Professional Documents
Culture Documents
ეგნატი ანტიოქიელი
შესავალი
103
siyvaruli, rac man sakuTari sisxliTa da sicocxliT da
amowma. mociqulebriv mamebs Soris egnatis sruliad ga
morCeuli adgili ukavia saRvTismetyvelo azris da qris
tianuli sarwmunoebis arsis Rrma wvdomis gamo.
wm. egnati antioqielis mniSvnelobas qristianul ekle
siaSi adastureben sxvadasxva gadmocemebi, romlebic dro
Ta ganmavlobaSi Seiqmna mis Sesaxeb. maTgan yvelaze cno
bilia erTi. am gadmocemis Tanaxmad, swored egnati iyo is
Cvili, romelsac macxovarma xeli dasdo da romlis Sesa
xebac Tqva Tavisi cnobili sityvebi: `ukueTu ara moiqceT
da iqmnneT, viTarca yrmani, ver SexKdeT sasufevelsa ca
Tasa~ (maTe, 18.2-5).1 zogi gadmocemiT, `RmerTSemosilis~
(Sdr. 2kor. 6.16) metsaxeli egnatis swored am gadmocemis
gavleniT mieca. amis sapirispirod, wm. ioane oqropiri ad
asturebs, rom egnatis macxovari ar unaxavs,2 da es qrono
logiurad SeuZlebelic iyo. asea Tu ise, egnati antioqi
els es metsaxeli sicocxleSive mieca da, rogorc Cans, igi
misTvis metad Zvirfasi iyo, radgan sakuTar Tavs amgvarad
moixseniebs Tavisi yoveli werilis dasawyisSi.
wm. egnatis cxovrebis Sesaxeb metad mwiri cnobebia Se
morCenili. ucnobia misi dabadebis dro da adgili, mSob
lebis vinaoba, ganaTleba da zogadad, cxovrebiseuli
movlenebi. egnatis weris aziuri stilidan gamomdinare,
mecnierebi amtkiceben, rom igi ara berZeni, aramed sava
raudod sirieli (SesaZloa, antioqieli) unda yofiliyo.
ivaraudeba isic, rom dabadebiT warmarTma egnatim qristi
anoba mogvianebiT iwama. ar aris dazustebiT cnobili arc
misi moZRvris vinaoba. wm. ioane oqropiri wers egnati an
tioqielis Sesaxeb, rom igi `mociqulTa Soris imyofeboda
104
da maTgan miiRo sulieri nakadi. rogori unda yofiliyo
adamiani, romelic maTTan aRizarda da yvelgan maTTan er
Tad imyofeboda?~,1 episkoposis `Zalaufleba mas am wminda
adamianTa mier gadaeca da mis wminda Tavs exebodnen netar
mociqulTa xelebi... riTac maT adamianTaTvis damaxasiaT
ebeli yovelgvari saTnoebis arseboba daamowmes masSi~.2
mociqulebTan egnatis uSualo urTierTobis Sesaxeb wers
sokrate sqolastikosic.3 ioane oqropirisa da sokrate
sqolastikosis gadmocemebidan igulisxmeba, rom egnati
piradad icnobda mociqulebs, savaraudod, petre da pavle
mociqulebs, rac savsebiT dasaSvebia, radgan antioqiaSi
orive maTgans uqadagia. meore mxriv, netari ieronime Ta
vis naSromSi qronika, wm. irineos lionelze dayrdnobiT
gadmoscems, rom egnati iyo ioane RvTismetyvelis mowafe,
iseve, rogorc papias hierapoleli da wm. polikarpe smir
neli, Tumca meore naSromSi, gamoCenil adamianTa Sesaxeb,
arafers wers amis Taobaze. Tavad egnatis werilebSi araf
eria naTqvami imasTan dakavSirebiT, icnobda Tu ara igi
mociqulebs da, amdenad, misi moZRvris vinaoba mainc da
uzustebeli rCeba.
dauzustebelia, aseve, vis Semdeg da visi xeldasxmiT
gaxda wm. egnati antioqiis episkoposi. origene4 da evsevi
kesarieli5 miuTiTeben, rom egnati iyo meore episkoposi
1. wm. ioane oqropiri, Sesxma wminda mowamis egnatisa, 1, PG 50,
sv. 588.
2. wm. ioane oqropiri, Sesxma wminda mowamis egnatisa, 2, PG 50,
sv. 588.
3. `da Tavad mociqulebTan hqonda urTierToba~ (kai; toi'" ajpostov
loi" aujtoi'" sundievtriyen, eklesiis istoria, 6.8).
4. `egnatis vityvi, netari petres Semdeg antioqiis meore episko-
poss~ (origene, ganmartebani lukas saxarebaze, 6.34.24).
5. `egnatis, romelic axlac mravalsagalobelia mravalTa mier,
wilad xvda, yofiliyo petres Semdeg meore episkoposi antioqiaSi
(th'" kata; jAntiovceian Pevtrou diadoch'" deuvtero" th;n ejpiskoph;n
keklhrwmevno")~, eklesiis istoria, 3.36. es sityvebi ewinaaRmdegeba
evsevis amave Txzulebis sxva monakveTs: `antioqiis pirveli
episkoposis, evodiosis gardacvalebis Semdeg meored arCeul iqna
egnati~, eklesiis istoria, 3.22.
105
petres Semdeg, rom igi dadgenili iqna siriis antioqiis
episkoposad, rodesac aResrula petre mociquli da misi
momdevno mRvdelmTavari _ evodios antioqieli (Eujovdio").
amas adastureben netari ieronime1 da sokrate sqolas
tikosic.2 Tumca araerT sxva teqstSi miTiTebulia, rom
egnatim antioqiis episkoposis wodeba uSualod petre mo
ciqulis Semdeg miiRo. wm. ioane oqropiri SeniSnavs, rom
egnati, rogorc episkoposi, petre mociqulis memkvidre
gaxda da mas mociqulad da mociqulTa sworad miiCnevs.3
wm. ioane oqropiris gadmocemas eTanxmebian Teodorite
kvireli4 da ioane malala,5 romlebic SeniSnaven, rom an
tioqiis episkoposobaze xeldasxma egnatis uSualod pet
re mociqulis marjvenisagan miuRia. zogi avtori cdi
lobs, SeaTanxmos es ori gadmocema da miiCnevs, rom anti
oqiis episkoposad evodiosi petre mociqulis mier iqna
dadgenili, egnati ki pavle mociqulis mier.6
evsevi kesarielis Tanaxmad, antioqiis episkoposis wode
ba egnatis miuRia imperator vespasianes zeobis (69-79 ww.)
pirvel wels da, misive cnobiT, igi grZeldeboda imperator
106
traianes zeobis meaTe wlamde (98-117ww.).1 Sesabamisad, wm.
egnatis antioqiis kaTedra ekava 69-107 ww. egnatis antioqi
is episkoposad dadgenis Sesaxeb cnobas iZleva netari iero
nimes qronikac, magram am naSromSi es movlena TariRdeba
212-e olimpiadiT, anu 72 wliT. amdenad, Tuki am wyaroebSi
mocemuli daTariRebebi sarwmunoa, egnati uSualod pavle
mociqulis mier ver iqneboda xeldasxmuli episkoposad.
wm. egnati antioqielis cxovrebaSi misi mowameoba yve
laze mniSvnelovan movlenad iqca. sicocxlis bolos eg
nati daapatimres da imperator traianes zeobis meTer
Tmete wels2 (98-117 ww.), savaraudod, prokonsulis sasa
marTlom qristianobis gamo mas mxecebiT dagleja mius
aja,3 ris Semdegac igi sasjelis aRsasruleblad romSi
waiyvanes.4 evsevi kesarielis gadmocemiT, rodesac aziis
gziT siriidan romisaken mihyavdaT, umkacresi zedamxed
velobis qveS myofi egnati (mas sdarajobda aTi jariskaci,
romelTac igi sastiki mopyrobis gamo jiqebs uwodebs),5
qalaqebSi gaCerebebis dros saubrebiTa da SegonebebiT
amxnevebda morwmuneebs da arwmunebda, mtkiced ewamaT sa
mociqulo gadmocema da ganSorebodnen mwvaleblobebs.6
1. Die Chronik aus dem Armenischen übersetzt mit textkritischem Kom
mentar. Ed. J. Karst. Eusebius, Werke 5. Die Griechischen Christlichen
Schriftsteller 20. Berlin: Akademie, 1911, gv. 216-218. ix. saqarTvelos
eklesiis kalendari 1988. Tbilisi: saqarTvelos sapatriarqo,
gv. 524.
2. netari ieronime, gamoCenil adamianTa Sesaxeb, 16, PL 23, sv.
666-667B. aRsaniSnavia, rom CvenTvis saintereso monakveTSi laT-
inur teqstSi Cawerilia `meTerTmete wels~ (“Passus est anno undec
imo Trajani”), berZnulSi ki `meaTe wels~ (!Epaqe dekavtw/ e[tei Trai>a
nou'). ieronime qronikaSi miuTiTebs, rom `egnati, antioqiis ekle-
siis episkoposi, gaigzavna romSi da mieca mxecebs~, TariRad ki
asaxelebs 221-e olimpiadas (= 108 wels).
3. evsevi kesarieli, eklesiis istoria, 3.36. Sdr. wm. egnati an-
tioqieli, epistole efeselTa mimarT, 1.2; epistole traliselTa
mimarT, 10.1; epistole romaelTa mimarT, 4.1-2, 5.2-3; epistole
smirnelTa mimarT, 4.2.
4. wm. egnati antioqieli, epistole efeselTa mimarT, 1.2, 21.2.
5. wm. egnati antioqieli, epistole romaelTa mimarT, 5.1.
6. eklesiis istoria, 3.36. aqve evsevi kesarieli, egnati antioqie-
107
wm. egnati antioqielis cxovrebis am periods ekuT
vnis epistoleebi, romlebic man sikvdilamde ramdenime
TviT adre1 miswera wm. polikarpe smirnels da qristian
ul eklesiebs, romelTa eparqiebic gaiara. rogorc misi
werilebidan Cans, egnati antioqiidan gaemgzavra zRviT,2
mcire aziis dasavleTi nawilis gavliT. man gaiara fila
delfia, efeso, tralisi, magnesia, SedarebiT didxans Se
yovnda smirnasa da troaSi, sadac Sexvda polikarpe smir
nels da sxvadasxva eklesiebisagan mosakiTxad da misgan
kurTxevis misaRebad gamogzavnil warmomadgenlebs.3 aq
edan, smirnidan4 da troadan,5 egnatim samadlobeli weri
lebi miswera maTi eklesiebis sasuliero pirebs, miswera,
aseve, romaelebsac TxovniT, ar gamoeCinaT gulisxmier
eba da ar moekloT misTvis mowameobis SesaZlebloba (2.1).
wm. egnati antioqieli, rogorc sakuTari samwysos keTili
mwyemsi, epistoleebSi sTxovda adresatebs, elocaT siri
is eklesiisaTvis, xolo rodesac troaSi Casvlisas Seit
108
yo, rom siriaSi qristianTa devna Sewyda da mis eklesiaSi
mSvidobam daivana, werilobiT sTxova siriis eklesiaSi
warmomadgenelTa gagzavna.1 sxva eklesiebis mimarT egna
tim epistoleebis dawera veRar moaswro da es polikarpe
smirnels daavala.2 troadan egnati gaemgzavra makedoni
is neapolisaken,3 saidanac mas, antioqiuri martirologis
Tanaxmad, gauvlia q. filipi da diraqiumi, ris Semdegac
Casula romSi. amis Semdeg, filipelebs miuweriaT wm. po
likarpe smirnelisTvis da misgan egnatis werilebi gamo
uTxoviaT.4 im droisaTvis, rodesac polikarpe smirneli
maT, sakuTari werilis TanxlebiT, egnatis epistoleebs
ugzavnida, Tavad egnati ukve aRar iyo cocxali, aram
ed imyofeboda `misTvis jerovnad mikuTvnebul adgilas,
ufalTan~.5 filipelTaTvis gagzavnil sapasuxo episto
leSi polikarpe did Sefasebas aZlevs egnatis werilebs:
`maTgan didi sargeblobis miReba SegiZliaT, radgan isini
Seicaven sarwmunoebas, simtkices da yovelgvar Segone
bas, romelic Cvens ufals ukavSirdeba~.6
romSi wm. egnati antioqielma mowameobiT daasrula
Tavisi sicocxle: igi miugdes mxecebs7 107/108 wlis 20
1. wm. egnati antioqieli, epistole filadelfielTa mimarT, 10.1;
epistole smirnelTa mimarT, 11.1-2; epistole polikarpes mimarT,
7.1-2.
2. wm. egnati antioqieli, epistole polikarpes mimarT, 8.1.
3. wm. egnati antioqieli, epistole polikarpes mimarT, 8.1.
4. ix. wm. polikarpe smirnelis epistole filipelTa mimarT, 9.1-2,
13.1-2.
5. wm. polikarpe smirnelis epistole filipelTa mimarT, 9.2.
6. wm. polikarpe smirnelis epistole filipelTa mimarT, 13.2.
7. amis Sesaxeb gadmoscemen wm. irineos lioneli (mwvaleblobaTa
winaRmdeg, 5.28.4, PG 7b, sv. 1200C-1201A), origene (“egnatis vityvi...
romelic qristianTa devnisas romSi mxecebs SeebrZola~, ganmarteba-
ni lukas saxarebaze, 6.34.24), netari ieronime (gamoCenil adamianTa
Sesaxeb, 16, PL 23, sv. 666A, 668B), evsevi kesarieli (eklesiis istoria,
3.36) da netari Teodorite kvireli, romlis Tanaxmadac, egnati qri-
stianuli mrwamsis gamo misces mxecebs (rameTu erTi aris Ze, ufali
Cveni ieso qriste, PG 83, sv. 1440A). erTaderTi mwerali, romelic
egnati antioqielis mowameobas antioqiaSi miuTiTebs, aris ioane ma-
lala (Ioannis Malalae Chronographia. Ed. L. Dindorf. Bonn, 1831, gv. 276),
109
dekembers1 (sxva versiiT, 17 oqtombers).2 egnatis Tan ax
ldnen sxva qristianebic, romlebmac masTan erTad daiT
mines mowameoba.3 wm. egnati antioqielis mowameobis gad
mocema SemorCenilia martvilobis aqtebiT,4 antioqiuri
(V-VI ss.) da romauli (V s-is Semdgomi xanebis) martiro
logebiT. isini gviandelia da, cxadia, ar warmoadgenen
utyuar wyaroebs, xolo bevri ram, rac gadmocemulia am
teqstebSi, sadavoa, magram misi martvilobis amsaxveli
sxva wyaroebi ar arsebobs. egnatis wamebis kimenuri re
daqcia Targmnilia qarTuladac.5
wm. egnati antioqielis neSti romidan antioqiaSi ga
daasvenes6 108 wlis 29 ianvars. netari ieronimes cnobiT,
mis dros egnati antioqielis neSti dakrZaluli iyo an
tioqiaSi, dafnisis karibWis gareT mdebare sasaflaoze.7
110
438 wels neSti daikrZala sakuTriv antioqiaSi, ris Sem
degac sparselTa (540 w.) an arabTa (637 w.) mier antioqiis
aRebis Semdeg igi gadaasvenes romSi, wm. klimenti roma
elis eklesiaSi.
arsebobs wm. egnati antioqielis werilebis sami redaq
cia: vrceli, mokle da saSualo. avTenturad miCneulia
saSualo redaqcia, 7 epistole, romlebic CamoTvlilia
evsevi kesarielTan1 da netar ieronimesTan2 Semdegi mim
devrobiT: efeselTa, magnesielTa, traliselTa, romael
Ta, filadelfielTa, smirnelTa da polikarpes mimarT.
amasTan, polikarpesadmi mimarTuli werilis arseboba
dasturdeba Tavad polikarpe smirnelis mier.3 mimdevro
ba, romliTac Cveulebriv xdeba egnatis werilTa gamo
cema, evsevi kesarielisa da netar ieronimes CamonaTvals
eyrdnoba, miT ufro, rom werilTa daweris adgilidan,
maTi adresatebidan da Sinaarsidan gamomdinare es mim
devroba sakmaod logikuricaa. rac Seexeba xelnawerebs,
maTSi epistoleTa mimdevroba sxvagvarad aris mocemuli:
smirnelTa, polikarpes, efeselTa, magnesielTa, fila
delfielTa, traliselTa da romaelTa mimarT.4 episto
leebi dauTariRebelia. erTaderTi werili, romelTanac
miTiTebulia TariRi, 24 agvisto, aris epistole romael
Ta mimarT (10.3).
wm. egnatis epistoleTa mokle redaqciaSi5 Sedis 3 ep
istole: efeselTa, romaelTa da polikarpe smirnelis mi
marT, romlebic aq Sekvecili saxiT aris warmodgenili.
