NOT

9
Edukasyon
sa Pagpapakatao
Ikalawang Markahan, Linggo 5 at 6 -
Modyul 7
Ang Paggawa Bilang Paglilingkod at Pagtaguyod
ng Dignidad ng Tao

Mula sa Gabay Pangkurikulum ng EsP

Kagawaran ng Edukasyon ● Republika ng Pilipinas

Edukasyon sa Pagpapakatao - Baitang 9
Alternative Delivery Mode
Ikalawang Markahan, Linggo 5 at 6 - Modyul 7: Ang Paggawa Bilang Paglilingkod at
Pagtaguyod ng Dignidad ng Tao

Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ng Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung
ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan
ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito
ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito
upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon.

Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon-Dibisyon ng Iligan City

Schools Division Superintendent: Roy Angelo L. Gazo, PhD., CESO V

Mga Bumuo ng Modyul

Manunulat: Vida A. Pacquiao
Mga Tagasuri: Airlene B. Lagas, MAPM; Judith V. Esmillaren, Med at
Ernida A. Lucagbo, MAEd
Editor: Maria Tita Y. Bontia, MARE, MEd, MT I
Ilustrador/Potograpo: Maria Tita Y. Bontia, MARE, MEd, MT I at
Vida A. Pacquiao

Mga Tagapamahala
Tagapangulo: Roy Angelo E. Gazo, PhD, CESO V
Schools Division Superintendent
Pangalawang Tagapangulo: Nimfa R. Lago, PhD, CESE
Assistant Schools Division Superintendent
Mga Miyembro: Henry B. Abueva, EPS, OIC-CID Chief
Amelita M. Laforteza, Division EsP Coordinator
Sherlita L. Daguisonan, LRMS Manager
Meriam S. Otarra, PDO II
Charlotte D. Quidlat, Librarian II

Inilimbag sa Pilipinas ng
Kagawaran ng Edukasyon - Dibisyon ng Iligan City
Office Address: General Aguinaldo, St., Iligan City
Telefax: (063)221-6069
E-mail Address: iligan.city@deped.gov.ph
 9
Edukasyon
sa Pagpapakatao
Ikalawang Markahan, Linggo 5 at 6 -
Modyul 7
Ang Paggawa Bilang Paglilingkod at
Pagtaguyod ng Dignidad ng Tao

Ang aklat na ito ay magkatuwang na inihanda ng mga guro sa EsP

Junior High School sa Dibisyon ng Iligan. Hinihikayat namin ang mga guro
at ibang nasa larangan ng edukasyon na mag-email ng kanilang puna at
mungkahi sa iligan.city@deped.gov.ph.

Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.

Kagawaran ng Edukasyon
Republika ng Pilipinas
This page is intentionally blank
 Talaan ng Nilalaman

Mga Pahina

Pangkalahatang Ideya …………………………..........….................... ii

Nilalaman ng Modyul …………………………..........….................... ii

Pangkalahatang Panuto …………………………..........….................... iii

Mga Icon na Ginagamit sa Modyul …………………………............................ iv

Alamin …………………………..........….................... 1

Subukin …………………………..........….................... 2

Balikan …………………………..........….................... 3

Tuklasin …………………………..........….................... 3

Linangin …………………………..........….................... 4

Suriin …………………………..........….................... 4

Pagyamanin …………………………..........….................... 9

Isaisip …………………………..........….................... 10

Isagawa …………………………..........….................... 10

Buod …………………………………………………. 10

Tayahin …………………………..........….................... 11

Karagdagang Gawain …………………………………………………. 12

Susi sa Pagwawasto …………………………..........….................... 13

Sanggunian …………………………………………………. 13
This page is intentionally blank
Pangkalahatang Ideya ng Edukasyon sa Pagpapakatao 9
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto tungkol sa lipunan
at paggawa bilang paglilingkod tungo sa tamang pagpili ng kurso o hanapbuhay na
magiging makabuluhan at kapaki-pakinabang sa kanya at sa lipunan.
Mula sa: Kagawaran ng Edukasyon. K to 12 Gabay Pangkurikulum ng Edukasyon sa Pagpapakatao Baitang 1-10.(Pasig City:
Kagawaran ng Edukasyon, 2016), 123.

Nilalaman ng Modyul
Ang modyul na ito ay nagsisimula sa pagpakikilala ng paksa at pagpauunawa sa
mga mag-aaral ng halaga ng pagkatuto mula rito. Sumunod nito ang pagtataya ng kaalaman
ng mag-aaral tungkol sa paksa batay sa anim (6) na antas ng Bloom’s Taxonomy ng
Layuning Kognitibo. Nakabatay sa nilalaman ng babasahin sa Suriin ang mga paksa ng
bahaging Subukin. Sinusundan ito ng pag-uugnay ng pagkatuto mula sa nagdaang modyul
at ng kasalukuyang modyul sa bahaging Balikan. Narito ang apat (4) na pangunahing
bahagi ng modyul.

Ang bahaging Tuklasin ay tumataya sa mga dating kaalaman ng mga mag-aaral

tungkol sa paksa na nakabatay sa kanilang karanasan upang matukoy ng guro ang kanilang
mga maling kaalaman (misconceptions). Tinutugunan ng bahaging ito ang unang
Pinakaesensiyal na Kasanayang Pampagkatuto (PKP1), na nakatuon sa pagsukat ng
Kaalaman (Knowledge) sa Bloom’s Taxonomy.

Ang bahaging Linangin ay tumutulong sa mga mag-aaral sa pagsagot sa

Mahalagang Tanong (MT) at paghinuha ng Batayang Konsepto (BK) gamit ang mga
kaalaman ng mag-aaral na hango sa karanasan. Tinutugunan ng bahaging ito ang
ikalawang Pinakaesensiyal na Kasanayang Pampagkatuto (PKP2), na nakatuon sa
pagsukat ng Pag-unawa (Comprehension), Pagsusuri (Analysis) at Ebalwasyon (Evaluation)
sa Bloom’s Taxonomy.

Ang bahaging Unawain ay binuo ng isang babasahin na naglalaman ng mga

kaalaman at malalim na paliwanag sa paksa batay sa mga disiplina ng EsP– ang Etika at
Career Guidance na nakaankla sa expert system of knowledge. Tinutugunan ng bahaging
ito ang ikatlong Pinakaesensiyal na Kasanayang Pampagkatuto (PKP3), na nakatuon sa
pagsukat ng Pag-unawa (Comprehension), at Pagbubuod (Synthesis) sa Bloom’s
Taxonomy. Gabay ito ng mga mag-aaral sa pagsagot sa dalawang Gawain sa Pagyamanin.

