Professional Documents
Culture Documents
cd;Hka;r o¾Yl j,g wkqj Y%S ,xldfõ fi!LH fiajdj idfmalaIj by< .=Kd;aul
;;a;ajhl we;s w;r tAjd l,dmsh rgj,a w;r hï idOkSh m%.;shla w;a lrf.k
we;ehs úfYaI{ u;h fõ' furg mqoa., wdhq wfmalaIdj ldka;djka i|yd wjqreÿ 78
la iy mqreIhka i|yd wjqreÿ 72 la jk w;r th ol=Kq wdishdkq l,dmfha by<u
w.hhs' tfukau furg <ore urK wkqmd;slh miq.sh jir 70 ;=< ore Wm;a 1000
wuq weg f.dksld
Hoya ovalifolia
Paspalum scrobiculatum
00
08 fy< fjo w;a fmd; fy< fjo w;a fmd; 00
fya;= jkq we;' tA i|yd foaYSh ffjoH wOHdmksl jevigyka fkdue;s ùuhs' wjdikdjg fuka fuu .Dyia: m%;sldr iy w;a
l%ufha odhl;ajh ,nd fkd.ekSu tla;rd fnfy;a l%u l%ufhka wmf.ka wE;a ùug mgka f.k we;af;a wo mj;sk jdKsclrKfha
wdldrhlska lK.dgqodhl jk w;r tfiau iudc m%jK;djla fukau wúfõls ðjk rgdfõ Rcq m%;sM,hla jYfhks'
rfÜ wd¾:sl ixj¾Okh fjkqfjka hï
fufyjrla l< yels lafIa;%hla fkdi,ld w;a fnfy;a hkq ´kEu ixialD;shl mj;sk w;S; ffjoH oekqï iïNdrfha Wreuhla jk
isàula o fõ' f,dal fi!LH ixúOdkh u.ska
w;r th úfYaIfhka u wdishd;sl rgj, fi!LH myiqlï wvq msáir m%foaY fnfyúka
Èyska È.gu wjOdrKh lrk mßÈ foaYSh ffjoH
m%p,s; ir, m%;sldr moaO;shla f,i ye¢kaúh yelsh' w;a fnfy;a ffjoH Wmfoia
l%u fi!LH lafIa;%fha m%.ukh i|yd fhdod .ekSug
j,ska f;drj idod.; yels w;r frday,a j,ska m%;sldr .kakd uÜgug we;s frda. mjd
hï úêu;a yd §¾>ld,Sk cd;sl jevigykla fkdue;s
ùu Bg m%Odk fya;=j nj fkdlsjukdh' tA u.ska ir,ju iqj lr .; yels njg wfma w;aoelSuhs' w;afnfy;a fyj;a .Dyia:
bruqiq T!IO i|yd fhdod .kakd fnfy;a uq¿;ekaf.hska" f.j;af;ka" fyda le<Efjka fidhd
Hemidesmus indicus tfy;a fulS wdl,amuh mßj¾;kh we;s lsÍu i|yd m%Odk;u úNjh we;af;a m%cd .; yels tAjd jk fyhska tAjd .ek b;d meyeÈ,s oekqula merKshka yg ;sìK' tfiau
uÜgñka ckhd oekqj;a lsÍu yd tu oekqu m%dfhda.slj Wmfhda.S jk nj iy;sl lsÍu fuu w;a fnfy;a ñ, uqo,a" ld,h wdÈh wmf;a fkdhjd ksjfia§u idod.; yels ir,
yrydhs' 1990 oYlfha fi!LH ixLHd f,aLk wkqj m%cd fi!LH fiajd i|yd tjlg m%;sldr l%u jk w;r tu.ska hï frda.S ;;ajhla iqjm;a lr .ekSu ksid b;sÍ jk uqo,
úhoï lrkq ,enqfõ iuia; fi!LH m%;smdokj,ska 17] la muKla jqj;a 2005-2016 yd ld,h o Bg fkdfofjksh' hï frda.hla je<ÿKq úg ffjoH Wmfoia me;Su idudkH
w;r oYlh ;=< fi!LH m%;smdok 9 .=Khlska by< f.dia we;s neúka uyck fi!LH mqreoaola jqjo frda. ,laIK oekqk úg th jeä ÈhqKq ùug fmr w;a fnfy;aj,ska frda.
