”Een wereld op zichzelf.

Gerard Wisse (1873-1957)” (slot)

Dr. C. M. van Driel

In de mij toegestane ruimte kan ik slechts ten dele ingaan op de nieuwe reactie van
ds. M. A. Kempeneers op ”Een wereld op zichzelf” (RD 5-12). Mijn Wisse-boek had
„eerlijk” mogen worden, maar milder moeten zijn. Hij maakt mij niet wijzer wat dit
concreet betekent als ik in de bronnen stuit op veel bedenkelijke feiten die Wisses
memoires heel anders voorstellen.
In het geval van Wisse heeft ds. Kempeneers het moeilijk met eerlijkheid. Mijn
bronnen zouden „nogal eens erg subjectief zijn” en mijn interpretatie eveneens. Hij
kan niet van een historicus verwachten dat die kerkenraadsnotulen duidt als bronnen
vol alternatieve feiten die Wisse in een kwaad daglicht wilden plaatsen.
Bevindelijk gereformeerden hebben zich ontwikkeld in het niet gedogen van de
zonde. De manier waarop ds. Kempeneers op mijn boek reageert, bevestigt echter
dat een deel van hen niet gegroeid is als het erom gaat het eigen verleden een plek
te geven. Hij houdt, 63 jaar na Wisses dood, liever een schijnbeeld in stand.
Natuurlijk stel ik mij niet gelijk aan een Bijbelschrijver. Waar het om gaat, is of je als
historicus deze dingen mág beschrijven. Mijn doel was niet Wisse te „willen
neerhalen”. Bepalend was dat oergereformeerde tussenzinnetje uit art. 7 NGB: de
waarheid gaat boven alles. En ómdat ik geestverwant ben, is mijn beeld van Wisse
gemengd.
Evenals ds. Kempeneers heb ik tientallen reacties gehad van RD-lezers, die zeggen:
goed dat dit een keer is uitgezocht, je reconstructie is overtuigend, het is een
gebalanceerd boek en voorzichtig met oordelen. Ik laat het verder met vertrouwen
aan de lezers over om te bepalen of zij in dit boek geïnteresseerd zijn. En welke bril
zij bij het lezen opzetten.

De auteur is historicus en publiceerde het boek ”Een wereld op zichzelf. Gerard

Wisse (1873-1957)”.