111
rac Seexeba vrcel redaqcias, igi Tavdapirvelad moicav
da 12 epistoles, Semdeg ki maTi ricxvi 15-mde gaizarda.
maT Soris warmodgenilia zemoxsenebuli 7 werilic, ro
melTac aq ganvrcobili saxe aqvT.
epistoleebi mniSvnelovania pirvel rigSi, maTSi dacu
li cnobebis gamo. amasTan erTad, aRsaniSnavia werilebSi
daculi axali aRTqmis, kerZod, maTes, lukas, ioanes sa
xarebaTa, saqme mociqulTa-s da mociqulTa epistoleeb
is araerTi damowmeba, rac kidev erTxel adasturebs imas,
rom I saukunis dasasrulisaTvis axali aRTqmis ZiriTadi
wignebi qristianul samyaroSi sayovelTao avtoritetebad
miiCneoda. amasTan, niSandoblivia isic, rom egnatis wminda
werilis striqonebi zepirad axsovda, radgan naklebad sa
varaudoa, mas wminda wignebi mgzavrobisas hqonoda xelT.
mcire xanSi sayovelTao avtoritetad iqca Tavad wm.
egnati antioqielis epistoleebic. maT, rogorc avtori
tetul naSromebs, imowmebdnen, magaliTad, origene,1 wm.
aTanase aleqsandrieli,2 wm. irineosi,3 Semdeg ki netari
Teodorite kvireli monofizituri wvalebis winaaRmdeg
daweril naSromSi, eranisti, sadac igi imowmebs Sesaba
mis monakveTebs egnatis epistoledan smirnelTa mimarT
(1.1-2, 5.2, 4.2-5.1,4 3.1-3,5 7.16), epistoledan efeselTa
mimarT (7.2,7 18.2, 20.28) da epistoledan traliselTa mi
marT (9.1).9 es werilebi dResac sayovelTao avtoritetad
1. origene, ganmartebebi lukas saxarebaze, 6.34-35. igi imowmebs
egnati antioqielis efeselTa mimarT epistoles (19.1).
2. sinodebis Sesaxeb italiis ariminumSi da selevkiis isavriaSi,
47, PG 26, sv. 776C. masTan damowmebulia egnati antioqielis epi-
stole efeselTa mimarT (7.2).
3. mwvaleblobaTa winaRmdeg, 5.28.4, PG 7b, sv. 1200C-1201A. aq
wm. irineosi axdens egnati antioqielis romaelTa mimarT episto-
les (4.1) citirebas.
4. PG 83, sv. 81BC.
5. PG 83, sv. 169B.
6. PG 83, sv. 284A.
7. PG 83, sv. 84A.
8. PG 83, sv. 81C.
9. PG 83, sv. 84A.
112
iTvleba da Tanamedrove mkvlevarebi maT axali aRTqmis
Rirseul gagrZelebad miiCneven.
wm. egnati antioqielis stili sadaa da martivi, rogorc
es adreqristianul teqstebs axasiaTebs, amasTan erTad ki
gulwrfeli, mgznebare da emociuri, aRsavse RvTismosavo
biT, qristianuli rwmeniTa da siyvaruliT. sagulisxmoa
isic, rom egnatis weris stils uaxloeben bibliurs, gan
sakuTrebiT ki pavle mociqulis epistoleTa stils.1 eg
nati antioqielis epistoleebSi ZiriTadad ramdenime sa
kiTxs eTmoba yuradReba, kerZod, qristianul mrwamss da
mwvaleblobebTan dapirispirebas, eklesiasa da sasuliero
pirebs, romelTac igi cxonebis karibWes2 uwodebs. Tavis
werilebSi wm. egnati iZleva eklesiis ierarqiasac (episko
posi, mRvdeli, diakoni),3 aseve, episkoposis movaleobas
Tan dakavSirebul Segonebebs, romelTa Sesaxebac ZiriTa
dad polikarpe smirnelisadmi mimarTul epistoleSi aris
saubari. garda amisa, mociqulebrivi mama Tavis werilebSi
xazs usvams qristianobis qvakuTxedebs: rwmenasa da siy
varuls, naTlisRebasa da ziarebas, romlis meSveobiTac
yvela qristiani macxovarSi erTiandeba.
mrwamsTan dakavSirebuli monakveTebi wm. egnati anti
oqielis werilebSi ganpirobebulia im periodis saRvTis
metyvelo davebiT iudaizmisa4 da doketizmis5 mimdevreb
1. wm. egnati antioqielis stilTan dakavSirebiT unda iTqvas
isic, rom igi iyenebs ramdenime laTinur sityvas berZnuli tran-
sliteraciiT, rogoricaa: ejxemplavrion `magaliTi~ (epistole efe-
selTa mimarT, 2.1, Sdr. `exemplarium~), desevrtwr `dezertiri~ (Sdr.
`desertor~), ta; depovsita `Senatani~ (Sdr. `deposita~), ta; a[kkepta `mosa-
gebeli~ (Sdr. `accepta~) (epistole polikarpes mimarT, 6.2).
2. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole filadelfielTa
mimarT, 9.1.
3. epistole polikarpes mimarT, 6.1.
4. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole filadelfielTa
mimarT, 6.1.
5. doketebi uaryofdnen macxovris gankacebis materialur mxares
da Tvlidnen, rom ganxorcieleba moCvenebiTi iyo. maT winaaRmdeg
egnati antioqieli wers epistoleSi traliselTa mimarT (6.1-2, 9,
10) da epistoleSi smirnelTa mimarT (7.1-2).
113
Tan. egnatis mrwamsis saukeTeso magaliTia misi epistole
traliselTa mimarT: `daixSeT yurebi, rodesac vinme da
giwyebT saubars raime sxvaze, ieso qristes garda, rome
lic daviTis gvaridan, mariamisganaa, vinc WeSmaritad iSva,
Wama da sva, WeSmaritad ganisaja sasamarTloze pontius
pilates mier, WeSmaritad ecva jvars da mokvda, zecierTa,
miwierTa da miwisqveSaTa Tvalwin, vinc WeSmaritad aRsdga
mkvdreTiT, rodesac aRadgina igi misma mamam, vis msgavsa
dac Cvenc, visac gvwams igi, aseve aRgvadgens misi mama ieso
qristeSi, romlis gareSec ar gvaqvs WeSmariti cxovreba.
xolo Tuki, rogorc zogierTi uRmerTo anu urwmuno am
bobs, igi moCvenebiTad evno (Tavad arian moCvenebiTni!), me
raRad var Seborkili? ratom mwadia mxecebTan brZola?
maS, usargeblod vkvdebi! maS, cils vwameb ufals!~.1
wm. egnati antioqieli xazgasmiT miuTiTebs macxov
ris vnebis WeSmaritebis Sesaxeb. igi wers, rom macxovari,
ufali, RmerTi, xorcielad evno, _ risi damamtkicebelic
misi sxeuli da misi sisxlia, _ da xorcielad aRsdga: `me
vici, rom igi aRdgomis Semdegac xorciT iyo (mosili) da
mwams, rom axlac aris. da rodesac mivida maTTan, vinc
petresTan erTad imyofeboda, uTxra maT: aiReT da Seme
xeT me, da ixileT, rom ara var usxeulo suli. da myisve
Seexnen mas da daijeres, radgan darwmundnen misi sxe
uliTa da sisxliT. amitomac maT moiZages sikvdili da
sikvdils aRematnen. aRdgomis Semdeg igi Wamda da svamda
maTTan erTad, rogorc xorcieli, Tumca sulierad is
SeerTebuli iyo mamasTan~.2 egnati antioqieli xatovnad
gadmoscems samebis dogmats: `Tqven lodebi xarT taZri
sa, romlebic winaswar ganamzada asaSeneblad mama RmerT
ma, Tqven, suliwmindis Tokis mxmevelni, ayvanilni xarT
simaRleze ieso qristes iaraRiT, romelic aris jvari~.3
114
igi garkveviT miuTiTebs macxovris orbunebovanebis Se
saxebac: `mkurnali erTi arsebobs, xorcieli da sulieri,
Sobili da uSobeli, RmerTi kacSi (ganxorcielebuli),
WeSmariti sicocxle sikvdilSi, (Sobili) mariamisgan da
(Sobili) RvTisgan, Tavdapirvelad vnebuli da Semdgom
uvnebeli, ieso qriste, ufali Cveni~.1 mkvlevarebi wm. eg
nati antioqielis epistoleebSi miuTiTeben gamoTqmaTa
urTierTSenacvlebis xerxis, e.w. "communicatio idiomatum"-
is gamoyenebas, romlis mixedviTac is, rac miemarTeba
qristes RvTaebriv bunebas, miemarTeba kacobrivsac, da
piriqiT. amis magaliTebia egnatis sityvebi: `gancxovele
bulebma RvTis sisxlis mier~,2 `neba momeciT, Cemi RvTis
vnebaTa mimbaZveli gavxde~,3 aseve `ganuyoflad gaxare
buls Cveni uflis vnebasa da mis aRdgomaSi~.4 yovelive
zemoxsenebulTan erTad, wm. egnati antioqieli eklesiis
pirveli mamaa, romlis nawerebSic axali aRTqmis Semdeg
miTiTebuli iqna mariam RvTismSobelis qalwulobisa da
amave dros dedobis Sesaxeb: `dafaruli iyo am sawuTros
mTavrisagan mariamis qalwuloba da misi mSobiaroba, da
amis msgavsad, uflis sikvdilic, _ sami xmamaRla saTqme
li saidumlo, romlebic RvTis mdumarebaSi aResrula~.5
wm. egnati antioqielis epistoleebSi didi yuradRe
ba eTmoba eklesias da sasuliero pirebis, gansakuTrebiT
ki episkoposis mimarT morCilebas. misi TvalsazrisiT,
radganac Cveni xsnisaTvis saWiro iyo macxovris xiluli,
xorcieli mosvla, Sesabamisad, Cveni cxonebac SeiZleba
moxdes mxolod xilul eklesiaSi, romelic aris sayovel
Tao (kaTolike): `sadac episkoposi gamoCndeba, iq unda
iyos xalxis krebuli, iseve, rogorc sadac ieso qristea,
iq aris kaTolike eklesia~;6 `episkoposs unda vucqerdeT,
1. epistole efeselTa mimarT, 7.2.
2. epistole efeselTa mimarT, 1.1.
3. epistole romaelTa mimarT, 6.3.
4. epistole filadelfielTa mimarT, prologi.
5. epistole efeselTa mimarT, 19.1.
6. epistole smirnelTa mimarT, 8.2.
115
rogorc Tavad ufals~;1 `yvelam pativi unda miagos di
akvnebs rogorc ieso qristes, iseve rogorc episkoposs,
romelic aris mamis saxeba, mRvdlebs _ rogorc saRmrTo
Sesakrebels da rogorc mociqulTa erTobas. maT gare
Se eklesia eklesiad ar iwodeba~;2 `yvelani mihyeviT epis
koposs, rogorc ieso qriste _ mamas, da samRvdeloebas
_ rogorc mociqulebs~;3 `garwmunebT, yvelafris keTe
bas eswrafoT saRmrTo erTsulovnebaSi, episkoposis _
rogorc RvTis, mRvdlebis _ rogorc mociqulTa Sesak
rebelis TavmjdomareobiT, CemTvis utkbes diakvnebs ki
mindobili aqvT ieso qristes msaxureba~;4 `kargni arian
mRvdelni, magram ukeTesia mRvdelmTavari, romelsac
mindobili aqvs wmindaTa wminda, romelsac erTaderTs
aqvs mindobili RvTis saidumloni. igi aris karibWe mami
sa, romliTac Sedian abraami, isaaki, iakobi, winaswarmet
yvelebi, mociqulebi da eklesia~.5
wm. egnati antioqieli saubrobs ziarebis Sesaxebac,
radgan `ziareba aris Cveni macxovris, ieso qristes xor
ci, (xorci), romelic evno Cveni codvebisaTvis da rome
lic mamam aRadgina Tavisi sikeTiT~,6 da mimarTavs sasu
liero pirebs: `izruneT, aRasruloT erTi ziareba, rad
gan erTia Cveni uflis, ieso qristes xorci, da erTia
barZimi misi sisxlis erTobaSi, erTi sakurTxeveli, iseve,
rogorc erTi episkoposi, samRvdeloebasTan da diakvneb
Tan, Cems TanamsaxurebTan erTad~.7 aqve unda iTqvas, rom
ziarebis saidumlos aRniSvnisaTvis egnati antioqieli
iyenebs mxolod eujcaristiva-s (eujcaristiva, rogorc ziarebis
aRmniSvneli termini, pirvelad egnati antioqielis weri
116
lebSia gamoyenebuli),1 xolo koinwniva, romelic axal aR
TqmaSi ziarebas gadmoscems (ix. magaliTad, 1kor. 10.16),
masTan ar dasturdeba.
eklesiasTan dakavSirebiT unda aRiniSnos isic, rom
sokrate sqolastikosi egnati antioqiels miawers saek
lesio RvTismsaxurebaSi antifonuri, orgundiani galo
bis Semotanas. rogorc is miuTiTebs, egnati antioqiels
xilvaSi unaxavs angelozTa gundebi, romlebic samebas an
tifonuri galobiT ugalobdnen da amitom Semoitana an
tioqiaSi amgvari galoba, ris Semdegac igi danarCen ekle
siebSic gavrcelda.2
rac Seexeba konkretul miTiTebebs da sxvadasxva rCe
va-darigebebs episkoposis movaleobaTa Sesaxeb, amas wm.
egnati antioqieli vrclad CamoTvlis epistoleSi poli
karpes mimarT. aq igi saubrobs qvrivTa (4.1), qalwulTa
da TanamcxovrebelTa Sesaxeb (5.2) da Seagonebs adresats:
`Seewie yvela adamians, rogorc Sen geqmna Semwed ufali.
moTmineba da siyvaruli gqondes yvelas mimarT, rogorc
akeTeb kidec. moicale uwyveti locvebisaTvis. iTxove me
ti goniereba, vidre gaqvs. Seinaxe mRviZareba, moipove su
li dauZinebeli. esaubre yvela adamians saTiTaod, RvTis
Cveulebis msgavsad. itvirTe yvelas sneulebani, rogorc
srulyofilma moasparezem. sadac metia Sroma, mravalia
mosagebelic~ (1.2-3). aRsaniSnavia, rom wm. egnati anti
oqielis epistoleebSi pirvelad aris saubari saeklesio
qristianuli qorwinebis Sesaxeb (5.2).
117
mTlianobaSi, wm. egnati antioqielis epistoleebSi da
culia uZvirfasesi cnobebi adreqristianuli xanis qris
tianuli eklesiis Sesaxeb.
xelnawerebi, romlebic Seicaven wm. egnati antioqielis
epistoleTa avTentur, e.w. saSualo redaqcias, sul oria:
(1) Mediceus. Florense, Bibl. Laurentienne, Plut. LVII.7 (XI s.).
egnati antioqielis werilebi pirvelad am nusxaze day
rdnobiT iqna gamocemuli Isaacius Vossius-is mier, amster
damSi, 1646 wels.1 xelnawerSi daculia 6 werili (aklia
epistole romaelTa mimarT).
(2) Colbertinus, Paris, Bibl. Nat., gr. 1451 (X s.).2 masSi dacu
lia epistole romaelTa mimarT. es werili adreve iqna
CarTuli egnatis antioqiur martirologiumSi. arsebobs
werilis adreuli siriuli Targmanic, rac epistoles
pirveladi saxis dadgenis SesaZleblobas iZleva. werili
Sekvecili da Secvlili saxiT aris Setanili svimeon me
tafrastis TxrobaSi egnati antioqielis Sesaxeb.3
wm. egnati antioqielis epistoleTa kvlevisas mecnier
ebi iTvaliswineben Semdeg Targmanebs:
(a) laTinuri Targmani, romelic warmoadgens xelnawer
Mediceus-is redaqciis berZnuli teqstis sruliad zed
miwevniT, sityvasityviT da interpolaciebisagan Tavisu
fal Targmans. misi xelnawerebi aRmoaCina J.Ussher-ma da
gamosca oqsfordSi, 1644 w.,4 ris Semdegac isini daikarga.
varaudoben, rom teqstis mTargmneli iyo robert gro
setesti, linkolnis episkoposi (daaxl. 1290 w.), an misi
uaxloesi garemocva, da rom berZnuli wyaro, romelic
mas xelT hqonda, VI-VII ss-isa unda yofiliyo.
1. Epistolae genuinae S. Egnatii martyris; quae nunc primum lucem vident ex
bibliotheca Florentina. Ed. Isaacus Vossius. Amstelodami, 1846.