Ang bahaging Isagawa ay pagtataya ng mga kaalaman, kasanayan, at pag-unawa ng

mga mag-aaral sa pamamagitan ng paglalapat ng mga pagkatuto sa mga sitwasiyon ng
buhay. Tinutugunan nito ang ikaapat na Pinakaesensiyal na Kasanayang Pampagkatuto
(PKP4), na nakatuon sa pagsukat ng Paglalapat (Application) at Paglipat (Creating) sa
Bloom’s Taxonomy.
Mula kay: Luisita B. Peralta, “Power Point Presentation,” May 6, 2019, 49-57.

ii
Pangkalahatang Panuto
Ang modyul na ito ay sadyang binuo upang maunawaan mong mabuti ang mga
aralin sa Edukasyon sa Pagpapakatao Baitang 9 kahit hindi ka makapasok sa paaralan
nang regular. Upang maging lubos ang iyong pag-unawa sa mga nilalaman ng aralin, sundin
mo nang tapat ang sumusunod na tagubilin:

1. Pumunta sa isang takdang lugar ng inyong bahay, silid-aklatan, o anomang lugar na

tahimik, ligtas, at kaaya-aya para sa pag-aaral ng iyong mga aralin.

2. Gumamit lamang ng gadget (hal. cellphone, tablet, laptop, computer) kung kinakailangan
ito sa iyong pinag-aaralan. Kung hindi ito kailangan, iwasan munang gumamit o
pansamantalang itabi ito upang maituon ang iyong buong atensiyon sa pag-aaral.

3. Maglaan ng kuwaderno para sa Edukasyon sa Pagpapakatao para sa mga sagot sa mga

tanong sa mga gawain at mga tala (notes) ng mga konsepto mula sa bahaging Suriin.
Isulat naman ang iyong mga pagninilay sa isang journal.

4. Basahin ang modyul ayon sa pagkakasunud-sunod ng mga gawain.

5. Unawaing mabuti ang nilalaman ng bahaging Alamin bago tumuloy sa ibang bahagi ng
modyul.

6. Basahin at sundin ang mga panuto at ibang tagubilin.

7. Pag-isipang mabuti ang sagot sa bawat tanong bago ito isulat sa kuwaderno sa
Edukasyon sa Pagpapakatao.

8. Maging tapat sa iyong sarili sa lahat ng pagkakataon. Laging isaalang-alang ang iyong
puso at damdamin sa pagsagot sa mga tanong. Gamiting gabay ang layuning matuto,
mapaunlad ang sariling pagkatao, at makapagtapos ng pag-aaral sa lahat ng mga
gawain.

9. Kung kinakailangan, magtanong sa guro, magulang, kamag-aral, kaibigan, o sa mga

awtoridad sa pamayanan.

10. Maging matiyaga sa pag-aaral. Huwag mawalan ng pag-asa kahit nahihirapan.

Mula kay: Luisita B. Peralta, “MS Word,” September 26, 2017, 1-2.

iii
Mga Icon na Ginagamit sa Modyul
Alamin Ito ay ang bahaging naglalahad ng mga layunin na
dapat makamit sa pag-aaral mo ng modyul na ito.

Subukin Ito ay pagtatasa sa antas ng iyong kaalaman sa

tatalakaying aralin. Sa pamamagitan nito masususuri
kung ano na ang iyong alam tungkol sa bagong
tatalakaying aralin.

Balikan Ito ay ang pagtatatag ng ugnayan sa pamamagitan

ng pagtatalakay sa mga mahahalaga mong
natutuhan sa nagdaang aralin na may koneksiyon sa
tatalakaying bagong aralin.

Tuklasin Ito ay paglalahad sa bagong aralin sa pamamagitan

ng iba’t ibang gawain.

Suriin Ito ay ang pagtatalakay sa mga mahahalaga at

nararapat mong matutuhan na mga konsepto upang
malinang ang pokus na kasanayang pampagkatuto.

Pagyamanin Ito ay ang mga gawain na magpapalawak sa iyong

natutuhan at magbibigay ng pagkakataong mahasa
ang kasanayang nililinang.

Isaisip Ito ay mga gawaing magpoproseso sa iyong

mahahalagang natutuhan sa aralin.

Isagawa Ito ay ang mga gawain na gagawin mo upang

mailapat ang iyong mahahalagang natutuhan sa mga
pangyayari o sitwasiyon sa totoong buhay.

Tayahin Ito ay gawain na naglalayong matasa o masukat ang

antas ng pagkatuto sa pagkamit ng natutuhang
kompetensi.

Karagdagang Sa bahaging ito, may ibibigay sa iyong panibagong

Gawain gawain upang pagyamanin ang iyong kaalaman o
kasanayan sa natutuhang aralin.

Susi sa Naglalaman ito ng mga tamang sagot sa lahat ng

Pagwawasto mga gawain sa modyul.

iv
v
This page is intentionally blank
 Ang Paggawa Bilang
Modyul Paglilingkod at Pagtaguyod

7 ng Dignidad ng Tao

Alamin

“Napaglilingkuran ko ang ating bayan.” Ito

ang sagot ng isang sundalo sa isang pastor sa
tanong nito kung bakit pinili niyang maging
sundalo sa kabila ng panganib ng ganitong
trabaho.

Ilan kaya sa kabataang tulad mo ang may

ganitong motibasyon sa pagpili ng trabaho sa
hinaharap? Sa anomang gawaing naitakda mong
gawin, isinasaalang-alang mo ba ang kabutihang
maidudulot nito sa iba-sa pamilya, paaralan, o
pamayanan?

Ani Thomas Edison, ang imbentor ng bumbilya, ang dahilan kung bakit hindi
nakilala ng maraming tao ang oportunidad ay dahil maihahalintulad ito sa isang mabigat na
gawain na hinahamon ang tao na magsumikap anuman ang balakid sa pagsasagawa nito.
Ano-ano ang “oportunidad” na nakapaloob sa paggawa? Ano ang maidudulot nito sa tao,
sa kaniyang kapuwa, at lipunang kaniyang kinabibilangan?

Gabay ang isang babasahin at mga gawain, inaasahang masasagot mo sa modyul

na ito ang mga Mahalagang Tanong na: Bakit nga ba mahalaga ang paggawa sa tao?
Ano ang mabuting maidudulot nito sa ating pagkatao?

