MGA ISYU SA KARAPATANG PANTAO

Human Rights Definitions

 mga karapatan o kalayaan na nagliligtas sa bawal na pagkakakulong, pagpapahirap, pagpatay na itinuturing na

pangunahing angkin ng lahat ng tao.

 mga karapatan ng bawat isa na ginagarantisahan o may garantiya; anumang makatwiran o dapat tamasahin ng
isang tao

 mga kalayaan na pinapayagan o mayroon ang bawat isa

 mga karapatan na hindi maaaring pakialaman o bawiin ng pamahalaan o anumang institusyon.

Ano ang KARAPATANG PANTAO?

 Ayon sa UDHR, lahat ng tao ay ipinanganak na malaya at pantay – pantay ang dignidad at karapatan. Ang mga
karapatang ito ang siyang buod ng pagiging tao: nagiging tao ang isang indibidwal dahil sa angkin niyang mga
karapatan.

 Ang karapatang pantao ay gumagarantiya hindi lamang upang mabuhay ang isang tao, kundi upang siya ay
mabuhay na may dignidad.

 Ito ay likas sa tao at hindi iginagawad bilang pribilehiyo o gantimpala at hindi rin puwedeng ipagkait dahil sa
uri, paniniwala o etnisidad o kasarian ng isang tao.

Ano ang mga batayang prinsipyo ng Karapatang Pantao?

1. Likas: natural sa isang tao, ipinanganak na taglay na ang mga karapatan

2. Unibersal at walang pinipili: para sa lahat anuman ang kulay, uri, edad, kasarian, lengguwahe, relihiyon,
paniniwala, antas, o pinanggalingan.

3. Hindi mahihiwalay: hindi puwedeng mawala, tanggalin, ibigay, ibenta, o isuko ang angking karapatan

4. Hindi maaaring hatiin: lahat ng karapatan ay pantay-pantay at magkasing - halaga

5. Magkakaugnay at interdependent: ang pagtamasa ng isang karapatan ay kadalasang nakasalalay sa pagtamasa

ng iba pang mga karapatan; kapag nalalabag ang isang karapatan, nalalabag din ang iba pang mga karapatan

6. Pananagutan: itinakda kung sino ang mga may tungkuling irespeto, protektahan, at isakatuparan ang mga
kalayaan at karapatan ng mga mamamayan.

7. Partisipasyon: kailangan ang aktibo, malaya, at makabuluhang pakikilahok ng mamamayan sa proseso ng

pagpapatupad at pagbibigay katuparan sa mga karapatang pantao

Uri ng Karapatan:

1. Karapatang Likas o Natural - mga karapatang wagas para sa lahat

 Karapatang mabuhay at magkaroon ng pagkakakilanlan o identidad

 Karapatang maging malaya

 Karapatang magkaroon ng dignidad

2. Karapatan ayon sa Batas

2.1 Constitutional Rights

2.2 Statutory Rights

2.1 Constitutional Rights

− mga karapatang kaloob at pinangangalagaan o binibigyang – proteksiyon ng Konstitusyon ng

bansa

− maaaring baguhin, dagdagan, o alisin ang mga ito sa pamamagitan ng pag - amend sa Konstitusyon

2.2. Statutory Rights

− mga karapatang kaloob ng mga batas na pinagtibay ng Kongreso o Tagapagbatas

 − karapatang makapag – aral ng libre, karapatang tumanggap ng tamang sahod, karapatang magmana ng
mga pag - aari

Kategorya ng Karapatan ayon sa batas:

1. Karapatang Sibil o Panlipunan (Civil

Liberties/Rights)

− karapatang magkaroon ng matiwasay at

tahimik na pamumuhay

− kalayaan sa pagsasalita, pag – iisip, pag –

oorganisa, pamamahayag, malayang
pagtitipon, pagpili ng lugar na titirhan

− karapatan laban sa diskriminasyon

− karapatang maging malaya at makapaglakbay

2. Karapatang Pampolitika

− karapatang makilahok sa pagtatakda at pagdedesisyon sa pamumuno at proseso sa pamamahala sa

bansa

− karapatang magwelga upang maiparating ang reklamo sa gobyerno

− karapatang maging kasapi ng anumang partidong politikal

3. Karapatang Pang – ekonomiya o Pangkabuhayan

− karapatang sa pagbili, pagpupursige, at pagsulong ng kabuhayan, negosyo, hanapbuhay, at disenteng

pamumuhay nang ayon sa nais, nakahiligan, at nagustuhang karera

− karapatang magkaroon ng ari – arian, maging mayaman, at gamitin ang yaman at ari – arian sa anumang
nais basta’t ito ay naayon sa batas

