Professional Documents
Culture Documents
wd¾Ólfha whs;sh ck;djg ysñjk" ck;d flakaøSh cd;sl wd¾Ól ms<sfj;la lrd
f.khdfuka rfÜ iïm;a iy wd¾Ól u¾uia:dk úfoaYhka i;= lsÍu fjkqjg rg ;=<
u b;sß lrñka" foaYSh jHjidhlhd Yla;su;a lrk" j;auka md,kh hgf;a wmg wysñ
lr we;s cd;sl wd¾Ól m%;sm;a;shla wmg yd wkd.; mrmqrg Wreu lr oSug wmf.a
wruqK fõ'
ixpdrl l¾udka;h
ixpdrl l¾udka;h Tiafia by< u úfoaY úksuh
rg ;=<g f.k wd yels wfma rfÜ wd¾Ólfha
jeo.;a fldgils' ta jdf.a u myiqfjka oshqKq l<
yels fCIa;%hls' ta hgf;a jd¾Isl j weußldkq
fvd,¾ ì,shka 10 la cd;sl wd¾Ólhg tla
lsÍu wmf.a wruqK fõ' tu j¾Okfha m%;s,dN
ixpdrl l¾udka;h wdY%s; j iajhx /lshdjl
fhfokakdf.a isg uyd mßudK jHdmdßlhd olajd
úyso hd hq;= h'
weÕ¨ï l¾udka;h
weÕ¨ï l¾udka;h ;ju;a wfma rfÜ
iuia; wmkhk m%udKfhaka 43] la muK
ksfhdackh lrk" wmkhk wdodhug
weußldkq fvd,¾ ì,shk 5la muK jd¾Isl
j tla lrk m%Odk;u ksIm A dok l¾udka;h
fõ' tfuka u rfÜ o< cd;sl ksIm a dokhg
ie,lsh hq;= odhl;ajhla imhk w;r
/lshd iemhSfï oS iy m%dfoaYhS ixj¾Okfha
oS mqfrda.dó fufyjrla o bgq flf¾'
boslsÍï l¾udka;h
oekqu" w;aoelSï iy ;dlaIK Ndú;h
weiqßka ,ndf.k we;s mßK;Ndjh
ksid oekgu;a wm fuu fCIa;%h ;=<
cd;Hka;r ;,hg f.dia we;' ›
,xldjg wdfõKsl jkakd jQ mßir
ys;ldó udkj ys;ldó boslsÍï
l¾udka;hla weiqßka cd;Hka;rh
ch .ekSug wjYH mßirh ieliSu
wmf.a wfmalaIdj fõ'
•• jirlg fvd,¾ ì,shk 10 blaujd we;s fj<`o ys`.h oekg l%shd;aul jk foaYSh wdodhï mk; fjkqjg kj nÿ
rgg ord .;yels uÜgulg wvq lr úfoaY Kh u; r`od mk;la f.k tk w;r ks;r ks;r fjkia fkdù jir lSmhla
mj;sk wd¾Ólh fjkqjg foaYSh iïm;a mokï lr.;a wLKav j mj;sk ir, ñ;%YS,S kj nÿ l%uhla ia:dmkh
wmkhkh yd wdkhk wdfoaYk ksIamdok mq`M,a flf¾' flf¾' ta hgf;a"
•• ksIamdok jHdmdr i`oyd wh lrk wdodhï noao 28] isg
•• foaYSh j ksIAmdokh l< yels NdKav ksIAmdokh lsÍug 18] olajd wvq flf¾'
wjYH wuqøjH wdkhkh lsÍu i`oyd whlrk nÿ tlS
ksIamdok wdkhkh lsÍug jvd by< uÜgul mj;S' tu •• wd¾Ól fiajd .dia;= (ESC) yd r`ojd.ekSfï nÿ (WHT)
ksid foaYSh ksIamdok osß .ekaùu msKsi jyd u wuqøjH wfydais flf¾'
wdkhk nÿ my< oeóug mshjr .kq ,efí'
•• lDIs ld¾ñl ksIAmdok wmkhkh m%j¾Okh lsÍu •• wod< m¾fhaIlhskag fyda wdh;kj,g ;u kfjda;amdok
i`oyd w;HjYH jk fjf<| ikakdulrKh (Branding)" fidhd.ekSï iy m¾fhaIKj, ks¾udK whs;sh iy;sl
weiqreïlrKh iy ksIamdok ia:dk y÷kd.ekSfï iy;sl lrk fmagkaÜ n,m;% (Patent License) ,ndoSfï l%ufõoh
(Geographical Indication Certificate) mokï lr.;a —kj ld¾hlaIu flf¾'
ksIamdok wf,úlrK Wmdh ud¾.sl ie,eiaula˜ y÷kajd
