BURULMA PROBLEMLERİ

Soru 1: Şekilde A noktasından bağlanmış olan Elastisite modülü 210 GPa ve kayma modülü 80 GPa
olan çelik bir milin B noktasından 1000 daNcm lik moment uygulanmaktadır. Mil malzemesi Ç1010
olup akma gerilmesi 240 MPa dır. Emniyet katsayısını 2 alarak Tresca hipotezine göre mil çapını
bulunuz. A ve B arasındaki burulma açısını hesaplayınız.

Mb=1000 𝜎𝑎𝑘𝑚𝑎 = 2400 𝑑𝑁/𝑐𝑚2

dNcm
A n=2
∅𝐷=

B 𝜎𝑎𝑘𝑚𝑎
𝜎𝑒𝑚𝑛 = = 1200 𝑑𝑁/𝑐𝑚2
L=20cm 𝑛
𝜎𝑒𝑚𝑛
Tresca hipotezi için 𝜏𝑒𝑚𝑛 = 2
= 600 𝑑𝑁/𝑐𝑚2
Mb

+ L

Not: Burulma problemlerinde çözüme başlamadan önce (Mb-L) diyagramı çizilmeli çözüm bu
diyagrama bakılarak yapılmalıdır.

Md 16 𝑀𝑑
τ𝑚𝑎𝑥 = 𝑟=
𝐼𝑃 𝜋𝑑3

3 32𝑀𝑑 3 32 ∙ 1000
𝑑≥√ =√ = 2.57 𝑐𝑚
𝜋τ𝑒𝑚𝑛 𝜋 ∙ 600

Md 32 ∙1000
Ɵ= 𝐿= 20=0,00584 radyan
𝐺.𝐼𝑃 800000∙𝜋∙2,574

180
Ɵ = 0,00584 = 0,334°
𝜋
Soru 2: Şekilde A noktasından bağlanmış olan Elastisite modülü 210 GPa ve kayma modülü 80 GPa
olan çelik bir milin B noktasından 1000 daNcm lik ve C noktasından 400 daNcm lik moment
uygulanmaktadır. Mil malzemesi Ç1010 olup akma gerilmesi 240 MPa dır. Emniyet katsayısını 2 alarak
Tresca hipotezine göre mil çapını bulunuz. C nin B ye göre, B nin A ya göre ve toplam burulma açısını
bulunuz.

𝜎𝑎𝑘𝑚𝑎 = 2400 𝑑𝑁/𝑐𝑚2

Mb=1000dNcm
Mb=400 dNcm n=2
A 𝜎𝑎𝑘𝑚𝑎
𝜎𝑒𝑚𝑛 = = 1200 𝑑𝑁/𝑐𝑚2
∅𝑑=?

B C 𝑛
𝜎𝑒𝑚𝑛
L=20cm Tresca hipotezi için 𝜏𝑒𝑚𝑛 = 2
= 600 𝑑𝑁/𝑐𝑚2
L=10cm

Mb

+ 600 L
400

Bu mil üzerinde yukarıdaki diyagramdan da görüldüğü gibi maksimum moment 600 dNcm dir.
Md 16 𝑀𝑑
τ𝑚𝑎𝑥 = 𝑟=
𝐼𝑃 𝜋𝑑3

3 32𝑀𝑑 3 32 ∙ 600
𝑑≥√ =√ = 2.16 𝑐𝑚
𝜋τ𝑒𝑚𝑛 𝜋 ∙ 600

Ɵ 𝑇 = −Ɵ𝐵𝐶 + Ɵ𝐴𝐵

Md 32 ∙400 32 ∙600
Ɵ𝑇 = 𝐺.𝐼 𝐿 = − 8∙105 ∙𝜋∙2,164 10 + 8∙105 ∙𝜋∙2,164 20=0,00468 radyan
𝑃

180
Ɵ = 0,00468 = 0,268°
𝜋
Soru 3: Şekilde A noktasından moment uygulanmış olan Elastisite modülü 210 GPa ve kayma modülü
80 GPa olan çelik bir Milin malzemesi Ç1010 olup akma gerilmesi 240 MPa dır. Emniyet katsayısını 2
alarak Vonmisses hipotezine göre mil çapını bulunuz. E-D, D-C, C-B, B-A arasındaki dönme değerlerini
ve A-E arasındaki toplam burulma açısını bulunuz.