2. Acta Primorum Martyrum Sincera et Selecta. Ed. Thierry Ruinart. Paris,
1689.
3. svimeon metafrasti, martviloba wminda mowamis, egnati RmerT
Semosilisa, 9-13, PG 114, sv. 1277-1281.
4. Polycarpi et Egnatii epistolae, una cum vetere vulgata interpretatione La-
tina, ex trium manuscriptorum codicum collatione, integritati suae restituta. Ed.
Iacobus Vsserius. Oxford, 1644.
118
(b) siriuli Targmani,1 rogorc damoukidebeli varian
ti, metad mniSvnelovania, miT ufro, rom misi Targmanis
xana (IV-V ss.) uaxlovdeba werilebis Sedgenis dros. am
Targmanidan dReisaTvis mxolod oTxi epistoles, ker
Zod, efeselTa, romaelTa, polikarpes da traliselTa
mimarT gagzavnili werilebis ramdenime fragmentia Se
morCenili.
(g) kopturi Targmanidan Cvenamde moaRwia mxolod mci
re monakveTma, romelic Seicavs pirvel 6 Tavs epistole
dan smirnelTa mimarT da damoukidebel versias iZleva.
misi Targmnis TariRi dauzustebelia.
(d-e) mkvlevarebi miuTiTeben aseve siriulidan gad
moRebuli arabuli da somxuri Targmanebis mniSvnelo
bazec.2
garda CamoTvlili wyaroebisa, aranakleb faseulia
Zvel avtorebTan daculi egnati antioqielis epistole
Ta damowmebebi, epistoleTa vrceli redaqcia da misi la
Tinuri Targmani.3
epistoleebis berZnuli teqsti Setanilia Patrologia
Graeca-s gamocemaSi: PG 5, sv. 644-728 (berZnuli teqsti
laTinuri TargmaniT). garda amisa, arsebobs misi teq
stis kritikuli gamocemac: Ignace d’Antioche, Polycarpe de
Smyrne: Lettres. Martyre de Polycarpe. Texte grec, introduction,
traduction et notes de Pierre-Thomas Camelot. SC 10. 4e edition.
Paris: Les éditions du Cerf, 1969, gv. 56-155 (berZnuli teqsti
franguli TargmaniT).4
119
qarTulad wm. egnati antioqielis epistoleebi dRe
isaTvis cnobilia giorgi mTawmindelis Zveli da ediSer
WeliZis Tanamedrove TargmaniT.
giorgi mTawmindelis Targmani gadmoRebulia egnati
antioqielis werilTa e.w. vrceli redaqciidan. episto
leTa teqsti daculia 6 xelnawerSi, romelTagan uadre
sia A 55 (XII s.) da A 60 (XIII s.). misi gamocemisaTvis ix.
saqarTvelos eklesiis kalendari 1988. Tbilisi: saqar
Tvelos sapatriarqo, 1988, gv. 518-529 (Sesavali), 530-624
(teqsti). Targmani Seicavs egnati antioqielis 13 episto
les, maT Soris: epistoles efeselTa mimarT (gv. 604-618),
epistoles magnesielTa mimarT (gv. 545-555), epistoles
traliselTa mimarT (gv. 535-545), epistoles romaelTa
mimarT (gv. 618-624), epistoles filadelfielTa mimarT
(gv. 570-581), epistoles smirnelTa mimarT (gv. 581-593)
da epistoles polikarpe smirnelis mimarT (gv. 589-593).
Tanamedrove qarTul enaze Targmnilia wm. egnati anti
oqielis erTaderTi werili, epistole romaelTa mimarT,
romelic qarTulad gadmoRebulia ediSer WeliZis mier:
`wm. egnati antioqieli. epistole romaelTa mimarT~. Zve
li berZnulidan Targmna da SeniSvnebi daurTo ediSer
WeliZem. religiur-saganmanaTleblo Jurnali 1, saSobao
gamocema (2011): 39-45.
120
ეპისტოლე ეფესელთა მიმართ
prologi
egnati, romelsac RmerTSemosilsac uwodeben, aziis ef
esos netar eklesias, romelic mama RmerTis mier didebule
bis savsebiT aris kurTxeuli, eklesias, romlis myofobac
ganCinebuli iyo uwinares saukuneTa,1 samaradiso, uryev da
ucvalebel sadidebelad, da romelic gaerTianebulia da
gamorCeuli WeSmariti vnebiT, mamisa da Cveni uflis, ieso
qristes nebisaebr, gisurvebT Tqveni sixarulis ganmravle
bas ieso qristes mier da gaxarebas umwikvlo sixaruliT.
Tavi I
efeselTa da onesimosis qeba
1. Sevityve RvTis mier Tqveni didadsayvareli saxe
lis Sesaxeb, romelic migiRiaT samarTliani da uzado
gonebis gamo, Cveni macxovris, ieso qristes rwmenisa da
siyvarulis gamo. Tqven, RvTis mimbaZvelebma (Sdr. efes.
5.1), gancxovelebulebma RvTis sisxlis mier (Sdr. saqme,
20.28), srulyofilad ganasruleT saZmos2 saqme. 2. roca
SeityveT, rom viyavi siriidan, borkildadebuli sazoga
121
do saxelisa da sasoebisaTvis,1 da imedi mqonda, Tqveni
locva-kurTxeviT, romSi mivmTxveodi velur mxecebTan
brZolas,2 raTa amiT momcemoda SesaZlebloba, gavmxdari
yavi misi3 mowafe, iCqareT Cemi monaxuleba. 3. amis Semdeg,
RvTis saxeliT vistumre Tqveni ermravali krebuli on
esimosis saxiT, romlis siyvarulic miuTxrobelia, ro
melic Tqveni episkoposia xorcielad,4 da romlis siyva
rulsac gevedrebiT ieso qristes mier. dae, misi msgavsi
iyos yvela Tqvengani! kurTxeulia is, vinc moganiWaT mad
li, iyoT Rirsni aseTi episkoposis yolisa!
Tavi II
elCobis sxva wevrTa qeba, milocva da vedreba
1. Cemi Tanamsaxuris,5 Tqveni qristesmieri diakvnisa da
yovliTurT kurTxeuli burosis Sesaxeb aRvavlen vedre
bas, raTa egos igi Tqveni da episkoposis (wodebis) Rir
sebisaTvis. xolo krokosma, RvTisa da Tqvenma Rirsma,
romelic miviRe, rogorc magaliTi6 Tqveni siyvarulisa,
yovliTurT Sveba momgvara (dae, aseve misces mas Sveba
ieso qristes mamam!) onesimosTan, burosTan, evplosTan
da frontonTan erTad, romelTa saxiTac siyvarulis Za
liT davinaxe yvela Tqvengani. 2. visurvebdi, marad mexara
TqveniT, Tuki Rirsi viqnebodi amisa. xolo Tqven gmar
1. saubaria `qristianis~ saxelisa da macxovarTan dakavSirebuli
sasoebis Sesaxeb, romelic sayovelTao, sazogadoa yvela qristiani-
saTvis.
2. mowameobis gzebis Sesaxeb ix. wm. polikarpe smirnelis martvi-
loba, TT. 2-4.
3. igulisxmeba, misi, vinc msxverplad Seswira Tavi CvenTvis.
mowafed gaxdoma gulisxmobs macxovris mibaZvas da misi gzis game-
orebas (Sdr. aqve, 3.1; epistole romaelTa mimarT, 4.2, 5.3), radgan
`romelman ara aRiRos juari TKsi da Semomidges me, ver Pel-ewife-
bis mowafe-yofad Cemda~ (luka, 14.27).
4. sulieri zedamxedveli da episkoposi aris ufali (Sdr. 1petre,
2.25). ix. aseve, wm. egnati antioqielis epistole romaelTa mimarT, 9.1.
5. tou' sundouvlou, sityvasityviT, macxovris `Tanamonis~ (Sdr. kol. 4.7).
6. ejxemplavrion.
122
TebT, yovelnairad adidebdeT ieso qristes, romelmac
didebiT SegamkoT da, erT morCilebaSi gaerTianebulni
(Sdr. 1kor. 1.10), daemorCiloT episkopossa da samRvde
loebas, raTa yovliTurT iyoT ganwmendilni.
Tavi III
mowodeba episkoposTan erTianobis Sesaxeb
1. ar gibrZanebT Tqven, TiTqos vinme mniSvnelovani
viyo. vinaidan Tumca ki misi saxelis gamo var borkil
dadebuli,1 ara var srulyofili ieso qristeSi, aram
ed mowafeobas axlaRa davude dasabami, da mogmarTavT
Tqven, rogorc Cems Tanamaswavleblebs,2 radgan swored
me mmarTebda Tqvengan wvrTnis miReba rwmenaSi, Segone
bebSi, moTminebasa da didsulovnebaSi. 2. magram vinaidan
siyvaruli ar maZlevs saSualebas, davdumde TqvenTan da
kavSirebiT, amis gamo, varCie, SegTxovoT Tqven, warmar
ToT Tqveni svla RvTis sityvis3 Tanaxmad. radgan ieso
qristec, Cveni ganuyofeli sicocxle, aris sityva4 mami
sa, iseve, rogorc episkoposebic, (qveynierebis) kideebze
dadgenilni, ieso qristes sityvaSi arian.
Tavi IV
episkoposTa da mRvdelTa erTsulovneba
1. aqedan gamomdinare, gmarTebT, SeudgeT episkoposis
sityvas, rasac akeTebT kidec. Tqveni Rirssaxelovani sa
123
mRvdeloeba, Rirsi RvTisa, imdenad keTilad aris Sewyo
bili episkoposTan, rogorc simebi kiTarasTan.1 amitomac,
Tqveni erTsulovnebiTa da Sexmatkbilebuli siyvaruliT
ieso qriste igalobeba. 2. TiToeulma Tqvenganma SeqmeniT
gundi, raTa Sexmatkbilebulni iyoT erTsulovnebaSi, mi
iRoT toni RvTisagan, erTobaSi erTxmad aRuvlinoT mamas
galoba ieso qristes mier, raTa Seisminos Tqveni da gcnoT
asoebad misi Zisa2 (Sdr. rom. 12.4-5) imis wyalobiT, rasac
keTilad sCadixarT. amdenad, TqvenTvis sasargeblocaa um
wikvlo erTobaSi yofna, raTa RvTis Tanaziarni iyoT mudam.
Tavi V
saeklesio erTobis mniSvneloba
1. amdenad, Tuki me mcire xanSi Tqvens episkoposTan
amgvari siaxlove movipove, _ ara adamianuri, aramed su
lieri, _ raoden ufro metad migiCnevT netar adamianebad
Tqven, romelnic SeerTebulni xarT masTan, rogorc ek
lesia _ ieso qristesTan da rogorc ieso qriste _ mamas
Tan, imisaTvis, rom yvelaferi TanxmobaSi iyos erTobis
meSveobiT. 2. nuravin Secdeba! vinc sakurTxevlis SigniT3
ar aris, is sakuTar Tavs RvTis purs arTmevs (ioane, 6.33).
Tuki erTisa da oris locvas aseTi Zala gaaCnia (Sdr. ma
Te, 18.20), ramdenad ufro Zlieria episkoposisa da mTeli
eklesiis vedreba? 3. amitomac, vinc ar midis masTan,4 igi
ukve gaxda ampartavani da sakuTari Tavi gansaja. rad
gan dawerilia: `RmerTi qedmaRlebs upirispirdeba~ (igav.
3.34; 1petre, 5.5; iak. 4.6). SevecadoT, ar davupirispir
deT episkoposs, raTa viyoT morCilni RvTisa.
124
Tavi VI
pativis migeba episkoposis, rogorc macxovris mimarT
Tavi VII
gafrTxileba mwvalebelTa winaaRmdeg
1. zogierTebs Cveulebad aqvT, ukeTuri mzakvrobiT
ataron (qristianis) saxeli, maSin, rodesac RvTis uRirs
saqmeebs sCadian. maT unda gaeqceT, rogorc mxecebs. ra
meTu isini gacofebuli ZaRlebi arian, idumal mkbenarni
(Sdr. esaia, 56.10-11), romelTaganac Tavi unda daicvaT,
radgan ukurnebelni arian. 2. mkurnali erTi arsebobs,
xorcieli da sulieri, Sobili da uSobeli,3 RmerTi kacSi
(ganxorcielebuli),4 WeSmariti sicocxle sikvdilSi, (So
125
bili) mariamisgan da (Sobili) RvTisgan, Tavdapirvelad
vnebuli da Semdgom uvnebeli,1 ieso qriste, ufali Cveni
(Sdr. 1tim. 3.16).
Tavi VIII
efeselTa qeba
1. maS, nuravin gacTunebT Tqven, Tumca Tqven arc var
debiT sacTurSi, radgan yvelani RvTisani xarT. vinaidan
rodesac ar mkvidrobs TqvenSi (biwieri) gulisTqma, ro
melsac SeuZlia Tqveni gansacdelSi Cagdeba, es niSnavs,
rom namdvilad RvTis Tanaxmad cxovrobT. me, unarCevesi2
Tqven Soris (Sdr. 1kor. 15.9), dae, viyo Sewiruli Tqve
ni, efeselTa, saukunod mravalsagalobeli eklesiis ga
mosasyid zvarakad. 2. xorcielT ar xelewifebaT sulier
saqmeTa moqmedeba (Sdr. rom. 8.5; 1kor. 2.14), arc sulier
ebs _ xorciel saqmeTa, iseve, rogorc rwmenas _ urwmu
noebisaTvis damaxasiaTebeli saqmeebisa da urwmunoebas
_ rwmenisaTvis. Tqven ki xorcieladac imas akeTebT, rac
sulieria, radgan yvelafers ieso qristeSi akeTebT (Sdr.
1tim. 4.10).
126
Tavi IX
cru moZRvarTa Seusmenloba efeselTa mier
Tavi X
mowodeba locvisa da morCilebisaken
1. gamudmebiT iloceT (1Tes. 5.17) sxva adamianTa
gamoc, _ radgan aris maTSi monaniebis imedi, _ raTa
RmerTs miemTxvion. darTeT maT neba, rom ganiswav
lon Tqvens saqmeTagan. 2. maTi mrisxanebis sapirispi
rod Tqven keTilmowyaleni iyaviT, maTi medidurobis
sawinaaRmdegod Tavmdabalni iyaviT, imaT avsityvaobas
locvebi daupirispireT, maTi sacTuris sawinaaRmde
god mtkiceni iyaviT rwmenaSi (Sdr. kol. 1.23), maTi ve
lurobis sapirispirod wynarni iyaviT! nu SeecdebiT,
daemsgavsoT maT! 3. warmovaCinoT Cveni saxierebiT Ta
vi maT Zmebad. SevecadoT, gavxdeT mimbaZvelni uflisa
1. igulisxmeba suliwmindis Sewevna.
127
(Sdr. 1Tes. 1.6), _ vin daiTmina ufro meti usamarTlo
ba? vin ganicada ufro meti gaWirveba? vin daiTmina uf
ro meti uaryofa? _ raTa arcerT TqvenganSi ar aRmoC
ndes eSmakis RvarZli,1 aramed yovelgvari ubiwoebiTa
da keTilgonierebiT imyofebodeT ieso qristeSi xor
cielad da sulierad.
Tavi XI
RvTis moSiSebisaken mowodeba. ukanaskneli Jami
1. ukanasknelni dadgnen Jamni (Sdr. 1ioane, 2.18). bo
losdabolos Segvrcxves, SegveSindes RvTis didsulov
nebisa, raTa ar gveqces igi2 sasjelad. an momavali ris
xvis gveSinodes (Sdr. maTe, 3.7), an amJamindeli madli
SeviyvaroT, avirCioT oridan erTi, oRond ki WeSmariti
cxovrebisaTvis ieso qristeSi vimyofebodeT. 2. nurafe
ri iqneba faseuli TqvenTvis mis gareSe, me xom mis gamo
vatareb borkilebs _ sulier margalitebs. dae, Tqveni
locva-kurTxeviT maTSive moxdes Cemi aRdgoma, dae, ma
rad viyo misi3 monawile, raTa igive wili mxvdes, rac ef
esel qristianebs, romelnic, ieso qristes ZalisxmeviT,
TavianTi SexedulebebiT mudam TanxmobaSi iyvnen moci
qulebTan.
Tavi XII
efeselTa xotba
1. vici, vinc var da visac vwer. me msjavrdebuli var,
Tqven ki Sewyalebulni, me _ gansacdelSi myofi,4 Tqven
ki mtkiced mdgomni. 2. Tqven gza xarT maT Tvis, vinc
128
RvTis gamo kvdeba, Tanagandobilni1 xarT (Sdr. efes. 1.9,
3.3) ganwmendili, keTilmoxsenebuli, Rirsnetari pavle
si, romlis nakvalevze mavalic, dae, aRmovCnde, rodesac
RmerTs mivemTxvevi. igi Tqven mTels epistoleSi ieso
qristeSi mogixseniebT.
