პლაზმური მემბრანის ელექტრული მახასიათებელი. ტრანსმემბრანული პოტენციალი.

ფიკის,
ნერსტის და გოლდმანის განტოლებები.

მემბრანული პოტენციალი- ბიოლოგირი მემბრანის გარეთა და შინაგან ზედაპირებს შორის

ელექტრული პოტენციალების სხვაობა, რაც განპირობებულია იონების, უმთავრესად
ნატრიუმის, კალიუმის და ქლორის იონების განსხვავებული კონცენტრაციებით.
მოქმედების პოტენციალი - მემბრანული პოტენციალის სწრაფ ცვლას, რომელიც უჯრედის
აგზნების დროს მიიღება.

ჩემი აზრით, ყველაზე კარგად ეს პროცესი ჩანს ნერვული იმპულსების მოქმედებისას.

მოსვენების მდგომარეობაში, როდესაც ნეირონზე არავითარი გამღიზიანებელი არ მოქმედებს,

მისი მემბრანის გარეთ და შიგნით იონები არათანაბრად არიან გადანაწილებული: მემბრანის
გარენ ბევრად მეწი ნატრიუმის იონებია, ვიდრე შიგნით და მემბრანის შიგნით ბევრად მეტი
კალიულის იონია, ვიდრე გარეთ. ამის გარდა, მემბრანის გარეთ ბევრია უარყოფითად
დამუხტული ქლოტის იონია, ხოლო შიგნით-უარყოფითად დამუხტული ცილები და სხვა
ორგანული ანიონებია. იონთა ასეთი არათანაბარი გადანაწილების გამო მემბრანა გარედა
დადებითადაა დამუხტული, შიგნიდან კიუარყოფითად ის პოლარიზებული.იქმენბა
პოტენციალთა სხვაობა, რომელიც 60-70 მვ-ს ტოლია. ამ პოტენციალს მოსვენების პოტენციალი
ეწოდება.

ნეირონზე ამა თუ იმ ფაქტორის ზემოქმედებისას იხსნება მანამდე დამუხტული ნატრიუმის

არხები და ნატრიუმის იონები სწრაფად გადაადგილდება მემბრანის შიგნით. მემბრანა
დეპოლარიზდება. ამის შემდებ იხსნება კალიუმის არხები და კალიუმის იონები უჯრედს
ტოვებს. მემბრანა რეპოლარიზდება. ის გარედან ისევ დადებითად იმუხტება და შიგნიდან -
უარყოფითად. ისევ ადგება საწყილი პოტენციალი. თუმცა, ასეთ მდგომარეობაში ნეირონები
უგრძნობია ყოველგვარი გამღიზიანებლის მიმართ, რადგან იონები მისთვის უჩვეულოდ არიან
გადანაწილებულნი. NA- უჯრედის გარეთაა, ხოლო K გარეთ. ამ დროს NA+ და K+ ატფაზა
აწესრიგებს. ის შლის ატფ-ს და მის ენერგიას ნატრიუმისა და კალიუმის საწის პოციზიებზე
დასაბრუნებლად ხარჯავს. ასე უბრუნდება ნეირონი ნორმალურ- მოსვენებულ მდგომარეობას.
მოსვენების პოტენციალის სწრაფ ცვლილებას გარეგანი ზემოქმედების საპასუხოდ აგზნების
პოტენციალი ანუ ნერვული იმპულსი ჰქვია. ისცილოგრაფი მასს პიკის სახით აღრიცხავს.

მოსვენების დროს პოტენციალი აღიწერება ნერნსტის განტოლებით:

R გაზის მუდმივა R= 8,31ჯ/მოლი, T აბსოლიტური ტემპერატურა, F- ფარადეს რიცხვი,

რომელიც 96,5კ/მოლის ტოლია, [K+]0 უჯრედ გარე სითხეში თავისუფალი კალიუმის
იონებისკონცენტრაცია, ხოლო [K]i კალიუმის იონების კონცენტრაცია ციტოპლაზმაში.

გოლდმანის განტლებით შესაძლებელია პოტენციალთა სხვაობის მნიშვნელობა თუ ცნობილია

იონების კონცენტრაციები მემბრანის ორივე მხარეს.

p გვიჩვენებს თუ რამდენად მობილურია თითოეული იონი მემბრანაში.

უკვე კარგად ვიცით, რომ მემბრანაში მიმდინარეობს მუდმივად ნივთიერებათა ცვლა. ფიკის
პირველი კანონის მიხედვით შეგვიძლია გამოვთვალოთ დიფუზიის სიჩარის დათვლა. კანონი
მდგომარეობს შემდეგ ნაირად: დიფუზიის სიჩქარე პირდაპირპროპორციულია
კონცენტრაციული გრადიენტის და განივი ჭრილის ფრადობის ნამრავლის.

მადლობა წაკითხვისთვის <3 დაჩი ვერულავა

დდ