4. Karapatang Pangkultura

− karapatang makibahagi at lumahok sa pagsasabuhay, pagpapatuloy, at pagpapalawak ng sariling

tradisyon, gawi, at pag – uugali

− karapatang ipakita sa iba ang katangian ng kinalakihang kultura bilang bahagi ng isang grupo, tribo o lahi

5. Karapatan ng mga Akusado/Nasasakdal

− karapatan sa pagpapalagay na siya ay walang sala hangga’t hindi napatutunayan ang kasalanan

− karapatan laban sa di – makataong parusa

Legal na Batayan ng mga Karapatan

PAMBANSANG ANTAS/NATIONAL LEVEL

A. 1987 Philippine Constitution

 sandigan at saligang batas ng Pilipinas

  Article III: Bill of Rights

− katipunan ng mga karapatan kung saan nakapaloob ang karapatang pantao na dapat tinatamasa
ng bawat mamamayan

− pinagtibay at sinuportahan ng Pandaigdigang Deklarasyon ng Karapatang Pantao (Universal

Declaration of Human Rights) ng United Nations.

− lahat ng panuntunan at batas na nabuo at bubuuin pa ay kinakailangang nakabatay sa saligang

batas

PAMBANSANG ANTAS/NATIONAL LEVEL

B. Mga batas na pinagtibay ng Kongreso (Republic Acts)

C. Mga kautusan ng pangulo

D. Mga ordinansa at resolusyon mula sa local na pamahalaan

E. Iba pang alituntuning nagmumula sa pamahalaan

INTERNASYUNAL NA ANTAS/INTERNATIONAL LEVEL

A. International Bill of Rights

 ang pangkalahatang batas sa karapatang pantao

 nagsasaad ng karapatan at kalayaan ng bawat tao

 binubuo ng iba’t ibang kasunduan at deklasyon:

 Universal Declaration of Human Rights (UDHR)

 International Covenant on Civil and Political Rights (ICCPR)

 International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights (ICESCR)

INTERNASYUNAL NA ANTAS/INTERNATIONAL LEVEL

B. Internasyunal na Kasunduan

 Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women (CEDAW)

 Convention on the Rights of the Child (CRC) na naglalayong protektahan, tugunan ang pangangailangan,
at bigyang laying lumahok sa lipunan ang mga bata

Universal Declaration of Human Rights (UDHR)

 nabuo at nilagdaan noong Disyembre 10, 1948

 lumagda ang Pilipinas sa kasunduan ito bilang kasapi ng United Nations

 obligado ang Pilipinas na ipatupad ang pagiging Malaya at pagkakapantay – pantay ng bawat tao at pagbabawal
sa diskriminasyon

Karapatan ng mga Bata (Children’s Right)

 kinikilala ang kahalagahan ng mga kabataan sa pagbuo ng bansa

 makikita ito sa Artikulo II, Seksiyon 13 ng 1987 Saligang Batas ng Pilipinas

 “Sec 13• Rights of Children

The State recognizes the vital role of the youth in nation-building and shall promote and protect their physical,
moral, spiritual, intellectual, and social well-being. It shall inculcate in the youth patriotism and nationalism, and
encourage their involvement in public and civic affairs.”

 nilikha ang Child and Youth Welfare Code upang pangalagaan ang mga karapatan ng mga bata

United Nations Convention on the Rights of a Child

 isang pandaigdigang tratado/treaty na nilagdaan ng mga bansang kasapi ng United Nations upang mabigyang –
proteksiyon ang mga batang may gulang 18 pababa sa buong daigdig
Karapatan ng Kababaihan sa Lipunan

 kalahati ng ating populasyon ay binubuo ng kababaihan

 dapat kilalanin ang kahalagahan ng kababaihan sa pagbuo ng Estado.

 nakasaad sa ating Saligang Batas ang pagkilalang ito.

 Article II, Sec 14• Equality regardless of gender

 “The State recognizes the role of women in nation-building, and shall ensure the fundamental equality
before the law of women and men”

Ang mga karapatan at tungkulin ng kababaihan ay tulad din ng sa karaniwang mamamayang Pilipino:

 Karapatang makaboto

 Karapatang manatiling mamamayan ng Pilipinas kahit na nakapag – asawa ng dayuhan maliban lamang
kung kanyang itatakwil ang kanyang pagkamamamayan

 Karapatang makapagtrabaho

 Karapatang makapag – aral

 Karapatang magplano ng pamilya (Family Planning)

 Karapatang pangalagaan ang mga anak

 Republic Act No. 9710 o “The Magna Carta of Women”

Pangangalaga sa mga Indigenous People

 iba’t ibang pangkat ang bumubuo sa ating bansa may sariling katangian pisikal, pananalita, pag – uugali, at
tradisyon na kaiba sa ibang pangkat.