Tavi XIII
mowodeba xSiri Sexvedrebisken RvTismsaxurebis
aRsavlenad
Tavi XIV
qristianis valia rwmena, siyvaruli da
sikeTismoqmedeba
129
lebic cxovrebis dasabami da dasasrulia: rwmena dasaba
mia, siyvaruli ki dasasruli (Sdr. 1tim. 1.5). es ori, er
TobaSi moyvanili, aris RmerTi,1 yvelaferi danarCeni ki,
rac axasiaTebs zneobriv siwmindes, maT mosdevs. 2. aravin
scodavs, vinc sarwmunoebas aRiarebs, arc aravis, visac
siyvaruli moupovebia, aqvs siZulvili. `xe misi nayofiT
Seicnoba~ (maTe, 12.33). aseve isinic, vinc aRiareben, rom
qristesni arian, gacxaddebian imiT, rasac sCadian. magram
axla saqme aRiarebaSi rodia, aramed rwmenis ZalaSi _ Tu
vin darCeba masSi bolomde.
Tavi XV
uflis aRiareba sityviT da usityvod
1. jobia dumili da yofna, vidre saubari da aryofna.
kargia swavleba, Tuki vinc laparakobs, axorcielebs ki
dec imas, rasac ambobs. erTia moZRvari (maTe, 23.8), ro
melmac `Tqva da iqmna~ (fsal. 32.9, 148.5). is saqmeebi ki,
rac man mdumarem moimoqmeda, mamis Rirsia. 2. mas, vinc
iesos sityva moipova, WeSmaritad xelewifeba misi siCumis
gagonebac, raTa srulyofili iyos, raTa Tavisi saubriT
iqmodes da Tavisi dumiliT iyos Secnobili. araferia da
faruli uflisaTvis, aramed Cveni saidumloebanic axlos
arian masTan. 3. amitom, yvelaferi vakeToT imis codniT,
rom is saxlobs CvenSi, raTa viyoT taZarni misni (Sdr.
1kor. 3.16, 6.19) da is Tavad iyos CvenSi, rogorc RmerTi
(Sdr. gamocx. 21.3), romelic is aris kidec da romelic
warmoCndeba Cvens TvalTa winaSe;2 am yovelives gamo Cven
samarTlianad gviyvars igi.
1. ta; de; duvo ejn eJnovthti genovmena Qeov" ejstin. wm. giorgi mTawmindelis
TargmanSi mocemulia: `xolo raJams ornive erTad Sekrben, kacad
RmrTisad gamoaCineben kacsa~ (saqarTvelos eklesiis kalendari,
1988, gv. 614).
2. igulisxmeba, meored mosvlis Jams.
130
Tavi XVI
cru moZRvarTa maradiuli cecxliT dasja
Tavi XVII
gafrTxileba cru moZRvrebaTa winaaRmdeg
1. imisaTvis miiRo Tavze mironi ufalma (Sdr. saqme,
10.38; fsal. 44.8), rom eklesiisaTvis uxrwneleba moeb
era.2 nu icxebT am wuTisoflis mTavris (Sdr. ioane, 12.31,
14.30) moZRvrebis simyrales,3 nu wargitacebT igi datyve
vebulebs winamdebare (saukuno) cxovrebidan! 2. ratom ar
vxdebiT gonierebi yvelani, visac mieca RvTis Semecneba,4
romelic aris ieso qriste? ratom viRupebiT ugulis
xmod imis gamo, rom ver vacnobierebT madls, romelic
WeSmaritad ufalma mogvivlina?
Tavi XVIII
jvris dideba. qristes dabadeba da naTloba
1. Cemi suli unarCevesia5 jvris winaSe, romelic ur
wmunoTaTvis sacTuria (Sdr. 1kor. 1.23), CvenTvis ki cxo
131
neba da saukuno cxovreba. `sad aris brZeni? sad aris ga
momeZiebeli?~ (1kor. 1.20), sad aris gonierebad wodebul
Ta baqiaoba? 2. rameTu Cveni RmerTi ieso qriste, RvTis
gangebulebisaebr1 Caisaxa (Sdr. efes. 1.10, 3.9) mariamis
gan, (romelic iyo) daviTis modgmidan (ioane, 7.42; rom.
1.3; 2tim. 2.8), da suliwmindisa,2 iSva da naTel-iRo, raTa
Tavisi vnebiT wyali ganewminda.3
Tavi XIX
sami saidumlo
1. da dafaruli iyo am sawuTros mTavrisagan4 (1kor.
2.7-8) mariamis qalwuleba da misi mSobiaroba,5 da amis
msgavsad, uflis sikvdilic,6 _ sami xmamaRla saTqme
li saidumlo, romlebic RvTis mdumarebaSi aResrula.
2. maS, rogor ganecxada isini saukuneebs? zecaze gab
rwyinda varskvlavi yvela sxva varskvlavze metad (Sdr.
maTe, 2.2), miuTxrobeli iyo naTeli misi, gancvifreba
gamoiwvia misma siucxovem. yvela sxva varskvlavi mzes
Tan da mTvaresTan erTad gundad gauxda varskvlavs,
1. Sdr. 20.1.
2. ejkouoforhvqh uJpo; Mariva" kat! oijkonomivan qeou' `ejk spevrmato"~ me;n
`Dauivd~, pneuvmato" de; aJgivou. Sdr. wm. giorgi mTawmindelis Targmani:
`ese ganPorcielda qalwulisa mariamisgan gangebulebiTa, naTesavi-
sagan daviTisa Porcielad, sulisa mier wmidisa~ (gv. 616).
3. ejgennhvqh kai; ejbaptivsqh, i{na tw'/ pavqei to; u{dwr kaqarivsh/ (Ignace d’An
tioche, 1969, gv. 74). netari Teodorite kvirels es monakveTi Semde-
gnairad aqvs damowmebuli: ejgennhvqh kai; ejbaptivsqh, i{na to; qnhto;n hJmw'n
kaqarisqh'/ („iSva da naTel-iRo, raTa Cven ganvwmendiliyaviT mokv-
davobisagan~, ix. misi eranisti, PG 83, sv. 81C, Sdr. iqve, Sen. 70:
i{na tw'/ pavqei to; u{dwr kaqarivsh/), rac ufro logikuricaa. arc laiT
futTan (gv. 110) da arc berZnul kritikul gamocemaSi sityvas to;
u{dwr (‘wyali’) sxva ikiTxvisebi ar aqvs miTiTebuli.
4. anu eSmakisagan.
5. es monakveTi axali aRTqmis Semdeg (Sdr. luka, 1.27-34) warmoadgens
pirvel miTiTebas mariamis qalwulobisa da imavdroulad dedobis Sesa-
xeb. am monakveTs imowmebs origene ganmartebebSi lukas saxarebaze, 6.35.
6. oJ qavnato" tou' Kurivou.
132
Tavad man ki gardamoadina Tavisi naTeli yvela sxvaze
metad.1 3. warmoiSva mRelvareba, Tu saidan gaCnda es
ucnauri ram, romelic sxvaTagan ase gansxvavebuli iyo.
im Jamidan daemxo yvelanairi mogvoba da yvela bor
kili, ganadgurda borotebis umecreba, moispo da ga
nixrwna Zveli meufeba, rodesac RmerTi gancxadda ka
cobrivad, saukuno cxovrebis ganaxlebisaTvis2 (Sdr.
rom. 6.4). dasabami mieca imas, rac RvTis mier iqna mom
zadebuli. am droidan amoZravda yvelaferi sikvdilis
gasanadgureblad.
Tavi XX
mowodeba simtkicisa da erTobisaken
1. Tuki Rirs-myofs me ieso qriste Tqveni locva-kur
TxeviT, da iqneba misi neba, meore mcire baraTSi, romlis
mowerasac vapireb TqvenTvis,3 damatebiT gangimartavT
imas, rac daviwye, axali adamianis4 (Sdr. efes. 2.15, 4.24),
ieso qristes gangebulebis Sesaxeb, romelic moicavs mis
rwmenasa da mis siyvaruls, mis vnebasa da aRdgomas, 2.
gansakuTrebiT, Tuki ufali naTel-hyofs amas CemTvis,
(mogwerT), rom yvelani erTad da saTiTaod, misi saxelis
madliT gaerTianebulni xarT erT rwmenasa da erT qris
teSi, romelic xorcielad daviTis modgmisagan (rom. 1.3)
aris, _ Ze kacisa da Ze RvTisa, _ raTa Seuorgulebeli go
nebiT daemorCiloT episkoposs da samRvdeloebas, Tqven,
vinc erT purs5 texT, romelic aris wamali ukvdavebisa,
1. msgavsi Sinaarsis monakveTi daculia apokriful iakobis pir-
velsaxarebaSi, sadac mogvebi eubnebian herodes: `vixileT udide-
si varskvlavi (ajstevra pammegevqh), romelic brwyinavda varskvlavTa
Soris da daabnela isini ise, rom varskvlavebi aRar Candnen~ (21.2).
2. Qeou' ajnqrwpivnw" faneroumevnou eij" kainovthta aji>divou zwh'".
3. es werili cnobili ar aris. rogorc Cans, egnati antioqielma
misi dawera ver moaswro (Sdr. misi epistole polikarpes mimarT,
8.1).
4. eij" to;n kaino;n a[nqrwpon.
5. a[rto". saubaria ziarebis saidumlos Sesaxeb.
133
SxamsawinaaRmdego wamali sikvdilis winaaRmdeg, amas gar
da ki, raTa mogemadloT cxovreba ieso qristeSi samara
disod.
Tavi XXI
locva-vedrebis aRvlenis Txovna
1. Tqveni cxonebis sanacvlo iyos Cemi suli1 (Sdr.
1ioane, 3.16) da maTi, vinc moavlineT RvTisTvis pati
vis misagebad smirnaSi, saidanac aRvuvlen ra RmerTs mad
lierebas, gwerT polikarpes, iseve, rogorc Tqveni moy
varuli. gaxsovdeT me, iseve, rogorc Tqven exsomebiT
ieso qristes. 2. iloceT siriaSi mdebare eklesiisaTvis,
saidanac me, ukanaskneli iqaur morwmuneTagan, borkil
dadebuli, romisken mivyavar, vinaidan Rirsi Seviqmeni,
RvTis sadideblad vyofiliyavi micemuli. ganmtkicdiT
mama RmerTsa da ieso qristeSi, Cvens saerTo sasoebaSi!
134
ეპისტოლე მაგნესიელთა მიმართ
prologi
egnati, romelsac RmerTSemosilsac uwodeben, magne
siaSi, meandrosTan1 mdebare eklesias, mama RmerTis mad
liT Cveni macxovris, ieso qristes mier kurTxeuls, mive
salmebi masSi2 da vusurveb sixarulis ganmravlebas mama
RmerTsa da ieso qristeSi.
Tavi I
werilis daweris mizezi
1. rodesac Sevityve Tqveni RvTismimarTi siyvarulis
yovladkeTilwesierebis3 Sesaxeb, gaxarebulma gadavwyvi
te ieso qristes rwmenaSi momemarTa TqvenTvis. 2. Rirs
qmnili RmrTivmSvenieri saxelisa,4 borkilebSi, romelTac
vatareb, vugalob eklesiebs da vloculob, rom iqmnas
maTSi erToba ieso qristes, Cveni maradiuli cxovrebis,
xorcTan da sulTan, (erToba) rwmenisa da siyvarulisa,
romelze Zvirfasic araferia, yvelaze mniSvnelovani ki
aris (erToba) iesosTan da mamasTan, romlis meoxebiTac
1. mdinare meandrosi mdebareobs mcire aziaSi. am eklesiasTan
dakavSirebiT mas axsenebs evsevi kesarieli, eklesiis istoria, 3.36.
2. anu macxovarSi.
3. to; polueuvtakton.
4. igulisxmeba qristianis an `RmerTSemosilis~ saxeli, rogorc
egnati antioqiels uwodebdnen.
135
daviTmenT yovelgvar vnebas am sawuTros mTavrisagan da
ltolvilni RmerTs mivemTxveviT.
Tavi II
sixaruli magnesiel despanTa gamo
1. amis Semdeg pativi mergo Tqveni xilvisa, RvTis Rir
si damasis, Tqveni episkoposis, da RirsTa mRvdelTa, ba
sosis, apoloniosis da Cemi Tanamsaxuris, diakon Zoti
onis saxiT, romlis CemTan xlebasac visurvebdi,1 rameTu
igi emorCileba episkoposs, rogorc madls RvTisas, da
samRvdeloebas, rogorc ieso qristes kanons.
Tavi III
episkoposisaTvis pativis migebis mowodeba
1. ar unda moekidoT udierad episkoposis asaks, aram
ed, mama RmerTis ZaliT, yovelgvari pativi unda miagoT
mas, rogorc es vixile wminda mRvdlebSi, romlebic ar
gansjian episkoposis garegnobaSi saxilvel axalgazrdul
asaks, aramed xvdebian mas, rogorc RmrTivgoniers, ara
mas, aramed ieso qristes mamas, yovelTa episkoposs. 2.
misTvis pativis misagebad, vinc SegiyvaraT Tqven, jero
vania misi2 morCileba yovelgvari TvalTmaqcobis gareSe,
vinaidan is, vinc ar iqceva ase, atyuebs ara am xilul ep
iskoposs, aramed uxilavs eubneba sicrues. amgvari ram
ara xorcielisadmi mimarTuli sityvaa, aramed RvTisadmi,
romelic ganmxilvelia dafarulisa (Sdr. maTe, 6.4).
Tavi IV
umsgavsi damokidebulebis Sesaxeb episkoposis mimarT
1. jerovania ara mxolod saxeldeba qristianebad, ar
1. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole magnesielTa mimarT, 12.1.
2. anu episkoposis.
136
amed aseTebad yofnac. ase magaliTad, zogierTebi mavans
sityviT episkoposs uwodeben, magram yvelafers mis ga
reSe akeTeben. aseTebi, mgonia, rom ar arian keTilsin
disierni, radgan isini ar ikribebian kanonierad, mcnebis
Tanaxmad.
Tavi V
episkoposis arad Cagdebis sasjeli sikvdilia
1. vinaidan yovel movlenas dasasruli aqvs, win gvelo
deba orive erTad, sikvdili da sicocxle, da TiToeuli
adamiani Tavis adgilas gaemarTeba (Sdr. saqme, 1.25), 2.
msgavsad ori monetisa, romelTaganac erTi RvTisaa da
meore wuTisoflisa, da TiToeul maTgans Tavisi anabeWdi
aqvs amoWrili: urwmunoebs _ am wuTisoflisa, xolo mor
wmuneebs _ siyvarulSi, ieso qristes meSveobiT, anabeWdi
mama RmerTisa (Sdr. ebr. 1.3). Tuki mis gamo ar varT mzad,
movkvdeT sakuTari nebiT misi vnebis (daTmenis) gziT,1 mi
si sicocxle ar aris CvenSi (rom. 6.5-11).
Tavi VI
erTsulovnebis SenarCunebis mowodeba
1. amrigad, radganac zemoxsenebuli pirovnebebis sa
xiT vixile rwmenaSi mTeli Tqveni krebuli da Seviyvare
igi, garwmunebT, yvelafris keTebas saRmrTo erTsulov
nebaSi eswrafoT episkoposis, rogorc RvTis saxis, wi
namZRolobiT,2 da mRvdlebisa, rogorc mociqulTa Sesak
137
rebelisa,1 CemTvis utkbes diakvnebs ki mindobili aqvT
msaxureba ieso qristesi, romelic uwinares saukuneTa ma
masTan iyo da dasasruls cxadliv mogvevlina. 2. amitom
moimuSakeT yvelam igive saRmrTo moswrafeba da pativi
miageT erTmaneTs. nuravin Sexedavs axlobels xorcieli
TvalTaxedviT, aramed mudam giyvardeT erTmaneTi ieso
qristeSi. nuraferi iqneba Tqven Soris, rasac SeeZle
ba Tqveni ganyofa, aramed iyaviT erTianni episkoposTan
da sxvebTan erTad, romelnic winamZRoloben nimuSad da
moZRvrebad uxrwnelebisa.