Sa modyul na ito, inaasahang maipamamalas mo ang sumusunod na

kaalaman, kakayahan, at pag-unawa:

7.1. Naipaliliwanag ang kahalagahan ng paggawa bilang tagapagtaguyod ng dignidad ng

tao at paglilingkod
7.2. Nakapagsusuri kung ang paggawang nasasaksihan sa pamilya, paaralan o
baranggay/pamayanan ay nagtataguyod ng dignidad ng tao at paglilingkod
7.3. Napatutunayan na sa pamamagitan ng paggawa, nakapagpapamalas ang tao ng mga
pagpapahalaga na makatutulong upang patuloy na maiangat, bunga ng kaniyang
paglilingkod, ang antas kultural at moral ng lipunan at makamit niya ang kaganapan
ng kaniyang pagkatao

1
7.4. Nakabubuo ng sintesis tungkol sa kabutihang naidudulot ng paggawa gamit ang
panayam sa mga manggagawang kumakatawan sa taong nangangailangan
(marginalized) na nasa iba’t ibang kurso o trabahong teknikal-bokasyonal
Mula sa: Kagawaran ng Edukasyon. Edukasyon sa Pagpapakatao Baitang 9, Modyul Para sa Mag-aaral (Pasig City:
Kagawaran ng Edukasyon, 2015), 96.

Subukin

Panuto: Basahin ang mga tanong. Isulat sa kuwaderno ang titik ng pinakatamang sagot.

1. Ano ang tawag sa resulta ng pagkilos ng tao na may layuning makatugon sa

pangangangailangan ng kapuwa?
A. Pagkilos B. Paggawa C. Pakikisama D. Pagtaguyod

2. Ang buhay na may patutunguhan ay may katuturan. Ano ang kuhulugan nito?
A. Ang taong gumagawa upang makabahagi sa kapuwa ay may saysay ang buhay.
B. Ang tao ay dapat may pupuntahan upang may saysay ang buhay.
C. Ang tao ay dapat malinaw ang patutunguhan sa buhay.
D. Ang tao ay dapat may plano sa buhay.

3. Lahat ng mga mag-aaral ay kailangan makilahok sa Brigada Eskwela ng paaralan. Ano

ang dapat mong gawin dito upang maipakita ang pagpapahalaga mo sa paggawa?
A. Tumulong upang maipakita ang pagiging aktibo sa paaralan
B. Tumulong at magkaroon ng attendance araw-araw
C. Tumulong sa mga kailangang kumpunihin
D. Tumulong dahil masaya itong gawin

4. Ang sumusunod ay layunin ng paggawa maliban sa isa:

A. Kumita ng salapi upang matugunan ang mga pangunahing pangangailangan
B. Dumami ang ari-arian at aangat ang buhay kaysa iba
C. Magkaroon ng kabuluhan ang pag-iral bilang tao
D. Tumulong sa kapuwang nangangailangan

5. Bakit kailangang gawin ng isang mag-aaral ang takdang aralin?

A. Dahil mas malinang niya ang kaniyang sariling kakayahan
B. Dahil magkakaroon siya ng karagdagang puntos
C. Dahil ginagawa ito ng mga kamag-aral niya
D. Dahil may mapagkaabalahan siya

6. Sino sa mga mag-aaral sa Baitang 9 ang mas nagpapamalas ng pagpapahalaga sa

paggawa na makatutulong sa pagkamit ng kaniyang kaganapan?
A. Si Jun na ginagawa ang mga tungkulin bilang anak, mag-aaral at kasapi ng lipunan.
B. Si Jerson na nag-aaral nang mabuti upang magkaroon ng mataas na marka.
C. Si Kobby na lumiban sa klase upang tumulong sa mga nasalanta ng bagyo.
D. Si Alice na nagtatanim ng mga halaman sa kanilang hardin.

7. Ano ang epekto sa pagiging produktibo ng paggawa sa agham at teknolohiya?

A. Nababago ang kahulugan ng tunay na paggawa sa buhay ng mga manggagawa.
B. Nagkakaroon ng katuwang ang tao sa mabilis na paglikha ng maraming produkto.
C. Nalilimitahan ang pagkakataon ng tao na magamit ang kaniyang pagkamalikhain.
D. Nababawasan ang halaga ng isang produkto dahil hindi ito nahawakan ng tao.
2
8. Ano ang dapat gawin ng isang lider ng pangkat upang magtagumpay sa proyekto nila?
A. Mag-isa niyang gawin ang proyekto upang walang sasalungat sa kaniyang ideya
B. Makinig sa mungkahi ng mga miyembro bago nila simulan ang proyekto
C. Magpasiya kung ano ang nararapat gawin ng bawat miyembro
D. Magpatulong lamang sa mga miyembro na malapit sa kaniya

9. Ang tao ay gumagawa upang kitain ang salapi para matugunan ang kaniyang
pangunahing pangangailangan. Sang-ayon ka ba rito?
A. Oo, dahil likas sa tao na tugunan ang kaniyang pangunahing pangangailangan.
B. Oo, dahil pera lamang ang makatugon sa kaniyang pangangailangan.
C. Hindi, dahil tutugunan muna ang pangangailangan ng kapuwa.
D. Hindi, dahil hindi pera ang layunin sa paggawa.

10. Ano ang nararapat mong isaalang-alang sa kukuning kurso sa Senior High School?
A. Ang in demand na trabaho na may mataas na kita
B. Ang kursong gusto ng magulang upang hindi ito masaktan
C. Ang kursong gusto ng mga kaibigan upang magkasama pa rin kayo
D. Ang taglay mong kasanayan, talento, hilig at pinansyal na katayuan ng pamilya

Balikan

Sa modyul 5, natutuhan natin ang kahalagahan ng paggalang sa dignidad upang

mapangalagaan ang karapatan at matupad ang tungkulin. Sa kasalukuyang modyul,
mapapalawak natin ang saklaw ng dignidad sa larangan ng paggawa at ang malalim na
kahulugan ng paggawa.

Gabay ang isang babasahin at mga gawain, inaasahang masasagot mo sa modyul

na ito ang mga Mahalagang Tanong na: Bakit nga ba mahalaga ang paggawa sa tao?
Ano ang mabuting maidudulot nito sa ating pagkatao?

Tuklasin
Gawain 1
Panuto:
1. Gumawa ng isang panayam sa iyong mga magulang o guardian.
2. Itanong sa kanila: Bakit mahalaga ang paggawa o pagtatrabaho ng tao?
3. Itala ang kanilang mga sagot sa iyong kuwaderno.
4. Pagkatapos, bumuo ng iyong sariling opinyon batay sa mga ibinigay nilang dahilan.
5. Sagutin ang mga tanong.
a. Ano ang iyong nabuong pananaw ukol sa kahalagahan ng paggawa?
b. Sang-ayon ka ba na mahalaga ang paggawa bilang tagapagtaguyod o promoter ng
dignidad ng tao at paglilingkod? Pangatuwiranan?
c. Sa buhay mo ngayon, paano mo mapangatawanan ang paggawa bilang paglilingkod
at pagtaguyod ng dignidad mo at ng iyong kapuwa?