fiajfha .=Kd;aul nj kexùug m%;smdok .egÆjla fkdfmfka' 2013 fi!LH uQ,H md,kh lsÍug fukau iuyr úg thskau frda.h iqjùuo olakg ,efí' tu ksid uqo,a
jd¾;djg wkqj tu jif¾ fi!LH lafIa;%h fjkqfjka furg úhoï lrk ,o remsh,a
yd ld,h b;sßlr .ekSug wu;rj iajNdúl wuqøjH j,ska idod .kakd neúka w;=re
ì,shk 281la jQ iuia; uqo, rfÜ o< cd;sl ksIamdÈ;fhka 3'2]la úh' fi!LHhg
wdndO we;s fkdù frda.fha uq,a wjia:dfõ§u iq¿ m%;sldrhla u.ska iqjh ,nd.; ùu
lrk iuia; úhou iqúi,a fia fmkqK;a 2013§ tla mqrjeishl=g lrk ,o idudkH
fuys we;s ;j;a jdishls' úfYaIfhka jeàï" ;e,Sï" iSÍï" iq¿ ;=jd," lDñ oIag" fydß"
úhou re' 12"636 .ek i,lk úg wmg iudk fi!LH o¾Yl ,nd.ekSu i|yd fjk;a
fndfyda rgj, óg jvd fnfyúka úhoï lrk njhs fmkS hkafka' tfia kï úl,am oo" jK" l=IaG" wðrK" w;Sidrh" jukh" mKq wudre" jd; fõokd" ysiroh wdÈhg
ffjoH l%u ksid fi!LH o¾Yl by< kexùug hï odhl;ajhla ,eî we;s nj fmfka' fuu w;a fnfy;a u.ska iykh ,ndÈh yelsh'
rfÜ mqkrdj¾;k fi!LH úhoñka 24]lau fnfy;aj,g jeh ùu wjOdkhg ,la úh
hq;af;a w;HjYH fnfy;a m%;sm;a;sh ksis f,i l%shd;aul lsÍfuka fuh iSud lr .; .Dyia: m%;sldr fyj;a zw;a fnfy;aZ ms<sn|j Y%S ,dxlsl wm yg §¾> b;sydihla
yels njhs' fï úhou wvq lr .ekSu i|yd b;d iq¿ ir, m%;sldr u.ska f.or§ iqj ;sfnk w;r th iïm%odhla f,i mj;ajd f.k tAug wfma uq;=kañ;a;ka iu;aù we;'
lr.; yels frda. ;;ajhka i|yd frday,a lrd we§ hdu wju lsÍug foaYSh ffjoH fuu iïm%odfha u ;j;a jeo.;a idOlhla jQfha idudkH ck;dj iy .DyKshka ;=<
l%uh ;=< we;s w;afnfy;a iïm%odh ÈhqKq fldg iudc.; l< hq;= nj wuq;=fjka lsj tÈfkod fi!LH .eg¿ iïnkaOfhka ;snQ by< oekqu iy wjfndaOhhs' tfiau tu
hq;= fkdfõ' tu.ska úfoaY úksuh b;sÍ lsÍfuka foaYSh wd¾:slhg msájy,la ,nd Èh oekqu iuÕ ðjk l=i,;d iuqodhla o f.dvke.=Kq w;r Bg iß,k mdßißl idOl
yels nj idlaIH mdolj fmkajd Èh yelsh'
o ixrlaIKh lsÍug j.n,d.;a iudchla w;S;fha úh' fuu oekqu ld,h;a iuÕ
w;ayod n,k ,o ixialD;sluh foAm<la f,i iudch ;=< f.!rjhg md;% jQ jákd
wo iudcfha fi!LHh hkq ñ< wêl fjf<| NdKavhla jk w;r ñksiqka tA fjkqfjka
Wreuhla fõ' tu oekqu mrmqfrka mrmqrg ffjoH iïm%odhka jYfhka fuka u idudkH
hyñka uqo,a úhoï lrkafka ;uka yg je<£ we;s frda. ;;ajh .ek t;rï wjfndaOhla
ck;dj ;=< .Dy m%;sldr jYfhka o ÈhqKq fjñka j¾;udkh olajd u mj;S' fun÷
fkdue;sjh' tfiau frda. je<£ug fya;= fidhd tAjd j<lajd .ekSu fyda frda.hla uq,a
m%;sldr iy w;a fnfy;a ld,h úiska m%;sM, ;yjqre lrk ,o tfiau w;a;ïudf.ka
wjia:dfõ §u md,kh lsÍu iïnkaOfhka ie,ls,a,la fkdolajk iudch tAjd nrm;<
