See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.

net/publication/317057332

Lifli beton türleri ve kullanım alanları

Poster · October 2016

DOI: 10.13140/RG.2.2.11534.97600

CITATIONS READS

0 2,790

6 authors, including:

Funda Türkmenoğlu Ogün Ozan Varol

Yuzuncu Yil University Yuzuncu Yil University
11 PUBLICATIONS   3 CITATIONS    2 PUBLICATIONS   0 CITATIONS   

SEE PROFILE SEE PROFILE

Some of the authors of this publication are also working on these related projects:

ÇELİK VE SENTETİK LİFLERİN KENDİLİĞİNDEN YERLEŞEN BETONLARIN TAZE VE MEKANİK ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE ETKİS View project

All content following this page was uploaded by Funda Türkmenoğlu on 22 May 2017.

The user has requested enhancement of the downloaded file.

 1st International Mediterranean Science and Engineering Congress (IMSEC 2016)

2016
Çukurova University, Congress Center, October 26-28, 2016, Adana / TURKEY
Pages: 3792-3795, Paper ID:1066

Lifli beton türleri ve kullanım alanları

Zehra Funda Türkmenoğlu1, Ogün Ozan Varol2
Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Maden Mühendisliği, Van, Türkiye; fundaturkmenoglu@yyu.edu.tr
1

Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Maden Mühendisliği, Van, Türkiye; ogunozanvarol@yyu.edu.tr
2

Özet
Beton, en yaygın kullanılan yapı malzemelerinden birisidir. Günümüzde, betonun farklı alanlarda
kullanılma ihtiyacının artması, beton teknolojisi alanında bazı gelişmelere neden olmuştur. Bu
alandaki gelişmelerden birisi de lifli beton üretimidir. Beton birçok üstün özelliğinin yanı sıra,
çekme dayanımı ve çekme birim deformasyon kapasitesi düşük olan kompozit bir malzemedir.
Betonun bu zayıf özelliğinin iyileştirilmesi amacıyla çeşitli türlerde lifler katılmaktadır. Bu
çalışmada da lifli beton üretiminde yaygın olarak kullanılan çelik lif, polimer ve cam lifler ve
kullanım alanları hakkında bilgi sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: Lifli beton, doğal lif, çelik lif, polimer lif, cam lif

Fiber reinforced concrete types and applications

Abstract
Concrete is one of the most widely used building materials. Nowadays, the increasing
different areas of the concrete, has led to some improvements in concrete technology. One of
the developments in this area is the production of fiber concrete. As well as many superior
characteristics, the concrete is a composite material that has low tensile strength an low tensile
strain capacity. Hence different kind of fibers is added in mixes to enhance these poor properties
of concretes. In this study, it is presented the usage of fibers such as steel,polymer and glass that
commonly used in concrete mixes.

Keywords: Fiber reinforced concrete, natural fiber, steel fiber, polymer, glass fiber.

1. GİRİŞ
Beton, agrega, çimento ve su gibi temel bileşenler kullanılarak üretilmiş kompozit bir malzeme dir. Beto-
nun çekme dayanımı ve çekme birim deformasyon kapasitesi çok düşüktür. Betonun bu zayıf özellikle-
rinin iyileştirilmek amacıyla, içerisine değişik malzemelerden üretilmiş ve teknik özellikleri yüksek olan
lifler katılmakta ve elde edilen beton türüne ise lifli beton adı verilmektedir[1]. Günümüzde, lifli beton
üretiminde doğal, çelik, polimer ve cam esaslı lifler yaygın olarak kullanılmaktadır [2]. Beton içerisinde
lif kullanımı, betonun çatlak gelişimine karşı dirençli olmasını ve süneklik özelliğinin artmasını ve be-
tonun; dayanım ve enerji yutma kapasitesi özelliklerini geliştirir [3]. Lifli betonun özelliklerini etkileyen
en önemli faktörler narinlik oranı, lif miktarı ve lifin beton matrisi içerisinde homojen olarak dağılması-
dır [4-5]. Homojen bir şekilde dağılan lifler, beton içerisinde oluşan çatlakları önlemekte ve çatlakların
beton içerisinde ilerlemesini yavaşlatarak betonu daha dayanıklı hale getirmektedir [6-7].

