[zaktualizowane o testy z 2017, 2018 i 2019 (I semestr)]

Zakażenia bakteryjne skóry

Zakażenia gronkowcowe:

▪ Zapalenie mieszka włosowego

▪ Czyrak:
o Zapalenie mieszka włosowego z tworzeniem martwiczego czopa
o Na twarzy może dojść do zajęcia zatoki jamistej, OMR
▪ Figówka:
o Przychodzi do lekarza koleś z guzem na brodzie i łatwo można mu usunąć włosy
o ropnie okołomieszkowe, włosy niezmienione [chyba to samo pytanie co
powyżej]
▪ Ropnie mnogie pach
▪ Liszajec pęcherzowy noworodków
-NIE MA ETIOLOGII MIESZANEJ [jak liszajec zakaźny]
▪ SSSS
- nie ma podłoża autoimmunologicznego
- wywołane przez gronkowce

Zakażenia paciorkowcowe:

▪ Róża:
o Paciorkowce z grupy A
o Mężczyzna > 70 lat, zaczerwieniona, obrzękła prawa kończynach dolna, dzień
wcześniej dreszcze, leukocytoza, mocz prawidłowy
o W diagnostyce NIE robimy przeciwciał przeciwko Erysipelothrix rhusiopathiae
o Do rozpoznania wystarczy wystąpienie ostrego stanu zapalnego skóryi tkanki
podskórnej, nagły początek I dreszcze z wysoką temperaturą
o Powikłania: słoniowacizna, ropowica, zapalenie naczyń chłonnych i żylnych (nie
nowotwór, nie chłoniak)
▪ Necrotizing fascitis

Zakażenia mieszane:

Liszajec zakaźny:

▪ Charakteryzuje się nawarstwionymi strupami o barwie miodu w otoczeniu jamy ustnej i

nosa [miodowożółte!]
▪ Nie musimy potwierdzać hodowlą
▪ Leczenie – antybiotyk miejscowo

Niesztowica:

▪ Wyniszczony 70-latek ze zmianami pęcherzowo-jakimiśtam na pośladkach i udach

▪ Zakażenie bakteryjne mieszane

Piodermia przewlekła bujająca i wrzodziejąca

Inne:
 Łupież rumieniowy:

▪ Leczymy erytromycyną miejscowo

▪ Bakteryjny
▪ W miejscach wyprzeniowych
▪ Typowa dla łupieżu rumieniowego jest malinowa (pomarańczowoczerwona)
fluorescencja w lampie Wooda
▪ Mężczyzna, brunatnozabarwione pachwiny, świeci na różowo w lampie Wooda ->
łupież rumieniowy

Boreliozy:

▪ Lymphocytoma – znamię przypominające chłoniaka, powstaje po urazie, np. ukąszeniu przez

kleszcza

Grzybice
Kandydoza:
▪ Do diagnostyki C. albicans wykorzystujemy preparat bezpośredni i hodowlę na podłożu
Sabourada
▪ Diagnostyka różnicowa: afty, liszaj płaski, leukoplakia (nie Liszaj twardzinowy i zanikowy)
Pleśnica paznokci – Scopulariopsis brevicaulis
Drobnozarodnikowa – najczęstsza u dzieci, na owłosionej skórze głowy wywołana przez Microsporum
canis
Diagnostyka grzybic - lampa Wooda
Grzybice głębokie – grzyby zoofilne wg testów, ale ludzie mówią, że geofilne
Grzybica między palcami – najczęściej III/IV/V przestrzeń

Choroby pasożytnicze
Wszawica:

▪ Głowowa:
o Wesz głowowa
o Przez zakażone czapki
o Okolica potyliczna i skroniowa
o Świąd => drapanie => zliszajcowacenie
▪ Odzieżowa:
o Wesz odzieżowa (większa, szybciej się mnoży i szybciej umiera, może przenosić
durplamisty i riketsjozy)
o Swędząca grudka, linijne przeczosy, drobne nadżerki i strupy => brunatne
przebarwienia, wtórne zakażenia ropne
o Grzbiet, kark
o Świąd nie nasila się w nocy
▪ Łonowa:
 o Wesz łonowa (mniejsza, przytwierdza się do włosa tuż przy skórze)
o Zakażenie drogą płciową lub przez przedmioty
o Okolice płciowe, uda, krocze, brzuch, pachy, pachwiny, brwi,
o Świąd, plamy błękitne (wynik hemolizy krwinek w miejscu ukąszenia)
▪ Leczenie: permetryna, gamma-heskacyklochloroheksan

Świerzb:

▪ Świerzbowiec ludzki
▪ Wylęganie: 3 dni – 3 tygodnie
▪ Zakażenie przez bezpośredni kontakt lub pościel
▪ Świąd nasilający się w porze nocnej
▪ Osutka grudkowo-pęcherzowa
▪ Świąd występujący również u najbliższych członków rodziny
▪ Nory świerzbowcowe na bocznych powierzchniach palców
▪ Drapanie => przeczosy, wtórne zakażenia, wprysk
▪ Palce rąk, nadgarstki, zgięcia, fałdy, tułów (pępek i sutki u kobiet, okolice płciowe u
mężczyzn), pośladki
▪ Nie zajmuje pleców między łopatkami i twarzy
▪ U dzieci dłonie i podeszwy
▪ to jest to pytanie o 3 ziomeczków z akademika; inne pytanie o dzieci z kolonii (typowe
zmiany)
▪ Leczenie: lindan, maść Wilkinsona, Novoscabin, permetryna, iwermektyna

Choroby wirusowe skóry

Grupa opryszczek:

▪ Opryszczka zwykła:
o Drobne pęcherzyki na rumieniowym podłożu
o Najczęściej na czerwieni wargowej
o Różnie nasilona bolesność i pieczenie
o Herpes simplex:
▪ HSV-1: od pasa w górę
▪ HSV-2: od pasa w dół
▪ HSV-8: mięsak Kaposiego (wykwity na skórze, błonach śluzowych,
narządach wewnętrznych)
▪ HSV-7: łupież różowy Gilberta (?)
▪ Eczema herpeticum:
o Występuje najczęściej u dzieci z AZS
o Zmiany pęcherzowo-ropne, grudkowo-pęcherzykowe wykwity z zagłębieniem w
środku
o Gwałtowny przebieg
▪ Półpasiec:
o Postacie: zgorzelinowa, krwotoczna, oczna, rozsiana (towarzyszy neo i
chłoniakom) (nie ma pęcherzowej)
o Zmiany jednostronne + ból
o Pęcherzyk surowiczy
 o Twarz, klatka piersiowa
o Najczesciej górna czesc twarzy
o Wirus VZV
▪ Ospa wietrzna:
o Wykwity pęcherzowo-krostkowe
o Rzadko zajęte dłonie i stopy
o Wylęganie 14 dni, trwanie 2-4 tygodnie

Choroby z kręgu wirusa ospy:

▪ Guzki dojarek:
o Palce rąk
o Zmiany niebolesne, brak objawów ogólnych
o 4-6 tygodni, ustępują samoistnie
▪ Niesztowica zakaźna:
o Wirus ospy owczej
o Zapalne guzki z ropą iwgłębieniem w środku, bolesne
o 4-6 tygodni, ustępują samoistnie
▪ Mięczak zakaźny:
o Perłowe guzki z wgłębieniem w środku, przy ucisku wypływa kaszowata treść
[charakterystyczny "pępek"]
o Poxvirus
o Wylęganie 2-7 tygodni, znaczna zakaźność, trwanie kilka miesięcy, może
ustępować samoistnie
o Ręce, twarz, narządy płciowe najczęściej, ale mogą być nawet błony śluzowe
o Leczenie: wyciskanie, imikwimod

Grupa brodawek:

▪ Brodawki zwykłe:
o HPV 2 (mogą być też 1, 4, 7)
o Grudki, brak objawów podmiotowych, możliwe samoistne ustąpienie
o Najczęściej palce rąk, wały paznokciowe, pod płytką
o są to zmiany naskórkowe
▪ Brodawki stóp:
o Myrmecia –głębokie, bolesne, nieliczne, HPV 1, rzadko reinfekcje, ustępowanie –
zjawisko Arthusa
o Mozaikowe – powierzchowne, zlewne, HPV 2, nawrotowe
▪ Brodawki płaskie (młodocianych):
o HPV 3, 10, 27, 28
o Grudki gładkie, błyszczące, nieco wyniosłe, zwykle mnogie
o Grzbiety rąk, dolne części twarzy, czoło
o Objaw Koebnera
o Na ogół ustępują samoistnie, zejście wygląda na zaostrzenie
▪ Brodawki przejściowe:
o HPV 10, 27, 28
o Cechy brodawek zwykłych i płaskich
o Często przy obniżeniu odporności
 ▪ Brodawki weneryczne = kłykciny kończyste
▪ Epidermodysplasia verruciformis (EV) :
o Podłoże genetyczne i wirus EV-HPV (HPV 5, 8, 14)
o Punkt wyjścia raków skóry
o Brodawki płaskie, rumienie, przebarwienia utrzymują się całe życie
o Twarz, grzbiety rąk, przedramiona, podudzia
o Leczenie: retinoidy. Mało skuteczne
▪ Choroba Hecka:
o HPV 13, 32 - swoiste
o Zmiany grudkowe w jamie ustnej
o Eskimosi, Afryka, obie Ameryki, Europa rzadko
o Leczenie: usuwanie chirurgiczne, może powodować cofanie się pozostałych
zmian

Pryszczyca. Zaraza pyska i racic.

Zespół grudkowo-krwotoczny rękawiczkowo-skarpetkowy

Choroba Gianottiego-Crostiego

▪ Hepatitis B

Rumieniowe, rumieniowo-złuszczające i grudkowe dermatozy

Rumień wielopostaciowywysiękowy (Erythema multiforme):

▪ Dobrze odgraniczone zmiany rumieniowo-obrzękowe, mogą być pęcherze

▪ Skóra i błony śluzowe jamy ustnej
▪ Etiologia: wirusy (HSV 1, 2 i inne), bakterie, Mycoplasmy, leki (barbiturany, salicylan,
sulfonamidy) lub idiopatyczny (50%)

Odmiana łagodniejsza rumienia wielopostaciowego:

▪ Odmiana pęcherzowa lub krwotoczna

▪ Zmiany symetryczne, nieswędzące, niebolesne, ustępują bez śladu, mogą nawracać
▪ Odsiebne części kończyn górnych i dolnych, błony śluzowe jamy ustnej i narządów
płciowych
▪ Kilka tygodni, objawy ogólne (gorączka, bóle mięśni) szybko ustępują

Odmiana ciężka rumienia wielopostaciowego

Zespół Stevens-Johnsona:

▪ Zmiany zlokalizowane na skórze (<10% powierzchni), śluzówkach, spojówkach

▪ Nadżerki w jamie ustnej i na wargach
▪ Czerwone, nawarstwione strupy na wargach
▪ Spowodowany lekami lub wirusem Herpes
▪ Gwałtowny początek z gorączką, bólami stawowymi
▪ Trwanie 3-6 tygodni
▪ Powikłania: spełzanie, zanik płytek paznokciowych

TEN(toksyczna nekroliza naskórka, zespółLyella):

 ▪ Najcięższa odpowiedź na leki zwana też “niewydolnością skóry”
▪ Pęcherze podnaskórkowo, brak akantolizy, objaw Nikolskiego
▪ Skóra (>30% powierzchni), błona śluzowa jamy ustnej, narządów płciowych,
spojówki, rogówki
▪ Początek nagły, gorączka => zaburzenia elektrolitowe => nawet śmierć
▪ Czasem przeciwciała przeciwko desmoplakinie I i II
▪ Pacjent może umrzeć z powodu wstrząsu septycznego lub hipowolemicznego
(największa śmiertelność)

Rumień trwały (Erythema fixum):

▪ Brunatne, pojedyncze, wyraźnieodgraniczone wykwity w poziomie skóry, nawracające w

tym samym miejscu po podaniu leku wywołującego (barbiturany, kwas
acetylosalicylowy, aminofenazon, fenacetyna, sulfonamidy i inne)
▪ Brak objawów podmiotowych

Rumień guzowaty:

▪ Ostrozapalne, nie ulegające rozpadowi wykwity guzowate koloru czerwonego, później

sinego, zwykle mnogie
▪ Występuje na podudziach po stronie prostowników
▪ Bolesność w ostrym okresie choroby
▪ Stosunkowo niewielkie objawy ogólne (podwyższenie temperatury, bóle stawów)
▪ Czynnikami etiologicznymi mogą być: zakażenia paciorkowcami, gruźlica, mononukleoza
zakaźna, toksoplazmoza, doustne środki antykoncepcyjne, sulfonamidy, salicylany
▪ Gdy towarzyszy sarkoidozie – zespół Löfgrena; może być też w trądzie, CU, Crohnie
▪ Trwanie 2-6 tygodni, częściej jesienią i wiosną, bywają nawroty

