3.

HEIGHT SYSTEM IN GEOD Hubungkait antara STAPS dgn BM

a. MSL berubah kerana tarikan matahari, bulan, tarikan tempatan,
glasier, kemasinan air laut.
b. Ketinggian orthometrik digunakan dlm kerja2 geomatik &
ditunjukkan dlm pelan topografi.
c. Ellipsoid sebagai permukaan rujukan dlm perhitungan kedudukan
ufuk bg stn.
d. Ketinggian dinamik penting dlm kejuruteraan khususnya dlm
pengaliran air.
e. Ketinggian orthometrik boleh diperolehi melalui pengukuran aras
@ GPS.

Konsep Ketinggian Dalam Geodesi:

1. Posisi sesuatu titik dinyatakan oleh lat & long.
2. Ketinggian diukur di atas geoid – ketinggian orthometrik / MSL
3. Ketinggian ini utk pemetaan kontor di atas topografi.
4. Ketinggian orthometrik diukur melalui proses ukur aras.
5. Ketinggian Elipsoid diukur dari cerapan satelit.
Tide Gauge BM Connection Proses yang berlaku:
- Cerapan air pasang surut di lokasi STAPS
Ketinggian ellipsoid : merujuk kpd jarak pugak yg diukur di atas
- Mengukur secara berterusan ketinggian paras purata laut setiap 10
ellipsoid rujukan di sepanjang garis normal.
saat dan dipuratakan setiap 50 minit.
Ketinggian dinamik : merujuk kpd perbezaan ketinggian antara 2 titik di
- Nilai muktamat dipindahkan ke atas stesen BM berhampiran
atas permukaan samaupaya di sepanjang garis normal.
menggunakan alat precise level.
Ketinggian orthometrik : merujuk kpd jarak pugak yg diukur di atas
- Pelabuhan Kelang dipilih sebagai rujukan aras dalam penubuhan
geoid.
Datum Tegak Geodesi Semenanjung Malaysia (DTGSM) berdasarkan
Ketinggian normal : merujuk kpd perbezaan keupayaan antara 2 titik di
ke atas cerapan bagi tempoh 10 tahun (1984 – 1993).
atas permukaan ellipsoid di mana graviti pada ellipsoid bergantung kpd
- Pada tahun 1994 satu monumen dibina di Ibu pejabat JUPEM Kuala
nilai ketinggian (z).
Lumpur.
- Ukuran dijalankan dari stesen air pasang surut Pelabuhan Kelang ke
Konsep ketinggian:
monumen ini secara ukur jitu dan ukuran graviti .
- mengambilkira kesan perbezaan tarikan graviti yg berlaku ke atas
jisim di sesuatu tempat di atas permukaan bumi.
Hubungan Antara Permukaan Rujukan Geodesi
δW = -g δl
- hubungan antara keupayaan graviti dengan 1 titik sejarak l ke arah
pusat bumi.
g = cepatan graviti
W = permukaan samaupaya
l = jarak ke arah pusat bumi
h = H + N
Perbezaan Ketinggian Dinamik & Ortho
h = Ketinggian Elipsoid (diukur sepanjang garis normal pada elipsoid
N daripada cerapan geodesi satelit)
H = Ketinggian Orthometrik (diukur sepanjang garis pugak pada
Geoid daripada ukur aras)
N = Ketinggian Geoid (diukur sepanjang garis normal pada elipsoid
dengan melibatkan ukur graviti daripada gravimeter)

Syarat Kejituan Dalam Ketinggian

- Ketinggian dinamik bagi titik E = M = N. Graviti normalnya pada
latitud 45°.
- Ketinggian orthometrik bagi titik E = H0, M = H45, N = H90.
- Di khatulistiwa, ketinggian orthometrik lebih besar dari ketinggian
dinamik.
- Titik yg diberikan oleh keupayaan W1 dipanggil ketinggian dinamik.
Dlm kes di atas ketinggian dinamik bagi titik x = y = z. iaitu air paip yg
mengalir atas garisan samaupaya W1 takkan mengalir kerana daya
graviti sama sepanjang garisan itu.
- Jika saluran paip dipasang sepanjang garisan AB, air akan mengalir
dari A ke B kerana kesan perbezaan daya graviti.
- Jarak maksimum cerapan tak lebih 100m.
- Masa sesuai utk cerapan awal pagi & lewat petang.
- Perbezaan jarak staf hadapan & staf belakang tak lebih 1m.
- Tiada cerapan pandangan antara.
- Garis cerapan tak terlalu hampir iaitu 0.3m dr paras bumi.
- Alat aras sentiasa dipayung agar terlindung dari sinaran matahari.
- Kestabilan staf hendaklah sentiasa dipantau.
- Jangkaan masa bacaan staf blkg & hadapan mestilah min.
- Staf pergi & balik hendaklah pd kedudukan yg sama.
- Guna borang yg dibekalkan utk pembukuan data cerapan yg dibuat

