You are on page 1of 84

წმინდა

ეგნატი ანტიოქიელი
შესავალი

ღ mer­TSe­mo­sil eg­na­ti an­ti­oqi­els, mociqulebriv ma­mas1


da ad­req­ris­ti­an­uli xa­nis mwe­rals, mom­dev­no xa­nis av­
to­re­bi uw­od­eb­en `mra­val­sa­ga­lo­bels~,2 `msof­li­os mna­
Tobs~, `mo­ci­qul­Ta da wi­nas­war­met­yvel­Ta gan­mmar­te­bels~,3
ro­mel­mac `an­ti­oqi­is ek­le­si­is ka­Ted­ra mar­tvi­lis gvir­
gvi­niT Se­am­ko~4 da ro­me­lic brwyi­navs sxva ad­req­ris­ti­an­
uli xa­nis mRvdel­mTav­reb­sa da mo­wa­me­Ta So­ris.5 wm. eg­na­ti
an­ti­oqi­el­ma di­di Rvaw­li das­do qris­ti­an­uli az­ris gan­
vi­Ta­re­bas, rac ase mniS­vne­lo­va­ni iyo qris­ti­an­ob­is ad­re­
ul pe­ri­od­Si, im dros, ro­de­sac mim­di­na­re­ob­da qris­ti­an­Ta
dev­na da ma­Ti sar­wmu­no­eb­ri­vi gzis da­cin­va. eg­na­tim sa­ku­
Ta­ri ma­ga­li­TiT Tval­naT­liv uC­ve­na Ta­vi­si dro­is qris­ti­
an­eb­sac da war­mar­Teb­sac, ro­go­ri un­da yo­fi­li­yo nam­dvi­
li qris­ti­an­is cxov­re­ba, qris­ti­an­uli rwme­na, qris­ti­an­is
sim­tki­ce da daT­me­nis un­ari da, rac mTa­va­ria, mac­xov­ris

1. wm. ioane oqropiri mas mociquls uwodebs: `pirvels vis unda


SevasxaT qeba (egnati antioqielSi)? mowames, episkoposs Tu moci-
quls?~ (ix. Sesxma wminda mowamis egnatisa, 1, PG 50, sv. 588).
2. netari Teodorite kvireli, rameTu erTi aris Ze, ufali Cveni
ieso qriste (ix. PG 83, sv. 1440A, sadac es naSromi Teodorites ep.
151-s daerTvis).
3. netari Teodorite kvireli, epistole 86 sirmondis koleqci-
idan, PG 83, sv. 1284BC.
4. netari Teodorite kvireli, eranisti, PG 83, sv. 81A.
5. netari Teodorite kvireli, epistole 145 sirmondis kole-
qciidan, PG 83, sv. 1384D.

103
siy­va­ru­li, rac man sa­ku­Ta­ri sis­xli­Ta da si­coc­xliT da­
am­ow­ma. mociqulebriv ma­mebs So­ris eg­na­tis sru­li­ad ga­
mor­Ce­uli ad­gi­li uk­av­ia saR­vTis­met­yve­lo az­ris da qris­
ti­an­uli sar­wmu­no­eb­is ar­sis Rrma wvdo­mis ga­mo.
wm. eg­na­ti an­ti­oqi­el­is mniS­vne­lo­bas qris­ti­an­ul ek­le­
si­aSi ad­as­tu­re­ben sxva­das­xva gad­mo­ce­me­bi, rom­le­bic dro­
Ta gan­mav­lo­ba­Si Se­iq­mna mis Se­sa­xeb. maT­gan yve­la­ze cno­
bi­lia er­Ti. am gad­mo­ce­mis Ta­nax­mad, swo­red eg­na­ti iyo is
Cvi­li, ro­mel­sac mac­xo­var­ma xe­li das­do da rom­lis Se­sa­
xe­bac Tqva Ta­vi­si cno­bi­li sit­yve­bi: `uku­eTu ara mo­iq­ceT
da iq­mnneT, vi­Tar­ca yrma­ni, ver Sex­KdeT sa­su­fe­vel­sa ca­
Ta­sa~ (ma­Te, 18.2-5).1 zo­gi gad­mo­ce­miT, `Rmer­TSe­mo­si­lis~
(Sdr. 2kor. 6.16) met­sa­xe­li eg­na­tis swo­red am gad­mo­ce­mis
gav­le­niT mi­eca. am­is sa­pi­ris­pi­rod, wm. ioa­ne oq­ro­pi­ri ad­
as­tu­rebs, rom eg­na­tis mac­xo­va­ri ar un­ax­avs,2 da es qro­no­
lo­gi­ur­ad Se­uZ­le­be­lic iyo. asea Tu ise, eg­na­ti an­ti­oqi­
els es met­sa­xe­li si­coc­xle­Si­ve mi­eca da, ro­gorc Cans, igi
mis­Tvis me­tad Zvir­fa­si iyo, rad­gan sa­ku­Tar Tavs am­gva­rad
mo­ix­se­ni­ebs Ta­vi­si yo­ve­li we­ri­lis da­saw­yis­Si.
wm. eg­na­tis cxov­re­bis Se­sa­xeb me­tad mwi­ri cno­be­bia Se­
mor­Ce­ni­li. uc­no­bia mi­si da­ba­de­bis dro da ad­gi­li, mSob­
le­bis vi­na­oba, ga­naT­le­ba da zo­ga­dad, cxov­re­bi­se­uli
mov­le­ne­bi. eg­na­tis we­ris azi­uri sti­li­dan ga­mom­di­na­re,
mec­ni­er­ebi am­tki­ce­ben, rom igi ara ber­Ze­ni, ar­am­ed sa­va­
ra­ud­od si­ri­eli (Se­saZ­loa, an­ti­oqi­eli) un­da yo­fi­li­yo.
iv­ar­aude­ba is­ic, rom da­ba­de­biT war­mar­Tma eg­na­tim qris­ti­
an­oba mog­vi­an­eb­iT iw­ama. ar ar­is da­zus­te­biT cno­bi­li arc
mi­si moZ­Rvris vi­na­oba. wm. ioa­ne oq­ro­pi­ri wers eg­na­ti an­
ti­oqi­el­is Se­sa­xeb, rom igi `mo­ci­qul­Ta So­ris im­yo­fe­bo­da

1. svimeon metafrasti, martviloba wminda mowamis, egnati RmerT­


Semosilisa, 1, PG 114, sv. 1269A.
2. wm. ioane oqropiri wers: `rodesac igi (macxovari) aResrula,
ara mxolod petrem da pavlem, aramed egnatimac, romelsac ar uxi-
lavs igi (to;n oujde; ejwrakovta aujtovn) da arc masTan urTierToba hqonia,
iseTi moSurneoba aCvenes mis mimarT, rom misTvis sulic ki dades~
(Sesxma wminda mowamis egnatisa, 4, PL 50, sv. 593).

104
da maT­gan mi­iRo su­li­eri na­ka­di. ro­go­ri un­da yo­fi­li­yo
ad­am­iani, ro­me­lic maT­Tan aR­iz­ar­da da yvel­gan maT­Tan er­
Tad im­yo­fe­bo­da?~,1 ep­is­ko­po­sis `Za­la­uf­le­ba mas am wmin­da
ad­am­ian­Ta mi­er ga­da­eca da mis wmin­da Tavs ex­eb­od­nen ne­tar
mo­ci­qul­Ta xe­le­bi... ri­Tac maT ad­am­ian­TaT­vis da­ma­xa­si­aT­
eb­eli yo­vel­gva­ri saT­no­eb­is ar­se­bo­ba da­am­ow­mes mas­Si~.2
mo­ci­qu­leb­Tan eg­na­tis uSu­alo ur­Ti­er­To­bis Se­sa­xeb wers
sok­ra­te sqo­las­ti­ko­sic.3 ioa­ne oq­ro­pi­ri­sa da sok­ra­te
sqo­las­ti­ko­sis gad­mo­ce­me­bi­dan ig­ul­is­xme­ba, rom eg­na­ti
pi­ra­dad ic­nob­da mo­ci­qu­lebs, sa­va­ra­ud­od, pet­re da pav­le
mo­ci­qu­lebs, rac sav­se­biT da­saS­ve­bia, rad­gan an­ti­oqi­aSi
or­ive maT­gans uq­ad­agia. me­ore mxriv, ne­ta­ri iero­ni­me Ta­
vis naS­rom­Si qro­ni­ka, wm. ir­in­eos li­on­el­ze day­rdno­biT
gad­mos­cems, rom eg­na­ti iyo ioa­ne RvTis­met­yve­lis mo­wa­fe,
is­eve, ro­gorc pa­pi­as hi­er­ap­ol­eli da wm. po­li­kar­pe smir­
ne­li, Tum­ca me­ore naS­rom­Si, ga­mo­Ce­nil ad­am­ian­Ta Se­sa­xeb,
ar­af­ers wers am­is Ta­ob­aze. Ta­vad eg­na­tis we­ri­leb­Si araf­
eria naT­qva­mi im­as­Tan da­kav­Si­re­biT, ic­nob­da Tu ara igi
mo­ci­qu­lebs da, am­de­nad, mi­si moZ­Rvris vi­na­oba ma­inc da­
uz­us­te­be­li rCe­ba.
da­uz­us­te­be­lia, as­eve, vis Sem­deg da vi­si xel­das­xmiT
gax­da wm. eg­na­ti an­ti­oqi­is ep­is­ko­po­si. or­ig­ene4 da ev­se­vi
ke­sa­ri­eli5 mi­uT­iT­eb­en, rom eg­na­ti iyo me­ore ep­is­ko­po­si
1. wm. ioane oqropiri, Sesxma wminda mowamis egnatisa, 1, PG 50,
sv. 588.
2. wm. ioane oqropiri, Sesxma wminda mowamis egnatisa, 2, PG 50,
sv. 588.
3. `da Tavad mociqulebTan hqonda urTierToba~ (kai; toi'" ajpostov­
loi" aujtoi'" sundievtriyen, eklesiis istoria, 6.8).
4. `egnatis vityvi, netari petres Semdeg antioqiis meore episko-
poss~ (origene, ganmartebani lukas saxarebaze, 6.34.24).
5. `egnatis, romelic axlac mravalsagalobelia mravalTa mier,
wilad xvda, yofiliyo petres Semdeg meore episkoposi antioqiaSi
(th'" kata; jAntiovceian Pevtrou diadoch'" deuvtero" th;n ejpiskoph;n
keklhrwmevno")~, eklesiis istoria, 3.36. es sityvebi ewinaaRmdegeba
evsevis amave Txzulebis sxva monakveTs: `antioqiis pirveli
episkoposis, evodiosis gardacvalebis Semdeg meored arCeul iqna
egnati~, eklesiis istoria, 3.22.

105
pet­res Sem­deg, rom igi dad­ge­ni­li iq­na si­ri­is an­ti­oqi­is
ep­is­ko­po­sad, ro­de­sac aR­es­ru­la pet­re mo­ci­qu­li da mi­si
mom­dev­no mRvdel­mTa­va­ri _ ev­od­ios an­ti­oqi­eli (Euj­ov­dio").
am­as ad­as­tu­re­ben ne­ta­ri iero­ni­me1 da sok­ra­te sqo­las­
ti­ko­sic.2 Tum­ca ara­erT sxva teq­stSi mi­Ti­Te­bu­lia, rom
eg­na­tim an­ti­oqi­is ep­is­ko­po­sis wo­de­ba uSu­al­od pet­re mo­
ci­qu­lis Sem­deg mi­iRo. wm. ioa­ne oq­ro­pi­ri Se­niS­navs, rom
eg­na­ti, ro­gorc ep­is­ko­po­si, pet­re mo­ci­qu­lis mem­kvid­re
gax­da da mas mo­ci­qu­lad da mo­ci­qul­Ta swo­rad mi­iC­nevs.3
wm. ioa­ne oq­ro­pi­ris gad­mo­ce­mas eT­an­xme­bi­an Te­od­or­ite
kvi­re­li4 da ioa­ne ma­la­la,5 rom­le­bic Se­niS­na­ven, rom an­
ti­oqi­is ep­is­ko­po­so­ba­ze xel­das­xma eg­na­tis uSu­al­od pet­
re mo­ci­qu­lis mar­jve­ni­sa­gan mi­uRia. zo­gi av­to­ri cdi­
lobs, Se­aT­an­xmos es ori gad­mo­ce­ma da mi­iC­nevs, rom an­ti­
oqi­is ep­is­ko­po­sad ev­od­iosi pet­re mo­ci­qu­lis mi­er iq­na
dad­ge­ni­li, eg­na­ti ki pav­le mo­ci­qu­lis mi­er.6
ev­se­vi ke­sa­ri­el­is Ta­nax­mad, an­ti­oqi­is ep­is­ko­po­sis wo­de­
ba eg­na­tis mi­uRia im­pe­ra­tor ves­pa­si­an­es ze­ob­is (69-79 ww.)
pir­vel wels da, mi­si­ve cno­biT, igi grZel­de­bo­da im­pe­ra­tor

1. `egnati, mesame episkoposi antioqiis eklesiisa petre mociqu-


lis Semdeg~ (netari ieronime, gamoCenil adamianTa Sesaxeb, 16, PL
23, sv. 666A).
2. sokrate sqolastikosis Tanaxmad, egnati iyo antioqiis mesame
episkoposi petre mociqulis Semdeg (!Ignavtio" oJ A j ntioceiva" th'" Suriva",
trivto" ajpo; tou' ajpostovlou Pevtrou ejpivskopo", eklesiis istoria, 6.8).
3. wm. ioane oqropiris Tanaxmad, iseve, rogorc saZirkvlidan qva-
kuTxedis gamomRebi cdilobs, iseTive dados mis sanacvlod, Tuki
ar unda, Searyios da gaafuWos mTeli Senoba, aseve maSin, rode-
sac petre unda wasuliyo am qveynidan, suliwmindis madlma mis
nacvlad daayena sxva, petres sanacvlo moZRvari (e{teron ajntivrjrJo­
pon Pevtrou didavskalon), raTa ukve agebuli Senoba ar gafuWebuliyo
memkvidris umniSvnelobis gamo (Sesxma wminda mowamis egnatisa, 2,
PG 50, sv. 591).
4. netari Teodorite kvireli, rameTu erTi aris Ze, ufali Cveni
ieso qriste, PG 83, sv. 1440A; eranisti, PG 83, sv. 81A.
5. `da miiRo antioqiis episkoposis sqima egnatim wminda petre
mociqulis xeldasxmis Semdeg~, ix. Ioannis Malalae Chronographia. Ed.
L. Dindorf. Bonn, 1831, gv. 252.
6. mociqulTa dadgenilebebi, 7.46.

106
tra­ian­es ze­ob­is me­aTe wlam­de (98-117ww.).1 Se­sa­ba­mi­sad, wm.
eg­na­tis an­ti­oqi­is ka­Ted­ra ek­ava 69-107 ww. eg­na­tis an­ti­oqi­
is ep­is­ko­po­sad dad­ge­nis Se­sa­xeb cno­bas iZ­le­va ne­ta­ri iero­
ni­mes qro­ni­kac, mag­ram am naS­rom­Si es mov­le­na Ta­riR­de­ba
212-e ol­im­pi­ad­iT, anu 72 wliT. am­de­nad, Tu­ki am wya­ro­eb­Si
mo­ce­mu­li da­Ta­ri­Re­be­bi sar­wmu­noa, eg­na­ti uSu­al­od pav­le
mo­ci­qu­lis mi­er ver iq­ne­bo­da xel­das­xmu­li ep­is­ko­po­sad.
wm. eg­na­ti an­ti­oqi­el­is cxov­re­ba­Si mi­si mo­wa­me­oba yve­
la­ze mniS­vne­lo­van mov­le­nad iq­ca. si­coc­xlis bo­los eg­
na­ti da­ap­at­im­res da im­pe­ra­tor tra­ian­es ze­ob­is me­Ter­
Tme­te wels2 (98-117 ww.), sa­va­ra­ud­od, pro­kon­su­lis sa­sa­
mar­Tlom qris­ti­an­ob­is ga­mo mas mxe­ce­biT dag­le­ja mi­us­
aja,3 ris Sem­de­gac igi sas­je­lis aR­sas­ru­leb­lad rom­Si
wa­iy­va­nes.4 ev­se­vi ke­sa­ri­el­is gad­mo­ce­miT, ro­de­sac azi­is
gziT si­ri­id­an ro­mi­sa­ken mih­yav­daT, um­kac­re­si ze­dam­xed­
ve­lo­bis qveS myo­fi eg­na­ti (mas sda­ra­job­da aTi ja­ris­ka­ci,
ro­mel­Tac igi sas­ti­ki mop­yro­bis ga­mo ji­qebs uw­od­ebs),5
qa­la­qeb­Si ga­Ce­re­be­bis dros sa­ub­re­bi­Ta da Se­go­ne­be­biT
am­xne­veb­da mor­wmu­ne­ebs da ar­wmu­neb­da, mtki­ced ew­am­aT sa­
mo­ci­qu­lo gad­mo­ce­ma da gan­So­re­bod­nen mwva­leb­lo­bebs.6
1. Die Chronik aus dem Armenischen übersetzt mit textkritischem Kom­
mentar. Ed. J. Karst. Eusebius, Werke 5. Die Griechischen Christlichen
Schriftsteller 20. Berlin: Akademie, 1911, gv. 216-218. ix. saqarTvelos
eklesiis kalendari 1988. Tbilisi: saqarTvelos sapatriarqo,
gv. 524.
2. netari ieronime, gamoCenil adamianTa Sesaxeb, 16, PL 23, sv.
666-667B. aRsaniSnavia, rom CvenTvis saintereso monakveTSi laT-
inur teqstSi Cawerilia `meTerTmete wels~ (“Passus est anno undec­
imo Trajani”), berZnulSi ki `meaTe wels~ (!Epaqe dekavtw/ e[tei Trai>a­
nou'). ieronime qronikaSi miuTiTebs, rom `egnati, antioqiis ekle-
siis episkoposi, gaigzavna romSi da mieca mxecebs~, TariRad ki
asaxelebs 221-e olimpiadas (= 108 wels).
3. evsevi kesarieli, eklesiis istoria, 3.36. Sdr. wm. egnati an-
tioqieli, epistole efeselTa mimarT, 1.2; epistole traliselTa
mimarT, 10.1; epistole romaelTa mimarT, 4.1-2, 5.2-3; epistole
smirnelTa mimarT, 4.2.
4. wm. egnati antioqieli, epistole efeselTa mimarT, 1.2, 21.2.
5. wm. egnati antioqieli, epistole romaelTa mimarT, 5.1.
6. eklesiis istoria, 3.36. aqve evsevi kesarieli, egnati antioqie-

107
wm. eg­na­ti an­ti­oqi­el­is cxov­re­bis am pe­ri­ods ek­uT­
vnis ep­is­to­le­ebi, rom­le­bic man sik­vdi­lam­de ram­de­ni­me
TviT ad­re1 mis­we­ra wm. po­li­kar­pe smir­nels da qris­ti­an­
ul ek­le­si­ebs, ro­mel­Ta ep­ar­qi­eb­ic ga­iara. ro­gorc mi­si
we­ri­le­bi­dan Cans, eg­na­ti an­ti­oqi­id­an ga­em­gzav­ra zRviT,2
mci­re azi­is da­sav­le­Ti na­wi­lis gav­liT. man ga­iara fi­la­
del­fia, ef­eso, tra­li­si, mag­ne­sia, Se­da­re­biT did­xans Se­
yov­nda smir­na­sa da tro­aSi, sa­dac Sex­vda po­li­kar­pe smir­
nels da sxva­das­xva ek­le­si­eb­is­ag­an mo­sa­kiT­xad da mis­gan
kur­Txe­vis mi­sa­Re­bad ga­mog­zav­nil war­mo­mad­gen­lebs.3 aq­
ed­an, smir­ni­dan4 da tro­ad­an,5 eg­na­tim sa­mad­lo­be­li we­ri­
le­bi mis­we­ra ma­Ti ek­le­si­eb­is sa­su­li­ero pi­rebs, mis­we­ra,
as­eve, ro­ma­el­eb­sac Txov­niT, ar ga­mo­eC­in­aT gu­lis­xmi­er­
eba da ar mo­ek­loT mis­Tvis mo­wa­me­ob­is Se­saZ­leb­lo­ba (2.1).
wm. eg­na­ti an­ti­oqi­eli, ro­gorc sa­ku­Ta­ri sam­wysos ke­Ti­li
mwyem­si, ep­is­to­le­eb­Si sTxov­da ad­re­sa­tebs, el­oc­aT si­ri­
is ek­le­si­is­aT­vis, xo­lo ro­de­sac tro­aSi Cas­vli­sas Se­it­

lis werilebze dayrdnobiTa da maTi damowmebiT, sakmaod vrclad


gadmoscems mis mogzaurobas.
1. epistoleSi romaelTa mimarT, romelic egnati antioqiels smir-
naSi dauweria, miTiTebulia werilis Sedgenis TariRi _ 24 agvisto
(10.1,3).
2. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole romaelTa mimarT, 5.1.
3. ix. magaliTad, wm. egnati antioqieli, epistole efeselTa mi-
marT, 1.2, 2.1; epistole magnesielTa mimarT, 2.1; epistole tra-
liselTa mimarT, 1.1; epistole romaelTa mimarT, 9.3; epistole
filadelfielTa mimarT, 11.1.
4. smirnidan egnati antioqiels gaugzavnia epistole efeselTa
mimarT (ix. 21.1), epistole magnesielTa mimarT (15.1), epistole
traliselTa mimarT (12.1), epistole romaelTa mimarT (10.1). Sdr.
netari ieronime, gamoCenil adamianTa Sesaxeb, 16, PL 23, sv. 666AB.
5. troadan egnatis gaugzavnia bolo sami werili: epistole fi-
ladelfielTa mimarT (ix. 11.2), epistole smirnelTa mimarT (12.1),
epistole polikarpes mimarT (8.1). Sdr. netari ieronime, gamoCenil
adamianTa Sesaxeb, 16, PL 23, sv. 666AB. mTlianobaSi, smirnidan egnati
antioqielma miswera im eklesiebs, romelTac masTan warmomadgenlebi
gamoagzavnes, troadan ki maT mimarT, visTanac piradad hqonda ur-
TierToba (ix. J. B. Lightfoot, The Apostolic Fathers. London, New York, 1907.
gv. 97-98).

108
yo, rom si­ri­aSi qris­ti­an­Ta dev­na Sew­yda da mis ek­le­si­aSi
mSvi­do­bam da­iv­ana, we­ri­lo­biT sTxo­va si­ri­is ek­le­si­aSi
war­mo­mad­ge­nel­Ta gag­zav­na.1 sxva ek­le­si­eb­is mi­marT eg­na­
tim ep­is­to­le­eb­is da­we­ra ve­Rar mo­as­wro da es po­li­kar­pe
smir­nels da­av­ala.2 tro­ad­an eg­na­ti ga­em­gzav­ra ma­ke­do­ni­
is ne­ap­ol­is­ak­en,3 sa­id­an­ac mas, an­ti­oqi­uri mar­ti­ro­lo­gis
Ta­nax­mad, ga­uv­lia q. fi­li­pi da di­ra­qi­umi, ris Sem­de­gac
Ca­su­la rom­Si. am­is Sem­deg, fi­li­pe­lebs mi­uw­er­iaT wm. po­
li­kar­pe smir­ne­lis­Tvis da mis­gan eg­na­tis we­ri­le­bi ga­mo­
uT­xo­vi­aT.4 im dro­is­aT­vis, ro­de­sac po­li­kar­pe smir­ne­li
maT, sa­ku­Ta­ri we­ri­lis Tan­xle­biT, eg­na­tis ep­is­to­le­ebs
ug­zav­ni­da, Ta­vad eg­na­ti uk­ve aR­ar iyo coc­xa­li, ar­am­
ed im­yo­fe­bo­da `mis­Tvis je­rov­nad mi­kuT­vne­bul ad­gi­las,
uf­al­Tan~.5 fi­li­pel­TaT­vis gag­zav­nil sa­pa­su­xo ep­is­to­
le­Si po­li­kar­pe did Se­fa­se­bas aZ­levs eg­na­tis we­ri­lebs:
`maT­gan di­di sar­geb­lo­bis mi­Re­ba Se­giZ­li­aT, rad­gan is­ini
Se­ic­av­en sar­wmu­no­eb­as, sim­tki­ces da yo­vel­gvar Se­go­ne­
bas, ro­me­lic Cvens uf­als uk­av­Sir­de­ba~.6
rom­Si wm. eg­na­ti an­ti­oqi­el­ma mo­wa­me­ob­iT da­as­ru­la
Ta­vi­si si­coc­xle: igi mi­ug­des mxe­cebs7 107/108 wlis 20
1. wm. egnati antioqieli, epistole filadelfielTa mimarT, 10.1;
epistole smirnelTa mimarT, 11.1-2; epistole polikarpes mimarT,
7.1-2.
2. wm. egnati antioqieli, epistole polikarpes mimarT, 8.1.
3. wm. egnati antioqieli, epistole polikarpes mimarT, 8.1.
4. ix. wm. polikarpe smirnelis epistole filipelTa mimarT, 9.1-2,
13.1-2.
5. wm. polikarpe smirnelis epistole filipelTa mimarT, 9.2.
6. wm. polikarpe smirnelis epistole filipelTa mimarT, 13.2.
7. amis Sesaxeb gadmoscemen wm. irineos lioneli (mwvaleblobaTa
winaRmdeg, 5.28.4, PG 7b, sv. 1200C-1201A), origene (“egnatis vityvi...
romelic qristianTa devnisas romSi mxecebs SeebrZola~, ganmarteba-
ni lukas saxarebaze, 6.34.24), netari ieronime (gamoCenil adamianTa
Sesaxeb, 16, PL 23, sv. 666A, 668B), evsevi kesarieli (eklesiis istoria,
3.36) da netari Teodorite kvireli, romlis Tanaxmadac, egnati qri-
stianuli mrwamsis gamo misces mxecebs (rameTu erTi aris Ze, ufali
Cveni ieso qriste, PG 83, sv. 1440A). erTaderTi mwerali, romelic
egnati antioqielis mowameobas antioqiaSi miuTiTebs, aris ioane ma-
lala (Ioannis Malalae Chronographia. Ed. L. Dindorf. Bonn, 1831, gv. 276),

109
de­kem­bers1 (sxva ver­si­iT, 17 oq­tom­bers).2 eg­na­tis Tan ax­
ldnen sxva qris­ti­an­eb­ic, rom­leb­mac mas­Tan er­Tad da­iT­
mi­nes mo­wa­me­oba.3 wm. eg­na­ti an­ti­oqi­el­is mo­wa­me­ob­is gad­
mo­ce­ma Se­mor­Ce­ni­lia mar­tvi­lo­bis aq­te­biT,4 an­ti­oqi­uri
(V-VI ss.) da ro­ma­uli (V s-is Sem­dgo­mi xa­ne­bis) mar­ti­ro­
lo­ge­biT. is­ini gvi­an­de­lia da, cxa­dia, ar war­mo­ad­ge­nen
ut­yu­ar wya­ro­ebs, xo­lo bev­ri ram, rac gad­mo­ce­mu­lia am
teq­steb­Si, sa­da­voa, mag­ram mi­si mar­tvi­lo­bis am­sax­ve­li
sxva wya­ro­ebi ar ar­se­bobs. eg­na­tis wa­me­bis ki­me­nu­ri re­
daq­cia Tar­gmni­lia qar­Tu­la­dac.5
wm. eg­na­ti an­ti­oqi­el­is neS­ti ro­mi­dan an­ti­oqi­aSi ga­
da­as­ve­nes6 108 wlis 29 ian­vars. ne­ta­ri iero­ni­mes cno­biT,
mis dros eg­na­ti an­ti­oqi­el­is neS­ti dak­rZa­lu­li iyo an­
ti­oqi­aSi, daf­ni­sis ka­rib­Wis ga­reT mde­ba­re sa­saf­la­oze.7

Tumca es cnoba sadavod miiCneva, radgan is ewinaaRmdegeba egnati


antioqielis epistoleebs (Sdr. epistole polikarpes mimarT, 8.1).
1. am TariRs miuTiTeben egnati antioqielis martvilobis aqtebi,
romlebic gamocemulia Th. Ruinart-is (Martyrium Colbertinum, 1689 w., kol-
beris biblioTekis xelnaweris mixedviT, ix. Acta Primorum Martyrum Sin­
cera et Selecta. Ed. Thierry Ruinart. Paris, 1689) da Dressel-is mier (Martyrium
Vaticanum, 1857, vatikanis biblioTekis xelnaweris mixedviT, ix. Patrum
Apostolicorum Opera. Ed. Albertus. R.M. Dressel. Leipzig, 1857). es dRe iTvleba
egnati antioqielis mosaxseniebel dRed aRmosavleTis eklesiaSi.
2. aRmosavleTis martirologis (IV s.) siriuli versiis Tanax-
mad. 1969 wlidan egnati antioqielis mosaxseniebel dRed dasav-
leTis eklesiebSi iTvleba 17 oqtomberi, imis gaTvaliswinebiT,
rom smirnidan romisken mgzavrobisaTvis ar aris saWiro 4 Tve, 20
dekembramde 24 agvistodan, romliTac TariRdeba egnati antio-
qielis mier romaelebisaTvis smirnidan gagzavnili epistole (ix.
epistole romaelTa mimarT, 10.3).
3. wm. polikarpe smirneli, epistole filipelTa mimarT, 1.1, 9.1,
13.2.
4. gamocemulia ruinartis da dreselis mier (ix. zemoT).
5. iv. javaxiSvili. sinas mTis qarTul xelnawerTa aRweriloba.
Tbilisi, 1947, gv. 171-183; e. gabiZaSvili. qarTuli naTargmni ha-
giografia. Tbilisi, 2004, gv. 180, N 305.
6. wm. ioane oqropiri, Sesxma wminda mowamis egnatisa, PG 50, sv.
587-588, ix. qvesaTauri.
7. netari ieronime, gamoCenil adamianTa Sesaxeb, 16, PL 23, sv.
668B.

110
438 wels neS­ti da­ik­rZa­la sa­kuT­riv an­ti­oqi­aSi, ris Sem­
de­gac spar­sel­Ta (540 w.) an ar­ab­Ta (637 w.) mi­er an­ti­oqi­is
aR­eb­is Sem­deg igi ga­da­as­ve­nes rom­Si, wm. kli­men­ti ro­ma­
el­is ek­le­si­aSi.
ar­se­bobs wm. eg­na­ti an­ti­oqi­el­is we­ri­le­bis sa­mi re­daq­
cia: vrce­li, mok­le da sa­Su­alo. av­Ten­tu­rad miC­ne­ulia
sa­Su­alo re­daq­cia, 7 ep­is­to­le, rom­le­bic Ca­moT­vli­lia
ev­se­vi ke­sa­ri­el­Tan1 da ne­tar iero­ni­mes­Tan2 Sem­de­gi mim­
dev­ro­biT: ef­es­el­Ta, mag­ne­si­el­Ta, tra­li­sel­Ta, ro­ma­el­
Ta, fi­la­del­fi­el­Ta, smir­nel­Ta da po­li­kar­pes mi­marT.
am­as­Tan, po­li­kar­pe­sad­mi mi­mar­Tu­li we­ri­lis ar­se­bo­ba
das­tur­de­ba Ta­vad po­li­kar­pe smir­ne­lis mi­er.3 mim­dev­ro­
ba, rom­li­Tac Cve­ul­eb­riv xde­ba eg­na­tis we­ril­Ta ga­mo­
ce­ma, ev­se­vi ke­sa­ri­el­isa da ne­tar iero­ni­mes Ca­mo­naT­vals
ey­rdno­ba, miT uf­ro, rom we­ril­Ta da­we­ris ad­gi­li­dan,
ma­Ti ad­re­sa­te­bi­dan da Si­na­ar­si­dan ga­mom­di­na­re es mim­
dev­ro­ba sak­ma­od lo­gi­ku­ri­caa. rac Se­ex­eba xel­na­we­rebs,
maT­Si ep­is­to­le­Ta mim­dev­ro­ba sxvag­va­rad ar­is mo­ce­mu­li:
smir­nel­Ta, po­li­kar­pes, ef­es­el­Ta, mag­ne­si­el­Ta, fi­la­
del­fi­el­Ta, tra­li­sel­Ta da ro­ma­el­Ta mi­marT.4 ep­is­to­
le­ebi da­uT­ar­iR­eb­elia. er­Ta­der­Ti we­ri­li, ro­mel­Ta­nac
mi­Ti­Te­bu­lia Ta­ri­Ri, 24 ag­vis­to, ar­is ep­is­to­le ro­ma­el­
Ta mi­marT (10.3).
wm. eg­na­tis ep­is­to­le­Ta mok­le re­daq­ci­aSi5 Se­dis 3 ep­
is­to­le: ef­es­el­Ta, ro­ma­el­Ta da po­li­kar­pe smir­ne­lis mi­
marT, rom­le­bic aq Sek­ve­ci­li sa­xiT ar­is war­mod­ge­ni­li.