3
Linangin
Gawain 2
Panuto:
1. Pumili ng isa sa sumusunod na gawain na naisasagawa sa inyong bahay.
a. Mag-alaga ng maysakit o kaya ay nakababatang kapatid
b. Tumulong sa paglilinis o pagsasaayos ng halamanan
c. Tumulong sa magulang sa mga pangunahing gawaing bahay
2. Gagampanan ang mga papel na ito sa loob ng kalahati o isang araw.
3. Ang lahat ng mga karanasan ay kailangang itala sa kuwaderno.
4. Matapos ang gawain, sagutin ang sumusunod na tanong:
a. Naging masaya ka ba sa naranasan mong gawain? Pangatuwiranan.
b. Ano ang pinakamahirap mong naranasan? Ipaliwanag.
c. Ano ang natutuhan mo mula sa pagsasagawa ng napiling gawain? Ipaliwanag.
d. Ano ang nagtulak sa iyo upang gampanan ang gawain? Ano ang iyong naging
damdamin nang matapos mo ito?
e. Ano ang nagbago sa iyong pananaw tungkol sa paggawa? Ipaliwanag.
5. Isulat ang mga sagot sa kuwaderno.

Suriin
Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang sanaysay. Pagkatapos, sagutin ang mga tanong
sa Pagyamanin.

Ang Paggawa Bilang Paglilingkod at Pagtataguyod ng Dignidad ng Tao

Ano ba ang kahulugan ng paggawa? Bakit ito mahalaga para sa isang tao?
Karapat-dapat bang maunawaan ng lahat ang tunay na esensiya ng paggawa? Ang araling
ito ay makatutulong sa iyo upang lubos mong maunawaan ang malalim na kahulugan ng
paggawa.

Bilang kabataan, nagsisimula na marahil mabuo sa iyo ang pananaw sa paggawa

bilang reyalidad ng buhay: isang bagay na hindi na matatakasan at kailangang harapin sa
bawat araw. Sa pagdaan ng panahon, matutuhan mo kung bakit mahalagang kilalanin ang
paggawa bilang malaking bahagi ng iyong pag-iral bilang tao. Ito ay itinuturing na isang
tungkuling kailangang isagawa nang may pananagutan (Esteban, S. J. 2009).

Ayon sa aklat na “Work: The Channel of Values Education,” ang paggawa ay isang
aktibidad o gawain ng tao. Maaari itong mano-mano, katulad ng paggawa ng bahay.
Maaari rin itong nasa larangan ng ideya, katulad ng mga nag-iisip ng patalastas o anunsiyo
para sa mga produkto at komersyal o pagsulat ng aklat. Ito ay resulta ng pagkilos ng tao
na may layuning makatugon sa pangangailangan ng kapuwa. Kung tayo ay gumagawa,
hindi tayo gumagalaw o kumikilos lamang tulad ng hayop o makina. Tao lamang ang may
kakayahan sa paggawa. Ang paggawa ay para sa tao at nilikha ang tao para sa paggawa
(Institute for Development Education, 1991).

Ang paggawa ay isang gawain ng tao na nangangailangan ng orihinalidad,

pagkukusa, at pagkamalikhain; at ang produkto nito, materyal man o hindi, ay magbubunga
ng pagbabago sa anomang bagay. Halimbawa, ang isang karpintero na gumawa ng isang
mesa ay nakapagbigay ng ibang saysay sa kahoy na kaniyang ginamit upang maging
kapaki-pakinabang para sa tao. Kung wala ang mga ito, ang kilos ay hindi matatawag na
paggawa.

4
 Ang paggawa ay anomang gawain- pangkaisipan man o manwal, anoman ang
kalikasan o kalagayan nito, na makatao, nararapat para sa tao bilang anak ng Diyos. May
mga bagay na inilaan na gawin ng tao dahil siya ay bukod-tanging nilikha.

Sa simula pa lamang ng paglikha sa tao, inilaan na siya upang gumawa ng mga

katangi-tanging gawain. Ipinagkatiwala sa kaniya ang pangangalaga at pamamahala sa
lahat ng Kaniyang mga nilikha. Sa lahat ng mga nilikhang may buhay, tanging ang tao
lamang ang inatasan ng mga gawaing ginagamitan ng talino. Hindi katulad ng mga hayop
na gumagawa lamang kapag ginagabayan o inaatasan ng tao o maaaring gumagawa
lamang sila sa dikta ng kanilang instinct upang matugunan ang kanilang pangangailangan.
Taliwas sa mga hayop, may malalim na layunin ang paggawa ng tao. Patunay ito na ang
kakayahan sa paggawa ang isa sa nagiging dahilan upang magamit ng tao ang kaniyang
kalikasan.

Hindi maaaring ihalintulad sa iba pang mga nilikha ng Diyos ang tao. Hindi
matatawag na paggawa ang ginagawa ng mga hayop upang matugunan ang kanilang mga
pangangailangan. Samakatuwid, tao lamang ang may kakayahan sa paggawa; sa
kaniyang pag-iral, siya ay gumagawa. At sa pamamagitan ng paggawa, napatutunayan
ang isa pang dahilan ng pag-iral ng tao – ang pagiging bahagi ng isang komunidad, ang
gumawa hindi lamang para sa kaniyang sarili kundi para sa kaniyang kapuwa at sa pag-
unlad nito.

Ang Mga Layunin ng Paggawa

1. Upang kitain ng tao ang salapi na kaniyang kailangan upang matugunan ang
kaniyang mga pangunahing pangangailangan. Hindi mabubuhay nang maginhawa
ang tao kung hindi siya magtatrabaho. Sa kasalukuyang panahon, mahalaga ang
pera dahil sa papel nito sa pagbili ng mga produkto at serbisyong kailangan ng tao.
Kailangan ng taong gumawa para mabuhay. Hindi maaaring maging katulad siya
ng isang parasite na laging iniaasa sa iba ang kaniyang ikabubuhay. Sa
pamamagitan ng paggawa, napagyayaman ang kaniyang dignidad. Ito ang dahilan
kung bakit ninanais ng mga magulang na makapagtapos ng pag-aaral ang kanilang
mga anak: upang makakuha ng disenteng trabaho ang mga ito at hindi makaranas
ng kaparehong kahirapan.

