Kalwinizm

Bio

Jan Kalwin (Jean Cauvin) urodził się w roku 1509 we francuskim mieście Noyon (Pikardia).
Znany jest z działalności przede wszystkim w szwajcarskiej Genewie. W wieku 14 lat
przeprowadził się do Paryża, w celu rozpoczęcia studiów. Uważa się, że Kalwin otrzymał
świetne wykształcenie, oprócz sztuk wyzwolonych studiował także prawo cywilne oraz
teologię. Nie był on nigdy zainteresowany prawem, studia podjął wyłącznie z powodu
prośby ojca. W czasie studiów, Kalwin był aktywnym słuchaczem takich postaci jak Erazm czy
Jacques Lefèvre d’Étaples.

Od początku swojego życia był dość ściśle związany z Katolicyzmem (Rzymskim), jego ojciec
pracował w kurii biskupiej. Porzucenie dotychczasowej religii datuje się pomiędzy rokiem
1533 a 1535.

W roku 1533 Kalwin zmuszony jest do opuszczenia Francji z powodu swoich poglądów
proreformatorskich. Udaje się więc do Bazylei, gdzie napisał jedno ze swoich
najgenialniejszych dzieł Institutio religionis christianae (1536) – więcej o dziele później. Tego
samego roku podczas przejazdu przez Genewę, Kalwin spotyka Guillaume’a Farela
(protestanta), który przekonuje go, by pozostał i pomógł przy reformacji w mieście. Z
powodu silnej opozycji władz, Kalwin w roku 1538 udał się do Strasbourga, wciąż
poprawiając swoje dzieło. W tamtym czasie wydaje kolejne dzieło – komentarz do Listu św.
Pawła do Rzymian. W roku 1540 poślubił Idelette de Boure, z którą miała go łączyć bardzo
zażyła oraz życzliwa relacja. Dzięki spotkaniu Marcina Butzra, oraz późniejszej ich relacji,
Kalwin nauczył się administracji miejskiej oraz zarządzania. Prowadził dysputy z katolikami
oraz studiował.

W roku 1541 Kalwin został zaproszony do Genewy, gdzie protestantyzm zaczął słabnąć. W
mieście wprowadzono konsystorz, który miał strzec przestrzegania zasad moralnych,
cotygodniowe nabożeństwo było skupione na słowie – kazaniu, pozbyto się ołtarza i ozdób.
Genewa stała się kluczowym ośrodkiem protestantyzmu. Zakazywano tańców, pobytów w
tawernach, używania wulgaryzmów i tym podobnych. Władza była na usługach religii.
Spalono Miguela Cervesa, Kalwin nie chciał aż tak brutalnej kary.

Czy był to reżim teokratyczny? Można się spierać.

W latach 50’ Kalwin wydał kolejne dzieła, między innymi komentarze do ksiąg biblijnych.
Zadziwia jego ogromna korespondencja z wieloma monarchami i ważnymi postaciami
protestantyzmu. Powołał akademię genewską, która miała kształcić przyszłych liderów.
Umarł w roku 1564.

Kalwin, w odróżnieniu od Lutra, był wycofany, zdystansowany. Rzadko kiedy wspominał o

sobie w swoich dziełach. Przez to zyskał sobie opinię człowieka zimnego, a nawet
bezuczuciowy. Jego bliscy wspominali go jednak jako dobrego przyjaciela.
Nauczanie

Według Kalwina podstawą życia ludzkiego powinno być całkowite posłuszeństwo Bogu.
Wytyczne można znaleźć w Biblii. Dobrze zorganizowana wspólnota chrześcijańska powinna
być oparta na twardych zasadach, współpracy oraz porządku/prawa, które znaleźć można w
boskich prawach. Kalwin twierdził, że społeczność, wspólnota, jest niezbędna człowiekowi.
Ludzie, według niego, podlegali pod dwa rodzaje sądów – boski oraz
polityczny/społeczny/ludzki. Nie są oni sobie równi, jedni są predestynowani (ważne słowo)
do bardziej nobilitowanych czynności, drudzy mniej. Corpus christianum

Co ważne, Kalwin wskazywał, że zarówno władza boska jak i ludzka powinny współpracować
w celu utworzenia chrześcijańskich wspólnot oraz przestrzegania praw bożych (Ambroży
przewraca się w grobie).

W odróżnieniu od Lutra, Kalwin nie chciał tolerowania czy „znoszenia” tego, co na świecie
było dla niego złe, chciał to zmienić względem boskiej woli i Biblii.

Historyk Carter Lindberg w swojej książce nt. reformacji stwierdza, że Kalwin jest ukazywany
w wiele różnych, czasami wręcz przeciwstawnych sposobów. „Jest on jednocześnie
dogmatystą i zwolennikiem ekumenii, bezwzględnym inkwizytorem jak i wrażliwym
pasterzem, ascetą, zimnym autorytarianinem i współczującym humanistą; indywidualistą i
myślicielem społecznym. [...] Człowiekiem pochłoniętym przez prawa logiki, ale i pełnym
przeciwieństw i nieścisłości, teoretykiem kapitalizmu i socjalizmu, tyranem Genewy i
obrońcą wolności. Dyktatorem i rewolucjonistą.”

Kalwinizm miał wpływ na formację ruchów i późniejszych denominacji, takich jak purytanie,
hugenoci czy prezbiterianie. Dzisiaj kalwinistów można spotkać przede wszystkim w USA,
Niemczech, Węgrzech. Co ciekawe, było to trzecie wyzwanie w XVI-wiecznej
Rzeczpospolitej. Wyróżnia się m.in. tzw. kalwinizm kontynentalny – kościoły ewangelicko
reformowane (także w Polsce) czy prezbiterianizm (przede wszystkim obecny w USA).

TULIP

T – ludzkość zniszczona grzechem, człowiek upadły nie może być posłuszny Bogu,
predestynacja, nie może zasłużyć itd.
U – Bóg wybrał ludzi, którzy zostaną wybrani, łaska i wola
L – tylko ograniczona część będzie zbawiona
I - ci, których Bóg wybrał nie mogą nie odpowiedzieć na jego łaskę; stąd założenie – dobre
uczynki, zbawiony
P – wybrani wytrwali, poddają się tylko ci, którzy nie znają Boga