1. eklesiis istoria, 3.36.


2. smirnaSi daweril epistoleTa Soris netari ieronime CamoT-
vlis pirvel oTx epistoles: efeselTa, magnesielTa, traliselTa
da romaelTa mimarT, iqidan gamgzavrebis Semdeg ki werilebs fi-
ladelfielTa, smirnelTa da piradad polikarpes mimarT (netari
ieronime, gamoCenil adamianTa Sesaxeb, 16, PL 23, sv. 666AB).
3. wm. polikarpe smirneli, epistole filipelTa mimarT, 13.1.
4. Lightfoot, gv. 98.
5. The ancient Syriac version of the Epistles of S. Egnatius. Ed. W. Cureton.
London, 1845. gamocema Seicavs efeselTa, romaelTa da polikarpes
mimarT epistoleebis IV s-is siriul Targmans.

111
rac Se­ex­eba vrcel re­daq­ci­as, igi Tav­da­pir­ve­lad mo­ic­av­
da 12 ep­is­to­les, Sem­deg ki ma­Ti ric­xvi 15-mde ga­iz­ar­da.
maT So­ris war­mod­ge­ni­lia ze­mox­se­ne­bu­li 7 we­ri­lic, ro­
mel­Tac aq gan­vrco­bi­li sa­xe aqvT.
ep­is­to­le­ebi mniS­vne­lo­va­nia pir­vel rig­Si, maT­Si da­cu­
li cno­be­bis ga­mo. am­as­Tan er­Tad, aR­sa­niS­na­via we­ri­leb­Si
da­cu­li ax­ali aR­Tqmis, ker­Zod, ma­Tes, lu­kas, ioan­es sa­
xa­re­ba­Ta, saq­me mo­ci­qul­Ta-s da mo­ci­qul­Ta ep­is­to­le­eb­
is ara­er­Ti da­mow­me­ba, rac ki­dev er­Txel ad­as­tu­rebs im­as,
rom I sa­uk­un­is da­sas­ru­li­saT­vis ax­ali aR­Tqmis Zi­ri­Ta­di
wig­ne­bi qris­ti­an­ul sam­ya­ro­Si sa­yo­vel­Tao av­to­ri­te­te­bad
mi­iC­ne­oda. am­as­Tan, ni­San­dob­li­via is­ic, rom eg­na­tis wmin­da
we­ri­lis stri­qo­ne­bi ze­pi­rad ax­sov­da, rad­gan nak­le­bad sa­
va­ra­udoa, mas wmin­da wig­ne­bi mgzav­ro­bi­sas hqo­no­da xelT.
mci­re xan­Si sa­yo­vel­Tao av­to­ri­te­tad iq­ca Ta­vad wm.
eg­na­ti an­ti­oqi­el­is ep­is­to­le­eb­ic. maT, ro­gorc av­to­ri­
te­tul naS­ro­mebs, im­ow­meb­dnen, ma­ga­li­Tad, or­ig­ene,1 wm.
aT­an­ase al­eq­san­dri­eli,2 wm. ir­in­eosi,3 Sem­deg ki ne­ta­ri
Te­od­or­ite kvi­re­li mo­no­fi­zi­tu­ri wva­le­bis wi­na­aR­mdeg
da­we­ril naS­rom­Si, er­an­is­ti, sa­dac igi im­ow­mebs Se­sa­ba­
mis mo­nak­ve­Tebs eg­na­tis ep­is­to­le­dan smir­nel­Ta mi­marT
(1.1-2, 5.2, 4.2-5.1,4 3.1-3,5 7.16), ep­is­to­le­dan ef­es­el­Ta
mi­marT (7.2,7 18.2, 20.28) da ep­is­to­le­dan tra­li­sel­Ta mi­
marT (9.1).9 es we­ri­le­bi dRe­sac sa­yo­vel­Tao av­to­ri­te­tad
1. origene, ganmartebebi lukas saxarebaze, 6.34-35. igi imowmebs
egnati antioqielis efeselTa mimarT epistoles (19.1).
2. sinodebis Sesaxeb italiis ariminumSi da selevkiis isavriaSi,
47, PG 26, sv. 776C. masTan damowmebulia egnati antioqielis epi-
stole efeselTa mimarT (7.2).
3. mwvaleblobaTa winaRmdeg, 5.28.4, PG 7b, sv. 1200C-1201A. aq
wm. irineosi axdens egnati antioqielis romaelTa mimarT episto-
les (4.1) citirebas.
4. PG 83, sv. 81BC.
5. PG 83, sv. 169B.
6. PG 83, sv. 284A.
7. PG 83, sv. 84A.
8. PG 83, sv. 81C.
9. PG 83, sv. 84A.

112
iT­vle­ba da Ta­na­med­ro­ve mkvle­va­re­bi maT ax­ali aR­Tqmis
Rir­se­ul gag­rZe­le­bad mi­iC­ne­ven.
wm. eg­na­ti an­ti­oqi­el­is sti­li sa­daa da mar­ti­vi, ro­gorc
es ad­req­ris­ti­an­ul teq­stebs ax­as­iaT­ebs, am­as­Tan er­Tad ki
gul­wrfe­li, mgzne­ba­re da em­oc­iuri, aR­sav­se RvTis­mo­sa­vo­
biT, qris­ti­an­uli rwme­ni­Ta da siy­va­ru­liT. sa­gu­lis­xmoa
is­ic, rom eg­na­tis we­ris stils uax­lo­eb­en bib­li­urs, gan­
sa­kuT­re­biT ki pav­le mo­ci­qu­lis ep­is­to­le­Ta stils.1 eg­
na­ti an­ti­oqi­el­is ep­is­to­le­eb­Si Zi­ri­Ta­dad ram­de­ni­me sa­
kiTxs eT­mo­ba yu­rad­Re­ba, ker­Zod, qris­ti­an­ul mrwamss da
mwva­leb­lo­beb­Tan da­pi­ris­pi­re­bas, ek­le­si­asa da sa­su­li­ero
pi­rebs, ro­mel­Tac igi cxo­ne­bis ka­rib­Wes2 uw­od­ebs. Ta­vis
we­ri­leb­Si wm. eg­na­ti iZ­le­va ek­le­si­is iera­rqi­as­ac (ep­is­ko­
po­si, mRvde­li, di­ak­oni),3 as­eve, ep­is­ko­po­sis mo­va­le­ob­as­
Tan da­kav­Si­re­bul Se­go­ne­bebs, ro­mel­Ta Se­sa­xe­bac Zi­ri­Ta­
dad po­li­kar­pe smir­ne­li­sad­mi mi­mar­Tul ep­is­to­le­Si ar­is
sa­ub­ari. gar­da am­isa, mociqulebrivi ma­ma Ta­vis we­ri­leb­Si
xazs us­vams qris­ti­an­ob­is qva­kuT­xe­debs: rwme­na­sa da siy­
va­ruls, naT­lis­Re­ba­sa da zi­ar­eb­as, rom­lis meS­ve­ob­iT­ac
yve­la qris­ti­ani mac­xo­var­Si er­Ti­an­de­ba.
mrwam­sTan da­kav­Si­re­bu­li mo­nak­ve­Te­bi wm. eg­na­ti an­ti­
oqi­el­is we­ri­leb­Si gan­pi­ro­be­bu­lia im pe­ri­od­is saR­vTis­
met­yve­lo da­ve­biT iuda­iz­mi­sa4 da do­ke­tiz­mis5 mim­dev­reb­
1. wm. egnati antioqielis stilTan dakavSirebiT unda iTqvas
isic, rom igi iyenebs ramdenime laTinur sityvas berZnuli tran-
sliteraciiT, rogoricaa: ejxemplavrion `magaliTi~ (epistole efe-
selTa mimarT, 2.1, Sdr. `exemplarium~), desevrtwr `dezertiri~ (Sdr.
`desertor~), ta; depovsita `Senatani~ (Sdr. `deposita~), ta; a[kkepta `mosa-
gebeli~ (Sdr. `accepta~) (epistole polikarpes mimarT, 6.2).
2. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole filadelfielTa
mimarT, 9.1.
3. epistole polikarpes mimarT, 6.1.
4. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole filadelfielTa
mimarT, 6.1.
5. doketebi uaryofdnen macxovris gankacebis materialur mxares
da Tvlidnen, rom ganxorcieleba moCvenebiTi iyo. maT winaaRmdeg
egnati antioqieli wers epistoleSi traliselTa mimarT (6.1-2, 9,
10) da epistoleSi smirnelTa mimarT (7.1-2).

113
Tan. eg­na­tis mrwam­sis sa­uk­eT­eso ma­ga­li­Tia mi­si ep­is­to­le
tra­li­sel­Ta mi­marT: `da­ix­SeT yu­re­bi, ro­de­sac vin­me da­
giw­yebT sa­ub­ars ra­ime sxva­ze, ieso qris­tes gar­da, ro­me­
lic da­vi­Tis gva­ri­dan, ma­ri­am­is­ga­naa, vinc WeS­ma­ri­tad iS­va,
Wa­ma da sva, WeS­ma­ri­tad ga­ni­sa­ja sa­sa­mar­Tlo­ze pon­ti­us
pi­la­tes mi­er, WeS­ma­ri­tad ec­va jvars da mok­vda, ze­ci­er­Ta,
mi­wi­er­Ta da mi­wis­qve­Sa­Ta Tval­win, vinc WeS­ma­ri­tad aR­sdga
mkvdre­TiT, ro­de­sac aR­ad­gi­na igi mis­ma ma­mam, vis msgav­sa­
dac Cvenc, vi­sac gvwams igi, as­eve aR­gvad­gens mi­si ma­ma ieso
qris­te­Si, rom­lis ga­re­Sec ar gvaqvs WeS­ma­ri­ti cxov­re­ba.
xo­lo Tu­ki, ro­gorc zo­gi­er­Ti uR­mer­To anu ur­wmu­no am­
bobs, igi moC­ve­ne­bi­Tad ev­no (Ta­vad ari­an moC­ve­ne­biT­ni!), me
ra­Rad var Se­bor­ki­li? ra­tom mwa­dia mxe­ceb­Tan brZo­la?
maS, us­ar­geb­lod vkvde­bi! maS, cils vwa­meb uf­als!~.1
wm. eg­na­ti an­ti­oqi­eli xaz­gas­miT mi­uT­iT­ebs mac­xov­
ris vne­bis WeS­ma­ri­te­bis Se­sa­xeb. igi wers, rom mac­xo­va­ri,
ufali, Rmer­Ti, xor­ci­el­ad ev­no, _ ri­si da­mam­tki­ce­be­lic
mi­si sxe­uli da mi­si sis­xlia, _ da xor­ci­el­ad aR­sdga: `me
vi­ci, rom igi aR­dgo­mis Sem­de­gac xor­ciT iyo (mo­si­li) da
mwams, rom ax­lac ar­is. da ro­de­sac mi­vi­da maT­Tan, vinc
pet­res­Tan er­Tad im­yo­fe­bo­da, uT­xra maT: aiR­eT da Se­me­
xeT me, da ix­il­eT, rom ara var us­xe­ulo su­li. da myis­ve
Se­ex­nen mas da da­ij­er­es, rad­gan dar­wmun­dnen mi­si sxe­
ul­iTa da sis­xliT. am­it­om­ac maT mo­iZ­ag­es sik­vdi­li da
sik­vdils aR­em­at­nen. aR­dgo­mis Sem­deg igi Wam­da da svam­da
maT­Tan er­Tad, ro­gorc xor­ci­eli, Tum­ca su­li­er­ad is
Se­er­Te­bu­li iyo ma­mas­Tan~.2 eg­na­ti an­ti­oqi­eli xa­tov­nad
gad­mos­cems sa­me­bis dog­mats: `Tqven lo­de­bi xarT taZ­ri­
sa, rom­le­bic wi­nas­war ga­nam­za­da as­aS­en­eb­lad ma­ma RmerT­
ma, Tqven, su­liw­min­dis To­kis mxme­vel­ni, ay­va­nil­ni xarT
si­maR­le­ze ieso qris­tes iara­RiT, ro­me­lic ar­is jva­ri~.3

1. epistole traliselTa mimarT, 9-10. ix. aseve, epistole smir-


nelTa mimarT, 1.1-2.
2. epistole smirnelTa mimarT, 3.1-3.
3. epistole efeselTa mimarT, 9.1.

114
igi gar­kve­viT mi­uT­iT­ebs mac­xov­ris or­bu­ne­bo­va­ne­bis Se­
sa­xe­bac: `mkur­na­li er­Ti ar­se­bobs, xor­ci­eli da su­li­eri,
So­bi­li da uS­ob­eli, Rmer­Ti kac­Si (gan­xor­ci­el­eb­uli),
WeS­ma­ri­ti si­coc­xle sik­vdil­Si, (So­bi­li) ma­ri­am­is­gan da
(So­bi­li) RvTis­gan, Tav­da­pir­ve­lad vne­bu­li da Sem­dgom
uv­ne­be­li, ieso qris­te, uf­ali Cve­ni~.1 mkvle­va­re­bi wm. eg­
na­ti an­ti­oqi­el­is ep­is­to­le­eb­Si mi­uT­iT­eb­en ga­moT­qma­Ta
ur­Ti­er­TSe­nac­vle­bis xer­xis, e.w. "com­mu­ni­ca­tio idi­om­at­um"-
is ga­mo­ye­ne­bas, rom­lis mi­xed­vi­Tac is, rac mi­em­ar­Te­ba
qris­tes RvTa­eb­riv bu­ne­bas, mi­em­ar­Te­ba ka­cob­riv­sac, da
pi­ri­qiT. am­is ma­ga­li­Te­bia eg­na­tis sit­yve­bi: `gan­cxo­ve­le­
bu­leb­ma RvTis sis­xlis mi­er~,2 `ne­ba mo­me­ciT, Ce­mi RvTis
vne­ba­Ta mim­baZ­ve­li gav­xde~,3 as­eve `ga­nu­yof­lad ga­xa­re­
buls Cve­ni uf­lis vne­ba­sa da mis aR­dgo­ma­Si~.4 yo­ve­li­ve
ze­mox­se­ne­bul­Tan er­Tad, wm. eg­na­ti an­ti­oqi­eli ek­le­si­is
pir­ve­li ma­maa, rom­lis na­we­reb­Sic ax­ali aR­Tqmis Sem­deg
mi­Ti­Te­bu­li iq­na ma­ri­am RvTis­mSo­be­lis qal­wu­lo­bi­sa da
am­ave dros de­do­bis Se­sa­xeb: `da­fa­ru­li iyo am sa­wuT­ros
mTav­ri­sa­gan ma­ri­am­is qal­wu­lo­ba da mi­si mSo­bi­ar­oba, da
am­is msgav­sad, uf­lis sik­vdi­lic, _ sa­mi xma­maR­la saT­qme­
li sa­id­um­lo, rom­le­bic RvTis mdu­ma­re­ba­Si aR­es­ru­la~.5
wm. eg­na­ti an­ti­oqi­el­is ep­is­to­le­eb­Si di­di yu­rad­Re­
ba eT­mo­ba ek­le­si­as da sa­su­li­ero pi­re­bis, gan­sa­kuT­re­biT
ki ep­is­ko­po­sis mi­marT mor­Ci­le­bas. mi­si Tval­saz­ri­siT,
rad­ga­nac Cve­ni xsni­saT­vis sa­Wi­ro iyo mac­xov­ris xi­lu­li,
xor­ci­eli mos­vla, Se­sa­ba­mi­sad, Cve­ni cxo­ne­bac Se­iZ­le­ba
mox­des mxo­lod xi­lul ek­le­si­aSi, ro­me­lic ar­is sa­yo­vel­
Tao (ka­To­li­ke): `sa­dac ep­is­ko­po­si ga­moC­nde­ba, iq un­da
iy­os xal­xis kre­bu­li, is­eve, ro­gorc sa­dac ieso qris­tea,
iq ar­is ka­To­li­ke ek­le­sia~;6 `ep­is­ko­poss un­da vuc­qer­deT,
1. epistole efeselTa mimarT, 7.2.
2. epistole efeselTa mimarT, 1.1.
3. epistole romaelTa mimarT, 6.3.
4. epistole filadelfielTa mimarT, prologi.
5. epistole efeselTa mimarT, 19.1.
6. epistole smirnelTa mimarT, 8.2.

115
ro­gorc Ta­vad uf­als~;1 `yve­lam pa­ti­vi un­da mi­ag­os di­
ak­vnebs ro­gorc ieso qris­tes, is­eve ro­gorc ep­is­ko­poss,
ro­me­lic ar­is ma­mis sa­xe­ba, mRvdlebs _ ro­gorc saR­mrTo
Se­sak­re­bels da ro­gorc mo­ci­qul­Ta er­To­bas. maT ga­re­
Se ek­le­sia ek­le­si­ad ar iw­od­eba~;2 `yve­la­ni mih­ye­viT ep­is­
ko­poss, ro­gorc ieso qris­te _ ma­mas, da sam­Rvde­lo­eb­as
_ ro­gorc mo­ci­qu­lebs~;3 `gar­wmu­nebT, yve­laf­ris ke­Te­
bas es­wra­foT saR­mrTo er­Tsu­lov­ne­ba­Si, ep­is­ko­po­sis _
ro­gorc RvTis, mRvdle­bis _ ro­gorc mo­ci­qul­Ta Se­sak­
re­be­lis Tav­mjdo­ma­re­ob­iT, Cem­Tvis ut­kbes di­ak­vnebs ki
min­do­bi­li aqvT ieso qris­tes msa­xu­re­ba~;4 `kar­gni ari­an
mRvdel­ni, mag­ram uk­eT­esia mRvdel­mTa­va­ri, ro­mel­sac
min­do­bi­li aqvs wmin­da­Ta wmin­da, ro­mel­sac er­Ta­derTs
aqvs min­do­bi­li RvTis sa­id­um­lo­ni. igi ar­is ka­rib­We ma­mi­
sa, rom­li­Tac Se­di­an ab­ra­ami, isa­aki, iako­bi, wi­nas­war­met­
yve­le­bi, mo­ci­qu­le­bi da ek­le­sia~.5
wm. eg­na­ti an­ti­oqi­eli sa­ub­robs zi­ar­eb­is Se­sa­xe­bac,
rad­gan `zi­ar­eba ar­is Cve­ni mac­xov­ris, ieso qris­tes xor­
ci, (xor­ci), ro­me­lic ev­no Cve­ni cod­ve­bi­saT­vis da ro­me­
lic ma­mam aR­ad­gi­na Ta­vi­si si­ke­TiT~,6 da mi­mar­Tavs sa­su­
li­ero pi­rebs: `iz­ru­neT, aR­as­ru­loT er­Ti zi­ar­eba, rad­
gan er­Tia Cve­ni uf­lis, ieso qris­tes xor­ci, da er­Tia
bar­Zi­mi mi­si sis­xlis er­To­ba­Si, er­Ti sa­kur­Txe­ve­li, is­eve,
ro­gorc er­Ti ep­is­ko­po­si, sam­Rvde­lo­eb­as­Tan da di­ak­vneb­
Tan, Cems Ta­nam­sa­xu­reb­Tan er­Tad~.7 aq­ve un­da iT­qvas, rom
zi­ar­eb­is sa­id­um­los aR­niS­vni­saT­vis eg­na­ti an­ti­oqi­eli
iy­en­ebs mxo­lod euj­ca­ris­ti­va-s (euj­ca­ris­ti­va, ro­gorc zi­ar­eb­is
aR­mniS­vne­li ter­mi­ni, pir­ve­lad eg­na­ti an­ti­oqi­el­is we­ri­

1. epistole efeselTa mimarT, 6.2.


2. epistole traliselTa mimarT, 3.1.
3. epistole smirnelTa mimarT, 8.1.
4. epistole magnesielTa mimarT, 6.1.
5. epistole filadelfielTa mimarT, 9.1.
6. epistole smirnelTa mimarT, 7.1 (laiTfutis redaqciiT, 6.2).
7. epistole filadelfielTa mimarT, 4.1.

116
leb­Sia ga­mo­ye­ne­bu­li),1 xo­lo ko­in­wni­va, ro­me­lic ax­al aR­
Tqma­Si zi­ar­eb­as gad­mos­cems (ix. ma­ga­li­Tad, 1kor. 10.16),
mas­Tan ar das­tur­de­ba.
ek­le­si­as­Tan da­kav­Si­re­biT un­da aR­in­iS­nos is­ic, rom
sok­ra­te sqo­las­ti­ko­si eg­na­ti an­ti­oqi­els mi­aw­ers sa­ek­
le­sio RvTis­msa­xu­re­ba­Si an­ti­fo­nu­ri, or­gun­di­ani ga­lo­
bis Se­mo­ta­nas. ro­gorc is mi­uT­iT­ebs, eg­na­ti an­ti­oqi­els
xil­va­Si un­ax­avs an­ge­loz­Ta gun­de­bi, rom­le­bic sa­me­bas an­
ti­fo­nu­ri ga­lo­biT ug­al­ob­dnen da am­it­om Se­mo­it­ana an­
ti­oqi­aSi am­gva­ri ga­lo­ba, ris Sem­de­gac igi da­nar­Cen ek­le­
si­eb­Sic gav­rcel­da.2
rac Se­ex­eba kon­kre­tul mi­Ti­Te­bebs da sxva­das­xva rCe­
va-da­ri­ge­bebs ep­is­ko­po­sis mo­va­le­ob­aTa Se­sa­xeb, am­as wm.
eg­na­ti an­ti­oqi­eli vrclad Ca­moT­vlis ep­is­to­le­Si po­li­
kar­pes mi­marT. aq igi sa­ub­robs qvriv­Ta (4.1), qal­wul­Ta
da Ta­nam­cxov­re­bel­Ta Se­sa­xeb (5.2) da Se­ag­on­ebs ad­re­sats:
`Se­ewie yve­la ad­am­ians, ro­gorc Sen geq­mna Sem­wed uf­ali.
moT­mi­ne­ba da siy­va­ru­li gqon­des yve­las mi­marT, ro­gorc
ak­eT­eb ki­dec. mo­ic­ale uw­yve­ti loc­ve­bi­saT­vis. iT­xo­ve me­
ti go­ni­er­eba, vid­re gaqvs. Se­in­axe mRvi­Za­re­ba, mo­ip­ove su­
li da­uZ­in­eb­eli. esa­ub­re yve­la ad­am­ians sa­Ti­Ta­od, RvTis
Cve­ul­eb­is msgav­sad. it­vir­Te yve­las sne­ul­eb­ani, ro­gorc
srul­yo­fil­ma mo­as­pa­re­zem. sa­dac me­tia Sro­ma, mra­va­lia
mo­sa­ge­be­lic~ (1.2-3). aR­sa­niS­na­via, rom wm. eg­na­ti an­ti­
oqi­el­is ep­is­to­le­eb­Si pir­ve­lad ar­is sa­ub­ari sa­ek­le­sio
qris­ti­an­uli qor­wi­ne­bis Se­sa­xeb (5.2).

1. axal aRTqmaSi eujcaristiva-s ‘madlobis’, ‘samadlobelis’ mniSvne-


loba aqvs (Sdr. saqme, 24.3; 1kor. 14.16; 2kor. 4.15, 9.11; efes. 5.4;
fil. 4.6; kol. 2.7, 4.2; 1Tes. 3.9; 1tim. 2.1, 4.3, 4.4; gamocx. 4.9, 7.12).
2. sokrate sqolastikosi, eklesiis istoria, 6.8. Sdr. wm. egnati
antioqielis epistole romaelTa mimarT, 2.2 da epistole efeselTa
mimarT, 4.2. qristianTa antifonuri galobis Sesaxeb gadmoscems pli-
nius umcrosic (63-113 ww.) epistoleSi imperator traianes mimarT,
romlis Tanaxmadac qristianebs `Cveulebad hqondaT gansazRvrul
dRes, alionamde, Sekrebiliyvnen da galoba eTqvaT qristesTvis, ro-
gorc RmerTisTvis, erTad, rigrigobiT~ (“essent soliti stato die ante lucem
convenire carmenque Christo quasi deo dicere secum in vicem~, 10.96.7).

117
mTli­an­ob­aSi, wm. eg­na­ti an­ti­oqi­el­is ep­is­to­le­eb­Si da­
cu­lia uZ­vir­fa­se­si cno­be­bi ad­req­ris­ti­an­uli xa­nis qris­
ti­an­uli ek­le­si­is Se­sa­xeb.
xel­na­we­re­bi, rom­le­bic Se­ic­av­en wm. eg­na­ti an­ti­oqi­el­is
ep­is­to­le­Ta av­Ten­tur, e.w. sa­Su­alo re­daq­ci­as, sul oria:
(1) Med­ic­eus. Flo­ren­se, Bibl. Laure­nti­en­ne, Plut. LVII.7 (XI s.).
eg­na­ti an­ti­oqi­el­is we­ri­le­bi pir­ve­lad am nus­xa­ze day­
rdno­biT iq­na ga­mo­ce­mu­li Isa­aci­us Vos­si­us-is mi­er, am­ster­
dam­Si, 1646 wels.1 xel­na­wer­Si da­cu­lia 6 we­ri­li (ak­lia
ep­is­to­le ro­ma­el­Ta mi­marT).
(2) Col­ber­ti­nus, Par­is, Bibl. Nat., gr. 1451 (X s.).2 mas­Si da­cu­
lia ep­is­to­le ro­ma­el­Ta mi­marT. es we­ri­li ad­re­ve iq­na
Car­Tu­li eg­na­tis an­ti­oqi­ur mar­ti­ro­lo­gi­um­Si. ar­se­bobs
we­ri­lis ad­re­uli si­ri­uli Tar­gma­nic, rac ep­is­to­les
pir­ve­la­di sa­xis dad­ge­nis Se­saZ­leb­lo­bas iZ­le­va. we­ri­li
Sek­ve­ci­li da Sec­vli­li sa­xiT ar­is Se­ta­ni­li svi­me­on me­
taf­ras­tis Txro­ba­Si eg­na­ti an­ti­oqi­el­is Se­sa­xeb.3
wm. eg­na­ti an­ti­oqi­el­is ep­is­to­le­Ta kvle­vi­sas mec­ni­er­
ebi iT­va­lis­wi­ne­ben Sem­deg Tar­gma­nebs:
(a) la­Ti­nu­ri Tar­gma­ni, ro­me­lic war­mo­ad­gens xel­na­wer
Med­ic­eus-is re­daq­ci­is ber­Znu­li teq­stis sru­li­ad zed­
mi­wev­niT, sit­yva­sit­yviT da in­ter­po­la­ci­eb­is­ag­an Ta­vi­su­
fal Tar­gmans. mi­si xel­na­we­re­bi aR­mo­aC­ina J.Ussher-ma da
ga­mos­ca oq­sfor­dSi, 1644 w.,4 ris Sem­de­gac is­ini da­ik­ar­ga.
va­ra­ud­ob­en, rom teq­stis mTar­gmne­li iyo ro­bert gro­
se­tes­ti, lin­kol­nis ep­is­ko­po­si (da­axl. 1290 w.), an mi­si
uax­lo­esi ga­re­moc­va, da rom ber­Znu­li wya­ro, ro­me­lic
mas xelT hqon­da, VI-VII ss-isa un­da yo­fi­li­yo.
1. Epistolae genuinae S. Egnatii martyris; quae nunc primum lucem vident ex
bibliotheca Florentina. Ed. Isaacus Vossius. Amstelodami, 1846.
2. Acta Primorum Martyrum Sincera et Selecta. Ed. Thierry Ruinart. Paris,
1689.
3. svimeon metafrasti, martviloba wminda mowamis, egnati RmerT­
Semosilisa, 9-13, PG 114, sv. 1277-1281.
4. Polycarpi et Egnatii epistolae, una cum vetere vulgata interpretatione La-
tina, ex trium manuscriptorum codicum collatione, integritati suae restituta. Ed.
Iacobus Vsserius. Oxford, 1644.

