Pangunahin sa karapatan ng tao ang mabuhay ng malaya - Pagiging Buhay.

- Malaya sa
anumang opresyon ang lahat. - karapatang matugunan ang lahat ng mga pangangailangan
upang mapanatiling buhay at mabuhay nang may dignidad.
Ang karapatang pantao ay nahahati sa karapatan bilang indibidwal at pangkatan.
1. Indibidwal o personal na karapatan
– Ito ay ang mga karapatan na pag-aari ng indibidwal na tao.
2. Panggrupo o kolektibong karapatan
– karapatan ng tao ng bumuo ng pamayanan upang isulong ang panlipunan
URI NG KARAPATAN
1. KARAPATANG LIKAS O NATURAL

– Ang bawat tao ay may karapatang mabuhay.

– Ang karapatang ito ay likas at wagas para sa lahat.
2. KARAPATANG AYON SA BATAS

1. Constitutional Rights
– ito ang karapatang pinangangalagaan o binibigyang proteksiyon ng
konstitusyon.
– Maaaring baguhin, dagdagan o alisin.
2. STUTORY RIGHTS
– Ito ang karapatang kaloob ng mga batas na pinagtibay ng gobyerno.
– Halimbawa:
1. karapatang tumanggap nang minimum wage
2. karapatang magmay - ari o magmana nang pag- aari
3. karapatang makapag - aral ng libre.
KATEGROYA NG KARAPATANG AYON SA BATAS
1. KARAPATANG SIBIL O PANLIPUNAN (CIVIL LIBERTIES RIGHTS)

– Nakapaloob dito ang karapatang malaya na pamumuhay, pag-uugali, o

pulitikang pananaw ng isang tao.
2. KARAPATANG PAMPOLITIKA

– Karapatang lumahok sa sibil/pulitikal na usapan nang lipunan at estado na

walang diskriminasyon o opresyon.
3. KARAPATANG PANG - EKONOMIYA O PANGKABUHAYAN

– Karapatan na magkaroon ng ari- arian at gamitin ang yaman/ari- arian sa

anumang nais basta’t ito’y naaayon sa batas. (Pang - ekonomiya part)
– Karapatang pagpupursige ng kabuhayan nang ayon sa nais (pangkabuhayan
part)
 4. KARAPATANG PANGKULTURA

– Karapatan ng tao na makibahagi sa kanilang kultura na walang takot sa

diskriminasyon
5. MGA KARAPATAN NG AKUSADO/ NASASAKDAL (RIGHTS OF THE ACCUSED)

– Pinoprotektahan nito ang mga taong akusado hanggang may sapat na

ebidensya na nagpapatunay na sila ay lumabag sa batas. (Protects the
accused cuz dey is innocent until proven guilty yessir)
LEGAL NA BATAYAN NG MGA KARAPATAN
Ang mga pangunahing instrumentong legal ay ang Saligang-Batas ng Pilipinas at ang
Pandaigdigang Deklarasyon ng Karapatang Pantao.
1. ANG KONSTITUSYON NG PILIPINAS

– sandigan/saligang batas ng ating bansa.

– ==ARTICLE 3 NG KONSTITUSYON: BILL OF RIGHTS== - koleksyon ng mga
karapatang pantao na dapat ay naranasan ng bawat mamamayan.
Iba pang mga Artikulo sa Saligang-Batas ng Pilipinas na Kumikilala sa Karapatang
Pantao.