Zespół Sweeta:

▪ Intensywnie czerwone naciekowo-rumieniowe ogniska podobne do tych w rumieniu

wielopostaciowym, mogą towarzyszyć pęcherzyki, rzadziej krostki
▪ Tułów, kończyny po stronie wyprostnej, twarz
▪ Nagły gorączkowy początek, leukocytoza, nacieki neutrofilowe
(mielodysplastyczneneutrofile – komórki Pelger-Huet), artralgia, mialgia, irydocyclitis
(zaćma)
▪ Czasem przeciwciała ANCA
▪ Może być zwiastunem białaczki lub chłoniaka
▪ Może ustępować samoistnie i nawracać, leczenie GKS

Erythema gryatum repens:

▪ Szybko szerzące się (1 cm/dobe), złuszczające rumienie o koncentrycznym układzie (słoje

drzewa)
▪ Rzadki zespół paraneoplastyczny (neo płuc, jelita, piersi, przełyku i inne)
▪ 40-60 rok życia, częściej mężczyźni
▪ Tułów i konczyny z zaoszczędzeniem twarzy, dłoni i stóp
▪ Słabo nasilony świąd

Łupież różowy Gilberta:

▪ Łagodna, samoistnie ustępująca (4-6 tygodni)

 ▪ Rumieniowo-złuszczające medalionowate bladoróżowe plamy na tułowiu i dosiebnych
częściach kończyn
▪ zmiana pojedyncza, po jakims czasie wiecej się pojawiło na tułowiu (bladoróżowe, okrągłe,
otrębiaste złuszczanie)
▪ Blaszka macierzysta, po 6-10 dniach wysiew plam
▪ Być może wirus HHS7
▪ Objawy podmiotowe minimalne, możliwy lekki świąd

Liszaj płaski (Lichen planus,Lichen ruber - czerwony!):

▪ Na śluzówkach charakterystyczne linijne, drzewkowate lub obrączkowate zbielenie nabłonka

na błonach śluzowych policzków
▪ Typowe umiejscowienie w okolicy nadgarstka
▪ Podłużne pobruzdowania na paznokciach
▪ Typowe zmiany skórne: błyszczące grudki wieloboczne, czerwone, sinofiołkowe
▪ Świąd
▪ Zmiany śluzówkowe (okolicepłciowe częściej u mężczyzn) i na owłosionej skórze głowy
▪ Objaw Koebnera[ci dermatolodzy nie wiedza co znaczy patognomoniczny ale najwyraźniej dla
tych czopów to jest patognomoniczne dla liszaja płaskiego XD], siateczka Wickhama
▪ Prawdopodobnie reakcja GvH, może mieć związek z wirusami wątrobotropowymi, może być
wywołany przez leki (sole złota, środki przeciwmalaryczne, uspokajające, neuroleptyczne)
▪ Odmiany:
o przerosła (brodawkująca) - podudzia
o mieszkowa - owłosionaskóra głowy, bliznowacenie
o zanikowa – blizny zanikowe
o pęcherzowa – pęcherze na stopach i dłoniach lub wszędzie
▪ Brak leczenia przyczynowego

Choroby alergiczne skóry

Pokrzywka

▪ Rzadko wywoływana alergenami wziewnymi

▪ Pokrzywka ostra:
o Czas trwania krótszy niż 6 tygodni (Jablo mówi, że 4)
o Najczęściej ma związek z I typem reakcji wg Gella-Coombsa
o Może jej towarzyszyć obrzęk krtani i duszność
o Pierwszorazowy incydent wymaga wykonania testów diagnostycznych
o Leki, pokarmy, alergeny wziewne
▪ Pokrzywka przewlekła:
o Raczej dorośli
o Mechanizm częściej niealergiczny
o Diagnostyka:
▪ Testy punktowe z alergenami wziewnymi
▪ Dieta aspirynowa
▪ Test z surowicą własną
▪ Testy punktowe z alergenami pokarmowymi
▪ NIE atopowe testy płatkowe
o Pokrzywka aspirynowa – mediatorem leukotrieny, mechanizm niealergiczny
o Podtyp autoimmunologiczny – przeciwciała IgG1 i IgG3 przeciwko Fc€R-1
 ▪ Pokrzywka wywołana mechanicznie – dermografizm; NIE jest nią pokrzywka
idiopatyczna! (cholinergiczna np jest)
▪ W pokrzywce występuje bąbel
▪ Pokrzywka kontaktowa – alergiczna, niealergiczna, ukąszenie przez owady
(immunologiczne)
▪ Pokrzywka fizykalna:
o z zimna– immunologiczna lub nie, może być rodzinną (AD)
o cieplna – ogrzanie do 38-43 stopni przez 5-10 minut
o świetlna
▪ Pokrzywka cholinergiczna –pocenie się
▪ Leki pierwszego rzutu – antyhistaminowe II generacji
▪ Skala oceny aktywności pokrzywki: UAS-7 – liczba bąbli pokrzywkowych i nasilenie
świądu
▪ Brak pęcherzy
▪ I linia – antyhistaminowe, II – 4x większa dawka antyhistaminowych
▪ Stosowanie montelukastu, omalizumabu, cyklosporyny w pokrzywce to III linia terapii

Obrzęk naczynioruchowyQuinckego:

▪ Dotyczy skóry właściwej, tkanki podskórnej i błon śluzowych

▪ Twarz, krtań, gardło, kończyny części odsiebne, narządy płciowe
▪ Alergiczny lub niealergiczny (wyzwalacze histaminy lub leki)

Wyprysk kontaktowy:

▪ Alergiczny – nieprawda, że:

o Jest związany z III mechanizmem alergicznym wg Gella-Coombsa
o Jego wystąpienie zależy od czasu kontaktu i dawki alergenu
o Zmiany skórne są ograniczone do powierzchni kontaktu skóry z alergenem
o Zawsze wymaga ogólnego podania GKS
▪ Najczęstsze alergeny kontaktowe to chrom, nikiel, kobalt
▪ Wykwit pierwotny: grudka wysiękowa i pęcherzyk
▪ proponujemy pacjentowi testy płatkowe
▪ grudka i pęcherzyk wysiękowy

AZS

▪ Kryteria większe:
1. Przewlekły i nawrotowy charakter
2. Typowe umiejscowienie zmian
3. Świąd
4. Osobniczy i rodzinny wywiad atopowy
▪ Kryteria mniejsze:suchość skóry, rogowacenie przymieszkowe, rybia łuska, natychmiastowe
odczyny skórne, podwyższone stężenie IgE, początek w dzieciństwie, skłonność do
nawrotowych zakażeń skóry, zaćma, nietolerancja wełny, nietolerancja pokarmów,
zaostrzenie po stresach psychicznych, biały dermografizm, fałd Deni-Morgana
▪ U 10-letniego chłopca w zgięciach kolanowych i łokciowych [dziecko przedszkolne]
▪ zaostrzenie jak leczymy? - fototerapia - PUVA
▪ kryterium większym nie jest suchość skóry

Świerzbiączka guzkowa
Osutki polekowe

▪ Najczęściej mają charakter osutki plamisto-grudkowej

▪ Dermatologiczne choroby, dla których czynnikiem etiologicznym mogą być leki:
o Rumień guzowaty
o Rumień trwały
o Zespół Stevensa-Johnsona< 10% powierzchni
o TEN > 30% powierzchni
o Pemphigoid
o Rumień wielopostaciowy
o Pokrzywka
AGEP – ostra uogólniona osutka krostkowa
▪ Osutka krostkowa
▪ Gorączka powyżej 38
▪ Neutrofilia
▪ Podrogowe krosty w biopsji
▪ Samoistne ustępowanie w ciągu 15 dni
DIHS – zespół nadwrażliwości indukiwanej lekami
▪ Osutka plamisto-grudkowa po 3 tygodniach stosowania leku
▪ Objawy po zaprzestaniu stosowania
▪ Gorączka powyżej 38
▪ Zaburzenia funkcji wątroby
▪ Eozynofilia
▪ Limfadenopatia
▪ Reaktywacja HHV-6

Fotodermatozy
Odczyny fototoksyczne

Odczyny fotoalergiczne

Wielopostaciowe osutki świetlne

Łuszczyca i dermatozy łuszczycopodobne

Łuszczyca

▪ Wykwitem pierwotnym jest czerwona grudka pokryta łuską

▪ Zmiany na powierzchniach wyprostnych
▪ Ropnie Munro
▪ Objaw świecy stearynowej, objaw Auspitza, objaw Koebnera w stadium atywnym
▪ Paznokcie: plama oleju (łożysko paznokcia), naparstkowe wgłębienia (macierz
paznokcia), onycholiza, BRAK jest poprzecznych pobruzdowań
▪ Nie występuje utrata włosów
▪ Wydłużone brodawki skórne pod ścieńczałym naskórkiem
▪ Wzmożoną angiogeneza we wczesnym okresie
 ▪ Łuski usuwamy maściami zawierającymi 5-10% kwas salicylowy
▪ Parakeratoza + hiperkeratoza (+ akantoza + przerost brodawek)
▪ Skala PASI i BSA służy do jej oceny
▪ Przejście keratynocytów z warstwy podstawnej do rogowej trwa 5-7 dni (8x krócej)
▪ Często pierwszy wysiew po anginie, w sytuacjach stresowych
▪ Przecwwskazane jest stosowanie metyloprednizolonu
▪ Leczenie: UVA, UVB, selektywna fototerapia 311nm (300-500)(PUVA, REPUVA,
sterydytylko miejscowo na małe powierzchnie, metotreksat,Cyklosporyna A, kwas
mykofenolowy) (NIE sulfony)
▪ W ciężkiej podajemy ustekinumab [jest w pełni ludzkim przeciwciałem monoklonalnym
IgG1k, które z dużą swoistością wiąże się z podjednostką białkową p40 wspólną dla
cytokin IL-12 i IL-23]
▪ leczenie miejscowe - pochodne wit D3, GKS, cygnolina, dziegcie, syntetyczne pochodne
witaminy A, keratolityki, retinoidy, (poch. Siarki)
▪
➢ Typ 1 – przed 40 rokiem życia, dziedziczenie AD z 60% penetracją genu, brak łuszczycy
krostkowej
➢ Typ 2 – 50-70 rok życia, słabsza korelacja z antygenami zgodności tkankowej
➢ Odmiany:
o Wysiękowa
o Krostkowa – jedna z najcięższych, objaw Nikolskiego, nie tylko na dłoniach i
stopach
o Krostkowa dłoni i stóp (PPP)
o Uogólniona
o Stawowa:
▪ Typu dystalnego – częściej mężczyźni, paliczki
▪ Typu zniejształcającego – k=m, kręgosłup
▪ Typu rzs – częściej kobiety, od rzs odróżnia asymetria i częstsze zajęcie
kręgosłupa
▪ leczymy MTX (metotreksatem)
o Odwrócona
o Zastarzała – kość krzyżowa, przednia powierzchnia podudzi
o Brudźcowa
o

Pityriasis rubra pilaris (PRP):

▪ Rodzinna (dziedziczenie AD) lub związana z HIV

▪ Twarz, owłosiona skóra głowy, ręce i szerzy się dalej
▪ Zmiany rumieniowo-złuszczające, hiperkeratoza mieszkowa
▪ Leczenie: retinoidy

Pityriasis lichenoides chronica:

▪ Symetryczne złuszczające grudki

▪ Częściej u młodych mężczyzn, też u dzieci
▪ Tułów, kończyny z pominięciem twarzy, dłoni i stóp

PLEVA:
 ▪ Grudkowo-krwotoczne, krwotoczno-martwicze zmiany naczyniowe, ustępujące z
pozostawieniem blizenek
▪ Czynniki zakaźne wewnątrzustrojowe, rzadziej leki
▪ Przypomina ospę wietrzną
▪ Nagły początek
▪ Częściej u dzieci i młodzieży
▪ Zmiany ustępują samoistnie lub przechodzą w postać przewlekłą

Choroby pęcherzowe o podłożu autoimmunologicznym

Pęcherzyce:

▪ Przeciwciała typu pemphigus mają znaczenie diagnostyczne i patogenne, a ich miano jest
ważne w ocenie remisji
▪ Czynnikiem prowokującym jest światło słoneczne
▪ Objaw Nikolskiego najsilniej wyrażony w pęcherzycy zwykłej
▪ Objaw Asboe-Hansena – po naciśnięciu pokrywy pęcherza następuje poszerzenie
powierzchni zajmowanej przez pęcherz
▪ Test cytologiczny Tzanka jest ważnym badaniem w diagnostyce pęcherzyc i ma wykazać
obecność komórek akantolitycznych pobranych z dna pęcherza
▪ Akantoliza:
o Chemiczna:
▪ Jest wywołana przez grupy tiulowe, disulfidowe i fenolowe
▪ Może wystąpić po spożyciu niektórych pokarmów (czosnek, por, cebula) lub
leków (ASA, captopril)
▪ Może odgrywać rolę w zapoczątkowaniu akantolizy autoimmunologicznej
▪ Jej wyrazem klinicznym jest obecność pęcherzy i objaw Nikowskiego
▪ Pęcherzyca paraneoplastyczna:
o Rozległe nadżerki w śluzówkach towarzyszą wielopostaciowym zmianom skórnym
o Towarzyszy najczęściej złośliwym rozrostom limforetikularnym
o Najgroźniejszym powikłaniem jest bronchiolitis obliterans
o Pęcherz tworzy się (nie podnaskórkowo)
o Może prowadzić do ślepoty, znaczne zmiany paznokciowe
▪ Podstawą leczenia są kortykosteroidy skojarzone z lekami immunosupresyjnymi + sulfony i
plazmafereza
▪ Ekspresja antygenów pęcherzycy zwykłej jest większa w przełyku małpy i ludzkim, natomiast
liściastej na przełyku świnki morskiej i w skórze ludzkiej
▪ W ciężkiej postaci pęcherzycy można podać inhibitor CD-20
▪ Pęcherzyca zwykła [pemphigus vulgaris]:
o Zmiany nadżerkowe w jamie ustnej są bardzo charakterystyczne i wyprzedzają lub
towarzyszą pęcherzom na skórze
o Podstawowym wykwitem jest pęcherzśródnaskórkowy (przeciwciała przeciwko
desmosomom iantygenom powierzniowym keratynocytów)
o Rozpoznanie –badanie immunopatologiczne skóry i badania surowicy na obecność
przeciwciał pemphigus
o Objaw Nikolskiego – spełzanie naskórka po potarciu
o Podłoże autoimmunologiczne
o Przeciwciała przeciwko desmogleinie III
o Podtyp – bujająca – wokół otworów naturalnych, fałdów, zgięć stawowych
o leczymy sterydami ogólnie i immunosupresją
 ▪ Pęcherzyca liściasta:
o Łagodniejsza
o Błony śluzowe zwykle wolne[więc NIE różnicujemy ze zmianami na błonach
śluzowych w pęcherzycy zwykłej]
o Podtyp – rumieniowa, łojotokowa – w miejscu rynien łojotokowych
o Przeciwciała przeciwko desmogleinie I
▪ Pęcherzyca opryszczkowata:
o LBT dodatni
o Mogą być przeciwciała przeciwjądrowe
Pemphigoid:

▪ Pęcherze podnaskórkowo(przeciwciała IgG przeciwko półdesmosomom i antygenów

błony podstawnej) + 30% zmiany śluzówkowe, świąd, pieczenie skóry
▪ W wieku starszym
▪ W 50% towarzyszy neo narządów wewnętrznych
▪ Brak predyspozycji do konkretnych okolic skóry
▪ Badanie immunofluorescejcyjne uwidacznia liniową fluorescencję na pokrywie pęcherza
▪ Oczny może prowadzić do ślepoty (zarośnięcie worka spojówkowego)
▪ Leczenie: GKS[miejscowo i I rzut], sulfony
▪ Rzadka odmiana – pemphigoid bliznowaciejący - może spowodować utratę wzroku
▪ Pobranie wycinka z pęcherza z pokrywy świeci IF -> pemfigoid (z dna pęcherza sie bierze
na pecherzyce, a na pemfigoid z pokrywy)

EBA – nabyte pęcherzowe oddzielnie się naskórka:

▪ Obecność dużych, dobrze napiętych pęcherzy oraz prosaków z pozostawieniem blizny,

zmiany zwykle powstają w miejscach narażonych na uraz mechaniczny
▪ Przeciwciała IgG przeciwko kolagenowi VII [to ten łączący naskórek ze skórą właściwą]
▪ Okolice narażone na urazy mechaniczne
▪ Może towarzyszyć lymphoma lub Crohnowi
▪ Leczenie: GKS, sulfony

Choroba Duhringa – opryszczkowate zapalenie skóry: (pierwszy opsiał Louis Duhring)

▪ Bardzo nasilone objawy podmiotowe typu świąd, pieczenie, niezależnie od stopnia nasilenia
zmian skórnych (nie zawsze daje objawy skórne??)
▪ Mamy celiakię tak jakby - więc mamy Ig p/endomysium
▪ Złogi IgA1 w brodawkach skórnych właściwej[warstwa brodawkowata - był opis choroby bez
nazwy w pyt dotyczacym tego]
▪ Zmiany grudkowo-pęcherzykowe na skórze związane z enteropatią glutenozależną (skórno-
jelitowa)
▪ Najczęstsza dermatoza pęcherzowa dzieci (pęcherze podnaskórkowe)
▪ Zmiany polimorficzne
▪ Objaw Nikolskiego ujemny
▪ Zmiany śluzówkowe tylko sporadycznie
▪ Stan ogólny dobry
▪ Łokcie, kolana, owłosiona skóra głowy i twarzy, okolica krzyżowa, pośladki[za częstością
podane]
▪ Leczenie: dieta bezglutenowa i sulfony
▪ jod pogarsza!
▪ Przeciwciała endomysialne (przeciw t/TG – transglutaminazie tkankowej) - IgA
Linijna IgA dermatoza pęcherzowa:

▪ Wykwity pierwotne wykazują tendencję do grupowania w skupiska

▪ Nie jest wrodzoną dermatozą pęcherzową
▪ Przeciwciała IgA

Choroby tkanki łącznej (CTD)

Toczeń rumieniowaty:

SLE – postać uogólniona (narządowa)

▪ Choroba ogólnoustrojowa związana z tworzeniem się kompleksów

immunologicznych w krążeniu i odkładaniu się ich w narządach wewnętrznych i
skórze
▪ Kobiety 8x częściej
▪ W 2012 r. grupa Subcommittee on Classification andResponse Criteria (SLICC 2012) opracowała
nowe kryteria klasyfikacyjne dla SLE (tab. 1), w których uwzględniono znacznie szersze spektrum
objawów dermatologicznych. Do rozpoznania SLE niezbędne jest spełnienie czterech kryteriów, w
tym co najmniej jedno musi być kryterium klinicznym i co najmniej jedno kryterium
immunologicznym. Wyjątek stanowi toczniowe zapalenie nerek, do którego rozpoznania
wystarczające jest potwierdzenie histopatologiczne choroby w biopsji nerek oraz obecności
przeciwciał przeciwjądrowych lub swoistych przeciwciał
anty-dsDNA [te kryteria są opisane w artykule]

Tabela 1. Kryteria klasyfikacyjne tocznia rumieniowatego układowego wg SLICC z 2012 r.

Kryteria kliniczne
1. Zmiany skórne o charakterze ostrym:
rumień na twarzy w kształcie motyla
zmiany skórne o charakterze pęcherzowym
toksyczna nekroliza naskórka, wariant toczniowy
osutka plamisto-grudkowa
osutka plamisto-grudkowa wywołana ekspozycją na promieniowanie ultrafioletowe
lub zmiany o charakterze SCLE
2. Zmiany skórne o charakterze przewlekłym:
toczeń rumieniowaty ogniskowy (DLE)
postać przerosła (brodawkowata)
postać podskórna
toczeń błony śluzowej
postać obrzękowa
postać odmrozinowa
nakładające się zmiany o typie tocznia ogniskowego i liszaja płaskiego
3. Owrzodzenia w jamie ustnej (podniebienie, policzki, język) lub owrzodzenia błony śluzowej nosa
4. Łysienie bez bliznowacenia – rozlane ścieńczenie i łamliwość włosów z widocznymi ubytkami owłosienia
5. Zapalenie błony maziowej obejmujące dwa lub więcej stawów, charakteryzujące się obrzękiem lub wysiękiem albo bolesność
dwóch lub więcej stawów i trwająca co najmniej 30 min sztywność poranna
6. Zapalenie błon surowiczych:
klasyczne zapalenie opłucnej trwające ponad 1 dzień lub wysięk w opłucnej, lub tarcie opłucnowe
klasyczny ból osierdziowy trwający ponad 1 dzień lub wysięk w worku osierdziowym, lub tarcie osierdziowe, lub zapalenie osierdzia
potwierdzone w badaniu elektrokardiograficznym
7. Zajęcie nerek:
powyżej 500 mg białka w dobowej zbiórce moczu lub obecność wałeczków z krwinek czerwonych
8. Zmiany neurologiczne:
drgawki
psychozy
mnogie zapalenie pojedynczych nerwów, przy wykluczeniu innych przyczyn, np. pierwotnego zapalenia naczyń
zapalenie rdzenia kręgowego
neuropatia obwodowa i czaszkowa, przy wykluczeniu innych przyczyn, np. pierwotnego zapalenia naczyń, infekcji, cukrzycy
ostry stan otępienny, przy wykluczeniu innych przyczyn, takich jak zaburzenia toksyczno-metaboliczne, mocznica, leki
9. Niedokrwistość hemolityczna
10. Leukopenia (< 4000/mm3, przynajmniej raz) lub limfopenia (< 1000/mm3, przynajmniej raz, przy wykluczeniu innych przyczyn)
11. Trombocytopenia (< 100 000 mm3, przynajmniej raz, przy wykluczeniu innych przyczyn, np. leków, nadciśnienia wrotnego,
zakrzepowej plamicy małopłytkowej – TTP)
Kryteria immunologiczne
1. ANA powyżej wartości referencyjnych
2. Anty-dsDNA powyżej wartości referencyjnych (lub > 2 razy powyżej wartości referencyjnych w przypadku metody ELISA)
3. Anty-Sm – obecność przeciwciał skierowanych przeciwko antygenowi jądrowemu Sm
4. Przeciwciała antyfosfolipidowe wykrywane różnymi metodami, takimi jak LAC (lupus anticoagulant), fałszywie dodatni test kiłowy,
średnie lub wysokie miano przeciwciał antykardiolipinowych (IgA, IgG lub IgM), dodatni test na obecność przeciwciał przeciwko
b2-glikoproteinie (IgA, IgG, IgM)
5. Obniżone miano dopełniacza: niski C3, niski C4, niski CH50
6. Dodatni test Coombsa u osoby bez niedokrwistości hemolitycznej
▪ Kryteria ARA (4 z 11):
o Rumień na twarzy, zmiany rumieniowo-krwotoczne na opuszkach palców
o Zmiany skórne rumieniowo-bliznowaciejące
o Nadwrażliwość na słońce
o Nadżerki na błonach śluzowych jamy ustnej
o Bóle stawów lub zmiany zapalne bez zniekształcenia
o Zapalenie błon surowiczych
o Zmiany nerkowe: białkomocz lub wałeczki w moczu
o Objawy neuro: drgawki, psychozy
o Objawy hematologiczne: -penie
o Zaburzenia immunologiczne: komórki LE lub przeciwciała przeciw
natywnemu DNA lub Sm lub nieswoiście dodatnie odczyty kiłowe
o ANA > 160 IIF

/uwaga pytają o kryteria, czego nie ma/

NIE MA LUPUS BAND TEST W TYCH KRYTERIACH
NIE MA Raynaud
NIE MA obecność złogów immunologicznych w sórze pozornie niezmienionej
▪ Kryteria dodatkowe:
o Reynaud i przerzedzenie włosów
o Obniżenie składników dopełniacza
o Złogi immunologiczne w skórze pozornie niezmienionej (LBT)
▪ Zmiany skórne rumieniowe (często motyl na twarzy), brak bliznowacenia
▪ zmiany rumieniowe-obrzękowe, stwardnienie, leukopenia, bóle stawow [taki był opis
i to było SLE]
▪ Przeciwciała Sm [są one tylko w SLE - najbardziej specyficzne dla tej choroby]
zwiększają ryzyko zajęcia OUN i błon surowiczych
▪ Na błonach śluzowych jamy ustnej nadżerki i powierzchowne owrzodzenia
▪ Zmiany rumieniowo-krwotoczne paliczków, głównie opuszek palców
▪ Bóle stawów i mięśniowe, powiększone węzły chłonne, pokrzywka naczyniowa
utrzymująca się dłużej
▪ Zaostrza:1.słonce 2.stres 3.estrogeny 4. jakis lek 5. izoniazyd 6.hydralazyna
▪ Zmiany narządowe najczęściej w nerkach, sercu, opłucnej, niekiedy OUN
▪ Odmiana pęcherzowa - pęcherze podnaskórkowo
▪ Czynniki prowokujące: UV, leki (antyarytmiczne, przeciwdrgawkowe, izoniazyd)
▪ Toczeń polekowy jest lekką formą i mija po odstawieniu leków go prowokujących
▪ Przeciwciała przeciw dsDNA – marker immunologiczny, ciężkie postacie z
zajęciem nerek
▪ Leczenie: GKS, immunosupresja, pomocniczo leki przeciwmalaryczne i
internistyczne
 ▪ Z lekami immuosup stosujemy GKS, aby zmniejszyć dawkę