Mb=200 Ncm Mb4=600 Ncm

Mb2=800 Ncm Mb5=400 Ncm
Mb1=2000 Ncm

A B E 𝜎𝑎𝑘𝑚𝑎 = 2400 𝑑𝑁/𝑐𝑚2

C D
n=2
L=20cm L=15cm
L=10cm L=12cm
𝜎𝑎𝑘𝑚𝑎
𝜎𝑒𝑚𝑛 = = 1200 𝑑𝑁/𝑐𝑚2
𝑛
Mb Vonmisses hipotezi için;
L 𝜏𝑒𝑚𝑛 = 0,577 ∙ 𝜎𝑒𝑚𝑛 = 632,4 𝑑𝑁/𝑐𝑚2
1000 Ncm- 400 Ncm
1200 Ncm
-
2000 Ncm

Bu şekildeki hareket iletim mekanizması için maksimum burulma momenti değeri 2000 N cm dir.
Buna göre;
Md 16 𝑀𝑑
τ𝑚𝑎𝑥 = 𝑟=
𝐼𝑃 𝜋𝑑3

3 32 ∙ 𝑀𝑑 3 32 ∙ 2000
𝑑≥√ =√ = 1,476 𝑐𝑚
𝜋 ∙ τ𝑒𝑚𝑛 𝜋 ∙ 6324

Ɵ 𝑇 = Ɵ𝐴𝐵 − Ɵ𝐵𝐶 − Ɵ𝐶𝐷 − Ɵ𝐷𝐸

Md 32 ∙2000 32 ∙1200 32 ∙1000 32 ∙400
Ɵ𝑇 = 𝐺.𝐼 𝐿 = − 8∙106 ∙𝜋∙1,474 10 − 8∙106 ∙𝜋∙1,474 20 − 8∙106 ∙𝜋∙1,474 15 − 8∙106 ∙𝜋∙1,474 12=0,0171
𝑃
radyan
180
Ɵ = 0,0171 = 0,98°
𝜋
Soru 4: Şekilde C noktasından moment uygulanmış olan Elastisite modülü 210 GPa ve kayma modülü
80 GPa olan çelik bir Milin malzemesi Ç1010 olup akma gerilmesi 240 MPa dır. Emniyet katsayısını 2
alarak Vonmisses hipotezine göre mil çapını bulunuz. A-E arasındaki toplam burulma açısını bulunuz.

Mb=2000 Ncm 500 Ncm

Mb1=800 Ncm Mb2=300 Ncm Mb5=400 Ncm 𝜎𝑎𝑘𝑚𝑎 = 2400 𝑑𝑁/𝑐𝑚2

A B D E n=2
C
𝜎𝑎𝑘𝑚𝑎
L=20cm 𝜎𝑒𝑚𝑛 = = 1200 𝑑𝑁/𝑐𝑚2
𝑛
Vonmisses hipotezi için;
Mb
Mb2=1100 Ncm 𝜏𝑒𝑚𝑛 = 0,577 ∙ 𝜎𝑒𝑚𝑛 = 632,4 𝑑𝑁/𝑐𝑚2
800 Ncm
L
900 Ncm 400 Ncm
-

Bu şekildeki hareket iletim mekanizması için maksimum burulma momenti değeri 1100 N cm dir.
Buna göre;
Md 16 𝑀𝑑
τ𝑚𝑎𝑥 = 𝑟=
𝐼𝑃 𝜋𝑑3