Ngunit kailangang laging isaisip at isapuso na hindi tayo dapat na

magpaalipin sa paggawa. May mga taong ang paggawa na lamang ang saysay ng
kanilang pag-iral. Sa pagkakataong ganito, hindi nila makikita ang tunay at malalim
na kahulugan ng buhay. Hindi maikakaila ang halaga ng paggawa, ngunit ang
Diyos at hindi ang paggawa ang pinagmulan at ang patutunguhan ng buhay. Kung
ang tanging layunin ay makuha ang lahat ng mga materyal na bagay na
panandalian lamang, hindi malayong mauwi ito sa kasakiman at sa patuloy na
paghahangad na makakuha ng higit pa sa kailangan. Indibidwal man, pamilya o

mga bansa ay kayang mabilanggo sa labis na kasakiman. Mayaman man o

mahirap ay maaaring maging biktima ng materyalismo. Mahalaga ring isapuso na,
hindi ang paglaki o paglawak ng pag-aari ang pinakamataas na layunin ng tao o ng
mga bansa sa kaniyang pag-iral. Hindi natin nanaisin na patigasin nito ang puso ng
lahat ng tao at mapigilan ang tao na magsama-sama dahil sa pagkakapatiran kundi
dahil sa kanilang mga pansariling interes. Ang mga ito ang magiging sanhi ng hindi
pagkakasundo at pagkakawatak-watak. Ang pagkagahaman ng tao sa materyal na
pag-aari ang siyang magiging malaking balakid para sa kaganapan ng tao at sa
pagkamit ng kaniyang tunay na kadakilaan.

5
2. Upang makibahagi sa patuloy na pag-angat at pagbabago ng agham at teknolohiya.
Pinagkalooban ng Diyos ang tao ng talento upang gamitin ito sa pag-unlad niya at
ng pamayanan. Mahalagang taglayin ng lahat ng tao ang malalim na pagnanais na
maibahagi ang kaniyang kakayahan para sa ikauunlad ng lipunan. Dahil sa
natatanging talino ng tao na ipinagkaloob ng Diyos, napagyayaman ang agham at
teknolohiya. Nakalilikha ang tao ng mga teknolohiya, bunga ng kaniyang patuloy na
pag-aaral sa pangangailangan ng tao, na nakapagpapadali at nakapagpapabilis sa
kaniyang produksiyon. Nakikita ang tulong na naibibigay ng agham at teknolohiya
upang mapadali ang pamumuhay ng tao at mapaunlad ang ekonomiya. Isa itong
milestone o phenomenon na hindi na maiiwasan at hindi na maaaring talikuran.
Kailangan lamang masiguro na hindi gagamitin ito upang mawalan na ng silbi ang
tao. Ginawa ito bilang katuwang at hindi kapalit ng tao.

3. Upang maiangat ang kultura at moralidad ng lipunang kinabibilangan. Hinaharap

natin sa kasalukuyan ang reyalidad na maraming tao ang natutuon na lamang ang
pansin sa paggawa upang kumita ng salapi. Nakatuon na lamang ang layunin sa
pagsisikap sa paggawa para sa pansariling pag-unlad. Mahalagang maunawaan na
ang paggawa ay mayroong panlipunang aspekto at hindi kailangang ihiwalay ang
pananagutan natin para sa pag-angat ng kultura at moralidad ng lipunang ating
kinabibilangan. Nakalulungkot na dumarami ang bilang ng tao na itinuturing na
hanapbuhay ang magbenta ng ipinag-babawal na gamot sa mga batang walang
kamalay-malay, ang magnakaw ng sasakyan at magbenta nito sa iba, o ang ibenta
ang sarili kapalit ng anomang halaga. Hindi malinaw kung pikit-mata na lamang nila
itong ginagawa dahil sinasabi nilang wala na silang mapagpipilian o kung talagang
mayroong mali sa kanilang sistema ng pagpapahalaga. Hindi ito ang tunay na
layunin at esensiya ng paggawa. Sa ganitong sitwasyon, unti-unting hinahatak
pababa ang antas ng moralidad ng lipunan, at higit sa lahat ay winawasak nito ang
pagkatao ng tao.

Mahalaga ring maunawaan na ang paggawa ay nararapat na patuloy na

nagpapayaman sa kultura ng lipunan na kinabibilangan. Hindi nito dapat na
pinapatay ang ating pagkakakilanlan para lamang makasunod sa agos ng
modernisasyon. Nakatutuwang nariyan ang mga taong patuloy na ipinakikilala ang
talento ng mga Pilipino sa mundo sa pamamagitan na kanilang mga malikhaing
paggawa. Si Kenneth Cobonpue ay nakilala sa pagdidisenyo ng mga muwebles.
Inilapat niya ang kaniyang pagiging malikhain sa paggawa ng kagamitan katulad ng
mga upuan na gumagamit ng kawayan at rattan. Makikita sa kaniyang disenyo ang
tatak-Pilipino. Nakilala siya dahil sa katangi-tangi niyang mga disenyo na kinikilala
ng kapuwa natin mga Pilipino at mga banyaga. Pinatunayan niya na kung
yayakapin natin ang kultura ng bansa ay mas kikilalanin at igagalang tayo sa buong
mundo.

4. Upang tulungan ang mga nangangailangan. Ang paggawa ay isang obligasyon,

isang tungkulin ng isang tao. Kailangang gumawa ang tao upang tumugon sa
ninanais ng Diyos at sa pangangailangan na panatilihin at pagyamanin o paunlarin
ang sangkatauhan. Ang paggawa ay isang moral na obligasyon para sa kapuwa, sa
kaniyang pamilya, sa lipunan na kaniyang kinabibilangan, at sa bansa. Ang lahat ng
ito ay malinaw na nagpapaliwanag sa ating moral na obligasyon na tumulong sa
ating kapuwa na nangangailangan. Kasama sa tungkulin ng tao bilang isang bahagi
ng lipunan na magbahagi ng anuman ang mayroon siya para sa kapuwang
nangangailangan. Makikita sa lipunan na hindi pantay ang pagkakahati-hati
(distribution) ng yaman.

6
 Hindi ito nangangahulugang tamad ang mga mahihirap at masipag ang mga
mayayaman. Maaaring maging mahirap ang isang taong hindi nabigyan ng
pagkakataong makapag-aral at dahil dito, hindi makapili ng trabahong may mataas
na sahod. Ang taong binigyan nang labis ay mayroong mas malaking pananagutan
na magbahagi ng yaman para sa kapuwang nangangailangan.