2. LİF ÇEŞİTLERİ VE LİFLİ BETON TÜRLERİ

Yapı malzemelerinin içerisinde lif kullanımı eski zamanlardan beri uygulanan bir yöntemdir. İlk örnek-
lerini kerpiç içerisinde saman kullanımı ile gördüğümüz lif kullanımı, günümüzde çelik, polimer ve cam
gibi uygulama örnekleriyle çeşitlilik ve işlevsellik kazanmıştır [8]. Kullanım alanları bakımından birçok
lif çeşidi bulunmaktadır. Betona katılan, farklı türdeki liflere ait fiziksel özellikler Tablo 1’de verilmek-
tedir.

1st International Mediterranean Science and Engineering Congress (IMSEC 2016), October 26-28, 2016, Adana/Turkey

3792
 Tablo 1. Farklı türdeki liflere ait fiziksel özellikler [9].
Lif Cinsi Çekme Dayanımı Elastisite Modülü Maksimum Uza- Özgül Ağırlık
(MPa) (MPa) ma (%) (gr/cm3 )
Akrilik 207-414 2,1 25-45 1,1
Asbestler 552-966 83-138 0,6 3,2
Pamuk 414-690 4,8 3-10 1,5
Cam 1035-3795 69 1,5-3,5 2,5
Naylon 759-828 4,1 16-20 1,1
Polyester 724-863 8,3 11-13 1,4
Polietilen 690 0,14-0,4 10 0,95
Polipropilen 552-759 3,5 25 0,9
Pamuk-Yün 414-621 6,9 10-25 1,5
Mineral Yünü 483-759 69-117 0,6 2,7
Çelik 276-2760 200 0,5-3,5 7,8

Tablo 1 incelendiğinde en çok dikkati çeken lif grubunun, çelik lifler olduğu görülmektedir. Çeliğin elas-
tisite modülü betonunkinden çok daha büyük olduğu için çelik lifli betona gelen yükün taşınmasında,
çelik liflerin payı diğer liflere kıyasla daha büyük olmaktadır. Ayrıca, çelik liflerin en önemli özellikleri
yüksek ve üniform çekme gerilmelerine karşılık düşük uzama özelliklerinin olmasıdır [2].
2.1.Doğal Lifli Betonlar
Doğal lifler; hayvan, bitki, ve mineral gibi doğal kaynaklardan elde edildiği biçimi ile kullanılan liflerdir.
Örneğin geleneksel bir malzeme olarak bilinen kerpiçte; kil hamuruyla birlikte, bitkisel liflerden sama-
nın kullanıldığı bilinmektedir. Ayrıca alçı, sıva ve kartonpiyer uygulamalarında keten veya kenevir lifle-
rinin, at kuyruğu, keçi kılı gibi hayvansal liflerin kullanıldığı bilinmektedir [10].
2.2.Çelik Lifli Betonlar
Metaller sahip oldukları yüksek şekil değiştirme özelliklerinden dolayı günümüzde inşaat sektöründe
oldukça fazla kullanılmaktadır [10]. Bazı metalik liflere ait özellikler Tablo 2’de verilmektedir .
Tablo 2. Bazı metalik liflere ait özellikler [11]
Metal Özgül Ağırlık Ergime Sıcaklığı Elastisite Mo- Çekme Dayanımı
(gr/cm³) (°C) dülü (GPa) (MPa)
Al 2,7 660 70 300
Be 1,8 1350 310 1100
Cu 8,9 1083 125 450
Mo 10,2 2625 330 2200
W 19,3 3410 350 2890
0,9 % Karbon çeliği (0,1 mm çapında) 7,9 1300 210 4000
Paslanmaz çelik (0,05 mm çapında) 7,8 1535 198 2400

