WAT VINDEN LEERKRACHTEN UIT HET GEWOON BASISONDERWIJS VAN DE REEDS

BESTAANDE ONDERSTEUNING DIE ZE GEBRUIKTEN BIJ HET LESGEVEN AAN EEN KLAS
MET EEN OF MEERDERE LEERLINGEN MET HOOGBEGAAFDHEID?
(Evaluerende onderzoeksvraag)

WAARDENCONFLICT
Competentie >< Gelijkwaardigheid

Het kind wil gestimuleerd worden in zijn/haar groei, maar als leerkracht wil je elk kind gelijk behandelen.

METHODOLOGIE
Focusgroep met 4 leerkrachten uit het gewoon basisonderwijs (bevragen).

Ik koos voor een focusgroep omdat je hiermee peilt naar de mening van de leerkrachten en die kan heel
uiteenlopend zijn. Die mening kan je niet aflezen tijdens een observatie of een bezoek. Het leek mij beter
een focusgroep te doen dan bijvoorbeeld een enquête omdat de antwoorden hier heel vrij en uitgebreid
kunnen zijn. Het lijkt interessant om verschillende meningen uitgebreid te horen. Dit was ik van plan te
doen aan de hand van stellingen, maar na mijn eerste inleidende vraag (‘Wat is jullie ervaring met
hoogbegaafden?’) kwamen er al veel mooie reacties die reeds een antwoord gaven op mijn onderzoeksvraag.
Toen ben ik afgestapt van mijn stellingen en heb ik ingepikt op de dingen die de participanten zeiden, om nog
iets meer gedetailleerde info en ervaringen te verzamelen.

REFLECTIE
Werkpunt: de term hoogbegaafdheid beter afbakenen + meer voorbereiden aan de hand van bronnen

Na het uitvoeren van het onderzoek was ik tevreden, maar ik merkte al gauw dat de term
‘hoogbegaafdheid’ veel te ruim werd gezien door de participanten. Uit de gesprekken was het onderscheid
tussen hoogbegaafden en snellerenden niet altijd duidelijk af te leiden. Leerkrachten weten volgens mij in
de praktijk ook niet altijd of een leerling effectief hoogbegaafd is. Daarom weet ik niet of alle resultaten alleen
over hoogbegaafden gaan. Mocht ik het opnieuw doen, zou ik het iets anders aanpakken: ik zou eerst aan de
participanten duiden wat hoogbegaafdheid juist is (aan de hand van een definitie uit een extra bron). Daarna zou
ik, nadat er een ondersteuning werd besproken, vragen voor welke leerlingen dit van toepassing is.

Focusgroep opent wegen voor verder onderzoek

Tijdens het afnemen van de focusgroep zijn er nog zoveel andere dingen besproken waardoor ik echt geprikkeld
werd om deze ook allemaal te gaan onderzoeken. Mijn onderwerp leeft bij de leerkrachten en ik merkte dat het
geapprecieerd werd dat ik als student daarbij stilstond.

Mocht ik dit interview opnieuw doen, zou ik nog steeds voor een focusgroep kiezen omdat de participanten hun
meningen mondeling goed kunnen weergeven en omdat ze, door in gesprek te gaan met elkaar, snel hun eigen
ervaringen herinnerden en deelden. Ik zou minder bijvragen stellen die niet aansluiten op de onderzoeksvraag.
Hierdoor heb ik nu een overvloed aan informatie die ik niet kan gebruiken. Ik zou wel de volgende keer een iets
vastere structuur proberen creëren, zodat ik tijdens het verwerken van de gegevens minder werk heb.