– Pagboto (Art 5)

– Deklarasyon ng mga Prinsipyo at Patakaran ng mga Estado (Art 2)

– Katarungang Panlipunan at Karapatang Pantao (Art 13)

– Pambansang Ekonomiya at Patrimonya (Art 12)

– Edukasyon, Agham at Teknolohiya, Sining, Kultura at Isports (Art. 14)

Ang mga karapatang pantao na nasusulat sa Deklarasyon ng mga Prinsipyo at

patakaran ng Estado (Art. 2) ay ang mga sumusunod:

– Papapahalaga sa dignidad/respeto ng isang tao

– Pagkilala sa karapatan ng pamilya at pagpapalakas ng pamilya

– Pagbigay proteksyon sa pisikal, moral, ispiritwal, intelektwal ay panlipunang

kapakanan ng mga kabataan;

– Pantay-pantay ng karapatan sa harap ng batas ng mga kababaihan at

kalalakihan;

– Proteksyon sa karapatang pangkalusugan at balanse at malinis na

kapaligiran ng tao; Pagsulong ng kalayaan at pag-unlad ng tao; at

– Pagkilala at pagsulong ng mga karapatan ng mga pamayanan Kultural.

2. PANDAIGDIGANG DEKLARASYON NG KARAPATANG PANTAO O UDHR
(UNIVERSAL DECLARATION OF HUMAN RIGHTS) ng UNITED NATIONS.

– Nabuo at nilagdaan(signed) noong Disyembre 10, 1948.

– Ang Pilipinas ay kasapi ng United Nations. Obligado ang bansa na ipatupad
ng mga patakaran na pinaiiral nito.
– Ipinapahayag ng Pandaigdigang Deklarasyon ng Karapatang Pantao na
lahat ng tao ay isinilang na malaya at may pantay-pantay na dignidad.
1. KARAPATAN NG MGA BATA

• ARTIKULO 11, SEKSYON 13

• Dapat nitong itanim sa kabataan ang pagkamakabayan, nasyonalismo
at pasiglahin ang paglahok nila sa mga gawaing bayan at sibiko.
• Paglikha ng CHILD AND YOUTH WELFARE CODE
– Pinoprotektahan ang mga karapatan ng bata.
• Nakatala rin dito ang mga tungkulin ng mga bata at responsibilidad ng
magulang sa pangangalaga ng kanilang mga anak.
2. KARAPATANG NG KABABAIHAN SA LIPUNANG PILIPINO

Mga karapatan at tungkulin kababaihan:

1. Karapatang makaboto

2. Karapatang manatiling mamamayan ng bansa kahit pa nakapag-

asawa ng dayuhan maliban lamang kung kaniyang itatakwil ang
kaniyang pagkamamamayan.

3. Karapatang makapagtrabaho

4. Karaptang makapag - aral

5. Karapatang magplano ng pamilya (family planning)

6. Karapatang pangalagaan ang mga anak

3. KARAPATAN NG KATUTUBO (INDIGENOUS PEOPLE)

1. Bilang pagtupad sa ARTIKULO II, SEKSYON 22, nilikha ang Batas

Republika 8371 o NATIONAL COMMISSION ON INDIGENOUS
PEOPLE (NCIP).
• Layunin ng komisyong ito ang mapanatili ang kultura ng mga
pangkat- etniko.
2. Pormal na ipinahahayag ang Deklarasyon ng United Nations
tungkol sa mga karapatan ng mga Katutubo o Indigenous people.
• Mga Hakbang Upang Mabigyang Proteksyon Laban sa Mga Paglabag sa
Karapatang Pantao Maraming paraan upang mabigyan tayo ng proteksyon at hindi
malabag ang ating karapatan bilang tao. Ito ang mga hakbang:
 1. Pagdulog sa mga lokal na hukuman

2. Pagdulog sa Pandaigdigang Korteng Pangkatarungan (International Court of

Justice)

3. Edukasyon para sa karapatang pantao

4. Pagsasabuhay ng karapatang pantao Pagdulog sa mga lokal na hukuman.

SINO ANG MGA LUMALABAG SA KARAPATANG PANTAO?

1. MGA MAGULANG

2. MGA KAMAG- ANAK, KAIBIGAN AT IBA PANG TAO SA PALIGID

3. MGA KAWANI, OPISYAL AT PINUNO

4. MGA KRIMINAL

5. MGA TERORISTA AT MGA SAMAHANG LABAN SA BANSA

Fin.