Perbezaan Ukuran GPS dengan Ukur Aras

Stesen STAPS – Sistem Tolok Air Pasang Surut

- Stesen STAPS terdiri daripada 12 stesen
di Sem Msia & masing2 5 stn di Sabah & 3 stsesn di Sarawak serta 1
stesen di Labuan .
 4. GEODETIC SURVEY IN MALAYSIA Jenis Kawalan Geodetik Ufuk
1. Geodesi terrestrial - Cerap sudut/jarak
Objektif Sek Geodesi JUPEM 2. Astronomi geodetik - Cerapan bintang
- merancang, mengukur, mengumpul, memproses, melaras & menganalisa 3. Artifisial satelit - Doppler, GNSS, GLONASS
serta dokumentasikan semua kerja-kerja graviti untuk seluruh Malaysia bagi
keperluan negara mengikut spesifikasi yang ditetapkan Perubahan Jaringan Geodetik di Msia
- mengimplementasikan maklumat graviti untuk mendapatkan pembetulan 1.Rangkaian geodetik yg digunapakai tak punyai kejituan & keseragaman utk
ortometrik dalam pelarasan ukuran aras jitu pgunaan GPS & GIS.
- menjalankan pengukuran graviti menggunakan kaedah terestrial & bawaan 2.Teknik pengukuran & pengagihan ralat tak ikut kaedah from whole to the part
udara untuk hasilkan geoid 3.Perbezaan dlm rujukan origin sistem koordinat Cassini stp negeri.
- membuat semakan & selenggara ke atas stesen-stesen graviti sediada 4. Sistem bearing & jarak serta unjuran Cassini tak mampu menyokong
sepenuhnya keperluan GIS & GPS yg berasaskan koordinat.
Sejarah & Pembangunan Geodesi di Msia 5. Perbezaan sistem koordinat Cassini & RSO telah timbulkan masalah
- Jaringan triangulasi utama S.Malaysia meliputi kawasan dari Singapura ketidaksesuaian apabila libatkan PDUK & pemetaan.
hingga ke Kedah dan Kelantan. 6. Keselamatan negara.
- Panjang keseluruhan jaringan lebih kurang 700km, 70 stesen trigonometri,
340 sudut, 4 azimut, 4 jarak dan 4 latitud dan longitud dicerap, 5 kedudukan Tujuan/objektif triangulasi
stesen ditentukan menggunakan kaedah satelit Doppler. - Wujudkan jaringan kawalan geodesi ufuk dan tegak utk pemetaan topografi.
- Percubaan pertama untuk mewujudkan satu sistem triangulasi di S.Malaysia - Utk kegunaan fotogrametri, kadaster.
dibuat di P.Pinang oleh Lieut Moore dalam tahun 1832. - Utk kegunaan kejuruteraan spt pembinaan terowong, jn dll.
- Dasar jaringan triangulasi yang wujud sekarang berpunca dari triangulasi
P.Pinang & Province Wells (1885 – 1887), & Ukur Triangulasi Perak (1886 - Prinsip Triangulasi
1888). Maklumat /data yang diukur:
Triangulasi Lama a. Jarak garisan dasar
- Tujuan: Untuk mengawal kerja ukur kadaster. b. Semua sudut dalam
- Jenis: Sistem Perak [ digunakan di Kedah, Pulau Pinang dan Perak ] c. Latitud dan longitud titik untuk garisan dasar
- Sistem Asa (digunakan di semenanjung selain Kedah, Pulau Pinang & Perak) d. Azimut garisan dasar
Triangulasi Utama Repsoid Data yang perlu dihitung:
 - Triangulasi Repsoid diwujudkan pada tahun 1913 – 1916. a. Jarak setiap garisan
 - Rangkaian triangulasi 1 dari sempadan Thai sampai Singapura. b. Azimut setiap garisan
 - Rangkaian triangulasi 2 dari Utara Pahang ke Utara Kelantan. c. Latitud dan longitud setiap titik.
 - Dihubungkan dgn sistem triangulasi di negeri Thailand & triangulasi Riau
(Indonesia) di sebelah selatan. Faktor mempengaruhi Jarak Titik Kawalan Triangulasi
 - Terdapat 3 garis dasar telah diukur iaitu di Serting (N-9) panjangnya 7.1 batu, - Kelengkungan bumi
utara Kedah 5.6 batu, utara kelantan 7.1 batu. - Biasan sisi pd garis cerapan = garis cerapan menggeser di permukaan
 - Menggunakan pita ukur invar. mendatar bumi
 - Sudut diukur menggunakan teodolit Repsoid / Repsold. - Cuaca
 - Latitud & azimut bagi triangulasi ini berdasarkan latitud di Kertau sbg origin - Suhu
iaitu 3º 27’ 50.71”U, longitud ialah 102º 37’ 24.55”T - Alat
Malayan Revised Triangulation 1948 - Jarak terlalu pendek
- Garisan baseline yg terlalu panjang
 - Rujukan originnya di Kertau.
- Perbezaan besar antara sudut
 - Parameter yang digunakan adalah seperti berikut:
o datum – kertau
Kaedah Pelaksanaan Kawalan Geodetik
o latitud - 3º 27’ 50.71”U
1) Kaedah Pusingan:
o longitud - 102º 37’ 24.55”T
- Mulakan cerapan dlm penyilang kiri pada stn yg paling kiri.
o ellipsoid – Everest (modified)
- Seterusnya ke stn lain mengikut giliran mengikut pusingan jam.
o pisahan geoid (N) - 0
- Tutup pusingan ke garisan permulaan.
Triangulasi Utama (Geodesi) semenanjung
- Ulangi cerapan dlm penyilang kanan bermula pd garisan permulaan yg sama.
 - satu pelarasan baru telah dilakukan oleh US Army map service gunakan - Pusing teodolit / total station lawan arah jam & kembali ke garisan asal.
cerapan tambahan bg lat, long,azimut & 1 jarak garis dasar. - Baca & catat nilai sudut yg dicerap.
 - Datum = sama spt MRT1948
 - Sudut = sama spt dlm triangulasi repsoid
 - Garis asas di Kedah & Kelantan diukur mgunakan pita ukur invar & di Serting
& Mandai diukur dgn Geodimeter dlm thn 1965.