CLE – postać skórna

DLE – ogniskowa

▪ Zmiany rumieniowo – naciekowe, rogowacenie mieszkowe,

bliznowacenie [pozostawi bliznę!], dobrze odgraniczone
▪ Brak zmian narządowych
▪ Twarz, ucho, owłosiona skóra głowy (trwałe wyłysienie), rzadziej błony
śluzowe policzków i języka (podobne do leukoplakii)
▪ LBT może być ujemny (dodatni wyłącznie w skórze zmienionej), ANA
zwykle brak
▪ Przeciwciała dsDNA patogenne dla nerek, Ro i La patogenne dla układu
przewodzącego serca

▪ Podstawą leczenia zlokalizowanej postaci tocznia to: [cyt. PTD W leczeniu

skórnych postaci tocznia rumieniowatego najczęściej uzyskuje się poprawę,
stosując terapię miejscową i fotoprotekcję. W przypadku braku poprawy
należy dołączyć leczenie ogólne, w pierwszej kolejności preparaty
przeciwmalaryczne.]
a)sulfony
b)leki przeciwmalaryczne
c)azotiopryna
d)podawanie iv pulsów GKSów

▪ Odmiany:
o Obrzękowa – brak bliznowacenia, szczególna nadwrażliwość na
światło słoneczne, głębokie blizny
o Przerosła
o Hiperkeratotyczna / brodawkowata - blizny
o Odmrozinowa – fiołkowe zmiany na nosie, uszach, rękach,
związane z zaburzeniami naczyniowymi

DDLE – rozsiana–zaostrzenia wiosna lato, przewlekły przebieg, bliznowacenie,

leczenie: aromatyczne retinoidy

SCLE – postaćpodostra

▪ Zmiany skórne + różny stopień zajęcia narządów wewnętrznych

▪ Mniejsze nasilenie (zwykle bez zajęcia nerek), ale spełnione 4 kryteria ARA
▪ Przeciwciała Ro i/lub La
▪ Wybitna nadwrażliwość na światło słoneczne
▪ Twarz, tułów, kończyny
▪ Postaci obrączkowata i łuszczycopodobna
▪ Patogeneza: UV, leki (tiazydy, moczopędne), wirusy, bakterie, neo, czynniki
genetyczne
▪ Leczenie: małe dawki GKS

NLE – toczeń rumieniowaty noworodków

 ▪ Objawy na ogół przejściowe (kilka tygodni/miesięcy), od razu po urodzeniu lub
po ekspozycji na światło
▪ NIE pojawia się po 8-9 miesiacach życia - on wtedy raczej zanika
▪ Nasilone objawy hematologiczne (trombocytopenia, niedokrwistość,
leukopenia), blok serca, niekiedy hepatosplenomegalia
▪ Wpływa na układ bodźcoprzewodzący serca
▪ Dzieci z matek z przeciwnościami Ro i/lub La
▪ Rumienie obrączkowate
▪ Samoistnie regresja

Lupus panniculitis – postać podskórna (głęboka)

▪ Zapalne guzy w tkance podskórnej

▪ Towarzyszy DLE lub SLE
▪ Twarz, wyprostne powierzchnie ramion i ud, okolica krzyżowa, pośladki
▪ Leczenie: środki przeciwmalaryczne

Zespół antykardiolipinowy = antyfosfolipidowy

▪ Zakrzepy tętnicze i żylne, nawrotowe poronienia, trombocytopenia

▪ Przeciwciała antykardiolipinowe ACA
▪ Owrzodzenia podudzi, udary, zatory płucne, zawały serca, komplikacje neurologiczne i
nerkowe
▪ Często z SLE (jeśli nie – pierwotny)
▪ Leczenie przeciwzakrzepowe (mało skuteczne)

Zespół Sjögrena

▪ :Suchość błon śluzowych oczu, jamy ustnej, u kobiet sromu + artralgia

▪ Pierwotny (idiopatyczny) lub wtórny
▪ Podejrzewa się rolę EBV, HTLV1 i HIV u osób predysponowanych genetycznie
▪ Świąd, zespół Reynaud, pokrzywki, wykwity krwotoczne
▪ Brak nadwrażliwości na światło słoneczne
▪ Przeciwciała Ro i La
▪ Ryzyko chłoniaków i chłoniaka rzekomego
▪ Rozpoznanie: objawy suchości błon śluzowych, biopsja wargi dolnej, test Schimmera
▪ Leczenie: GKS w średnich dawkach

Twardzina

Układowa (SSc)

▪ Głównie kobiety, wyjątkowo dzieci

▪ Skóra, naczynia (Reynaud), kości, mięśnie, narządy wewnętrzne (przełyk, płuca,
układ krążenia)
▪ Twarz, odsiebne części kończyn górnych lub całość skóry
▪ Przeciwciała przeciwjądrowe (ACA przeciw centromerom, Scl 70)
▪ W twardzinie nie ma skutecznego leczenia zapobiegającemu fibrogenezie, dlatego
wczesne wykrycie choroby ma duże znaczenie rokownicze
▪ We wstępnym etapie twardziny podobno mamy obrzęk palców
▪ Leczenie twardziny o ciężkim przebiegu: I rzut to Metotreksat
▪ CREST nie świadczy o uogólnieniu choroby (bo to osobny podtyp)
 ▪ Odmiany:
o lSSc z podtypem CREST
▪ Reynaud znacznie wyprzedza zmiany skórne
▪ Kobiety w średnim wieku
▪ Odsiebne części kończyn górnych i twarz
▪ Zmiany zanikowe nosa i czerwieni warg, teleangiektazje,
stwardnienie palców rąk
▪ zmiany w przełyku
▪ typowe dla nich ACA
▪ nie jest to przejście w twardzinę uogólnioną
▪ C-calcinosis
▪ R-Raynaud
▪ E-esophagus [zmiany przełykowe najlepiej badać za pomocą RTG
+ C]
▪ S-sclerodactylia
▪ T-teleangiektazje
o dSSc z podtypem przejściowym lSSc/dSSc
▪ Reynaud może nawet nie występować
▪ Kobiety częściej, ale przewaga nie tak wyraźna
▪ Twarz, szyja, tułów, kończyny
▪ Przebieg szybszy i cięższy
▪ Ig p/topoizomerazie I [częsciej w dSSc], oraz Ig p/polimerazie RNA
III [RNAPIII]
o Leczenie:
▪ Włóknienie: penicylamina, INFgamma, kalcytriol, UV
▪ Immunosupresja

Ograniczona, skórna:

▪ Ogniska stwardniałe lub zanikowe z sinofioletową obwódką

▪ Różni się względem uogólnionej - nie mają np takich samych przeciwciał
▪ Sięga od końców palców do stawów łokciowych/kolanowych
▪ Brak zmian narządowych i Reynaud

LSA – Liszaj twardzinowy:

▪ Porcelanowobiałe grudki zlewające się w większe twory

▪ Okolice narządów płciowych i krocza
▪ U mężczyzn może powstać zapalenie żołędzi i stulejka, a u kobiet marskość sromu
▪ Często u dzieci

Zapalenie skórno – mięśniowe (dermatomiositis):

▪ Mięśnie pasa barkowego i biodrowego

▪ Skóra (rumień obrzęk,poikilodermia) twarzy–oczodoły (objawokularów) i kończyn
▪ Mogą współistnieć neo narządów wewnętrznych
▪ Odmiana ostra i podostra – zmiany rumieniowe i obrzękowe na powiekach, grudki,
rumieńce, teleangiektazje nad drobnymi stawami ręki (objaw Gotrona), drzewkowate
 wybroczyny w dermatoskopii wałów paznokciowych, rumienie na szyi (objaw szala),
gorączka
▪ Ręce mechanika
▪ Teleangiektazje nad stawami
▪ Odmiana przewlekła –zmiany twardzinopodobne, złogi wapnia w tkance podskórnej i
nad stawami zwłaszcza u dzieci, zaniki mięśni
▪ Dzieci (JDM): częściej postać ostra, brak neo narządów wewnętrznych, złogi wapnia w
postaci przewlekłej
▪ Nie występuje łysienie bliznowate w okolicy czoła
▪ U dorosłych 50% związana z neo
▪ ANA Mi 2
▪ Kryteria rozpoznawcze Bohana i Petera

Zespoły nakładania

Mieszana choroba tkanki łącznej. Zespół Sharpa.

▪ ANA U1RNP

Scleromyositis

▪ PM-Scl

Choroby naczyniowe skóry

Plamice

Piodermia zgorzelinowa

Owrzodzenia podudzi (Ulcera cruris):

▪ Na tle zaburzeń troficznych w następstwie zespołu żylakowatego (CVI)

▪ Dolna 1/3 podudzi, przednia i przyśrodkowa powierzchnia (kostki)
▪ Osoby starsze, częściej kobiety
▪ Defekt prolidazy - wyjątkowo oporna na leczenie postać, u młodych
▪ Pozostawia blizny
▪ Powierzchowne, przewlekły przebieg
▪ Gdy pochodzenia tętniczego może pojawić się nagle w skórze niezmienionej,
znaczna bolesność

Ziarniniaki i zmiany odczynowe

Sarkoidoza:

▪ Zmiany skórne guzkowe, guzowate lub typu płaskich nacieków ustępujące bez blizn
▪ Dodatni objaw diaskopii (kolor palonego cukru przy ucisku szkiełkiem)
▪ Odmiany:
o Drobnoguzkowa rozsiana – głównie twarz
o Drobnoguzkowa o układzie obrączkowatym
o Naczyniowa – głównie kobiety na nosie, w miejscach przylegania okularów
o Odmrozinowa –twarz, uszy, ręce
 o Podskórna
▪ Objawy układowe: płuca, oko, kości rąk i stóp, migdałki i węzły chłonne
▪ Leczenie: GKS [I rzutem NIE jest PUVA]

Ziarniniak obrączkowaty:

▪ Brak zmian na śluzówkach

▪ Twarde, wyniosłe, gładka powierzchnia, kolor skóry, bez blizn
▪ Częściej kobiety, też u dzieci
▪ Może być spowodowany lekami
▪ Skóra i tkanka podskórna
▪ Grzbiety rąk i stóp
▪ Odmiany: mnoga, podskórna (dzieci w okolicach stawów), rumieniowa, granuloma annulare
perforans (rozpad guzków, powstanie owrzodzeń)
▪ Przebieg przewlekły, bezobjawowy, może ustępować samoistnie
Mastocytoza:

▪ Skórna:
o Zwykle rozsiana pokrzywka barwnikowa [w niej podejrzewamy rozrost szpiku]
o Plamy lub lekko nacieczone grudki na tułowiu
o Łagodna postać
o Częściej dzieci (1-2 rok życia), cofa się przed pokwitaniem
o U małych dzieci mogą być pęcherze, u dorosłych zmiany krwotoczne
o Leczenie: naświetlania Sun-Lamp, środki antyhistaminowe
▪ Układowa: przewód pokarmowy, wątroba, śledziona, kości, węzły chłonne; gdy zajecie
szpiku – leukemia mastocytowa

Choroby związane z zaburzeniami metabolicznymi

Erythema necrolyticum migrans

▪ Zmiany rumieniowe na twarzy, tułowiu, kończynach górnych, złuszczające się i szerzące

obwodowo u pacjenta z rakiem trzustki i cukrzycą

Genodermatozy, zaburzenia rogowacenia:

Rogowiec dłoni i stóp

▪ 7 odmian
▪ Dziedziczenie AD
▪ Wyraźne odgraniczenie
▪ Nadmierna potliwość
▪ Początek 1-2 rok życia
▪ Symetryczne zmiany, bardzo bolesne
▪ Płytki paznokciowe zgrubiałe i uniesione

Rybia łuska zwykła:

▪ Nieprawidłowe oddzielanie warstwy rogowej

▪ Defekt keratohialiny, zwłaszcza filagryny
 ▪ Odziedziczeniu AD – brak warstwy ziarnistej, objawy końcem pierwszego roku życia,
zmiany symetryczne, zgięcia i fałdy wolne, na dłoniach i stopach hiperkeratoza, często
towarzyszy AZS, poprawa latem i jesienią, przerzedzenie włosów
▪ O dziedziczeniu AR związanym z płcią – zachowana warstwa ziarnista, przerost warstwy
rogowej, niedobór sulfatazy steroidowej, objawy przy urodzeniu lub w pierwszych
miesiącach, chorują mężczyźni, zajęta cała skóra, wolne tylko dłonie i stopy, skóra węża
▪ Zespół neurologiczny Refsuma – objawy neuro, defekt alfa-hydroksylazy kwasu
fitanowego, dziedziczenie AR
▪ Leczenie: aromatyczne retinoidy, maści salicylowe, mocznikowe

Rybia łuska wrodzona:

▪ Płodowa – AR, płody potworkowate, umierają po urodzeniu

▪ Lamelarna – AR, defekt transglutaminazy 1, zmiany przy urodzeniu na całej skórze,
zaburzenia neuro i psycho

Choroba Dariera:

▪ Zaburzenia rogowacenia w obrębie mieszków włosowych i poza, dyskeratoza

[rogowaceniu ulegają komórki warstwy kolczystej], akantoliza
▪ Nieco częściej u mężczyzn
▪ Dziedziczenie AD
▪ Drobne, brunatne, zlewające się, hiperkeratotycznegrudki w okolicach łojotokowych
(tułów, twarz)
▪ Może być świąd i białe grudki w jamie ustnej
▪ UVB i urazy mechaniczne mogą prowokować wystąpienie zmian
▪ Leczenie: aromatyczne retinoidy (miejscowo, p.o.), UV protekcja, hydrokortyzon na
świąd, miejscowo: poch wit D

Choroba Hailey-Hailey:

▪ Dziedziczenie AD
▪ Akantoliza pod wpływem czynników mechanicznych, alergicznych, toksycznych grzybów
i innych
▪ Podobieństwo do choroby Dariera (głównie odmiany pęcherzowej)
▪ Linijne popękania, pęcherzowo-nadżerkowe zmiany w fałdach, na bocznych
powierzchniach szyi, niekiedy na całym tułowiu
▪ Stan ogólny dobry, przebieg nawrotowy z okresami samoistnych remisji

Znamiona i nowotwory łagodne

Znamiona naskórkowe:

▪ Znamię naskórkowe brodawkowate:

o Twarde, hiperkeratotyczne, linijne, brunatne, jednostronne zmiany
▪ Brodawka łojotokowa (starcza):
o Tułów, twarz, grzbiety rąk (tu płaskie zmiany), owłosiona skóra głowy, okolice
płciowe (HPV 6, wyjątkowo onkogenny 16)
o W wieku dojrzałym i u osób starszych
 o Zespół Lesera-Trélata – wysiew licznych brodawek, świadczący o neo narządów
wewnętrznych (p. pok.)

Znamiona barwnikowe naskórkowe:

▪ Znamiona płaskie – rośnie z dzieckiem, wyjątkowo transformacja do czerniaka

▪ Plamysoczewicowate–zwykle mnogie, zwykle na tułowiu (w odróżnieniu od piegów),
gdy na błonach śluzowych mogą świadczyć o zespole Peutz-Jeghersa
▪ Cechy budzące niepokój: asymetria kształtu i rozłożenia barwnika, szybki wzrost zmiany,
swędzenie w okolicy znamienia, pojawienie się owrzodzenia na powierzchni zamienia

Znamiona barwnikowe komórkowe:

▪ Zaliczamy tu też znamię błękitne– szarobłękitne zabarwienie

▪ Biała obwódka świadczy o tendencji do samoistnego ustępowania
▪ Ryzyko czerniaka w znamionach wrodzonych (natułowiu, hipertrychoza, twory
guzowate) i atypowych
▪ Znamię Spitz – tzw.czerniak młodzieńczy, dzieci, twarz, rzadziej kończyny, czerwona lub
sina gładka plamka, nie ulega zezłośliwieniu, usunięcie przed okresem pokwitania
▪ Znamię Clarka –najczęstsze, tułów, proksymalne części u kończyn, wielkość do 1 cm
▪ Znamię Reeda – dzieci, młodziez, kończyny, łagodne, podobne do czerniaka, mocno
zabarwione
▪ Znamię Mischer’a –na twarzy w okresie dojrzewania
▪ Znamię Unner –tułów, szyja, po okresie dojrzewania, wygląda jak jeżyna xd, nie musimy
usuwać w wieku dorosłym
▪ Znamię Suttona – małe, wrodzone, po ekspozycji na UV, reakcja immuno

Znamiona z gruczołów łojowych:

▪ Znamię łojowe – żółtawe, owłosiona skóra głowy, twarz, czasem rozwija się rak
podstawnokomórkowy
▪ Gruczolak łojowy – mnogie, żółtawe, na twarzy w okolicach łojotokowych, objaw skórny
zespołu Bourneville'a-Pringle'a:
o Zmiany neurologiczne
o Plamy w kształcie liścia, plamy café au lait, znamiona okolicy lędźwiowo -
krzyżowej
o Zaburzenia rozwoju, kości, oczu, guzy siatkówki i narządów wewnętrznych

Znamiona z gruczołów potowych:

▪ Syringoma – do gruczołów ekrynowych; liczne;powieki, szyja, klatka, brzuch; młode

kobiety; jasnobrązowe, gładkie
▪ Syringocystadenoma papilliferum – do gruczołów apokrynowych; pojedyncze; głowa,
twarz; we wczesnym dzieciństwie

Znamiona naczyniowe:

▪ Naczyniak krwionośny płaski:

o Jednostronnie na karku, twarzy
o Występuje we wczesnym dzieciństwie
o Zmiany o lokalizacji centralnej mogą ustępować samoistnie
o Na przebiegu nerwu trójdzielnego w zespole Sturge-Webera
 o Na konczynie w zespole Klippela-Trénaunaya
▪ Naczyniak krwionośny jamisty:
o Zmiany guzkowe skórne lub podskórne, najczesciej mieszane
o Występuje we wczesnym dzieciństwie
o Powiększa się ze wzrostem dziecka
o Może występować na śluzówkach jamy ustnej (powiększenie języka, warg), poza
tym twarz i głowa
o Leczeniem z wyboru NIE jest wczesne usunięcie z następową radioterapią
o Zalecenie: uciskanie zmiany (kompresja)
o Z trombocytopenią u noworodków w zespole Kasabacha-Merritta
▪ Naczyniak krwionośny gwieździsty:
o Wynik nowotworzenia naczyń włosowatych i drobnych naczyń tętniczych
o Tułów, twarz
o Dzieci, z dorosłych częściej kobiety
o Niekiedy w ciąży i po połogu, w chorobach wątroby
▪ Ziarniniak naczyniowy – nowotworzenie naczyń włosowatych pod wpływem urazu lub
zakażenia bakteryjnego; twarz, ręce, błony śluzowe
▪ Naczyniak chłonny zwykły i jamisty–pęcherzyki z płynem; twarz, jama ustna, okolice
płciowe

Łagodne neo łącznotkankowe:

▪ Włókniak:
o Miękki – mnogie, wrodzone, szyja i kark, charakterystyczne dla choroby
Recklinghausena (nerwiakowłókniaki), częściej kobiety
o Twardy – pojedyncze, niezależnie od wieku, kończyny, po drobnym urazie
▪ Bliznowiec (keloid):
o Wtórny do urazu lub samoistny
o Skłonność osobnicza, charakter rodzinny, często u rasy czarnej
o W przeciwieństwie do przerosłych blizn, tworzą wypustki
o Leczenie: triamcinolon, opatrunki okluzyjne z fluorowanymi steroidami, INF-
gamma

Zmiany przedrakowe
Rogowacenie słoneczne(actinic keratosis) – UVB, starsi ludzie, u 60% obecność wirusów EV-
HPV, czoło, skroń, uszy, głowa łysych, rzadziej grzbiety rąk, przedramiona, podudzia; latwiej
poczuć niż zauważyć [wg pytań]; nie do czerniaka
Róg skórny:
▪ Zmiana o stożkowatym kształcie, żółtobrunatnej, chropowatej powierzchni i nieznacznie
nacieczonej podstawie, występująca najczęściej na twarzy i powierzchni dłoni
▪ Może występować u dzieci, nie jest u nich stanem przedrakowym , a podłożem są
procesy zapalne, a nie słońce i starość
Xeroderma pigmentosum (skóra pergaminowata i barwnikowa):
▪ Rodzinny (dziedziczenie AR) defekt endonukleazy => nadwrażliwość na promienie
rumieniotwórcze
▪ Zmiany typu plam soczewicowatych, piegów, teleangiektazji, odbarwień, zaników
prowadzące do nowotworów (raki, mięsaki, brodawczaki, czerniaki) już w dzieciństwie
 ▪ Zmiany oczne i neurologiczne
▪ Śmierć przed 20 rokiem życia (lepsze rokowanie ma 1 z 9 wariantów bez mutacji
endonukleazy)
▪ Leczenie: aromatyczne retinoidy, usuwanie zmian
Uszkodzenie rentgenowskie skóry:
▪ Stwardnienie skóry, odbarwienia, teleangiektazje, zmiany bliznowaciejące, nadmierne
rogowacenie
Rogowacenie chemiczne (arsenowe i smołowcowe):
▪ Stan przedrakowy
▪ Zmiany typu rogowacenia słonecznego
o Arsenowe – ręce, stopy
o Smołowcowe – ręce, twarz, moszna; rzadziej prowadzi do raka
Leukoplakia (Rogowacenie białe):
▪ Dotyczy śluzówek lub półśluzówek jamy ustnej lub narządów płciowych
▪ Czynnikiem etiologicznym może być palenie tytoniu
▪ Jest stanem nowotworowym
▪ Występuje częściej u mężczyzn, zwykle po 40 roku życia
▪ Może być spowodowane przez nieodpowiednio dobrane protezy, próchnicze zęby,
zaniedbania higieniczne – dlatego zaleca się usunięcie czynnika drażniącego
▪ Stany predysponujące: marskość sromu lub żołędzi
▪ Punkt wyjścia raka (u kobiet częściej z narządów płciowych)
Rogowiak kolczystokomórkowy (keratoacanthoma) :
▪ Guz rzekomonowotworowy
▪ Szybki wzrost
▪ Ustępuje samoistnie
▪ Najczęściej na twarzy i rękach
▪ Nieprawda, że najczęściej przechodzi w BCC
▪ Odmiana Grzybowskiego – mnoga, wysiewna

Raki in situ
Choroba Bowena skóry:

▪ Występuje pod postacią pełzakowatych, płaskich lub płaskowyniosłych dobrze

odgraniczoncyh ognisk koloru brunatnego
▪ W części przypadków zmiany przechodzą w raki kolczystokomórkowe
▪ Występuje na skórze
▪ Nie występuje obwodowy wał
▪ Częściej na konczynach i tułowiu, w okolicach płciowych związek z HPV 16

Erytroplazja Queyrata:

▪ Zmiany najczęściej na napletku i żołędzi u mężczyzn (częściej) oraz błonach śluzowych

warg sromowych u kobiet (w istocie jest to choroba Bowena błon śluzowych)
▪ Dobrze odgraniczone, sinoczerwone, lśniące zmiany
▪ Jest związany z infekcją HPV (16, 18, 31, 33, 35 i inne)
 ▪ Należy do raków przedinwazyjnych
▪ Może przejść w raka inwazyjnego

Nowotwory złośliwe skóry

Rak podstawnokomórkowy (BCC – basal cell carcinoma):
▪ Neo o powolnym wzroście, tylko miejscowo niszczy tkankę, przerzuty wyjątkowo
▪ Najczęstsza lokalizacja to twarz, głowa, małżowiny uszne (oko i śluzówki zawsze wolne)
▪ U ludzi starszych, nigdy u dzieci
▪ Ma kilka odmian klinicznych:
o Guzkowa – najczęstsza; wał niezapalny z perełkowatych guzków
o Barwnikowa – silnie przebarwiony guzkowy
o Wrzodziejąca – może niszczyć mięśnie i kości, wał trudnodostrzegalny
o Twardzinopodobna – porcelanowy, nie ulega rozpadowi
o Torbielowata – małe, przezroczyste guzki na powiekach
o Powierzchowna–przewlekły przebieg, najczęściej na tułowiu
▪ Nie często daje przerzuty do ww. chłonnych
▪ Każda postać może dawać owrzodzenie
▪ Diagnozujemy biopsją
▪ Najczęstszy rak skóry
▪ Łatwe krwawienie przy usuwaniu strupów