118
(b) si­ri­uli Tar­gma­ni,1 ro­gorc da­mo­uk­id­eb­eli va­ri­an­
ti, me­tad mniS­vne­lo­va­nia, miT uf­ro, rom mi­si Tar­gma­nis
xa­na (IV-V ss.) uax­lov­de­ba we­ri­le­bis Sed­ge­nis dros. am
Tar­gma­ni­dan dRe­is­aT­vis mxo­lod oT­xi ep­is­to­les, ker­
Zod, ef­es­el­Ta, ro­ma­el­Ta, po­li­kar­pes da tra­li­sel­Ta
mi­marT gag­zav­ni­li we­ri­le­bis ram­de­ni­me frag­men­tia Se­
mor­Ce­ni­li.
(g) kop­tu­ri Tar­gma­ni­dan Cve­nam­de mo­aR­wia mxo­lod mci­
re mo­nak­veT­ma, ro­me­lic Se­ic­avs pir­vel 6 Tavs ep­is­to­le­
dan smir­nel­Ta mi­marT da da­mo­uk­id­eb­el ver­si­as iZ­le­va.
mi­si Tar­gmnis Ta­ri­Ri da­uz­us­te­be­lia.
(d-e) mkvle­va­re­bi mi­uT­iT­eb­en as­eve si­ri­ul­id­an gad­
mo­Re­bu­li ar­ab­uli da som­xu­ri Tar­gma­ne­bis mniS­vne­lo­
ba­zec.2
gar­da Ca­moT­vli­li wya­ro­eb­isa, ar­an­ak­leb fa­se­ulia
Zvel av­to­reb­Tan da­cu­li eg­na­ti an­ti­oqi­el­is ep­is­to­le­
Ta da­mow­me­be­bi, ep­is­to­le­Ta vrce­li re­daq­cia da mi­si la­
Ti­nu­ri Tar­gma­ni.3
ep­is­to­le­eb­is ber­Znu­li teq­sti Se­ta­ni­lia Pat­ro­lo­gia
Gra­eca-s ga­mo­ce­ma­Si: PG 5, sv. 644-728 (ber­Znu­li teq­sti
la­Ti­nu­ri Tar­gma­niT). gar­da am­isa, ar­se­bobs mi­si teq­
stis kri­ti­ku­li ga­mo­ce­mac: Igna­ce d’Anti­oc­he, Pol­ycar­pe de
Smyrne: Let­tres. Mar­tyre de Pol­ycar­pe. Tex­te grec, in­tro­duc­ti­on,
tra­duc­ti­on et no­tes de Pier­re-Tho­mas Ca­me­lot. SC 10. 4e ed­it­ion.
Par­is: Les édi­ti­ons du Cerf, 1969, gv. 56-155 (ber­Znu­li teq­sti
fran­gu­li Tar­gma­niT).4

1. siriuli Targmanis gamocemisaTvis ix. W. Cureton. The Ancient


Syriac Version of the Epistles of S. Egnatius. London, 1845. siriuli teq-
stis laTinuri Targmani gamocemulia Patrologia Graeca-Si, ix. PG 5,
sv. 961-968; Clavis, t. 1, gv. 13, N 1025.
2. kopturi, arabuli da somxuri gamocemebisaTvis dawvrilebiT
ix. Clavis, t. 1, gv. 13-14, N 1025.
3. dawvrilebiT egnati antioqielis epistoleTa Semcveli xel-
nawerebis Sesaxeb ix. Lightfoot, gv. 99-102; Ignace d’Antioche, 1969, gv.
14-15; Clavis, t. 1, gv. 12-13, N 1025.
4. dawvrilebiT egnati antioqielis werilebis, maT Soris, qarTuli
teqstis gamocemaTa Sesaxeb ix. Clavis, t. 1, gv. 12-16, N 1025-1030. teq-

119
qar­Tu­lad wm. eg­na­ti an­ti­oqi­el­is ep­is­to­le­ebi dRe­
is­aT­vis cno­bi­lia gi­or­gi mTaw­min­de­lis Zve­li da ed­iS­er
We­li­Zis Ta­na­med­ro­ve Tar­gma­niT.
gi­or­gi mTaw­min­de­lis Tar­gma­ni gad­mo­Re­bu­lia eg­na­ti
an­ti­oqi­el­is we­ril­Ta e.w. vrce­li re­daq­ci­id­an. ep­is­to­
le­Ta teq­sti da­cu­lia 6 xel­na­wer­Si, ro­mel­Ta­gan uad­re­
sia A 55 (XII s.) da A 60 (XIII s.). mi­si ga­mo­ce­mi­saT­vis ix.
sa­qar­Tve­los ek­le­si­is ka­len­da­ri 1988. Tbi­li­si: sa­qar­
Tve­los sa­pat­ri­ar­qo, 1988, gv. 518-529 (Se­sa­va­li), 530-624
(teq­sti). Tar­gma­ni Se­ic­avs eg­na­ti an­ti­oqi­el­is 13 ep­is­to­
les, maT So­ris: ep­is­to­les ef­es­el­Ta mi­marT (gv. 604-618),
ep­is­to­les mag­ne­si­el­Ta mi­marT (gv. 545-555), ep­is­to­les
tra­li­sel­Ta mi­marT (gv. 535-545), ep­is­to­les ro­ma­el­Ta
mi­marT (gv. 618-624), ep­is­to­les fi­la­del­fi­el­Ta mi­marT
(gv. 570-581), ep­is­to­les smir­nel­Ta mi­marT (gv. 581-593)
da ep­is­to­les po­li­kar­pe smir­ne­lis mi­marT (gv. 589-593).
Ta­na­med­ro­ve qar­Tul en­aze Tar­gmni­lia wm. eg­na­ti an­ti­
oqi­el­is er­Ta­der­Ti we­ri­li, ep­is­to­le ro­ma­el­Ta mi­marT,
ro­me­lic qar­Tu­lad gad­mo­Re­bu­lia ed­iS­er We­li­Zis mi­er:
`wm. eg­na­ti an­ti­oqi­eli. ep­is­to­le ro­ma­el­Ta mi­marT~. Zve­
li ber­Znu­li­dan Tar­gmna da Se­niS­vne­bi da­ur­To ed­iS­er
We­li­Zem. re­li­gi­ur-sa­gan­ma­naT­leb­lo Jur­na­li 1, sa­So­bao
ga­mo­ce­ma (2011): 39-45.

stis rusuli TargmanisaTvis ix. Памятники древней христианской пись­


менности в русском переводе. Т.2: `Писания мужей апостольских~. Москва,
1860.

120
ეპისტოლე ეფესელთა მიმართ

pro­lo­gi
eg­na­ti, ro­mel­sac Rmer­TSe­mo­sil­sac uw­od­eb­en, azi­is ef­
es­os ne­tar ek­le­si­as, ro­me­lic ma­ma Rmer­Tis mi­er di­de­bu­le­
bis sav­se­biT ar­is kur­Txe­uli, ek­le­si­as, rom­lis myo­fo­bac
gan­Ci­ne­bu­li iyo uw­in­ar­es sa­uk­un­eTa,1 sa­ma­ra­di­so, ur­yev da
uc­va­le­bel sa­di­de­be­lad, da ro­me­lic ga­er­Ti­an­eb­ulia da
ga­mor­Ce­uli WeS­ma­ri­ti vne­biT, ma­mi­sa da Cve­ni uf­lis, ieso
qris­tes ne­bi­sa­ebr, gi­sur­vebT Tqve­ni si­xa­ru­lis gan­mrav­le­
bas ieso qris­tes mi­er da ga­xa­re­bas um­wik­vlo si­xa­ru­liT.

Ta­vi I
ef­es­el­Ta da on­es­im­os­is qe­ba
1. Se­vit­yve RvTis mi­er Tqve­ni di­dad­say­va­re­li sa­xe­
lis Se­sa­xeb, ro­me­lic mi­gi­Ri­aT sa­mar­Tli­ani da uz­ado
go­ne­bis ga­mo, Cve­ni mac­xov­ris, ieso qris­tes rwme­ni­sa da
siy­va­ru­lis ga­mo. Tqven, RvTis mim­baZ­ve­leb­ma (Sdr. ef­es.
5.1), gan­cxo­ve­le­bu­leb­ma RvTis sis­xlis mi­er (Sdr. saq­me,
20.28), srul­yo­fi­lad ga­nas­ru­leT saZ­mos2 saq­me. 2. ro­ca
Se­it­yveT, rom vi­ya­vi si­ri­id­an, bor­kil­da­de­bu­li sa­zo­ga­

1. Sdr. wm. klimenti romaelis meore epistole korinTelTa mi-


marT, 14.1.
2. to; suggeniko;n e[rgon, sityvasityviT, sanaTesaosTan dakavSirebu-
li saqme.

121
do sa­xe­li­sa da sa­so­eb­is­aT­vis,1 da im­edi mqon­da, Tqve­ni
loc­va-kur­Txe­viT, rom­Si miv­mTxve­odi ve­lur mxe­ceb­Tan
brZo­las,2 ra­Ta am­iT mom­ce­mo­da Se­saZ­leb­lo­ba, gav­mxda­ri­
ya­vi mi­si3 mo­wa­fe, iC­qa­reT Ce­mi mo­na­xu­le­ba. 3. am­is Sem­deg,
RvTis sa­xe­liT vis­tum­re Tqve­ni er­mra­va­li kre­bu­li on­
es­im­os­is sa­xiT, rom­lis siy­va­ru­lic mi­uT­xro­be­lia, ro­
me­lic Tqve­ni ep­is­ko­po­sia xor­ci­el­ad,4 da rom­lis siy­va­
rul­sac ge­ved­re­biT ieso qris­tes mi­er. dae, mi­si msgav­si
iy­os yve­la Tqven­ga­ni! kur­Txe­ulia is, vinc mo­ga­ni­WaT mad­
li, iy­oT Rir­sni as­eTi ep­is­ko­po­sis yo­li­sa!

Ta­vi II
el­Co­bis sxva wev­rTa qe­ba, mi­loc­va da ved­re­ba
1. Ce­mi Ta­nam­sa­xu­ris,5 Tqve­ni qris­tes­mi­eri di­ak­vni­sa da
yov­li­TurT kur­Txe­uli bu­ro­sis Se­sa­xeb aR­vav­len ved­re­
bas, ra­Ta eg­os igi Tqve­ni da ep­is­ko­po­sis (wo­de­bis) Rir­
se­bi­saT­vis. xo­lo kro­kos­ma, RvTi­sa da Tqven­ma Rir­sma,
ro­me­lic mi­vi­Re, ro­gorc ma­ga­li­Ti6 Tqve­ni siy­va­ru­li­sa,
yov­li­TurT Sve­ba mom­gva­ra (dae, as­eve mis­ces mas Sve­ba
ieso qris­tes ma­mam!) on­es­im­os­Tan, bu­ros­Tan, ev­plos­Tan
da fron­ton­Tan er­Tad, ro­mel­Ta sa­xi­Tac siy­va­ru­lis Za­
liT da­vi­na­xe yve­la Tqven­ga­ni. 2. vi­sur­veb­di, ma­rad me­xa­ra
Tqve­niT, Tu­ki Rir­si viq­ne­bo­di am­isa. xo­lo Tqven gmar­
1. saubaria `qristianis~ saxelisa da macxovarTan dakavSirebuli
sasoebis Sesaxeb, romelic sayovelTao, sazogadoa yvela qristiani-
saTvis.
2. mowameobis gzebis Sesaxeb ix. wm. polikarpe smirnelis martvi-
loba, TT. 2-4.
3. igulisxmeba, misi, vinc msxverplad Seswira Tavi CvenTvis.
mowafed gaxdoma gulisxmobs macxovris mibaZvas da misi gzis game-
orebas (Sdr. aqve, 3.1; epistole romaelTa mimarT, 4.2, 5.3), radgan
`romelman ara aRiRos juari TKsi da Semomidges me, ver Pel-ewife-
bis mowafe-yofad Cemda~ (luka, 14.27).
4. sulieri zedamxedveli da episkoposi aris ufali (Sdr. 1petre,
2.25). ix. aseve, wm. egnati antioqielis epistole romaelTa mimarT, 9.1.
5. tou' sundouvlou, sityvasityviT, macxovris `Tanamonis~ (Sdr. kol. 4.7).
6. ejxemplavrion.

122
TebT, yo­vel­na­ir­ad ad­id­eb­deT ieso qris­tes, ro­mel­mac
di­de­biT Se­gam­koT da, erT mor­Ci­le­ba­Si ga­er­Ti­an­eb­ul­ni
(Sdr. 1kor. 1.10), da­em­or­Ci­loT ep­is­ko­pos­sa da sam­Rvde­
lo­eb­as, ra­Ta yov­li­TurT iy­oT gan­wmen­dil­ni.

Ta­vi III
mo­wo­de­ba ep­is­ko­pos­Tan er­Ti­an­ob­is Se­sa­xeb
1. ar gib­rZa­nebT Tqven, TiT­qos vin­me mniS­vne­lo­va­ni
vi­yo. vi­na­id­an Tum­ca ki mi­si sa­xe­lis ga­mo var bor­kil­
da­de­bu­li,1 ara var srul­yo­fi­li ieso qris­te­Si, ar­am­
ed mo­wa­fe­ob­as ax­la­Ra da­vu­de da­sa­ba­mi, da mog­mar­TavT
Tqven, ro­gorc Cems Ta­na­mas­wav­leb­lebs,2 rad­gan swo­red
me mmar­Teb­da Tqven­gan wvrTnis mi­Re­ba rwme­na­Si, Se­go­ne­
beb­Si, moT­mi­ne­ba­sa da did­su­lov­ne­ba­Si. 2. mag­ram vi­na­id­an
siy­va­ru­li ar maZ­levs sa­Su­al­eb­as, dav­dum­de Tqven­Tan da­
kav­Si­re­biT, am­is ga­mo, var­Cie, Seg­Txo­voT Tqven, war­mar­
ToT Tqve­ni svla RvTis sit­yvis3 Ta­nax­mad. rad­gan ieso
qris­tec, Cve­ni ga­nu­yo­fe­li si­coc­xle, ar­is sit­yva4 ma­mi­
sa, is­eve, ro­gorc ep­is­ko­po­se­bic, (qvey­ni­er­eb­is) ki­de­eb­ze
dad­ge­nil­ni, ieso qris­tes sit­yva­Si ari­an.

Ta­vi IV
ep­is­ko­pos­Ta da mRvdel­Ta er­Tsu­lov­ne­ba
1. aq­ed­an ga­mom­di­na­re, gmar­TebT, Se­ud­geT ep­is­ko­po­sis
sit­yvas, ra­sac ak­eT­ebT ki­dec. Tqve­ni Rir­ssa­xe­lo­va­ni sa­

1. anu, rogorc qristiani (Sdr. 1.2).


2. sundidaskalivtai".
3. hJ gnwvmh iTargmneba, rogorc ‘goneba’, ‘azri’, ‘neba’, ‘sityva’. am mona-
kveTSi mas mTargmnelebi sxvadasxvagvarad Targmnian. ase magaliTad,
laiTfutTan mocemulia `goneba~ (“mind~, ix. Laighthoot, 1907, gv. 138),
PG-s laTinur TargmanSi _ `sityva~ (“sententia~, PG 5, sv. 647A), rusul
TargmanSi `azri~ (“мысль Отца~), wm. giorgi mTawmindelis TargmanSi ki
`neba~ (ix. saqarTvelos eklesiis kalendari, 1988, gv. 606).
4. hJ gnwvmh.

123
mRvde­lo­eba, Rir­si RvTi­sa, im­de­nad ke­Ti­lad ar­is Sew­yo­
bi­li ep­is­ko­pos­Tan, ro­gorc si­me­bi ki­Ta­ras­Tan.1 am­it­om­ac,
Tqve­ni er­Tsu­lov­ne­bi­Ta da Sex­mat­kbi­le­bu­li siy­va­ru­liT
ieso qris­te ig­al­ob­eba. 2. Ti­To­eul­ma Tqven­gan­ma Seq­me­niT
gun­di, ra­Ta Sex­mat­kbi­le­bul­ni iy­oT er­Tsu­lov­ne­ba­Si, mi­
iR­oT to­ni RvTi­sa­gan, er­To­ba­Si er­Txmad aR­uv­li­noT ma­mas
ga­lo­ba ieso qris­tes mi­er, ra­Ta Se­is­mi­nos Tqve­ni da gcnoT
aso­eb­ad mi­si Zi­sa2 (Sdr. rom. 12.4-5) im­is wya­lo­biT, ra­sac
ke­Ti­lad sCa­di­xarT. am­de­nad, Tqven­Tvis sa­sar­geb­lo­caa um­
wik­vlo er­To­ba­Si yof­na, ra­Ta RvTis Ta­na­zi­ar­ni iy­oT mu­dam.

Ta­vi V
sa­ek­le­sio er­To­bis mniS­vne­lo­ba
1. am­de­nad, Tu­ki me mci­re xan­Si Tqvens ep­is­ko­pos­Tan
am­gva­ri si­ax­lo­ve mo­vi­po­ve, _ ara ad­am­ianu­ri, ar­am­ed su­
li­eri, _ ra­od­en uf­ro me­tad mi­giC­nevT ne­tar ad­am­iane­bad
Tqven, ro­mel­nic Se­er­Te­bul­ni xarT mas­Tan, ro­gorc ek­
le­sia _ ieso qris­tes­Tan da ro­gorc ieso qris­te _ ma­mas­
Tan, im­is­aT­vis, rom yve­la­fe­ri Tan­xmo­ba­Si iy­os er­To­bis
meS­ve­ob­iT. 2. nu­ra­vin Sec­de­ba! vinc sa­kur­Txev­lis Sig­niT3
ar ar­is, is sa­ku­Tar Tavs RvTis purs ar­Tmevs (ioa­ne, 6.33).
Tu­ki er­Ti­sa da or­is loc­vas as­eTi Za­la ga­aC­nia (Sdr. ma­
Te, 18.20), ram­de­nad uf­ro Zli­eria ep­is­ko­po­si­sa da mTe­li
ek­le­si­is ved­re­ba? 3. am­it­om­ac, vinc ar mi­dis mas­Tan,4 igi
uk­ve gax­da am­par­ta­va­ni da sa­ku­Ta­ri Ta­vi gan­sa­ja. rad­
gan da­we­ri­lia: `Rmer­Ti qed­maR­lebs up­ir­is­pir­de­ba~ (ig­av.
3.34; 1pet­re, 5.5; iak. 4.6). Se­ve­ca­doT, ar da­vu­pi­ris­pir­
deT ep­is­ko­poss, ra­Ta vi­yoT mor­Cil­ni RvTi­sa.

1. Sdr. klimenti aleqsandrieli, protreptikosi, 1.5.


2. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole traliselTa mimarT,
11.2.
3. igulisxmeba, eklesiaSi. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole
magnesielTa mimarT, 7.2; epistole traliselTa mimarT, 7.2; fila-
delfielTa mimarT, 4.1.
4. igulisxmeba, sakurTxevelTan, anu eklesiaSi.

124
Ta­vi VI
pa­ti­vis mi­ge­ba ep­is­ko­po­sis, ro­gorc mac­xov­ris mi­marT

1. ram­de­na­dac xe­davs ma­va­ni ep­is­ko­poss mdu­ma­res, im­de­


nad me­tad un­da eS­in­od­es mi­si.1 rad­gan yve­la, vi­sac ag­zav­
nis sax­lis pat­ro­ni sax­lis gan­sa­ge­be­lad (lu­ka, 12.42), ise
gvmar­Tebs mi­vi­RoT, ro­gorc Ta­vad mo­mav­li­ne­be­li (Sdr.
ioa­ne, 13.20; ma­Te, 10.40). am­it­om, cxa­dia, rom ep­is­ko­poss
un­da vuc­qer­deT, ro­gorc TviT uf­als. 2. Ta­vad on­es­im­
osi gar­da­me­te­bu­lad aq­ebs Tqvens RvTis­mi­er ke­Til­we­si­
er­eb­as, am­bobs, rom yve­la­ni WeS­ma­ri­te­biT cxov­robT da
rom Tqven So­ris ar­av­iT­ari wva­le­ba ar mkvid­robs, ar­am­ed
ar­av­is us­menT uf­ro me­tad, vid­re ieso qris­tes, mqa­da­ge­
bels WeS­ma­ri­te­bi­sa.2

Ta­vi VII
gaf­rTxi­le­ba mwva­le­bel­Ta wi­na­aR­mdeg
1. zo­gi­er­Tebs Cve­ul­eb­ad aqvT, uk­eT­uri mzak­vro­biT
at­ar­on (qris­ti­an­is) sa­xe­li, ma­Sin, ro­de­sac RvTis uR­irs
saq­me­ebs sCa­di­an. maT un­da ga­eq­ceT, ro­gorc mxe­cebs. ra­
me­Tu is­ini ga­co­fe­bu­li ZaR­le­bi ari­an, id­um­al mkbe­nar­ni
(Sdr. esa­ia, 56.10-11), ro­mel­Ta­ga­nac Ta­vi un­da da­ic­vaT,
rad­gan uk­ur­ne­bel­ni ari­an. 2. mkur­na­li er­Ti ar­se­bobs,
xor­ci­eli da su­li­eri, So­bi­li da uS­ob­eli,3 Rmer­Ti kac­Si
(gan­xor­ci­el­eb­uli),4 WeS­ma­ri­ti si­coc­xle sik­vdil­Si, (So­

1. Sdr. aqve, 15.1, aseve, epistole filadelfielTa mimarT, 1.1.


2. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole traliselTa mimarT, 9.1;
epistole filadelfielTa mimarT, 6.1.
3. gennhto;" kai; ajgevnnhto". am monakveTs imowmebs netari Teodor-
ite kvireli TxzulebaSi eranisti, variantiT: gennhto;" ejx; ajgennhvtou
(“Sobili uSobelidan~, ix. misi eranisti, PG 83, sv. 84A, Sen. 74).
4. ejn ajnqrwvpw/ Qeov". ase imowmeben am monakveTs wm. aTanase aleqsandri-
eli (ariminumis sinodebis Sesaxeb italiaSi da selevkiis isavriaSi,
47) da netari Teodorite kvireli (eranisti, PG 83, sv. 84A, Sdr. iqve,
Sen. 75). egnati antioqielis epistoleTa berZnul kritikul gamoce-
maSi ki es striqoni Semdegnairad aris warmodgenili: ejn sarki; genovme­
no" qeov" (“RmerTi mosuli xorcielad~, Ignace d’Antioche, 1969, gv. 64).

125
bi­li) ma­ri­am­is­gan da (So­bi­li) RvTis­gan, Tav­da­pir­ve­lad
vne­bu­li da Sem­dgom uv­ne­be­li,1 ieso qris­te, uf­ali Cve­ni
(Sdr. 1tim. 3.16).

Ta­vi VIII
ef­es­el­Ta qe­ba
1. maS, nu­ra­vin gac­Tu­nebT Tqven, Tum­ca Tqven arc var­
de­biT sac­Tur­Si, rad­gan yve­la­ni RvTi­sa­ni xarT. vi­na­id­an
ro­de­sac ar mkvid­robs Tqven­Si (bi­wi­eri) gu­lis­Tqma, ro­
mel­sac Se­uZ­lia Tqve­ni gan­sac­del­Si Cag­de­ba, es niS­navs,
rom nam­dvi­lad RvTis Ta­nax­mad cxov­robT. me, un­ar­Ce­ve­si2
Tqven So­ris (Sdr. 1kor. 15.9), dae, vi­yo Se­wi­ru­li Tqve­
ni, ef­es­el­Ta, sa­uk­un­od mra­val­sa­ga­lo­be­li ek­le­si­is ga­
mo­sas­yid zva­ra­kad. 2. xor­ci­elT ar xe­le­wi­fe­baT su­li­er
saq­me­Ta moq­me­de­ba (Sdr. rom. 8.5; 1kor. 2.14), arc su­li­er­
ebs _ xor­ci­el saq­me­Ta, is­eve, ro­gorc rwme­nas _ ur­wmu­
no­eb­is­aT­vis da­ma­xa­si­aT­eb­eli saq­me­eb­isa da ur­wmu­no­eb­as
_ rwme­ni­saT­vis. Tqven ki xor­ci­el­ad­ac im­as ak­eT­ebT, rac
su­li­eria, rad­gan yve­la­fers ieso qris­te­Si ak­eT­ebT (Sdr.
1tim. 4.10).

1. prw'ton paqhto;" kai; tovte ajpaqhv" (“primum passibilis et tunc impassibi-


lis~), rogorc PG-s gamomcemeli miuTiTebs, aq saubaria uvnebeloba-
ze aRdgomis Semdeg (PG 5, sv. 651, Sen. 51).
2. perivyhma, sityvasityviT sibinZure, nagavi (Sdr. perikavqa­
rma). wm. fotiosis Tanaxmad, perivyhma-s uwodebdnen yovelwli-
urad zRvaSi msxverplad gadagdebul, poseidonisTvis Sewirul
Wabuks, romelic warmoadgenda yovelgvari borotisagan ganmaTa-
visuflebel msxverpls (leqsikoni, gv. 425). meore mxriv, cxadia,
rom am sityvis gamoyenebiT avtori Tavis Tavmdablobas gamoxat-
avs. Sdr. barnabas epistole, 4.9, 6.5; evsevi kesarielis eklesiis
istoria, 7.22.7, sadac igi wm. dionise aleqsandrielis sityvebs
gadmoscems. ix. aseve, Ignace d’Antioche, 1969, gv. 64-65, Sen. 3; Épître
de Barnabé. Introduction, traduction et notes par Pierre Prigent. Sources
Chrétiennes 172. Texte Grec établi et présenté par Robert A. Kraft. Paris:
Éditions du Cerf, 1971, gv. 101, Sen. 3.

126
Ta­vi IX
cru moZ­Rvar­Ta Se­us­men­lo­ba ef­es­el­Ta mi­er

1. Se­vit­yve, rom iq­id­an Tqven­Tan mo­vid­nen ad­am­iane­


bi, ro­mel­Tac bo­ro­ti moZ­Rvre­ba ep­yraT. Tqven ki maT ar
dar­TeT ne­ba, Tqven So­ris da­eT­es­aT igi, ar­am­ed da­ix­SeT
sas­me­nel­ni, ra­Ta ar mi­ge­RoT da­sa­Te­sad gan­bne­uli Tes­
li maT­gan, rad­gan Tqven lo­de­bi xarT taZ­ri­sa, rom­le­
bic wi­nas­war ga­nam­za­da as­aS­en­eb­lad ma­ma Rmer­Tma, Tqven,
su­liw­min­dis To­kis mxme­vel­ni,1 ay­va­nil­ni xarT si­maR­le­
ze ieso qris­tes iara­RiT, ro­me­lic ar­is jva­ri. Tqven­ma
rwme­nam ag­iy­va­naT Tqven, gza ki iyo siy­va­ru­li, Rmer­TTan
mi­ma­ax­le­be­li. 2. Tqven yve­la­ni er­Tma­ne­Tis Ta­nam­gzav­re­
bi xarT, RvTis­mtvir­Tvel­ni da taZ­ris­mtvir­Tvel­ni, qris­
tes­mtvir­Tvel­ni da siw­min­dis­mtvir­Tvel­ni, yov­li­TurT
Sem­ko­bil­ni ieso qris­tes mcne­be­biT (Sdr. ef­es. 1.1). ga­xa­
re­bu­li var mec, rad­gan Tqven­Tan sa­ub­ri­sa da si­xa­ru­lis
ga­zi­ar­eb­is Rir­si Se­vi­qe­ni, rad­gan ar­af­eri giy­varT is­eTi,
rac ad­am­ian­ur cxov­re­bas uk­av­Sir­de­ba, ar­am­ed mxo­lod­
dam­xo­lod Rmer­Ti.

Ta­vi X
mo­wo­de­ba loc­vi­sa da mor­Ci­le­bi­sa­ken
1. ga­mud­me­biT il­oc­eT (1Tes. 5.17) sxva ad­am­ian­Ta
ga­moc, _ rad­gan ar­is maT­Si mo­na­ni­eb­is im­edi, _ ra­Ta
RmerTs mi­em­Txvi­on. dar­TeT maT ne­ba, rom ga­nis­wav­
lon Tqvens saq­me­Ta­gan. 2. ma­Ti mris­xa­ne­bis sa­pi­ris­pi­
rod Tqven ke­Til­mow­ya­le­ni iy­av­iT, ma­Ti me­di­du­ro­bis
sa­wi­na­aR­mde­god Tav­mda­bal­ni iy­av­iT, im­aT av­sit­yva­ob­as
loc­ve­bi da­up­ir­is­pi­reT, ma­Ti sac­Tu­ris sa­wi­na­aR­mde­
god mtki­ce­ni iy­av­iT rwme­na­Si (Sdr. kol. 1.23), ma­Ti ve­
lu­ro­bis sa­pi­ris­pi­rod wynar­ni iy­av­iT! nu Se­ec­de­biT,
da­em­sgav­soT maT! 3. war­mo­va­Ci­noT Cve­ni sa­xi­er­eb­iT Ta­
vi maT Zme­bad. Se­ve­ca­doT, gav­xdeT mim­baZ­vel­ni uf­li­sa
1. igulisxmeba suliwmindis Sewevna.

127
(Sdr. 1Tes. 1.6), _ vin da­iT­mi­na uf­ro me­ti us­am­ar­Tlo­
ba? vin ga­ni­ca­da uf­ro me­ti ga­Wir­ve­ba? vin da­iT­mi­na uf­
ro me­ti uar­yo­fa? _ ra­Ta ar­cerT Tqven­gan­Si ar aR­moC­
ndes eS­ma­kis Rvar­Zli,1 ar­am­ed yo­vel­gva­ri ub­iw­oebi­Ta
da ke­Til­go­ni­er­eb­iT im­yo­fe­bo­deT ieso qris­te­Si xor­
ci­el­ad da su­li­er­ad.

Ta­vi XI
RvTis mo­Si­Se­bi­sa­ken mo­wo­de­ba. uk­an­as­kne­li Ja­mi
1. uk­an­as­knel­ni dad­gnen Jam­ni (Sdr. 1ioa­ne, 2.18). bo­
los­da­bo­los Seg­vrcxves, Seg­ve­Sin­des RvTis did­su­lov­
ne­bi­sa, ra­Ta ar gveq­ces igi2 sas­je­lad. an mo­ma­va­li ris­
xvis gve­Si­no­des (Sdr. ma­Te, 3.7), an am­Ja­min­de­li mad­li
Se­viy­va­roT, av­ir­Ci­oT or­id­an er­Ti, oR­ond ki WeS­ma­ri­ti
cxov­re­bi­saT­vis ieso qris­te­Si vim­yo­fe­bo­deT. 2. nu­ra­fe­
ri iq­ne­ba fa­se­uli Tqven­Tvis mis ga­re­Se, me xom mis ga­mo
va­ta­reb bor­ki­lebs _ su­li­er mar­ga­li­tebs. dae, Tqve­ni
loc­va-kur­Txe­viT maT­Si­ve mox­des Ce­mi aR­dgo­ma, dae, ma­
rad vi­yo mi­si3 mo­na­wi­le, ra­Ta ig­ive wi­li mxvdes, rac ef­
es­el qris­ti­an­ebs, ro­mel­nic, ieso qris­tes Za­lis­xme­viT,
Ta­vi­an­Ti Se­xe­du­le­be­biT mu­dam Tan­xmo­ba­Si iy­vnen mo­ci­
qu­leb­Tan.

Ta­vi XII
ef­es­el­Ta xot­ba
1. vi­ci, vinc var da vi­sac vwer. me msjav­rde­bu­li var,
Tqven ki Sew­ya­le­bul­ni, me _ gan­sac­del­Si myo­fi,4 Tqven
ki mtki­ced mdgom­ni. 2. Tqven gza xarT maT­ Tvis, vinc

1. anu mwvaleblobis Tesli. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole


traliselTa mimarT, 6.1; epistole filadelfielTa mimarT, 3.1.
2. didsulovneba.
3. igulisxmeba Tqveni locvis.
4. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole romaelTa mimarT, 6.2-3.

128
RvT­is ga­mo kvde­ba, Ta­na­gan­do­bil­ni1 xarT (Sdr. ef­es. 1.9,
3.3) gan­wmen­di­li, ke­Til­mox­se­ne­bu­li, Rir­sne­ta­ri pav­le­
si, rom­lis nak­va­lev­ze ma­va­lic, dae, aR­mov­Cnde, ro­de­sac
RmerTs mi­vem­Txve­vi. igi Tqven mTels ep­is­to­le­Si ieso
qris­te­Si mo­gix­se­ni­ebT.

Ta­vi XIII
mo­wo­de­ba xSi­ri Sex­ved­re­bis­ken RvTis­msa­xu­re­bis
aRsavlenad

1. Se­ec­ad­eT, uf­ro xSi­rad Se­ik­ri­boT RvTis­Tvis sa­mad­


lo­be­li2 da sa­di­de­be­li loc­ve­bis aR­sav­le­nad. ro­de­sac
xSi­rad iqmT am­as, em­xo­bi­an sa­ta­nis Zal­ni da mis­mi­eri war­
wyme­da gan­qar­de­ba Tqve­ni rwme­nis er­Tsu­lov­ne­bis Za­liT. 2.
ar­af­eria mSvi­do­ba­ze uk­eT­esi, mi­si meS­ve­ob­iT is­po­ba yve­la
omi, ze­ci­eri Za­le­bi­sac da mi­wi­er­is­ac3 (Sdr. ef­es. 2.2, 6.12).

Ta­vi XIV
qris­ti­an­is va­lia rwme­na, siy­va­ru­li da
sikeTismoqmedeba

1. ar­af­eria da­fa­ru­li Tqven­Tvis, Tu­ki ieso qris­tes


mi­marT srul­yo­fi­lad gaqvT rwme­na da siy­va­ru­li,4 rom­
1. summuvstai. msgavsi Sinaarsis striqoni mocemulia origenesTan, sa-
dac naTqvamia, rom pavle mociquli `iyo qristes gandobili~ (“Ipse est
enim symmystes Christi~, homiliebi isu naves wignze, 7.3, PG 12, sv. 859AB).
2. sityvasityviT: evqaristiisaTvis (eij" eujcaristivan). ix. aseve, wm.
egnati antioqielis epistole filadelfielTa mimarT, 4.1; epi-
stole smirnelTa mimarT, 7.1, 8.1.
3. Sdr. wm. giorgi mTawmindelis Targmani: `ara raY ars umjobes
qristes mierisa mSKdobisa, romlisa mier yovelive brZolaY eSmakTa
da kacTaY daiPsnebis~ (gv. 614).
4. rwmenas da siyvaruls egnati antioqieli xSirad axsenebs er-
Tad, rogorc qristianuli cxovrebis or umTavres Semadgenel
nawils, Sdr. epistole efeselTa mimarT, 1.1, 9.1, 20.1; episto-
le magnesielTa mimarT, 13.1; epistole traliselTa mimarT, 8.1;
epistole filadelfielTa mimarT, 11.2; epistole smirnelTa mi-
marT, 1.1, 6.1, 13.2; epistole polikarpes mimarT, 6.2.