3 32𝑀𝑑 3 32 ∙ 1100
𝑑≥√ =√ = 1,21 𝑐𝑚
𝜋τ𝑒𝑚𝑛 𝜋 ∙ 6324

Ɵ 𝑇 = Ɵ𝐴𝐵 + Ɵ𝐵𝐶 − Ɵ𝐶𝐷 − Ɵ𝐷𝐸

Md 32 ∙800 32 ∙1100 32 ∙900 32 ∙400
Ɵ𝑇 = 𝐺.𝐼 𝐿 = 8∙106 ∙𝜋∙1,214 10 + 8∙106 ∙𝜋∙1,214 20 − 8∙106 ∙𝜋∙1,214 15 − 8∙106 ∙𝜋∙1,214 12=0,00695
𝑃
radyan
180
Ɵ = 0,00695 = 0,398°
𝜋
Soru 5: Şekilde A noktasından bağlanmış olan Elastisite modülü 210 GPa ve kayma modülü 80 GPa
olan çelik bir milin B noktasından 1000 daNcm lik moment uygulanmaktadır. Milin dış çapı 30 mm
dir.Mil malzemesi Ç1010 olup akma gerilmesi 240 MPa dır. Emniyet katsayısını 2 alarak Tresca
hipotezine göre milin çapını bulunuz. A ve B arasındaki burulma açısını hesaplayınız.

𝜎𝑎𝑘𝑚𝑎 = 2400 𝑑𝑁/𝑐𝑚2

Mb=1000dNcm
∅di ?
n=2
∅Dd30mm

A 𝜎𝑎𝑘𝑚𝑎
B 𝜎𝑒𝑚𝑛 = = 1200 𝑑𝑁/𝑐𝑚2
𝑛
L=20cm Vonmisses hipotezi için;
Mb
𝜏𝑒𝑚𝑛 = 0,577 ∙ 𝜎𝑒𝑚𝑛 = 632,4 𝑑𝑁/𝑐𝑚2

+ L

Md 𝑀𝑑 16 ∙ 𝑀𝑑
τ𝑒𝑚𝑛 = 𝑟= =
𝐼𝑃 𝑊𝑃 𝜋 ∙ 𝐷3 [1 − ( 𝐷İ )4 ]
𝑑 𝐷 𝑑

Md 𝑀𝑑 16 ∙ 1000
632,4 = 𝑟= =
𝐼𝑃 𝑊𝑃 𝜋 ∙ 33 [1 − (𝐷İ )4 ]
3
𝐷İ
1 − ( )4 = 0,298
3

𝐷İ
( )4 = 0,701
3
𝐷İ = 2,74 𝑐𝑚
Md ∙1000 1000
Ɵ = 𝐺.𝐼 𝐿 = 𝜋 20= 𝜋 20 =0,0103 radyan
𝑃 800000∙ (𝐷4𝑑 −𝐷4𝑖 ) 800000∙ (34 −2,744 )
32 32

180
Ɵ = 0,0103 = 0,592°
𝜋
Soru 6: Şekilde A noktasından bağlanmış olan Elastisite modülü 210 GPa ve kayma modülü 80 GPa olan
çelik bir milin B noktasından 1000 daNcm lik ve C noktasından 400 daNcm lik burulma momentleri
uygulanmaktadır. Mil malzemesi Ç1010 olup akma gerilmesi 240 MPa dır. Emniyet katsayısını 2 alarak
Tresca hipotezine göre A-B arasındaki milin çapını, B-C arasındaki milin iç çapı 8mm ise bu milin dış
çapını bulunuz. A-B ve B-C milleri ile A-C arasındaki toplam burulma açısını hesaplayınız.