Ukur Triangulasi
merupakan satu kaedah penentududukan titik-titik geodetik yang membentuk
satu jaringan kawalan ufuk tanpa memerlukan pengukuran jarak yang
berterusan di antara titik2 tersebut.
Pembangunan Terkini Rangkaian Geodesi Msia
- Rangkaian MASS dalam GDM2000 Koordinat, JUPEM dijalankan usaha
selanjutnya untuk mengubah PMGSN94 dan EMGSN97 rangkaian ke datum
yang baru diterima pakai.
- Kedua-dua rangkaian membentuk Rangkaian baru Malaysia Rendah Geodetik
2000 (MPGN2000) dan diperkukuhkan dengan menyambungkan mereka
kepada rangkaian MASS itu. Ini dicapai dengan mengadakan kempen GPS
untuk melihat semula tiga puluh enam (36) stesen PMGSN94 pada tahun 2000
dan tiga puluh (30) stesen EMGSN pada tahun 2002 untuk tempoh 48 jam
untuk membentuk rangkaian pengukuhan (Rajah 7).
- Hasilnya mentakrifkan baru Network Malaysia Rendah Geodetik 2000
(MPGN2000) bagi seluruh Malaysia berdasarkan rujukan kerangka GDM2000.
Pelarasan banyak dikekang dengan stesen MASS diadakan tetap telah dibuat
untuk menyesuaikan vektor asas diperhatikan dan mendapatkan koordinat
stesen link, yang menepati GDM2000.
- Ketepatan stesen dalam komponen mendatar dan menegak adalah kurang
daripada 14 mm. Pelarasan MPGN2000 menggunakan vektor lama telah
akhirnya mencapai sasaran utama mendapatkan 3 cm stesen ketepatan
menyelaras, dirujuk kepada ITRF2000 Epoch 1 Jan 2000.
Pusingan Arah
2) Kaedah Arah:
- Satu stn dipilih sbg stn rujukan & saling nampak.
- Sudut ufuk diukur secara bebas di antara stesen ruj dgn stn2.
- Libatkan kerja berganda & sesuai dilakukan jika cuaca tak baik.
- Cerapan dibuat pada kedua2 penyilang dgn ‘zero setting’ & meliputi kesemua
kuadrant. 0 – 90, 90 – 180, 180 – 270, 270 – 360.
3) Kaedah Sudut:
- Sudut antara setiap stn diukur secara bebas.
- Ukuran dibuat dlm kedua2 penyilang.
- Kerja bertambah kerana melibatkan pengukuran sudut2 besar & sudut kecil.
- Akan berlaku selisih antara sudut besar dgn jumlah sudut2 kecil.
Sudut Schreiber
4) Kaedah SCHREIBER
- Sama dgn kaedah sudut tetapi bebas dicerap di antara setiap stn yg lain.
- Sesuai utk kawasan yg punyai halangan penglihatan.
- Memerlukan kerja yg banyak.
• Kaedah pusingan adalah sesuai, jimat dan cepat.
• Kaedah lain perlu jika kaedah pusingan sukar dilakukan.
• Untuk memperolehi kejituan tinggi, kaedah sudut sesuai digunakan.

