Artikulo 1 Ang mga katutubo ay may karapatang matamasa, bilang kolektibo o

indibidwal, ang lahat ng mga karapatang pantao at mga pangunahing kalayaan na

kinikilala sa Charter ng United Nations, Universal Declaration of Human Rights3 at
mga batas-interasyonal na karapatang pantao.

Artikulo 2
Ang mga katutubo at mga indibidwal ay malaya at pantay sa lahat ng ibang mga tao at
mga indibiwal at may karapatan na maging malaya sa anumang uri ng diskriminasyon,
sa pagsasagawa ng kanilang mga karapatan, lalo na yaong mga nakabatay sa kanilang
katutubong pinagmula at pagkakakilanlan.

Artikulo 3
Ang mga katutubo ay may karapatan ng sariling pagpapasya. Sa pamamagitan ng
karapatang ito sila ay malayang nagtatakda ng kanilang estadong pampulitika at
malayang naisusulong ang pangekonomiya, panlipunan at kultural na pag-unlad.

Artikulo 4
Ang mga katutubo, sa pagsasagawa ng kanilang karapatang ng sariling pagpapasya, ay
may karapatan sa otonomiya o sariling pamamahala sa mga bagay hinggil sa kanilang
panloob at lokal na usapin, kabilang dito ang pamamaraan at hakbang kung papaano
mapipinansyahan ang kanilang mga pangangailangang pang-otonomiya.

Artikulo 5
Ang mga katutubo ang may karapatan na panatilihin at palakasin ang kanilang
natatanging pulitikal, ligal, ekonomiya, panlipunan at kultural na mga institusyon,
kasabay ng karapatang maging bahagi, kung kanilang nanaisin, sa pampulitika,
ekonomiya, panipunan at kultural na buhay ng Estado.Artikulo 5
Ang mga katutubo ang may karapatan na panatilihin at palakasin ang kanilang
natatanging pulitikal, ligal, ekonomiya, panlipunan at kultural na mga institusyon,
kasabay ng karapatang maging bahagi, kung kanilang nanaisin, sa pampulitika,
ekonomiya, panipunan at kultural na buhay ng Estado.

Artikulo 6
Ang bawat isang katutubo ay may karapatan sa nasyonalidad.

Artikulo 7
Ang bawat isang katutubo ay may mga karapatan na mabuhay, pisikal at mental na
integridad, kalayaan at katiyakang pansarili.
Ang mga katutubo ay may karapatan na kolektibong mamuhay ng malaya, tahimik at
ligtas bilang mga natatanging tao at hindi dapat isailalim sa anumang paglipol o
anumang marahas na hakbang, kabilang na ang sapilitang paghihiwalay sa mga anak ng
isang grupo papunta sa ibang grupo.

Artikulo 8
Ang mga katutubo at mga indibidwal ay may karapatan na hindi maisailalim sa
sapilitang asimilasyon o pagkasira ng kanilang kultura.
Ang mga Estado ay kailangang magbigay ng mabisang pamamaraan upang mapigilan o
maiwasto ang mga sumusunod:
Anumang aksyon na may layunin o epektong pagbawi sa kanilang integridad bilang
natatanging tao, o sa kanilang kultural na pahalaga o katutubong pagkakakilanlan;
Anumang aksyon na may layunin o epekto na agawin ang kanilang lupain, nasasakupan o
yaman;
Anumang anyo ng sapilitang paglipat ng populasyon na may hangarin o bisa na labagin
o pahinain ang kanilang ano mang karapatan;
Anumang uri ng sapilitang asimilasyon o integrasyon;
Anumang uri ng propaganda na may hangarin na palaganapin o udyukan ang panlahi o
etnikong diskriminasyon na nakapatungo laban sa kanila.

Artikulo 9
Ang mga katutubo at indibidwal ay may karapatan na mapabilang sa isang katutubong
komunidad o bansa, na naaayon sa kanilang mga tradisyon at mga kaugalian ng
komunidad o bansang kinuukulan. Walang anumang uri ng diskriminasyon na maaring
maganap sa pagsasagawa ng ganitong karapatan.

Artikulo 10
Ang mga katutubo ay hindi maaari na sapilitang paaalisin sa kanilang mga lupain o
nasasakupan. Walang paglikas na maaaring isagawa kung walang malaya, nauuna at
napaalamang pagsang-ayon ng mga katutubong kinauukulan at matapos ang kasunduan sa
pagbibigay ng naaayon at makatarungang kabayaran, at kung ito ay nauukol, may
karapatang makababalik.