mej; tk wïudf.ka W.;a oekqulg;a jvd m%dfhda.slj m%fhdackhg .kakd l=i,;djla
jQ miq iqjm;a lsÍfï ,d fjfyfihs' l=vd orejka fuka u jeäysáhka o iu. rcfha
ksid tAjd <orejkag mjd fhÿfõ mdrïmßl {dkh flf¾ we;s úYajdih ksid h' fun÷
iy fm!oa.,sl frday,aj, fm< .eiS isák whf.ka ishhg mkylaj;a fuhg oYl
w;a fnfy;a iudch ;=< m%p,s; fldg ck;djg yqre lsÍfuka cd;sl uÜgfuka fi!LH
lsysmhlg fmr fun÷ frda. ;;a;ajhkg ;u ksjfia § u m%;sldrhla ,nd .;a;d
fiajh fjkqfjka rchg jehfjk uqo,ska iEfyk m%udKhla wvqlr .; yelsfjkjd
ñi fuf,i ld,h iy uqo,a jeh lrñka ffjoHjreka yuq ùug fmda,sï j, ria;shdÿ
fukau frday,a ;onoh o wju lr .; yelsh' wkdÈu;a ld,hla mqrd w;aÿgq m%;sM,
fkdùh' tys§ jvd is;a.kakd iqÆ lreK jkafka b;d iq¿ frda. ;;a;ajhkag mjd
iys; ir, m%;sldr l%uhla jk w;afnfy;a moaO;sh ck.; lsÍfuka fi!LHh i|yd
m%;sldr i|yd ffjoH úfYaI{hkaf.a fiajh ,nd .ekSug Tjqka fm< .eiS isàu h'
T!IO ñ<§ .ekSug ck;dj fmd<Ujk fjf<| oekaùï úYajdi lsÍfï mrdëk
b;d w;S;fha isgu .eñhka iq¿ frda. i|yd w;a fnfy;a fhdod .kakd w;r tAjd
udkisl;ajh o l%ufhka ch.; yels jkq we;'
j¾;udkfha f.dv fjolï f,i y÷kajd wj{d iy.;j neyer,Sug iudch yqre
ù ;sfí' ngysr W!rejg is;k m;k kùk hehs olsk wdl,am lr mskakd .;a kj ffjoH veksiag¾ t,a' fmf¾rd
mrmqr ;=< fïjd flfrys úYajdihla we;s fkdùug fya;= ù we;af;a Bg iß,k úêu;a wdhq¾fõo ffjoH
lD;.+K msÿu
fuu ldf,daÑ; lD;sh t<soelaùu fjkqfjka ä,aud wdh;kfha ks¾ud;D fuß,a fÊ'
m%kdkaÿ ue;s;=udg" ä,aud wdh;kfha m%Odk úOdhl ks,OdÍ ä,aydka iS' m%kdkaÿ
ue;s;=udg iy u,sla m%kdkaÿ ue;s;=udg" ä,aud ixrlaIK l<uKdlre wixl
wNhfldaka ue;s;=udg iy ld¾h uKav,hg
mdrïmßl w;a fnfy;a ms<sn`o oekqu ,nd ÿka mQcH udf,ajk fidaNs; kdysñmdKkag
iy wkqrdOmqr tmamdj, .,alkao mqrdK úydrfhys uyudkalvj, mshr;k kdhl
iajdñka jykafiag
udj; j;a; - fn,a,k ffjoH fla' ta' úchr;ak" fírej, ld,ú, úI ffjoH
yßYapkaø fmf¾rd" fldäldrf.dv mdrïmßl ffjoH ví' ta' mshodi" ndk.,
wdhq¾fõo ffjoH mS' chj¾Ok" fmdrj.u úI ffjoH w'fya' wmamqydñ hk
fjouy;=kag
úúO w;a fnfy;a l%u ms<sn`o f;dr;=re ,nd ÿka tmamdj, .,alkao m%foaYjdiSka"
ud;,dmsáh ta' Ô' isßfiak we;=`M m%foaYjdiSka" ;Ku,aú, fndaod.u wdhq¾fõo
ffjoH iaj¾Kd wdrÉÑf.a we;=`M m%foaYjdiSkag fukau ud;r" .d,a," u;=.u"
l,jdk" wkqrdOmqr wd§ m%foaYj, idïm%odhsl oekqu ,nd ÿka m%cdjg
úh<s U!IO PdhdrEm ,nd .ekSug iyh oelajQ tia' tÉ' ã fy< Tiqyf<ys
wêm;s;=ud we;=`M ld¾h uKav,hg
msgq ie,iqï ks¾udKh l< liqka fnkr.u uy;dg" mß>kl wlaIr ixfhdackh
l< bfkdald ch;s,l fufkúhg
w;sWvhka
Cryptocoryne spp.