Pelarasan Triangulasi
1. Pelarasan titik
2. Pelarasan bentuk
3. Pelarasan Anjakan Sama (equal shift)
5. POSITIONING WITH GPS
GPS
Navigation Satellite Timing & Ranging Global Positioning System
(NAVSTAR GPS) merupakan sistem penentududukan berasaskan
satelite yg merevolusikan tugas dlm navigasi & ukur.
Kriterianya :
 Ketepatan penentududukan relatif yang tinggi dari tahap
dekameter kepada milimeter.
 Penentuan halaju dan masa kepada kejituan yang sepadan
dengan kedudukan.
 Boleh digunakan oleh pelbagai pengguna di mana sahaja, di
udara, di darat dan di laut.
 Sistem boleh beroperasi dalam sebarang keadaan cuaca dalam
masa 24 jam.
 Maklumat kedudukan dalam 3D.
Sistem Rujukan GPS
a. WGS84 – World Geodetic System 84, di kawal oleh US Defense
Mapping Agency sebagai datum geodetic global.
b. Originnya di pusat jisim bumi.
Fungsi Asas Satelit:
 Menerima dan merekod data yang dipancarkan oleh segmen
kawalan.
 Mengawasi ketepatan masa melalui purata beberapa piawaian
frekuensi atomik.
 Memancarkan maklumat dan isyarat kepada pengguna.
Komponen GPS
1. Segmen Angkasa
 Terdiri 21 buah satelit, tambahan 3 satelit aktif, ditempatkan di
atas 6 satah orbit.
 Memancarkan isyarat yang diperlukan untuk mengoperasikan
sistem.
 Setiap orbit mengandungi 4 buah satelit.
 Ketinggian satelit 20,200km daripada permukaan bumi.
 Satelit GPS mengambil masa 12 jam untuk mengorbit bumi.
2. Segmen Kawalan
 Kemudahan yang terdapat di bumi.
 Berperanan menjejaki satelit, pengiraan orbit, telemetri dan
mengawasi segmen angkasi setiap hari.
 Terdapat 5 stesen bumi yang membentuk kawalan iaitu Hawaii,
Colorado Spring, Ascension Island, Diego Garcia dan Kwajalein.
 Colorado Spring adalah sebagai Master Control Station.
 Fungsi sampingan segmen ini ialah mengawasi sistem rujukan
WGS84.
3. Segmen Pengguna
 Kesemua peralatan yang digunakan dan teknik pengiraan yang
membolehkan hasil kedudukan diperolehi pengguna. (perkakasan,
perisian, prosedur operasi)
 Contoh perkakasan GPS seperti antenna, pemprosesan mikro,
unit rakaman, terminal dan unit paparan, bekalan elektrik dan
frekuensi radio.
Kaedah Cerapan GPS
KAEDAH STATIK (antenna tetap):
 Digunakan untuk mendapatkan penentududukan titik (objek statik)
secara selepas pemprosesan di mana alat
 penerima isyarat GPS akan beroperasi di atas titik cerapan dalam
jangkamasa yang lama iaitu 1-3 jam.
 Hasil cerapan lebih jitu kerana data cerapan berlebihan.
 Untuk objek-objek yang tidak bergerak sahaja.
 Digunakan utk ukur garis dasar & jaringan kawalan geodetik.
KAEDAH RAPID STATIK:
 Kaedah sama dengan statik tapi mengambil masa antara 5 – 20
minit.
KAEDAH KINEMATIK (antenna bergerak):
 Digunakan dalam navigasi, penerbangan, penjejakan kenderaan
dan lain-lain
 cerapan dlm masa hakiki dilakukan pd objek bergerak dlalam
tempoh 1 – 5 minit.
 Kejituan rendah berbanding kaedah statik.
 Menggunakan 2 alat iaitu base dan rover.
Kegunaan GPS
 Ukur tanah, pemetaan dan GIS
 Navigasi di laut, udara dan darat.
 Operasi mencari & menyelamat & Operasi kapal angkasa.
 Kegunaan tentera & Kegunaan rekreasi.
Kebaikan GPS
1. Tidak perlu saling nampak antara stesen.
2. Tidak dipengaruhi oleh keadaan cuaca kerana menggunakan
frekuensi radio untuk memancarkan isyarat.
3. Lebih efektif, lebih mudah disesuaikan dan tidak memerlukan
masa yang panjang.
4. Boleh digunakan sepanjang masa 24 jam.
5. Memberi maklumat dalam 3D.
6. Ketepatan yang tinggi boleh dicapai.
Keburukan GPS:
1. Peralatan mahal untuk data yg efisyen.
2. Perlukan kawasan yg tiada halangan utk dptkan isyarat.
3. Koordinat gunakan WGS84 & perlu ditukar ke GNSS/Cassini
Soldner.
4. Perlukan bateri bg dptkan isyarat.
Teknik Penentududukan
ABSOLUTE POSITIONING:
 Penentuan pada satu titik (satu alat penerima) sahaja
 Memerlukan sekurang-kurangnya 4 satelit
 ketepatannya kurang baik kerana tertakluk pada bias cerapan julat
semu. (pengukuran masa isyarat bergerak dari satelit untuk tiba
