Professional Documents
Culture Documents
Araling Panlipunan
Unang Markahan – Modyul 4:
Dalawang Approach sa Pagtugon
sa Hamong Pangkapaligiran
Araling Panlipunan– Ikasampung Baitang
Alternative Delivery Mode
Unang Markahan – Modyul 4: Dalawang Approach sa Pagtugon sa Hamong
Pangkapaligiran
Unang Edisyon, 2020
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
ii
10
Araling Panlipunan
Unang Markahan – Modyul 4:
Dalawang Approach sa Pagtugon
sa Hamong Pangkapaligiran
iii
Paunang Salita
Para sa tagapagdaloy:
Para sa mag-aaral:
iv
ikaw, bilang isang mag-aaral, ay may angking kakayahang matutuhan ang mga
kaugnay na kompetensi at kasanayan. Ang iyong pang-akademikong tagumpay ay
nakasalalay sa iyong sarili o sa iyong mga kamay.
Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.
v
Tayahin Ito ay gawain na naglalayong matasa o
masukat ang antas ng pagkatuto sa
pagkamit ng natutuhang kompetensi.
Karagdagang Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong
Gawain panibagong gawain upang pagyamanin ang
iyong kaalaman o kasanayan sa natutuhang
aralin.
vi
Alamin
PAMANTAYAN SA PAGKATUTO:
Natutukoy ang mga paghahandang nararapat gawin sa harap ng panganib
na dulot ng mga suliraning pangkapaligiran.
1
Subukin
Panuto: Piliin ang titik ng tamang sagot. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
8. Alin sa sumusunod na gawain ang maaari mong gawin upang maiwasan ang
pagbaha?
A. paglilinis ng bakuran
B. pagtatanim ng mga puno at halaman
C. pagtulong sa gawaing bahay
D. pakikilahok sa gawain ng komunidad
2
9. Ang polusyon ay isang suliraning pangkapaligiran na nagdudulot ng panganib sa
kalusugan ng maraming tao, bilang mag-aaral paano ka makakatulong upang
maiwasan ang polusyon?
A. Pakikilahok sa gawain ng komunidad
B. Pagtatanim ng mga puno at halaman
C. Pagtulong sa mga gawaing bahay
D. Wastong pagtatapon ng basura
3
Aralin
Dalawang Approach sa Pagtugon
1 sa Hamong Pangkapaligiran
Balikan
4
Tuklasin
LARAWAN SURI
Panuto: Suriing mabuti ang larawan at sagutin ang mga sumusunod na tanong sa
ibaba. Isulat ang iyong paghahambing sa sagutang papel.
Pamprosesong Tanong:
1. Ano ang mga nasa larawan?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
5
Kung nasagot mo ang una hanggang ikatlong tanong ay binabati kita
sapagkat may kahandaan ka na matutunan ang paksang araling ito. Magpatuloy ka!
Suriin
Ang disaster management ayon kay Carter (1992), “ay isang dinamikong
proseso na sumasakop sa pamamahala ng pagpaplano, pag-oorganisa pagsasagawa
ng angkop na pagpaplano, pag-oorganisa, pagtukoy sa mga kasapi, pamumuno at
pagkontrol.” Ayon naman kina Ondiz at Rodito (2009),” ito ay tumutukoy sa iba’t
ibang gawain na dinisenyo upang mapanatili ang kaayusan sa panahon ng sakuna,
kalamidad, at hazard.”
6
Halimbawa nito ay mga sasakyan at
pabrikang nagbubuga ng maitim na
usok o mga kemikal na itinatapon sa
mga anyong tubig;
7
b. Structural risk – panganib na dulot ng kalamidad sa bahay at gusali;
8
Isinusulong rin ng National Disaster Risk Reduction Management Council
(NDRRMC) ang Community-Based Disaster and Risk Management Approach ang
balangkas ng plano at polisiya kung paano haharapin ang mga kalamidad, hazard,
at hamong pangkapaligiran.