mgqk
wefia k.khg
wei ms,siaiqkq úg
58
58
wefia fldrfmd;=j,g 59
fmrjok 08 rd;%S wkaONdjh 59
lD;.=K msÿu 12 4'5 uqLh wdY%s; frda. 59
1' ye`Èkaùu 18 o;a lelal=u 59
1'1 foaYSh fjolfï b;sydih 18 o;a uq,a Èhùu 60
^tÞ isg wo olajd ixlaIsma;j ckY%e;s yd ckm%jdo we;=<;aj& lg .`o .eiSu 60
1'2 j¾;udk ,dxlsl iudchg w;a fnfy;ays we;s jeo.;alu 19 f;d,a me,Su 60
jevlrk ck;dj" Tjqkaf.a fi!LHh yd rfÜ wd¾Ólh lfÜ jkhg 61
ngysr T!IOj,ska w;=re wdndO W,af,da.ï j,g 61
w;a fnfy;a Ndú;h ÈhqKq lsÍfuka we;s jk mßir ixrlaIKh
4'6 Yajik jHqy.; frda. 61
2' w;a fnfy;a hkq ljf¾ o@ 21
fiïm%;sYHdj 61
2'1 w;a fnfy;a 22
mSki 62
2'2 Ndú; l< yels wjia:d yd frda. 22
nq¿ kdifhka f,a hk úg 62
2'3 ksje/Èj w;a fnfy;a ilid .kakd wdldrh 23
Terminalia bellirica fiï iys; leiai 62
3' úúO frda. i`oyd Ndú; l< yels le| j¾. 27
úh<s leiai 63
3'1 fld< le| ksje/Èj ilid .ekSu 29
fiïf.ä 63
3'2 .Dyia:j fld< le`ola ms<sfh, lsÍfï§ 30
W.=r ne/kaäh ^Yíoh msg fkdùu& 63
wjYH øjH iy le| j¾.
yslaldj 64
3'3 fld< le| i`oyd Ndú;d l< yels Ydl 32
m%;sYHd leiai 64
yd tAjdfhka iqj jk frda.