ke alat penerima).
RELATIVE POSITIONING:
 Pengukuran yang dilakukan secara serentak pada sekurang-
kurangnya 2 titik (2 alat penerima) terhadap satelit-satelit yang
sama.
 Memerlukan 1 titik yang diketahui koordinatnya sebagai datum
cerapan.
 Membuat cerapan fasa pembawa [pergerakan relatif yang berlaku
antara alat penerima isyarat satelit dan kedudukan satelit]
 Menghapuskan bias cerapan antara titik.
 Lebih jitu dari absolute positioning.
 Sesuai dalam penentududukan masa hakiki.
NETWORK POSITIONING:
 Terdiri daripada siri titik-titik cerapan GPS yang dilakukan secara
bersesi dengan dengan beberapa alat penerima isyarat GPS.
 Setiap sesi hendaklah mempunyai sekurang-kurangnya satu titik
yang sama untuk pelarasan jaringan.
Transformasi Koordinat
- proses perubahan dari sistem koordinat @ datum dari 1 sistem yg
lain bertujuan utk penggunaannya kpd aplikasi yg berbeza &
mhasilkan peta dasar.
- JUPEM telah menghasilkan pelbagai set parameter transformasi utk
menghubungkan berbagai jenis sistem koordinat di Msia.
- Transformasi dari sistem WGS84 ke sistem lokal. (sem msia : Sistem
Kertau, Sabah & Sarawak : Sistem Timbalai) menggunakan model
transformasi 3D contohnya model Bursa-Wolf @ Molodenski-Badekas.
- Transformasi (ø, λ, h) Kertau @ Tembalai ke koordinat satah
menggunakan unjuran peta tertentu (RSO @ Cassini @ lain-lain)
- faktor2:
a. datum rujukan yg berlainan
b. penyelarasan sistem
c. selaraskan Sem dgn Sabah & Srwk
d. penubuhan sistem MyRTKNet bg mudahkan pengiraan
1.INTRO OF GEODESY
Geodesy
Sains penentuan bentuk & saiz bumi iaitu tentukan kordinat bagi titik,
jarak & arah @ azimut garisan permukaan bumi
Tujuan
-wujudkan titik di permukaan bumi dlm bentuk 3D
-ukur & analisis fenomena pergerakan bumi, putaran,tides
-kenalpasti graviti permukaan bumi
1.Geodesi Geometri (menkaji bentuk m/bumi)
- permasalahan geometri bumi
- penentuan saiz & bentuk bumi serta posisi titik2 , jarak serta azimut
di antara titik2 yg diukur
2. Geodesi Fizikal (kaji tekanan daya graviti, ukuran graviti bumi)
- kajian perubahan medan graviti bumi 3D.
- arah & kesan kuasa fizikal libatkan kuasa tarikan bumi
dipermukaannya & disekitar ruang.
Graviti
daya @ tarikan yg thasil oleh tarikan universal bumi & tarikan
mengempar (certrifugal) hasil dr putaran bumi. Kekuatan daya tarikan
graviti bgantung kpd kedudukan & masa
Kontek Graviti Geodesi Fizikal
utk penentuan bentuk bumi, saiz bumi & alunan geoid, pesongan
pugak gravimetrik & pesekan bumi. Nilai purata gal (g) ialah 980 gal(1
gal = 1 cm). Pengukuran libatkan penentuan panjang & masa.
Pengukuran Graviti Mutlak
a. Kaedah Free Fall
- kaedah asas utk ukur graviti mutak dgn rekodkan masa bg suatu
objek (jasad) yng jatuh bebas pd jarak yg diketahui dr 1 titik & hitung
nilai (g) dari hukum Newton.
- utk dptkan kejituan yg tinggi, masa ditentukan secara elektronik &
jarak laluan bebas diukur secara interferometri.
- dilakukan dlm bilik hampagas (vacum).
b. Kaedah Pendulum
- Berdasarkan kpd hayunan bandul dgn tentukan pjg tali (l) gantungan
bandul serta tempoh cepatan (T) hayunan bandul dlm jarak tersebut.
- Masa hayunan & pjg tali gantungan bandul perlu diketahui.
- Tempoh hanyunan boleh dikaitkan dgn (g).
c. Kaedah Rise & Fall
- perlambungan jisim keatas & jatuh semula ke bwh dimana jisim ini
akan melalui sesuatu aras sebanyak 2 kali iaitu semasa naik & turun
yg perlu direkodkan.
- Nilai (g) boleh dihitung sekiranya jarak antara 2 aras & masa
jisim melaluinya diketahui.
Kaedah Pengukuran Graviti Relatif / Kalibrasi Alat Gravimeter
a. Terabas - ukuran dimulakan di stn ruj (nilai diketahui) & diakhiri di
stn sama @ ruj lain.
b. Pergi Balik - beri bacaan stp stn & libatkn 1 stn ruj shj.
c. Bintang - cerapan dibuat di stn ruj stp kali selepas cerapan di titik
lain
d. Gelung Hadapan - stp stn dicerap 3x & boleh diakhiri di stn ruj
pmulaan @ stn akhir.

