ترهګرو کمپونه وګوري چې رښتیا تړل شوي کنه‪.‬‬
‫‪ ۰‬ـ موږ د پورتنو شرطونو په اړه له چاسره نورې خبرې نه غواړو‪.‬‬
‫‪ ۷‬ـ طالبان دي زموږ شرطونه ومني کنه د دوی او ترهګرو پای به یو وي‬
‫د اکتوبر په ‪ ۱‬بوش د اساسي قانون خلاف د وزیرانو شورا ته وویل چې مقننه قوې ته له‬
‫مالوماتو ورکولو باید ډډه وکړي (‪)۷۰: ۱ .‬‬

‫د اکتوبر په ‪ ۷‬د ملګرو ملتونو لپاره د امریکا او بریتانیا استازو د ملګرو متلونو‬
‫جرګه ګۍ ته وویل چې دوی په افغانستان کې پوځي عملیا ت پیل کړي ‪ .‬په همدې ورځ‬
‫د امریکې ولسشمر بوش په یوه تلویزوني وینا کې وویل‪:‬‬

‫ماسپښین مو پخیر ! د متحده ایالاتو پوځ زما په امر په افغانستان کې د القاعده په‬
‫پټنځایونو اوطالبانو په پوځي جوړښتونو بریدونه پیل کړي دي‪ .‬زموږ په دقت پلان‬
‫شوي هدفونه به افغانستان له القاعده او طالبانو څخه وژغوري‪ ،‬په دې عملیاتو کې‬
‫م و کلک ملګری بریتانیا هم راسره دی او اسټرالیا ‪ ،‬جرمني او فرانسې ژمنه کړې چې‬
‫له عملیاتو سره مرسته وکړي ‪ ،‬همدارنګه په منځني ختیځ ‪ ،‬افریقا ‪ ،‬اسیا او اروپا کې‬
‫له ‪ ۹۰‬زیاتو هیوادونو د فضا او خپلو هوایي ډګرونو څخه د ګټې اخیستنې حق راکړی‬
‫دی ‪ .‬ډېرو هیوادونو راسره اس تخباراتې مالومات شریک کړي او د نړۍ ډلیز ملاتړ‬
‫راسره دی ‪ ،‬د طالبانو حکومت زموږ غوښتنې نه دي منلې اوس به لوړ تاوان زغمي او د‬
 ‫افغانستان خلک به د امریکا او ملګرو سخاوت وویني ‪ ،‬موږ به هغوی ته له هوا څخه‬
‫غذایي او روغتیا یی توکي وغورځوو ( ‪)۳۰۳: ۱.‬‬

‫هو افغانانو د امریکا سخاوتونه ولیدل ‪ ،‬په کورنو‪ ،‬ودونو ‪ ،‬کلیو ‪ ،‬فصلونو مو د‬
‫هغوی بمونه په سوغاتونو کې قبول کړل‪ ،‬ماشومان ‪ ،‬ښځې ‪ ،‬سپین ږیري او مشران مو‬
‫بې عزته شول دا د غربیانو دوستې لا دوام لري…‬

‫په جګړو کې د دوی ګټې‪:‬‬

‫افغانستان ‪ ،‬عراق او منځنۍ اسیا ته د امریکا او ملګرو راتګ یي د پېښو لامل او‬
‫تصادف نه و او نه د بشر د حقوقو پرځای کول ‪ ،‬نړیوال ثبات ‪ ،‬له تروریزم سره مبارزه ‪،‬‬
‫د نشیي توکیو له منځه وړل او یا د دیموکراسي تامین ‪ ،‬بلکې لکه څرنګه چې وویل‬
‫شول دا له مخکې سنجول شوي او جوړ شوي پلانونه وو ‪ .‬له دوهمې نړیوالې جګړې‬
‫ورسته چې د کمونیزم او امپریالیزم ( ختیځ او لویدیځ ) تر منځ سړه ( تبلیغاتې ) جګړه‬
‫پیل شوه ‪ ،‬نو هر چا ځانته ملګري ډېرول او لویدیځ هڅه کوله چې په منځنۍ اسیا کې‬
‫د دوی ګټې باید خوندي وي او ملګري ومومي یا یي تر واک لاندي وي یواځي د‬
‫دوستي نوم ورکړي او په خړو اوبو کې کبان ونیسي ‪ ،‬همدا اوس په په افغانستان کې‬
‫د امریکا سیاست هیڅوک هم د دوستي په بڼه نشي تعریفولای ‪ ،‬بلکې ټولې ستونزې د‬
‫دوی له امله دي‪.‬‬
‫د انګلستان د لومړي وزیر ( پالمرستون ) په وینا ‪ :‬مپریالیزم نه همېشنی دوست لري او‬
‫نه دښمن ‪ ،‬یواځي ګتې یي دایمي دي‪.‬‬