5. Upang higit na magkaroon ng kabuluhan (meaning) ang pag-iral ng tao. Ang buhay
na walang patutunguhan ay walang katuturan at ang paggawa ang nagbibigay ng
katuturan dito. Sa pamamagitan ng paggawa nakakamit niya ang sumusunod:

● nakakayanan niyang suportahan ang kaniyang mga pangangailangan;

● napagyayaman ang kaniyang pagkamalikhain;
● napatataas ang tiwala sa sarili;
● nabibigyang-dangal ang kaniyang pagkatao;
● nagkakaroon siya ng pagkakataon na makasama at makasalamuha
ang kaniyang kapuwa at ang mapaglingkuran ang mga ito;
● nagkakaroon siya ng pagkakataon na isabuhay ang tunay na pagbibigay;
● nabibigyan siya ng pagkakataon bilang indibidwal at kasapi ng lipunan na
maipagpatuloy ang kaniyang bokasyon at bigyang-katuparan ito;
● nagiging kabahagi siya sa paggawa tungo sa kaganapan sa sarili at ng kapuwa;
● nagagampanan niya ang kaniyang tungkulin sa Diyos.
Kailangang ibigay ng tao ang lahat ng kaniyang makakaya sa paggawa upang
kaniyang matamasa ang bunga ng kaniyang pinagpaguran. Nakalulungkot na may mga
taong tinitingnan ang paggawa bilang tunguhin (goal) at hindi daan (means) sa pagkamit
ng tunguhin. Inaakala ng marami na ito na ang kaganapan ng kanilang pagkatao. Ngunit sa
maraming mga pagkakataon, nahihinuha ng tao na kahit gaano kalayo na ang kaniyang
narating, kahit gaanong yaman na ang kaniyang naipon, o kahit gaano na kataas ang
paggalang ng ibang tao sa kaniya dahil sa kaniyang nakamit, ay hindi pa rin makakamit ng
tao ang tunay na kaligayahan na siyang pinakahuling tunguhin ng tao. Kailangang maging
malinaw na ang pagbibigay ng iyong lahat ng panahon at pagod sa paggawa ay hindi
dapat nagwawaglit sa pag-aalay nito para sa kapurihan ng Diyos.

Ang Subheto at Obheto ng Paggawa

Ang obheto ng paggawa ay ang kalipunan ng mga gawain, resources, instrumento,

at teknolohiya na ginagamit ng tao upang makalikha ng mga produkto. Ang nakagisnan ng
tao na uri ng paggawang ginagamitan ng kamay, pagod, at pawis ay unti-unti ng
nagbabago dahil sa pagtulong ng mga makabagong makinarya, na tao rin ang nagdisenyo
at gumawa. Hindi maipagkakait na ito ang nagdulot ng malaking pagbabago sa
sibilisasyon. Napakalaki ng tulong na naibibigay ng teknolohiya: napadadali nito ang
trabaho ng tao at naitataas ang kaniyang produksiyon.

Nilikha ang teknolohiya upang mapaunlad ang gawain ng tao. Ito ang dahilan kung
bakit patuloy ang tao sa paglikha ng mga makinarya na makatutulong upang mas maging
madali ang paggawa para sa tao. Ang teknolohiya ay katulong ng tao. Ngunit dahil din sa
mga pangyayaring ito, unti-unti ng nagiging “kaaway” ng tao ang teknolohiya, nawawalan
na ng malawak na kontribusyon ang tao sa paggawa, hindi na niya nararamdaman ang
kasiyahan at hindi na nahahasa ang kaniyang pagiging malikhain. Dahil inaako na ng
makina ang bahaging dapat gampanan ng tao, hindi na nakikilala ang kaniyang
pagkamalikhain at malalim na pananagutan.

Mahalaga ito upang patuloy na maramdaman ng tao ang kaniyang halaga sa

proseso ng paggawa. Ang pagdami ng mga teknolohiya sa paggawa ang siyang umaagaw
sa tao sa kaniyang trabaho. Lumalabas na ang tao na ang nagiging alipin ng teknolohiya.

7
Tunay na ang pag-unlad ng teknolohiya ang isa sa palatandaan ng pag-unlad ng
ekonomiya ng isang bansa, ngunit unti-unti ng nailalayo sa tao ang kaniyang tunay na
esensiya sa mundo – ang paggawa na daan tungo sa (1) pagbuo ng tao ng kaniyang
pagkakakilanlan at kakayahan, (2) pagkamit ng kaganapang pansarili, at (3) pagtulong sa
kapuwa upang makamit ang kaniyang kaganapan.

Dahil sa taglay na kakayahan ng tao, siya ay binigyan ng Diyos ng karapatan at

tungkulin na mamahala sa mundo at sa iba pang nilikha. Ang tao lamang ang may
kakayahan na kumilos bunga ng proseso ng kaniyang pag-iisip, magpasiya para sa
kaniyang sarili at kilalanin nang lubusan ang kaniyang sarili. Nasa kaniya ang kakayahan
na gumawa at gumanap ng iba’t ibang kilos na kailangan sa proseso ng paggawa.
Samakatuwid, maituturing na ang subheto ng paggawa ay ang tao.

Ang tao ay nabubuhay sa mundo upang gumawa, ngunit mahalagang tandaan na

ang paggawa ay para sa tao at hindi ang tao para sa paggawa. Hindi maaaring ituring ang
tao bilang isang kasangkapan na kinakailangan para mapagyaman ang paggawa; bagkus,
kailangan niya ang paggawa upang makamit niya ang kaniyang kaganapan. Ang sinumang
magturing sa tao bilang kasangkapan sa paggawa ay sumisira sa tunay na esensiya ng
paggawa at naglalayo sa landas patungo sa tunay na hantungan ng tao … ang kaniyang
kaganapan.

Ang halaga ng paggawa ay hindi nakikita sa proseso ng paggawa o sa produktong

bunga nito kundi sa katotohanang ang gumagawa nito ay tao. Ang produkto ng paggawa
ay indikasyon ng dedikasyon at pagmamahal ng taong gumawa nito. Ang dignidad na
dumadaloy sa paggawa ay nakikita sa taong gumagawa nito. Mas kailangang manaig ang
subheto kaysa sa obheto na paggawa.