weÿu 64
4' w;a fnfy;a uxcqidj 45
llal,a leiai 65
4'1 ir, frda. i`oyd ksjfia ;nd .; yels ksIamdÈ; T!IO 46
4'7 wdydr Ô¾K moaO;sh wdY%s; frda. 65
yd tAjd Ndú; lrk wdldrh
wï, ms;a;h 65
4'2 ysi wdY%s; frda. 53
u< noaOh 66
ysiroh 53
w¾Yia 66
ysiafydß j,g 55
brejdrohg 55
W`ÿf.dõjd lEug 56
4'3 lk wdY%s; frda. 56
bruqiq
Hemidesmus indicus
lka lelal=u 56
lkg lsks;=,a,ka we;=¿ jQ úg 57
úh<s bÕ=re
Zingiber officinale
lraalgl YDx.s
Rhus succedanea
oo 83
wreÑh 67 iqÿ lnr 83
wÔ¾Kh 67 l=re,E - úimamq 84
nfâ lelal=u 68 w¿yï 84
nv t<sh hkjdg 68 ;=jd, 85
w;Sidrh 68 4'13 <ud frda. 85
lsß mKq.dhg 69 <orejkaf.a iu wdY%s; frda. 85
jukhg 69 <ore ySox msgùu 86
nv msmqu 70 <ore wlaIs frda. 86
fix.ud,h 71 <ore w;Sidrh 87
4'8 uq;%d jHqy.; frda. 72 <ore jukh 88
uq;%d ±ú,a, 72 <ore fiïfrda. - leiai$fiïf.ä$weÿu 88
uq;%d wviaish 73 fmlKsh meiùu 89
uq;%d ud¾.fhka f,a hdu 74 <ore j,smamqj 90
uq;%d Yauß ^.,a& 74 ì<sÿ WK 90
uq;%d iu. Od;= msgùu 75 udkaou 91
uq;%d msßisÿ ùug 75 4'14 fnda fkdjk frda. 95
4'9 ,sx.dY%s; frda. 77 Èhjeähdj 95
wKav jDoaêh 77 fïfoda jDoaê ^fldf,diagfrda,a& 95
iajmak fudapkh 77 wêl reêr mSvkh 95
,sx.sl fn,ySk;dj 78 wêl ia:q, nj 95
uo ire Ndjh - ia;%shf.a äïn fïÍug 78 yDo frda. 95
mqreIhdf.a îc fodaIj,g 79 4'15 fndajk frda. 96
4'10 ldka;d frda. 79 mefmd, 96
rla; m%orh 79 irïm 97
Yafõ; m%orh 80 nrjd 97
udia Y=oaêfha oS we;s jk wêl fõokdj 80 lïuq,a.dh 98
udia Y+oaêh isÿ fkdùu $ wl%uj;a ùu 80 4'16 iq¿ wdndO 99
4'11 úúO WK 81 .,a ;e¿u 99
idudkH m%;sYHd WK 81 ;e,au 99
j÷re uE
wdujd; WK 81
Mucuna pruriens
f.ä ms m s r ùu 99
wNs>d; WK 82 fudaÿ jQ f.ä msmsrùug 100
úIc WK 82 lfÜ mKq f.äj,g 100
uef,aßhd WK 82 im;a;=jg lemqug 100
fvx.= WK 83 mrK ;=jd, $ l,a .; jQ ;=jd,j,g 101
4'12 p¾u frda. 83 lgq wekS meijd we;s úg 101
fjksje,a
Coscinium fenestratum
wuq weg
Paspalum scrobiculatum
00 fy< fjo w;a fmd; fy< fjo w;a fmd; 00
fl,s| yd,a
l=Uqla Holarrhena pubescens
Terminalia arjuna
ms<siaiqkdu 101
.=o ud¾.h me,Sug 102
flKavd fmr,Sug 102
4'17 levqï ì`ÿï 104
wiaÓ ì§ï $ wjikaÈ ùï 104
ì`ÿKq wiaÓ ikaê mEySug 104
W¿lal= 106
ikaê weUÍu $ fmr,Su 106
ikaê flàu 107
;e,au 107
bÈuqj 108
ksÈ W¿lal=j 108
úúO jd; frda. 109
4'18 úI 112
m;a;E úI 112
fonr nUr úI 112
f.dakqiq úI 113
Èú ul=¿ úI 113
l=Klgq úI 114
kshÕ,d úI 114
lsks;=¿ úI 115
w;a;k úI 115
lfkare úI 115
cdmd, úI 116
f.dvlÿre úI 116
mdidkï úI 116
lÿre úI 117
uoHidr úI 117
N+ñf;,a úI 117
l+v¿ úI 118
n¨ úI 118
ó úI 118
n<,a úI 118
lerfmd;= úI 119
wìx úI 119
u[afØlald úI 119
fyd`v, úI 120
riÈh úI 120
o<Uq úI 120
5' fnfy;a øjH yd me<eá ye¢kqu 122
fmd,a imai|
Cocos nucifera Aristolochia indica L.