Caitlin Lauwers Arteveldehogeschool 2020-2021

OLO2 B2
 RESULTATEN
Soort ondersteuning
Een klas overslaan
Leerling wordt leerkracht
Somplexklas *
Plusklas met projecten uit
de methode Reken Maar
Leerpaden en bookwidgets
Project met de
zorgcoördinator
Project met lego
Cursus Spaans
Schaken
Leerinhoud omzetten in het
Spaans
De uitgebreide en volledige resultaten kan je terugvinden in bijlage 2. Ik heb gekozen om in deze tabel de kern
Bevindingen
• Als een kind daar op (sociaal-)emotioneel vlak klaar voor is, dan werkt dat.
• Weinig voorbeelden gezien waar dit goed afliep.
• Is voor ieder kind anders
• Ze leren hieruit: ze merken dat het niet voor iedereen vanzelf gaat.
• De leerlingen vinden dit zelf fijn.
• Een goede manier om ze zinvol bezig te houden.
• Je verliest daardoor uren.
• Weer een extra blaadje over wiskunde.
• Voelde voor de kinderen aan als een straf, ze gaan bewust trager werken.
• Wiskunde is met techniek en dat doen de leerlingen wel graag.
• Bij taal mogen ze zelf een onderwerp kiezen en dat komen voorstellen in de klas, dat vind ik
wel leuk.
• Komt ten goede van de sterke leerlingen, het lukte eens niet van de eerste keer.
• Goed om ze eens uit te dagen op een andere manier.
• Te weinig tijd om dit te blijven realiseren.
• Ideale plaatje
• De kinderen missen misschien essentiële leerinhoud wanneer ze uit de klas worden gehaald.
• Kind is afhankelijk van de uren van de zorgcoördinator.
• De leerlingen zitten alleen in een lokaal waardoor collega’s komen klagen.
• De leerlingen hebben graag dat je erbij bent, maar daarvoor zijn er te weinig uren.
• De kinderen spelen tegen elkaar dus dat is ook wel uitdagend.
• Vraagt heel veel tijd en werk voor de klasleerkracht.
weer te geven van de resultaten. Negatieve bevindingen kregen een rode kleur.

*Verrijkingsmappen voor wiskunde die leerlingen mochten maken in een andere klas (Hoogbegaafd, z.j.).

CONCLUSIE
Er zijn al verschillende vormen van ondersteuning ontdekt en uitgeprobeerd door de leerkrachten (en het
schoolteam). Bij de ondersteuningen ‘leerling wordt leerkracht, plusklas met de projecten uit de methode
Reken Maar en schaken’ zijn er enkel positieve bevindingen, maar bij al de andere vormen van ondersteuning
ondervinden de participanten beperkingen. Dat de leerkrachten te weinig tijd hebben om de ondersteuning te
realiseren, werd vaak aangehaald. Dit mini-onderzoek is echter te kleinschalig waardoor de resultaten niet te
veralgemenen zijn naar alle leerkrachten in het basisonderwijs.

BRONNEN
Hoogbegaafd [Website]. (z.j.). Geraadpleegd op 5 december 2020 via
https://www.hoogbegaafdvlaanderen.be/06_HB_op_school/materiaal/rekenen.html

Van Der Donk, C. & Van Lanen, B. (2020). Praktijkonderzoek in de school. Bussum: Coutinho.

Caitlin Lauwers Arteveldehogeschool 2020-2021

OLO2 B2
 BIJLAGEN
Bijlage 1. Geannoteerde bibliografie

Bron Thema Toelichting Gebruik

Hoogbegaafd [Website]. (z.j.). Geraadpleegd op 5 Soorten Op deze website vind je Ik heb deze bron gebruikt om
december 2020 via ondersteuning een uitleg van meer informatie te bekomen
https://www.hoogbegaafdvlaanderen.be/06_HB_ voor verschillende over “Somplexklas”
op_school/materiaal/rekenen.html hoogbegaafden ondersteuningsmiddelen (begripsverheldering). Na het
voor hoogbegaafden. interview wou ik een beter beeld
krijgen over deze soort
ondersteuning die een
participant aanhaalde.
Van Der Donk, C. & Van Lanen, B. (2020). Welke In dit boek staat info over Ik heb deze bron gebruikt om
Praktijkonderzoek in de school. Bussum: Coutinho. methodologie welke soort vragen ik kan mijn stellingen op te stellen voor
gebruik ik en stellen bij een interview. de focusgroep. Ik haalde hier
hoe? nuttige informatie uit die ik kon
toepassen tijdens de focusgroep
(zoals stellingen gebruiken).

Bijlage 2. Resultaten focusgroep

Zie extra document: Resultaten focusgroep

Bijlage 3. Uitgetypte versie van de focusgroep

Zie extra document: Uitgetypte versie van de focusgroep

Caitlin Lauwers Arteveldehogeschool 2020-2021

OLO2 B2