Ang Panlipunang Dimensiyon ng Paggawa

Ang paggawa ay mayroon ding panlipunang dimensiyon. Ang gawain ng tao ay

likas na nakaugnay sa gawain ng kaniyang kapuwa. Ang paggawa ay paggawa para sa
kapuwa at kasama ang kapuwa. Ito ay paggawa ng isang bagay para sa iba. Hindi ba’t
alam naman natin na ang bunga ng ating ginagawa ay para sa kapakinabangan ng mas
marami? Ang bunga ng paggawa ng tao ang nagbubukas para sa pagpapalitan, ugnayan,
at pakikisangkot sa ating kapuwa. Ang panlipunang kalikasan ng paggawa ang tunay na
tataya sa paggawa. Ito ay dahil hindi magbubunga ang pagsisikap ng tao kung wala ang
kaniyang kapuwa, kung walang mga pamantayang pangkaayusan ng lipunan na
naglalagay ng limitasyon sa paggawa at sa manggagawa, kung hindi magkaugnay ang
mga hanapbuhay, na umaasa sa isa’t isa (interdependent) at hindi nagtutulungan ang lahat
upang gawing ganap ang bawat isa at ang pinakamahalaga, hangga’t hindi magkakaisa

ang isip, materyal na bagay at paggawa upang sila ay maging buo. Mahalagang parang
iisang taong kumikilos ang lahat. Mahalagang naibabahagi ang pag-asa, paghihirap,
pangarap, at kaligayahan at napagbubuklod ang loob, isip at puso ng lahat ng tao habang
gumagawa. Sa pagkakataong ganito makakamit ang tunay na pagkakapatiran – ang tunay
na panlipunang layunin ng paggawa.

Ang tunay na halaga ng tao ay nakabatay sa kung paano niya pinagsisikapang

hubugin ang pagkatao tungo sa kabutihan. Hindi ito nakabatay sa anomang pag-aari o
yaman. Mahalagang iyong tandaan na ang paggawa ay higit pa sa pagkita lamang ng
salapi; ang pinakamataas na layunin ng paggawa ay ang pagkamit ng kaganapan bilang
tao.

8
 Pagyamanin

Gawain 3a: Tayahin ang iyong pag-unawa mula sa babasahin sa itaas.

Panuto: Sagutin ang mga tanong upang mataya mo ang iyong pag-unawa sa mga
mahalagang konsepto sa babasahin. Isulat ang mga sagot sa kuwaderrno.
1. Ano ang kahulugan ng paggawa?
2. Ano ang inatas ng Diyos na gawin ng tao bilang isang bukod-tanging nilikha Niya?
Patunayan.
3. Ano-ano ang layunin ng paggawa? Ipaliwanag ang bawat isa.
4. Ano ang subheto ng paggawa? Ano rin ang obheto ng paggawa? Ipaliwanag.
5. Bakit mahalaga sa tao ang paggawa?
6. Paano ito makatutulong tungo sa pagkamit niya ng kaganapan?

Gawain 3b: Pagninilay

Panuto: Sumulat ng isang pagninilay gabay ang pormat sa ibaba. Gawin ito sa journal.

Ano -ano ang konsepto
at kaalamang pumukaw
sa akin?
Ano ang aking pagkaunawa
at reyalisasyon sa bawat
konsepto at kaalamang ito?
Ano-anong hakbang ang aking
gagawin upang mailapat ang
mga pang-unawa at
reyalisasyong ito sa aking
buhay?

Tungkol sa mga layunin

ng paggawa
Tungkol sa panlipunang
dimensiyon ng paggawa
Mula sa: Kagawaran ng Edukasyon. Edukasyon sa Pagpapakatao Baitang 9, Modyul Para sa Mag-aaral (Pasig City:
Kagawaran ng Edukasyon, 2015), 102-109.

Isaisip

Gawain 4a: Batayang Konsepto

Panuto:
1. Bumuo ng isang malaking konsepto mula sa mga maliliit na konsepto na nakasulat sa
loob ng graphic organizer sa ibaba.
2. Gamitin mong gabay ang Mahalagang Tanong na: Bakit mahalaga ang paggawa? Ano
ang maitutulong nito tungo sa pagkamit ng iyong kaganapan bilang tao?
3. Isulat ito sa kuwaderno.

9
Gawain 4b: Pag-uugnay ng Batayang Konsepto

1. Ano ang kabuluhan ng Batayang Konsepto tungkol sa paggawa bilang paglilingkod at

pagtaguyod ng dignidad ng tao sa aking pag-unlad bilang tao?
2. Ano-ano ang maaari kong gawin upang mailapat ang aking mga pagkatuto tungkol sa
paggawa bilang paglilingkod at pagtaguyod ng dignidad ng tao?

Isagawa

Gawain 5: Pagganap
Panuto:
1. Magsagawa ng pagsusuri sa iyong sariling gawi sa paggawa. Mahalaga ito upang
makilala mo ang iyong mga kalakasan at kahinaan sa paggawa.
2. Pagkatapos, tukuyin ang mga kabutihang dulot ng pagkakaroon ng mga mabuting gawi
na ito sa iyong pagkatao.
3. Sundin ang pormat sa ibaba.

Mga Gawi Ko sa Paggawa

Mga Positibong Gawi (kalakasan) Mga Hakbang kung Paano Mapauunlad

1.
2.
3.
Mga Negatibong Gawi (kahinaan) Mga Hakbang kung Paano Malalampasan

1.
2.
3.
Mga Kabutihang Dulot sa Aking Pagkatao ng Mabuting Gawi sa Paggawa

1.
2.
3.
Narito ang mga kraytirya ng pagtataya ng output sa Gawain 5:
1. Natutukoy ang mga positibo at mga negatibong gawi sa paggawa
2. Tiyak ang mga itinalang hakbang na gagawin para sa bawat gawi
3. Angkop ang gagawing mga hakbang sa mga pauunlarin at mga lalampasang gawi
4. Makatotohanan at tiyak ang binanggit na mga kabutihang dulot sa pagkatao ng
mabuting gawi sa paggawa

Buod
Sa pamamagitan ng paggawa, nakapagpamamalas ang tao ng mga
pagpapahalaga na makatutulong upang patuloy na maiangat, bunga ng kaniyang
paglilingkod, ang antas kultural at moral ng lipunan at makamit niya ang kaganapan ng
kaniyang pagkatao.