Artikulo 11
Ang mga katutubo ay may karapatan na isagawa o patingkarin ang kanilang mga
pangkulutural na tradisyon at kaugalian. Kabilang dito ang mga karapatan na
mapanatili, mapangalagaan at mapaunlad ang mga nagdaan, kasalukuyan at hinaharap na
mga manipestasyon ng kanilang mga kultura, katulad ng mga arkyolohikal,
makasaysayang pook, artefacts, disenyo, seremonya, teknolohiya, at biswal at
performing arts at literatura.
Ang mga Estado ay dapat magtakda ng pagwawasto sa pamamagitan ng mga epektibong
pamamaraan, na binuo katuwang ang mga katutubo, kabilang na ang pagpapabalik
kaugnay sa kanilang kultural, kaalaman, relihiyon at espiritwal na pag-aari na
kinuha ng walang malaya, nauuna at napaalamang pagsang-ayon o paglabag sa kanilang
batas, tradisyon at kaugalian.

Artikulo 12
Ang mga katutubo ay may karapatan na ipakita, isagawa, paunlarin at ituro ang
kanilang espiritwal at katutubong relihiyon, mga kaugalian at mga seremonya; may
karapatang panatilihin, pangalagaan at pribadong makapapasok sa kanilang mga banal
at pangkultural na mga pook; may karapatan na gamitin at pamahalaan ang kanilang
mga bagay-pangseremonya; at karapatan na maibalik ang mga labi ng kanilang mga
yumao.
Ang mga Estado ay maghahanap ng paraan upang makuha at/o maibalik ang mga
bagaypangseremonya at labi ng yumao na nasa kanilang pag-aari sa pamamagitan ng
isang patas, maayos at mabisang pamamaraan, na binuo katuwang ang mga kinauukulang
katutubo.

Artikulo 13
Ang mga katutubo ay may karapatan na pasiglahin, gamitin, paunlarin at ipasa sa
susunod na henerasyon ang kanilang mga kasaysayan, wika, oral na tradisyon,
pilosopiya, sistema ng pagsulat at literatura, at itakda at panatalilihin ang
kanilang mga sariling pangalan ng mga komunidad, lugar at tao.
Ang mga Estado ay magsasagawa ng mabisang hakbang upang matiyak na mapangalagaan
ang karapatang ito at masiguro na mauunawaan ng mga katutubo at mauunawaan din sila
sa mga pulitikal, legal at administratibong hakbang, at kung kinakailangan sa
pamamagitan ng pagtatalaga ng taga paliwanag

Artikulo 14
Ang mga katutubo ay may karapatan na magtatag at mamahala ng kanilang sistema ng
edukasyon at institusyong nagbibigay ng edukasyon sa sariling wika, sa pamamaraang
naaangkop sa kanilang kultural na pamamaraan ng pagtuturo at pagkatuto.
Ang mga indibidwal na katutubo, lalo na ang mga bata, ay may karapatan sa lahat ng
antas at porma ng edukasyong ipinagkakaloob ng Estado ng walang diskriminasyon.
Ang mga Estado ay magsasagawa ng isang mabisang hakbang, katuwang ang mga katutubo,
upang ang bawat indibidwal na katutubo, lalo na ang mga bata, kabilang ang mga
naninirahan sa labas ng komunidad, ay makakuha, kung kinakailangan, ng edukasyon
batay sa kanilang sariling kultura at sa kanilang sariling wika.

Artikulo 15
Ang mga katutubo ay may karapatan na ikarangal ang pagkakaiba-iba ng kanilang mga
kultura, tradisyon, kasaysayan at adhikain na angkop na isinasalarawan sa edukasyon
at pampublikong impormasyon.
Ang mga Estado ay magsasagawa ng mga mabisang pamamaraan, na may konsultasyon at
kooperasyon ng mga kinauukulang katutubo, upang bakahin ang mapinsalang palagay at
maalis ang diskriminasyon at mapatingkad ang pagpaparaya, pang-unawa at maayos na
ugnayan

Artikulo 16
Ang mga katutubo ay may karapatan na magtayo ng sariling media sa sariling wika at
magkaroon ng pagkakataon na makapasok sa lahat ng media na di pagaari ng mga
katutubo ng walang diskriminasyon.
Ang mga Estado ay magsasagawa ng mabisang hakbang upang matiyak na ang media na
pagaari ng Estado ay dapat magsalarawan ng pagkakaiba-iba ng katutubong kultura.
Titiyakin ng mga Estado, na may pagsasaalangalang sa buong kalagayan sa
pagpapahayag, na hikayatin ang mga mediang pampribado na hustong isalarawan ang
pagkakaiba-iba ng katutubong kultura