fokq ,efí' •• lDIs wOHdmkh mq¿,a lsÍu i`oyd oekg msysgqjd we;s lDIs
úoHd, ;dlaIKfhka n,.kajk w;r tajdfha bf.kqu ,nk
•• foaYSh ksIAmdolhdg fuka u mdßfNda.slhdg o idOdrK iy b.ekaùfï fhfok ish¨ fokdg ksis wjYH myiqlï
iy ia:djr fjf<|fmd< ñ, l%uhla mj;ajdf.k hdug;a ,ndoSug mshjr .kq ,efí'
yelsjk mßos foaYSh j ksIamdokh l< yels lDIs ksIamdok
wdkhkh Wmßu jYfhka iSud flf¾' jir 2025 jkúg •• lDIs ld¾ñl fCIa;%hg wod< ish¨ u wka;¾cd;sl
tu ksIamdokj,ska rg iajhxfmdaIs; lsÍu wmf.aa m¾fhaIK wdh;k iuÕ tla j lghq;= lsÍu i`oyd wjYH
n,dfmdfr;a;=j fõ' rdcH;dka;%sl iïnkaO;d oshqKq lsÍug mshjr .kq ,efí'
•• foaYSh iy wmkhk fjf<|fmd<g .e<fmk mßos •• lDIsld¾ñl m¾fhaIK i`oyd odhljk fm!oa.,sl
jiúfika f;dr ldnksl lDIs ksIAmdok i`oyd cd;Hka;r jHjidhlhkag m¾fhaIK i`oyd jehjk uqo,g wod<j nÿ
uÜgfï ;;a;aj iy;slhla ,ndoSug;a" lDIs ksIamdok iyk ,nd fokq ,efí'
wdkhkfha oS m%ñ;s iy;slhla wksjd¾h lsÍug;a mshjr
.kq ,efí' tys j.lSu › ,xld m%ñ;s wdh;khg mjrkq w¨;a iy,a ux.,Hh
,nk w;r Bg .e<fmk wdldrhg tu wdh;kfha
;;a;ajh iïmQ¾Kfhka u kùlrKh flf¾' wfma f.dúhdg ù j.dj cSjfkdamdh ud¾.hla muKla fkdj
ixialD;shls' ù f.dú;ek wdodhï ud¾.hla muKla fkdj
•• wiajkq fk<SfïoS;a" m%jdykfhaoS;a" f.dvnEfïoS;a isÿjk Tjqkaf.a wNsudkh ms<sn`o ixfla;hls' f.dú;ek f.dúhdf.a
wmf;a hdu j<lajd .ekSu i`oyd rdcH iy fm!oa.,sl yoj;g u ne|S we;af;a ta ksid h' wm tu wNsudkh iqrlsñka
wxYh taldnoaO lr kj jevms<sfj<la y÷kajd fokq ,efí' B<Õ w¨;a iy,a ux.,Hhg rgmqrd iEu f.dú f.orl u
wgqfldgq mqrjkakg wjYH lghq;= i`oyd jev ms<sfj<la ilia
•• NdKav m%jdykh i`oyd ÿïßh Ndú;h mq¿,a lsÍu i`oyd flf¾'
wjYH wdrlaIs; kj ÿïßh ueosß y÷kajd fokq ,efí' Bg
idfmalaI j iy .e<fmk mßos ÿïßh ia:dk" m%fõY ud¾." •• foaYSh f.dúhd wdrlaId lrkq msKsi kdvq ù lsf,dajla
iy wjYH wfkl=;a há;, myiqlï oshqKq lsÍug;a lghq;= re'52$- lg;a" iïnd lsf,dajla re'57$- g;a" lSß iïnd
flf¾' lsf,dajla re'63$- g;a jk iy;sl ñ,lg ñ, oS .kq ,efí'
•• úYd, m%udKfha nyqosk ëjr hd;%d boslsÍu iy kv;a;= lsfrka imsfrk rgla
lsÍu i`oyd ;%sl=Kdu, jrdh wdY%s; l,dmhla boslsÍug › ,xldfõ jd¾Isl lsß wjYH;dfjka ;ju;a ksIAmdokh lrkq
lghq;= flf¾' ,nkafka 40] lg jvd wvq m%udKhls' ta ksid fmdaIodhl kejqï
•• ,xldfõ ish¨ ëjr jrdhka" ceá iy ud¿ f.dvnEfï oshr lsß mdkh i`oydwmg we;s wjia:dj wysñ ù ;sfnkjd' ta
ia:dk kQ;k ikaksfõok myiqlï" YS;d.dr myiqlï" wkqj bosß oYlh ;=< rgg wjYH oshr lsß ksIamdokh by<
bkaOk iemhSu iy ikSmdrlaIl myiqlï wdosfhka kexùug mshjr .kq ,efí'