‫نو د افغانستان په جګړه کې د امریکا او امپریالیزم ګټې په لاندي ډول دي‪:‬‬

‫‪ – ۳‬د منځنۍ اسیا او سره سمندرګي پر غاړه د نفتو او ګازو د سترو زیرمو ته لاس‬
‫رسی‪.‬‬
‫‪ – ۱‬په منځنۍ او سهیل ختیځې اسیا کې د چین د ارزانه توکو پر وړاندي امریکاي‬
‫تولیداتو ته بازار موندنه ‪ ،‬چې امریکا او لویدیځ یي اندېښمن کړي‪.‬‬
 ‫‪ – ۱‬د امریکایي نفتي شرکتونو ( یونیکال ) په وسیله د ‪ ۳۳۰۰‬کیلومتره په اوږدو له‬
‫ترکمنستان څخه هند سمندر ته د تیلو اوګازو نل‬

‫– د امریکایي نفتي شرکتونو ( یونیکال ) په وسیله د ‪ ۳۳۰۰‬کیلومتره په اوږدو له‬

‫ترکمنستان څخه هند سمندر ته د تیلو اوګازو نل لیکه چې زیاته برخه یي په‬
‫افغانستان کې تیریږي‪.‬‬
‫‪ – ۹‬په امریکا کې د ورځ په ورځ زیاتیدونکې بیکارۍ مخنوی او د وسلو جوړولو‬
‫فابریکو د کار د غوړیدو لپاره د جګړو رامنځته کول او نړیوال تبلیغات‪.‬‬

‫‪ – ۱‬په درېیمه نړۍ کې د خپلو زړو وسلو خرڅول او نوي بازارنونه موندل‪.‬‬
‫‪ – ۰‬په افغانستان کې د قیمتي کانونو تر لاسه کول لکه ‪ :‬د هلمند یورانیم ‪ ،‬د نیمروز (‬
‫مارګو دښته ) ‪ ،‬د هیواد لرغوني اثار لکه د قبرونو او زیارتونو سپړل چې امریکایي او‬
‫ناټو سرتیرو ډېر ځله دا کارونه ترسره کړي هم دي‪.‬‬
‫‪ ۷‬ــ د امریکا د کورنیو کړکیچونو مخنوی ‪ ،‬د دې لپاره چې د خپلو وګړو ذهنونه بهر‬
‫مصروف وساتي‪.‬‬
‫‪ – ۳‬د ترورزیم په نوم یو فرضي دښمن جوړول لکه مخکې چې د کمونیزم او‬
‫دیکتاتوري په جامه کې یي جوړ کړي و او خپلې جګړې یي پرې توجیه کولې‪.‬‬
‫‪ – ۳‬د اسلامي بنسټپالنې د ګواښ مخنوی‬
‫‪ – ۳۰‬دپخواني شوروي پولو ته د ناټو نږدې کول‬
‫‪ – ۳۳‬د چین‪ ،‬روسیې او هند ګواښول او د عراق او افغانستان په لاندې کولو سره پر‬
‫ایران د کړۍ راتنګولو د پروسې بشپړتیا ( ‪)۱۰۱ ،۱۰۳ : ۱‬‬