129
le­bic cxov­re­bis da­sa­ba­mi da da­sas­ru­lia: rwme­na da­sa­ba­
mia, siy­va­ru­li ki da­sas­ru­li (Sdr. 1tim. 1.5). es ori, er­
To­ba­Si moy­va­ni­li, ar­is Rmer­Ti,1 yve­la­fe­ri da­nar­Ce­ni ki,
rac ax­as­iaT­ebs zne­ob­riv siw­min­des, maT mos­devs. 2. ar­av­in
sco­davs, vinc sar­wmu­no­eb­as aRi­ar­ebs, arc ar­av­is, vi­sac
siy­va­ru­li mo­up­ov­ebia, aqvs si­Zul­vi­li. `xe mi­si na­yo­fiT
Se­ic­no­ba~ (ma­Te, 12.33). as­eve is­in­ic, vinc aRi­ar­eb­en, rom
qris­tes­ni ari­an, gac­xad­de­bi­an im­iT, ra­sac sCa­di­an. mag­ram
ax­la saq­me aRi­ar­eb­aSi ro­dia, ar­am­ed rwme­nis Za­la­Si _ Tu
vin dar­Ce­ba mas­Si bo­lom­de.

Ta­vi XV
uf­lis aRi­ar­eba sit­yviT da us­it­yvod
1. jo­bia du­mi­li da yof­na, vid­re sa­ub­ari da ar­yof­na.
kar­gia swav­le­ba, Tu­ki vinc la­pa­ra­kobs, ax­or­ci­el­ebs ki­
dec im­as, ra­sac am­bobs. er­Tia moZ­Rva­ri (ma­Te, 23.8), ro­
mel­mac `Tqva da iq­mna~ (fsal. 32.9, 148.5). is saq­me­ebi ki,
rac man mdu­ma­rem mo­im­oq­me­da, ma­mis Rir­sia. 2. mas, vinc
ies­os sit­yva mo­ip­ova, WeS­ma­ri­tad xe­le­wi­fe­ba mi­si si­Cu­mis
ga­go­ne­bac, ra­Ta srul­yo­fi­li iy­os, ra­Ta Ta­vi­si sa­ub­riT
iq­mo­des da Ta­vi­si du­mi­liT iy­os Sec­no­bi­li. ar­af­eria da­
fa­ru­li uf­li­saT­vis, ar­am­ed Cve­ni sa­id­um­lo­eb­an­ic ax­los
ari­an mas­Tan. 3. am­it­om, yve­la­fe­ri va­ke­ToT im­is cod­niT,
rom is sax­lobs Cven­Si, ra­Ta vi­yoT ta­Zar­ni mis­ni (Sdr.
1kor. 3.16, 6.19) da is Ta­vad iy­os Cven­Si, ro­gorc Rmer­Ti
(Sdr. ga­mocx. 21.3), ro­me­lic is ar­is ki­dec da ro­me­lic
war­moC­nde­ba Cvens Tval­Ta wi­na­Se;2 am yo­ve­li­ves ga­mo Cven
sa­mar­Tli­an­ad gviy­vars igi.

1. ta; de; duvo ejn eJnovthti genovmena Qeov" ejstin. wm. giorgi mTawmindelis
TargmanSi mocemulia: `xolo raJams ornive erTad Sekrben, kacad
RmrTisad gamoaCineben kacsa~ (saqarTvelos eklesiis kalendari,
1988, gv. 614).
2. igulisxmeba, meored mosvlis Jams.

130
Ta­vi XVI
cru moZ­Rvar­Ta ma­ra­di­uli cec­xliT das­ja

1. nu Sec­de­biT, Ce­mo Zme­bo! sax­lis1 gan­mxrwnel­ni


RvTis sa­su­fe­vels ar im­kvid­re­ben (1kor. 6.7,9-10, 10.8;
gal. 5.21). 2. Tu­ki is­ini, vinc xor­ci­el­ad sCa­di­an am­as,
sik­vdils eq­vem­de­ba­re­bi­an, ra­od­en me­tad da­eq­vem­de­ba­re­
ba mas ad­am­iani, Tu­ki igi bo­ro­ti moZ­Rvre­biT gan­xrwnis
RvTis rwme­nas, rom­lis­Tvi­sac jvars ec­va ieso qris­te?
as­eTi ad­am­iani, ro­gorc sul­mda­ba­li, da­uS­re­te­li cec­
xli­sa­ken mi­em­ar­Te­ba, swo­red as­eve is­je­ba mi­si msme­ne­lic.

Ta­vi XVII
gaf­rTxi­le­ba cru moZ­Rvre­ba­Ta wi­na­aR­mdeg
1. im­is­aT­vis mi­iRo Tav­ze mi­ro­ni uf­al­ma (Sdr. saq­me,
10.38; fsal. 44.8), rom ek­le­si­is­aT­vis ux­rwne­le­ba mo­eb­
era.2 nu ic­xebT am wu­Ti­sof­lis mTav­ris (Sdr. ioa­ne, 12.31,
14.30) moZ­Rvre­bis sim­yra­les,3 nu war­gi­ta­cebT igi dat­yve­
ve­bu­lebs wi­nam­de­ba­re (sa­uk­uno) cxov­re­bi­dan! 2. ra­tom ar
vxde­biT go­ni­er­ebi yve­la­ni, vi­sac mi­eca RvTis Se­mec­ne­ba,4
ro­me­lic ar­is ieso qris­te? ra­tom vi­Ru­pe­biT ug­ul­is­
xmod im­is ga­mo, rom ver vac­no­bi­er­ebT madls, ro­me­lic
WeS­ma­ri­tad uf­al­ma mog­viv­li­na?

Ta­vi XVIII
jvris di­de­ba. qris­tes da­ba­de­ba da naT­lo­ba
1. Ce­mi su­li un­ar­Ce­ve­sia5 jvris wi­na­Se, ro­me­lic ur­
wmu­no­TaT­vis sac­Tu­ria (Sdr. 1kor. 1.23), Cven­Tvis ki cxo­

1. igulisxmeba RvTis saxli, RvTis taZari, anu qristianis suli


(Sdr. 1kor. 3.16, 6.19) da misi Selaxva mwvaleblobiT, aseve, sxeuli
da misi wabilwva mruSobiT an sxva mankierebebiT.
2. anu uxrwnelebis nelsurneleba STaebera eklesiisaTvis. Sdr. 18.2.
3. igulisxmeba mwvaleblur moZRvrebas.
4. Qeou' gnw'sin.
5. perivyhma anu sibinZure, nagavi. Sdr. zemoT, 8.1.

131
ne­ba da sa­uk­uno cxov­re­ba. `sad ar­is brZe­ni? sad ar­is ga­
mo­me­Zi­eb­eli?~ (1kor. 1.20), sad ar­is go­ni­er­eb­ad wo­de­bul­
Ta ba­qi­aoba? 2. ra­me­Tu Cve­ni Rmer­Ti ieso qris­te, RvTis
gan­ge­bu­le­bi­sa­ebr1 Ca­is­axa (Sdr. ef­es. 1.10, 3.9) ma­ri­am­is­
gan, (ro­me­lic iyo) da­vi­Tis mod­gmi­dan (ioa­ne, 7.42; rom.
1.3; 2tim. 2.8), da su­liw­min­di­sa,2 iS­va da na­Tel-iRo, ra­Ta
Ta­vi­si vne­biT wya­li ga­new­min­da.3

Ta­vi XIX
sa­mi sa­id­um­lo
1. da da­fa­ru­li iyo am sa­wuT­ros mTav­ri­sa­gan4 (1kor.
2.7-8) ma­ri­am­is qal­wu­le­ba da mi­si mSo­bi­ar­oba,5 da am­is
msgav­sad, uf­lis sik­vdi­lic,6 _ sa­mi xma­maR­la saT­qme­
li sa­id­um­lo, rom­le­bic RvTis mdu­ma­re­ba­Si aR­es­ru­la.
2. maS, ro­gor ga­nec­xa­da is­ini sa­uk­un­eebs? ze­ca­ze gab­
rwyin­da var­skvla­vi yve­la sxva var­skvlav­ze me­tad (Sdr.
ma­Te, 2.2), mi­uT­xro­be­li iyo na­Te­li mi­si, gan­cvif­re­ba
ga­mo­iw­via mis­ma si­uc­xo­vem. yve­la sxva var­skvla­vi mzes­
Tan da mTva­res­Tan er­Tad gun­dad ga­ux­da var­skvlavs,

1. Sdr. 20.1.
2. ejkouoforhvqh uJpo; Mariva" kat! oijkonomivan qeou' `ejk spevrmato"~ me;n
`Dauivd~, pneuvmato" de; aJgivou. Sdr. wm. giorgi mTawmindelis Targmani:
`ese ganPorcielda qalwulisa mariamisgan gangebulebiTa, naTesavi-
sagan daviTisa Porcielad, sulisa mier wmidisa~ (gv. 616).
3. ejgennhvqh kai; ejbaptivsqh, i{na tw'/ pavqei to; u{dwr kaqarivsh/ (Ignace d’An­
tioche, 1969, gv. 74). netari Teodorite kvirels es monakveTi Semde-
gnairad aqvs damowmebuli: ejgennhvqh kai; ejbaptivsqh, i{na to; qnhto;n hJmw'n
kaqarisqh'/ („iSva da naTel-iRo, raTa Cven ganvwmendiliyaviT mokv-
davobisagan~, ix. misi eranisti, PG 83, sv. 81C, Sdr. iqve, Sen. 70:
i{na tw'/ pavqei to; u{dwr kaqarivsh/), rac ufro logikuricaa. arc laiT­
futTan (gv. 110) da arc berZnul kritikul gamocemaSi sityvas to;
u{dwr (‘wyali’) sxva ikiTxvisebi ar aqvs miTiTebuli.
4. anu eSmakisagan.
5. es monakveTi axali aRTqmis Semdeg (Sdr. luka, 1.27-34) warmoadgens
pirvel miTiTebas mariamis qalwulobisa da imavdroulad dedobis Sesa-
xeb. am monakveTs imowmebs origene ganmartebebSi lukas saxarebaze, 6.35.
6. oJ qavnato" tou' Kurivou.

132
Ta­vad man ki gar­da­mo­ad­ina Ta­vi­si na­Te­li yve­la sxva­ze
me­tad.1 3. war­mo­iS­va mRel­va­re­ba, Tu sa­id­an gaC­nda es
uc­na­uri ram, ro­me­lic sxva­Ta­gan ase gan­sxva­ve­bu­li iyo.
im Ja­mi­dan da­em­xo yve­la­na­iri mog­vo­ba da yve­la bor­
ki­li, ga­nad­gur­da bo­ro­te­bis um­ec­re­ba, mo­is­po da ga­
ni­xrwna Zve­li me­uf­eba, ro­de­sac Rmer­Ti gan­cxad­da ka­
cob­ri­vad, sa­uk­uno cxov­re­bis ga­nax­le­bi­saT­vis2 (Sdr.
rom. 6.4). da­sa­ba­mi mi­eca im­as, rac RvTis mi­er iq­na mom­
za­de­bu­li. am dro­id­an am­oZ­rav­da yve­la­fe­ri sik­vdi­lis
ga­sa­nad­gu­reb­lad.

Ta­vi XX
mo­wo­de­ba sim­tki­ci­sa da er­To­bi­sa­ken
1. Tu­ki Rirs-myofs me ieso qris­te Tqve­ni loc­va-kur­
Txe­viT, da iq­ne­ba mi­si ne­ba, me­ore mci­re ba­raT­Si, rom­lis
mo­we­ra­sac va­pi­reb Tqven­Tvis,3 da­ma­te­biT gan­gi­mar­tavT
im­as, rac da­viw­ye, ax­ali ad­am­ian­is4 (Sdr. ef­es. 2.15, 4.24),
ieso qris­tes gan­ge­bu­le­bis Se­sa­xeb, ro­me­lic mo­ic­avs mis
rwme­na­sa da mis siy­va­ruls, mis vne­ba­sa da aR­dgo­mas, 2.
gan­sa­kuT­re­biT, Tu­ki uf­ali na­Tel-hyofs am­as Cem­Tvis,
(mog­werT), rom yve­la­ni er­Tad da sa­Ti­Ta­od, mi­si sa­xe­lis
mad­liT ga­er­Ti­an­eb­ul­ni xarT erT rwme­na­sa da erT qris­
te­Si, ro­me­lic xor­ci­el­ad da­vi­Tis mod­gmi­sa­gan (rom. 1.3)
ar­is, _ Ze ka­ci­sa da Ze RvTi­sa, _ ra­Ta Se­uor­gu­le­be­li go­
ne­biT da­em­or­Ci­loT ep­is­ko­poss da sam­Rvde­lo­eb­as, Tqven,
vinc erT purs5 texT, ro­me­lic ar­is wa­ma­li uk­vda­ve­bi­sa,
1. msgavsi Sinaarsis monakveTi daculia apokriful iakobis pir-
velsaxarebaSi, sadac mogvebi eubnebian herodes: `vixileT udide-
si varskvlavi (ajstevra pammegevqh), romelic brwyinavda varskvlavTa
Soris da daabnela isini ise, rom varskvlavebi aRar Candnen~ (21.2).
2. Qeou' ajnqrwpivnw" faneroumevnou eij" kainovthta aji>divou zwh'".
3. es werili cnobili ar aris. rogorc Cans, egnati antioqielma
misi dawera ver moaswro (Sdr. misi epistole polikarpes mimarT,
8.1).
4. eij" to;n kaino;n a[nqrwpon.
5. a[rto". saubaria ziarebis saidumlos Sesaxeb.

133
Sxam­sa­wi­na­aR­mde­go wa­ma­li sik­vdi­lis wi­na­aR­mdeg, am­as gar­
da ki, ra­Ta mo­ge­mad­loT cxov­re­ba ieso qris­te­Si sa­ma­ra­
di­sod.

Ta­vi XXI
loc­va-ved­re­bis aR­vle­nis Txov­na
1. Tqve­ni cxo­ne­bis sa­nac­vlo iy­os Ce­mi su­li1 (Sdr.
1ioa­ne, 3.16) da ma­Ti, vinc mo­av­li­neT RvTis­Tvis pa­ti­
vis mi­sa­ge­bad smir­na­Si, sa­id­an­ac aR­vuv­len ra RmerTs mad­
li­er­eb­as, gwerT po­li­kar­pes, is­eve, ro­gorc Tqve­ni moy­
va­ru­li. gax­sov­deT me, is­eve, ro­gorc Tqven ex­so­me­biT
ieso qris­tes. 2. il­oc­eT si­ri­aSi mde­ba­re ek­le­si­is­aT­vis,
sa­id­an­ac me, uk­an­as­kne­li iqa­ur mor­wmu­ne­Ta­gan, bor­kil­
da­de­bu­li, ro­mis­ken miv­ya­var, vi­na­id­an Rir­si Se­viq­me­ni,
RvTis sa­di­deb­lad vyo­fi­li­ya­vi mi­ce­mu­li. gan­mtkic­diT
ma­ma Rmer­Tsa da ieso qris­te­Si, Cvens sa­er­To sa­so­eb­aSi!

1. ajntivyucon uJmw'n ejgwv. amas wers egnati antioqieli sxva werileb-


Sic, ix. epistole smirnelTa mimarT, 10.2; epistole polikarpes
mimarT, 2.3, 7.1.

134
ეპისტოლე მაგნესიელთა მიმართ

pro­lo­gi
eg­na­ti, ro­mel­sac Rmer­TSe­mo­sil­sac uw­od­eb­en, mag­ne­
si­aSi, me­an­dros­Tan1 mde­ba­re ek­le­si­as, ma­ma Rmer­Tis mad­
liT Cve­ni mac­xov­ris, ieso qris­tes mi­er kur­Txe­uls, mi­ve­
sal­me­bi mas­Si2 da vu­sur­veb si­xa­ru­lis gan­mrav­le­bas ma­ma
Rmer­Tsa da ieso qris­te­Si.

Ta­vi I
we­ri­lis da­we­ris mi­ze­zi
1. ro­de­sac Se­vit­yve Tqve­ni RvTis­mi­mar­Ti siy­va­ru­lis
yov­lad­ke­Til­we­si­er­eb­is3 Se­sa­xeb, ga­xa­re­bul­ma ga­dav­wyvi­
te ieso qris­tes rwme­na­Si mo­me­mar­Ta Tqven­Tvis. 2. Rir­s­
qmni­li RmrTiv­mSve­ni­eri sa­xe­li­sa,4 bor­ki­leb­Si, ro­mel­Tac
va­ta­reb, vu­ga­lob ek­le­si­ebs da vlo­cu­lob, rom iq­mnas
maT­Si er­To­ba ieso qris­tes, Cve­ni ma­ra­di­uli cxov­re­bis,
xor­cTan da sul­Tan, (er­To­ba) rwme­ni­sa da siy­va­ru­li­sa,
ro­mel­ze Zvir­fa­sic ar­af­eria, yve­la­ze mniS­vne­lo­va­ni ki
ar­is (er­To­ba) ieso­sTan da ma­mas­Tan, rom­lis me­ox­eb­iT­ac
1. mdinare meandrosi mdebareobs mcire aziaSi. am eklesiasTan
dakavSirebiT mas axsenebs evsevi kesarieli, eklesiis istoria, 3.36.
2. anu macxovarSi.
3. to; polueuvtakton.
4. igulisxmeba qristianis an `RmerTSemosilis~ saxeli, rogorc
egnati antioqiels uwodebdnen.

135
da­viT­menT yo­vel­gvar vne­bas am sa­wuT­ros mTav­ri­sa­gan da
ltol­vil­ni RmerTs mi­vem­Txve­viT.

Ta­vi II
si­xa­ru­li mag­ne­si­el des­pan­Ta ga­mo
1. am­is Sem­deg pa­ti­vi mer­go Tqve­ni xil­vi­sa, RvTis Rir­
si da­ma­sis, Tqve­ni ep­is­ko­po­sis, da Rir­sTa mRvdel­Ta, ba­
so­sis, ap­ol­oni­os­is da Ce­mi Ta­nam­sa­xu­ris, di­ak­on Zo­ti­
on­is sa­xiT, rom­lis Cem­Tan xle­ba­sac vi­sur­veb­di,1 ra­me­Tu
igi em­or­Ci­le­ba ep­is­ko­poss, ro­gorc madls RvTi­sas, da
sam­Rvde­lo­eb­as, ro­gorc ieso qris­tes ka­nons.

Ta­vi III
ep­is­ko­po­si­saT­vis pa­ti­vis mi­ge­bis mo­wo­de­ba
1. ar un­da mo­ek­id­oT udi­er­ad ep­is­ko­po­sis as­aks, ar­am­
ed, ma­ma Rmer­Tis Za­liT, yo­vel­gva­ri pa­ti­vi un­da mi­ag­oT
mas, ro­gorc es vi­xi­le wmin­da mRvdleb­Si, rom­le­bic ar
gan­sji­an ep­is­ko­po­sis ga­reg­no­ba­Si sa­xil­vel ax­al­gaz­rdul
as­aks, ar­am­ed xvde­bi­an mas, ro­gorc RmrTiv­go­ni­ers, ara
mas, ar­am­ed ieso qris­tes ma­mas, yo­vel­Ta ep­is­ko­poss. 2.
mis­Tvis pa­ti­vis mi­sa­ge­bad, vinc Se­giy­va­raT Tqven, je­ro­
va­nia mi­si2 mor­Ci­le­ba yo­vel­gva­ri Tval­Tmaq­co­bis ga­re­Se,
vi­na­id­an is, vinc ar iq­ce­va ase, at­yu­ebs ara am xi­lul ep­
is­ko­poss, ar­am­ed ux­il­avs eub­ne­ba sic­ru­es. am­gva­ri ram
ara xor­ci­el­is­ad­mi mi­mar­Tu­li sit­yvaa, ar­am­ed RvTi­sad­mi,
ro­me­lic gan­mxil­ve­lia da­fa­ru­li­sa (Sdr. ma­Te, 6.4).

Ta­vi IV
um­sgav­si da­mo­ki­de­bu­le­bis Se­sa­xeb ep­is­ko­po­sis mi­marT
1. je­ro­va­nia ara mxo­lod sa­xel­de­ba qris­ti­an­eb­ad, ar­
1. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole magnesielTa mimarT, 12.1.
2. anu episkoposis.

136
am­ed as­eT­eb­ad yof­nac. ase ma­ga­li­Tad, zo­gi­er­Te­bi ma­vans
sit­yviT ep­is­ko­poss uw­od­eb­en, mag­ram yve­la­fers mis ga­
re­Se ak­eT­eb­en. as­eT­ebi, mgo­nia, rom ar ari­an ke­Til­sin­
di­si­er­ni, rad­gan is­ini ar ik­ri­be­bi­an ka­no­ni­er­ad, mcne­bis
Ta­nax­mad.

Ta­vi V
ep­is­ko­po­sis ar­ad Cag­de­bis sas­je­li sik­vdi­lia
1. vi­na­id­an yo­vel mov­le­nas da­sas­ru­li aqvs, win gve­lo­
de­ba or­ive er­Tad, sik­vdi­li da si­coc­xle, da Ti­To­euli
ad­am­iani Ta­vis ad­gi­las ga­em­ar­Te­ba (Sdr. saq­me, 1.25), 2.
msgav­sad ori mo­ne­ti­sa, ro­mel­Ta­ga­nac er­Ti RvTi­saa da
me­ore wu­Ti­sof­li­sa, da Ti­To­eul maT­gans Ta­vi­si an­ab­eW­di
aqvs am­oW­ri­li: ur­wmu­no­ebs _ am wu­Ti­sof­li­sa, xo­lo mor­
wmu­ne­ebs _ siy­va­rul­Si, ieso qris­tes meS­ve­ob­iT, an­ab­eW­di
ma­ma Rmer­Ti­sa (Sdr. ebr. 1.3). Tu­ki mis ga­mo ar varT mzad,
mov­kvdeT sa­ku­Ta­ri ne­biT mi­si vne­bis (daT­me­nis) gziT,1 mi­
si si­coc­xle ar ar­is Cven­Si (rom. 6.5-11).

Ta­vi VI
er­Tsu­lov­ne­bis Se­nar­Cu­ne­bis mo­wo­de­ba
1. am­ri­gad, rad­ga­nac ze­mox­se­ne­bu­li pi­rov­ne­be­bis sa­
xiT vi­xi­le rwme­na­Si mTe­li Tqve­ni kre­bu­li da Se­viy­va­re
igi, gar­wmu­nebT, yve­laf­ris ke­Te­bas saR­mrTo er­Tsu­lov­
ne­ba­Si es­wra­foT ep­is­ko­po­sis, ro­gorc RvTis sa­xis, wi­
nam­ZRo­lo­biT,2 da mRvdle­bi­sa, ro­gorc mo­ci­qul­Ta Se­sak­

1. eij" to; aujtou' pavqo". am monakveTs sxvadasxvagvarad Targmnian:


`sikvdili mis vnebaSi wilis misaRebad~ (“de mourir pour avoir part à sa
passion~, Ignace d’Antioche, 1969, gv. 83), `умереть по образу страдания
Его~, romelic eTanxmeba laTinur Targmans: `mori juxta ipsius passio-
nem~ (PG 5, sv. 667A). laiTfutis TargmanSi es monakveTi mocemulia
Semdegnairad: `to die unto His passion~ (gv. 144).
2. eij" tuvpon Qeou'. Sdr. aseve, wm. egnati antioqieli, epistole
romaelTa mimarT, 9.1.

137
re­be­li­sa,1 Cem­Tvis ut­kbes di­ak­vnebs ki min­do­bi­li aqvT
msa­xu­re­ba ieso qris­te­si, ro­me­lic uw­in­ar­es sa­uk­un­eTa ma­
mas­Tan iyo da da­sas­ruls cxad­liv mog­vev­li­na. 2. am­it­om
mo­im­uS­ak­eT yve­lam ig­ive saR­mrTo mos­wra­fe­ba da pa­ti­vi
mi­ag­eT er­Tma­neTs. nu­ra­vin Se­xe­davs ax­lo­bels xor­ci­eli
Tval­Ta­xed­viT, ar­am­ed mu­dam giy­var­deT er­Tma­ne­Ti ieso
qris­te­Si. nu­ra­fe­ri iq­ne­ba Tqven So­ris, ra­sac Se­eZ­le­
ba Tqve­ni gan­yo­fa, ar­am­ed iy­av­iT er­Ti­an­ni ep­is­ko­pos­Tan
da sxveb­Tan er­Tad, ro­mel­nic wi­nam­ZRo­lo­ben ni­mu­Sad da
moZ­Rvre­bad ux­rwne­le­bi­sa.

Ta­vi VII
mo­wo­de­ba ep­is­ko­po­seb­Tan da mRvdleb­Tan gaerTianebisak­en
1. is­eve, ro­gorc uf­ali arc Ta­vad, arc mo­ci­qul­Ta meS­
ve­ob­iT, ar­af­ers ak­eT­ebs ma­mis ga­re­Se (Sdr. ioa­ne, 5.19,30,
8.28), rad­gan mas­Tan ar­is Se­er­Te­bu­li, as­eve nurc Tqven
iqmT ras­me ep­is­ko­po­si­sa da mRvdel­Ta ga­re­Se. nu Se­ec­de­
biT, ra­ime sa­qe­ba­ri ga­ak­eT­oT sa­kuT­riv Tqven mi­er, ar­am­ed
erT ad­gi­las Sek­re­bi­leb­ma aR­av­li­neT er­Ti loc­va da er­Ti
sa­ved­re­be­li, gqon­deT er­Ti go­ne­ba da er­Ti sa­so­eba siy­va­
rul­Si (Sdr. ef­es. 4.4-6), um­wik­vlo si­xa­rul­Si. es ar­is ieso
qris­te, ro­mel­ze uk­eT­es­ic ar­af­eria. 2. is­wra­feT yve­lam
Se­sak­re­bad, ro­gorc RvTis erT ta­Zar­Si, ro­gorc erT sa­
kur­Txe­vel­Tan, erT ieso qris­tes­Tan, ro­me­lic er­Ti ma­mi­
sa­gan ga­mo­vi­da (ioa­ne, 8.42, 13.3), er­TSi myo­fobs (Sdr. ioa­
ne, 14.10) da er­Ti­sa­ken ga­em­ar­Ta2 (ioa­ne, 13.3, 14.28, 16.10).

Ta­vi VIII
gaf­rTxi­le­ba cru moZ­Rvre­ba­Ta wi­na­aR­mdeg
1. nu Se­gac­denT mwva­leb­lu­ri moZ­Rvre­be­bi, nurc Zve­
li, us­ar­geb­lo mo­na­go­ne­bi (Sdr. 1tim. 4,7; tit. 1.14, 3.9),
1. to; sunevdrion.
2. ajf! eJno;" patro;" proelqovnta kai; eij" e{na o[nta kai; cwrhvsanta.

138
rad­gan Tu­ki aq­am­de iuda­ur ka­non­Ta mi­xed­viT vcxov­robT,
va­Ri­ar­oT, rom mad­li ar mig­vi­Ria. 2. us­aR­mrTo­esi wi­nas­
war­met­yve­le­bi ieso qris­tes mi­xed­viT cxov­rob­dnen. am­is
ga­mo id­ev­ne­bod­nen ki­dec. STa­go­ne­bul­ni mi­si mad­liT, is­
ini Se­ag­on­eb­dnen ur­wmu­no­ebs, rom er­Tia Rmer­Ti, ro­mel­
mac ga­mo­ac­xa­da1 sa­ku­Ta­ri Ta­vi ieso qris­tes, Ta­vi­si Zis
mi­er, ro­me­lic ar­is mi­si sit­yva, ga­mo­su­li mdu­ma­re­bi­dan
(Sdr. sibrZ. 18.14-15), ro­me­lic yov­li­TurT saT­no-eyo
Ta­vis mo­mav­li­ne­bels (Sdr. ioa­ne, 8.29).

Ta­vi IX
qris­tes­Tan er­Tad cxov­re­ba
1. Tu­ki im­aT, vinc Zve­li we­se­biT aR­iz­ar­da, ax­al sa­so­
eb­am­de mi­aR­wi­es da aR­ar Sa­ba­To­ben, ar­am­ed cxov­ro­ben uf­
lis dRiT,2 ro­mel­Sic, uf­lis wya­lo­biT da mi­si sik­vdi­lis
me­ox­eb­iT, Cve­ni si­coc­xlec (xe­lax­la) iS­va,3 _ zo­gi­er­Te­bi
uar­hyo­fen am­as,4 Cven ki am sa­id­um­los meS­ve­ob­iT rwme­na mi­
vi­ReT da mi­si mi­ze­ziT moT­mi­ne­ba Se­vi­mo­seT, ra­Ta aR­vi­rac­
xoT Cve­ni er­Ta­der­Ti moZ­Rvris, ieso qris­tes mo­wa­fe­eb­ad, _
2. ro­gor Seg­viZ­lia vic­xov­roT mis ga­re­Se? wi­nas­war­met­yve­
le­bic, su­liw­min­dis wya­lo­biT, mi­si mo­wa­fe­ebi iy­vnen da el­
od­nen mas, ro­gorc mas­wav­le­bels. am­is ga­mo man, ro­mel­sac
sa­mar­Tli­an­ad el­od­nen, am­qvey­nad mo­sul­ma is­ini mkvdre­TiT
aR­ad­gi­na (Sdr. rom. 10.7; ef­es. 4.9; 1pet­re, 3.19).

Ta­vi X
gaf­rTxi­le­ba iuda­uri moZ­Rvre­bis wi­na­aR­mdeg
1. nu viq­ne­biT ug­ul­is­xmo­ni mi­si5 si­ke­Tis mi­marT, vi­na­
1. fanerwvsa".
2. anu kviriT.
3. ajnevteilen frangul TargmanSi gadmoRebulia, rogorc ‘amaRlda’
(“notre vie s’est levée~, Ignace d’Antioche, 1969, gv. 89).
4. saubaria macxovris sikvdilze.
5. anu uflis.

139
id­an Tu­ki igi mi­ba­Zavs im­as, ro­gorc Cven viq­ce­viT,1 ma­Sin
Cven aR­arc vi­ar­se­bebT. am­it­om, ra­xan mi­si mos­wav­le­ebi gav­
xdiT, vis­wav­loT ki­dec qris­ti­an­ul­ad2 cxov­re­ba. rad­gan
igi, vinc (qris­ti­an­is gar­da) sxva sa­xe­liT iw­od­eba, ar ar­is
RvTi­sa (Sdr. saq­me, 4.12). 2. maS, ga­da­ag­deT bo­ro­ti sa­fu­
ari, daZ­ve­le­bu­li da am­Ja­ve­bu­li, da Sec­va­leT igi ax­ali
sa­fuv­riT, ro­me­lic ar­is ieso qris­te (Sdr. 1kor. 5.6-8; ma­
Te, 13.33, 16.6,11,12; mark. 8.15; lu­ka, 12.1, 13.21). da­ma­ril­
diT mas­Si (Sdr. ma­Te, 5.13; mark. 9.49), ra­Ta ar ga­nix­rwnas
ro­me­li­me Tqven­ga­ni, rad­gan Tqve­ni su­nis mi­xed­viT iq­ne­biT
mxi­le­bul­ni. 3. Se­uT­av­se­be­lia sa­ub­ari ieso qris­tes Se­sa­
xeb da iude­ve­lo­ba. rad­gan qris­ti­an­ob­am ki ar iw­ama iude­
ve­lo­ba, ar­am­ed iude­ve­lo­bam _ qris­ti­an­oba, ro­mel­Sic ga­
er­Ti­an­da RvTis mor­wmu­ne yve­la ena3 (esa­ia, 66.18).