Ang CBDRM Approach sa pananaw naman nina Shah at Kenji (2004), ay isang
proseso ng paghahanda laban sa hazard at kalamidad na nakasentro sa kapakanan
ng tao. Ibig sabihin nito na mahalaga na matukoy ng mga komunidad ang mga
dahilan, masusing masuri ang pinagmumulan ng hazard at maging ang epekto nito.
Tingnan din ang mga aspekto ng istrukturang panlipunan, pang-ekonomiya, at
pampolitika na maaaring magpapalala sa epekto ng kalamidad, hazard at sakuna.
Sa naunang paksa, nabanggit na ang kabiguan ng ilang institusyon na isagawa ang
kanilang tungkulin at responsibilidad ang dahilan ng hindi pagtatagumpay ng mga
programa ng gobyerno. Gayunman, ang kawalan ng interes ng mga mamamayan na
makiisa sa pamahalaang lokal ang isa sa tinutukoy na dahilan ng hindi
pagtatagumpay ng plano.
9
Kahalagahan ng CBDRM Approach
10
Sa bottom-up approach ang karanasan ng mga mamamayang naninirahan sa
disaster prone area ang dapat na pagbuhusan ng malalim na pag-aaral at
pagpaplano upang mapabilis ang pagbangon sa mga lugar na ito. Mahalaga ang
pakikipagdayalogo sa mga punong-bayan na naapektuhan ng kalamidad sa halip na
maghantay na lamang ng post-disaster needs assessment. Sa pamamaraang ito ay
higit na makabubuo ng plano na angkop sa pangangailangan ng pamayanan.
Basehan ng
Top-Down Approach Bottom-Up Approach
katangian
Layunin Maihanda ang buong bansa sa Maihanda ang mga mamamayan
banta ng iba’t ibang kalamidad. sa barangay sa mga banta ng
hazard
Maibaba ang mga plano sa bawat
probinsya at munisipalidad. Maisagawa ang mga paghahanda
na kakailanganin upang maging
ligtas ang pamayanan
Bumuo ng Philippine Disaster Risk Reduction Community-Based Disaster
plano and Management Framework and Risk Management
Tagapamuno Pambansang pamahalaan Pamayanan sa tulong ng kapitang
barangay, kagawad at barangay
tanod
Paraan ng Pagsasagawa ng mga pag-aaral, Maisagawa nang tama ang mga
pagbibigay ng seminars at pagsasanay sa iba’t pagsasanay na natutunan ng
mga teknikal ibang anyo ng disaster. pamayanan tulad ng earthquake
na tulong. drill at fire drill o sa panahon ng
pagbaha. Maging maalam sa mga
lugar na maaaring puntahan sa
panahon ng paglikas tulad ng
evacuation center
11
Sino ang Pamahalaang Pambansa, Local Pamayanan, Local Government
maaaring Government Unit (LGU), Unit (LGU), pampublikong
makiisa dito? pampublikong indibidwal, indibidwal, pribadong indibidwal,
pribadong indibidwal, Non- Non-Governmental Organization
Governmental Organization
Nagbibigay National Disaster Risk Reduction Provincial Disaster Risk Reduction
babala Management Council (NDRRMC), Management Office (PDRRMO),
Pamahalaang pambansa, Munisipalidad ng bawat bayan
Katagumpayan Nakasalalay sa maayos na Nakasalalay sa pagkakaisa at
pagpaplano ng pambansang pagtutulungan ng pamayanan
pamahalaan upang mabawasan ang pinsalang
dulot ng kalamidad/hazard.
Mahalagang alam din ang mga
hotlines ng Pamahalaang
Pambayan sa panahon ng hazard.