Rak kolczystokomórkowy (SCC -squamous cell carcinoma):

▪ Przerzuty do regionalnych węzłów chłonnych (częsciej niz BCC)
▪ Zmiany brodawkujące lub wrzodziejące otoczone wałem bez perełek
▪ Najczęściej granica błon śluzowych i skóry (czerwień wargowa, narządy płciowe)
▪ Fałsz: nie występuje na narządach rodnych (bo może)

Choroba Pageta:
▪ Brodawka sutkowa, rzadziej okolice płciowe i odbytu
▪ Zwykle jednostronnie
▪ Wciągnięcie brodawki sutkowej
▪ Epidermotropizm
▪ Leczenie: usunięcie chirurgiczne sutka

Czerniak złośliwy (melanoma malignum):

▪ Wywodzi się z melanocytów
▪ Może się rozwinąć na tęczówce oka, w skórze niezmienionej, w obrębie znamion atypowych
▪ Typy:
o Wychodzący z plamy soczewicowatej(LMM) – ludzie starsi, twarz i okolice odsłonięte,
leczenie rentgenoterapią (jedyny typ)
o Szerzący się powierzchownie (SSM)- najczęstszy, ludzie w średnim wieu, kończyny
dolne u kobiet, tułów u mężczyzn
 o Guzkowy (NM) –głowa, plecy, kark, częściej u mężczyzn, szybki przebieg, najgorsze
rokowanie, może powstać w skórze niezmienionej, praktycznie nie ma fazy
horyzontalnej, od razu wertykalna
o Umiejscowiony na kończynach wychodzący z plam soczewicowatych (ALM) –osoby
starsze, około i podpaznokciowo na stopach I dłoniach, powolny wzrost, objaw
Hutchinsona (na paznokciach)
o Bezbarwnikowy - także żle rokuje (lepiej od guzkowego), poniważ późno się go
zwykle wykrywa, nie ma w nim objawu Diaskopii
o (bardzo rzadki – czerniak wrzodziejący)
▪ Bardzo rzadko może się rozwijać ze znamion błękitnych
▪ Czerniak bezbarwnikowy – bardziej złośliwy, pierwotny lub przerzut
▪ Zmiany na tułowiu rokują najgorzej
▪ Typy wg Clarka:
o I – tylko naskórek
o II–górne części warstwy brodawkowatej
o III – nacieka całą warstwę brodawkowatą
o IV – warstwa siateczkowata
o V – tkanka podskórna
▪ Klasyfikacja Breslowa – w zależności od grubości tkanek guza
▪ Nie należy do raków skóry
▪ Czynniki rozwoju: czerniak w rodzinie, uprzednio stwierdzono czerniak u chorego, znamiona
dysplastyczne, immunosupresja
▪ W diagnostyce zastosowanie ma: dermstoskop ręczny ze światłem spolaryzowanym I
niespolaryzowanym, mikroskop konfokalny
▪ Zmiana z podejrzeniem czerniaka –usunąć radykalnie z marginesem > 2 cm
▪ Markery: S100, HMB45
▪ O rokowaniu decyduje aktywność mitotyczna
Rak z komórek Merkla
▪ Agresywny i rzadki

Chłoniaki skóry i stany poprzedzające

Przyłuszczyca:

▪ Plackowata drobnoogniskowa palczasta –kończyny, tułów, nie przechodzi w mycosis

fungoides
▪ Plackowata wieloogniskowa typu zapalnego –ogniska rumieniowi-złuszczające
wielkości dłoni, tułów, dosiebne części kończyn, w wieku średnim, częściej u mężczyzn,
mogą rozwijać się chłoniaki typu T (najczęściej mycosis fungoides), poprawa pod
wpływem słońca
▪ Plackowata wieloogniskowa typu poikilodermicznego – pstry wygląd podobny do
ogniska odczynu porentgenowskiego, ulegają transformacji do mycosis fungoides lub
innych chłoniaków T-komórkowych, boki tułowia, pośladki, biodra, niewielki świąd

Ziarniniak grzybiasty (mycosis fungoides):

▪ Chłoniak T-komórkowy (proliferacja Th2)

▪ Zmiany rumieniowe, naciekowe, guzowate w skórze + świąd
▪ Później zajęte węzły chłonne i narządy wewnętrzne
 ▪ Stan ogólny dobry
▪ Fazy: okres wstępny, naciekowy, guzowaty
▪ Leczenie: silne GKS miejscowo + PUVA

Zespół Sezary’ego:

▪ Erytrodermia, powiększone węzły chłonne, świąd

▪ Częściej w starszym wieku
▪ Charakterystyczne zajęcie twarzy i wypadanie włosów
▪ Często rogowacenie dłoni i stóp, zmiany podpaznokciowe
▪ We krwi odczyn białaczkowy – komórki Sezaryego
▪ Przebieg wieloletni, mogą się rozwijać złośliwe chłoniaki limfoblastyczne

Leczenie chłoniaków: radioterapia, chemioterapia, PUVA

Zespoły paraneoplastyczne
Zespół Cowdena:

▪ Mnogie tricholemmomata – grudki brodawkowate na twarzy

▪ Rak tarczycy, rak sutka, polipy jelit typu hamartoma
▪ Profilaktycznie mastektomia
Zespół Gardnera:
▪ Pilomatrixoma – torbiele wyglądem przypominające
▪ Kostniaki w żuchwie
▪ Polipy okrężnicy i odbytnicy => rak jelita grubego
▪ Też rak jelita cienkiego, żołądka, hepatoblastoma
MEN 2B:
▪ Mnogie nerwiaki warg i jamy ustnej
▪ Rak rdzeniasty tarczycy, guz chromochłonny
Zespół Muira-Torrego:
▪ Mnogie neo gruczołów łojowych i rogowiaki kolczystokomórkowe na twarzy
▪ Neo płuc, przewodu pokarmowego, układu moczowo-płciowego
Zespół Birt-Hogg-Dube:
▪ zmiany mylone z blizenkami potrądzikowymi
▪ Różne raki (nerka, tarczycy, przewód pokarmowy)
Zespół Lesera-Trélata

Dermatomiositis

Paraneoplastic pemphigus

Pemphigoid

• świecenie w szczycie pęcherza

• + Nikolski
• zmiany rumieniowo-obrzękowe
 • NIE ma zmian jak pokrzywka i obrazu tarczy strzelniczej (to jest rumień
wielopostaciowy)

Acanthosis nigicans:

▪ Typowe dla neo przewodu pokarmowego (gruczolakorak żołądka)

▪ Nagłe wysiewy ciemnych grudek, dających aksamitny obraz
▪ Głównie w okolicach z ciemną skórą: pachy, pachwiny, międzypośladkowe, brodawki
sutkowe

Paraneoplastic acroacathosis – paraneoplastyczne rogowacenie dłoni i stóp – zespół Bazexa:

▪ Rogowacenie dłoni, stóp, całej twarzy

Erythrema necrolyticum migrans:
▪ Glukagonoma, rak trzustki
▪ Czerwony język, zajady, rozlane łysienie, paronychia (zanokcica)
Erythrema gryatum repens:
▪ Słoje drewna
▪ Neo z sekrecją nieprawidłowych polipeptydów

Zaburzenia barwnikowe
Bielactwo nabyte:

▪ Odbarwienia otoczone przebarwieniem, siwe włosy

▪ To choroba autoimmunologiczna
▪ Równie często dzieci i dorośli
▪ Dziedziczenie AD
▪ Współistnienie chorób autoimmunologicznych
▪ Twarz, grzbiety rąk, narządy płciowe najczęściej

Ostuda:

▪ Przebarwione plamy na twarzy

▪ Głównie u kobiet
▪ Mogą ustępować samoistnie po usunięciu czynnika przyczynowego
▪ Czynniki wywołujące lub sprzyjające: ciąża, choroby wątroby, kosmetyki, leki, zaburzenia
miesiączkowania i wewnątrzwydzielnicze, stany zapalne przydatków, doustne środki
antykoncepcyjne, stan wyniszczenia

Choroby gruczołów łojowych i potowych

Trądzik pospolity:
▪ Osoby młode z nadczynnością gruczołów łojowych
▪ Zaskórniki (zamknięte, otwarte) - pierwotne, wykwity grudkowo – krostkowe, torbiele
ropne– wtórne; w okolicach łojotokowych (twarz, plecy, klata)
▪ Propionibacterium acne, nadmiar androgenów, czynniki genetyczne
 ▪ Poprawa w lecie po nasłonecznieniu (lekkich postaci, cięzkie – pogorszenie)
▪ Odmiany:
o Młodzieńczy
o Ropowiczy
o Skupiony – prawie wyłącznie faceci, dodatkowo pachy, pachwiny, pośladki (jeśli tylko
tam – trądzik odwrócony - nie jest on czyrakiem gromadnym)
o Bliznowcowy
o Z objawami ogólnym o ciężkim przebiegu – leukocytoza, wysoki OB, gorączka, bóle
stawów
▪ Trądzik wywołany: zawodowy, polekowy (po GKSach, hh adrenokortykotropowych, hh
tarczycy, anabolikach), kosmetyczny,niemowlęcy – ustępuje po usunięciu czynnika
wywołującego
▪ Stosujemy retinoidy (NIE GKSy!)
Trądzik różowaty:
▪ Zmiany rumieniowe, grudkowe, krostkowe, teleangiektazje
▪ Na podłożu łojotoku i zmian naczynioruchowych, często współistnieje niedokwaśność
soku żołądkowego (nie wykazano związku z H. Pylori)
▪ Wyłącznie na twarzy (środkowa część)
▪ Nie stwierdza się ani zamkniętych, ani otwartych zaskórników
▪ Osoby w dojrzałym wieku, częściej kobiety
▪ Odmiana przerosła – nos u mężczyzn
▪ Zapalenie spojówek, brzegów powiek, rogówki
▪ Zaostrzenia w czasie miesiączek, nasilenie w okresie przekwitania
▪ Wpływ leków: amiodaron, sterydy miejscowe [NIE PODAMY!], duże dawki witaminy B6,
B12 [mogą nasilać]
Atypowe postacie trądziku:
Trądzik osób dorosłych:
▪ > 30 roku życia
Trądzik odwrócony:
▪ Częściej u rasy czarnej i kobiet
▪ Nie występuje przed pokwitaniem
▪ Pachy, pachwiny, pośladki, wzgórek łonowy, okolice odbytu, sutki, owłosiona skóra
głowy
▪ Po leczeniu litem, u palaczek
▪ Ropnie, cysty, torbiele, przetoki
▪ Powikłania: słoniowacizna, rak kolczystokomórkowy, amyloidoza uogólniona
Trądzik piorunujący: [acne fulminans]
▪ Młodzi chłopcy
▪ Zmiany krwotoczne, nekroza
▪ Miejsca łojotokowe
▪ Nasilone objawy ogólne: gorączka, spadek masy ciała, bóle stawów (krzyżowe,
łokciowe) i mięśniowe, hepatosplenomegalia + leukocytoza, podwyższone OB,
trombocytoza, anemia
▪ zaostrzenie trądziku
Choroby włosów
Łysienie typu męskiego androgenowe

▪ Od kątów czołowych i na szczycie głowy

Łysienie plackowate

• może prowadzić do całkowitej utraty owłosienia

• może być całkowite przy chorobie nowotworowej (?)