Ta­vi XI
gaf­rTxi­le­ba
1. am yve­la­fers, Ce­mo say­va­rel­no, gwerT ara im­is ga­
mo, TiT­qos Cav­Tva­le, rom zo­gi­er­Ti Tqven­ga­ni ase iq­ce­va,
ar­am­ed, ro­gorc um­ci­res Tqven­gans, min­da gaf­rTxil­deT,
ra­Ta ar wa­mo­eg­oT fu­Wi moZ­Rvre­bis an­kes­ze, ar­am­ed gu­lis
sav­se­biT gwam­deT So­ba, vne­ba da aR­dgo­ma, ro­me­lic mox­da
pon­ti­us pi­la­tes gam­geb­lo­bis xa­na­Si, rad­ga­nac is­ini WeS­
ma­ri­tad da nam­dvi­lad aR­as­ru­la ieso qris­tem, sa­so­eb­am

1. igulisxmeba adamianTa mtroba erTmaneTis mimarT.


2. kata; cristianismovn, sityvasityviT: qristianobis mixedviT. Sdr.
10.3. aRsaniSnavia, rom es monakveTi warmoadgens qristianobis pir-
vel xsenebas (Sdr. Lampe, 1961, gv. 1530). ix. aseve, wm. egnati an-
tioqieli, epistole romaelTa mimarT, 3.3; epistole filadel-
fielTa mimarT, 6.1, wm. polikarpe smirnelis martviloba, 10.1. an-
tioqias ukavSirdeba sakuTriv termini `qristianic~ (saqme, 11.26).
3. glw'ssa aq ebrauli %OfAl-is kalkirebas warmoadgens. am ukanask-
nels ebraulSi aqvs rogorc ‘enis’, ise ‘tomis’ mniSvneloba (Штейн-
берг О. Еврейский и халдейский этимологический словарь к книгам Вет­
хого Завета. Вильна, 1878, gv. 237), maSin, rodesac glw'ssa-s mxolod
‘enis’ mniSvneloba gaaCnia.

140
Cven­ma (Sdr. 1tim. 1.1), rom­lis­ga­nac nu­ra­vis Se­em­Txve­va
gan­var­dna.

Ta­vi XII
av­to­ris Tav­mdab­lo­ba
1. Rir­si rom vi­yo, vi­sur­veb­di, yov­li­TurT me­xa­ra
Tqve­niT. vi­na­id­an Tum­ca ki bor­kil­da­de­bu­li var, ar­cer­
Ti Tqven­ga­nis, Ta­vi­su­fa­lis,1 ara var swo­ri. vi­ci, rom ar
me­di­du­robT, rad­gan ieso qris­te gyavT dam­kvid­re­bu­li
sa­ku­Tar Tav­Si. da me­tic, ro­de­sac ga­qebT Tqven, vxe­dav,
rom wiT­lde­biT, ro­gorc da­we­ri­lia: `mar­Ta­li sa­ku­Ta­ri
Ta­vis bral­mde­be­lia~ (ig­av. 18.17).

Ta­vi XIII
mo­wo­de­ba rwme­na­sa da er­To­ba­Si gan­mtki­ce­bi­sa­ken
1. am­it­om, ec­ad­eT gan­mtkic­deT uf­li­sa da mo­ci­qul­Ta
dog­ma­teb­Si, ra­Ta yve­la­fer­Si, ra­sac ak­eT­ebT, mi­aR­wi­oT
war­ma­te­bas (fsal. 1.3) xor­ci­el­ad da su­li­er­ad, rwme­niT
da siy­va­ru­liT, Ze­Si, ma­ma­sa da su­liw­min­da­Si, da­sa­bam­sa
da da­sas­rul­Si,2 Tqve­ni uR­ir­se­ul­esi ep­is­ko­po­siT, Tqve­ni
sam­Rvde­lo­eb­is Rir­sad­daw­nu­li su­li­eri gvir­gvi­ni­Ta da
RvTis­mi­eri di­ak­vne­biT. 2. da­em­or­Ci­leT ep­is­ko­pos­sa da
er­Tma­neTs (ef­es. 5.21), ro­gorc ieso qris­te ma­mas xor­ci­
el­ad,3 da mo­ci­qu­le­bi _ qris­tes da ma­mas da su­liw­min­das,4
ra­Ta er­To­ba iy­os xor­ci­el­ic da su­li­er­ic.

1. tw'n lelumevnwn, sityvasityviT: gamoxsnilis.


2. ix. wm. egnati antioqieli, epistole efeselTa mimarT, 14.1.
3. kata; savrka.
4. `suliwmindas~ vamatebT kritikuli gamocemisa (Ignace d’Antio­
che, 1969, gv. 90) da PG-s (gv. 673) mixedviT, radgan laiTfutis
gamocemaSi am monakveTSi mxolod `qriste da mamaa~ naxsenebi (gv.
115), iseve, rogorc e.w. `vrcel redaqciaSi~, da, Sesabamisad, wm.
giorgi mTawmindelTan (ix. gv. 554).

141
Ta­vi XIV
loc­va-ved­re­bis Txov­na

1. vi­na­id­an vi­ci, rom RvTiT xarT aR­vsil­ni, mok­led


da­ga­ri­geT Tqven. mo­mix­se­ni­eT Tqvens loc­veb­Si, ra­Ta
RmerTs mi­vem­Txvio mec da si­ri­aSi mde­ba­re ek­le­si­ac, rom­
lis (wev­ra­dac) ara var Rir­si, vi­wo­de­bo­de. Rmer­TSi ga­er­
Ti­an­eb­uli Tqve­ni loc­va da siy­va­ru­li mWir­de­ba im­is­aT­
vis, rom Tqve­ni gul­mod­gi­ne­bis wya­lo­biT si­ri­is ek­le­sia
(ze­ci­uri) pku­re­bis1 (Sdr. 3ma­kab. 6.6) Rir­si gax­des.

Ta­vi XV
mo­kiT­xva sxva ek­le­si­eb­id­an
1. mo­gi­kiT­xa­ven Tqven ef­es­el­ebi2 smir­ni­dan, sa­id­an­ac
me gwerT. is­ini aq RvTis sa­di­deb­lad Ca­mo­vid­nen da is­
eve ro­gorc Tqven, yov­li­TurT Sve­ba mo­ma­ni­Wes smir­nel­Ta
ep­is­ko­pos po­li­kar­pes­Tan er­Tad. mo­gi­kiT­xa­ven sxva ek­le­
si­eb­ic ieso qris­tes­Tvis pa­ti­vis mi­sa­ge­bad. gan­mtkic­diT
RvTis er­Tsu­lov­ne­ba­Si, gqon­deT ga­nu­yo­fe­li su­li, ro­me­
lic ar­is ieso qris­te!

1. drosisqh'nai.
2. maT saxelebs egnati antioqieli CamoTvlis epistoleSi efe-
selTa mimarT, 1.3, 2.1. eseni arian: onesimosi (1.3, 2.1), burosi,
krokosi, evplosi da frontoni (2.1).

142
ეპისტოლე ტრალისელთა1 მიმართ

pro­lo­gi
eg­na­ti, ro­mel­sac Rmer­TSe­mo­sil­sac uw­od­eb­en, Rmer­
Tis, ieso qris­tes ma­mis mi­er Sey­va­re­bul, azi­is tra­lis­Si
mde­ba­re wmin­da, ga­mor­Ce­ul­sa da RmrTiv­Rir­se­ul ek­le­si­
as, ro­mel­sac up­yria mSvi­do­ba xor­ci­el­ad da su­li­er­ad,
ieso qris­tes vne­bis wya­lo­biT, _ ­ im­isa, vinc sa­so­ebaa Cve­ni
aR­dgo­mi­sa mas­Si (ieso qris­te­Si), _ mi­ve­sal­me­bi (saR­mrTo)
sav­se­biT, sa­mo­ci­qu­lo we­si­sa­mebr (Sdr. rom. 15.29), da si­
xa­ru­lis gan­mrav­le­bas vu­sur­veb.

Ta­vi I
tra­li­sel­Ta ek­le­si­is Rir­se­ba­ni
1. ro­gorc Se­vit­yve, moT­mi­ne­biT gip­yri­aT ub­iwo da
Se­uor­gu­le­be­li go­ne­ba (Sdr. lu­ka, 8.15; 2kor. 6.4) ara
mxo­lod ur­Ti­er­To­bi­sas, ar­am­ed bu­ne­bi­Tac, ro­gorc da­
ma­na­xa po­li­bi­os­ma, Tqven­ma ep­is­ko­pos­ma, ro­me­lic RvTi­sa
da ieso qris­tes ne­biT Ca­mo­vi­da smir­na­Si da es­od­en ga­ix­
ara Cem­Tan, ieso qris­tes­Tvis bor­kil­da­de­bul­Tan er­Tad,
rom mTe­li Tqve­ni kre­bu­li vi­xi­le mas­Si. 2. mi­vi­Re mis­gan
RvTis­mi­eri Tqve­ni ke­Til­gan­wyo­ba da aR­vav­li­ne di­de­ba,

1. qalaqi tralisi (tralesi), didi navsadguri Crdilo kariaSi,


mdebareobda magnesiis axlos. amJamad igi TurqeTis Semadgenloba-
Sia da aidini (Aydin) ewodeba.

143
vi­na­id­an gpo­veT, ro­gorc miv­xvdi, RvTis mim­baZ­ve­le­bad
(Sdr. ef­es. 5.1).

Ta­vi II
mo­wo­de­ba ep­is­ko­pos­Ta, mRvdel­Ta da di­ak­on­Ta
morCilebisa­ken

1. ro­de­sac ep­is­ko­poss qris­te­sa­viT em­or­Ci­le­biT, meC­


ve­ne­ba, rom cxov­robT ara ad­am­ian­Ta, ar­am­ed ieso qris­tes
msgav­sad, ro­me­lic Cven ga­mo aR­es­ru­la, ra­Ta Tqven iw­am­
oT mi­si sik­vdi­li da sik­vdils ga­eq­ceT. 2. am­it­om, auci­
le­be­lia, rom, ro­gorc iqmT ki­dec, ar­af­eri mo­im­oq­me­doT
ep­is­ko­po­sis ga­re­Se. am­as­Tan, da­em­or­Ci­loT sam­Rvde­lo­eb­
as­ac, viT Cve­ni sa­so­eb­is, ieso qris­tes (Sdr. 1tim. 1.1)
mo­ci­qu­lebs. da­ve­goT mas1 da mas­Si vi­yoT aR­rac­xil­ni. 3.
as­eve, mar­Tebs yve­las, yve­la­na­ir­ad saT­no-ey­on maT, vinc
ieso qris­tes sa­id­um­lo­Ta msa­xu­ria2 (1kor. 4.1), rad­gan
is­ini ar ari­an saW­mel­Ta da sas­mel­Ta msa­xur­ni,3 ar­am­ed
RvTis ek­le­si­is mom­sa­xu­re­ni.4 Ta­vad maT ki mar­TebT, cec­
xli­viT uf­rTxil­dnen ga­kic­xvebs.

Ta­vi III
ep­is­ko­pos­Ta, mRvdel­Ta da di­ak­on­Ta pa­ti­vis­ce­mi­sa­ken
mowo­de­ba

1. msgav­sad­ve, yve­lam pa­ti­vi un­da mi­ag­os di­ak­vnebs _


ro­gorc ieso qris­tes, is­eve ro­gorc ep­is­ko­poss, ro­me­
lic ar­is ma­mis sa­xe­ba, mRvdlebs _ ro­gorc saR­mrTo Se­
sak­re­bels da ro­gorc mo­ci­qul­Ta er­To­bas.5 maT ga­re­Se

1. anu macxovars.
2. tou;" diakovnou".
3. diavkonoi. saubaria warmarT qurumTa Sesaxeb, romelTa erT-erT
movaleobas warmoadgenda msxverplis xorcis gaziareba Tavisi mre-
vlisTvis.
4. uJphrevtai.
5. wJ" sunevdrion Qeou' kai; wJ" suvndesmon ajpostovlwn. Sdr. wm. egnati an-

144
ek­le­sia ek­le­si­ad ar iw­od­eba. 2. maT Se­sa­xeb, dar­wmu­ne­
bu­li var, Tqvenc am­gva­rad­ve fiq­robT. me mi­vi­Re Tqve­ni
siy­va­ru­lis ni­mu­Si1 da Tan max­lavs igi Tqve­ni ep­is­ko­po­sis
sa­xiT, rom­lis saq­ci­el­ic Ta­vad­ve ar­is Se­sa­niS­na­vi gak­
ve­Ti­li, xo­lo mi­si sa­xi­er­eba _ mi­si Za­la, da ro­mel­sac,
mgo­ni, uR­mer­To­eb­ic2 ki sce­men pa­tivs. 3. gin­dobT Tqven,
rad­gan miy­var­xarT, To­rem Se­meZ­lo mas­Tan da­kav­Si­re­biT
uf­ro mkveT­rad mo­me­we­ra. mag­ram ver mi­viC­nev sa­ku­Tar
Tavs Rir­sad im­isa, rom me, msjav­rde­bul­ma, mo­ci­qu­li­viT
gib­rZa­noT Tqven.

Ta­vi IV
av­to­ris Tav­mdab­lo­ba
1. bevrs vfiq­rob Rmer­Tze, mag­ram va­ka­veb sa­ku­Tar
Tavs, rom ar war­vwymde tra­ba­xis ga­mo. ax­la me mmar­Tebs
uf­ro me­ti Si­Si da uy­ur­ad­Re­bo­bis ga­mo­Ce­na im­aT mi­marT,
vinc pa­tiv­moy­va­re­ob­iT mav­sebs, rad­gan Cems mi­marT qa­Ti­
na­ur­eb­is TqmiT is­ini mgve­men me. 2. min­da vev­no, mag­ram ar
vi­ci, var Tu ara Rir­si am­isa. mra­va­li ad­am­iani­sTvis ar
ar­is Tval­na­Te­li Su­ri (de­mo­ni­sa Cems mi­marT), me ki igi
di­dad me­om­eba.3 am­it­om­ac mWir­de­ba sim­Svi­de,4 rom­lis mi­
er­ac em­xo­ba mTa­va­ri am wu­Ti­sof­li­sa.

tioqieli, epistole magnesielTa mimarT, 6.1; epistole smirnelTa


mimarT, 8.1.
1. ejxemplavrion.
2. saubaria warmarTTa Sesaxeb.
3. To; ga;r zh'lo" polloi'" me;n ouj faivnetai, ejme; de; plevon polemei'. fran-
gul (“Car mon impatience n’apparaît pas au grand nombre, mais elle me fait
une guerre d’autant plus violente~) da rusul (“Ревности во мне многие
не видят, а она сильно берет меня~) TargmanebSi am striqons erTi
Sinaarsi aqvs, Tumca, vfiqrobT, yvelaze ukeT, konteqstis gaTva-
liswinebiT, es winadadeba laiTfutis TargmanSi aris gadmoRebu-
li, romelsac viTvaliswinebT Cvenc: `for this envy of the devil is unseen
indeed by many, but against me it wages the fiercer war~ (gv. 147).
4. pra/ovth". iTargmneba aseve, rogorc ‘saxiereba’, ‘mokrZalebulo-
ba’, ‘TavSekaveba’, ‘lmobiereba’.

145
Ta­vi V
uar­is Tqma uf­ro Rrma moZ­Rvre­bis gad­mo­ce­ma­ze

1. ga­na ar Se­miZ­lia mog­we­roT ze­ci­ur saq­me­Ta Se­sa­xeb?


mag­ram me­Si­nia, Tqven, Cvi­lebs, zi­ani ar mo­ga­ye­noT (Sdr.
1kor. 3.1-2) da, mo­mi­te­veT me, (me­Si­nia), rom ver Ses­ZlebT
maT da­tev­nas da is­ini mo­gax­rCo­ben Tqven. 2. me ki, Tum­ca
Se­bor­ki­li var da Se­miZ­lia go­ne­bis Tva­liT vi­xi­lo1 ze­
ci­uri da an­ge­loz­Ta gan­we­se­ba­ni, mTav­ro­ba­Ta mwyob­ri,2
xi­lul­ni da ux­il­av­ni, am­is ga­mo jer ar gav­mxdar­var mo­
wa­fe.3 gvak­lia mra­va­li ram, rom RmerTs ar ga­mo­vak­ldeT.

Ta­vi VI
gaf­rTxi­le­ba mwva­le­bel­Ta Sxa­mis wi­na­aR­mdeg
1. ge­ved­re­biT, ara me, ar­am­ed ieso qris­tes siy­va­ru­li,
ix­mi­oT mxo­lod qris­ti­an­uli sak­ve­bi da mo­er­id­oT uc­xo
mce­na­re­uls, ro­me­lic mwva­leb­lo­bas war­mo­ad­gens.4 2. is­
ini Ta­vi­anT sam­sa­la­Si5 ur­ev­en ieso qris­tes, ri­Tac mas
ndo­bas sZe­nen da, sa­sik­vdi­lo wa­ma­li­viT, Taf­li­ani Rvi­
niT iZ­le­vi­an, um­ec­ar­ni ki dam­Rup­ve­li si­am­ov­ne­biT uS­iS­
rad Re­bu­lo­ben sik­vdils.

Ta­vi VII
gaf­rTxi­le­ba mwva­le­bel­Ta wi­na­aR­mdeg
1. ek­rZa­leT as­eT ad­am­ian­ebs. am­as Ses­ZlebT, Tu­ki ar
iq­ne­biT qed­ma­Ral­ni da ar da­Sor­de­biT ieso qris­tes, ep­

1. noei'n, sityvasityviT, ‘Semecneba’.


2. ta;" sustavsei" gulisxmobs ierarqias (ix. Ignace d’Antioche, 1969,
gv. 99). Sdr. aseve, wm. egnati antioqieli, epistole smirnelTa
mimarT, 6.1.
3. ix. aseve, wm. egnati antioqieli, epistole efeselTa mimarT,
1.2, 3.1; epistole romaelTa mimarT, 4.2, 5.3. es winadadeba egnati
antioqielis Tavmdablobis gamoxatulobas warmoadgens.
4. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole efeselTa mimarT, 10.3.
5. igulisxmeba, mwvalebluri moZRvrebis samsala, Sxami.

146
is­ko­poss da sa­mo­ci­qu­lo sjul­de­bebs. 2. vinc sa­kur­Txev­
lis Sig­niT ar­is, suf­Taa, vinc sa­kur­Txev­lis ga­reT ar­is,
ar ar­is suf­Ta,1 anu ep­is­ko­po­sis, sam­Rvde­lo­eb­is da di­ak­
on­Ta ga­re­Se vinc ra­im­es ak­eT­ebs, mas ara aqvs suf­Ta sin­
di­si (Sdr. 1tim. 3.8-9).

Ta­vi VIII
gaf­rTxi­le­ba eS­ma­kis xrik­Ta wi­na­aR­mdeg
1. ara im­is ga­mo, rom ga­mi­go­nia am­gva­ri ram Tqven­Tan
da­kav­Si­re­biT, ar­am­ed min­da ga­gaf­rTxi­loT, rad­gan Ce­mi
say­va­rel­ni xarT (Sdr. 1kor. 4.14), rad­gan wi­nas­war vWvret
eS­ma­kis xri­kebs. mo­ip­ov­eT sim­Svi­de da aR­av­seT sa­ku­Ta­ri
Ta­vi rwme­niT, ro­me­lic ar­is uf­lis xor­ci, da siy­va­ru­
liT, ro­me­lic ar­is ieso qris­tes sis­xli.2 2. nurc­erT
Tqven­gans nu eq­ne­ba ra­ime moy­va­sis sa­wi­na­aR­mde­go. nu mis­
cemT mi­ze­zebs war­mar­Tebs, ra­Ta mci­re­od­en ug­un­ur ad­am­
ian­Ta ga­mo mTe­li RmrTiv­su­li­eri kre­bu­li iq­nas Se­ur­acx­
yo­fi­li. `vai mas, vi­si mi­ze­zi­Tac, ama­oeb­is ga­mo, da­ig­mo­ba
ma­van­Ta mi­er Ce­mi sa­xe­li~ (Sdr. esa­ia, 52.5).

Ta­vi IX
qris­tes So­bis, sik­vdi­li­sa da aR­dgo­mis Se­sa­xeb
1. am­it­om, da­ix­SeT yu­re­bi, ro­de­sac vin­me da­giw­yebT
sa­ub­ars ra­ime sxva­ze, ieso qris­tes gar­da, ro­me­lic da­
vi­Tis gva­ri­dan, ma­ri­am­is­ga­naa, ro­me­lic WeS­ma­ri­tad iS­va,3
Wa­ma da sva, WeS­ma­ri­tad ga­ni­sa­ja sa­sa­mar­Tlo­ze pon­ti­us
pi­la­tes mi­er, WeS­ma­ri­tad ec­va jvars da mok­vda,4 ze­ci­er­
Ta, mi­wi­er­Ta da mi­wis­qve­Sa­Ta Tval­win, 2. vinc WeS­ma­ri­tad
1. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole magnesielTa mimarT, 5.2;
epistole magnesielTa mimarT, 7.2; epistole filadelfielTa mi-
marT, 4.1.
2. Sdr. wm. egnati antioqielis epistole efeselTa mimarT, 14.1.
3. ejgennhvqh.
4. igulisxmeba, xorcieli bunebiT.

147
aR­sdga mkvdre­TiT, ro­de­sac aR­ad­gi­na igi mis­ma ma­mam (saq­
me, 2.24,32, 3.15, 4.10, 5.30; rom. 4.24), vis msgav­sa­dac Cvenc,
vi­sac gvwams igi, as­eve aR­gvad­gens mi­si ma­ma ieso qris­te­Si,
rom­lis ga­re­Sec ara gvaqvs WeS­ma­ri­ti cxov­re­ba.1

Ta­vi X
qris­tes vne­bis WeS­ma­ri­te­ba
1. xo­lo Tu­ki, ro­gorc zo­gi­er­Ti uR­mer­To anu ur­wmu­
no am­bobs, igi moC­ve­ne­bi­Tad ev­no2 (Tvi­Ton ari­an moC­ve­ne­
biT­ni!), me ra­Rad var Se­bor­ki­li? ra­tom mwa­dia mxe­ceb­
Tan brZo­la? maS, us­ar­geb­lod vkvde­bi! maS, cils vwa­meb
uf­a­ls! (Sdr. 1kor. 15.15).

Ta­vi XI
mwva­le­bel­Ta dam­Rup­ve­li Sec­do­me­bi
1. ga­eq­ec­iT bo­rot ner­gebs, ro­mel­Tac ga­mo­aqvT sik­
vdi­lis­mom­ta­ni na­yo­fi, rad­gan Tu vin­me ig­em­ebs mas, myis­
ve iR­up­eba, vi­na­id­an is­ini ar ari­an da­ner­gil­ni ma­mis mi­
er (Sdr. ma­Te, 15.13; ioa­ne, 15.1; 1kor. 3.9). 2. rom yo­
fi­liy­vnen, ga­mo­aC­en­dnen Tavs, ro­gorc jvris ylor­te­bi,
da ma­Ti na­yo­fi ux­rwne­li iq­ne­bo­da. Ta­vi­si vne­bi­sas, mi­si
meS­ve­ob­iT igi3 mo­gi­wo­debT Tqven, rom­le­bic mi­si aso­ebi
xarT (Sdr. rom. 12.4-5).4 ar xe­le­wi­fe­ba Tavs cal­ke So­ba,
sxe­ul­is sxva wev­rTa ga­re­Se. Rmer­Tma da­do aR­Tqma am er­
To­bi­sa, ro­me­lic ar­is igi Ta­vad.

1. es monakveTi warmoadgens erT-erT uZveles qristologiur


mrwamss, romelic gamoiyeneboda naTlobisa da ziarebis RvTismsa-
xurebisas. ix. Ignace d’Antioche, 1969, gv. 100-102, Sen. 4.
2. to; dokei'n peponqevnai aujtovn. rogorc Cans, saubaria doketebis
wvalebaze. Sdr. aseve, wm. egnati antioqielis epistole smirnelTa
mimarT, 2.1. Sdr. aseve, 1ioane, 4.2; 2ioane, 1.7.
3. sxvagvarad: jvris meSveobiT mogiwodebT macxovari.
4. ix. aseve, wm. egnati antioqielis epistole efeselTa mimarT,
4.2.

148
Ta­vi XII
mo­wo­de­ba er­To­bi­sa da siy­va­ru­li­sa­ken

1. mo­gi­kiT­xavT smir­ni­dan, Cem­Tan er­Tad myof RvTis


ek­le­si­eb­Tan er­Tad,1 rom­leb­mac yov­li­TurT Sve­ba mom­
gva­res, xor­ci­el­ad da su­li­er­ad. 2. ge­ved­re­bi­an Ce­mi bor­
ki­le­bi, ro­mel­Tac me, RvTis mim­Txve­vis msur­ve­li, ieso
qris­tes ga­mo va­ta­reb: dar­CiT Tqvens er­Tsu­lov­ne­ba­sa da
loc­va­Si er­Tma­neT­Tan er­Tad. Ti­To­eul Tqven­gans, gan­sa­
kuT­re­biT ki mRvdlebs, hmar­Tebs, ga­nus­ve­nos2 ep­is­ko­poss
pa­ti­vad ieso qris­tes ma­mi­sa3 da mo­ci­qu­le­bi­sa. 3. ge­ved­
re­biT, siy­va­ru­liT mo­mis­mi­noT, ra­Ta is, rac Tqven mog­we­
reT, ar iq­ces mtki­ce­bu­le­bad Tqven wi­na­aR­mdeg. il­oc­eT
Cem­Tvi­sac, rad­gan Tqven­mi­eri siy­va­ru­li RvTis wya­lo­bi­
saT­vis mWir­de­ba, ra­Ta Rirs-viq­mne wi­li­sa, rom­lis mim­
Txve­vac mwa­dia, da ra­Ta ar aR­mov­Cnde uR­ir­si am­isa (Sdr.
1kor. 9.27).

Ta­vi XIII
Txov­na si­ri­is ek­le­si­is­aT­vis loc­vis Se­sa­xeb
1. sa­lams giT­vliT smir­nel­Ta da ef­es­el­Ta siy­va­ru­
lic.4 mo­ix­se­ni­eT Tqvens loc­veb­Si si­ri­is ek­le­si­ac, rom­

1. igulisxmeba, am eklesiaTa mier movlinebul sasuliero pi-


rebTan erTad. Sdr. wm. egnati antioqielis epistole efeselTa
mimarT, 1.3, 2.1; epistole magnesielTa mimarT, 2.1.
2. ajnayuvcein. igulisxmeba mosveneba, gamaspinZleba.
3. laiTfutis gamocemaSi es monakveTi ikiTxeba, rogorc `pati-
vad mamisa [da pativad] ieso qristesi~ (eij" timh;n patro;" [kai; eij" timh;n]
jIhsou' Cristou'). radganac [kai; eij" timh;n] mocemulia, rogorc saeWvo
avTenturobis monakveTi, amitom Cven, berZnuli teqstis kritiku-
li gamocemis mixedviT (Ignace d’Antioche, 1969, gv. 103, Sen. 5), mas
TargmanSi ar viTvaliswinebT, aramed vinarCunebT pavle mociqu-
lisa da egnati antioqielis formulas: `ieso qristes mama~ (Sdr.
2kor. 1.3, efes. 1.3; wm. egnati antioqieli, epistole efeselTa
mimarT, 2.1; epistole magnesielTa mimarT, 3.1).
4. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole romaelTa mimarT, 9.3; epi-
stole filadelfielTa mimarT, 11.2; epistole smirnelTa mimarT,
12.1.

149
lis (wev­ra­dac), un­ar­Ce­ve­si maT­ga­ni, ar var Rir­si, vi­wo­
de­bo­de1 (Sdr. 1kor. 15.9). 2. gan­mtkic­diT ieso qris­te­Si,
da­em­or­Ci­leT ep­is­ko­poss, ro­gorc (RvTis) mcne­bas, as­eve
sam­Rvde­lo­eb­as, da giy­var­deT yve­las er­Tma­ne­Ti ga­nu­yo­
fe­li gu­liT. 3. dae, Ce­mi su­li zva­ra­kad iy­os Se­wi­ru­li
Tqven­Tvis,2 ara mxo­lod ax­la, ar­am­ed ma­Si­nac, ro­de­sac
RmerTs mi­vem­Txve­vi. jer ki­dev gan­sac­del­Si vim­yo­fe­bi,
mag­ram sar­wmu­noa ma­ma da igi aR­as­ru­lebs Cem­sa da Tqvens
Txov­nas ieso qris­te­Si, ro­mel­Sic, dae, ub­iw­oni aR­mov­
CndeT (yve­la).

1. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole magnesielTa mimarT,


14.1.
2. ix. wm. egnati antioqieli, epistole efeselTa mimarT, 8.1.

150
ეპისტოლე რომაელთა მიმართ

pro­lo­gi
eg­na­ti, ro­mel­sac Rmer­TSe­mo­sil­sac uw­od­eb­en, ek­le­si­
as, wya­lo­ba­mi­mad­le­buls uz­en­aesi ma­mi­sa da ieso qris­tes,
mi­si mxo­lod­So­bi­li Zis di­de­bu­le­biT, ek­le­si­as, Sey­va­re­
bul­sa da na­Tel­Se­mo­sils mi­si ne­biT, vi­si ne­bi­Tac xde­ba
yve­la­fe­ri rac xde­ba, ieso qris­tes, Cve­ni Rmer­Tis rwme­
ni­Ta da siy­va­ru­liT, ek­le­si­as, ro­me­lic pir­ve­lobs ro­ma­
el­Ta mxa­re­Si da ar­is Rir­si RvTi­sa, Rir­smSve­ni­eri, Rirs­
sa­nat­re­li, Rir­ssa­qe­ba­ri, Rir­si war­ma­te­bi­sa, Rir­sa­du­bi­
wo,1 ro­me­lic pir­ve­lobs siy­va­rul­Sic, mis­devs qris­tes
sjuls2 da mo­sa­xe­lea ma­mi­sa, mi­ve­sal­me­bi ieso qris­tes _

1. ajxivagno", anu Rirsi Tavisi ubiwo, SeumRvreveli rwmenisa (Sdr.


`digne de purete~, Ignace d’Antioche, 1969, gv. 106, Sen. 2, gv. 107). wm.
giorgi mTawmindeli ukanasknel or sityvas Semdegnairad Targmnis:
`Rirssa pativisasa, Rirssa survilisasa~ (saqarTvelos eklesiis ka-
lendari 1988, 1988, gv. 619).
2. es sityva xelnawerebSi ori sxvadasxva formiT aris mocemu-
li: cristovnomo" (‘qristes sjulisa’) da cristwvnumo" (‘qristes mosa-
xele’) amasTan, pirveli maTgani ikiTxeba teqstis laTinur, siriul
( `da srul-iqmneba macxovris sjulSi~, ix.
The Ancient Syriac Version, 1845, gv. 16) da somxur TargmanebSi, xolo
meore _ epistoleTa berZnul interpolirebul redaqciaSi (Ignace
d’Antioche, 1969, gv. 106). rac Seexeba gamocemebs, cristovnomo" da-
sturdeba laiTfutTan (gv. 120, Sdr. `walking in the law of Christ~, gv.
150) da berZnuli teqstis kritikul gamocemaSi (Ignace d’Antioche,
1969, gv. 106, Sdr. franguli Targmanic: `qui porte la loi du Christ~, gv.
107), xolo cristwvnumo" PG 5-sa (sv. 685, Sdr. `Christi et Patris nomine~,

151
ma­mis Zis sa­xe­liT, mi­ve­sal­me­bi, vinc xor­ci­el­ad da su­li­
er­ad ar­is ga­er­Ti­an­eb­uli mis yo­vel mcne­ba­Si, vinc ga­nu­
yof­lad ar­is aR­vse­bu­li RvTis mad­liT da gan­wmen­di­lia
yo­vel­gva­ri uc­xo sam­ka­ul­is­ag­an, vu­sur­veb Cvens Rmer­TSi,
ieso qris­te­Si, gan­mrav­le­bas ub­iwo si­xa­ru­li­sa.