Beton içerisine katılan metalik lifler arasında en yaygın olarak kullanılanı çelik liflerdir. Çelik lifler ya
karbon çeliğinden veya paslanmaz çelikten yapılırlar. Çelik liflerin görevi beton içerisinde adezyon kuv-
veti oluşturmaktır. Beton içerisinde bulunan sürtünme kuvvetleri malzeme içerisnde bulunan mikro çat-
laklar nedeniyle düzensizdir. Bu nedenle, beton içerisinde çelik lifler kullanılarak zayıf bölgelerde oluşan
gerilme kuvvetlerini bir köprü gibi aktarması sağlanır [12].
Betonda kullanılacak çelik liflerin özellikleri ve sınıflandırılması Amerikan standardı ASTM A 820-96ya
gore dört gruba ayrılmıştır. Bunlar; soğuk çekilmiş lifler, plakadan kesilmiş lifler, eritilip çekilmiş lifler
ve diğer lifler [13].
Çelik liflerin sınıflandırılması Türk standardı TS 10513 göre üç gruba ayrılmıştır. Bu standarda gore
lifler; düz pürüzsüz yüzeyli lifler, bütün uzunluğunca deforme olmuş lifler (üzerinde gintiler açılmış,
uzunluğu boyunca dalgalı ve ay biçimli dalgalı teller) ve sonu kancalı lifler (iki ucu kıvrılmış ve bir ucu
kıvrılmış teller) olarak gruplandırılılmıştır [14]. Çelik liflerin şekilleri Şekil 1’de verilmiştir.

1st International Mediterranean Science and Engineering Congress (IMSEC 2016), October 26-28, 2016, Adana/Turkey

3793
 Şekil 1: Çelik liflerin şekilleri
2.3.Polimer Lifli Betonlar
Polimer liflerin başlıcaları; polipropilen, naylon, polietilen, aramid ve perlondur. Polimer liflerden çi-
mento hamuruna katılan ve en uygun sonucu veren lif ise polipropilen liflerdir [15]. Bu lifler oldukça
yüksek dayanımları, alkali ortama direnç göstermeleri ve düşük maliyetleri ile önemli bir donatı mal-
zemesi özelliğini taşımaktadırlar. Ayrıca polipropilen donatı malzemesinin yüzeyinin hidrofob özellik
göstermesinden dolayı çimento bağlayıcılı matris malzemesinin içinde ıslanarak topaklanmaması da
tercih nedenidir [10].
Polipropilen liflerin betondaki en önemli etkisi, dökümden sonraski ilk birkaç saat içinde plastik büzül-
meler nedeniyle oluşacak çatlakları kontrol altına almasıdır. Betonun sertleşmesi prizin ilk aşamasında
betonun dayanım kazanma hızı ve büzülmeler nedeniyle oluşan iç çekme gerilmelerinin oluşum hızın-
dan daha yavaştır.Bu da plastik büzülmeye neden olur. Polipropilen lifler bu büzülme gerilmelerine karşı
bir direnç meydana getirir ve büzülmelerden dolayı oluşacak çatlak tehlikesini en az seviyeye indirger
[16]
2.4.Cam Lifli Betonlar
Cam lifler; sert, korozyona dayanıklı, esnek ve hafif malzemelerdir. Ayrıca diğer malzemelerle tepkimeye
girmez ve düşük maliyetlidir. Bu özelliklerinden dolayı endüstriyel uygulamalarda çok fazla kullanılmak-
tadır. Cam lifler yüksek dayanıma sahip olduklarından lif yüzeyinde oluşan kusurlar hem sayıca az hem
de boyutça küçüktür [17].

3. LİFLİ BETONLARIN KULLANIM ALANLARI

Lifli betonun kullanım alanları, lifsi malzemenin yapısına bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Çelik
lifler çoğunlukla; endüstriyel tesislerin zeminlerinde ve otoyol döşemelerinde, köprü ayaklarında ve ka-
zıklı zeminlerde, havaalanı pistlerinde, patlama tehlikesi olan binalarda, kavitasyon yükü olan hidrolik
inşaatlarda, tünel ve galeri inşaatlarında kullanılırlar [18].
Polipropilen liflerin birçok uygulama alanı bulunmaktadır. Bu lifler daha çok, beton yol üst yapılar, en-
düstriyel döşemeler, püskürtme beton uygulamaları, havaalanlarında, yangına dayanıklı beton yapılar-
da, beton borular ve askeri güvenlik yapılarında kullanılmaktadır [15].
Cam lif katkılı betonlar ise hafifliklerinden ve iyi işlenebildiklerinden dolayı bina cephesi, çatı kaplaması,
tribün elemanları, boru ve ses izolasyonlu duvar yapımında yaygın bir biçimde kullanılmaktadır [18].