Mb=1000dNcm 𝜎𝑎𝑘𝑚𝑎 = 2400 𝑑𝑁/𝑐𝑚2

Mb=400 dNcm
n=2
A
B C 𝜎𝑎𝑘𝑚𝑎
∅𝐷=

𝜎𝑒𝑚𝑛 = = 1200 𝑑𝑁/𝑐𝑚2

𝑛
L=20cm 𝜎𝑒𝑚𝑛
L=30cm Tresca hipotezi için 𝜏𝑒𝑚𝑛 = = 600 𝑑𝑁/𝑐𝑚2
2

Mb

+ 600 L
400 -

İçi dolu mil için

Md 16 𝑀𝑑
τ𝑚𝑎𝑥 = 𝑟=
𝐼𝑃 𝜋𝑑3

3 32𝑀𝑑 3 32 ∙ 600
𝑑≥√ =√ = 2.16 𝑐𝑚
𝜋τ𝑒𝑚𝑛 𝜋 ∙ 600

İçi boş mil için

Md 𝑀𝑑 16 ∙ 𝑀𝑑
τ𝑒𝑚𝑛 = 𝑟= =
𝐼𝑃 𝑊𝑃 𝜋 ∙ 𝐷3 [1 − ( 𝐷İ )4 ]
𝑑 𝐷 𝑑

Md 𝑀𝑑 16 ∙ 400
600 = 𝑟= ==
𝐼𝑃 𝑊𝑃 0,8
𝜋 ∙ 𝐷𝑑3 [1 − ( 𝐷 )4 ]
𝐷

𝐷𝑑4 − 0,84 = 3,397 ∙ 𝐷𝑑

𝐷𝑑 ≅ 1,541 𝑐𝑚
Md 32 ∙ 600 32 ∙ 400
Ɵ𝑇 = 𝐿= 20 − 30
𝐺. 𝐼𝑃 8 ∙ 105 ∙ 𝜋 ∙ 1,214 8 ∙ 105 ∙ 𝜋 ∙ (1,5414 − 0,84 )
Soru 7. C1010 çeliğinden yapılan ve boyu 80 cm olan bir vida şekildeki gibi bir prese baskı yapmak için
20x20 cmxcm lik bir plaka üzerine belirlenen kuvvet çifti ile baskı yapmaktadır. Cıvatanın akma
gerilmesi 240 MPa dır. Emniyet katsayısını 2 alarak Tresca hipotezine göre

a) Cıvatanın bölüm dairesi çapını bulunuz.

b) Cıvatanın burulma açısını hesaplayınız.
c) Plakanın yapacağı basınç ne kadardır. 𝜎𝑎𝑘𝑚𝑎 = 2400 𝑑𝑁/𝑐𝑚2
n=2
𝜎𝑎𝑘𝑚𝑎
𝜎𝑒𝑚𝑛 = = 1200 𝑑𝑁/𝑐𝑚2
𝑛
F=1000N
𝜎𝑒𝑚𝑛
40cm Tresca hipotezi için 𝜏𝑒𝑚𝑛 = 2
= 600 𝑑𝑁/𝑐𝑚2

F=1000N
80cm

𝑀𝑑 = 𝐹 ∙ 𝐿 = 1000 ∙ 40 = 4000𝑑𝑁𝑐𝑚
a)

3 32𝑀𝑑 3 32 ∙ 4000
𝑑≥√ =√ = 4,08𝑐𝑚
𝜋τ𝑒𝑚𝑛 𝜋 ∙ 600

b)
Md 32 ∙ 4000
Ɵ= 𝐿= 80 = 0,014 𝑟𝑎𝑑𝑦𝑎𝑛
𝐺. 𝐼𝑃 8 ∙ 105 ∙ 𝜋 ∙ 4,084

c)
Soru 8: Şekilde verilen ankastre burulma sisteminde mil çapı 40 mm mil malzemesi çelik ve
uygulanan Mc= 3000 dNcm olduğuna göre A ve B noktasındaki burulma momentlerini ve açılarını
bulunuz.

a=30 cm ve b=50 cm dir

MC
A C B

a
b
L

𝑖=𝑛
𝑀𝐶𝑖∙ 𝑎𝑖 3000 ∙ 30
𝑀𝐵 = ∑ = = 1125 𝑑𝑁𝑐𝑚
𝐿 80
𝑖=1
𝑖=𝑛
𝑀𝐶𝑖∙ 𝑏𝑖 3000 ∙ 50
𝑀𝐴 = ∑ = = 1875 𝑑𝑁𝑐𝑚
𝐿 80
𝑖=1

1125
Ɵ𝐵 = = 5,598 ∙ 10−5 𝑟𝑎𝑑𝑦𝑎𝑛
8 ∙ 105 ∙ 25,12

1875
Ɵ𝐴 = = 9,33 ∙ 10−5 𝑟𝑎𝑑𝑦𝑎𝑛
8 ∙ 105 ∙ 25,12
Soru 9: Şekilde verilen ankastre burulma sisteminde mil çapı 40 mm mil malzemesi çelik ve mil
üzerindeki uygulanan momentlere göre olduğuna göre A ve B noktasındaki burulma momentlerini ve
açılarını bulunuz.