Pinagmumulan Pambansang pamahalaan, Pambansang pamahalaan,
ng tulong International Community, Non- International Community, Non-
Governmental Organization, Governmental Organization,
pribado at pampublikong pribado at pampublikong
indibidwal, Local Government indibidwal, Local Government Unit
Unit, Department of Social Welfare Provincial Government,
and Development Munisipalidad
Probinsiya Probinsiya
Munisipalidad Munisipalidad
Munisipalidad Munisipalidad
Barangay Barangay
Pamayanan 12 Community-Based
Plan (Pamayanan)
Matapos mong pag-aralan ang nilalaman ng aralin ay makikita mo ang mga
gawain at pagsusulit na inihanda upang subukin kung lubos mong naunawaan ang
paksa.
Pagyamanin
A. Kilala Mo!
B G K D B H G H M B H U
C H L O D U K E J I U I
A B A R Q U E Z K J K O
R E C G J I N I O L F P
T S S Y H B J D P D S O
E H O U U G I N D H E S
R D N S H A H O H G T T
O M B D G H B H S U G D
D Z U B A I R O D I T O
E O N V G F B L E H S S
3. Ang disaster management ayon kay _____________, “ay isang dinamikong proseso
na sumasakop sa pamamahala ng pagpaplano, pag-oorganisa pagsasagawa ng
angkop na pagpaplano, pag-oorganisa, pagtukoy sa mga kasapi, pamumuno at
pagkontrol.”
13
5. Ayon naman kina _____________ at _____________,” ito ay tumutukoy sa iba’t ibang
gawain na dinisenyo upang mapanatili ang kaayusan sa panahon ng sakuna,
kalamidad, at hazard.”
B. Piliin Mo Tamang Konsepto Ko
Panuto: Basahin ang sumusunod na sitwasyon. Piliin sa kahon ang mga uri ng
konsepto o termino na naaayon sa mga pangyayaring inilalarawan sa bawat bilang.
Isulat ang sagot sa sagutang papel.
14
_______ 2. Ang pagharap sa kalamidad sa tuwing mararanasan ito.
_______ 3. Ang paghingi ng pakikiisa at tulong sa NGO’s, pribado, at publikong
sektor sa pagbuo ng Disaster Management Plan.
_______ 4. Ang pagsusulong ng Community-Based Disaster Management
Approach.
_______ 5. Ang pagsusulong sa Top-down Approach.
_______ 6. Ang pagiging handa ng bansa at komunidad sa panahon ng kalamidad.
_______ 7. Ang pagsusulong sa Bottom-up Approach.
_______ 8. Ang pagbuo ng isang disaster management plan ay dapat produkto ng
pagkakaisa at pagtutulungan ng iba’t ibang sektor ng lipunan.
_______ 9. Sa pamahalaan nakasalalay ang lahat ng tungkulin upang maging
disaster-resilient ang buong bansa.
_______ 10. Tungkulin ng lahat ang paglutas sa suliraning pangkapaligiran.
E. Tama o Mali
Panuto: Isulat ang salitang Tama kung wasto ang isinasaad ng pangungusap at Mali
kung hindi wasto ang isinasaad nito. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
15
_______ 7. Ang pangunahing layunin ng disaster management ay mapanatiling
ligtas ang komunidad.
_______ 8. Sa ngayon ang National Disaster Coordinating Council (NDCC) ay
naglalayon na maturuan ang mga lokal na pinuno sa pagbuo ng
Community-Based Disaster Management Plan.
_______ 9. Ang risk ay kakayahan ng pamayanan na harapin at muling
makabangon sa epekto na dulot ng kalamidad.
_______ 10. Ang CBDRRM Approach ay isang paraan na nakatuon sa paghahanda
laban sa sakuna at kalamidad.
16
Isaisip
17
Isagawa
18
Tayahin
Panuto: Piliin ang letra ng tamang sagot. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
19
9. Ang pangyayari na nagdudulot ng panganib sa tao, sa kapaligiran at maging sa
mga gawaing pang-ekonomiya.