Tavi VII
mowodeba episkoposebTan da mRvdlebTan gaerTianebisaken
1. iseve, rogorc ufali arc Tavad, arc mociqulTa meS
veobiT, arafers akeTebs mamis gareSe (Sdr. ioane, 5.19,30,
8.28), radgan masTan aris SeerTebuli, aseve nurc Tqven
iqmT rasme episkoposisa da mRvdelTa gareSe. nu Seecde
biT, raime saqebari gaakeToT sakuTriv Tqven mier, aramed
erT adgilas Sekrebilebma aRavlineT erTi locva da erTi
savedrebeli, gqondeT erTi goneba da erTi sasoeba siyva
rulSi (Sdr. efes. 4.4-6), umwikvlo sixarulSi. es aris ieso
qriste, romelze ukeTesic araferia. 2. iswrafeT yvelam
Sesakrebad, rogorc RvTis erT taZarSi, rogorc erT sa
kurTxevelTan, erT ieso qristesTan, romelic erTi mami
sagan gamovida (ioane, 8.42, 13.3), erTSi myofobs (Sdr. ioa
ne, 14.10) da erTisaken gaemarTa2 (ioane, 13.3, 14.28, 16.10).
Tavi VIII
gafrTxileba cru moZRvrebaTa winaaRmdeg
1. nu SegacdenT mwvalebluri moZRvrebebi, nurc Zve
li, usargeblo monagonebi (Sdr. 1tim. 4,7; tit. 1.14, 3.9),
1. to; sunevdrion.
2. ajf! eJno;" patro;" proelqovnta kai; eij" e{na o[nta kai; cwrhvsanta.
138
radgan Tuki aqamde iudaur kanonTa mixedviT vcxovrobT,
vaRiaroT, rom madli ar migviRia. 2. usaRmrToesi winas
warmetyvelebi ieso qristes mixedviT cxovrobdnen. amis
gamo idevnebodnen kidec. STagonebulni misi madliT, is
ini Seagonebdnen urwmunoebs, rom erTia RmerTi, romel
mac gamoacxada1 sakuTari Tavi ieso qristes, Tavisi Zis
mier, romelic aris misi sityva, gamosuli mdumarebidan
(Sdr. sibrZ. 18.14-15), romelic yovliTurT saTno-eyo
Tavis momavlinebels (Sdr. ioane, 8.29).
Tavi IX
qristesTan erTad cxovreba
1. Tuki imaT, vinc Zveli wesebiT aRizarda, axal saso
ebamde miaRwies da aRar SabaToben, aramed cxovroben uf
lis dRiT,2 romelSic, uflis wyalobiT da misi sikvdilis
meoxebiT, Cveni sicocxlec (xelaxla) iSva,3 _ zogierTebi
uarhyofen amas,4 Cven ki am saidumlos meSveobiT rwmena mi
viReT da misi mizeziT moTmineba SevimoseT, raTa aRvirac
xoT Cveni erTaderTi moZRvris, ieso qristes mowafeebad, _
2. rogor SegviZlia vicxovroT mis gareSe? winaswarmetyve
lebic, suliwmindis wyalobiT, misi mowafeebi iyvnen da el
odnen mas, rogorc maswavlebels. amis gamo man, romelsac
samarTlianad elodnen, amqveynad mosulma isini mkvdreTiT
aRadgina (Sdr. rom. 10.7; efes. 4.9; 1petre, 3.19).
Tavi X
gafrTxileba iudauri moZRvrebis winaaRmdeg
1. nu viqnebiT ugulisxmoni misi5 sikeTis mimarT, vina
1. fanerwvsa".
2. anu kviriT.
3. ajnevteilen frangul TargmanSi gadmoRebulia, rogorc ‘amaRlda’
(“notre vie s’est levée~, Ignace d’Antioche, 1969, gv. 89).
4. saubaria macxovris sikvdilze.
5. anu uflis.
139
idan Tuki igi mibaZavs imas, rogorc Cven viqceviT,1 maSin
Cven aRarc viarsebebT. amitom, raxan misi moswavleebi gav
xdiT, viswavloT kidec qristianulad2 cxovreba. radgan
igi, vinc (qristianis garda) sxva saxeliT iwodeba, ar aris
RvTisa (Sdr. saqme, 4.12). 2. maS, gadaagdeT boroti safu
ari, daZvelebuli da amJavebuli, da SecvaleT igi axali
safuvriT, romelic aris ieso qriste (Sdr. 1kor. 5.6-8; ma
Te, 13.33, 16.6,11,12; mark. 8.15; luka, 12.1, 13.21). damaril
diT masSi (Sdr. maTe, 5.13; mark. 9.49), raTa ar ganixrwnas
romelime Tqvengani, radgan Tqveni sunis mixedviT iqnebiT
mxilebulni. 3. SeuTavsebelia saubari ieso qristes Sesa
xeb da iudeveloba. radgan qristianobam ki ar iwama iude
veloba, aramed iudevelobam _ qristianoba, romelSic ga
erTianda RvTis morwmune yvela ena3 (esaia, 66.18).
Tavi XI
gafrTxileba
1. am yvelafers, Cemo sayvarelno, gwerT ara imis ga
mo, TiTqos CavTvale, rom zogierTi Tqvengani ase iqceva,
aramed, rogorc umcires Tqvengans, minda gafrTxildeT,
raTa ar wamoegoT fuWi moZRvrebis ankesze, aramed gulis
savsebiT gwamdeT Soba, vneba da aRdgoma, romelic moxda
pontius pilates gamgeblobis xanaSi, radganac isini WeS
maritad da namdvilad aRasrula ieso qristem, sasoebam
140
Cvenma (Sdr. 1tim. 1.1), romlisganac nuravis SeemTxveva
ganvardna.
Tavi XII
avtoris Tavmdabloba
1. Rirsi rom viyo, visurvebdi, yovliTurT mexara
TqveniT. vinaidan Tumca ki borkildadebuli var, arcer
Ti Tqvenganis, Tavisufalis,1 ara var swori. vici, rom ar
medidurobT, radgan ieso qriste gyavT damkvidrebuli
sakuTar TavSi. da metic, rodesac gaqebT Tqven, vxedav,
rom wiTldebiT, rogorc dawerilia: `marTali sakuTari
Tavis bralmdebelia~ (igav. 18.17).
Tavi XIII
mowodeba rwmenasa da erTobaSi ganmtkicebisaken
1. amitom, ecadeT ganmtkicdeT uflisa da mociqulTa
dogmatebSi, raTa yvelaferSi, rasac akeTebT, miaRwioT
warmatebas (fsal. 1.3) xorcielad da sulierad, rwmeniT
da siyvaruliT, ZeSi, mamasa da suliwmindaSi, dasabamsa
da dasasrulSi,2 Tqveni uRirseulesi episkoposiT, Tqveni
samRvdeloebis Rirsaddawnuli sulieri gvirgviniTa da
RvTismieri diakvnebiT. 2. daemorCileT episkopossa da
erTmaneTs (efes. 5.21), rogorc ieso qriste mamas xorci
elad,3 da mociqulebi _ qristes da mamas da suliwmindas,4
raTa erToba iyos xorcielic da sulieric.
141
Tavi XIV
locva-vedrebis Txovna
Tavi XV
mokiTxva sxva eklesiebidan
1. mogikiTxaven Tqven efeselebi2 smirnidan, saidanac
me gwerT. isini aq RvTis sadideblad Camovidnen da is
eve rogorc Tqven, yovliTurT Sveba momaniWes smirnelTa
episkopos polikarpesTan erTad. mogikiTxaven sxva ekle
siebic ieso qristesTvis pativis misagebad. ganmtkicdiT
RvTis erTsulovnebaSi, gqondeT ganuyofeli suli, rome
lic aris ieso qriste!
1. drosisqh'nai.
2. maT saxelebs egnati antioqieli CamoTvlis epistoleSi efe-
selTa mimarT, 1.3, 2.1. eseni arian: onesimosi (1.3, 2.1), burosi,
krokosi, evplosi da frontoni (2.1).
142
ეპისტოლე ტრალისელთა1 მიმართ
prologi
egnati, romelsac RmerTSemosilsac uwodeben, Rmer
Tis, ieso qristes mamis mier Seyvarebul, aziis tralisSi
mdebare wminda, gamorCeulsa da RmrTivRirseul eklesi
as, romelsac upyria mSvidoba xorcielad da sulierad,
ieso qristes vnebis wyalobiT, _ imisa, vinc sasoebaa Cveni
aRdgomisa masSi (ieso qristeSi), _ mivesalmebi (saRmrTo)
savsebiT, samociqulo wesisamebr (Sdr. rom. 15.29), da si
xarulis ganmravlebas vusurveb.
Tavi I
traliselTa eklesiis Rirsebani
1. rogorc Sevityve, moTminebiT gipyriaT ubiwo da
Seuorgulebeli goneba (Sdr. luka, 8.15; 2kor. 6.4) ara
mxolod urTierTobisas, aramed bunebiTac, rogorc da
manaxa polibiosma, Tqvenma episkoposma, romelic RvTisa
da ieso qristes nebiT Camovida smirnaSi da esoden gaix
ara CemTan, ieso qristesTvis borkildadebulTan erTad,
rom mTeli Tqveni krebuli vixile masSi. 2. miviRe misgan
RvTismieri Tqveni keTilganwyoba da aRvavline dideba,
143
vinaidan gpoveT, rogorc mivxvdi, RvTis mimbaZvelebad
(Sdr. efes. 5.1).
Tavi II
mowodeba episkoposTa, mRvdelTa da diakonTa
morCilebisaken
Tavi III
episkoposTa, mRvdelTa da diakonTa pativiscemisaken
mowodeba
1. anu macxovars.
2. tou;" diakovnou".
3. diavkonoi. saubaria warmarT qurumTa Sesaxeb, romelTa erT-erT
movaleobas warmoadgenda msxverplis xorcis gaziareba Tavisi mre-
vlisTvis.
4. uJphrevtai.
5. wJ" sunevdrion Qeou' kai; wJ" suvndesmon ajpostovlwn. Sdr. wm. egnati an-
144
eklesia eklesiad ar iwodeba. 2. maT Sesaxeb, darwmune
buli var, Tqvenc amgvaradve fiqrobT. me miviRe Tqveni
siyvarulis nimuSi1 da Tan maxlavs igi Tqveni episkoposis
saxiT, romlis saqcielic Tavadve aris SesaniSnavi gak
veTili, xolo misi saxiereba _ misi Zala, da romelsac,
mgoni, uRmerToebic2 ki scemen pativs. 3. gindobT Tqven,
radgan miyvarxarT, Torem SemeZlo masTan dakavSirebiT
ufro mkveTrad momewera. magram ver miviCnev sakuTar
Tavs Rirsad imisa, rom me, msjavrdebulma, mociquliviT
gibrZanoT Tqven.
Tavi IV
avtoris Tavmdabloba
1. bevrs vfiqrob RmerTze, magram vakaveb sakuTar
Tavs, rom ar warvwymde trabaxis gamo. axla me mmarTebs
ufro meti SiSi da uyuradRebobis gamoCena imaT mimarT,
vinc pativmoyvareobiT mavsebs, radgan Cems mimarT qaTi
naurebis TqmiT isini mgvemen me. 2. minda vevno, magram ar
vici, var Tu ara Rirsi amisa. mravali adamianisTvis ar
aris TvalnaTeli Suri (demonisa Cems mimarT), me ki igi
didad meomeba.3 amitomac mWirdeba simSvide,4 romlis mi
erac emxoba mTavari am wuTisoflisa.
145
Tavi V
uaris Tqma ufro Rrma moZRvrebis gadmocemaze
Tavi VI
gafrTxileba mwvalebelTa Sxamis winaaRmdeg
1. gevedrebiT, ara me, aramed ieso qristes siyvaruli,
ixmioT mxolod qristianuli sakvebi da moeridoT ucxo
mcenareuls, romelic mwvaleblobas warmoadgens.4 2. is
ini TavianT samsalaSi5 ureven ieso qristes, riTac mas
ndobas sZenen da, sasikvdilo wamaliviT, Tafliani Rvi
niT iZlevian, umecarni ki damRupveli siamovnebiT uSiS
rad Rebuloben sikvdils.
Tavi VII
gafrTxileba mwvalebelTa winaaRmdeg
1. ekrZaleT aseT adamianebs. amas SesZlebT, Tuki ar
iqnebiT qedmaRalni da ar daSordebiT ieso qristes, ep
146
iskoposs da samociqulo sjuldebebs. 2. vinc sakurTxev
lis SigniT aris, sufTaa, vinc sakurTxevlis gareT aris,
ar aris sufTa,1 anu episkoposis, samRvdeloebis da diak
onTa gareSe vinc raimes akeTebs, mas ara aqvs sufTa sin
disi (Sdr. 1tim. 3.8-9).
Tavi VIII
gafrTxileba eSmakis xrikTa winaaRmdeg
1. ara imis gamo, rom gamigonia amgvari ram TqvenTan
dakavSirebiT, aramed minda gagafrTxiloT, radgan Cemi
sayvarelni xarT (Sdr. 1kor. 4.14), radgan winaswar vWvret
eSmakis xrikebs. moipoveT simSvide da aRavseT sakuTari
Tavi rwmeniT, romelic aris uflis xorci, da siyvaru
liT, romelic aris ieso qristes sisxli.2 2. nurcerT
Tqvengans nu eqneba raime moyvasis sawinaaRmdego. nu mis
cemT mizezebs warmarTebs, raTa mcireoden ugunur adam
ianTa gamo mTeli RmrTivsulieri krebuli iqnas Seuracx
yofili. `vai mas, visi mizeziTac, amaoebis gamo, daigmoba
mavanTa mier Cemi saxeli~ (Sdr. esaia, 52.5).
Tavi IX
qristes Sobis, sikvdilisa da aRdgomis Sesaxeb
1. amitom, daixSeT yurebi, rodesac vinme dagiwyebT
saubars raime sxvaze, ieso qristes garda, romelic da
viTis gvaridan, mariamisganaa, romelic WeSmaritad iSva,3
Wama da sva, WeSmaritad ganisaja sasamarTloze pontius
pilates mier, WeSmaritad ecva jvars da mokvda,4 zecier
Ta, miwierTa da miwisqveSaTa Tvalwin, 2. vinc WeSmaritad
1. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole magnesielTa mimarT, 5.2;
epistole magnesielTa mimarT, 7.2; epistole filadelfielTa mi-
marT, 4.1.
2. Sdr. wm. egnati antioqielis epistole efeselTa mimarT, 14.1.
3. ejgennhvqh.
4. igulisxmeba, xorcieli bunebiT.
147
aRsdga mkvdreTiT, rodesac aRadgina igi misma mamam (saq
me, 2.24,32, 3.15, 4.10, 5.30; rom. 4.24), vis msgavsadac Cvenc,
visac gvwams igi, aseve aRgvadgens misi mama ieso qristeSi,
romlis gareSec ara gvaqvs WeSmariti cxovreba.1
Tavi X
qristes vnebis WeSmariteba
1. xolo Tuki, rogorc zogierTi uRmerTo anu urwmu
no ambobs, igi moCvenebiTad evno2 (TviTon arian moCvene
biTni!), me raRad var Seborkili? ratom mwadia mxeceb
Tan brZola? maS, usargeblod vkvdebi! maS, cils vwameb
ufals! (Sdr. 1kor. 15.15).
Tavi XI
mwvalebelTa damRupveli Secdomebi
1. gaeqeciT borot nergebs, romelTac gamoaqvT sik
vdilismomtani nayofi, radgan Tu vinme igemebs mas, myis
ve iRupeba, vinaidan isini ar arian danergilni mamis mi
er (Sdr. maTe, 15.13; ioane, 15.1; 1kor. 3.9). 2. rom yo
filiyvnen, gamoaCendnen Tavs, rogorc jvris ylortebi,
da maTi nayofi uxrwneli iqneboda. Tavisi vnebisas, misi
meSveobiT igi3 mogiwodebT Tqven, romlebic misi asoebi
xarT (Sdr. rom. 12.4-5).4 ar xelewifeba Tavs calke Soba,
sxeulis sxva wevrTa gareSe. RmerTma dado aRTqma am er
Tobisa, romelic aris igi Tavad.
148
Tavi XII
mowodeba erTobisa da siyvarulisaken
Tavi XIII
Txovna siriis eklesiisaTvis locvis Sesaxeb
1. salams giTvliT smirnelTa da efeselTa siyvaru
lic.4 moixsenieT Tqvens locvebSi siriis eklesiac, rom
149
lis (wevradac), unarCevesi maTgani, ar var Rirsi, viwo
debode1 (Sdr. 1kor. 15.9). 2. ganmtkicdiT ieso qristeSi,
daemorCileT episkoposs, rogorc (RvTis) mcnebas, aseve
samRvdeloebas, da giyvardeT yvelas erTmaneTi ganuyo
feli guliT. 3. dae, Cemi suli zvarakad iyos Sewiruli
TqvenTvis,2 ara mxolod axla, aramed maSinac, rodesac
RmerTs mivemTxvevi. jer kidev gansacdelSi vimyofebi,
magram sarwmunoa mama da igi aRasrulebs Cemsa da Tqvens
Txovnas ieso qristeSi, romelSic, dae, ubiwoni aRmov
CndeT (yvela).