Ta­vi I
ro­ma­el sa­su­li­ero pir­Ta xil­vis wa­di­li
1. rad­ga­nac RvTis­mi­mar­Ti loc­vis Sem­deg mi­vem­Txvie
Tqvens RmrTiv­sa­sur­vel sa­xe­Ta xil­vas, ri­si mi­Re­bac mra­
val­gzis Sev­Txo­ve (uf­als), vi­me­dov­neb bor­kil­da­de­bu­li
ieso qris­te­Si, ge­am­bo­roT Tqven, Tu­ki mi­si ne­ba da­sas­ru­
lam­de miR­we­vis Rir­sad mi­miC­nevs. 2. ke­Ti­lad iyo gan­ge­
bu­li da­sa­ba­mi. nu­Tu mi­vem­Txve­vi Ce­mi wi­lis da­ub­rko­leb­
liv mi­Re­bas da­sas­ru­li­sas? rad­gan me­Si­nia Tqve­ni siy­va­
ru­li­sa, rom ra­ime vne­ba ar Se­mam­Txvi­os. vi­na­id­an ad­vi­lia
Tqven­Tvis im­is ga­ke­Te­ba, rac gne­bavT, Cem­Tvis ki rTu­lia
RvTis mim­Txve­va, Tu­ki Tqven ar da­min­dobT me.

Ta­vi II
nu da­mix­sniT mar­tvi­lo­bis­gan!
1. ar min­da, rom saT­no-ey­oT ad­am­ian­ebs, ar­am­ed saT­
no-ey­oT RmerTs, ro­gorc saT­no-ey­of­iT ki­de­vac. rad­gan
aR­arc me meq­ne­ba od­es­me as­eTi dro, am Ja­mis gar­da, rom
RmerTs mi­vem­Txvio, aR­arc Tqven. am­it­om, Tu da­dum­de­
biT, (RvTis wmin­da wig­nSi) uk­eT­esi saq­miT iq­ne­biT aR­
rac­xul­ni.1 Tu­ki du­mils Se­in­ar­Cu­nebT Cem­Tan da­kav­Si­re­
biT, me RmrTi­sa gav­xde­bi,2 xo­lo Tu Ce­mi sxe­ul­is mi­marT
sv. 686B) da rusul TargmanSi (“Христоименной~). berZnul vrcel
redaqciaSi gvxvdeba cristovnomo", romelic wm. giorgi mTawmindel-
Tan Targmnilia, rogorc `qristes aRmsarebelsa~ (gv. 619).
1. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole filadelfielTa mi-
marT, 5.2.
2. laiTfutis gamocemaSi mocemulia: ejgw; lovgo" Qeou' ‘me (var)

152
siy­va­ruls ga­mo­av­lenT, xe­lax­la mo­mi­wevs srbis daw­ye­ba1
(saR­mrTo as­pa­rez­ze) (Sdr. 1kor. 9.24,26; gal. 5.7; fil.
2.16). 2. ma­Sin, ro­de­sac sam­sxver­plo bo­los­da­bo­los
mzad ar­is, mets nu­ra­fers iR­on­ebT Cem­Tvis, RvTis­Tvis
Ce­mi Se­wir­vis gar­da2 (Sdr. 2tim. 4.6; fi­lip. 2.17), ar­am­
ed siy­va­ru­liT Seq­me­niT gun­di da ug­al­ob­eT ma­mas ieso
qris­te­Si, rad­gan Rmer­Tma Rirs-qmna si­ri­is ep­is­ko­po­si,
aR­mo­sav­le­Ti­dan ga­mog­zav­ni­li da­sav­leT­Si aR­mo­Ce­ni­li­
yo. mSve­ni­eria, Ca­ves­ve­no am sam­ya­ro­dan RvTi­sa­ken, ra­Ta
am­ov­ide mas­Si.3

sityva RmrTisa’ (“I am a word of God~, gv. 120/150), xolo PG-Si (PG
5, sv. 688), teqstis kritikul gamocemasa (Ignace d’Antioche, 1969,
gv. 109) da vrcel redaqciaSi ki: ejgw; genhvsomai Qeou'. vrceli re-
daqciis Sesabamisia wm. giorgi mTawmindelis Targmanic, romelSic
`sityva~ ar dasturdeba: `viqmne me RmrTisa~ ( gv. 619).
1. es monakveTi laiTfutTan mocemulia Semdegnairad: pavlin e[so­
mai fwnhv, sityvasityviT, ‘kvlav gavxdebi xma’. PG-sa (sv. 688) da kri-
tikul gamocemaSi ki fwnhv-s nacvlad gvxvdeba trevcwn (Sdr. frangu-
li Targmani: `il me faudra de nouveau courir~, ix. Ignace d’Antioche, 1969,
gv. 108-109), rasac Cvenc, axali aRTqmis damowmebaTa gaTvaliswine-
biT, ufro marTebulad miviCnevT.
2. spondisqh'nai sityvasityviT iTargmneba, rogorc Rvinis, zeda-
Sis Sewirva.
3. igulisxmeba RvTis saufloSi. kalo;n to; du'nai ajpo; kovsmou
pro;" qeovn, i{na eij" aujto;n ajnateivlw. egnati antioqieli aq sakuTar
gardacvaleba-aRdgomas xatovnad mzis Casvla-amosvliT gadmo-
scems. Sdr. berZnuli kritikuli redaqciis franguli ("Il est bon
de se coucher loin du monde vers Dieu, pour se lever en lui", gv. 111),
rusuli (“Прекрасно мне закатиться от мира к Богу, чтоб в Нем мне
воссиять~) da laiTfutis Targmanebi (“It is good to set from the world
unto God, that I may rise again to Him~, gv. 150). wm. ioane oqropiri
wers egnati antioqielis Sesaxeb: `mzisebr amovida wm. egnati da
dasavleTisaken iswrafa man, romelic ubrwyinvalesi iyo mzisa.
Tuki mis zemoT msrboli mgrZnobad sinaTles aSuqebda, Tavad
egnati qvemodan esxiveboda mas da moZRvrebis goniseul naTels
aniWebda sulebs. aseve, Tuki mze dasavleTis mxareSi Cadis da
Tvals efareba, rasac myisve moyveba Rame, xsenebuli mowame da-
savleTSi misvlis Semdeg ufro brwyinvale mzed amovida~ (PG 50,
sv. 593, ed. WeliZis Targmani gamocemidan: `wm. egnati antioqie-
li. epistole romaelTa mimarT~, 2011, gv. 39-45, Sen. 8).

153
Ta­vi III
mar­tvi­lo­bis ke­Ti­lad gan­sru­le­bis loc­vis Txov­na

1. ar­as­od­es gSur­daT ar­av­isi, sxveb­sac am­as as­wav­li­


diT.1 min­da, rom ra­sac as­wav­liT da am­cnebT, es yo­ve­li­ve
Ta­vad ga­nas­ru­loT. 2. ga­mo­iT­xo­veT Cem­Tvis mxo­lod Za­la,
ga­reg­nu­li da Si­na­ga­ni, ra­Ta ara mxo­lod vam­bob­de, ar­am­ed
me­wa­dos ki­dec, ra­Ta ara mxo­lod vi­wo­de­bo­de qris­ti­an­ad,
ar­am­ed aR­mov­Cnde ki­dec as­eTi. Tu­ki as­eTi aR­mov­Cnde­bi,
Sev­Zleb ki­dec, vi­wo­de­bo­de ase, xo­lo er­Tgu­lad ma­Sin­Ra
Ca­viT­vle­bi, ro­de­sac sam­ya­ro­Si aR­ar viq­ne­bi xi­lu­li. 3.
xi­lu­li xom ar­af­eria kar­gi.2 Cve­ni Rmer­Ti, ieso qris­te,
ma­ma­Si myo­fi uf­ro me­tad id­id­eba.3 qris­ti­an­oba4 ki war­
mo­ad­gens ara dar­wmu­ne­bis, ar­am­ed su­li­eri di­de­bu­le­bis
sa­kiTxs (Sdr. 1kor. 2.4-5), (miT uf­ro), ro­de­sac igi mo­Zu­
le­bu­lia sa­wuT­ros mi­er.5

Ta­vi IV
mxec­Ta sak­bi­lod gax­do­mis wa­di­li
1. vwer yve­la ek­le­si­as da va­uw­yeb yve­las, rom ne­
biT vkvde­bi RvTis­Tvis, Tu­ki Tqven ar da­mab­rko­lebT.
gTxovT, nu ga­mo­iC­enT Cem mi­marT ud­roo ke­Til­gan­wyo­bas.
mi­miS­viT, gav­xde sak­bi­lo mxe­ce­bi­sa, ro­mel­Ta meS­ve­ob­iT­ac

1. p. kamlo miiCnevs, rom am monakveTSi saubaria klimenti romae-


lis korinTelTa mimarT gagzavnili werilis Sesaxeb (Ignace d’Antio­
che, 1969, gv. 110, Sen. 2).
2. anu saukuno, maradiuli, radgan xiluli warmavalia, uxilavi
ki waruvali (Sdr. 2kor. 4.18).
3. sityvasityviT, `Cans~ (faivnetai), cxadia, morwmuneebSi, romle-
bic ganadideben mas (Sdr. ioane, 14.26).
4. oJ Cristianismov". Sdr. wm. egnati antioqielis epistole magne-
sielTa mimarT, 10.1.
5. rogorc Cans, saubaria qristianTa devnaze, rodesac qristiani
sakuTar Tavs avlenda ara mWevrmetyvelebiTa da sxvaTa darwmune-
biT, aramed saTnoebiTa da saRmrTo didebulebiT (Sdr. wm. egnati
antioqieli, epistole efeselTa mimarT, 14.2, ix. aseve, Ignace d’An­
tioche, 1969, gv. 110-111, Sen. 5).

154
Sev­Zleb, mi­vem­Txvio RmerTs. RvTis xor­ba­li var1 da mxec­
Ta kbi­le­bis meS­ve­ob­iT da­vif­qve­bi, ra­Ta qris­tes wmin­da
pu­ri Se­viq­mne.2 2. um­jo­be­sia, mo­ef­er­oT mxe­cebs, rom sa­ma­
red ga­mix­dnen me da ar­af­eri da­to­von Ce­mi sxe­ul­id­an, ra­
Ta mi­Zi­ne­bu­li ar­av­is­Tvis viq­ce sim­Zi­mi­lad. ma­Sin­Ra viq­ne­
bi WeS­ma­ri­tad ieso qris­tes mo­wa­fe, ro­de­sac wu­Ti­so­fe­li
Cems sxe­uls aR­ar ix­il­avs. ev­ed­reT uf­als Cem­Tvis, ra­Ta
am iara­RTa meS­ve­ob­iT zva­ra­kad Se­ve­wi­ro RmerTs. 3. ar
gib­rZa­nebT ro­gorc pet­re da pav­le,3 _ is­ini mo­ci­qu­le­bi
iy­vnen, me ki msjav­rde­bu­li var, is­ini Ta­vi­su­fal­ni iy­vnen,
me ki mo­na var aq­am­de4 (Sdr. 1kor. 9.1). mag­ram Tu vev­ne­bi,
ieso qris­tes az­ati gav­xde­bi (1kor. 7.22) da Ta­vi­su­fa­li
aR­vdge­bi mas­Si. ax­la ki, Se­bor­ki­li, gu­lis­Tqmis uq­on­lo­
bas vswav­lob.

Ta­vi V
sik­vdi­lis sur­vi­li
1. si­ri­id­an ro­mam­de mxe­cebs veb­rZvi (Sdr. 1kor. 15.32),
xme­leT­sa da zRva­ze, Ra­miT da dRi­siT, Se­bor­ki­li aTi
ji­qis mi­er, rom­le­bic me­om­ar­Ta raz­mia da rom­le­bic maT
mi­marT ga­we­uli si­ke­Tis­moq­me­de­bis­gan uf­ro­da­uf­ro sas­
tik­ni xde­bi­an. maT Se­ur­ac­xyo­fa­Ta sa­Su­al­eb­iT me uf­ro

1. es monakveTi damowmebulia wm. irineos lionelTan (mwvaleblobaTa


winaaRmdeg, 5.28.4) da evsevi kesarielTan (eklesiis istoria, 3.36.12).
2. netari ieronime imowmebs am striqons da miuTiTebs, rom egna-
ti antioqielma es sityvebi maSin Tqva, rodesac mas mxecebiT dasja
miusajes da lomebis Rriali Semoesma (netari ieronime, gamoCenil
adamianTa cxovreba, 16). ix. aseve, wm. irineosi, mwvaleblobaTa
winaaRmdeg, 5.28.4.
3. petre da pavle mociqulebma uqadages qristianoba romaelebs
da romSive aResrulnen (ix. pavle mociqulis epistole romael-
Ta mimarT, wm. klimenti romaelis pirveli epistole korinTel-
Ta mimarT, 5.2-7; wm. polikarpe smirnelis epistole filipelTa
mimarT, 9.1).
4. Sdr. wm. egnati antioqielis epistole magnesielTa mimarT,
12.1, epistole traliselTa mimarT, 3.3.

155
me­tad gan­vis­wav­le­bi,1 `mag­ram am­iT ar gan­vmar­Tlde­bi~
(1kor. 4.4). 2. dae, ga­vi­xa­ro Cem­Tvis mom­za­de­bu­li mxe­ce­
biT. vlo­cu­lob, rom is­ini swraf­ni aR­moC­ndnen. maT yu­
rad­Re­bas mi­vip­yrob, ra­Ta um­al­ve mSTan­Tqan, da ara ise,
ro­gorc zo­gi­er­Te­bi­sa rom Se­eS­in­daT da ar Se­ex­nen. da
Tu is­ini ne­biT ar mo­is­ur­ve­ben am­as, me va­iZ­ul­eb.2 Se­min­
deT. me vi­ci, ra ar­is sa­sar­geb­lo Cem­Tvis. 3. ax­la­Ra viw­
yeb mo­wa­fe­ob­as da xi­lul­Ta da ux­il­av­Ta­gan ve­ra­fe­ri Se­
miS­lis xels, rom ieso qris­tes mi­vem­Txvio. dae, cec­xli
da jva­ri, mxec­Ta sim­rav­le­ni, daW­ra, ak­uw­va, Zvle­bis gan­
bne­va, ki­dur­Ta mok­ve­Ta, mTe­li sxe­ul­is da­na­wev­re­ba, eS­ma­
kis bo­ro­ti tan­jve­bi mo­iwi­os Cem­ze, oR­on­dac mi­vem­Txvio
ieso qris­tes (Sdr. lu­ka, 14.27).3

Ta­vi VI
WeS­ma­rit si­coc­xles sik­vdi­lis meS­ve­ob­iT mi­vaR­wev
1. ar­as mar­ge­ben sam­ya­ros si­am­eni,4 arc me­fo­ba­ni am wu­
Ti­sof­li­sa. um­jo­be­sia Cem­Tvis ieso qris­tes­Tvis sik­vdi­li
(Sdr. 1kor. 9.15), vid­re de­da­mi­wa­ze me­fo­ba ki­diT ki­dem­de.
mas ve­Zi­eb, vinc Cven­Tvis mok­vda. igi mwa­dia, vinc Cven­Tvis
aR­dga. win me­lis So­ba.5 2. Se­min­deT, Zme­bo, nu da­miS­liT
(sa­uk­uno) cxov­re­bas, nu mo­is­ur­vebT Cems sik­vdils. min­
da RvTi­sa vi­yo, nu mis­cemT Cems Tavs wu­Ti­so­fels, nurc

1. maqhteuvomai, sityvasityviT, ‘mowafe vxdebi’.


2. Sdr. wm. polikarpe smirnelis martviloba, 3.1.
3. ix. aseve, wm. egnati antioqielis epistole efeselTa mimarT,
1.2, 3.1; epistole romaelTa mimarT, 4.2. am Tavs mTlianad imow-
mebs netari ieronime TxzulebaSi gamoCenil adamianTa Sesaxeb, 16.
4. laiTfutis gamocemaSi am monakveTSi mocemulia ta; pevrata (‘ki-
deebi’), PG-sa (sv. 692) da kritikul gamocemaSi (Ignace d’Antioche,
1969, gv. 114) ki ta; terpnav (‘siameni’), romelic konteqsts ufro me-
tad Seesabameba da Cvenc amgvarad vTargmniT. aRsaniSnavia, rom wm.
giorgi mTawmindelis qarTul TargmanSic `kideni~ aris mocemuli
(gv. 622).
5. igulisxmeba, axal, zeciur cxovrebaSi, ieso qristeSi dabadeba.

156
niv­Te­biT mom­xib­lavT.1 mi­miS­viT wmin­da na­T­lis mi­sa­Re­bad,
iq mi­su­li, ad­am­iani gav­xde­bi (Sdr. ef­es. 4.24). 3. ne­ba mo­
me­ciT, Ce­mi RvTis vne­ba­Ta mim­baZ­ve­li gav­xde. vi­sac igi
sa­ku­Tar Tav­Si hyavs, mix­vdes, rac min­da da Ta­na­mig­rZnos
me, rad­gan mas ec­od­in­eba, ri­Ti var Sep­yro­bi­li (Sdr. fi­
lip. 1.23).

Ta­vi VII
sik­vdi­lis sur­vi­lis mi­ze­zi
1. am sa­wuT­ros mTa­vars2 surs, war­mi­ta­cos da gan­xrwnas
Ce­mi sur­vi­li RvTis mi­marT. nu­ra­vin da­ex­ma­re­ba mas. um­
jo­be­sia, iy­oT Cem­ni anu RvTi­sa­ni.3 nu iq­ne­ba ise, rom war­
moT­qvaT `ieso qris­te~, gu­lis­Tqma ki wu­Ti­sof­li­sa gqon­
deT. nu da­is­ad­gu­rebs Su­ri Tqven­Si. 2. da Tu me, Tqven­Tan
myo­fi, Se­ge­ved­re­biT am­as, nu da­mi­je­rebT, er­wmu­neT uf­ro
me­tad im­as, ra­sac gwerT. gwerT ki Tqven coc­xa­li, sik­vdi­
lis msur­ve­li. Ce­mi sat­rfo4 jvars ac­ves, da aR­ar ar­is
Cem­Si niv­Tmoy­va­re cec­xli, ar­am­ed wya­li cxo­ve­li (Sdr.

1. PG-s gamomcemlebi miuTiTeben, rom `nurc nivTebiT momxib­


lavT~ daculia laTinur TargmanSi, magram ar aris mocemuli ber-
Znul teqstSi. maTive miTiTebiT, es monakveTi dasturdeba timoTe
aleqsandrielis damowmebaSi (PG 5, sv. 691-693, Sen. 73).
2. oJ a[rcwn tou' aijw'no". igulisxmeba satana.
3. igulisxmeba egnati antioqielis anu RvTis mxares dadgoma.
4. wm. egnati antioqielis am monakveTs imowmeben origene da
wm. dionise areopageli. origene wers: `bolos ki, magondeba, rom
wmindaTagan erT-erTma daasaxela egnati, romelmac Tqva qristes
Sesaxeb: Cemi satrfo jvarcmul iqna~ (“Denique memini aliquem sanc-
torum dixisse Egnatium nomine de Christo: Meus autem amor crucifixus est~,
ganmartebani qebaTa qebaze, 3, PG 13, sv. 70D). dionise areopagelis
Zvel qarTul TargmanSi es sityvebi amgvarad aris damowmebuli:
`vinaYca sTnda vieTme CuenTa samRdelo metyuelTaganTa usaRmr­
Toesca yofad trfialebisa saxeli ufroYs siyuarulisasa. da
swers sakKrveli egnatica: trfiali Cemi juar-cumul ars~ (oJ ejmo;"
e[rw" ejstauvrwtai), ix. saRmrTo saxelTaTvis, 4.12, gamocemaSi: samson
enuqaSvili. petre iberieli (fsevdo-dionise areopageli). Srome-
bi. Tbilisi: Tbilisis saxelmwifo universitetis gamomcemloba,
1961, gv. 40; misi berZnuli teqstisaTvis ix. PG 3, sv. 709AB.

157
ioa­ne, 4.10, 7.38-39; ga­mocx. 21.6, 22.17) da is met­yve­lebs
Cem­Si da Si­na­ga­nad me­ub­ne­ba: `mo­di ma­mas­Tan!~ (Sdr. ioa­ne,
14.12) 3. aR­ar msi­am­ov­nebs xrwna­di sak­ve­bi, arc am cxov­re­
bis si­am­eni. RvTis pu­ri5 min­da, ro­me­lic qris­tes xor­cia
da­vi­Tis mod­gmi­dan (ioa­ne, 7.42; rom. 1.3), da sas­me­li min­da
_ mi­si sis­xli, ro­me­lic ux­rwne­li siy­va­ru­lia.6

Ta­vi VIII
sik­vdi­lis sur­vi­lis mi­ze­zi
1. aR­ar min­da, vic­xov­ro ad­am­ian­Ta msgav­sad. es ki ase
iq­ne­ba, Tu Tqven mo­is­ur­vebT. is­ur­veT, rom Tqvenc gi­sur­
von. 2. am mci­re ba­ra­TiT Seg­TxovT: da­mi­je­reT. me rom
WeS­ma­ri­te­bas ge­ub­ne­biT, am­as gan­gic­xa­debT ieso qris­te,
ut­yu­ve­li ba­ge7 (Sdr. tit. 1.2), rom­li­Tac WeS­ma­ri­tad im­
et­yve­la ma­mam. 3. ev­ed­reT Cem­Tvis, ra­Ta mi­vem­Txvio mas.8
ara xor­cis mi­ze­ziT mog­we­reT Tqven, ar­am­ed RvTis ne­bis
Ta­nax­mad.9 Tu­ki vev­ne­bi, ma­Sa­sa­da­me, Tqven (ke­Ti­li) ne­ba
ga­mo­iC­in­eT, xo­lo Tu uar­myves,10 ma­Sa­sa­da­me, mo­mi­Za­geT.

Ta­vi IX
Txov­na si­ri­is ek­le­si­is­Tvis loc­vis Ta­ob­aze
1. mo­ix­se­ni­eT Tqvens loc­va­Si si­ri­is ek­le­sia, ro­mel­
sac Cems nac­vlad Rmer­Ti hyavs mwyem­sad (Sdr. 1pet­re,

5. a[rto".
6. saubaria ziarebis saidumlos Sesaxeb. ix. aseve, wm. egnati an-
tioqielis epistole traliselTa mimarT, 8.1.
7. to; ajyeude;" stovma.
8. laiTfutis gamocemaSi aq damatebiT mocemulia `[ejn pneuvmati
aJgivw/.]~ ‘suliwmindis meSveobiT’ (gv. 122), romelic ar dasturdeba
PG-sa (sv. 696A) da teqstis kritikul gamocemaSi (Ignace d’Antioche,
1969, gv. 116), da arc wm. giorgi mTawmindelis TargmanSi (gv. 623).
ix. aseve SeniSvnebi, romelic erTvis wm. egnati antioqielis epi-
stoles traliselTa mimarT, 12.2.
9. kata; gnwvmhn Qeou'.
10. anu, Tu uari Tqves Cems wamebaze.

158
2.25). mxo­lod ieso qris­te ep­is­ko­po­sobs mas da Tqve­ni
siy­va­ru­li. 2. me ki mrcxve­nia, sa­ku­Tar Tavs erT-er­Ti
maT­ga­ni vu­wo­do. uR­ir­si var am­is, ro­gorc un­ar­Ce­ve­si maT
So­ris da na­ad­re­vad mkvdrad­So­bi­li (Sdr. 1kor. 15.8-9).
mag­ram RvTis wya­lo­biT gav­xde­bi vin­me,1 Tu­ki RmerTs mi­
vem­Txve­vi. 3. mo­gi­kiT­xavT Ce­mi su­li da siy­va­ru­li ek­le­
si­eb­isa, rom­leb­mac me Se­miw­yna­res ieso qris­tes sa­xe­liT
(Sdr. ma­Te, 10.40-41) da ara ro­gorc mog­za­uri. is ek­le­si­
ebi ki, rom­le­bic ar mde­ba­re­ob­dnen Cems xor­ci­el gza­ze,2
qa­laq-qa­laq mi­miZ­Rod­nen win.

Ta­vi X
das­kvna
1. gwerT am­as smir­ni­dan Rir­ssa­nat­rel ef­es­el­Ta meS­
ve­ob­iT. sxva mra­val ad­am­ian­Tan er­Tad Cem­Tan im­yo­fe­ba
kro­ko­si,3 Cem­Tvis sa­sur­ve­li sa­xe­li. 2. maT Se­sa­xeb ki,
vinc si­ri­id­an ro­mi­sa­ken RvTis sa­di­deb­lad Ce­mam­de ga­mo­
em­gzav­ra, dar­wmu­ne­bu­li var, Tqven uk­ve ic­iT. ga­um­xi­leT
maT, rom uk­ve ax­los vim­yo­fe­bi. RvTi­sa da Tqve­ni Rir­sni
ari­an yve­la­ni. ma­Ti mas­pin­Zlo­ba gmar­TebT yov­li­TurT.
3. mog­we­reT es 9 dRiT ad­re seq­tem­bris ka­len­de­bam­de.4
iy­av­iT mtki­ce­ni bo­lom­de ieso qris­tes moT­mi­ne­biT mo­
lo­din­Si.

1. saubaria axali adamianis Sesaxeb. ix. aqve, 6.2.


2. anu xorcielad gasavlel gzaze, gansxvavebiT sulierad, macxo-
vrisaken gasavleli gzisagan.
3. krokosi naxsenebia epistoleSi efeselTa mimarT (2.1) da igu-
lisxmeba epistole magnesielTa mimarT (15.1).
4. anu 24 agvistos. egnati antioqielis sxva epistoleebSi Tari-
Rebi ar aris miTiTebuli.

159
ეპისტოლე ფილადელფიელთა მიმართ

pro­lo­gi
eg­na­ti, ro­mel­sac Rmer­TSe­mo­sil­sac uw­od­eb­en, ma­ma
Rmer­Ti­sa da ieso qris­tes azi­is fi­la­del­fi­is ek­le­si­as,
wya­lo­ba­mi­mad­le­bul­sa da RvTis­mi­er Tan­xmo­ba­Si gan­mtki­
ce­buls, da ga­nu­yof­lad ga­xa­re­buls Cve­ni uf­lis vne­ba­sa
da mis aR­dgo­ma­Si, yov­li­TurT wya­lo­biT sav­ses, mi­ve­sal­
me­bi ieso qris­tes sis­xlSi, ek­le­si­as, ro­me­lic sa­uk­uno
da da­us­ru­le­be­li si­xa­ru­lia (mor­wmu­ne­TaT­vis), miT uf­
ro, Tu is­ini im­yo­fe­bi­an er­To­ba­Si ep­is­ko­pos­Tan da mas­Tan
er­Tad myof mRvdleb­Tan da di­ak­vneb­Tan, ro­mel­nic ieso
qris­tes gan­zrax­viT ari­an dad­ge­nil­ni da ro­mel­nic man
Ta­vi­si ne­biT, su­liw­min­dis meS­ve­ob­iT ur­ye­vad da­af­uZ­na.

Ta­vi I
fi­la­del­fi­el­Ta ep­is­ko­po­sis xot­ba
1. am ep­is­ko­pos­ma, ro­gorc Se­vit­yve, ara sa­ku­Ta­ri, arc
kac­Ta sur­vi­liT ip­yra msa­xu­re­ba, ro­me­lic sam­wysos (sam­
sa­xurs) ex­eba, arc pa­tiv­moy­va­re­ob­iT, ar­am­ed ma­ma Rmer­
Ti­sa da uf­ali ieso qris­tes siy­va­ru­liT (Sdr. gal. 1.1).
me ga­oc­eb­uli var mi­si sa­xi­er­eb­iT, rad­gan mas, mdu­ma­res,
uf­ro me­ti xe­le­wi­fe­ba, vid­re mrav­lis­met­yvelT. 2. igi
im­de­nad­ve ke­Ti­lad ar­is Sew­yo­bi­li mcne­beb­Tan, ro­gorc
si­me­bi ki­Ta­ras­Tan. am­it­om­ac Ce­mi su­li ne­ta­re­bas uT­vlis

161
mis RvTis­mi­marT go­ne­bas, rad­gan RvTis­saT­nod da srul­
yo­fi­lad mi­iC­nevs mas,1 mis ur­ye­vo­ba­sa da mis ur­is­xve­lo­
bas2 cxo­ve­li Rmer­Tis yo­vel­gvar sa­xi­er­eb­aSi.

Ta­vi II
ep­is­ko­pos­Tan kav­Si­ris dac­va
1. am­de­nad, WeS­ma­ri­te­bis naT­lis Svi­le­bo, ga­eq­ec­iT gan­
yo­fas da bo­rot­moZ­Rvre­bebs, ar­am­ed sa­dac mwyem­sia, iq­iT
ga­em­ar­TeT, ro­gorc cxvre­bi, 2. rad­gan mra­va­li Rirs­sar­
wmu­no mge­li bo­ro­ti si­am­ov­ne­biT at­yve­vebs RvTis gza­ze
ma­valT,3 mag­ram Tqvens er­To­ba­Si is­ini ad­gils ver da­im­
kvid­re­ben.

Ta­vi III
mo­er­id­eT ek­le­si­is er­To­bis or­ad gan­maw­va­leb­lebs
1. ga­ne­So­reT bo­rot mce­na­re­ebs, rom­le­bic ar ari­an
ga­Se­ne­bul­ni ieso qris­tes mi­er, rad­gan is­ini ar ari­an da­
ner­gil­ni ma­mis mi­er4 (ma­Te, 15.13; ioa­ne, 15.1; 1kor. 3.9).
2. is ki ara, rom Tqven­Tan gan­yo­fa vpo­ve, ar­am­ed vpo­
ve gan­wmen­da. vi­na­id­an is­ini, vinc RvTi­sa­ni da ieso qris­
tes­ni ari­an, as­eT­ebi ep­is­ko­pos­Tan im­yo­fe­bi­an. is­ini, vinc
mo­na­nu­li mi­va ek­le­si­is er­To­ba­Si, as­eT­eb­ic RvTi­sa­ni iq­
ne­bi­an, ra­Ta ic­xov­ron ieso qris­tes Ta­nax­mad. 3. nu Sec­
de­biT, Ce­mo Zme­bo! Tu­ki gan­maw­va­le­bels gah­yve­biT, ver
da­im­kvid­rebT RvTis sa­su­fe­vels (1kor. 6.9-10). is, vinc
sxva moZ­Rvre­biT5 da­dis, as­eTi ad­am­iani (mac­xov­ris) vne­bas
ar uer­Tde­ba.

1. anu am episkoposis gonebas.


2. Sdr. wm. klimenti romaelis pirveli epistole, 19.3.
3. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole efeselTa mimarT, 3.2;
epistole romaelTa mimarT, 2.1.
4. ix. aseve, wm. egnati antioqieli, epistole efeselTa mimarT,
10.3; epistole traliselTa mimarT, 6.1.
5. gnwvmh/, sityvasityviT: SexedulebiT.