A. disaster C. resilience
B. hazard D. risk
10. Alin sa sumusunod na hazard ang halimbawa ng human induced?
A. bagyo C. pagputok ng bulkan
B. lindol D. polusyon
13. Gawain na maaari mong gawin upang maiwasan ang polusyon sa anyong tubig
A. paglahok sa gawain ng barangay
B. pagtatanim ng puno
C. pagtulong sa gawaing bahay
D. wastong pagtatapon ng basura
14. Tumutukoy ito sa panganib na dulot ng kalamidad sa tao.
A. disaster C. structural risk
B. human risk D. vulnerability
15. Ang pinakamahalagang layunin ng Philippine National Disaster Risk Reduction
and Management Framework (PNDRRMF) ay maihanda ang komunidad na
maging __________________.
A. active C. informative
B. aware D. resilient
20
Karagdagang Gawain
Panuto: Lagyan ng kaukulang sagot ang tsart sa ibaba batay sa sakuna o disaster
na iyong naranasan. Isulat ang sagot sa sagutang papel.
Kalamidad na naranasan
Posibleng epekto ng kalamidad
Mga hakbang na dapat gawin bago
mangyari ang kalamidad
Mga hakbang na dapat gawin sa
panahon na nagaganap ang kalamidad
Mga hakbang na dapat gawin
pagkatapos ng kalamidad
Problema na naranasan
Paano hinarap ang kalamidad?
21
22
SUBUKIN BALIKAN KILALA MO!
B G K D B H G H M B H U
1. B Nasa C H L O D U K U I
2. A diskresyon A B A R Q U E Z K J K O
3. A ng guro ang R E C G J I N I O L F P
4. A pagwawasto
5. B T S S Y H B J D P D S O
ng sagot. E H O U U G II N D H E S
6. C
7. D R D N S H A H O H G T T
8. B O M B D G H B H S U G D
9. D D Z U B A I R O D I T O
10. D E O N V G F B L E H S S
11. D ki
12. D
13. A
14. A ISTARAN NATURAL HAZARD TAMA O MALI
15. A MO NGA OR
ANTHROPOGENIC 1. Tama
1. HAZARD
PILIIN MO ANG 2. 2. Mali
TAMANG SAGOT 3. 1. NH
3. Tama
4. 2. AH
1. Vulnerability 3. NH
5. 4. Mali
2. Resiliency 4. AH
6.
3. Anthropogenic 5. AH 5. Mali
7.
hazard 6. NH
4. Natural hazard 8. 6. Mali
7. AH
5. Vulnerability 9.
8. NH 7. Tama
6. Anthropogenic 10
9. NH
hazard 10. NH 8. Tama
7. Natural hazard
8. Disaster Risk 9. Tama
9. Resiliency
TAYAHIN 10. Tama
10. Risk
1. B
2. B
3. B
ISAISIP ISAGAWA 4. A
KARAGDAGANG
5. D
GAWAIN
1. Disaster management May kanya- 6. B
2. Dalawa kanyang gawa 7. D Nasa diskresyon ng
3. Pamahalaan 8. B guro ang
4. NDRRMC 9. A pagwawasto
5. CBDRM 10. D
6. Bottom-up 11. C
7. Mamamayan 12. C
8. Top-down 13. D
9. Indonesia 14. B
10. Disaster risk 15. D
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian
K to 12 Kagamitang Pang-Mag-Aaral Sa Araling Panlipunan 10: Mga Kontemporaryong
Isyu at Hamong Panlipunan. 2017. 1st ed. Pasig City: Department of
Education
K to 12 Kagamitang Pang-Mag-Aaral Sa Araling Panlipunan 10: Mga
Kontemporaryong Isyu at Hamong Panlipunan Teacher's Guide. 2017. Pasig
City: Department of Education.
23
Para sa mga katanungan o puna, sumulat o tumawag sa:
24