Kepentingan Data Graviti Objektif Gravimetrik

- dgn mengukur taburan tarikan graviti & perubahannya ikut masa -
bentuk & saiz bumi dpt ditentukan
- pengukuran graviti biasanya dilakukan di permukaan bumi, gunakan
kapal terbang (airborne) & kapal laut (shipborne)
- pengukuran graviti dari angkasa lepas (outerspace) ditentukan
melalui pengukuran dari satelit yg berada di orbit ke bumi (GRACE,
GOCE, CHAMP)
Teori Graviti
kejituan bergantung kpd 2 perkara iaitu ketepatan alat & bunyi
- utk ukur kekuatan tarikan graviti
- utk kira pembetulan orthometrik dlm jaringan ukur aras jitu.
- kira nilai geoid tempatan
- hasilkan model geoid.
2 jenis Drift Sebabkan Bacaan Alat Gravimeter Berubah Dgn Masa
a. Drift Statik - perubahan bacaan unit kaunter berlaku bkadaran dgn
masa walaupun gravimeter bkedudukan tetap.
b. Drift Dinamik - perubahan bacaan unit kaunter berlaku sebab
pgerakan alat gravimeter utk bacaan dr satu stn ke stn yg lain.

Tujuan Pengukuran Graviti: Perkara Yang Mempengaruhi Bacaan Graviti

- Penurunan pengukuran geodetik dari permukaan bumi ke elipsoid - jisim & bentuk bumi
rujukan - lokasi stn di pmukaan ( X, Y / Lat,long)
- Penentuan ketinggian Ortometrik - Ukur Aras - bulan & matahari
- Tentukan medan graviti bumi ( sbg fungsi kedudukan & masa) - alat drift
- Bentuk rupabumi - ketinggian stn diduduki (atas MSL/Geoid)
- Utk carigali bahan mineral, pengukuran pasang surut bumi, - density (antara geoid & stn diduduki)
pergerakan kerak bumi & juga mengesan perubahan pada pemalar - terrain irregularities
graviti.

Tujuan Sek Geod JUPEM

- merancang, mengukur, mengumpul, memproses, melaras &
menganalisa serta dokumentasikansemua kerja2 graviti utk seluruh
Msia bg keperluannegara mengikut spesifikasi yg ditetapkan
- mengimplementasikan maklumat graviti utk mdptkan pembetulan
ortometrik dlm pelarasan ukuran aras jitu
- menjalankan pengukuran graviti menggunakan kaedah terestrial &
bawaan udara utk hasilkan geoid
- membuat semakan & selenggara ke atas stn2 graviti sediada

Tujuan Pengukuran Graviti

- penurunan pengukuran geodetik dr pmukaan bumi ke elipsoid
- penentuan ketinggian Orthometrik = Ukur Aras
- tentukn medan graviti bumi (sbg fungsi kedudukn & masa)
- bentuk rupabumi
- utk carigali bhn mineral, ukur psg surut, pgerakan kerak bumi &
kesan perubahan pd pemalar graviti

Perbezaan Pengukuran Graviti

Graviti Mutlak
- penentuan graviti pd suatu titik.
(Hukum Newton)
- Dilakukan pakar dlm makmal.
- Guna alat kejituan tinggi.
- Kaedah pengukuran: Free Fall, Rise
& Fall, Pendulum, Sakuma
Graviti Relatif
- Penentuan graviti pd 2 @ lebih
titik .
- Pengukuran senang
- Dilakukan oleh Geodesist/
geophysic
- Kaedah pengukuran:
Mencondongkan alat gravimeter,
Gunakan titik rujukan graviti,
Penambahan jisim pd sistem
spring
2.GEOD VERTICAL SYSTEM Tujuan Ukur Aras jitu
Vertical Control - dptkan aras tinggi muktamad
- Utk menyediakan titik rujukan yg dpt tentukan ketinggian stn dgn jitu - ‘monitoring’ struktur kejuruteraan
di atas topografi. - penentuan perbezaan A.P.L diantara Stesen Tolok Air Pasang Surut
- Ketinggian Orthometrik adalah merujuk kpd ketinggian titik di atas (STAPS)
geoid / aras purata laut - penentuan datum pugak kebangsaan JUPEM

Kegunaan MSL Ciri-ciri alat aras jitu:

• buat ramalan air pasang surut, banjir, dsb - Jenis JONGKIT
• adakan rekod yg tetap bagi perubahan air laut - Kuasa pembesaran yg tinggi sekurang2nya 40 x pembesaran.
• dapatkan datum piawaian yg tepat bg jaringan aras jitu - Tiub gelebung punyai kelengkungan yg seragam & sensitif
• memberi sifar asasi bg kerja topografi - Dipasangkan dgn pelit selari, berfungsi utk membaca bahagian
senggatan staf dgn lebih tepat.
MSL rujukan Datum kpd:
Pengukuran Ketinggian Geoid Peraturan Ukur Aras Jitu
Pengukuran Ketinggian Topografi - Jarak maksimum cerapan tak lebih 100m.
- Masa sesuai utk cerapan awal pagi & lewat petang.
Tide Gauge disebabkan: Tarikan graviti bulan & matahari - Perbezaan jarak staf hadapan & staf belakang tak lebih 1m.
- Tiada cerapan pandangan antara.
Presice Level = 0.003 √K K=km - Garis cerapan tak terlalu hampir iaitu 0.3m dr paras bumi.
Spirit Level = ±5√n @ 0.012 √K - Alat aras sentiasa dipayung agar terlindung dari sinaran matahari.
- Kestabilan staf hendaklah sentiasa dipantau.
Fungsi Unit Kawalan Tegak JUPEM - Jangkaan masa bacaan staf blkg & hadapan mestilah min.
Air Pasang Surut - Staf pergi & balik hendaklah pd kedudukan yg sama.
 Perolehan Data Air Pasang Surut (APS) - Guna borang yg dibekalkan utk pembukuan data cerapan yg dibuat
 Pemprosesan Data APS
 Penyelenggaraan 12 Stesen APS Peraturan/ Syarat Cerapan Alat Aras Jitu:
 Terbitan Buku Rekod & Ramalan APS - Bila gelembung U stabil.
 Kajian Fenomena APS & Perubahan aras laut - Ikut peraturan JUPEM, bhgn Topografi.
 Telemetri TAPS - Jangkamasa setiap cerapan seberapa singkat.
Aras - Skru gradienter digunakan utk laraskan gelembung U.
 Pemprosesan Ukuran Aras Jitu di Sem Msia - Guna staf yg sama.
- Bacaan kpd 0.0001m, perlu ulang jika :
 Pemprosesan Ukuran Kelas Dua di Sem Msia
a. Jumlah bacaan stadia melebihi 0.005m
 Projek Infrastruktur Ketinggian
b. Beza ketinggian melebihi 0.0006m
 Dokumentasi Tanda Aras Penerbitan Kertas Teknikal
Pembetulan Pada Cerapan Ukur Aras Jitu :
Kaedah Pengukuran Ketinggian - Pembetulan senggatan : kecacatan senggatan staf
- Ukur aras geodesi/aras jitu - Pembetulan suhu : suhu dipiawaikan
- Ukur sudut trigonometri - Pembetulan kolimatan : boleh diatasi jika jarak dihadapan adalah
- Cerapan barometri sama dengan jarak ke belakang.
- Ukur aras motorised - Pembetulan kelengkungan & biasan
- Selisih disebabkan ketidaktegakan staf.
Jaringan Aras Jitu Sem Msia
- 88 laluan aras 4886 km
- kaedah ukuran
a. konvensional (7 laluan 418 km)
b. motorised (42 laluan – 2135 km)
c. berdigit (39 laluan – 2333 km)
- 1984 – 1999
- DTGSM 1994