1' ye`Èkaùu ffjoH l%uh m%p,s; lsÍug iEu .ulu ksoyia fnfy;a Yd,d msysg jQ
njg uydjxYfha i`oyka fõ'
1 8
yqreúh hq;=fõ' tÈfkÞ je<f`ok frda.j,g ir, w;a fnfy;a
y`ÿkajd §u ;=<ska Tjqkaf.a YdÍßl yd udkisl fi!LH
m%Yak fya;=fjka úhoï jk uqo,a b;sß lr .; yels
fõ' tu.ska fiajl ld¾hlaIu;djh o ÈhqKq fõ'
2.
lrkqfha ffjoH Wmfoiaj,ska f;drj h' È.= ld,Sk jYfhka
fuu T!IO .ekSfuka fjk;a Wmøj we;sjk nj lshefõ'
w;a fnfy;a
fïjd imhd .efkkqfha f.j;af;ks' tfia;a ke;akï wjg
mßirfhks' j¾;udkh jk úg f.j;a; l=vd ù we;' jeg
fjkqjg ;dmamh bÈ ù we;' w;S;fha f.j;a; udhsïj we;s
jeg" f.org wdydr fuka u T!IO o iemhqfõh' fuu l%uh
kej; j¾Okh lr .; yels fjf;d;a fï ;=<ska f.j;a;g
hkq ljf¾ o@
fndfyda Ydl m%udKhla tl;= fõ' tAjd wdydrh msKsi fuka u
T!IO i`oyd o w,xldrh i`oyd o ffcj úúO;ajh /l
.ekSug o bjy,a fõ' w;a fnfy;a m%p,s; lsÍu mdßißl
ixrlaIKhgo b;d jeo.;a fõ' wm fj;ska .s,syS hk
iqkaor mßirh tu.ska kej; wm fj;
w;a fnfy;a hkq ishjia .Kkdjla ;=< úúO
,`.d lr .; yels jkq we;'
frda. i`oyd mrïmrd .Kkl ffjoHjreka
iy ck;dj úiska w;ayod ne,Sfuka wk;=rej
m%;HlaI jQ T!IO yd m%;sldr úëka h'
w;sWvhka
Aconitum heterophyllum
fuu w;a fnfy;a w;a fnfy;a §fï § fjk;a ixl=,;d we;s fõo hkak
isys uo .;sh
yqiau .ekSu wmyiq;d we;a o hk j.
T!IO tlla fyda lsysmhlska ^wvqu jYfhka mylska j;a& iukaú; fõ'
frda.shd iqj w;g m;aùu fjkqjg ;j ÿrg;a
f.j;af;ka" uq¿;ekaf.hska" wjg mßirfhka fidhd .kakd fohls'
ÿ¾j, fjkjd o hk j.
ffjoHjrfhl= lrd f.k hdug u;af;ka laIKslj idÞ" l=vd
frda.shdf.a kdä fõ.h wvq fyda jeä ùu
m%udKhla fyda Èh yelalls'
jukh yd mdpk ;;ajhka we;s ùu yd jeä úu
u, uq;%d iu.ska reêrh msg ùu
fndfyda úg fuu w;a fnfy;a Ndú;d jQfha uqL mrïmrdfjka" l<
mqreoafoka iy ±l mqreoafoks' fïjd ck;dj w;r m%p,s; jQfha YdÍßl fõokdj wêl ùu
lú" .eg mo f;arú,s yd flï l%u wdÈ f,isks' úc,kh we;s ùu
wdydr .ekSfï wmyiq;djh jeä ùu fjksje,a
Coscinium fenestratum
w;a fnfy;a Ndú; l< hq ; a f ;a wd§ lreKq flfrys wjOdkh fhduq l< hq;=h' ;j ÿrg;a w;a fnfy;a Ndú;fha §
ir, frda.j, § .¾NKS ujqjrekag" lsß fok ujqjrekag" l=vd <uhskag" Èhjeähd" yDo yd
ffjoHjrfhla lrd hdug u;af;ka weÿu frda.Skag m%;sldr lsÍfï § jvd;a ie,ls,su;a úh hq;= w;r" ks¾foaY w;a