iukaú; uOHia:dk njg m;a flf¾'
•• rfÜ úúO m%foaYj,g .e<fmk lsß .j m%fNao y÷kajdoSu
•• u;aiH wiajkq wdrlaIs; j fjr<g /f.k tau" wdrlaIs; i`oyd wjYH m¾fhaIK osß .kajk w;r wvq bv
f.dvnEu" m%jdykh iy l,a;nd .ekSfï l%ufõo oshqKq m%udKhla ;=< jeä .jhka ixLHdjla we;slr .ekSu i`oyd
lsÍu i`oyd fmd,S rys; Kh uqo,la ëjr wud;HdxYh —isria .jy,a l%uhla— y÷kajd fokq ,efí'
yryd ,ndfokq ,efí'
•• W;=re m<df;a lsß ksIamdok l%shdj,sh n,.ekaùu i`oyd
•• c,cSù ksIamdok" uqyqÿ wdydr iy ldnksl u;aiH lsß ksIamdokd.drhla" tl;= lsÍfï l%ufõohla iy lsß
ksIamdokh" uqyqÿ fn,a,ka" uqyqÿ l+ve,a,ka iy biaika .nvd lsÍfï YS;d.dr wdoS myiqlï j¾Okh fldg
j.dj" úis;=re u;aiH ksIamdok iy wNHka;r ñßosh ëjr .Dyia: iy iq¿ mßudK l¾udka;hla f,i jHdma; lsÍug
l¾udka;h oshqKq lsÍu i`oyd wvq fmd,S Kh" nÿ iyk iy lghq;= flf¾'
rlaIK wdjrK" ;dlaIKh" WmfoaYkh iy fjf<|fmd<
iïnkaëlrK myiqlï i,id fokq ,efí' •• lsß f.dúhdg by< ñ,la ,ndoSu i`oyd lsßj,
.=Kd;aulNdjh mokï lr.;a kj ñ, l%uhla y÷kajd
•• ieuka u;aiH j.dj oshqKq lsÍu iy áka ud¿ l¾udka;h fokq ,efí'
m%j¾Okh lsÍu i`oyd fm!oa.,sl iud.ï iy wdfhdaclhska
i`oyd wjYH bvï" wdfhdack iy ;dlaIKsl myiqlï •• lsß ksIamdokh by< kexùu i`oyd by<
rcfha ueosy;aùfuka ,ndfokq ,efí' .=Kd;aulNdjfhka hq;a ;DK j¾. j.d lsÍug wjYH
myiqlï cd;sl mY+ iïm;a uKavh yryd ,ndfok w;r
•• ëjr ldka;djka flakaølr .;a ëjr l¾udka;h wdY%s; .=Kd;aulNdjfhka hq;a .j wdydr ,ndoSu i`oyd tu
.Dyia; l¾udka; y÷kajdoSfï jevigykla ëjr ksIamdok wdydr f.kaùu fjkqfjka nÿ iykhla ,ndfokq ,efí'
iuQmldr yryd l%shd;aul flf¾'
•• uydmßudK iy uOH mßudK lsß f.dúfmd< we;s lsÍu
•• W;=re iy kef.kysr m%foaYj, wkjir uiqka we,a,Su i`oyd bosßm;a jk foaYSh fm!oa.,sl jHjidhlhkag
keje;aùu i`oyd › ,xldfõ kdúl yuqodj iy fjr< wjYH bvï iy wdfhdack myiqlï imhkq ,efí'
wdrlaIl n<ldh Yla;su;a lrk w;r bkaoshdkq rch
iuÕ taldnoaO kj fíreïldr jevigykla b;d blaukska •• lsß tl;= lsÍu iy .nvd lsÍu i`oyd .nvd lsÍfï
l%shd;aul flf¾' uOHia:dk ixLHdj by< oeóu i`oyd iQ¾h n,fhka l%shd
lrk l=vd mßudK lsß YS; lsÍfï ;dlaIKsl l%u y÷kajd
•• lrosh iy ñßosh u;aiH wNsckkh jdKsc uÜgñka fokq ,efí'
jHdma; lsÍu i`oyd ëjr m%cd iñ;s iy ëjr yd c,cSù
j.d ixj¾Ok wêldßh taldnoaO j mq¿,a jevms<sfj<la •• ksjeros wdldrhg iy kshñ; m%udKhg lsß fodjd .ekSu
l%shd;aul flf¾' i`oyd hdka;%sl lsß foùfï WmlrK lsß f.dúhkag iy
f.dú iuqmldrj,g iyk ñ,g iy myiq f.ùfï l%uhg
•• ëjr c%cdj i`oyd jvd;a M,odhS rlaIK l%uhla y÷kajd ,ndoSug lghq;= lrkq ,efí'
oSug lghq;= flf¾'