162
Ta­vi IV
er­Ti zi­ar­eb­is­ak­en mo­wo­de­ba

1. am­gva­rad, iz­ru­neT, aR­as­ru­loT er­Ti zi­ar­eba,1 rad­


gan er­Tia Cve­ni uf­lis, ieso qris­tes xor­ci, da er­Tia
bar­Zi­mi mi­si sis­xlis er­To­ba­Si, er­Ti sa­kur­Txe­ve­li, is­eve,
ro­gorc er­Ti ep­is­ko­po­si, sam­Rvde­lo­eb­as­Tan da di­ak­vneb­
Tan, Cems Ta­nam­sa­xu­reb­Tan er­Tad; am­it­om, ra­sac iqmT, iq­
mo­deT Ta­nax­mad RvTi­sa.

Ta­vi V
sa­xa­re­ba­Ta, mo­ci­qul­Ta da Zve­li aR­Tqmis
winaswarmetyvelTaT­vis pa­ti­vis mi­ge­ba

1. Ce­mo Zme­bo, Tqve­ni siy­va­ru­liT pir­Tam­de var aR­vse­bu­


li da me­tad ga­xa­re­buls Tqve­ni gan­mtki­ce­ba mwa­dia, ara me,
ar­am­ed ieso qris­tes, rom­lis­Tvi­sac bor­kil­da­de­bu­li, ro­
gorc jer ki­dev ga­nus­ru­le­be­li, di­dad var Sep­yro­bi­li Si­
SiT. mag­ram Tqve­ni loc­va RvTis mi­marT srul­myofs me, rom
mi­vem­Txvio RvTis wya­lo­biT xved­re­bul wils, Ta­vi Se­va­fa­ro
sa­xa­re­bas, ro­gorc ies­os sxe­uls, da mo­ci­qu­lebs, ro­gorc
ek­le­si­is sam­Rvde­lo­eb­as. 2. gviy­var­des wi­nas­war­met­yve­le­
bic, rad­gan maT mo­as­wa­ves2 sa­xa­re­bis Se­sa­xeb, sa­so­eb­dnen
mac­xo­vars da mas mo­el­od­nen, mi­si rwme­niT­ve ga­dar­Cnen ieso
qris­tes er­To­ba­Si myof­ni, Rir­ssay­va­re­li da Rir­ssak­vir­ve­
li wmin­dan­ni, ieso qris­tes mi­er ke­Ti­lad­mox­se­ne­bul­ni da
Ta­na­aR­ric­xul­ni sa­xa­re­ba­Si sa­yo­vel­Tao sa­so­eb­isa.3

Ta­vi VI
iude­ve­lo­bis mi­Re­bis wi­na­aR­mdeg
1. Tu­ki vin­me gi­qa­da­gebT iude­ve­lo­bas, nu mo­us­menT

1. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole efeselTa mimarT, 13.1;


epistole smirnelTa mimarT, 7.1, 8.1.
2. kathggelkevnai.
3. ix. wm. egnati antioqieli, epistole romaelTa mimarT, 2.1.

163
mas. um­jo­be­sia wi­na­dac­ve­Ti­li ad­am­iani­sgan qris­ti­an­ob­
is mos­me­na, vid­re wi­na­da­uc­ve­Te­lis­gan iude­ve­lo­bis. Tu­ki
or­iv­eni ar­af­ers am­bo­ben ieso qris­tes Se­sa­xeb,1 is­ini Cem­
Tvis ari­an sve­te­bi da sa­mar­xe­bi mkvdre­bi­sa, rom­leb­zec
mxo­lod da­we­ri­lia ad­am­ian­Ta sa­xe­le­bi (ma­Te, 23.27). 2. am­
gva­rad, ga­eq­ec­iT am wu­Ti­sof­lis mTav­ris av­xe­lov­ne­beb­sa2
da xri­kebs, rom mi­si Ca­na­fiq­riT daT­rgu­nul­ni ar da­uZ­
lur­deT siy­va­ru­lis mi­marT. ar­am­ed er­Tni gax­diT yve­
la­ni ga­nu­yo­fe­li gu­liT. 3. vmad­lob Cems RmerTs, rad­
gan ke­Til­sin­di­si­eri var Tqvens mi­marT, da ar­av­is Za­luZs
da­it­ra­ba­xos arc ma­lu­lad, arc cxa­dad, rom da­vam­Zi­me
vin­me mci­re­diT an di­dad (Sdr. 1Tes. 2.7; 2kor. 11.9, 12.13-
14). vlo­cu­lob ki, rom ar­av­is ga­ux­des, vi­sac ve­sa­ub­re, es
mtki­ce­bu­le­bad maT wi­na­aR­mdeg.

Ta­vi VII
er­To­bi­sa­ken mo­wo­de­ba su­liw­min­dis ne­biT
1. Tum­ca ki sur­daT zo­gi­er­Tebs, mec Se­vec­di­ne xor­
ci­el­ad, mag­ram ar cde­ba su­li, ro­me­lic RvTi­sa­gan ar­is.
rad­gan man ic­is, sa­id­an mo­dis da sa­iT mi­dis (ioa­ne, 3.8),
da am­xels da­fa­ruls. Tqven So­ris myof­ma da­vi­Za­xe ma­Ra­li
xmiT, RvTis xmiT vam­bob­di: `ep­is­ko­poss Se­uer­TdiT, sam­
Rvde­lo­eb­asa da di­ak­vnebs!~ 2. zo­gi­er­Teb­ma if­iq­res, rom
es yve­la­fe­ri vTqvi, rad­gan wi­nas­war gan­vWvri­te ma­vanT
gan­yo­fa. mag­ram mow­med myavs igi, vis ga­moc var Se­bor­ki­
li, rom ar­af­eri vi­co­di Ce­mi ka­cob­ri­vi xor­ciT, ar­am­ed
es mi­qa­da­ga su­liw­min­dam, ro­me­lic am­as met­yo­da: `ep­is­ko­
po­sis ga­re­Se ar­af­eri ga­ak­eT­oT; da­ic­av­iT Tqve­ni xor­ci,
ro­gorc RvTis ta­Za­ri (Sdr. 1kor. 3.16, 6.19); giy­var­deT
er­To­ba, ga­eq­ec­iT gan­yo­febs;3 gax­diT ieso qris­tes mim­baZ­
vel­ni (Sdr. 1kor. 11.1), ro­gorc igi Ta­vi­si ma­mi­sa.~.

1. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole traliselTa mimarT, 9.1.


2. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole polikarpes mimarT, 5.1.
3. tou;" merismouv".

164
Ta­vi VIII
er­To­bi­sa­ken mo­wo­de­ba

1. am­gva­rad, me va­ke­Teb­di sa­ku­Tar saq­mes, ro­gorc er­


To­bis dam­ya­re­bi­saT­vis Seq­mni­li ad­am­iani. sa­dac gan­yo­faa
da mris­xa­ne­ba, iq Rmer­Ti ar mkvid­robs. uf­ali mi­ut­ev­
ebs yve­las, vinc in­an­iebs, Tu­ki Se­in­an­eb­en da dab­run­de­bi­
an Rmer­TTan kav­Sir­Si da ep­is­ko­po­sis Se­sak­re­bel­Si. mwams
mad­li ieso qris­te­si, ro­mel­mac yve­la bor­ki­li mog­xsnaT.
2. ge­ved­re­biT, ar­af­eri mo­im­oq­me­doT SuR­liT (fi­lip.
2.3), ar­am­ed qris­tes moZ­Rvre­bis mi­xed­viT. vi­na­id­an ga­mi­
go­nia, zo­gi­er­Te­bi ro­gor am­bo­ben, rom `Tu Zvel na­we­reb­
Si1 ar vi­po­vi, sa­xa­re­bas ar ver­wmu­ne­bi~, xo­lo ro­de­sac me
ve­ub­ne­bo­di, rom `we­ria~, mpa­su­xob­dnen, rom `es da­sam­tki­
ce­be­lia~.2 mag­ram Cem­Tvis siZ­ve­le ar­is ieso qris­te, mi­si
jvris xel­Se­ux­eb­eli siZ­ve­le, sik­vdi­li da aR­dgo­ma mi­si
da mis­mi­eri rwme­na. am­aT­Si min­da, Tqve­ni loc­va-kur­Txe­
viT, rom gan­vmar­Tlde.

Ta­vi IX
sa­xa­re­ba da wi­nas­war­met­yve­le­bi
1. kar­gni ari­an mRvdel­ni, mag­ram uk­eT­esia mRvdel­mTa­
va­ri,3 ro­mel­sac min­do­bi­li aqvs wmin­da­Ta wmin­da da ro­
mel­sac er­Ta­derTs aqvs min­do­bi­li RvTis sa­id­um­lo­ni. igi
ar­is ka­rib­We ma­mi­sa4 (Sdr. ioa­ne, 10.7,9), rom­li­Tac Se­di­an
ab­ra­ami, isa­aki, iako­bi, wi­nas­war­met­yve­le­bi, mo­ci­qu­le­bi
da ek­le­sia. es yve­la­fe­ri5 Rmer­TTan er­To­bis­Tvi­saa. 2.
1. saubaria Zveli aRTqmis wignebis Sesaxeb.
2. aq garkveviT aris miTiTebuli iudevelTa, gnostikosTa an
mwvalebel qristianTa mier Zveli da axali aRTqmis erTmaneTTan
dapirispirebisa da winaswarmetyvelTa wignebSi macxovris mosvlis
winamoswavebis uaryofis Sesaxeb.
3. oJ ajrciereuv".
4. Sdr. wm. klimenti romaelis pirveli epistole, 48.4; hermasis
mwyemsi, 3.9.12.1-6.
5. igulisxmeba Zveli da axali aRTqmis wignebi da maTSi daculi
cnobebi macxovris Sesaxeb.

165
mag­ram sa­xa­re­bas ze­aR­ma­te­bu­li ram ga­aC­nia: Cve­ni uf­lis,
ieso qris­tes, mac­xov­ris mos­vla, mi­si vne­ba da aR­dgo­ma.
vi­na­id­an say­va­rel­ma wi­nas­war­met­yve­leb­ma (mxo­lod) wi­na­
mo­as­wa­ves mis Se­sa­xeb, sa­xa­re­ba ki war­mo­ad­gens gan­sru­le­
bas ux­rwne­le­bi­sa. es yve­la­fe­ri1 er­Tna­ir­ad mSve­ni­eria,
Tu­ki siy­va­ru­liT gwamT.

Ta­vi X
an­ti­oqi­is ek­le­si­aSi di­ak­vnis gag­zav­nis Txov­na
1. vi­na­id­an, ro­gorc Se­vit­yve, Tqve­ni loc­va-kur­Txe­viT
da Ta­nag­rZno­biT, ro­me­lic gaqvT ieso qris­te­Si, mSvi­do­
ba hpo­va si­ri­is an­ti­oqi­is ek­le­si­am, gmar­TebT Tqven, ro­
gorc RvTis ek­le­si­as, air­Ci­oT2 di­ak­oni iq saR­mrTo des­
pa­no­bis aR­sru­le­bi­saT­vis, ra­Ta ga­ix­ar­os maT­Tan er­Tad
sa­er­To Sek­re­ba­ze da ad­id­os sa­xe­li (RvTi­sa). 2. ne­ta­ria
ieso qris­tes mi­er igi, vinc Rir­si gax­de­ba as­eTi msa­xu­re­
bi­sa da Tqvenc am­is­Tvis di­de­biT Se­im­os­eb­iT. Tu­ki gaqvT
am­is sur­vi­li, es ar ar­is Se­uZ­le­be­li RvTis sa­xe­lis­Tvis,
rad­gan es uk­ve ga­ak­eT­es uax­lo­es­ma ek­le­si­eb­ma, ro­mel­Ta­
ga­nac zog­ma ep­is­ko­po­se­bi gag­zav­na, zog­ma ki mRvdel­ni da
di­ak­on­ni.

Ta­vi XI
mad­li­er­eba
1. rac Se­ex­eba fi­lons, di­ak­ons ki­li­ki­id­an, ke­Til­mox­
se­ne­bul3 ad­am­ians, ax­lac rom RvTis sit­yva­Si mem­sa­xu­re­
ba me, ra­ios ag­aT­op­os­Tan, war­Ci­ne­bul ad­am­ian­Tan er­Tad,
ro­mel­mac im­is­aT­vis, rom si­ri­id­an ga­mom­yo­lo­da, uari
1. ix. wina sqolio.
2. ceirotonh'sai, sityvasityviT, ‘xeldasxma’, Tumca am sityvas aq es
mniSvneloba ar gaaCnia.
3. memarturhmevnou, sityvasityviT: damowmebuls. Sdr. wm. giorgi
mTawmindelis Targmani: `xolo filon diakonisaTKs, kacisa keTil-
isa, yovelTa mier wamebulisa~ (gv. 580).

166
Tqva (Ta­vis Cve­ul) cxov­re­ba­ze, is­ini wa­me­ben Tqven­Tvis,
da mec Tqven ga­mo mad­lo­bas vuZ­Rvni RmerTs, rom mi­iR­
eT is­ini, ro­gorc Tqven _ uf­al­ma. xo­lo vinc maT up­at­
iod mo­eq­ca, dae, mi­et­ev­oT maT ieso qris­tes mad­liT. 2.
mo­gi­kiT­xavT siy­va­ru­li tro­aSi myo­fi Zme­bi­sa, sa­id­an­ac
gwerT bu­ro­sis meS­ve­ob­iT, ro­me­lic pa­ti­vis­ce­mis niS­nad
Cem­Tan er­Tad ga­mog­zav­nes ef­es­el­eb­ma da smir­ne­leb­ma. pa­
ti­vi mi­ag­os maT uf­al­ma ieso qris­tem, rom­lis mi­mar­Tac
aqvT sa­so­eba, xor­ciT, sam­Svin­ve­liT, su­liT, rwme­niT, siy­
va­ru­liT da er­Tsu­lov­ne­biT. gan­mtkic­diT ieso qris­te­Si,
Cvens sa­zo­ga­do sa­so­eb­aSi!

167
ეპისტოლე სმირნელთა მიმართ

pro­lo­gi
eg­na­ti, ro­mel­sac Rmer­TSe­mo­sil­sac uw­od­eb­en, azi­is
smir­na­Si ar­se­bul, ma­ma Rmer­Ti­sa da mi­si say­va­re­li (Zis),
ieso qris­tes ek­le­si­as, ro­mel­sac ew­ya­lo­ba yo­vel­gva­ri
mad­li da aR­vse­bu­lia rwme­ni­Ta da siy­va­ru­liT,1 ek­le­si­as,
un­ak­lu­los yo­vel­gva­ri mad­li­sa­gan, RmrTiv­mSve­ni­er­sa da
siw­min­dis­mtvir­Tvels,2 gi­sur­vebT si­xa­ru­lis gan­mrav­le­
bas ub­iwo sul­Si da RvTis sit­yva­Si.

Ta­vi I
mad­lo­ba RmerTs Tqve­ni rwme­ni­saT­vis. mci­re mrwam­si
1. va­di­deb ieso qris­tes, RmerTs, ro­mel­mac ase gan­
gab­rZnoT Tqven. Se­vit­yve, rom srul-iq­me­niT Se­ur­ye­vel
rwme­na­Si, TiT­qos­da mim­sWva­lul­ni xor­ci­el­ad da su­li­er­
ad uf­ali ieso qris­tes jvars, gan­mya­re­bul­ni siy­va­rul­
Si qris­tes sis­xliT da sru­li­ad aR­vsil­ni rwme­niT Cve­ni
uf­lis mi­marT, ro­me­lic WeS­ma­ri­tad ar­is da­vi­Tis mod­
gmi­dan xor­ci­el­ad (Sdr. rom. 1.3), Ze RvTi­sa saR­mrTo3 ne­
1. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole efeselTa mimarT, 14.1.
2. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole efeselTa mimarT, 9.2.
3. sityvasityviT: ‘RvTis’, Sdr. uiJo;n qeou' kata; qevlhma kai; duvnamin
qeou'. laiTfutis gamocemaSi qeou' (‘RvTis’) ar gvxvdeba (ix. gv. 127).
Sdr. Ignace d’Antioche, 1969, gv. 132, sadac am striqonTan gansxvave-
buli ikiTxvisebi ar aris miTiTebuli; PG 5, sv. 708B.

169
bi­Ta1 da Za­liT (Sdr. ioa­ne, 1.13; lu­ka, 1.35), So­bi­li2 WeS­
ma­ri­tad qal­wu­li­sa­gan, na­Tel­Re­bu­li ioan­es mi­er, ra­Ta
aR­sru­le­bu­li­yo yo­ve­li si­mar­Tle (ma­Te, 3.15) mis mi­er,
2. vinc pon­ti­us pi­la­tes da he­ro­de tet­rar­xo­sis dros
WeS­ma­ri­tad iq­na mim­sWva­lu­li Cven ga­mo xor­ci­el­ad, _ am
na­yo­fis me­ox­eb­iT, mi­si RmrTiv­sa­nat­re­li vne­bis me­ox­eb­iT
var­se­bobT Cvenc, _ ra­Ta sa­uk­un­od aR­mar­Tu­li­yo ni­Sa­ni
(esa­ia, 5.26, 49.22) mi­si aR­dgo­mis wya­lo­biT, mis wmin­dan­Ta
da er­Tgul­TaT­vis, iude­vel­Ta Tu war­mar­TTa So­ris, erT
sxe­ul­Si mi­si ek­le­si­isa.

Ta­vi II
qris­tes WeS­ma­ri­ti vne­ba
1. es yve­la­fe­ri man iv­no Cven ga­mo, ra­Ta vcxon­deT, da
WeS­ma­ri­tad ev­no, is­eve, ro­gorc WeS­ma­ri­tad aR­dga,3 da
ara ise, ro­gorc zo­gi­er­Ti ur­wmu­no am­bobs, rom igi moC­
ve­ne­bi­Tad ev­no.4 Ta­vad ari­an moC­ve­ne­biT­ni!5 da ro­gorc
fiq­ro­ben, as­ec Se­em­Txve­va maT: is­ini us­xe­ul­oni da de­mon­
Ta msgav­sni gax­de­bi­an.6

1. netar Teodorite kvirelTan, romelic teqstebis damowme-


bisas metad skrupulozuria, am epistoles 1.1-2 monakveTis ci-
tirebisas, `nebis~ (qevlhma, ix. Lightfoot, gv. 127; Ignace d’Antioche,
1969, gv. 132) nacvlad gvxvdeba RvTaebrioba (qeovthta): uiJo;n qeou'
kata; qeovthta kai; duvnamin qeou' (“Ze RvTisa RvTaebriobiT da RvTis
ZaliT~) (netari Teodorite kvireli, eranisti, PG 83, sv. 81B
da Sen. 64).
2. gegennhmevno".
3. ajnevsthsen eJautovn. Sdr. epistole traliselTa mimarT, 9.2.
4. wm. egnati antioqieli aq miuTiTebs doketizmis wvalebis Se-
saxeb, romlis mimdevrebsac ar swamdaT macxovris vnebisa da xor-
cieli aRdgomisa.
5. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole traliselTa mimarT,
10.1.
6. kai; sumbhvsetai aujtoi'", ou\sin ajswmavtoi" kai; daimonikoi'". Sdr. aqve, 3.2.
Sdr. aseve, wm. irineosi, mwvaleblobaTa winaaRmdeg, 4.33.5; tertulia-
ne, qristes sxeulis Sesaxeb, 1 (Ignace d’Antioche, 1969, gv. 134, Sen. 2).

170
Ta­vi III
qris­te xor­cSe­mo­si­li iyo aR­dgo­mis Sem­de­gac

1. me vi­ci, rom igi1 aR­dgo­mis Sem­de­gac xor­ciT iyo


(mo­si­li) da mwams, rom ax­lac ar­is.2 2. da ro­de­sac mi­vi­da
maT­Tan, vinc pet­res­Tan er­Tad im­yo­fe­bo­da, uT­xra maT:
`aiR­eT da Se­me­xeT me, da ix­il­eT, rom ar var us­xe­ulo su­
li~ (Sdr. lu­ka, 24.39). da myis­ve Se­ex­nen mas da da­ij­er­es,
rad­gan dar­wmun­dnen mi­si sxe­ul­iTa da sis­xliT.3 am­it­om­ac
maT mo­iZ­ag­es sik­vdi­li da sik­vdils aR­em­at­nen. 3. aR­dgo­
mis Sem­deg igi Wam­da da svam­da maT­Tan er­Tad, ro­gorc
xor­ci­eli (Sdr. lu­ka, 24.41-43), Tum­ca su­li­er­ad is ma­mas­
Tan iyo Se­er­Te­bu­li.

Ta­vi IV
uf­rTxil­diT mwva­leb­lebs
1. am­as gaf­rTxi­lebT Tqven, say­va­rel­no, rad­gan vi­ci,
rom Tqvenc ase fiq­robT, mag­ram gan­gak­rZa­lebT Tqven ada­
m­iani­ssa­xo­va­ni mxe­ce­bi­sa­gan, ro­mel­Ta ara mxo­lod mi­Re­ba
ar gmar­TebT, ar­am­ed, Tu es Se­saZ­le­be­lia, arc maT­Tan
1. saubaria macxovris Sesaxeb.
2. jEgw; ga;r kai; meta; th;n ajnavstasin ejn sarki; aujto;n oi\da kai; pisteuvw
o[nta. es monakveTi, imis gamo, rom oi\da SeiZleba iTargmnos, rogorc
‘vixile’ da rogorc ‘vici’, netar ieronimes damowmebuli aqvs Semde-
gnairad: `me vixile igi, xorciT (mosili), aRdgomis Semdeg da mwams,
rom axlac aris~ (“Ego vero et post resurrectionem in carne eum vidi, et
credo quia sit~, gamoCenil adamianTa Sesaxeb, 16, PL 23, sv. 666B). Tu-
mca aqvea misaTiTebeli, rom wm. ioane oqropiris Tanaxmad, egnati
antioqiels macxovari ar unaxavs. aRsaniSnavia isic, rom ieronime
am monakveTs imowmebs evsevi kesarielis Txzulebidan da masTan
erTad, SecdomiT, smirnelTa mimarT dawerili werilis nacvlad
am damowmebas wm. polikarpesadmi mimarTuli werilis nawyvetad mi-
iCnevs. macxovaris xorcieli aRdgomis misaTiTeblad amave monak-
veTs, 3.1-2-is citirebisas, imowmebs netari Teodorite kvirelic
(eranisti, PG 83, sv. 169B).
3. florenciis xelnawersa da laTinur nusxebSi am adgilas mocemu-
lia pneuvmati (‘suliT’, ix. Ignace d’Antioche, 1969, gv. 134), xolo ai[mati
(‘sisxliT’), romelic laiTfutis gamocemaSi gvxvdeba (gv. 128), dastur-
deba mxolod somxur TargmanSi (ix. Ignace d’Antioche, 1969, gv. 134).

171
Sex­ved­ra1 (2ioa­ne, 1.10). mxo­lod il­oc­eT maT­Tvis, iq­neb
ro­gor­me Se­in­an­on, Tum­ca ki es Zne­li iq­ne­ba. mag­ram ieso
qris­tes, Cvens WeS­ma­rit si­coc­xles xe­le­wi­fe­ba es. 2. xo­
lo Tu es yo­ve­li­ve Cven­ma uf­al­ma moC­ve­ne­bi­Tad mo­im­oq­
me­da, mec moC­ve­ne­bi­Tad var Se­bor­ki­li! maS ris­Tvis mi­ve­ci
sa­ku­Ta­ri Ta­vi sik­vdils, cecxls, max­vil­sa da mxe­cebs?
rad­gan vinc ax­los ar­is max­vil­Tan, Rmer­TTan ar­is ax­los,
xo­lo vinc mxe­ceb­Tan ar­is, Rmer­TTan ar­is.2 mxo­lod ieso
qris­tes sa­xe­liT, mas­Tan er­Tad sav­ne­be­lad viT­men yve­la­
fers (rom. 8.17), da igi, ro­me­lic srul­yo­fi­li ad­am­iani
gax­da,3 maZ­levs me Za­las.

Ta­vi V
mwva­le­bel­Ta Sec­do­me­bis saf­rTxe
1. zo­gi­er­Te­bi, um­ec­ar­ni, uar­hyo­fen mas,4 uk­eT rom
vTqvaT, mis mi­er ari­an uar­yo­fil­ni, rad­gan as­eT­ebi sik­
vdils uf­ro ic­av­en, vid­re WeS­ma­ri­te­bas. is­ini am drom­de
ver da­ar­wmu­nes wi­nas­war­met­yve­le­beb­ma, verc mo­ses ka­non­
ma, 2. verc sa­xa­re­bam, verc Cven­ma, Ti­To­euli Cven­ga­nis
vne­beb­ma, da Cven Se­sa­xe­bac am­as­ve fiq­ro­ben.5 maS ras mar­
gebs me, Tu vi­Rac ma­qebs, Cems uf­als ki gmobs _ ar aRi­
ar­ebs mas xor­cSes­xmu­lad?6 rad­gan vinc ar am­bobs am­as,7
sru­li­ad uar­hyofs mas da sik­vdil­Se­mo­si­lia. 3. ma­Ti, ro­
1. Sdr. qvemoT, 7.2. ix. aseve, didaqe, 11.1-2.
2. es sityvebi uaxlovdeba gamonaTqvams, romelsac macxovars mia-
kuTvneben: `vinc axlos aris CemTan, cecxlTan aris axlos~ (“qui
juxta me est, juxta ignem est~, origene, ieremias Sesaxeb, 20.3, PG 13,
sv. 532A; oJ ejgguv" mou, ejgguv" tou' purov", didimos aleqsandrieli, gan-
martebani fsalmunebze, 88.8, PG 39, sv. 1488D). ix. aseve, Ignace
d’Antioche, 1969, gv. 134-135, Sen. 3.
3. tou' teleivou ajnqrwvpou genomevnou.
4. netari Teodorite kvireli imowmebs am werilis 4.2-5.1 mona-
kveTs: tou' teleivou ajnqrwvpou, o{n tine" ajgnoou'nte" ajrnou'ntai (eranisti,
PG 83, 81BC).
5. anu fiqroben Cven Sesaxeb imas, rasac Cven vfiqrobT maT Sesaxeb.
6. sarkofovro".
7. anu ar uwodebs macxovars xorcSesxmuls.

172
gorc ur­wmu­no­Ta sa­xe­le­bi ar mi­viC­nie da­sa­we­rad. nurc
iq­ne­ba ise, rom mo­vix­se­nio is­ini, sa­nam ar Se­in­an­eb­en da ar
aRi­ar­eb­en vne­bas _ Cvens aR­dgo­mas.

Ta­vi VI
vi­sac qris­tes sis­xlis ar swams, ga­nis­je­ba
1. nu­ra­vin Sec­de­ba. ga­nis­je­bi­an ze­ci­er­ni­ca da an­ge­
loz­Ta di­de­bac, xi­lu­li da ux­il­avi mTav­ro­ba­nic: Tu­ki
ar iw­am­eb­en qris­tes sisxls,1 is­in­ic sa­sa­mar­Tlos da­eq­
vem­de­ba­re­bi­an.2 `ro­me­lic da­it­evs, da­iti­os~ (ma­Te, 19.12,
13.43). nu­ra­vin im­ed­id­ur­ebs wo­de­biT, vi­na­id­an rwme­na da
siy­va­ru­li yve­la­fe­ria da maT ar­af­eri aR­em­at­eba. 2. da­
ak­vir­diT im­aT, vinc gan­sxva­ve­bu­li Se­xe­du­le­bi­saa ieso
qris­tes mi­er Cven­ze gar­da­mo­su­li mad­lis Se­sa­xeb, ra­od­en
wi­na­aR­mdeg­ni ari­an RvTis ne­bi­sa.3 is­ini ar zru­na­ven siy­va­
rul­ze, arc qvriv­ze, arc ob­ol­ze, arc da­Cag­rul­ze, arc
Se­bor­kil­ze, arc (bor­ki­le­bi­dan) ga­Ta­vi­suf­le­bul­ze, arc
mSi­er­sa da arc mwyur­val­ze.

Ta­vi VII
gan­Sor­diT mwva­leb­lebs. is­ini ar ezi­ar­eb­ian
1. is­ini zurgs aq­ce­ven zi­ar­eb­asa da loc­vas, rad­gan ar
aRi­ar­eb­en, rom zi­ar­eba ar­is Cve­ni mac­xov­ris, ieso qris­
tes xor­ci, (xor­ci), ro­me­lic ev­no Cve­ni cod­ve­bi­saT­vis da

1. timoTe aleqsandrielis or siriul fragmentSi am monakveTis


damowmebisas Cristou'-s Semdeg gvxvdeba: o{ ejsti Qeou' (`romelic (sisxli)
aris RmerTis~) da o{" ejsti Qeou' (`romelic (qriste) aris RmerTi~) (ix.
PG 5, sv. 712, Sen. 79). rogorc Cans, laiTfutis gamocemaSi Cristou'-s
Semdeg sityva `RmrTisa~ mocemulia timoTe aleqsandrielis ikiTxvi-
sis gaTvaliswinebiT (eij" to; ai\ma Cristou' [tou' Qeou'], gv. 129). arc PG-s
ZiriTad teqstSi da arc berZnuli teqstis kritikul gamocemaSi (Ig­
nace d’Antioche, 1969, gv. 136) es ikiTxvisebi ar aris warmodgenili.
2. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole efeselTa mimarT, 14.1.
3. th'/ gnwvmh/.

173
ro­me­lic ma­mam aR­ad­gi­na Ta­vi­si si­ke­TiT.1 is­ini uars am­bo­
ben RvTis sa­boZ­var­ze2 da iR­up­ebi­an ka­ma­Te­bi­sas. je­ro­va­ni
ki maT­Tvis iq­ne­bo­da siy­va­ru­li, ra­Ta ma­Tac Ses­Zle­bo­daT
aR­dgo­ma. 2. am­it­om mar­Te­bu­lia, gan­Sor­deT as­eT ad­am­ian­
ebs da arc cal­ke isa­ub­roT maT Se­sa­xeb da arc er­Tob­li­
vad, ar­am­ed gu­lis­yu­riT mo­us­mi­noT wi­nas­war­met­yve­lebs,
gan­sa­kuT­re­biT ki sa­xa­re­bas, ro­mel­Sic Cven­Tvis gan­cxad­
da vne­ba da aR­srul­da aR­dgo­ma.3 ga­eq­ec­iT gan­yo­febs, ro­
gorc bo­ro­te­ba­Ta da­sa­bams.4

Ta­vi VIII
ar­af­eri un­da ga­keT­des ep­is­ko­po­sis ga­re­Se
1. yve­la­ni mih­ye­viT ep­is­ko­poss, ro­gorc ieso qris­te _
ma­mas, da sam­Rvde­lo­eb­as _ ro­gorc mo­ci­qu­lebs. pa­ti­vi mi­
ag­eT di­ak­vnebs, ro­gorc RvTis mcne­bas. ep­is­ko­po­sis ga­re­Se
nu­ra­vin ga­ak­eT­ebs ras­me, rac ek­le­si­as Se­ex­eba. ueW­ve­lad
mxo­lod is zi­ar­eba un­da Ca­iT­va­los, ro­me­lic aR­sru­le­bu­
lia ep­is­ko­po­sis, an im ad­am­ian­is mi­er, vi­sac igi mi­an­dobs
am­as. 2. sa­dac ep­is­ko­po­si ga­moC­nde­ba, iq un­da iy­os xal­xis
kre­bu­li, is­eve, ro­gorc sa­dac ieso qris­tea, iq ar­is ka­To­
li­ke5 ek­le­sia. ar ar­is ne­ba­dar­Tu­li ep­is­ko­po­sis ga­re­Se

1. mTeli monakveTi, VII Tavis dasawyisidan am sityvebamde, laiTfu-


tis gamocemaSi VI TavSia Setanili (gv. 129), PG-sa (sv. 713) da kritikul
gamocemaSi ki (Ignace d’Antioche, 1969, gv. 138) VII TavSia warmodgenili.
2. th'/ dwrea'/, igulisxmeba ziareba.
3. saubaria winaswarmetyvelTa wignebSi macxovris aRdgomis wi-
naswarmetyvelebaTa Sesaxeb, romelTa aRsrulebac saxarebaSia gad-
mocemuli.
4. laiTfutis gamocemaSi es striqoni VIII TavSi aris warmodge-
nili (gv. 129), PG-sa (sv. 713) da kritikul gamocemaSi ki (Ignace
d’Antioche, 1969, gv. 138) VII Tavis bolos.
5. hJ kaqolikh; ejkklhsiav. es aris pirveli SemTxveva, romelSic `kaTo-
like eklesia~ aris mocemuli. `kaTolike~ (kaqolikov") niSnavs ‘sru-
liads’, ‘sayovelTaos’, gansxvavebiT adgilobrivi, gankerZoebuli
eklesiebisagan. `kaTolike eklesia~ ramdenjerme aris naxsenebi wm.
polikarpe smirnelis martvilobaSic (prol., 8.1, 19.2). ix. Ignace
d’Antioche, 1969, gv. 210, Sen. 1.