fnda fkdjk frda. md,kh i`oyd fnfy;a muKla kshñ; ud;%dfjka Èh hq;= fõ'
rej /l .ekSu i`oyd wlaIs frda.j, § T!IO Ndú; lsÍfï § b;d msßisÿ fukau kshñ; T!IO
muKla m<mqreÿ wfhl= úiska l< hq;= fõ'
WK" w;Sidr" fvx.= jeks frda.j, oS
hï frda.hlg tlu w;a fnfy; §¾> ld,hla Ndú; fkdl< hq;= w;r"
ffjoHjrfhl= lrd hdug u;af;ka frda. frda. md,khla fyda iqj ùula fkdfõ kï
md,kh i`oyd tu w;a fnfy;a Ndú;fhka je<elsh
hq;=h'
hï frda. wjia:djl § w;a fnfy;a muKla wr¿
Terminalia chebula
Ndú;h o iqÿiq fkdfõ' fndfyda úg w;a fnfy;a
u.ska tu frda. wjia:d .ek i,ld n,d Èk
folla ^meh 48 la& jeks ld,hl § iqjhla
fmkakqï fkdlrhs kï" ffjoH m%;sldr i`oyd
fhduq l< hq;= fõ'
wuq weg
Paspalum scrobiculatum
fy< fjo w;a fmd;
w;a fnfy;a ndysrj fuka u wNHka;ßljo fhdokq ,efí' fhdÞ .kakd
T!IO j¾. imhd .; hq;= ia:dk o we;' i;=ka úiska ld fkdouk ,o" wjf,a y
ridhksl øjHhkaf.ka f;dr" b;d msßisÿ tAjd úh hq;= fõ' ;j o foajd," úúO øjHj,g" iajrihg fyda
yqUia" ;=xukai,a" fidfydka ìï wd§ ia:dkj,ska U!IO fkd.; hq;= hehs o lIdhg iSks" meKs" yl=re wdÈ
wdhq¾fõofha i`oyka fõ' YÍr wNHka;rhg T!IO fh§fï oS my; wdldrfhka øjHhka fhdÞ ,sm ;nd ye`È
Ndú; fõ' .dñka meKs moug idÞ .kakd
le` o
n;a le`o" fld< le`o" fnfy;a le`o wdoS f,i mdKa G
úúOdldrfhka ilid .efka' úh,s fnfy;a øjHj, l=vq kgk WKq
j;=rg oud ksfjkak yer mdkhg §u'
f,a y m;a ; = j
T!Iëh øjHhka isyskaj l=vq lr" tAjd fjk;a T!IOj, hqI" ó
wm úiska ilia lr .;a T!IO meKs fyda fjk;a iqÿiq Èhrhlska wkd wdf,am lsÍu fõ'
j¾. we`.s,af,ka f.k Èfõ .Eu
fufia ye`oskafjhs'
fmdÜgks
T!Iëh øjH fldgd msßis`ÿ frÈ lene,a,l fmdÜgkshla
ne`o jKavqfõ ;ïnd .ekSug Wmfhda.s lr .kS'
;eïnq ï
fnfy;a øjH jefik f;la c,h
oud ;ïnd mdkhg §u ñka woyia
ÿï we,a , S u iqj| fldÜgx
Saussurea lappa
T!Iëh øjH w`.=re u; oud" ke. tk ÿu we,a,Su'
lrhs'
T!Iëh ud;%d
uxpdähla hkq uoáh weghl nr m%udKhhs' fndfyda úg th 250 ñ,s .%Eï
hehs .Kka n,d we;' m%foaYh wkqj fuu wegj, nr fjkia fõ'
h
uoáh weg 20 la - l,x 01 - 05 .%Eï
l,x 12 - m; 01 - 60 .%Eï
m; ^ld,a& 1 la - 240 ñ,s ,Sgr
wjqkai 01 la - 30 ñ,s ,Sgr
f;a ye`È 01 la - 5 ñ,s ,Sgr
fïi ye`È 01 la - 15 ñ,s ,Sgr
wd§ jYfhka T!IO .; hq;= ud;%dj ms<sn`oj wjfndaOhla we;s lr .ekSu w;a
fnfy;a ilid .ekSfï oS jeo.;a fõ'
3.