150
ეპისტოლე რომაელთა მიმართ
prologi
egnati, romelsac RmerTSemosilsac uwodeben, eklesi
as, wyalobamimadlebuls uzenaesi mamisa da ieso qristes,
misi mxolodSobili Zis didebulebiT, eklesias, Seyvare
bulsa da naTelSemosils misi nebiT, visi nebiTac xdeba
yvelaferi rac xdeba, ieso qristes, Cveni RmerTis rwme
niTa da siyvaruliT, eklesias, romelic pirvelobs roma
elTa mxareSi da aris Rirsi RvTisa, RirsmSvenieri, Rirs
sanatreli, Rirssaqebari, Rirsi warmatebisa, Rirsadubi
wo,1 romelic pirvelobs siyvarulSic, misdevs qristes
sjuls2 da mosaxelea mamisa, mivesalmebi ieso qristes _
151
mamis Zis saxeliT, mivesalmebi, vinc xorcielad da suli
erad aris gaerTianebuli mis yovel mcnebaSi, vinc ganu
yoflad aris aRvsebuli RvTis madliT da ganwmendilia
yovelgvari ucxo samkaulisagan, vusurveb Cvens RmerTSi,
ieso qristeSi, ganmravlebas ubiwo sixarulisa.
Tavi I
romael sasuliero pirTa xilvis wadili
1. radganac RvTismimarTi locvis Semdeg mivemTxvie
Tqvens RmrTivsasurvel saxeTa xilvas, risi miRebac mra
valgzis SevTxove (ufals), vimedovneb borkildadebuli
ieso qristeSi, geamboroT Tqven, Tuki misi neba dasasru
lamde miRwevis Rirsad mimiCnevs. 2. keTilad iyo gange
buli dasabami. nuTu mivemTxvevi Cemi wilis daubrkoleb
liv miRebas dasasrulisas? radgan meSinia Tqveni siyva
rulisa, rom raime vneba ar SemamTxvios. vinaidan advilia
TqvenTvis imis gakeTeba, rac gnebavT, CemTvis ki rTulia
RvTis mimTxveva, Tuki Tqven ar damindobT me.
Tavi II
nu damixsniT martvilobisgan!
1. ar minda, rom saTno-eyoT adamianebs, aramed saT
no-eyoT RmerTs, rogorc saTno-eyofiT kidevac. radgan
aRarc me meqneba odesme aseTi dro, am Jamis garda, rom
RmerTs mivemTxvio, aRarc Tqven. amitom, Tu dadumde
biT, (RvTis wminda wignSi) ukeTesi saqmiT iqnebiT aR
racxulni.1 Tuki dumils SeinarCunebT CemTan dakavSire
biT, me RmrTisa gavxdebi,2 xolo Tu Cemi sxeulis mimarT
sv. 686B) da rusul TargmanSi (“Христоименной~). berZnul vrcel
redaqciaSi gvxvdeba cristovnomo", romelic wm. giorgi mTawmindel-
Tan Targmnilia, rogorc `qristes aRmsarebelsa~ (gv. 619).
1. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole filadelfielTa mi-
marT, 5.2.
2. laiTfutis gamocemaSi mocemulia: ejgw; lovgo" Qeou' ‘me (var)
152
siyvaruls gamoavlenT, xelaxla momiwevs srbis dawyeba1
(saRmrTo asparezze) (Sdr. 1kor. 9.24,26; gal. 5.7; fil.
2.16). 2. maSin, rodesac samsxverplo bolosdabolos
mzad aris, mets nurafers iRonebT CemTvis, RvTisTvis
Cemi Sewirvis garda2 (Sdr. 2tim. 4.6; filip. 2.17), aram
ed siyvaruliT SeqmeniT gundi da ugalobeT mamas ieso
qristeSi, radgan RmerTma Rirs-qmna siriis episkoposi,
aRmosavleTidan gamogzavnili dasavleTSi aRmoCenili
yo. mSvenieria, Cavesveno am samyarodan RvTisaken, raTa
amovide masSi.3
sityva RmrTisa’ (“I am a word of God~, gv. 120/150), xolo PG-Si (PG
5, sv. 688), teqstis kritikul gamocemasa (Ignace d’Antioche, 1969,
gv. 109) da vrcel redaqciaSi ki: ejgw; genhvsomai Qeou'. vrceli re-
daqciis Sesabamisia wm. giorgi mTawmindelis Targmanic, romelSic
`sityva~ ar dasturdeba: `viqmne me RmrTisa~ ( gv. 619).
1. es monakveTi laiTfutTan mocemulia Semdegnairad: pavlin e[so
mai fwnhv, sityvasityviT, ‘kvlav gavxdebi xma’. PG-sa (sv. 688) da kri-
tikul gamocemaSi ki fwnhv-s nacvlad gvxvdeba trevcwn (Sdr. frangu-
li Targmani: `il me faudra de nouveau courir~, ix. Ignace d’Antioche, 1969,
gv. 108-109), rasac Cvenc, axali aRTqmis damowmebaTa gaTvaliswine-
biT, ufro marTebulad miviCnevT.
2. spondisqh'nai sityvasityviT iTargmneba, rogorc Rvinis, zeda-
Sis Sewirva.
3. igulisxmeba RvTis saufloSi. kalo;n to; du'nai ajpo; kovsmou
pro;" qeovn, i{na eij" aujto;n ajnateivlw. egnati antioqieli aq sakuTar
gardacvaleba-aRdgomas xatovnad mzis Casvla-amosvliT gadmo-
scems. Sdr. berZnuli kritikuli redaqciis franguli ("Il est bon
de se coucher loin du monde vers Dieu, pour se lever en lui", gv. 111),
rusuli (“Прекрасно мне закатиться от мира к Богу, чтоб в Нем мне
воссиять~) da laiTfutis Targmanebi (“It is good to set from the world
unto God, that I may rise again to Him~, gv. 150). wm. ioane oqropiri
wers egnati antioqielis Sesaxeb: `mzisebr amovida wm. egnati da
dasavleTisaken iswrafa man, romelic ubrwyinvalesi iyo mzisa.
Tuki mis zemoT msrboli mgrZnobad sinaTles aSuqebda, Tavad
egnati qvemodan esxiveboda mas da moZRvrebis goniseul naTels
aniWebda sulebs. aseve, Tuki mze dasavleTis mxareSi Cadis da
Tvals efareba, rasac myisve moyveba Rame, xsenebuli mowame da-
savleTSi misvlis Semdeg ufro brwyinvale mzed amovida~ (PG 50,
sv. 593, ed. WeliZis Targmani gamocemidan: `wm. egnati antioqie-
li. epistole romaelTa mimarT~, 2011, gv. 39-45, Sen. 8).
153
Tavi III
martvilobis keTilad gansrulebis locvis Txovna
Tavi IV
mxecTa sakbilod gaxdomis wadili
1. vwer yvela eklesias da vauwyeb yvelas, rom ne
biT vkvdebi RvTisTvis, Tuki Tqven ar damabrkolebT.
gTxovT, nu gamoiCenT Cem mimarT udroo keTilganwyobas.
mimiSviT, gavxde sakbilo mxecebisa, romelTa meSveobiTac
154
SevZleb, mivemTxvio RmerTs. RvTis xorbali var1 da mxec
Ta kbilebis meSveobiT davifqvebi, raTa qristes wminda
puri Seviqmne.2 2. umjobesia, moeferoT mxecebs, rom sama
red gamixdnen me da araferi datovon Cemi sxeulidan, ra
Ta miZinebuli aravisTvis viqce simZimilad. maSinRa viqne
bi WeSmaritad ieso qristes mowafe, rodesac wuTisofeli
Cems sxeuls aRar ixilavs. evedreT ufals CemTvis, raTa
am iaraRTa meSveobiT zvarakad Sevewiro RmerTs. 3. ar
gibrZanebT rogorc petre da pavle,3 _ isini mociqulebi
iyvnen, me ki msjavrdebuli var, isini Tavisufalni iyvnen,
me ki mona var aqamde4 (Sdr. 1kor. 9.1). magram Tu vevnebi,
ieso qristes azati gavxdebi (1kor. 7.22) da Tavisufali
aRvdgebi masSi. axla ki, Seborkili, gulisTqmis uqonlo
bas vswavlob.
Tavi V
sikvdilis survili
1. siriidan romamde mxecebs vebrZvi (Sdr. 1kor. 15.32),
xmeleTsa da zRvaze, RamiT da dRisiT, Seborkili aTi
jiqis mier, romlebic meomarTa razmia da romlebic maT
mimarT gaweuli sikeTismoqmedebisgan ufrodaufro sas
tikni xdebian. maT SeuracxyofaTa saSualebiT me ufro
155
metad ganviswavlebi,1 `magram amiT ar ganvmarTldebi~
(1kor. 4.4). 2. dae, gavixaro CemTvis momzadebuli mxece
biT. vloculob, rom isini swrafni aRmoCndnen. maT yu
radRebas mivipyrob, raTa umalve mSTanTqan, da ara ise,
rogorc zogierTebisa rom SeeSindaT da ar Seexnen. da
Tu isini nebiT ar moisurveben amas, me vaiZuleb.2 Semin
deT. me vici, ra aris sasargeblo CemTvis. 3. axlaRa viw
yeb mowafeobas da xilulTa da uxilavTagan veraferi Se
miSlis xels, rom ieso qristes mivemTxvio. dae, cecxli
da jvari, mxecTa simravleni, daWra, akuwva, Zvlebis gan
bneva, kidurTa mokveTa, mTeli sxeulis danawevreba, eSma
kis boroti tanjvebi moiwios Cemze, oRondac mivemTxvio
ieso qristes (Sdr. luka, 14.27).3
Tavi VI
WeSmarit sicocxles sikvdilis meSveobiT mivaRwev
1. aras margeben samyaros siameni,4 arc mefobani am wu
Tisoflisa. umjobesia CemTvis ieso qristesTvis sikvdili
(Sdr. 1kor. 9.15), vidre dedamiwaze mefoba kidiT kidemde.
mas veZieb, vinc CvenTvis mokvda. igi mwadia, vinc CvenTvis
aRdga. win melis Soba.5 2. SemindeT, Zmebo, nu damiSliT
(saukuno) cxovrebas, nu moisurvebT Cems sikvdils. min
da RvTisa viyo, nu miscemT Cems Tavs wuTisofels, nurc
156
nivTebiT momxiblavT.1 mimiSviT wminda naTlis misaRebad,
iq misuli, adamiani gavxdebi (Sdr. efes. 4.24). 3. neba mo
meciT, Cemi RvTis vnebaTa mimbaZveli gavxde. visac igi
sakuTar TavSi hyavs, mixvdes, rac minda da TanamigrZnos
me, radgan mas ecodineba, riTi var Sepyrobili (Sdr. fi
lip. 1.23).
Tavi VII
sikvdilis survilis mizezi
1. am sawuTros mTavars2 surs, warmitacos da ganxrwnas
Cemi survili RvTis mimarT. nuravin daexmareba mas. um
jobesia, iyoT Cemni anu RvTisani.3 nu iqneba ise, rom war
moTqvaT `ieso qriste~, gulisTqma ki wuTisoflisa gqon
deT. nu daisadgurebs Suri TqvenSi. 2. da Tu me, TqvenTan
myofi, SegevedrebiT amas, nu damijerebT, erwmuneT ufro
metad imas, rasac gwerT. gwerT ki Tqven cocxali, sikvdi
lis msurveli. Cemi satrfo4 jvars acves, da aRar aris
CemSi nivTmoyvare cecxli, aramed wyali cxoveli (Sdr.
157
ioane, 4.10, 7.38-39; gamocx. 21.6, 22.17) da is metyvelebs
CemSi da Sinaganad meubneba: `modi mamasTan!~ (Sdr. ioane,
14.12) 3. aRar msiamovnebs xrwnadi sakvebi, arc am cxovre
bis siameni. RvTis puri5 minda, romelic qristes xorcia
daviTis modgmidan (ioane, 7.42; rom. 1.3), da sasmeli minda
_ misi sisxli, romelic uxrwneli siyvarulia.6
Tavi VIII
sikvdilis survilis mizezi
1. aRar minda, vicxovro adamianTa msgavsad. es ki ase
iqneba, Tu Tqven moisurvebT. isurveT, rom Tqvenc gisur
von. 2. am mcire baraTiT SegTxovT: damijereT. me rom
WeSmaritebas geubnebiT, amas gangicxadebT ieso qriste,
utyuveli bage7 (Sdr. tit. 1.2), romliTac WeSmaritad im
etyvela mamam. 3. evedreT CemTvis, raTa mivemTxvio mas.8
ara xorcis mizeziT mogwereT Tqven, aramed RvTis nebis
Tanaxmad.9 Tuki vevnebi, maSasadame, Tqven (keTili) neba
gamoiCineT, xolo Tu uarmyves,10 maSasadame, momiZageT.
Tavi IX
Txovna siriis eklesiisTvis locvis Taobaze
1. moixsenieT Tqvens locvaSi siriis eklesia, romel
sac Cems nacvlad RmerTi hyavs mwyemsad (Sdr. 1petre,
5. a[rto".
6. saubaria ziarebis saidumlos Sesaxeb. ix. aseve, wm. egnati an-
tioqielis epistole traliselTa mimarT, 8.1.
7. to; ajyeude;" stovma.
8. laiTfutis gamocemaSi aq damatebiT mocemulia `[ejn pneuvmati
aJgivw/.]~ ‘suliwmindis meSveobiT’ (gv. 122), romelic ar dasturdeba
PG-sa (sv. 696A) da teqstis kritikul gamocemaSi (Ignace d’Antioche,
1969, gv. 116), da arc wm. giorgi mTawmindelis TargmanSi (gv. 623).
ix. aseve SeniSvnebi, romelic erTvis wm. egnati antioqielis epi-
stoles traliselTa mimarT, 12.2.
9. kata; gnwvmhn Qeou'.
10. anu, Tu uari Tqves Cems wamebaze.
158
2.25). mxolod ieso qriste episkoposobs mas da Tqveni
siyvaruli. 2. me ki mrcxvenia, sakuTar Tavs erT-erTi
maTgani vuwodo. uRirsi var amis, rogorc unarCevesi maT
Soris da naadrevad mkvdradSobili (Sdr. 1kor. 15.8-9).
magram RvTis wyalobiT gavxdebi vinme,1 Tuki RmerTs mi
vemTxvevi. 3. mogikiTxavT Cemi suli da siyvaruli ekle
siebisa, romlebmac me Semiwynares ieso qristes saxeliT
(Sdr. maTe, 10.40-41) da ara rogorc mogzauri. is eklesi
ebi ki, romlebic ar mdebareobdnen Cems xorciel gzaze,2
qalaq-qalaq mimiZRodnen win.
Tavi X
daskvna
1. gwerT amas smirnidan Rirssanatrel efeselTa meS
veobiT. sxva mraval adamianTan erTad CemTan imyofeba
krokosi,3 CemTvis sasurveli saxeli. 2. maT Sesaxeb ki,
vinc siriidan romisaken RvTis sadideblad Cemamde gamo
emgzavra, darwmunebuli var, Tqven ukve iciT. gaumxileT
maT, rom ukve axlos vimyofebi. RvTisa da Tqveni Rirsni
arian yvelani. maTi maspinZloba gmarTebT yovliTurT.
3. mogwereT es 9 dRiT adre seqtembris kalendebamde.4
iyaviT mtkiceni bolomde ieso qristes moTminebiT mo
lodinSi.
159
ეპისტოლე ფილადელფიელთა მიმართ
prologi
egnati, romelsac RmerTSemosilsac uwodeben, mama
RmerTisa da ieso qristes aziis filadelfiis eklesias,
wyalobamimadlebulsa da RvTismier TanxmobaSi ganmtki
cebuls, da ganuyoflad gaxarebuls Cveni uflis vnebasa
da mis aRdgomaSi, yovliTurT wyalobiT savses, mivesal
mebi ieso qristes sisxlSi, eklesias, romelic saukuno
da dausrulebeli sixarulia (morwmuneTaTvis), miT uf
ro, Tu isini imyofebian erTobaSi episkoposTan da masTan
erTad myof mRvdlebTan da diakvnebTan, romelnic ieso
qristes ganzraxviT arian dadgenilni da romelnic man
Tavisi nebiT, suliwmindis meSveobiT uryevad daafuZna.