a=30 cm , b=20 cm C=40 , d=15 dir

MB=40Ncm MC=50Ncm MD=30Ncm

A B C D E

30cm 20cm 15cm

40cm
L

𝑖=𝑛
𝑀𝐶𝑖∙ 𝑎𝑖 30 ∙ (40 + 20 + 30) 50 ∙ (30 + 20) 40 ∙ 30
𝑀𝐸 = ∑ = + + = 60,95𝑁𝑐𝑚
𝐿 105 105 105
𝑖=1
𝑖=𝑛
𝑀𝐶𝑖∙ 𝑏𝑖 40 ∙ (20 + 40 + 15) 50 ∙ (40 + 15) 30 ∙ 15
𝑀𝐴 = ∑ = + + = 59,05𝑁𝑐𝑚
𝐿 105 105 105
𝑖=1

60,95
Ɵ𝐵 = = 3,032 ∙ 10−6 𝑟𝑎𝑑𝑦𝑎𝑛
8 ∙ 105 ∙ 25,12

59,05
Ɵ𝐴 = = 2,923 ∙ 10−6 𝑟𝑎𝑑𝑦𝑎𝑛
8 ∙ 105 ∙ 25,12
 Soru 10: Şekilde verilen ankastre burulma sisteminde mil malzemesi çelik ve uygulanan Mc= 3000
dNcm ve 𝜏𝑒𝑚𝑛 = 600 𝑑𝑁/𝑐𝑚2 olduğuna göre A ve B noktasındaki burulma momentlerini ve açılarını
ve dAC/dCB oranını bulunuz.

a=50 cm ve b=30 cm dir

MC

A C B

a
b

𝑀𝐶 = 𝑀𝐵 + 𝑀𝐴 →→→→ 𝑀𝐴 = 𝑀𝐶 − 𝑀𝐵
C noktasında; 𝜃𝐴 ∙ 𝑎 = 𝜃𝐵 ∙ 𝑏 Şart denklemi
32∙𝑀𝐴 32∙𝑀𝐵 1,66∙𝑀𝐴 𝑀𝐵 𝑀𝐵 𝑑𝑐𝑏 4
4 50
𝐺∙𝜋𝑑𝑎𝑐
= 4 30
𝐺∙𝜋∙𝑑𝑐𝑏
→→→→ 4
𝑑𝑎𝑐
= 4
𝑑𝐶𝐵
→→→→
𝑀𝐴
= 1,66(
𝑑𝑎𝑐
) (1)

Bulunur.
16 𝑀𝐴 16 𝑀𝐵 𝑑 𝑀
𝜏𝑚𝑎𝑥 = 3
𝜋𝑑𝑎𝑐
= 3
𝜋𝑑𝑐𝑏
→→→→ (𝑑𝑐𝑏 )3 = 𝑀𝐵 (2)
𝑎𝑐 𝐴

1 ve 2 den;
𝑑 𝑑
1,66(𝑑𝑐𝑏 )4 =(𝑑𝑐𝑏 )3
𝑎𝑐 𝑎𝑐

𝑑𝑎𝑐 = 1,66𝑑𝑐𝑏 olmalıdır.

Soru 11. Şekildeki sistemde A noktasından A-B miline güç verilmekte ve bu D noktasından 3000
dNcm olarak dışarı aktarılmaktadır. Buna göre D noktasındaki toplam burulma açısı ne kadardır.

Dt=80mm
∅40mm A
C

Md=3000Ncm D
∅30 𝑚𝑚 𝜋 ∙ 𝑑 4 𝜋 ∙ 34
𝐼𝐶𝐷 = = = 7,948 𝑐𝑚4
Dt=160 mm 32 32
𝜋 ∙ 𝑑 4 𝜋 ∙ 44
𝐼𝐴𝐵 = = = 25,12 𝑐𝑚4
C 32 32
𝑀𝐴𝐵 𝑟𝐵
=
𝑀𝐴𝐷 𝑟𝐶
8
𝑀𝐴𝐵 = 3000 =6000 dNcm lik bir
B 4
giriş momenti vardır.