10
 Tayahin
Panuto: Basahing ang tanong. Isulat ang titik ng pinakaangkop na sagot sagutang papel.

1. Bakit kailangang gawin ng isang mag-aaral ang takdang aralin?

A. Dahil mas malinang niya ang kaniyang sariling kakayahan
B. Dahil magkakaroon siya ng karagdagang puntos
C. Dahil ginagawa ito ng mga kamag-aral niya
D. Dahil may mapagkaabalahan siya

2. Lahat ng mga mag-aaral ay kailangan makilahok sa Brigada Eskwela ng paaralan. Ano

ang dapat mong gawin dito upang maipakita ang pagpapahalaga mo sa paggawa?
A. Tumulong upang maipakita ang pagiging aktibo sa paaralan
B. Tumulong at magkaroon ng attendance araw-araw
C. Tumulong sa mga kailangang kumpunihin
D. Tumulong dahil masaya itong gawin

3. Ano ang nararapat mong isaalang-alang sa kukuning kurso sa Senior High School?
A. Ang in demand na trabaho na may mataas na kita
B. Ang kursong gusto ng nanay niya upang hindi niya ito masaktan
C. Ang kursong gusto ng mga kaibigan niya upang magkasama pa rin sila
D. Ang kaniyang kasanayan, talento at hilig at ang pinansyal na katayuan ng pamilya

4. Ano ang epekto sa pagiging produktibo ng paggawa sa agham at teknolohiya?

A. Nababago ang kahulugan ng tunay na paggawa sa buhay ng mga mangagawa
B. Nagkakaroon ng katuwang ang tao sa mabilis na paglikha ng maraming produkto
C. Nalilimitahan ang pagkakataon ng tao na magamit ang kaniyang pagkamalikhain
D. Nababawasan ang halaga ng isang produkto dahil hindi ito nahawakan ng tao

5. Ang buhay na may patutunguhan ay may katuturan. Ano ang kuhulugan nito?
A. Ang taong gumagawa upang makabahagi sa kapuwa ay may saysay ang buhay.
B. Ang tao ay dapat may pupuntahan upang may saysay ang buhay.
C. Ang tao ay dapat malinaw ang patutunguhan sa buhay.
D. Ang tao ay dapat may plano sa buhay

6. Ang tao ay gumagawa upang kitain ang salapi para matugunan ang kaniyang
pangunahing pangangailangan. Sang-ayon ka ba rito?
A. Oo, dahil likas sa tao na tugunan ang kaniyang pangunahing pangangailangan.
B. Oo, dahil pera lamang ang makatugon sa kaniyang pangangailangan.
C. Hindi, dahil tutugunan muna ang pangangailangan ng kapuwa.
D. Hindi, dahil hindi pera ang layunin sa paggawa.

7. Ano ang tawag sa resulta ng pagkilos ng tao na may layuning makatugon sa

pangangangailangan ng kapuwa?
A. Pagkilos B. Paggawa C. Pakikisama D. Pagtaguyod

8. Ano ang dapat gawin ng isang lider ng pangkat upang magtagumpay sa proyekto nila?
A. Mag-isa niyang gawin ang proyetko upang walang sasalungat sa kaniyang ideya
B. Makinig sa mungkahi ng mga miyembro bago nila simulan ang proyekto
C. Magpasiya kung ano ang nararapat gawin ng bawat miyembro
D. Magpatulong lamang sa mga miyembro na malapit sa kaniya

11
9. Sino sa mga mag-aaral sa Baitang 9 ang mas nagpamamalas ng pagpapahalaga sa
paggawa na makatutulong sa pagkamit ng kaniyang kaganapan?
A. Si Jun na ginagawa ang mga tungkulin bilang anak, mag-aaral at kasapi ng lipunan
B. Si Jerson na nag-aaral nang mabuti upang magkaroon ng mataas na marka.
C. Si Kobby na lumiban sa klase upang tumulong sa mga nasalanta ng bagyo.
D. Si Alice na nagtatanim ng mga halaman sa kanilang hardin.

10. Ang sumusunod ay layunin ng paggawa maliban sa isa:

A. Kumita ng salapi upang matugunan ang mga pangunahing pangangailangan
B. Dumami ang ari-arian at aangat ang buhay kaysa iba
C. Magkaroon ng kabuluhan ang pag-iral bilang tao
D. Tumulong sa kapuwang nangangailangan

Karagdagang Gawain

Gawain 6: Pagsasabuhay
Panuto:
1. Magsasagawa ng panayam sa isang miyembro ng pamilya o sa isang kapitbahay na
manggagawa.
2. Pillin mong kapanayamin ang isang nakikita mo na taos puso sa kaniyang paggawa lalo
na para sa mga taong nangangailangan (marginalized) o mahihirap. Maaaring siya ay
magmula sa iba’t ibang karera, trabaho o negosyo sa track na akademiko, teknikal-
bokasyonal, sining at disenyo at isports.
3. Tandaan ang mga patakaran na ipinaiiral ng pamahalaan ngayong panahon ng Bagong
Normal sa gagawing panayam.
4. Batiin ang kapanayamin (Halimbawa: “Maayong buntag, Manang Lydia.”)
5. Gamitin ang sumusunod na tanong sa panayam:
a. Ano po ang iyong trabaho?
b. Ano po ang motibasyon mo o nagtutulak sa iyo na piliin ang trabaho o negosyong
ito?
c. Ano po ba ang iyong layunin sa paggawa?
d. Ano-ano po ang mga hamon na pinagdaanan mo sa paggawa: ang mga problema o
balakid na iyong nalampasan o kinakaharap?
e. Ano po ang kabutihang naidulot ng iyong taos pusong paggawa para sa mga
nangangailangan (marginalized) o mahihirap na iyong pinaglilingkuran?
6. Gumawa ng sariling pormat na susulatan sa resulta ng iyong panayam.

Narito ang mga kraytirya ng pagtataya ng output sa Gawain 6:

1. Tiyak ang mga nakuhang sagot mula sa panayam
2. Nagawan ng malinaw na sintesis o paglalahat ang kabutihang naidulot ng taos pusong
paggawa para sa mga nangangailangan (marginalized) o mahihirap na pinaglilingkuran
3. May patunay na larawan ang panayam
4. May komprehensibong ulat at pagninilay ang ipapasang output ng panayam.

12
 Susi sa Pagwawasto
Subukin

Tayahin

Sanggunian
Kagawaran ng Edukasyon. Edukasyon sa Pagpapakatao Baitang 9 Modyul para sa Mag-
aaral. Pasig City: Kagawaran ng Edukasyon, 2015.
Kagawaran ng Edukasyon. K to 12 Gabay Pangkurikulum ng Edukasyon sa Pagpapakatao
Baitang 1-10. Pasig City: Kagawaran ng Edukasyon, 2016.
Peralta, Luisita B. “Ang EsP Bilang Asignatura.” Powerpoint Presentation at the National
Training of Trainers on the K To 10 Critical Content in Edukasyon sa Pagpapakatao,
Guimaras Province, May 6, 2019.
Peralta, Luisita B. “Modyul 1: Mga Angkop at Inaasahang Kakayahan at Kilos sa Panahon
ng Pagdadalaga/Pagbibinata”. Module presented at the Alignment, Revision and
Finalization of the OHSP Modules with the K-12 Curriculum, Tagaytay City,
September 26, 2017.

13
Para sa mga katanungan at puna, maaaring sumulat o tumawag:

DepEd Division of Iligan City

Office Address: General Aguinaldo, St., Iligan City
Telefax: (063)221-6069
E-mail Address: iligan.city@deped.gov.ph