‫په افغانستان د امریکې له یرغل سره نه د بشر حقونه پرځای شول ‪ ،‬نه ولس واکې‬
‫حاکمه شوه ‪ ،‬نه دیموکراسي خپل اصلي رنګ خپل کړ‪ ،‬نه په نړۍ کې سوله راغله ‪ ،‬نه‬
‫په افغانستان کې د دوی په وینا د تروریزم ځالې له منځه ولاړې‪.‬‬
 ‫خو پایلې دا دي‪:‬‬
‫امریکا افغانستان او عراق ته له راتګ ورسته نه کوم اټومي لابراتوار وموند او نه یي‬
‫د دوی په اصطلاح د ترهګرو رېښې وایستې ‪ ،‬بلکې افغانستان یي د بې شمیره‬
‫استخباراتي جګ ړو په خوله کې ورکړ ‪ ،‬مفسد اشخاص یي واک ته ورسول ‪ ،‬د قومونو‬
‫تر منځ یي د نفاق زړي وکرل ‪ ،‬په بهرنیو مرستو ولاړ یو نړیدونکی اقتصاد‪ ،‬په کورنیو‬
‫او بهرنیو چارو کې یو خوړین سیاست‪ ،‬د ملي ارزښتونو خلاف یو فاسد کلتور او د‬
‫ګاونډیانو د سترګو اغزی یو مظلوم افغانستان لا پر ځای پاتې دی‪.‬‬

‫په عراق کې د کیمیاوي وسلو هیڅ سند نړیوالو ته نه دی ورښکاره شوی‪ ،‬یواځې یي‬
‫هلته د سني او شعیه ترمنځ مذهبي جګړې پیل کړې ‪ ،‬تر څلورسوه زرو زیات عراقي‬
‫وګړي یي د مرګ په خوله ورکړل او پخپله د امریکا تر پنځو زرو زیات سرتېري پکې‬
‫ووژل شول‪ ،‬ډېر یي په ا روایي ناروغیو اخته شول او په کوردننه امریکایي وګړي د‬
‫افغانستان او عراق له جګړو ستړي شول‪.‬‬

‫منځنۍ اسیا ته د امریکا له راتګ سره په ډېرو اسیاي هیوادونو لکه ‪ :‬لیبیا ‪ ،‬تونس‪،‬‬
‫مصر‪ ،‬سوریه‪ ،‬عراق‪ ،‬افغانستان‪ ،‬سوډان ‪ ،‬سومالیا‪ ،‬یمن ‪ ،‬فلسطین ‪ ،‬چین ‪ ،‬شمالي‬
‫کوریا ‪ ،‬ایران ‪ ،‬ترکیه‪ ،‬لبنان او ځینو نورو هیوادونو کې پاڅونونو‪ ،‬مخالفتونو‪،‬‬
‫ناڅاپي بریدونو‪ ،‬اقتصادي او سوداګریزو ګډوډیو لا زور واخیست‪ .‬خو امریکا او‬
‫ملګري یي دا هرڅه د هیوادونو د خپلو سیاسي شرایطو زیږنده ګڼي ‪ ،‬حال داچې په پټه‬
‫امریکایي استخبارات او متحدین یي د دې ټولو ترشا دي او خپلې ستراتیژیکې ګټې‬
‫پکې لټوي‪.‬‬

‫د غرب په یرغل باندې د اسیا او ختیځ هیڅ سیاست هم خوښ نه دی‪ ،‬خو د اسیایي‬
‫هیوادونو د خپلمنځي اختلافونو له کبله په ښکاره هیڅ نه ویل کېږي او نه عمل کېږي ‪،‬‬
‫بلکې هرڅه پټ او د وخت په انتظار دي چې لا څه به کېږي ؟‬
 ‫سرچینې‪:‬‬
‫‪۳‬ـ زیرکیار ربي رحمت د نوي سیاست الجبره‪.‬‬
‫‪ – ۱‬مېسان تیري ‪ ،‬لوی درواغ د محمد حامد حیدرزي پښتو ژباړه الازهر خپرندویه‬
‫ټولنه کابل ‪ ۱۰۳۳‬م‪.‬‬
‫‪ ۱‬ـ پیټر هار کلیروډ د ( د سي ای اې پټې جګړې ) د ښاغلي زبیر شفقي صیب ژباړه ‪ ،‬د‬
‫سپوږمۍ راډیو لخوا خپورشوی ‪ ،‬د چاپ کال ‪ ۳۱۳۱‬لمریز‪.‬‬
‫‪ ۹‬مطمین عبدالحی ‪ ،‬ملامحمد عمر ‪ ،‬طالبان او افغانستان ‪ ،‬افغان خپرندویه ټولنه‬
‫کابل ‪ ۳۱۳۰ ،‬لمریز کال‪.‬‬
‫‪ – ۱‬موسوی ‪ ،‬داکتر سید علی ‪ ،‬تاریخ تحلیلی افغانستان ازظاهرشا تا کرزی ‪،‬‬
‫‪ ۳۱۳۳‬ه‪.‬‬