𝑀𝐶𝐷 16 ∙ 𝑀𝐶𝐷 𝑑𝑁 𝑀𝐴𝐵 16 ∙ 𝑀𝐴𝐵

𝜏𝐶𝐷 = = = 188,723 2 𝜏𝐴𝐵 = = = 119,426 𝑑𝑁/𝑐𝑚2
𝐼𝐶𝐷 4
𝜋 ∙ 𝑑𝐶𝐷 𝑐𝑚 𝐼𝐴𝐵 4
𝜋 ∙ 𝑑𝐴𝐵
𝑑𝑐𝑑 𝑑𝐴𝐵
2 2
B noktasının dönmesi;
𝑀𝐴𝐵 ∙ 𝐿𝐴𝐵 6000 ∙ 50
𝜃𝐵 = = = 0,0149𝑟𝑎𝑑𝑦𝑎𝑛 = 0,85°
𝐺𝐼𝐴𝐵 8 ∙ 105 ∙ 25,12

İki dişli çarkın birbirine göre hareketi en güzel bir ankastre burulma örneğidir. O halde şart denklemini
yazarak;

𝜃𝐵∙ ∙ 𝑟𝐵 = 𝜃𝐶∙ ∙ 𝑟𝐶 →→→→ 0,85 ∙ 8 = 𝜃𝐶 ∙ 4 →→→→→ 𝜃𝐶 = 1,7°

C nin D ye göre dönmesi;
𝑀𝐶𝐷 ∙ 𝐿𝐶𝐷 3000 ∙ 40
𝜃𝐷/𝐶 = = = 0,0187 𝑟𝑎𝑑𝑦𝑎𝑛 = 1,07°
𝐺 ∙ 𝐼𝐶𝐷 8 ∙ 105 ∙ 7,985
𝜃𝐷 = 𝜃𝐶 + 𝜃𝐷/𝐶 = 1,7 + 1,07 = 2,77°
Soru 12: Şekildeki kutu profil merkezinden3000 Ncm lik bir burulma momenti etkisindedir.

Bu profilin maruz kaldığı burulma açısını bulunuz.

4mm

2mm

40mm
60 mm

Kesitin taşıyabileceği burulma momenti;

𝑀𝑏 3000
𝜏 = 𝜏𝑚𝑎𝑥 = = = 312,5 𝑁⁄𝑐𝑚2
2 ∙ 𝐴 ∙ 𝑡𝑚𝑖𝑛 2 ∙ (4 ∙ 6) ∙ 0,2

Burulma açısı;
𝑑𝑠 𝑏1 ℎ1 𝑏2 ℎ2 6 4 6 4
∮ =[ + + + ]=[ + + + ] = 80
𝑑𝑡 𝑡1 𝑡2 𝑡2 𝑡2 0,2 0,4 0,2 0,4

𝑀𝑏 1 𝑑𝑠 3000
Ɵ= ∮ = 80 = 1,28 ∙ 10−4 𝑟𝑎𝑑𝑦𝑎𝑛
4 𝐴 𝐺 𝑑𝑡 4 ∙ 242 8 ∙ 105
2
Soru 13: Şekildeki kanat profili merkezinden30000 Ncm lik bir burulma momenti etkisindedir.

Bu profilin maruz kaldığı burulma açısını bulunuz.

1,4 mm
A-B YAYI:800 mm

B Kesik çizgiler
A
arasındaki alan
250 mm ise A=600 cm2
dir.
1,25 mm

Kesitin taşıyabileceği burulma momenti;

𝑀𝑏 30000
𝜏 = 𝜏𝑚𝑎𝑥 = = = 178,57 𝑁⁄𝑐𝑚2
2 ∙ 𝐴 ∙ 𝑡𝑚𝑖𝑛 2 ∙ 600 ∙ 0,14

Burulma açısı;
𝑑𝑠 800 250
∮ =[ + ] = 877,142
𝑑𝑡 1,4 1,25

𝑀𝑏 1 𝑑𝑠 30000
Ɵ= ∮ = 877,142 = 12,28 ∙ 10−5 𝑟𝑎𝑑𝑦𝑎𝑛
4 𝐴 𝐺 𝑑𝑡 4 ∙ 6002 8 ∙ 105
2