1.

Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη

Η ύπαρξη του Βυζαντίου συνδέθηκε άρρηκτα με το μεγάλο Ρωμαίο αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Α΄. Ο

αυτοκράτορας πήρε τα ακόλουθα μέτρα, για να ανορθώσει το κράτος:

1. Ίδρυσε στην Κωνσταντινούπολη ένα νέο διοικητικό κέντρο.

2. Αναγνώρισε το δικαίωμα της άσκησης της χριστιανικής λατρείας.

3. Διαχώρισε την πολιτική και τη στρατιωτική εξουσία.

4. Καθιέρωσε την κοπή και την κυκλοφορία του χρυσού νομίσματος.

α. Ίδρυση Κωνσταντινούπολης

 Το 324 ο Κωνσταντίνος έμεινε ο μοναδικός αυτοκράτορας του ανατολικού τμήματος του κράτους
ύστερα από τη νίκη του επί του Λικίνιου Αυγούστου .

 Μετά την επικράτηση του αποφάσισε να ιδρύσει ένα νέο διοικητικό κέντρο στο αρχαίο Βυζάντιο, που
βρισκόταν στο σταυροδρόμι Ασίας-Ευρώπης και Εύξεινου Πόντου – Μεσογείου.

Οι λόγοι που οδήγησαν τον αυτοκράτορα να πάρει αυτή την απόφαση είναι οι ακόλουθοι:

1. Η Ανατολή είχε ακμαιότερο πληθυσμό και καλύτερη οικονομία σε σύγκριση με τη Δύση.

2. Στην Ανατολή υπήρχαν περισσότεροι χριστιανοί και ο αυτοκράτορας είχε βασιστεί στο παρελθόν
στους χριστιανούς.

3. Έπρεπε να αντιμετωπιστούν οι θρησκευτικές συγκρούσεις στις πόλεις της

Ανατολής.

4. Από την περιοχή του Βυζαντίου μπορούσε να αποκρούσει ευκολότερα τους Γότθους και τους
Πέρσες.
  Η νέα πόλη ανοικοδομήθηκε με βάση το ρυμοτομικό σχέδιο της Ρώμης.

α. Δημιουργήθηκαν νέα τείχη, επιβλητικές λεωφόροι και το φόρουμ (πλατεία) του Κωνσταντίνου.

β. Η πόλη απέκτησε λαμπρά έργα τέχνης και δημόσια κτίρια: Ιερόν Παλάτιον, κτίριο
    Συγκλήτου, λουτρά, δεξαμενές.

γ. Χτίστηκαν πολλές εκκλησίες, στοιχείο που φανερώνει το χαρακτήρα της ως χριστιανικής

    πόλης.

δ. Αυξήθηκε ο πληθυσμός: από 150.000 στις αρχές του 5ου αι., οι κάτοικοι έφτασαν τους  300.000 στα
χρόνια του αυτοκράτορα Ιουστινιανού Α΄, δηλαδή τον 6ο αι.

 Στις 11 Μαΐου 330 μ.Χ. έγιναν τα εγκαίνια της νέας πόλης μετά την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης
των εργασιών. Η πόλη πήρε το όνομά του ιδρυτή της και ονομάστηκε Κωνσταντινούπολη. Από τότε
αυτή την ημερομηνία κάθε χρόνο γιορτάζονταν τα γενέθλια της πόλης.

 β. Θρησκευτική πολιτική.

 Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος κράτησε ευνοϊκή στάση προς το Χριστιανισμό, καθώς:

 α. οι οπαδοί του Χριστιανισμού στην Ανατολή ήταν η πολυπληθέστερη και η δυναμικότερη ομάδα, και

β. ο Χριστιανισμός, ως νέα θρησκεία, μπορούσε να γίνει μέσο για την αποκατάσταση της ενότητας στο
Ρωμαϊκό κράτος.

 Η ευνοϊκή στάση του γίνεται άμεσα αντιληπτή από δυο ενέργειές του:

  α. τη μεταφορά του μονογράμματος του Χριστού (Χριστόγραμμα) από τα στρατιωτικά λάβαρα στα
νομίσματά του, και

β. την έκδοση ευνοϊκών νόμων για τους Χριστιανούς.

 Όμως, οι οπαδοί της αρχαίας θρησκείας και κυρίως οι συγκλητικοί αριστοκράτες της Ρώμης
αντέδρασαν, με αποτέλεσμα να μην υπάρξουν περιθώρια να υιοθετήσει μια καθαρή θρησκευτική
στάση ως το θάνατό του ο Κωνσταντίνος.
Διάταγμα Μεδιολάνων

 Ήταν συμφωνία μεταξύ Κωνσταντίνου και Λικίνιου, το 313 μ.Χ.

 Αναγνώρισε στους χριστιανούς την ελευθερία να ασκούν τη λατρεία τους.