Tavi I
filadelfielTa episkoposis xotba
1. am episkoposma, rogorc Sevityve, ara sakuTari, arc
kacTa surviliT ipyra msaxureba, romelic samwysos (sam
saxurs) exeba, arc pativmoyvareobiT, aramed mama Rmer
Tisa da ufali ieso qristes siyvaruliT (Sdr. gal. 1.1).
me gaocebuli var misi saxierebiT, radgan mas, mdumares,
ufro meti xelewifeba, vidre mravlismetyvelT. 2. igi
imdenadve keTilad aris Sewyobili mcnebebTan, rogorc
simebi kiTarasTan. amitomac Cemi suli netarebas uTvlis
161
mis RvTismimarT gonebas, radgan RvTissaTnod da srul
yofilad miiCnevs mas,1 mis uryevobasa da mis urisxvelo
bas2 cxoveli RmerTis yovelgvar saxierebaSi.
Tavi II
episkoposTan kavSiris dacva
1. amdenad, WeSmaritebis naTlis Svilebo, gaeqeciT gan
yofas da borotmoZRvrebebs, aramed sadac mwyemsia, iqiT
gaemarTeT, rogorc cxvrebi, 2. radgan mravali Rirssar
wmuno mgeli boroti siamovnebiT atyvevebs RvTis gzaze
mavalT,3 magram Tqvens erTobaSi isini adgils ver daim
kvidreben.
Tavi III
moerideT eklesiis erTobis orad ganmawvaleblebs
1. ganeSoreT borot mcenareebs, romlebic ar arian
gaSenebulni ieso qristes mier, radgan isini ar arian da
nergilni mamis mier4 (maTe, 15.13; ioane, 15.1; 1kor. 3.9).
2. is ki ara, rom TqvenTan ganyofa vpove, aramed vpo
ve ganwmenda. vinaidan isini, vinc RvTisani da ieso qris
tesni arian, aseTebi episkoposTan imyofebian. isini, vinc
monanuli miva eklesiis erTobaSi, aseTebic RvTisani iq
nebian, raTa icxovron ieso qristes Tanaxmad. 3. nu Sec
debiT, Cemo Zmebo! Tuki ganmawvalebels gahyvebiT, ver
daimkvidrebT RvTis sasufevels (1kor. 6.9-10). is, vinc
sxva moZRvrebiT5 dadis, aseTi adamiani (macxovris) vnebas
ar uerTdeba.
162
Tavi IV
erTi ziarebisaken mowodeba
Tavi V
saxarebaTa, mociqulTa da Zveli aRTqmis
winaswarmetyvelTaTvis pativis migeba
Tavi VI
iudevelobis miRebis winaaRmdeg
1. Tuki vinme giqadagebT iudevelobas, nu mousmenT
163
mas. umjobesia winadacveTili adamianisgan qristianob
is mosmena, vidre winadaucveTelisgan iudevelobis. Tuki
oriveni arafers amboben ieso qristes Sesaxeb,1 isini Cem
Tvis arian svetebi da samarxebi mkvdrebisa, romlebzec
mxolod dawerilia adamianTa saxelebi (maTe, 23.27). 2. am
gvarad, gaeqeciT am wuTisoflis mTavris avxelovnebebsa2
da xrikebs, rom misi CanafiqriT daTrgunulni ar dauZ
lurdeT siyvarulis mimarT. aramed erTni gaxdiT yve
lani ganuyofeli guliT. 3. vmadlob Cems RmerTs, rad
gan keTilsindisieri var Tqvens mimarT, da aravis ZaluZs
daitrabaxos arc malulad, arc cxadad, rom davamZime
vinme mcirediT an didad (Sdr. 1Tes. 2.7; 2kor. 11.9, 12.13-
14). vloculob ki, rom aravis gauxdes, visac vesaubre, es
mtkicebulebad maT winaaRmdeg.
Tavi VII
erTobisaken mowodeba suliwmindis nebiT
1. Tumca ki surdaT zogierTebs, mec Sevecdine xor
cielad, magram ar cdeba suli, romelic RvTisagan aris.
radgan man icis, saidan modis da saiT midis (ioane, 3.8),
da amxels dafaruls. Tqven Soris myofma daviZaxe maRali
xmiT, RvTis xmiT vambobdi: `episkoposs SeuerTdiT, sam
Rvdeloebasa da diakvnebs!~ 2. zogierTebma ifiqres, rom
es yvelaferi vTqvi, radgan winaswar ganvWvrite mavanT
ganyofa. magram mowmed myavs igi, vis gamoc var Seborki
li, rom araferi vicodi Cemi kacobrivi xorciT, aramed
es miqadaga suliwmindam, romelic amas metyoda: `episko
posis gareSe araferi gaakeToT; daicaviT Tqveni xorci,
rogorc RvTis taZari (Sdr. 1kor. 3.16, 6.19); giyvardeT
erToba, gaeqeciT ganyofebs;3 gaxdiT ieso qristes mimbaZ
velni (Sdr. 1kor. 11.1), rogorc igi Tavisi mamisa.~.
164
Tavi VIII
erTobisaken mowodeba
Tavi IX
saxareba da winaswarmetyvelebi
1. kargni arian mRvdelni, magram ukeTesia mRvdelmTa
vari,3 romelsac mindobili aqvs wmindaTa wminda da ro
melsac erTaderTs aqvs mindobili RvTis saidumloni. igi
aris karibWe mamisa4 (Sdr. ioane, 10.7,9), romliTac Sedian
abraami, isaaki, iakobi, winaswarmetyvelebi, mociqulebi
da eklesia. es yvelaferi5 RmerTTan erTobisTvisaa. 2.
1. saubaria Zveli aRTqmis wignebis Sesaxeb.
2. aq garkveviT aris miTiTebuli iudevelTa, gnostikosTa an
mwvalebel qristianTa mier Zveli da axali aRTqmis erTmaneTTan
dapirispirebisa da winaswarmetyvelTa wignebSi macxovris mosvlis
winamoswavebis uaryofis Sesaxeb.
3. oJ ajrciereuv".
4. Sdr. wm. klimenti romaelis pirveli epistole, 48.4; hermasis
mwyemsi, 3.9.12.1-6.
5. igulisxmeba Zveli da axali aRTqmis wignebi da maTSi daculi
cnobebi macxovris Sesaxeb.
165
magram saxarebas zeaRmatebuli ram gaaCnia: Cveni uflis,
ieso qristes, macxovris mosvla, misi vneba da aRdgoma.
vinaidan sayvarelma winaswarmetyvelebma (mxolod) wina
moaswaves mis Sesaxeb, saxareba ki warmoadgens gansrule
bas uxrwnelebisa. es yvelaferi1 erTnairad mSvenieria,
Tuki siyvaruliT gwamT.
Tavi X
antioqiis eklesiaSi diakvnis gagzavnis Txovna
1. vinaidan, rogorc Sevityve, Tqveni locva-kurTxeviT
da TanagrZnobiT, romelic gaqvT ieso qristeSi, mSvido
ba hpova siriis antioqiis eklesiam, gmarTebT Tqven, ro
gorc RvTis eklesias, airCioT2 diakoni iq saRmrTo des
panobis aRsrulebisaTvis, raTa gaixaros maTTan erTad
saerTo Sekrebaze da adidos saxeli (RvTisa). 2. netaria
ieso qristes mier igi, vinc Rirsi gaxdeba aseTi msaxure
bisa da Tqvenc amisTvis didebiT SeimosebiT. Tuki gaqvT
amis survili, es ar aris SeuZlebeli RvTis saxelisTvis,
radgan es ukve gaakeTes uaxloesma eklesiebma, romelTa
ganac zogma episkoposebi gagzavna, zogma ki mRvdelni da
diakonni.
Tavi XI
madliereba
1. rac Seexeba filons, diakons kilikiidan, keTilmox
senebul3 adamians, axlac rom RvTis sityvaSi memsaxure
ba me, raios agaToposTan, warCinebul adamianTan erTad,
romelmac imisaTvis, rom siriidan gamomyoloda, uari
1. ix. wina sqolio.
2. ceirotonh'sai, sityvasityviT, ‘xeldasxma’, Tumca am sityvas aq es
mniSvneloba ar gaaCnia.
3. memarturhmevnou, sityvasityviT: damowmebuls. Sdr. wm. giorgi
mTawmindelis Targmani: `xolo filon diakonisaTKs, kacisa keTil-
isa, yovelTa mier wamebulisa~ (gv. 580).
166
Tqva (Tavis Cveul) cxovrebaze, isini wameben TqvenTvis,
da mec Tqven gamo madlobas vuZRvni RmerTs, rom miiR
eT isini, rogorc Tqven _ ufalma. xolo vinc maT upat
iod moeqca, dae, mietevoT maT ieso qristes madliT. 2.
mogikiTxavT siyvaruli troaSi myofi Zmebisa, saidanac
gwerT burosis meSveobiT, romelic pativiscemis niSnad
CemTan erTad gamogzavnes efeselebma da smirnelebma. pa
tivi miagos maT ufalma ieso qristem, romlis mimarTac
aqvT sasoeba, xorciT, samSvinveliT, suliT, rwmeniT, siy
varuliT da erTsulovnebiT. ganmtkicdiT ieso qristeSi,
Cvens sazogado sasoebaSi!
167
ეპისტოლე სმირნელთა მიმართ
prologi
egnati, romelsac RmerTSemosilsac uwodeben, aziis
smirnaSi arsebul, mama RmerTisa da misi sayvareli (Zis),
ieso qristes eklesias, romelsac ewyaloba yovelgvari
madli da aRvsebulia rwmeniTa da siyvaruliT,1 eklesias,
unaklulos yovelgvari madlisagan, RmrTivmSveniersa da
siwmindismtvirTvels,2 gisurvebT sixarulis ganmravle
bas ubiwo sulSi da RvTis sityvaSi.
Tavi I
madloba RmerTs Tqveni rwmenisaTvis. mcire mrwamsi
1. vadideb ieso qristes, RmerTs, romelmac ase gan
gabrZnoT Tqven. Sevityve, rom srul-iqmeniT Seuryevel
rwmenaSi, TiTqosda mimsWvalulni xorcielad da sulier
ad ufali ieso qristes jvars, ganmyarebulni siyvarul
Si qristes sisxliT da sruliad aRvsilni rwmeniT Cveni
uflis mimarT, romelic WeSmaritad aris daviTis mod
gmidan xorcielad (Sdr. rom. 1.3), Ze RvTisa saRmrTo3 ne
1. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole efeselTa mimarT, 14.1.
2. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole efeselTa mimarT, 9.2.
3. sityvasityviT: ‘RvTis’, Sdr. uiJo;n qeou' kata; qevlhma kai; duvnamin
qeou'. laiTfutis gamocemaSi qeou' (‘RvTis’) ar gvxvdeba (ix. gv. 127).
Sdr. Ignace d’Antioche, 1969, gv. 132, sadac am striqonTan gansxvave-
buli ikiTxvisebi ar aris miTiTebuli; PG 5, sv. 708B.
169
biTa1 da ZaliT (Sdr. ioane, 1.13; luka, 1.35), Sobili2 WeS
maritad qalwulisagan, naTelRebuli ioanes mier, raTa
aRsrulebuliyo yoveli simarTle (maTe, 3.15) mis mier,
2. vinc pontius pilates da herode tetrarxosis dros
WeSmaritad iqna mimsWvaluli Cven gamo xorcielad, _ am
nayofis meoxebiT, misi RmrTivsanatreli vnebis meoxebiT
varsebobT Cvenc, _ raTa saukunod aRmarTuliyo niSani
(esaia, 5.26, 49.22) misi aRdgomis wyalobiT, mis wmindanTa
da erTgulTaTvis, iudevelTa Tu warmarTTa Soris, erT
sxeulSi misi eklesiisa.
Tavi II
qristes WeSmariti vneba
1. es yvelaferi man ivno Cven gamo, raTa vcxondeT, da
WeSmaritad evno, iseve, rogorc WeSmaritad aRdga,3 da
ara ise, rogorc zogierTi urwmuno ambobs, rom igi moC
venebiTad evno.4 Tavad arian moCvenebiTni!5 da rogorc
fiqroben, asec SeemTxveva maT: isini usxeuloni da demon
Ta msgavsni gaxdebian.6
170
Tavi III
qriste xorcSemosili iyo aRdgomis Semdegac
Tavi IV
ufrTxildiT mwvaleblebs
1. amas gafrTxilebT Tqven, sayvarelno, radgan vici,
rom Tqvenc ase fiqrobT, magram gangakrZalebT Tqven ada
mianissaxovani mxecebisagan, romelTa ara mxolod miReba
ar gmarTebT, aramed, Tu es SesaZlebelia, arc maTTan
1. saubaria macxovris Sesaxeb.
2. jEgw; ga;r kai; meta; th;n ajnavstasin ejn sarki; aujto;n oi\da kai; pisteuvw
o[nta. es monakveTi, imis gamo, rom oi\da SeiZleba iTargmnos, rogorc
‘vixile’ da rogorc ‘vici’, netar ieronimes damowmebuli aqvs Semde-
gnairad: `me vixile igi, xorciT (mosili), aRdgomis Semdeg da mwams,
rom axlac aris~ (“Ego vero et post resurrectionem in carne eum vidi, et
credo quia sit~, gamoCenil adamianTa Sesaxeb, 16, PL 23, sv. 666B). Tu-
mca aqvea misaTiTebeli, rom wm. ioane oqropiris Tanaxmad, egnati
antioqiels macxovari ar unaxavs. aRsaniSnavia isic, rom ieronime
am monakveTs imowmebs evsevi kesarielis Txzulebidan da masTan
erTad, SecdomiT, smirnelTa mimarT dawerili werilis nacvlad
am damowmebas wm. polikarpesadmi mimarTuli werilis nawyvetad mi-
iCnevs. macxovaris xorcieli aRdgomis misaTiTeblad amave monak-
veTs, 3.1-2-is citirebisas, imowmebs netari Teodorite kvirelic
(eranisti, PG 83, sv. 169B).
3. florenciis xelnawersa da laTinur nusxebSi am adgilas mocemu-
lia pneuvmati (‘suliT’, ix. Ignace d’Antioche, 1969, gv. 134), xolo ai[mati
(‘sisxliT’), romelic laiTfutis gamocemaSi gvxvdeba (gv. 128), dastur-
deba mxolod somxur TargmanSi (ix. Ignace d’Antioche, 1969, gv. 134).
171
Sexvedra1 (2ioane, 1.10). mxolod iloceT maTTvis, iqneb
rogorme Seinanon, Tumca ki es Zneli iqneba. magram ieso
qristes, Cvens WeSmarit sicocxles xelewifeba es. 2. xo
lo Tu es yovelive Cvenma ufalma moCvenebiTad moimoq
meda, mec moCvenebiTad var Seborkili! maS risTvis miveci
sakuTari Tavi sikvdils, cecxls, maxvilsa da mxecebs?
radgan vinc axlos aris maxvilTan, RmerTTan aris axlos,
xolo vinc mxecebTan aris, RmerTTan aris.2 mxolod ieso
qristes saxeliT, masTan erTad savnebelad viTmen yvela
fers (rom. 8.17), da igi, romelic srulyofili adamiani
gaxda,3 maZlevs me Zalas.
Tavi V
mwvalebelTa Secdomebis safrTxe
1. zogierTebi, umecarni, uarhyofen mas,4 ukeT rom
vTqvaT, mis mier arian uaryofilni, radgan aseTebi sik
vdils ufro icaven, vidre WeSmaritebas. isini am dromde
ver daarwmunes winaswarmetyvelebebma, verc moses kanon
ma, 2. verc saxarebam, verc Cvenma, TiToeuli Cvenganis
vnebebma, da Cven Sesaxebac amasve fiqroben.5 maS ras mar
gebs me, Tu viRac maqebs, Cems ufals ki gmobs _ ar aRi
arebs mas xorcSesxmulad?6 radgan vinc ar ambobs amas,7
sruliad uarhyofs mas da sikvdilSemosilia. 3. maTi, ro
1. Sdr. qvemoT, 7.2. ix. aseve, didaqe, 11.1-2.
2. es sityvebi uaxlovdeba gamonaTqvams, romelsac macxovars mia-
kuTvneben: `vinc axlos aris CemTan, cecxlTan aris axlos~ (“qui
juxta me est, juxta ignem est~, origene, ieremias Sesaxeb, 20.3, PG 13,
sv. 532A; oJ ejgguv" mou, ejgguv" tou' purov", didimos aleqsandrieli, gan-
martebani fsalmunebze, 88.8, PG 39, sv. 1488D). ix. aseve, Ignace
d’Antioche, 1969, gv. 134-135, Sen. 3.
3. tou' teleivou ajnqrwvpou genomevnou.
4. netari Teodorite kvireli imowmebs am werilis 4.2-5.1 mona-
kveTs: tou' teleivou ajnqrwvpou, o{n tine" ajgnoou'nte" ajrnou'ntai (eranisti,
PG 83, 81BC).
5. anu fiqroben Cven Sesaxeb imas, rasac Cven vfiqrobT maT Sesaxeb.
6. sarkofovro".