Do poradni zglasza się chłopiec z kilkoma okrągłymi obszarami wylysienia (3-6cm). Na skórze głowy
brak objawów zapalenia, na obwodowych częściach skory bez wlosow wystepują włosy
wykrzyknikowe. Objawy zaczęły się 3 tygodnie temu.

trichofillomania? tam wgl była taka odpowiedź? tam było że miał 4 skupiska wypadania włosów etc :P
ja dałam łysienie plackowate androgenowe, grzybicze

Choroby przenoszone drogą płciową

Kiła:
▪ Wczesna pierwszego okresu (do 9 tygodnia)
o raczej nie jest bolesna
o niepowikłaną leczymy penicyliną benzatynową i.m.
▪ Drugiego okresu wczesna (9-16 tydzień)
o Osutka w kile II-rzędowej wczesnej – podobna wielkość, jednakowy kształt, brak
szerzenia się obwodowego
▪ Drugiego okresu nawrotowa (od 16 tygodnia)
o Grudki rogowaciejące
o Angina kiłowa (nie boli), kiłowe zapalenia gardła
▪ Utajona wczesna (do 2 lat)
▪ Późna utajona (powyżej 2 lat)
▪ Kiła utajona to zakażenie charakteryzujące się dodatnimi odczynami serologicznymi krwi w
kierunku kiły i brakiem objawów klinicznych typowych dla kiły I, II i III okresu - niezależnie od
okresu jest
▪ Późna objawowa (powyżej 5 lat)
▪ Późna skóry, błon śluzowych i kości
▪ Sercowo-naczyniowa (powyżej 10-15 lat)
o Kiłowa niedomykalność zastawki aortalnej
o Niepowikłane zapalenie aorty
o Tętniak aorty
o Zapalenie aorty ze zwężeniem ujść naczyń wieńcowych
▪ Układu nerwowego (powyżej 10-15 lat):
o porażenie postępujące: bóle głowy, osłabienie, zaburzenia pamięci, otępienie,
wzmożone odruchy ścięgniste, osłabione napięcie mięśniowe
o leczymy penicyliną benzylową (krystaliczną) i.v. /ew. doksycyklina, ceftriakson – gdy
uczulenie
o cyt. "Kiła OUN może wystąpić na każdym etapie zakażenia krętkiem bladym (zarówno
w kile wczesnej, jak i późnej)."
▪ Innych narządów
▪ Wrodzona:
o Znamiona: czoło olimpijskie, szablaste podudziachpo, blizny Parrota(po wygojeniu
ran kątów ust, kiła wrodzoną wczesna), zęby Hutchinsona
 o Sapka kiłowa – trudności w oddychaniu, wrodzona wczesna

▪ Leukoderma syphiliticum:
o Występuje od 4 miesięcy do 2 roku od zakażenia
o Często współistnieje z alopecia syphilitica (pojawiają się najczęściej po 6 miesiącach
od zakażenia)
▪ Leczenie: penicylina prokainowa przez 20-30 dni (gdy uczulenie –doksycyklina, tetracyklina,
byle nie makrolidy – azytromycyna,erytromycyna)
▪ Zalecane leczenie kiły wrodzonej w drugim roku życia – penicylina prokainowa domięśniowo
▪ Oedema induratum jest skutkiem szerzenia się krętków bladych drogą naczyń chłonnych
▪ Kiła II okresu – 9 tydzień do 2 rok od zakażenia, osutka kiłowa na dłoniach, osutka
symetrycznie zajmuje tułów i kończyny
▪ Objaw pierwotny – niebolesne owrzodzenie (ulcus primarium) o równych brzegach,
nacieczonej podstawie, jest twarde, zazwyczaj ustępujący bez śladu; powikłania: obrzęk
stwardniały, załupek, stulejka; może być wszędzie :O
▪ Odczyny krętkowe: FTA, FTA-ABS (dodatnie najwcześniej po 4 tygodniach), TPHA, TPI; mogą
się utrzymywać do końca życia
▪ Odczyny niekretkowe – wszystkie z “R” - świadczą o aktywności choroby
▪ 47 letni facet zgłasza się na interpretację wyników z leczenia kiły. Fizykalnie czysty, bez
żadnych zmian. W serologi działał RPR1:64, TPA? Pozytywny. Rok temu miał objaw
pierwotny, dostał zastrzyk z betamodeliny (czy czegoś takiego), w serologi rpr 1:64, TPAt
pozytywny. Po 3 miesiącach RPR 1:32, TPAT pozytywny, potem co nie było aż do dziś. Co
uwzględniają w interpretacji wyników
o Serooporność
o Ponowne zakarzenie
o nieprawidłowa reakcja na leczenie
▪ Diagnostyka u kobiet w ciąży: krew dwa razy w czasie trwania ciąży (5, 8 miesiąc)
▪ Obraz przypomina futro wygryzione przez mole
▪ Łysienie kiłowe:
o Zwykle po 6 miesiącach trwania choroby
o Poza skórą głowy też rzęsy, brwi, broda u mężczyzn
o Odmiany ogniskowa i rozlana
o Włosy nie mają tendencji do samoistnego odrastania – not tru

Rzeżączka:
▪ Wywołana przez Neisseria gonorrhoea
▪ Najczęstszym istotnym powikłaniem u mężczyzn jest zapalenie najądrza
▪ Najczestszym [tez w pytaniu z zapaleniem najadrzy] powiklaniem jest ch. zapalna miednicy
mniejszej
▪ Profilaktyka rzeżączkowego zapalenia spojówek u noworodków – zabieg Credego –
wkraplanie 1% roztworu azotanu srebra
▪ Inkubacja 3-7 dni
▪ Facet – wydzielina z cewki moczowej, zapalenie cewki, dysuria
▪ Kobieta – zapalenie kanału szyjki macicy, zapalenie pochwy, zapalenie cewki moczowej,
zapalenie odbytu, często bezobjawowo lub skąpoobjawowo [u ponad 50%]
▪ Uogólniona: zmiany krwotoczne na stopach i małych stawach
▪ Gdy facet ma ropny wyciek z cewki moczowej to pobieramy bezpośrednio materiał do
badania pod kątem rzeżączki
▪ Konieczna ocena lekowrażliwości
 ▪ Leczenie: ceftriakson 500 mg domięśniowo i azytromycyna 2g doustnie
▪ Jak po 3 mcach bez wycieku z cewki (ten sam ziomek co 3 kropki wyżej) to robimy test NAAT
na tą neisserię (cyt z art. u pacjentów bez objawów klinicznych u ktorych ustąpiły objawy,
można wykonać NAAT 2 tygodnie po zakończeniu leczenia; tydzień po zakończeniu leczenia
choroby objawowej)
▪ Tylko u objawowych mężczyzn można diagnozować badaniem mikroskopowym z barwieniem
grama

NGU (Niegonokokowe/nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej):

▪ Ureaplasma urealyticum, Trichomonasvaginalis, Gardnerella vaginalis, najczęściej
Chlamydia trachomatis (chlamydia najczęstsza STD)
▪ Śluzowy wyciek z cewki moczowej faceta tydzień po przygodnym seksie - Ct
▪ Rozwija się w ciągu 3-7 tygodni
▪ Powikłania u kobiet: PID (wspólne dla Ng i NGU), infertilitas, zapalenie gruczołu
przedsionkowego większego, zespół Fitz-Hugh-Curtis (ropień okołowyrostkowy i
okołowątrobowy, Ng i Ct powodują, zrosty typu strun skrzypiec, bóle nadbrzusza
promieniujące do klatki i barku, utrudniające oddychanie)
▪ Powikłania u mężczyzn: epididymitis, infertilitas, zapalenie spojówek, zespół Reitera
(zapalenie cewki moczowej + stawów + spojówek)
▪ diagnostyka chlamydii: [NAAT – amplifikacja kw. nukleinowych] u kobiet wymaz z
pochwy, u faceta może być mocz

HIV/AIDS
▪ Zmiany skórne: uporczywie łojotokowe zapalenie skóry
▪ Zmianyśluzówkowe: nie odpowiadająca na leczenie drożdżyca, leukoplakia włochata
▪ AIDS rozpoznajemy na podstawie:
o Obecności chorób wskaźnikowych
o Spadku we krwi obwodowej liczby CD24 <200/mm3
o Rozwoju zakażeń oportunistycznych
▪ Wykrywanie przeciwciał anty-HIV:
o Dwukrotne wykonanie testu przesiewowego EIA
o Wykonanie testu potwierdzenia WB
o “okienko serologiczne” do 4 tygodni po zakażeniu
▪ Leczenie antyretrowirusowe musi być bezwzględnie wdrożone, jeżeli doszło do zakażenia
wirusem HIV
➢ Pierwotne zakażenie HIV:
o Od ekspozycji do pojawienia się przeciwciał
o Spadek CD4, wzrost CD8
➢ Ostra choroba retrowirusowa: powiększenie węzłów, wzrost temperatury, zapalenie gardła,
plamisto-grudkowa wysypka na twarzy i tułowiu, owrzodzenia jamy ustnej, przełyku i
narządów płciowych, bóle głowy, mięśni, stawów, objawy grypopodobne,
mononukleozopodobne, biegunka, neuralgia, spadek apetytu, biegunka, sztywność karku
➢ Faza zakażenia utajonego:
o Węzły chłonne > 1 cm przez ponad 3 miesiące w dwóch miejscach poza pachwinami
o Limfopenia, trombocytopenia
➢ Faza zakażenia objawowego:
o Zakażenia oportunistyczne
 o Mięsak Kaposiego(sarcoma)– M>K, skóra, błony śluzowe, narządy wewnętrzne,
charakterystyczny dla osób chorych z HIV [w każdym z wymienionych miejsc może
być wykwit pierwotny]
o Leukoplakia włochata – po 5-10 latach zakażenia
o Mięczak zakaźny –głównie na twarzy
o Eozynofilowe zapalenie mieszków włosowych – tułów, głowa, szyja, proksymalne
części kończyn

Dermatologia dziecięca

HISTOLOGIA (+podstawy)
• kolor skóry jest warunkowany przez: ilość melanocytów, kolor melaniny i ilość jaka jest
produkowana melaniny, stosunek eu do feomelaniny [tutaj spory o ilość melanocytów -
wg starej giełdy jest tak jak wyżej, wg nowej nie wynika z ilości melanocytów - i tak
podobno było mówione na zajęciach]

• ciałka Paciniego - wrażliwe na ucisk

• najczęstsze połączenia w skórze - desmosomy
• melanogenezę hamują hormony kory nadnerczy
• w skórze mamy limfocyty T oraz NK - one pełnią rolę odp immuno tam

• Komórki Langerhansa w skórze pełnią rolę APC witaminę D produkują keratynocyty

• Co się dzieje pod wpływem światła -> zwiększenie aktywności melanocytów i
gromadzenie melaniny w keratynocytach
• Piegi to powszechnie występujące płaskie, małe (1–3 mm) plamy na skórze
charakteryzujące się wzmożoną pigmentacją (zabarwieniem), wywodzą się
z melanocytów warstwy podstawnej naskórka
• Warstwa ziarnista naskórka to warstwa z keratocholiną i kilkoma rzędami
wrzecionowatych komórek (?)
• Dlaczego skóra jest nieprzepuszczalna dla wody - lipidy keratynocytow
• Keratynocyty rola w odponości:
-apc
-fagocytoza
-wytwarzanie czegoś [w pytaniu nie da się doczytać]

• Dermatoskop służy do: oceny zmian barwnikowych, odróźniania przyczyn łysienia, czy
odróżniania zapalenia łojotokowego skóry od łuszczycy [????]

• Dermoskopia – ocenia in vivo i NIE jest alternatywą dla hist/pat

• kapilaroskopia obrazuje zmiany w mikrokrążeniu

• Badanie kapilaroskopowe:

a)pozwala na zdiagnozowanie objawu Reynaud

 b)obrazuje zmiany w mikrokrążeniu pod wałem paznokciowym to??????

c) do diagnozy łuszczycy paznokci

d) wszystkie prawidłowe - w łuszczycy paznokci sa ponoć zmiany w kapilaroskopii, niech ktoś

to sprawdzi dokładnie, bo jest spora szansa że all, tylko że sam objaw Raynaud wychodzi z
wywiadu niby, a kapilaroskopowo można oglądać zmiany po prostu [????]