174
arc naT­lo­ba, arc siy­va­ru­lis se­ro­bis1 (iuda, 1.12) aR­sru­
le­ba, ar­am­ed, ra­sac igi mo­iw­on­ebs, is RvTis­Tvi­sac saT­noa,
_ ra­Ta yve­la­fe­ri, ra­sac ak­eT­ebT, mtki­ce iy­os da ueW­ve­li.

Ta­vi IX
pa­ti­vi mi­ag­eT ep­is­ko­poss
1. gar­da am­isa, go­niv­ru­li iq­ne­bo­da, ga­mov­fxiz­le­bu­
li­ya­viT da sa­nam dro gvaqvs, mog­ve­na­ni­eb­ina RvTis wi­na­Se.
Se­sa­niS­na­via RvTi­sa da ep­is­ko­po­si­saT­vis pa­ti­vis mi­ge­ba.
is, vinc pa­tivs scems ep­is­ko­poss, RvTis mi­er ar­is pa­tiv­
ce­mu­li, is, vinc ep­is­ko­po­sis­gan fa­ru­lad sCa­dis ras­me,
eS­maks em­sa­xu­re­ba. 2. dae, yo­ve­li­ve gan­gim­rav­ldeT mad­lis
me­ox­eb­iT, rad­gan Rir­sni xarT am­isa. Tqven yov­li­TurT
Sve­ba mom­gva­reT me da dae, Tqvenc mo­ga­ni­WoT Sve­ba ieso
qris­tem. siy­va­ru­liT mo­me­ki­deT ax­los myof­sac da gan­
So­re­bul­sac. dae, mo­ga­goT sa­nac­vlo Rmer­Tma, ro­mel­sac
mi­aR­wevT, Tu yve­la­fers da­iT­menT mis­Tvis.

Ta­vi X
mad­li­er­eba si­ke­Ti­saT­vis
1. ke­Ti­lad mo­iq­ec­iT, ro­de­sac fi­lo­ni da ra­ios ag­aT­
op­usi,2 rom­le­bic RvTis sit­yvis ga­mo ga­mom­yvnen, mi­iR­eT,
ro­gorc RvTis, qris­tes msa­xur­ni.3 Tqven ga­mo mad­li­er­eb­as
is­in­ic aR­uv­le­nen uf­als, rad­gan yov­li­TurT ga­nus­ve­neT.
ar­af­eri da­ge­kar­ge­baT Tqven. 2. Tqve­ni cxo­ne­bis sa­nac­vlo
iy­os su­li Ce­mi,4 da Ce­mi bor­ki­le­bi, ro­mel­Ta mi­marT qed­
maR­lo­ba ar ga­mo­iC­in­eT, arc sir­cxvi­liT mo­ek­id­eT maT.
arc Tqve­ni Ser­cxve­ba srul­yo­fil rwme­nas _ ieso qris­tes.

1. ajgavph. SeiZleba igulisxmebodes e.w. aRapic, sadResaswaulo


trapezis mniSvnelobiT.
2. ix. wm. egnati antioqieli, epistole filadelfielTa mimarT, 11.1.
3. diakovnou". SeiZleba iTargmnos, aseve, rogorc diakvnebi.
4. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole efeselTa mimarT, 21.1.

175
Ta­vi XI
an­ti­oqi­aSi des­pa­nis gag­zav­nis Txov­na

1. Tqve­ni loc­va-kur­Txe­va aR­srul­da si­ri­is an­ti­


oqi­is ek­le­si­az­ec,1 sa­id­an­ac wa­moy­va­ni­li, Se­bor­ki­li
RvTiv­mSve­ni­eri bor­ki­le­biT, yve­las mo­gi­kiT­xavT, Tum­
ca ki ara var Rir­si, iq­id­an vi­yo, rad­gan un­ar­Ce­ve­si
var maT­gan. am­is Rir­si Se­viq­me­ni (uf­lis) ne­bi­sa­ebr, ara
Ce­mi go­ne­biT, ar­am­ed RvTis mad­liT, ro­me­lic, Sev­Txov,
sru­lad mi­bo­Zos, ra­Ta Tqve­ni loc­vis me­ox­eb­iT RmerTs
mi­vem­Txvio. 2. im­is­aT­vis, rom Tqve­ni saq­me srul-iq­mnes
de­da­mi­wa­ze da ze­ca­Si, RvTis­Tvis pa­ti­vis mi­sa­ge­bad
Tqvens ek­le­si­as hmar­Tebs, air­Ci­os2 RvTis des­pa­ni, ra­
Ta si­ri­aSi Ca­sul­ma, ga­izi­ar­os ma­Ti si­xa­ru­li im­as­Tan
da­kav­Si­re­biT, rom mSvi­do­bam da­iv­ana maT­Tan,3 rom da­
ib­ru­nes sa­ku­Ta­ri di­de­bu­le­ba da aR­id­gi­nes sa­ku­Ta­ri
sxe­uli. 3. me Rir­se­ul saq­med meC­ve­ne­ba, Tu­ki ro­me­li­me
Tqven­gans gag­zav­niT we­ri­liT, ra­Ta maT­Tan er­Tad aR­av­
li­nos di­de­ba (an­ti­oqi­is ek­le­si­aSi) da­va­ne­bu­li RvTis­
mi­eri sim­Svi­di­saT­vis da im­is­aT­vis, rom man, Tqve­ni
loc­va-kur­Txe­viT, uk­ve nav­sad­gurs mi­aR­wia. rad­ga­nac
srul­yo­fil­ni xarT, srul­yo­fi­la­dac iaz­rov­neT, vi­na­
id­an Tu­ki mo­is­ur­vebT si­ke­Tis qmnas, Rmer­Ti mzad ar­is,
ga­gi­wi­oT dax­ma­re­ba.

Ta­vi XII
mo­kiT­xva­ni
1. mo­gi­kiT­xavT siy­va­ru­li tro­aSi myo­fi Tqve­ni Zme­bi­
sa, sa­id­an­ac gwerT bu­ro­sis meS­ve­ob­iT, ro­me­lic Tqven,
Tqve­ni ef­es­eli Zme­bi­TurT, Cem­Tan er­Tad ga­mog­zav­neT, da
1. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole filadelfielTa mi-
marT, 10.1.
2. sityvasityviT, ‘xeli daasxas’ (ceirotonh'sai). Sdr. egnati antio-
qieli, epistole filadelfielTa mimarT, 10.1.
3. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole filadelfielTa mimarT,
10.1.

176
ro­mel­mac yov­li­TurT Sve­ba mom­gva­ra me. vfiq­rob, rom
yve­lam un­da mih­ba­Zos mas, ma­ga­liTs RvTis msa­xu­re­bi­sa.
(uf­lis) mad­li sa­nac­vlos mi­ag­ebs yve­laf­ris­Tvis. 2. mi­
ve­sal­me­bi Tqvens RmrTiv­Rir­se­ul ep­is­ko­poss da RmrTiv­
mSve­ni­er sam­Rvde­lo­eb­as, Cems Ta­nam­sa­xur di­ak­vnebs da yve­
la Tqven­gans, sa­Ti­Ta­od da er­Tad, ieso qris­tes sa­xe­liT,
mi­si xor­ci­Ta da sis­xliT, vne­bi­Ta da aR­dgo­miT, ro­gorc
xor­ci­eli, ise su­li­eri er­To­biT Rmer­TTan da Tqven­Tan.
iy­os Tqven­Tan mad­li, wya­lo­ba, mSvi­do­ba da moT­mi­ne­ba sa­
ma­ra­di­sod.

Ta­vi XIII
das­kvna
1. mo­vi­kiT­xav Ce­mi Zme­bis oj­ax­ebs, ma­Ti co­le­bi­Ta da
Svi­le­bi­TurT, da qal­wu­lebs wo­de­bulT qvri­ve­bad.1 gan­
mtkic­diT su­liw­min­dis Za­liT.2 mo­ge­sal­me­baT fi­lo­ni,

1. ta;" parqevnou" ta;" legomevna" chvra". saubaria qalwulebze, rom-


lebic qvrivebTan arian gaigivebulni da diakoni qalebi ar arian.
qvriv qalwulTa Sesaxeb wers tertulianec: `me dazustebiT vici,
rom zogierT adgilas qalwuli, romelsac jer ar Sesrulebo-
da oci weli, Seyvanili iqna qvrivobaSi (=qvrivTa fenaSi)~ (“Plane
scio alicubi virginem in viduatu ab annis nondum viginti collocatam~). aseT
qalwuls tertuliane uwodebs `qalwul qvrivs~ (“virgo vidua~) da
miuTiTebs, rom es ukanaskneli Tavs ar iburavs TavsafriT, ro-
gorc amas qvrivi akeTebs, da rom igi `uaryofs sakuTar Tavs ori-
ve TvalsazrisiT, rogorc qalwuls, radgan qvrivad iTvleba, da
rogorc qvrivs, radgan qalwulad iwodeba~ (“utrumque se negans, et
virginem, quae vidua deputetur, et viduam, quae virgo dicatur~, Tavdaburul
qalwulTa Sesaxeb, 9, PL 2, sv. 902AB).
2. laiTfutis gamocemaSi am monakveTSi warmodgenilia: `ganmtki-
cdiT mamis ZaliT~ (e[rrwsqev moi ejn dunavmei patrov", gv. 131), PG-sa
(sv. 717B) da kritikul gamocemaSi (Ignace d’Antioche, 1969, gv. 142)
ki `ganmtkicdiT suliwmindis ZaliT~ (e[rrwsqev moi ejn dunavmei pneuv­
mato"). rogorc Cans, xelnawerebSi, romelTac gamomcemlebi iye-
nebdnen, es sityva daqaragmebuli iyo. imave ikiTxviss vxvdebiT wm.
giorgi mTawmindelis TargmanSic: `cocxlebiTmca xarT ZaliTa su-
lisa wmidisaYTa~ (gv. 589). am yovelives gaTvaliswinebiT, teqstSi
vTargmniT `suliwmindas~, rogorc ufro marTebul variants.

177
ro­me­lic Cem­Tan im­yo­fe­ba. 2. mo­vi­kiT­xav ta­vi­as1 oj­axs,
ro­mel­sac vu­sur­veb gaZ­li­er­eb­as rwme­na­sa da siy­va­rul­
Si, xor­ci­el­ad da su­li­er­ad. mo­vi­kiT­xav al­kes,2 Cem­Tvis
sa­nat­rel sa­xels, Se­ud­ar­eb­el daf­noss da ev­tek­noss, da
yve­las sa­xel­de­biT. gan­mtkic­diT RvTis mad­liT.

1. laiTfutis gamocemaSi es saxeli mocemulia, rogorc Gaoui?a


(“gavia~, gv. 131), PG-sa (sv. 717B) da kritikul gamocemaSi (Ignace
d’Antioche, 1969, gv. 142) ki Taoui?a (“tavia~). aRsaniSnavia, rom ar-
cerT am gamocemaSi, ZiriTadi teqstis variantis garda, sxva iki-
Txvisi mocemuli ar aris. `gavia~ dasturdeba wm. giorgi mTawmin-
delis TargmanSic (“movikiTxav saxlsa RaviaYssa~, gv. 589). G-sa da
T-s grafikuli gamosaxuleba berZnulSi metad hgavs erTmaneTs da
amdenad xelnawer berZnulSi misi aRreva iolia.
2. am saxelis mqone piri, qristiani alke, naxsenebia agreTve, wm.
egnati antioqielis epistoleSi polikarpes mimarT, 8.2, da wm. po-
likarpe smirnelis martvilobaSi, 17.2.

178
ეპისტოლე პოლიკარპეს მიმართ

pro­lo­gi
eg­na­ti, ro­mel­sac Rmer­TSe­mo­sil­sac uw­od­eb­en, po­li­
kar­pes, smir­nel­Ta ek­le­si­is ep­is­ko­poss, uk­eT, ma­ma Rmer­
Ti­sa da ieso qris­tes ep­is­ko­po­so­bis qveS myofs (Sdr.
1pet­re, 2.25), gi­sur­veb gan­mrav­le­bas si­xa­ru­li­sa.

Ta­vi I
mad­li­er­eba da da­ri­ge­ba
1. mas Sem­deg, rac Se­vit­yve, rom Se­ni go­ne­ba RvTi­sa­
ken ar­is mi­mar­Tu­li da dam­ya­re­bu­lia ro­gorc Se­uZ­vrel
klde­ze (Sdr. ma­Te, 16.18, 7.25), gar­da­me­te­bu­lad va­di­de
(uf­ali), im­is­aT­vis, rom Rir­si gav­xdi, me­xi­la Se­ni ub­iwo
sa­xe, rom­li­Tac, vi­sur­veb­di, (ma­rad) me­xa­ra Rmer­TSi.1 2.
ge­ved­re­bi, im mad­liT, rom­li­Tac Se­mo­si­li xar, wa­re­ma­
to Sens gza­ze da Ses­Txo­vo yve­las, ra­Ta cxon­dnen. iR­va­
we Sens (sa­ep­is­ko­po­so) ad­gi­las2 yo­vel­na­iri mo­Sur­ne­ob­
iT, xor­ci­el­iT da su­li­er­iT. iz­ru­ne er­To­ba­ze, rad­gan
mas­ze uk­eT­esi ar­af­eria. Se­ewie yve­la ad­am­ians, ro­gorc
Sen geq­mna Sem­wed uf­ali. moT­mi­ne­ba da siy­va­ru­li gqon­des
yve­las mi­marT, ro­gorc ak­eT­eb ki­dec (Sdr. ef­es. 4.2). 3.
mo­ic­ale uw­yve­ti loc­ve­bi­saT­vis. iT­xo­ve me­ti go­ni­er­eba,

1. polikarpe smirnels, rogorc Cans, egnati antioqieli romisak-


en gzaze Sexvda.
2. igulisxmeba saepiskoposo wodeba.

179
vid­re gaqvs. Se­in­axe mRvi­Za­re­ba, mo­ip­ove su­li da­uZ­in­eb­
eli.1 esa­ub­re yve­la ad­am­ians sa­Ti­Ta­od, RvTis Cve­ul­eb­
is msgav­sad. it­vir­Te yve­las sne­ul­eb­ani (Sdr. ma­Te, 8.17),
ro­gorc srul­yo­fil­ma mo­as­pa­re­zem.2 sa­dac me­tia Sro­ma,
mra­va­lia mo­sa­ge­be­lic.

Ta­vi II
da­ri­ge­ba­ni
1. kar­gi mo­wa­fe­ebi Tu giy­vars, ar geq­ne­ba mad­li am­
is ga­mo. um­jo­be­sia, yve­la­ze uf­ro saf­rTxis­Sem­cvel­ni
da­im­or­Ci­lo sa­xi­er­eb­iT (Sdr. lu­ka, 6.34-35). yve­la Wri­
lo­ba ar ik­ur­ne­ba er­Ti­da­im­ave sal­bu­niT. da­ac­xre av­ad­
myo­fo­bis Se­te­va­ni sa­fe­ne­bis da­de­biT. 2. yve­la­fer­Si iy­
avi brZe­ni, ro­gorc gve­li, da um­an­ko, ro­gorc mtre­di
sa­ma­ra­di­sod (ma­Te, 10.16). im­is­aT­vis xar xor­ci­el­ic da
su­li­er­ic, rom ke­Ti­lad Se­iw­yna­ro yve­la­fe­ri, rac sa­
Ci­no-iq­mna Sens Tval­Ta wi­na­Se, yo­ve­li­ve ux­il­avi ki, iT­
xo­ve, rom gan­gec­xa­dos Sen, ra­Ta ar­af­eri gak­ldes (Sdr.
fsal. 22.1-2) da yo­vel­gva­ri mad­liT iyo aR­ma­te­bu­li. 3.
ro­gorc me­sa­We­ebs qa­ri da ro­gorc qa­riS­xliT gve­muls _
nav­sad­gu­ri, (Cvens) dros Sen Rmer­TTan mi­saR­we­vad sWir­
de­bi. if­xiz­le, ro­gorc RvTis aT­let­ma: jil­dod geq­ne­
ba ux­rwne­le­ba da sa­uk­uno cxov­re­ba, ro­mel­Ta Se­sa­xe­bac
Senc dar­wmu­ne­biT ici. Se­ni cxo­ne­bis sa­nac­vlo vi­yo yov­
li­TurT mec da Ce­mi bor­ki­le­bic, rom­le­bic Sen Se­iy­va­re.

Ta­vi III
da­ri­ge­ba­ni (gag­rZe­le­ba)
1. nu Se­gac­bu­ne­ben is­ini, vinc Rir­ssar­wmu­no ad­am­iane­
bad Ca­nan da sxvag­var moZ­Rvre­bas as­wav­li­an3 (Sdr. 1tim.

1. grhgovrei ajkoivmhton pneu'ma kekthmevno".


2. ajqlhthv".
3. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole filadelfielTa mimarT, 2.2.

180
1.3-4, 6.3-4). id­eq mya­rad, ro­gorc grdem­li, ro­mel­sac
ur­tya­men. did aT­lets sCve­via dar­tyme­bis mi­Re­ba da ga­
mar­jve­ba. gan­sa­kuT­re­biT ki RvTis ga­mo gvmar­Tebs yve­
laf­ris daT­me­na, ra­Ta Ta­va­dac dag­viT­mi­nos Cven. 2. iy­
avi uf­ro gul­mod­gi­ne, vid­re xar. da­ak­vir­di Jam­Tas­vlas.
mo­el­ode mas, vinc Jams aR­em­at­eba da uJ­am­oa, ux­il­av­sa
da Cven ga­mo xi­luls, xel­Se­ux­eb­els, uv­ne­bel­sa da Cven
ga­mo vne­buls, ro­mel­mac yve­la­na­iri gziT Cven ga­mo yve­
la­fe­ri da­iT­mi­na.

Ta­vi IV
da­ri­ge­ba­ni (gag­rZe­le­ba)
1. qvri­vi qa­le­bi ar un­da dar­Cnen mzrun­ve­lo­bis ga­re­Se.
uf­lis Sem­deg Sen un­da iyo maT­ze mzrun­ve­li. Se­ni ne­bar­
Tvis ga­re­Se ar­af­eri un­da ga­keT­des, arc Sen un­da ga­ak­eTo
ra­ime RvTis ne­bis1 ga­re­Se, ra­sac arc ak­eT­eb. mtki­ced id­
eqi! 2. Sek­re­be­bi xSir-xSi­rad un­da Ca­tar­des,2 yve­la sa­xe­
lo­biT mo­iw­vie. 3. nu ug­ul­eb­el­yof mo­neb­sa da mxev­lebs,
mag­ram nurc is­ini iq­ne­bi­an me­di­dur­ni, ar­am­ed RvTis sa­di­
deb­lad uf­ro me­tad un­da mo­nob­dnen, ra­Ta um­jo­bes Ta­
vi­suf­le­bas mi­em­Txvi­on RvTis­gan. nu mo­iw­ad­in­eb­en ga­Ta­vi­
suf­le­bas sa­zo­ga­do xar­jiT, ra­Ta gu­lis­Tqmis mo­ne­bi ar
aR­moC­ndnen (Sdr. 1kor. 7.21-22).

1. es monakveTi laiTfutTan Semdegi saxiT aris warmodgenili:


a[neu qeou' gnwvmh" ti pra'sse (gv. 132). am monakveTidan berZnuli te-
qstis kritikul gamocemaSi gnwvmh (‘goneba’, ‘neba’) ar aris mocemu-
li arc ZiriTad teqstSi, arc ikiTxvisebs Soris (Ignace d’Antioche,
1969, gv. 148). PG-s teqstSi es sityva dasturdeba, Tumca mas erT-
vis SeniSvna, romlis Tanaxmadac, is damatebuli iqna interpola-
toris mier da ikiTxeba, aseve siriul TargmanSic (sv. 721, Sen. 35).
meore mxriv, winadadebis Sinaarsi mis damatebas marTlac moiTx-
ovs. igi daculia wm. giorgi mTawmindelis TargmanSic: `TKnier
brZanebisa Senisa numca raY iqmnebis; da nuca ras Sen iqm TKnier
RmrTisa nebisa~ (gv. 591).
2. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole efeselTa mimarT, 13.1.

181
Ta­vi V
uq­or­wi­ne­bel me­uR­le­Ta da da­sa­qor­wi­ne­bel­Ta Se­sa­xeb

1. av­xe­lov­ne­bebs1 er­ide, uf­ro me­tad ki am­is Se­sa­xeb


war­mar­Te sa­ub­ari: Cems debs esa­ub­re, rom uy­var­deT ufali
da xor­ci­el­ad da su­li­er­ad dak­ma­yo­fil­dnen Ta­vi­an­Ti Ta­
nam­cxov­reb­le­biT. am­gva­rad­ve, Cems Zmebs am­cne ieso qris­
tes sa­xe­liT, uy­var­deT Ta­vi­an­Ti Ta­nam­cxov­re­be­li qa­le­bi,
ro­gorc uf­als _ ek­le­sia (ef­es. 5.25-29). 2. Tu­ki vin­mes
Za­luZs ub­iw­oeba­Si dar­Ce­na uf­lis xor­ci­saT­vis pa­ti­vis
mi­sa­ge­bad, dar­Ces ba­qi­aob­is ga­re­Se, Tu tra­baxs da­iw­yebs,
war­wyme­di­li iq­ne­ba.2 xo­lo Tu sa­ku­Tar Tavs ep­is­ko­pos­ze
maR­la da­ay­en­ebs,3 ga­nix­rwne­ba (Sdr. 1tim. 3.2). da­qor­wi­ne­
bul ma­ma­ka­ceb­sa da qa­lebs ki hmar­TebT (sa­qor­wi­no) kav­
Si­ris dam­ya­re­ba ep­is­ko­po­sis Tan­xmo­biT,4 ra­Ta qor­wi­ne­ba
uf­lis­mi­eri iy­os da ara gu­lis­Tqma­ze dam­ya­re­bu­li. dae,
yve­la­fe­ri keT­de­bo­des RvTis­Tvis pa­ti­vis mi­sa­ge­bad.

Ta­vi VI
qris­ti­an­uli sam­wysos mo­va­le­ob­ani
1. us­mi­neT ep­is­ko­poss, ro­gorc Rmer­Ti gis­menT Tqven.
ma­Ti cxo­ne­bis sa­nac­vlo iy­os Ce­mi su­li, vinc em­or­Ci­le­
ba ep­is­ko­poss, mRvdleb­sa da di­ak­vnebs. dae, RvTis wi­na­Se
maT­Tan er­Tad mqon­des wi­li. er­Tad iR­va­weT, er­Tad ias­
pa­re­zeT, er­Tad iar­eT, er­Tad ev­neT, er­Tad da­iZ­in­eT, er­
Tad ga­iR­vi­ZeT, ro­gorc RvTis mne­eb­ma, Ta­na­Sem­we­eb­ma da
msa­xu­reb­ma.5 2. aam­eT mas, vis­Tvi­sac ib­rZviT (Sdr. 2tim.
1. saubaria mogvobisa da msgavsi uwminduri saqmianobis Sesaxeb.
Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole filadelfielTa mimarT, 6.2.
2. saubaria qalwulTa qedmaRluri damokidebulebis Sesaxeb da-
qorwinebulTa mimarT, ris gamoc mediduri kargavs sulier madls
da namuSakevs. Sdr. wm. klimenti romaelis pirveli epistole, 38.2.
3. igulisxmeba: im SemTxvevaSi, Tuki episkoposi daqorwinebulia.
4. es monakveTi warmoadgens qristianuli qorwinebis pirvel mi-
TiTebas.
5. am CamonaTvalSi nagulisxmevia saeklesio ierarqiis sami sa-
fexuri: episkoposi, rogorc RvTis saxlis, taZris mne (oijkovnomo"),

182
2.4), vis­ga­nac saz­Ra­urs Re­bu­lobT (Sdr. rom. 6.23). nur­c­
er­Ti Tqven­ga­ni nu ga­iq­ce­va brZo­li­sas.1 dar­Ces Tqven­Tan
Tqve­ni naT­lis­Re­ba ro­gorc iara­Ri, rwme­na _ ro­gorc mu­
za­ra­di, siy­va­ru­li _ ro­gorc Su­bi, moT­mi­ne­ba _ ro­gorc
sru­li sa­om­ari aR­Wur­vi­lo­ba (Sdr. ef­es. 6.11,13-17; 1Tes.
5.8; esa­ia, 59.17). Tqve­ni Se­na­ta­ni2 Tqve­ni saq­me­ebia, ra­Ta
sa­nac­vlod Rir­se­uli mo­sa­ge­be­li3 mi­iR­oT. am­de­nad, iy­av­
iT did­su­lo­van­ni er­Tma­ne­Tis mi­marT sa­xi­er­eb­iT, ro­gorc
Rmer­Ti _ Tqven mi­marT. vi­sur­veb­di Tqven­Tan er­Tad yof­
nas sa­ma­ra­di­sod!

Ta­vi VII
an­ti­oqi­aSi des­pa­nis gag­zav­nis Txov­na
1. rad­ga­nac Tqve­ni loc­va-kur­Txe­viT, ro­gorc Se­vit­
yve, mSvi­do­bam da­iv­ana si­ri­is an­ti­oqi­is ek­le­si­aSi, mec
RvTis sim­Svi­de­Si uf­ro me­tad ga­vi­xa­re, oR­ond ki vne­
bis meS­ve­ob­iT RmerTs mi­vem­Txvio, ra­Ta Tqve­ni ved­re­bis
wya­lo­biT (RvTis WeS­ma­rit) mo­wa­fed vi­yo miC­ne­uli.4 2.
RmrTiv­sa­nat­re­lo po­li­kar­pe, gmar­Tebs mo­iw­vio RmrTiv­
Sve­ni­eri Sek­re­ba da air­Cio5 vin­me, vinc di­dad say­va­re­

mRvdlebi, rogorc maTi TanaSemweebi (pavredroi), da diakvnebi, ro-


gorc msaxurebi (uJphrevtai). Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole
efeselTa mimarT, 6.1; epistole magnesielTa mimarT, 6.1; episto-
le traliselTa mimarT, 3.1. ix. aseve, Ignace d’Antioche, 1969, gv.
152, Sen. 1.
1. sityvasityviT: nu aRmoCndeba dezertiri (desevrtwr).
2. ta; depovsita. laTinuri sityvis berZnuli transliteracia. ix.
momdevno sqolio.
3. ta; a[kkepta (“accepta~). laTinuri sityvis berZnuli translite-
racia. garda sargeblisa, romelsac es sityva laTinur enaze aR-
niSnavs, igi gamoiyeneboda im Senatanis misaTiTebladac, romelic
ideboda jariskacis saxelze (“deposita~), da eZleoda mas daTxovnis
Semdeg (“accepta~, ix. Lampe, 1961, gv. 63).
4. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole efeselTa mimarT, 1.2,
3.1; epistole traliselTa mimarT, 5.5; epistole romaelTa mi-
marT, 4.2, 5.3.
5. sityvasityviT: xeli daasxa (ceirotonh'sai).

183
li da da­uc­xro­me­li ad­am­iani gyavT, ro­mel­sac Se­iZ­le­ba
RvTis des­pa­ni ew­od­os.1 mas un­da mi­en­dos gam­gzav­re­ba si­
ri­is­ak­en da Tqve­ni da­uc­xro­me­li siy­va­ru­lis gan­di­de­ba
RvTis sa­di­deb­lad. 3. qris­ti­ani ar­av­is Za­la­uf­le­bis qveS
ar im­yo­fe­ba, ar­am­ed Ta­vi­su­fa­li un­da iy­os RvTis (sam­sa­
xu­ris­Tvis). xo­lo ro­dis aR­as­ru­lebT am­as, es RvTi­sa da
Tqve­ni saq­mea. me mwams mad­li­sa (da vi­ci), rom Tqven mzad
xarT yo­vel­gva­ri ke­Ti­li saq­mi­saT­vis, ro­me­lic RmerTs
Se­ef­er­eba. xo­lo rad­ga­nac vi­ci mgzne­ba­re­ba Tqve­ni WeS­ma­
ri­te­bi­sa, da­ri­ge­ba ram­de­ni­me sit­yviT ga­mo­vag­zav­ne.

Ta­vi VIII
gag­zav­non an­ti­oqi­aSi des­pa­ni sxva ek­le­si­eb­mac
1. vi­na­id­an ver Sev­Ze­li, mi­me­we­ra yve­la ek­le­si­is­aT­
vis tro­id­an ne­ap­ol­is­ak­en Ce­mi ueca­ri gam­gzav­re­bis ga­mo
(Sdr. saq­me, 16.11), ro­gorc ga­na­go ne­bam (RvTi­sa) (Sdr.
rom. 2.18), Sen, ro­gorc RvTis Ca­na­fiq­ris2 mcod­ne, mis­wer
ax­lom­de­ba­re ek­le­si­ebs, rom Ta­va­dac ig­ive mo­im­oq­me­don:
vi­sac Za­luZs, qve­iTi Sik­ri­ke­bi mi­av­li­nos, sxveb­ma ki we­
ri­le­bi ga­at­an­on Sen mi­er gag­zav­nilT, ra­Ta sa­uk­uno saq­
miT id­id­eb­od­eT, ro­gorc Rir­si xar am­isa. 2. mi­ve­sal­me­bi
yve­las sa­xel­de­biT, da ep­it­ro­po­sis me­uR­les mTels mis
oj­ax­Tan da Svi­leb­Tan er­Tad. mi­ve­sal­me­bi Cems say­va­rel
at­al­oss. mi­ve­sal­me­bi ma­sac, vinc mo­ma­val­Si si­ri­is­ak­en
gam­gzav­re­bis Rir­si gax­de­ba. dae, mas­Tan da mis war­mvle­
nel po­li­kar­pes­Tan iy­os (RvTis) mad­li sa­ma­ra­di­sod. 3.
vlo­cu­lob, rom gan­mtkic­deT sa­ma­rad­Ja­mod Cvens Rmer­
TSi, ieso qris­te­Si, da eg­oT mas­Si, RvTis er­To­ba­sa da
mfar­ve­lo­ba­Si. mi­ve­sal­me­bi al­kes, Cems sa­sur­vel sa­xels.
gan­mtkic­diT uf­al­Si!

1. Sdr. wm. egnati antioqieli, epistole filadelfielTa mi-


marT, 10.1; smirnelTa mimarT, 11.2.
2. gnwvmh.

184

You might also like