7. anu ar uwodebs macxovars xorcSesxmuls.
172
gorc urwmunoTa saxelebi ar miviCnie dasawerad. nurc
iqneba ise, rom movixsenio isini, sanam ar Seinaneben da ar
aRiareben vnebas _ Cvens aRdgomas.
Tavi VI
visac qristes sisxlis ar swams, ganisjeba
1. nuravin Secdeba. ganisjebian zeciernica da ange
lozTa didebac, xiluli da uxilavi mTavrobanic: Tuki
ar iwameben qristes sisxls,1 isinic sasamarTlos daeq
vemdebarebian.2 `romelic daitevs, daitios~ (maTe, 19.12,
13.43). nuravin imedidurebs wodebiT, vinaidan rwmena da
siyvaruli yvelaferia da maT araferi aRemateba. 2. da
akvirdiT imaT, vinc gansxvavebuli Sexedulebisaa ieso
qristes mier Cvenze gardamosuli madlis Sesaxeb, raoden
winaaRmdegni arian RvTis nebisa.3 isini ar zrunaven siyva
rulze, arc qvrivze, arc obolze, arc daCagrulze, arc
Seborkilze, arc (borkilebidan) gaTavisuflebulze, arc
mSiersa da arc mwyurvalze.
Tavi VII
ganSordiT mwvaleblebs. isini ar eziarebian
1. isini zurgs aqceven ziarebasa da locvas, radgan ar
aRiareben, rom ziareba aris Cveni macxovris, ieso qris
tes xorci, (xorci), romelic evno Cveni codvebisaTvis da
173
romelic mamam aRadgina Tavisi sikeTiT.1 isini uars ambo
ben RvTis saboZvarze2 da iRupebian kamaTebisas. jerovani
ki maTTvis iqneboda siyvaruli, raTa maTac SesZlebodaT
aRdgoma. 2. amitom marTebulia, ganSordeT aseT adamian
ebs da arc calke isaubroT maT Sesaxeb da arc erTobli
vad, aramed gulisyuriT mousminoT winaswarmetyvelebs,
gansakuTrebiT ki saxarebas, romelSic CvenTvis gancxad
da vneba da aRsrulda aRdgoma.3 gaeqeciT ganyofebs, ro
gorc borotebaTa dasabams.4
Tavi VIII
araferi unda gakeTdes episkoposis gareSe
1. yvelani mihyeviT episkoposs, rogorc ieso qriste _
mamas, da samRvdeloebas _ rogorc mociqulebs. pativi mi
ageT diakvnebs, rogorc RvTis mcnebas. episkoposis gareSe
nuravin gaakeTebs rasme, rac eklesias Seexeba. ueWvelad
mxolod is ziareba unda CaiTvalos, romelic aRsrulebu
lia episkoposis, an im adamianis mier, visac igi miandobs
amas. 2. sadac episkoposi gamoCndeba, iq unda iyos xalxis
krebuli, iseve, rogorc sadac ieso qristea, iq aris kaTo
like5 eklesia. ar aris nebadarTuli episkoposis gareSe
174
arc naTloba, arc siyvarulis serobis1 (iuda, 1.12) aRsru
leba, aramed, rasac igi moiwonebs, is RvTisTvisac saTnoa,
_ raTa yvelaferi, rasac akeTebT, mtkice iyos da ueWveli.
Tavi IX
pativi miageT episkoposs
1. garda amisa, gonivruli iqneboda, gamovfxizlebu
liyaviT da sanam dro gvaqvs, mogvenaniebina RvTis winaSe.
SesaniSnavia RvTisa da episkoposisaTvis pativis migeba.
is, vinc pativs scems episkoposs, RvTis mier aris pativ
cemuli, is, vinc episkoposisgan farulad sCadis rasme,
eSmaks emsaxureba. 2. dae, yovelive gangimravldeT madlis
meoxebiT, radgan Rirsni xarT amisa. Tqven yovliTurT
Sveba momgvareT me da dae, Tqvenc moganiWoT Sveba ieso
qristem. siyvaruliT momekideT axlos myofsac da gan
Sorebulsac. dae, mogagoT sanacvlo RmerTma, romelsac
miaRwevT, Tu yvelafers daiTmenT misTvis.
Tavi X
madliereba sikeTisaTvis
1. keTilad moiqeciT, rodesac filoni da raios agaT
opusi,2 romlebic RvTis sityvis gamo gamomyvnen, miiReT,
rogorc RvTis, qristes msaxurni.3 Tqven gamo madlierebas
isinic aRuvlenen ufals, radgan yovliTurT ganusveneT.
araferi dagekargebaT Tqven. 2. Tqveni cxonebis sanacvlo
iyos suli Cemi,4 da Cemi borkilebi, romelTa mimarT qed
maRloba ar gamoiCineT, arc sircxviliT moekideT maT.
arc Tqveni Sercxveba srulyofil rwmenas _ ieso qristes.
175
Tavi XI
antioqiaSi despanis gagzavnis Txovna
Tavi XII
mokiTxvani
1. mogikiTxavT siyvaruli troaSi myofi Tqveni Zmebi
sa, saidanac gwerT burosis meSveobiT, romelic Tqven,
Tqveni efeseli ZmebiTurT, CemTan erTad gamogzavneT, da
1. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole filadelfielTa mi-
marT, 10.1.
2. sityvasityviT, ‘xeli daasxas’ (ceirotonh'sai). Sdr. egnati antio-
qieli, epistole filadelfielTa mimarT, 10.1.
3. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole filadelfielTa mimarT,
10.1.
176
romelmac yovliTurT Sveba momgvara me. vfiqrob, rom
yvelam unda mihbaZos mas, magaliTs RvTis msaxurebisa.
(uflis) madli sanacvlos miagebs yvelafrisTvis. 2. mi
vesalmebi Tqvens RmrTivRirseul episkoposs da RmrTiv
mSvenier samRvdeloebas, Cems Tanamsaxur diakvnebs da yve
la Tqvengans, saTiTaod da erTad, ieso qristes saxeliT,
misi xorciTa da sisxliT, vnebiTa da aRdgomiT, rogorc
xorcieli, ise sulieri erTobiT RmerTTan da TqvenTan.
iyos TqvenTan madli, wyaloba, mSvidoba da moTmineba sa
maradisod.
Tavi XIII
daskvna
1. movikiTxav Cemi Zmebis ojaxebs, maTi colebiTa da
SvilebiTurT, da qalwulebs wodebulT qvrivebad.1 gan
mtkicdiT suliwmindis ZaliT.2 mogesalmebaT filoni,
177
romelic CemTan imyofeba. 2. movikiTxav tavias1 ojaxs,
romelsac vusurveb gaZlierebas rwmenasa da siyvarul
Si, xorcielad da sulierad. movikiTxav alkes,2 CemTvis
sanatrel saxels, Seudarebel dafnoss da evteknoss, da
yvelas saxeldebiT. ganmtkicdiT RvTis madliT.
178
ეპისტოლე პოლიკარპეს მიმართ
prologi
egnati, romelsac RmerTSemosilsac uwodeben, poli
karpes, smirnelTa eklesiis episkoposs, ukeT, mama Rmer
Tisa da ieso qristes episkoposobis qveS myofs (Sdr.
1petre, 2.25), gisurveb ganmravlebas sixarulisa.
Tavi I
madliereba da darigeba
1. mas Semdeg, rac Sevityve, rom Seni goneba RvTisa
ken aris mimarTuli da damyarebulia rogorc SeuZvrel
kldeze (Sdr. maTe, 16.18, 7.25), gardametebulad vadide
(ufali), imisaTvis, rom Rirsi gavxdi, mexila Seni ubiwo
saxe, romliTac, visurvebdi, (marad) mexara RmerTSi.1 2.
gevedrebi, im madliT, romliTac Semosili xar, warema
to Sens gzaze da SesTxovo yvelas, raTa cxondnen. iRva
we Sens (saepiskoposo) adgilas2 yovelnairi moSurneob
iT, xorcieliT da sulieriT. izrune erTobaze, radgan
masze ukeTesi araferia. Seewie yvela adamians, rogorc
Sen geqmna Semwed ufali. moTmineba da siyvaruli gqondes
yvelas mimarT, rogorc akeTeb kidec (Sdr. efes. 4.2). 3.
moicale uwyveti locvebisaTvis. iTxove meti goniereba,
179
vidre gaqvs. Seinaxe mRviZareba, moipove suli dauZineb
eli.1 esaubre yvela adamians saTiTaod, RvTis Cveuleb
is msgavsad. itvirTe yvelas sneulebani (Sdr. maTe, 8.17),
rogorc srulyofilma moasparezem.2 sadac metia Sroma,
mravalia mosagebelic.
Tavi II
darigebani
1. kargi mowafeebi Tu giyvars, ar geqneba madli am
is gamo. umjobesia, yvelaze ufro safrTxisSemcvelni
daimorCilo saxierebiT (Sdr. luka, 6.34-35). yvela Wri
loba ar ikurneba erTidaimave salbuniT. daacxre avad
myofobis Setevani safenebis dadebiT. 2. yvelaferSi iy
avi brZeni, rogorc gveli, da umanko, rogorc mtredi
samaradisod (maTe, 10.16). imisaTvis xar xorcielic da
sulieric, rom keTilad Seiwynaro yvelaferi, rac sa
Cino-iqmna Sens TvalTa winaSe, yovelive uxilavi ki, iT
xove, rom gangecxados Sen, raTa araferi gakldes (Sdr.
fsal. 22.1-2) da yovelgvari madliT iyo aRmatebuli. 3.
rogorc mesaWeebs qari da rogorc qariSxliT gvemuls _
navsadguri, (Cvens) dros Sen RmerTTan misaRwevad sWir
debi. ifxizle, rogorc RvTis aTletma: jildod geqne
ba uxrwneleba da saukuno cxovreba, romelTa Sesaxebac
Senc darwmunebiT ici. Seni cxonebis sanacvlo viyo yov
liTurT mec da Cemi borkilebic, romlebic Sen Seiyvare.
Tavi III
darigebani (gagrZeleba)
1. nu Segacbuneben isini, vinc Rirssarwmuno adamiane
bad Canan da sxvagvar moZRvrebas aswavlian3 (Sdr. 1tim.
180
1.3-4, 6.3-4). ideq myarad, rogorc grdemli, romelsac
urtyamen. did aTlets sCvevia dartymebis miReba da ga
marjveba. gansakuTrebiT ki RvTis gamo gvmarTebs yve
lafris daTmena, raTa Tavadac dagviTminos Cven. 2. iy
avi ufro gulmodgine, vidre xar. daakvirdi JamTasvlas.
moelode mas, vinc Jams aRemateba da uJamoa, uxilavsa
da Cven gamo xiluls, xelSeuxebels, uvnebelsa da Cven
gamo vnebuls, romelmac yvelanairi gziT Cven gamo yve
laferi daiTmina.
Tavi IV
darigebani (gagrZeleba)
1. qvrivi qalebi ar unda darCnen mzrunvelobis gareSe.
uflis Semdeg Sen unda iyo maTze mzrunveli. Seni nebar
Tvis gareSe araferi unda gakeTdes, arc Sen unda gaakeTo
raime RvTis nebis1 gareSe, rasac arc akeTeb. mtkiced id
eqi! 2. Sekrebebi xSir-xSirad unda Catardes,2 yvela saxe
lobiT moiwvie. 3. nu ugulebelyof monebsa da mxevlebs,
magram nurc isini iqnebian medidurni, aramed RvTis sadi
deblad ufro metad unda monobdnen, raTa umjobes Ta
visuflebas miemTxvion RvTisgan. nu moiwadineben gaTavi
suflebas sazogado xarjiT, raTa gulisTqmis monebi ar
aRmoCndnen (Sdr. 1kor. 7.21-22).
181
Tavi V
uqorwinebel meuRleTa da dasaqorwinebelTa Sesaxeb
Tavi VI
qristianuli samwysos movaleobani
1. usmineT episkoposs, rogorc RmerTi gismenT Tqven.
maTi cxonebis sanacvlo iyos Cemi suli, vinc emorCile
ba episkoposs, mRvdlebsa da diakvnebs. dae, RvTis winaSe
maTTan erTad mqondes wili. erTad iRvaweT, erTad ias
parezeT, erTad iareT, erTad evneT, erTad daiZineT, er
Tad gaiRviZeT, rogorc RvTis mneebma, TanaSemweebma da
msaxurebma.5 2. aameT mas, visTvisac ibrZviT (Sdr. 2tim.
1. saubaria mogvobisa da msgavsi uwminduri saqmianobis Sesaxeb.
Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole filadelfielTa mimarT, 6.2.
2. saubaria qalwulTa qedmaRluri damokidebulebis Sesaxeb da-
qorwinebulTa mimarT, ris gamoc mediduri kargavs sulier madls
da namuSakevs. Sdr. wm. klimenti romaelis pirveli epistole, 38.2.
3. igulisxmeba: im SemTxvevaSi, Tuki episkoposi daqorwinebulia.
4. es monakveTi warmoadgens qristianuli qorwinebis pirvel mi-
TiTebas.
5. am CamonaTvalSi nagulisxmevia saeklesio ierarqiis sami sa-
fexuri: episkoposi, rogorc RvTis saxlis, taZris mne (oijkovnomo"),
182
2.4), visganac sazRaurs RebulobT (Sdr. rom. 6.23). nurc
erTi Tqvengani nu gaiqceva brZolisas.1 darCes TqvenTan
Tqveni naTlisReba rogorc iaraRi, rwmena _ rogorc mu
zaradi, siyvaruli _ rogorc Subi, moTmineba _ rogorc
sruli saomari aRWurviloba (Sdr. efes. 6.11,13-17; 1Tes.
5.8; esaia, 59.17). Tqveni Senatani2 Tqveni saqmeebia, raTa
sanacvlod Rirseuli mosagebeli3 miiRoT. amdenad, iyav
iT didsulovanni erTmaneTis mimarT saxierebiT, rogorc
RmerTi _ Tqven mimarT. visurvebdi TqvenTan erTad yof
nas samaradisod!
Tavi VII
antioqiaSi despanis gagzavnis Txovna
1. radganac Tqveni locva-kurTxeviT, rogorc Sevit
yve, mSvidobam daivana siriis antioqiis eklesiaSi, mec
RvTis simSvideSi ufro metad gavixare, oRond ki vne
bis meSveobiT RmerTs mivemTxvio, raTa Tqveni vedrebis
wyalobiT (RvTis WeSmarit) mowafed viyo miCneuli.4 2.
RmrTivsanatrelo polikarpe, gmarTebs moiwvio RmrTiv
Svenieri Sekreba da airCio5 vinme, vinc didad sayvare
183
li da daucxromeli adamiani gyavT, romelsac SeiZleba
RvTis despani ewodos.1 mas unda miendos gamgzavreba si
riisaken da Tqveni daucxromeli siyvarulis gandideba
RvTis sadideblad. 3. qristiani aravis Zalauflebis qveS
ar imyofeba, aramed Tavisufali unda iyos RvTis (samsa
xurisTvis). xolo rodis aRasrulebT amas, es RvTisa da
Tqveni saqmea. me mwams madlisa (da vici), rom Tqven mzad
xarT yovelgvari keTili saqmisaTvis, romelic RmerTs
Seefereba. xolo radganac vici mgznebareba Tqveni WeSma
ritebisa, darigeba ramdenime sityviT gamovagzavne.
Tavi VIII
gagzavnon antioqiaSi despani sxva eklesiebmac
1. vinaidan ver SevZeli, mimewera yvela eklesiisaT
vis troidan neapolisaken Cemi uecari gamgzavrebis gamo
(Sdr. saqme, 16.11), rogorc ganago nebam (RvTisa) (Sdr.
rom. 2.18), Sen, rogorc RvTis Canafiqris2 mcodne, miswer
axlomdebare eklesiebs, rom Tavadac igive moimoqmedon:
visac ZaluZs, qveiTi Sikrikebi miavlinos, sxvebma ki we
rilebi gaatanon Sen mier gagzavnilT, raTa saukuno saq
miT ididebodeT, rogorc Rirsi xar amisa. 2. mivesalmebi
yvelas saxeldebiT, da epitroposis meuRles mTels mis
ojaxTan da SvilebTan erTad. mivesalmebi Cems sayvarel
ataloss. mivesalmebi masac, vinc momavalSi siriisaken
gamgzavrebis Rirsi gaxdeba. dae, masTan da mis warmvle
nel polikarpesTan iyos (RvTis) madli samaradisod. 3.
vloculob, rom ganmtkicdeT samaradJamod Cvens Rmer
TSi, ieso qristeSi, da egoT masSi, RvTis erTobasa da
mfarvelobaSi. mivesalmebi alkes, Cems sasurvel saxels.
ganmtkicdiT ufalSi!
184