4. SONUÇ
Bu çalışmada lifli beton üretiminde kullanılan lif tipleri ve kullanım alanları irdelenmiştir. Lifli betonla-
rın performansını etkileyen en önemli unsurların; lifin tipi, geometrisi, hacimce kullanım oranı, narinlik
oranı ve beton içerisinde homojen olarak dağılması olduğu tespit edilmiştir.

1st International Mediterranean Science and Engineering Congress (IMSEC 2016), October 26-28, 2016, Adana/Turkey

3794
 REFERANSLAR
[1] Yardımcı M. (2007) “Çelik Lifli Kendiliğinden Yerleşen Betonların Reolojik Mekanik Kırılma Parametre-
lerinin Araştırılması ve Optimum Tasarımı, Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora
Tezi, İzmir.
[2] Şimşek O. 2004. Beton ve Beton Teknolojisi, Seçkin Yay. San. ve Tic. A.Ş, Ankara, 242s.
[3] Kozak M., 2013. Çelik Lifli Betonlar ve Kullanım Alanlarının Araştırılması, Süleyman Demirel Üniversi-
tesi, Teknik Bilimlar Dergisi, 5:3:26-35, Isparta.
[4] Chung, D.D.L., (2005). Dispersion of Short Fibers in Cement Journal of Materials in Civil Engineering
ASCE, July/Agust 2005, 379-383.
[5] Yıldırım, H., Sertbaş, B., ve Berbergil, V., 2007. Kendiliğinden Yerleşen Betonlarda Polipropilen ve Çelik
Lif Kullanılmasının İşlenilebilirliğe Etkisi, Ulusal Beton Kongresi, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası
İstanbul Şube, Istanbul - Türkiye, 28.11.2007 - 30.11.2007.
[6] Song, P.S., and Hwang, S., 2004. Mechanical Properties of High Strength Steel Fiber Reinforced Concre-
te. Construction and Building Materials 18, 669-673.
[7] Ünal, O., Uygunoğlu, T., Gencel, O., 2007. Çelik Liflerin Beton Basınç ve Eğilme Özelliklerine Etkisi, Pa-
mukkale Üniversitesi, Mühendislik Bilimleri Dergisi, 13:1:23-30.
[8] Hughes, B.P., Fattuhi, N.H., 1997.Stress Strain Curves for Fibre Reinforced Concrete in Compression.
Cement and Concrete Research. Vol 7. pp 173-184.
[9] Biber, S.A., (2001). Karmaşık Çelik Tel Takviyeli Betonların Mekanik Davranışı, Bitirme Ödevi, İ.T.Ü.
İnşaat Fakültesi, İstanbul.
[10] Ersoy, H.Y., 2001. Kompozit Malzeme, Literatür Yayınları, 66, İstanbul.
[11] Chawla K.K., 1998. Fibrous Materials, Cambridge University Pres, Cambridge.
[12] Altun F., Özcan, M., Vekli, M., Karahan, O., 2003. Çelik Lif Katkılı C20 Betonunun Mekanik Özelliklerinin
Deneysel Araştırılması, Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 4(1-2):31-40, Afyon.
[13] ASTM A820, 1996. Standart Specification for Steel Fibers for Fiber-Reinforced Concrete, the American
Society for Testing and Materials, USA.
[14] TS 10513, 1992. Çelik teller-beton takviyesinde kullanılan, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.
[15] Ekincioğlu, Ö., 2003. Karma Lif İçeren Çimento Esaslı Kompozitlerin Mekanik Davranışı Bir Optimum
Tasarım, İstanbul Teknik Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi.
[16] Acun, S., 2000. Yüksek Dayanımlı Beton Üretiminde Dizayn Parametresi Olarak Lifsel Katkıların İrelen-
mesi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
[17] Barbero, E.J., 1999. Introduction to Composit Materials Design. Edwards Brothers, Ann Arbor, USA.
[18] Kavas, T., Sabah, E., 2001. Sepiyolitin Lif Katkılı Çimento Üretiminde Kullanılabilirliğinin Araştırılması,
Endüstriyel Hammaddeler Sempozyumu, 18-19 Ekim 2001, İzmir.

1st International Mediterranean Science and Engineering Congress (IMSEC 2016), October 26-28, 2016, Adana/Turkey

3795

View publication stats