Professional Documents
Culture Documents
suqMqrqw ieh AijhI swDnw hY ijs qoN hr ivAkqI jwxU hY iesƒ ipAwr krdw hY Aqy
iesƒ pRwpq krnw cwhuMdw hY prMqU ies dy TIk ArQ bhuq G`t lok jwxdy hn[ s`iBAw
smwj iv`c ivAkqI ƒ jo cwhy auh krn dI ausƒ Ku`l nhIN id`qI jw skdI [ Asl suqMqrqw
ie`k aicq vwqwvrx hY jo ik ivAkqI dy ivkws leI jrUrI hY Aqy smwj dy inXm Aqy rwj
dy kwƒn dIAW sImWvW inSicq krdy hn [
suqMqrqw dw ArQ rokW dI AxhoNd qoN hY [ ivAkqI ƒ Ku`lw C`f dyxw hY qW jo auh
jo cwhuMdw hY kr sky [ rwj dy kwƒn suqMqrqw mwnx leI auicq vwqwvrn iqAwr krdy
hn Aqy ivAwkqI dy jIvn iv`c Axauicq dKl AMdwzI qoN aus ƒ bcwauNdy hn [ rwj dy
bwhr jW rwj qoN ibnW suqMqrqw dI hoNd kyvl ie`k klpnw mwqr hI hY suqMqrqw
dw Bwv mnmrzI krnw nhIN, sgoN ivAkqI ƒ Aijhw vwqwvrn pRdwn krnw hY ijhVw
aus dy ivkws leI jrUrI Aqy smwijk ihqW Anuswr hY [
suqMqrqw srv ivAwpk huMdI hY Bwv rwj rihx vwly hr nwgirk ƒ smwn rUp iv`c
pRwpq huMdI hY [ suqMqrqw idMdy smyN jwq, Drm, rMg, nsl, Dn Awid AwDwr
ivqkrw nhI kIqw jWdw hY [
kwƒn Aqy suqMqrqw ie`k dUjy dy ivru`D hn [ Asl iv`c kwƒn suqMqrqw dI rwKI krdy
hn ies dy mwnx au~icq vwqwvrn iqAwr krdy hn [
suqMqrqw ie`k Aijhw vwqwvrx pYdw krnw hY ijs iv` c ibnW iksy pRkwr dI gYr
kwƒnI roktok ivAkqI Awpxw srv p`KI ivkws kr sky [
imlwn kro :-
1. rok ivAwpk
2. srv kwƒnI
3. gYr ivkws
4. srvp`KI tok
Bwg – h
6-6 AMkW vwly pRSn (AMdrUnI ivklp)
15. rwjnIqI Swsqr dI pRIBwSw idau [
jW
BwrqI sMivDwn dIAW koeI Cy ivSySqwvW ilKo [
16. rwj dI pRIBwSw idau iesdy cwr jrUrI q`qW dI ivAwiKAw kro [
jW
BwrqI sMivDwn iv`c Swiml mOilk AiDkwrW dIAW Cy ivSySqwvW ilKo [
6 X 2=12
igrDwrI lwl
lYkcrwr rwjnIqI Swsqr
ssss nrot mihrw
(pTwnkot)