Nie wiem, gdzie to dać, więc dam tu

Do fotodermatoz nie należy pokrzywka barwnikowa

Typy reakcji alergicznych:
I. Atopia, pokrzywka ostra
II. Trombocytopenia polekowa
III. Choroba posurowicza (ew. rumień wielopostaciowy?)
IV. Typu późnego alergia kontaktowa (udział limfocytów T) (ew. rumień trwały?)
Zespół LEOPARD –liczne zmiany przypominające piegi, duże plamy barwnikowe, rozwijające się
brodawczaki, raki i czerniaki nadające skórze tzw. “pstry wygląd”
Gonorrhoe disseminata –grudki i krosty na rumieniowej podstawie zlokalizowane na dystalnych
częściach kończyn
HPV transmisja – seks, wertykalnie, okołoporodowo
HPV nieonkogenne (6, 11, 42, 43, 44 I inne) wywołują:
• Kłykciny kończyste (olbrzymie Buschke-Lowensteina mogą przechodzić w raka
brodawkującego)
• Brodawczaki krtani
• Kłykciny gigantyczne
HPV onkogenne (16, 18, 31, 33, 36 i inne) wywołują:
• Raka szyjki macicy
• Raki okolicy ano-genitalnej
• Cześć raków głowy i szyi
HSV2 stanowi największe zagrożenie dla płodu w I i II trymestrze ciąży
Leczenie opryszczkowate narządów płciowych – Acyklowir
Zliszajcowacenie (impetiginizacja) – wtórne zakażenie bakteryjne skóry
Lichenizacja –zgrubienia naskórka ze wzmożonym poletkowaniem:
Zliszajowacenie, in. lichenizacja (łac. lichenificatio) – stan wzmożonego pogrubienia poletkowania i
szorstkości skóry na tle przewlekłych stanów zapalnych. Charakterystyczny dla atopowego zapalenia
skóry.
Zliszajcowacenie, impetiginizacja (łac. impetiginisatio) - wtórne zakażenie wykwitów, objawiające się
wystąpieniem charakterystycznych żółto-miodowych miękkich strupów.
Cyklosporyna A –anty IL-2
Inhibitor kalcyneuryny – pimekrolimus
Zespół Lofgrena –artralgia, limfadenopatia wnękowa, rumień guzowaty
Zespół Merkelssona- Rosenthala - Ziarniniakowe zapalenie warg
objaw Koebnera w łuszczycy, liszaju płaskim, mięczaku zakaźnym, bielactwie, brodawkach płaskich
(NIE W CH. DARIERA)
Retinoidy: łuszczyca, trądzik młodzieńczy, DLE, XP, z.Sezarego, rogowacenie chemiczne, rybia łuska,
genodermatozy jeśli są uogólnione
Skutki uboczne terapii retinoidami: suchość błon śluzowych, hiperlipidemia, wzrost enzymów
wątrobowych (nie wzrost kreatyniny)
Zatrucie arsenem – pasma Meesa na paznokciach
Zapalenie wsierdzia – plamy Janewaya, guzek Oslera (palce, ścięgna)
Maść Aliboura - zaznacz fałszywe ->
a) zawiera jako substancje glowne miedz i cynk
b) jest stosowana w trądziku
c) ma dzialanie przeciwzapalne i antyseptyczne
d) jej glownym skladnikiem jest detreomycyna

Przy fototerapii nie zastosujemy cyklosporyny [ale zastosujemy psoraleny, retinoidy, sterydy
miejscowo]
głaskanie obcego kota, objawy dotyczą tylko jednej ręki [Zmiana rmieniowo-złuszczająca z licznymi
pęcherzykami na obrzeżach po głaskaniu obecego kota nasuwa podejrzenie]:

a. grzybica

zmiany złuszczające na stopach, bąble z płynem surowiczym, swędzi. Jakie badanie wybierzesz?

a. histpat
b. mykologiczne
c. test płatowy na alergię
d. wszystko

• najczęstsza alergia kontaktowa jest na nikiel

• przeciwwskazaniem do stosowania dapsonu [SULFON] jest niedobór dehydrogenazy G-6-P

• pytanie co to fotoreprodukcja:
Odczyny rumieniowe w próbach świetlnych są z reguły przedłużone (powyżej 10 dni po 1-2
MED), z upodabnianiem się ich do wykwitów (fotoreprodukcja) [dotyczy SCLE]

• działania niepożądane po miejscowych GKS: rozstępy, zapalenie/zakażenie okolic ust

NA PEWNO NIE WZROST MASY CIAŁA (po ogólnych jest)

• Psoraleny służą do fotochemioterapii - a taką używamy np w ziarniniaku grzybiastym i

możemy te psoraleny podawać ogólniemiejscowo
• grudki naskórkowe mogą się pojawiać w przebiegu:brodawek wirusowych

• łysienie androgenowe dotyczy obu płci, jest związane z nadwrażliwością na androgeny

[genetyczne] oraz mamy metody lecznicze [pobudzające odrost włosów]

• methemoglobinemia spowoduje powstanie sinicy

• choroba bostońska - zmiany na stopach, dłoniach, owrzodzenia w jamie ustnej

• przy pierwszym podaniu penicyliny gorączka (6h od podania) - reakcja Jarischa –

Herxheimera - Łukasiewicza [nowe osutki lub nasilenie istniejących]

• fototerapii nie podamy osobie z twardziną, której rok temu wycięto czerniaka [wg pytań ale
wg neta:
PrzeciwwskazaniaBEZWZGLĘDNE: • toczeń, xeroderma pigmentosum WZGLĘDNE: •
nowotwór skóry, leki światłouczulające, nadwrażliwość na UV • I/II fototyp skóry • Obawa
przed wejściem do kabiny]

• Zespół Lewandowsky’ego(Epidermodysplasia verruciformis) to: genetyczna hpv

• włos w stadium anagenie->wystepuje w przewazajacej liczbie włosów owłosionej skory
glowy 80-85%

•
• Pleśniak paznokcia co go powoduje - brevicul[?]
• Rodzaje fototerapii [za CrashCourse]:

▪ UVA - zakres:320-400nm; UVA1: 340-400nm

▪ UVB - zakres:280-320nm; SUP: aktywna fototerapia Uv 305-325nm; wąskie

skeptrum: 311nm

▪ PUVA (Psoralen + UVA)

• miodowożółte strupy -> etiologia mieszana

• fałsz o fotochemioterapii->można do woli stosować leki o działaniu ogólnoustrojowym bez

konsekwencji
• przeciwwskazania do metotreksatu: Nadwrażliwość na metotreksat. Zaburzenia czynności
wątroby i/lub nerek dużego stopnia (stężenie bilirubiny >5 mg%, klirens kreatyniny <20
ml/min), choroby układu krwiotwórczego (hipoplazja szpiku kostnego, leukopenia,
małopłytkowość, niedokrwistość), ostre lub przewlekłe zakażenia (gruźlica, zakażenie HIV),
owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej i przewodu pokarmowego, świeżo przebyte zabiegi
operacyjne, niedobory odporności, ciąża, okres karmienia piersią. Metotreksat może
upośledzać odpowiedź immunologiczną na szczepienie; nie należy przeprowadzać szczepień
 szczepionkami zawierającymi żywe drobnoustroje. Nie stosować u chorych na łuszczycę lub
RZS przy współistniejącym alkoholizmie, marskości wątroby lub niewydolności wątroby
z innych przyczyn

• ogółem powyższa sprawa sprowadziła się w pytaniu do faktu że możemy użyć MTX w ciężkiej
łuszczycy stawowej

• łupież pstry - NIE leczymy go terbinafiną [chociaż jest to choroba o etiologii grzybiczej]

• co nie jest dobre po wycięciu czerniaka-> INF alfa/ szczepionki/rentg./chemiot [rentg. raczej
poprawne, inne opisane w crashcourse]

• Trichotillomania, niepohamowane wyrywanie włosów– zaburzenie psychiczne objawiające

się patologicznym, niekiedy niekontrolowanym, wyrywaniem sobie włosów przez chorego.

• Wskazać fałszywe o kremach z filtrem przeciwsłonecznym:

a)należy je nakładać 20 min przed wyjściem na zewnątrz

b)należy nakładać je ponownie co 2h przebywając na zewnątrz

c) należy nakładać ok 30 ml

d)wszystkie prawdziwe → wg wytycznych ptd

• dermatofibroma - odczyn włóknisty – nowotwór łagodny więc nie przerzutuje! (w odp też rak
podstawnokomórkowy jako podpucha! Nie dajcie się! – jest złośliwy przerzutuje ultra rzadko,
ale może)

• Pęcherze, złuszczanie i świąd na stopie, jaka diagnostyka:

a)badanie histopatologiczne

b)badanie mykologiczne?

c)badanie alergologiczne

d)wszystkie wymienione → wszystko najprawdopodobniej, to może być grzybica, może być

wyprysk potnicowy a może być jakaś alergia na coś w obuwiu/skarpetach i z jednego
badania się nie dowiemy na 100%

• Badanie immunohistochemiczne oraz molekularne FISH w diagnostyce zmian barwnikowych:

ma znaczenie pomocnicze, a jego interpretacja wymaga korelacji z obrazem klinicznym i
histologicznym

• Choroba Raynaud - I rzut to blokery kanału wapniowego

• Minimalna średnica bąbla w dodatnich punktowych testach skórnych wynosi 3mm [wytyczne
z mp]

• Objaw Agrylla- Robertsona że brak reakcji na światło, zachowana na zbieżność, że zaburzenie

przekazu oko-jądro Westphala-Edingera [n.III jądro]

• Wykwity grudkowe w trądziku, łuszczycy, opryszczce

• GVHD – przeszczep przeciwko biorcy

Pytania z którymi nie wiem co zrobić:

71. Był opis osutki: plamista, plamisto grudkowa na tułowiu, szczególnie po bokach + na stopach,
zmiany z obwodowym złuszczaniem powierzchni (+ info że wzrost temperatury i słabe
samopoczucie…) - i dla jakiej choroby typowa:
a) kiła
b) mononukleoza
c) różyczka

72. Co nie jest cechą BCC:

a) brak tendencji do przerzutowania

b) przy nieusunięciu gwałtowny rozrost lokalny i zniszczenie np oka - odp na to pytanie zależy
głównie od tego jak autor rozumie słowo “tendencja” i “gwałtowny” XD Przerzuty są w 0,1-
1% a “gwałtownie” dla nowotworu nigdy nie oznacza raczej 30 minut, nam Brzewski
pokazywał fotki jak kilku osobom BCC faktycznie zeżarł pół twarzy
c) perlisty guzek lub owrzodzenie

29.Przychodzi kobieta w ciąży, ma RPR 1:2, TPHA -, ELISA IgM -, ELISA IgG -, potem przychodzi 2 razy
po 2 tygodniach, w ktorych ma dokladnie te same wyniki, co robisz ->
a) penicylina benzatynowa 2,4m j jednorazowo
b) penicylina prokainowa IM 1,2m j 20d
c) a+b
d) nie wymaga dalszej diagnostyki

prawda a nie fałsz? o SCLE a nie o NLE? ->bierne przekazanie przeciwciał, że cośtam z sercem i
ujawnia się pod wpływem światła lub samoistnie czyli wszystko?? Z sercem chyba nie bo tam bylo
ze chyba u 50%? i że rozwija się w ciągu iluś tam tygodni- miesięcy pomimo rośnięcia Ro i La nie było
o to 2 osobnych pytan? możliwe

Co się lokalizuje na błonie śluzowej (jamy ustnej?) pęcherzyca, Bowen, coś tam… i co tu było? bo ja
sie zastanawialam ktora kombinacja, byl jeszcze pemfigoid bliznowaciejacy i chyba Duhring wszystko?

Co można w diecie bezglutenowej: sery, owoce, mleko w proszku /wszystko lol, ale dietetyczne
pytanie wymyślili xD no beka xD XDDD/

Tocznia rumieniowatego ukladowego rozpoznasz u pacjenta który:

a) Prezentuje nadwrazliwosc na swiatlo, bóle małych stawów palców rąk, gorączke,
trombocytopenie, agranulocytoze, bliznowate lysienie skory owlosionej glowy, występują
przeciwciała przeciwjądrowe typ homogenny ziarnisty w mianie 1:2580
b) Prezentuje obustronne zwłóknienia przypodstawne płuc, liczne świsty rzężenia cośtam
costam
c) Prezentuje nadwrażliwosc na swiatlo, zmiany stawowe, zmiany rumieniowe, rumieniowo-
krwotoczne na twarzy i rękach eksponowanych na promieniowanie UV w zakresie 280-400nm,
wystepuja przeciwciala przeciwjadroe typ homogenny ziarnisty w mianie 1:2580
d) Prezentuje nadwrazliwosc na swiatlo, typ skory I wg Fitzpatrika, wystepuja przeciwciala
przeciwjądrowe typ homogenny ziarnisty w mianie 1:2580 i cos tam co nie pasowalo - pozdrawiam
PG

Panniculitis (zapalenie tkanki tłuszczowej) gdzie może być w odmianie webera- christiana
(najczęściej), w niedoborze alfa jeden antytrypsyny, coś z trzustką, albo wszystkie[Czynniki
wyzwalające: urazy (także związane z celowym skaleczeniem), substancje chemiczne działające
zewnętrznie, zaburzenia biochemiczne w ustroju (np. wzmożenie aktywności enzymów trzustkowych),
zakażenia. Może towarzyszyć innym uogólnionym chorobom tkanki łącznej (toczeń rumieniowaty
układowy), nowotworom limfoproliferacyjnym, histiocytozie.] – MP

Wskaż zdanie nieprawdziwe dotyczące diagnostyki wenerologicznej:

a. metodą diagnostyczną pierwszego wyboru w diagnostyce Chlamydia Trachomatis są metody
biologii molekularnej
b. tzw. badanie w ciemnym polu widzenia umożliwa bezpośrednią identyfikację Treponema
pallidum
c. bezpośrednie badanie mikroskopowe w kierunku N. gonorhoae zalecane jest wyłącznie u
mężczyzn
d. w diagnostyce metodami biologii molekularnej zakażeń chlamydialnych i rzeżączki u kobiet
mocz charakteryzuje się niższą czułością niż wymaz z dróg rodnych