fld< le|
fld< le`o hkq fmdaIH .=Kfhka wkQk
ir, wdydrhls' wdydrhla jYfhka
muKla fkdj fndfyda frda.j,ska ñoSu
i`oyd uy;afia WmldrS fõ'
lraalgl YDx.s
Rhus succedanea
wjYH jka f ka
wdydr fjkqjg frda.S wjia:dj, § Ndú; l< yels wdydrhls'
úfYaIfhka WK yd fjk;a frda. wjia:djkaysÈ Ô¾Khg myiq
r;+ iy,a ksid ¨Kq le| b;d ckm%sh fõ'
.%Eï .Kk Oryza sativa
b;d msßisÿ fld< $ w, 500 - 600 lrmsxpd
lel=¿ iy,a 100 02' fmd,a l s ß le| Murraya koenigii
iqÿ¿EKq 20
r;=¿EKq 20 yd,a" c,h" ¨Kq iy fmd,alsß fhdod ilik fuu le| úfYaIh
wuq b.=re 5 ojfia wu;r wdydrhla f,i .ekSug wm ck;dj mqreÿ jQjls'
fmd,a nEhla
Èh¨Kq iaj,amhla
03' ls ß le|
m%Odk jYfhka fhdod .efka' f.or fmd,a f;,a ilia lsÍfï oS f;,a bj;a lr
.ekSfuka b;sß jk fldgig yd,a oud fuu le|
bÕ=re
Zingiber officinale
j¾.h ilia lr .kS' thg lsrs le| hehs lshhs'
fuys§ iy,a jYfhka fhdod .efkkqfha r;= ksjqvq iy,a h' tAjd fmf`.kakg 04' fmdß le|
yer" jxf.äfha oud fldgd" isyskaj ,shd .;a iqÿ¿EKq" r;=¿EKq iuÕ ,sm
;nd fyd`Èka ;eïfnkakg yrskak' bka wk;=rej fyd`Èka msßisÿ lr .;a fld< fuh ú<o le| f,i o y`ÿkajhs' lel=¿ iy,a ù lnf,a neo"
fldgd" ñßld .;a hqI fjka lr.kak' kej; tu fld< iy fmd,a tlg fldgd idÞ .kakd fmdß j,ska fuu le| ilihs' Ô¾Khg myiq le|
ñßld .;a hqI ,sm ;nk ,o ;eïnqk iy,aj,g oud kgk úfYaIhls'
lSlsßÈh
;=re fyd`Èka ye`È `.dkak' m<uqj fjka lr .;a hqI tu
Ndckhg oud kej; tla jrla kgk f;la ,sm ;nd
05' neÈ yd,a le| Eclipta prostrata
wjYH muKg ¨Kq oud ,sfmka nd.; hq;= fõ' fld< iy,a lnf,a neo" c,h ¨Kq fhdÞ ilia
le`o iE§fï oS thg fmd,a lsß tl;= lrkafka lr .kakd le| úfYaIhls'
fld<j, we;s lefrdáka wdrlaId lr
.ekSfï wruqKska nj úÿyqre
u;hhs' fuh idudkHfhka 06' fld< le|
tÈfkod Ndú;h i`oyd
fld< le| ks¾udKh lr úúO fld<" w," o`vq Wmfhda.S lr f.k
.; yels wdldrh fjhs' tAjdfha hqI ^iajri& Ndú;fhka ilid .kakd le| fld< le|
f,i ye`Èkafõ' tÈfkÞ fi!LH /l .ekSug fukau T!IOhla
iqÿ ¿EKq fmd,a f,i o fld< le| Ndú;hg wm ck;dj yqre úh'
Cocos nucifera
Allium sativum kSruq,a,sh
Hygrophila schulli
32 fy< fjo w;a fmd; fy< fjo w;a fmd; 00
md,s; Y%S .S.k wdrÉÑf.a uy;d wdhq¾fõo
ffjoH l¾uh wOHhkfhys fhfokafka udf,ajk
YS% {dKsiair ffjoH úoHd,fhks' Tyq tys u
lÒldpd¾hjrfhl= f,i o fiajh lrkq ,efí'
fyf;u foaYSh ffjoH wud;HdxYh hgf;a
l%shd;aul jQ T!IO me,Eá ixrlaIKh yd
;srir Ndú;h ms<sn`o jHdmD;sfha il%Sh lafIa;%
ks,Odßfhl= f,i o mdßißl yd ldnksl
f.dú;ek wdY%s; iïm;a odhlfhl= f,i o
lghq;= lf<ah’ fi!LH yd fmdaIKh iïnkaO
,sms iïmdokh lrñka o úúO jevigyka i`oyd
iïm;a odhlfhl= f,i oekqu fnod §fuka o
frda.Ska iqjm;a lsÍfï odhl;ajh fkduiqrej ,nd
foñka o Tyq lghq;= lrhs'( Tel : +94 0 775400006)
RS.350.00
ISBN 978-955-0081-27-1