Rangkaian Aras Jitu Sem Msia

- Ukuran pada tahun 1985-98
a. SBM setiap 5 km
b. BM setiap 1 km
- Mengikut Survey Regulations 1976 & lain-lain peraturan berkaitan (
0.003 K ) Ukur Aras Bermotor
- DTGSM berdasarkan cerapan pasang surut di Pelabuhan Klang - Utk gantikan proses pengukuran aras jitu – lambat, penggunaan byk
(1984-93) tenaga, kos tinggi.
- Terdiri daripada 113 laluan dgn 2089 BM dalam 22 gelung - Kerja dibuat dari dalam kenderaan.
- Menggunakan 3 kaedah ukur: - Memerlukan 3 kenderaan bermotor.
a. Konvensional - 7 laluan - Gunakan alat aras jitu automatik.
b. Digital - 46 laluan - Susah dapatkan jarak yg sama utk pandangan hadapan & belakang.
c. Bermotor - 60 laluan
- Dihubungkan ke 10 STAPS Barometrik
Merupakan satu alat penentuan beza tinggi antara 2 titik berturutan.
Ukur Aras Jitu Konsep asas – tekanan atmosfera berkadar songsang terhadap
- Mula digunakan pada bulan April 1985 semasa peringkat permulaan ketinggian.
penubuhan Rangkaian Aras Jitu Alat barometer digunapakai untuk mengukur variasi tekanan udara di
- Operasi pembukuan cerapan dibuat secara manual, berjalan kaki antara titik yang terletak secara berturutan.
antara set-up dengan membawa sendiri peralatan Kaedah pengukuran ini sesuai untuk kawasan yg punyai beza tinggi
- Peralatan: Wild N3 tilting level dengan parallel-plate yang ketara spt kawasan berbukit bukau @ semasa membuat kerja2
micrometer, Staf kayu 3-meter, double graduation on invar strip, Steel peninjauan.
tape dan rollmeter untuk mengukur jarak
- Kaedah Cerapan: Kaedah 3-wire, Staf ganjil dibaca dulu di
setiap set-up
Jenis Alat Barometrik
a. Barometer mercury - mengandungi tiub kaca sepanjang 76cm &
diletakkan mercury. Tekanan atmosfera diperolehi melalui ketinggian
turus mercury dengan bantuan skala vernier untuk membolehkan
bacaan sehingga 0.1 mm di baca. Peralatan ini boleh digunakan pd
stn tetap, tetapi jarang digunapakai keranan mudah pecah, sukar
memindahkan alat dari satu stesen ke stesen lain & perlukan masa yg
panjang utk dapatkan bacaan terutama apabila keadaan atmosfera
berubah2.
b. Barometer Aneroid - mengandungi kotak hampagas (vacuum)
dengan diameter 8 - 12 sm. Alat ini kurang tepat berbanding
barometer mercury tetapi kerap digunakan dalam kerja2 ukur.
Bahagian atas kotak mengandungi bahagian anjal yg bolehkan
perubahan tekanan disampaikan kpd bahagian dlm alat utk tujuan
perekodan. Alat ini mengandungi dua skala, bahagian luar utk altitud
& bahagian dlm utk turus mercury. Beza altitud boleh diperolehi pada
ketepatan 6 - 15 m.
c. Altimeter - adalah barometer yg direkabentuk utk dapatkan beza
tinggi, bukannya ketinggian sebenar. Ia diubahsuai utk berikan
ketepatan sehingga 0.6 - 1.5 m. Altimeter yg kerap digunapakai ialah
American Paulin System Altimeter & Wallace and Tiernam System
Altimeter.
Kaedah Cerapan Altimeter:
1. Rujukan tunggal (sigle base method)
Gunakan 2 altimeter, 1 altimeter diletakkan di atas BM (sebagai
rujukan) & 1 lagi utk ukur ketinggian titik lain.
2. Rujukan berkembar (Double base method)
Gunakan 2 altimeter yg diletakkan di atas 2 BM berhampiran sbg
rujukan kpd altimeter lain utk ukur ketinggian.

Kaedah Pengukuran Barometrik:

a) Cerapan Tunggal – hanya satu barometer digunakan. Barometer
dibawa drpd 1 stn ke stn lain & berakhir pd stn permulaan. Pd stp stn,
hanya 1 bacaan diambil. Waktu cerapan & suhu juga diambil. Kaedah
ini byk dipengaruhi oleh kesan ralat atmosfera.
b) Cerapan Serentak – perlukan penggunaan 2 barometer.
Kedua2nya dibandingkan sebelum digunakan. Salah satu barometer
diletakkan pd stn permulaan/ kawalan & yg satu lagi dibawa ke stn2
hendak diukur. Bacaan barometer pd stn permulaan & stn
dikehendaki dibaca serentak utk hapuskan ralat disebabkan
perubahan atmosfera. Waktu cerapan & suhu juga direkodkan.
Perubahan suhu pengaruhi ketepatan hingga 3m atau lebih. Dgn
prosidur yg ditetapkan, ketepatan boleh diperolehi sehingga 1.5 m.
c) Lompat katak (leap frog method) - Altimeter yg digunakan utk ruj
di atas BM ditukar ganti secara bergilir2 dgn altimeter yg digunakan utk
ukur ketinggian titik2 lain.

Ukur Aras Trigonometri

- digunakan dlm kerja ukur triangulasi.
- gunakan fungsi trigonometri.
- sudut pugak / sudut tunduk dicerap ke stp stn triangulasi.
boleh dilakukan dgn 2 cara iaitu cara terus & cara salingan/reciprocal.
- cerapan secara terus perlu ambilkira selisih kelengkungan bumi &
biasan.
- manakala menggunakan kaedah salingan tidak perlu pembetulan
selisih ini.
- Cerapan yg dibuat:
1. Sudut pugak, sudut ufuk 2. Tinggi alat
3. Tinggi beacon 4. Jarak cerun
- Waktu cerapan : Awal pagi & lewat petang
- Formula penentuan aras: AL1 = D.tanθ – s + AL2
D = jarak sendeng , θ = sudut pugak , S = tinggi target
- Pembetulan selisih kelengkungan dan biasan;
0.06723D² meter (ketinggian)
D ( 1 – 2.m ) ( ukuran sudut)
2.R.sin 1”
D = jarak dlm km , R = jejari bumi [6370km]
m = pekali biasan (0.07-darat/0.08 - air)
- Kesan kelengkungan bumi dan kesan biasan atmosfera bergantung
kepada jarak sendeng iaitu: 100m : 0.1cm ,
400m : 1.0cm , 1200m : 0.1m , 4000m : 1.0m , 12500m: 10m