 Pinakamalaking pangkat: mga Tagalog; ikalawa: mga Bisaya; at ikatlo: mga Ilokano

 Artikulo II, Seksiyon 22 ng 1987 Saligang Batas:

“Sec 22• Right to culture • Indigenous right to self governance

The State recognizes and promotes the rights of indigenous cultural communities within the
framework of national unity and development”

 Republic Act No. 8371

 nilikha ang National Commission on Indigenous People (NCIP)

 layunin nito ang mga sumusunod:

 igalang at mapanatili ang mga paniniwala, kaugalian, tradisyon, at institusyon ng mga pangkat –
etniko

 lumikha ng tanggapang magsasaliksik at magsasagawa ng pag – aaral ukol sa populasyon, mga

kaugalian, at paniniwala ng mga pangkat – etniko

 pagtatatag ng museo, aklatan, at audio – visual center

Pagkakaiba ng Karapatan at Pribilehiyo

KARAPATAN

• angking laya na kaloob sa atin ng Diyos at iba’t ibang batas upang maging maligaya ang ating pamumuhay

• Hal. karapatang makapag - aral

PRIBILEHIYO

• espesyal na konsiderasyon o advantage na kaloob sa isang tao o grupo

• Hal. pagbibigay ng scholarship para makapag – aral sa kolehiyo

 Mga Paglabag sa Karapatang Pantao

 1. Pisikal na Paglabag

 ang pananakit at pagpapataw ng mabigat na parusa sa pag – aakalang ito ay mabisang paraan ng
pagdidisiplina

 pananakit at pagsugat sa katawan ng tao

 pagdukot/kidnapping, pambubugbog/hazing, pagputol ng anumang bahagi/parte ng

katawan/mutilation at pagpatay

 seksuwal na pananakit tulad ng panghahalay/rape, pagsasamtala, panghihipo, marital rape, at domestic

violence

 pagkulong ng mahigit sa 24 oras, torture o pagpapahirap sa mga napagbintangang criminal hanggang

sila ay umamin, police brutality

extrajudicial killings at extra-legal killings

2. Sikolohikal at Emosyonal na Paglabag

 pag – aaway na nauuwi sa sigawan at pagbibitiw ng masasakit na salita

 panlalait at pag – aalispusta na nagdudulot ng trauma sa isang tao

 simpleng tuksuhan at asaran na nauuwi sa bullying

 paglaganap ng cyberbullying sa mga social networking site

 pananakot/extortion/blackmailing sa isang tao upang gumawa ng isang bagay na labag sa kanyang

kalooban

RESULTA:

 nagiging mababa ang tingin ng sarili

 kawalan ng kapayapaan sa loob

RESULTA:

 nawawalan ng kumpiyansa at hindi makpamuhay ng matiwasay

 nagpapakamatay dahil sa kahihiyan, panlulumo at panliliit sa sarili

3. Estruktural o Sistematikong Paglabag

 hindi nakakarating ang serbisyo ng pamahalaan sa mga malalayong lugar

 pagbibigay lamang ng atensiyon sa matataas na antas ng lipunan

 pagbibigay ng suhol ng mga ordinaryong mamamayan upang mabigyan ng kinakailangang serbisyo o

atensiyon

MGA LUMALABAG Sa KARAPATANG PANTAO

1. Mga magulang at nakatatanda

 pang- aabuso at pananakit ng kanilang sariling anak

2. Mga kamag – anak, kaibigan, at ibang tao sa paligid

 pagpapasakit at paggawa ng masama sa kapwa

3. Mga kawani, opisyal, at pinuno

 pag – abuso sa tungkulin at kapangyarihan dahil sa pansariling interes

4. Mga kriminal

 pagnanakaw, pananakit, at pagpatay

5. Mga terorista at mga samahang laban sa bansa

 pagpapasabog ng bomba upang maghasik ng kaguluhan, takot, tensiyon sa lipunan

pagpatay ng mga sibilyan

PANGANGALAGA sa KARAPATANG PANTAO

 makikita sa Artikulo II ng ating 1987 Saligang Batas ang mga patakaran at tungkulin ng Estado na
mapangalagaan ang karapatan ng mga mamamayan