 Εξίσωσε τα δικαιώματα των χριστιανών με αυτά των άλλων θρησκειών του Ρωμαϊκού κράτους.

 Αποτέλεσμα: Περιορίστηκαν οι διωγμοί κατά των χριστιανών, οι οποίοι έπαυσαν εντελώς όταν ο

Κωνσταντίνος έγινε μονοκράτορας το 324 μ.Χ.

 Η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος συγκλήθηκε το 325 μ.Χ. στη Νίκαια της Βιθυνίας από τον Κωνσταντίνο.
Στη σύνοδο συμμετείχαν επίσκοποι από όλες τις επαρχίες του Ρωμαϊκού Κράτους και για το λόγο
αυτό ονομάστηκε «Οικουμενική».

 Έργο της ήταν η διατύπωση της διδασκαλίας της Εκκλησίας, για να αντιμετωπιστούν οι αιρέσεις
που είχαν εμφανιστεί.

 Σκοπός ήταν η ειρήνευση της Εκκλησίας και κατά συνέπεια, ολόκληρης της αυτοκρατορίας.
 ΑΣΚΗΣΕΙΣ

 Χαρακτηρίστε τις παρακάτω φράσεις ΣΩΣΤΕΣ (Σ) ή ΛΑΘΟΣ (Λ).

Α) Η Ανατολή διέθετε, αντίθετα με τη Δύση, ανίσχυρη οικονομία.
Β) Η Κωνσταντινούπολη ή Νέα Ρώμη βαθμιαία απέκτησε χαρακτηριστικά ειδωλολατρικής πόλης.
Γ) Οι οπαδοί του χριστιανισμού συγκροτούσαν τη δυναμικότερη πληθυσμιακή ομάδα της Ανατολής.
Δ) Οι διωγμοί των Χριστιανών έπαψαν εντελώς μόλις υπογράφηκε το Διάταγμα των Μεδιολάνων.
Ε) Η σύγκληση των Οικουμενικών Συνόδων είχε σκοπό την ειρήνευση της Εκκλησίας.

 Με βάση το παράθεμα
Α) Ποιες ήταν οι προτεραιότητες του Κωνσταντίνου Α’ στην οικοδόμηση της νέας πρωτεύουσας;
Β) Με ποιους τρόπους ο Κωνσταντίνος προσπάθησε να αποσπάσει την εύνοια των κατοίκων της
νέας πρωτεύουσας;

Από της 18ης Μαΐου του 330 άρχισε στην Κωνσταντινούπολη , όπως γινόταν ήδη αυτό στη Ρώμη, η
διανομή σιτηρών σε τιμές πολύ χαμηλές. Για τον σκοπό αυτό δόθηκε εντολή να κατευθύνονται προς την
Κωνσταντινούπολη τα φορτία σίτου που μέχρι τότε στέλνονταν από την Αλεξάνδρεια στη Ρώμη. Λέγεται ότι,
στην αρχή, κάθε μέρα γίνονταν 80.000 διανομές. […] Ονόμασε το βουλευτήριο της νέας πόλεως σύγκλητο
και το οργάνωσε κατά το πρότυπο της παλαιάς ρωμαϊκής
συγκλήτου. Αν και τα μέλη της νέας συγκλήτου θεωρούνταν
κάπως κατώτερα από τα μέλη της συγκλήτου της Ρώμης,
έπαιρναν τον τίτλο του ένδοξου αλλά όχι του ενδοξότατου,
όπως οι συγκλητικοί της Ρώμης. (Ι. Καραγιαννόπουλος,
Ιστορία του Βυζαντινού Κράτους, τόμ. Α΄ σελ. 102),

 Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις να

αναφερθείτε στη σχέση του Κωνσταντίνου Α’ με την
χριστιανική θρησκεία. Τι είδους σκοπούς
εξυπηρετούσαν τα θρησκευτικά μέτρα που πήρε;

 Αντιστοίχιση

Α΄ Β΄
1. Διάταγμα Μεδιολάνων Α. Εκεί υπήρχε ακμαία οικονομία.
2. Α΄ Οικουμενική Σύνοδος Β. Συγκλήθηκε στη Νίκαια της Βιθυνίας.
3. Νέα Ρώμη Γ. Ήταν σταθερό επί Κωνσταντίνου.
4. Χρυσό νόμισμα Δ. Ονομαζόταν και έτσι η
Κωνσταντινούπολη.
5. Ανατολή Ε. Με αυτό παραχωρήθηκε ανεξιθρησκεία.
 Σύμφωνα με το παράθεμα, ποια κτίσματα της Κωνσταντινούπολης υπογραμμίζουν την σχέση της
με τη Ρώμη και ποια με το χριστιανισμό; Ποιο κτίσμα παραπέμπει στον ιδρυτή της;