Artikulo 17
Ang bawat indibidwal na katutubo at tao ay may karapatan na matamasa ang lahat ng
karapatang itinatadhana sa ilalim ng naangkop na batas- internasyonal at lokal na
batas sa paggawa.
Sa pakikipagsangguni at kooperasyon ng mga katutubo, ang mga Estado ay magsasagawa
ng partikular na hakbang upang pangalagaan ng mga batang katutubo sa eksploytasyong
pangekonomiya at paggawa ng anumang mapanganib na gawain o makakagambala sa pag-
aaral ng bata, o anumang mapanganib sa kalusugan o pisikal, mental, espiritwal,
moral o panlipunang pag-unlad, isinasaalang-alang ang kanilang espesyal na
pangangailangan at ang kahalagahan ng edukasyon sa pag-unlad/empowerment.
Ang mga katutubong indibidwal ay may karapatan na maging ligtas sa anumang mga
itinatanging kondisyon ng paggawa, at iba pang kaugnay nito, sa trabaho o pasahod.

Artikulo 18
Ang mga katutubo ay may karapatan na makilahok sa pagsasagawa ng desisyon sa mga
bagay na makakaapekto sa kanilang mga karapatan, sa pamamagitan ng kinatawang
pinili nila ayon sa kanilang pamamaraan, kabilang na ang pananatili at pagpapaunlad
sa kanilang katutubong institusyon na pamamaraan ng paggawa ng desisyon.

Artikulo 19
Ang mga Estado ay makikipagsangguni at makikipagtulungan sa mga kinauukulang
katutubo sa pamamagitan ng kanilang kumakatawan na institusyon upang makuha ang
kanilang malaya, nauuna at napaalamang pagsang-ayon bago tanggapin at ipatupad ang
lehislatibo o administrabong panuntunan na makakaapekto sa kanila.

Artikulo 20
Ang mga katutubo ay may karapatan na panatilihin at paunlarin ang kanilang mga
pampulitika, ekonomiya at sistemang panlipunan o institusyon, upang matiyak nilang
matatamasa ang sariling pamamaraan ng ikinabubuhay at pagpapaunlad at malayang
maisagawa ang lahat ng kanilang tradisyonal at iba pang pang-ekonomiyang gawain.
Ang mga katutubon na binawian ng kanilang sariling pamamaraan ng ikinabubuhay at
pagpapaunlad ay may karapatan sa patas at angkop na pagwawasto.

Artikulo 21
Ang mga katutubo ay may karapatan, ng walang diskriminasyon, sa pagpapaunlad ng
kanilang pang-ekonomiya at kalagayang sosyal, kabilang ang iba pang kaugnay nito,
sa larangan ng edukasyon, trabaho, bokasyonal na pagsasanay at muling pagsasanay,
pabahay, sanitasyon, kalusugan at panlipunang katiyakan.
Ang mga Estado ay magsasagawa ng mabisang hakbang, at kung naaangkop, ng mga
espesyal na hakbang upang matiyak ang patuloy na pagpapaunlad ng kanilang mga
ekonomiya at kalagayang panlipunan. Partikular na bibigyan ng pansin ang karapatan
at espesyal na pangangailangan ng mga matatandang katutubo, kababaihan, kabataan,
bata at may mga kapansanan.

maiwasto ang mga sumusunod:

(a) Anumang aksyon na may layunin o epektong pagbawi sa kanilang integridad bilang

natatanging tao, o sa kanilang kultural na pahalaga o katutubong pagkakakilanlan;

(b) Anumang aksyon na may layunin o epekto na agawin ang kanilang lupain,
nasasakupan o

yaman;

(c) Anumang anyo ng sapilitang paglipat ng populasyon na may hangarin o bisa na

labagin o

pahinain ang kanilang ano mang karapatan;

(d) Anumang uri ng sapilitang asimilasyon o integrasyon;

(e) Anumang uri ng propaganda na may hangarin na palaganapin o udyukan ang panlahi
o

etnikong diskriminasyon na nakapatungo laban sa kanila.

NATURAL: article 2, 13, 14

MORAL: art. 3,7,11,12,15,

LEGAL:1,6,8,9,10,17,18,19, 20,21

FUNDAMENTAL: 4,5,1

Kung paanong deakriminsyon ang natatanggap ng mga katutubong pangkat pagbaba nila
sa syudad ay gayon naman ang pagtanggap na ibinibigay sa kanila ng bansa sa mga
batas na ito. Lingid din sa kaalaman ng mga tao ang mga kayamanan na meron sila na
nagmula sa pamana ng kanilang mga ninuno. Mayroon silang kapayapaan na malayo sa
gulo at ingay sa ibang dako ng bansa.

Maraming batas ang napatupad para sakanilang karapatan, ngunit ang pinaka mahalaga
ang respeto na dapat nilang matamasa mula sa taong bayan.